Publiek-private samenwerking 125
een vaste ‘accountmanager’ aan te wijzen. Het is gebruikelijk dat de ontwikkelaar voor deze dienstverlening vergoedingen betaalt. De Engelse ervaring met deze agreements is positief: zij versnellen het proces. Uiteraard komt hier weer – en nu nadrukkelijker – de integriteitsvraag om de hoek kijken; kan de lokale overheid de betalende en belanghebbende marktpartij nog onafhankelijk tegemoet treden? In Engeland heeft de uitgebreide ervaring en discussie over de ethische kwestie geresulteerd in brede acceptatie van deze agreements. Net als in Nederland zijn in Engeland regelmatig klachten te horen over de kwalitatieve en kwantitatieve inzet van de (lokale) overheid bij gebiedsontwikkeling. Performance agreements kunnen een stimulans vormen voor verbetering van die inzet en het tempo van gebiedsontwikkeling verhogen, zonder dat dit ten koste van de kwaliteit gaat. Unsollicited proposals Tot slot het derde item. In Engeland is het veel gebruikelijker dat ontwikkelaars ongevraagde voorstellen, ‘unsollicited proposals’, doen voor gebiedsontwikkelingen. Al dan niet ondersteund met (grond)posities. Ontwikkelaars nemen een proactieve, strategische houding aan, een ‘development approach’. De Engelse ontwikkelaars nemen niet alleen initiatief, zij spelen met hun voorstellen in op maatschappelijke belangen en publieke belangen. Zij gaan bijvoorbeeld ook zelf in gesprek met de bevolking en met maatschappelijke organisaties. Engelse ontwikkelaars hebben dus meer competenties voor en ervaring met ‘belangenmanagement’ als substantieel onderdeel van hun voorstellen. De Engelse overheid heeft de gewoonte om goed onderbouwde voorstellen zeer serieus te bejegenen. Botweg afwijzen of niet reageren is er niet bij. Dat hangt mede samen met het feit dat de unsollicited proposals goed inspelen op de opgaven waar de lokale overheid voor staat. De unsollicited proposals leveren bewijsvoering voor het nut en de noodzaak van een gebiedsontwikkeling, overigens zonder dat dit ten koste gaat van de publieke middelen. Hier komt een verschil met de manier van werken in de fase van de (strategische) planvorming in ons land helder aan het licht: strategische planning voor grotere gebieden is een zaak voor de overheid (met discussie over de vraag welke overheidsinstantie het voortouw moet nemen). Ontwikkelende marktpartijen worden binnen die overheidskaders vroeger of later bij de planvorming betrokken. De Engelse gebiedsontwikkeling is minder plan-led dan de Nederlandse: de ruimtelijke ontwikkeling wordt er veel meer bepaald door (grote) individuele gebiedsgerichte projecten. Hun development-led ruimtelijke ontwikkeling is in feite zuiverder gebiedsontwikkeling dan bij ons. De indruk bestaat
King’s Cross, Londen Bij dit knooppunt van alle vormen van openbaar vervoer ontstaat op 27 hectare een supergemengd programma met 350.000 m2 kantoren, retail, leisure en 2.000 woningen, in een mix van nieuwbouw en bestaand gerenoveerd erfgoed. De openbare ruimte krijgt veel aandacht. Van het plangebied wordt 40% ‘public space’ beheerd door een aparte managementorganisatie. De beide oorspronkelijke grootgrondbezitters, de gemeente Londen en logistiek bedrijf dhl kozen projectontwikkelaar Argent als partner en vormden in 2008 gedrieën een pps. De continuïteit van sleutelfiguren noteert men als bijzonder pluspunt. In 2016 verkocht de gemeente haar aandeel van 35% in de pps aan een Australisch pensioenfonds voor £ 371 miljoen.