เอกสารประกอบการสอนออนไลน์ เรื่ อ ง ความรู้ ทั่วไปเกี่ ย วกั บการใช้ ย า
หน้ า 7 จาก 13
1.4 การใช้ ย าให้ ถูกขนาด (Dose) ยาแต่ล ะชนิดจะมีขนาดการใช้ที่แตกต่างกันขึ้นอยู่กับ ชนิ ด ของยาและสภาวะของผู้ที่ใช้ยา ดัง นี้ 1) ใช้ขนาดยาที่ถูก ต้อ งตามข้อ บ่ง ชี้ เหมาะสมกับ ระยะและความรุนแรงของโรค 2) ไม่ใช้ยาในขนาดต่ำกว่าขนาดยามาตรฐานหรือ สูง กว่าขนาดยาสูง สุดที่ควรให้ต่อ วัน 3) ไม่ ค วรใช้ ช้ อ นกาแฟหรื อ ช้ อ นสำหรั บ กิ น อาหารตวงยา เพราะจะได้ ข นาดยาที่ ไ ม่ ถูก ต้อ งแต่ควรใช้ช้อ นตวงยาซึ่ง มาพร้อ มกับ ยาในกล่อ งยา เพื่อ จะได้ขนาดยาที่ถูก ต้อ ง 4) ใช้ขนาดยาที่เ หมาะสมกับ ภาวะของผู้ป่ วยกลุ่ม ต่ างๆ เช่น ต้อ งมีก ารปรับ ขนาดยาใน ผู้ป่วยตับ บกพร่อ ง ไตเสื่อ ม เด็ก และผู้สูง อายุ เป็นต้น 5) ให้ ย าที่ ต รงเวลาที่ ก ำหนดและด้ ว ยความถี่ ท ี่ เ หมาะสมกั บ ผู้ ป ่ ว ยกลุ่ ม ต่ า งๆ โดย หลีก เลี่ยงการใช้ยาที่ต้อ งให้บ่อ ยครั้ง ต่อ วัน เว้นแต่มีความจำเป็น 1.5 การใช้ย าให้ถูกเวลา เวลาและช่วงระยะเวลาที่เ หมาะสม 1) การใช้ ย าให้ ถู ก เวลา นอกจากการให้ ย าตรงเวลาแล้ ว ผู้ ใ ช้ ย าต้ อ งใช้ ย าตามจำนวน ครั้ง ที่แพทย์ห รือ เภสัชกรแนะนำไว้ด้วย มิเ ช่นนั้นจะทำให้เ ชื้อ ดื้อ ยาได้ เช่น การกินยาปฏิชีวนะ ให้ต่อ เนื่อ งจนครบตามที่ก ำหนด 2) การใช้ ยาในช่ วงระยะเวลา (Duration of treatment) ที่ถูก ต้อ งและพอเหมาะ โดย 2.1) ไม่ใช้ยานานเกินความจำเป็นหรือ ให้ยาในระยะเวลาที่สั้นกว่าที่ควรจะเป็น 2.2) เน้นย้ำให้ผู้ป่วยเห็นความสำคัญของการใช้ยาให้ครบระยะเวลาของการรักษา 2.3) ให้ ป รึ ก ษาแพทย์ ห รื อ เภสั ช กรอย่ า งสม่ ำ เสมอเพื ่ อ ทบทวนให้ มี ก ารใช้ ย า เฉพาะที่จ ำเป็น 1.6 การใช้ ย าให้ ถูกเหตุผ ล การใช้ยาควรมีข้อ บ่ง ชี้ที่ตรงกับ อาการหรือ โรค โดยต้อ งเป็นยาที่มี คุ ณ ภาพและมี ป ระสิ ท ธิ ผ ลจริ ง ให้ ป ระโยชน์ ม ากกว่ า ความเสี่ ย งจากการใช้ ย าอย่ า งชั ด เจน มี ร าคา เหมาะสม คุ้ม ค่า เมื่อ เทียบกับ ความเสี่ยงจากการใช้ ยาและค่ าใช้จ่ าย มีอุบัติก ารณ์ของผลข้ างเคี ย งต่ ำ มี ค วามเสี่ ย งจากอั น ตรกิ ริ ย าต่ ำ นอกจากนี้ จะต้ อ งไม่ ใ ช้ ย าซ้ำ ซ้ อ น หลี ก เลี่ ย งการใช้ ย าสู ต รผสม ต้ อ ง คำนึ ง ถึ ง ปั ญ หาเชื้ อ ดื้ อ ยา ใช้ ย าในขนาดที่ พ อเหมาะกั บ ผู้ ป่ ว ยในแต่ ล ะกรณี ด้ ว ยวิ ธี ที่ ผู้ ป่ ว ยให้ ก าร ยอมรั บ และสามารถใช้ ย าดั ง กล่ า วได้ อ ย่า งถู ก ต้ อ งและต่ อ เนื่อ ง โดยให้ อ่ า นคำเตื อ นและข้ อ ควรระวั ง อย่างรอบคอบก่อ นใช้ยามีข้อ ควรปฏิบัติ ดัง นี้ 1) อธิบ ายให้ ผู้บ ริโ ภคทราบอย่างครบถ้ว นถึง อันตรายต่ างๆ จากการใช้ยา ทั้ง แนะนำให้ ผู้บ ริโ ภคมีความรู้เ กี่ยวกับ โทษต่างๆของยา ดัง นี้ ชุ ด วิ ชา 523 11 การปฐมพยาบาล และการบำบั ด โรคเบื้ องต้ น
สาขาวิ ช าวิ ท ย าศาสต ร์ สุ ข ภาพ มหาวิ ท ยาลั ยสุ โ ขทั ย ธรรม าธิ ร าช