GaiaZine

NIEUW: Oehoe | Volière

Berberapen in nood

Een gezondheidscheck bij de flamingo’s

VOORWOORD

Beste Vrienden van Gaia,

In deze editie van GaiaZine nemen we u mee achter de schermen bij het ‘Leukste uitje van Nederland’, want zo mogen wij ons weer een jaar lang noemen! Dankzij uw stem sleepte GaiaZOO deze publieksprijs van de ANWB voor de vierde keer in de wacht. Na twee coronajaren kon u vorig jaar weer onbeperkt gebruik maken van uw abonnement én konden we weer evenementen en activiteiten voor u organiseren, waaronder ZOO van Zand en de WinterWeken in de kerstvakantie.

Afgelopen jaar hebben we veel gebouwd: de Toren van Gaia markeert vanaf nu de ingang van de dierentuin en het oude kassagebouw werd vervangen door een imposante bezoekersentree mét daarin de nieuwe GaiaSHOP. Iets verderop in het park verrees de nieuwe Taiga | Volière en daarnaast bouwden we een verblijf voor siezels (grondeekhoorns) die inmiddels uit hun lange winterslaap zijn ontwaakt en het hele verblijf gebruiken voor hun ondergrondse gangenstelsels. Bovenop de nieuwe volière -met zicht op de siezels- hebben wilde ooievaars een nest gebouwd en in totaal leven nu drie ooievaarskoppels in GaiaZOO, die ‘s winters naar ZuidEuropa trekken.

Zoals u ongetwijfeld heeft opgemerkt, wordt er ook dit jaar weer geïnvesteerd in de dierentuin. De komende jaren ondergaat Rainforest, ons groene hart, een metamorfose. De grote uitdaging hierbij is om de bouwoverlast zoveel mogelijk te beperken en dat is alleen mogelijk via een aanvoerroute door het doodshoofdapenbos en het bongoperk. Daarom zijn de bongo’s tijdelijk uit de collectie verdwenen. Wees gerust: volgend jaar keren de bergbongo’s terug naar een veel groter verblijf én een grotere stal, waar u ze als bezoeker ook ‘s winters kunt

zien. Datzelfde geldt ook voor de dwergnijlpaarden. Om dit alles mogelijk te maken, verhuizen de penseelzwijnen naar een nieuw verblijf langs de gorillagracht, zodat u zich straks echt waant in de regenwouden van Congo.

Al deze investeringen in 2024 hangen letterlijk en figuurlijk samen met de projecten voor dit jaar. Middenin de dierentuin maakt u later dit jaar een prachtige wandeling door het water, tussen moerascipressen en sequoiabomen. Vanaf de vlonder, die als een slang door het water kronkelt, wandelt u midden tussen boshonden, zwarte brulapen en de uiterst zeldzame manteltamarins, een met uitsterven bedreigde Zuid-Amerikaanse dwergapensoort. Om dit te kunnen realiseren, is enige overlast onvermijdelijk, maar ik beloof u dat u er iets héél bijzonders voor terug gaat krijgen!

En nu we het toch over bijzondere zaken hebben: het is u misschien opgevallen dat er in de afgelopen weken duizenden potjes met planten in het park geplant zijn. Dat zou wel eens dé grote verrassing voor u als vaste bezoeker kunnen gaan worden deze zomer: GaiaZOO gaat bloeien als nooit tevoren!

En alsof dat allemaal nog niet genoeg was, verrijst op de locatie van het oude kassagebouw een nieuw verblijf voor oehoes, zwarte ooievaars en raven, zodat u al vóór de ingang van GaiaZOO kunt ervaren hoe bijzonder onze aarde is….

Tot ziens in GaiaZOO!

Rob Huppertz Directeur GaiaZOO

Poep, het kan ons een hoop vertellen 10 08

Concept & Hoofdredactie

Claudia Tonnaer

Teksten & Redactionele bijdrage

Claudia Tonnaer, Hanneke de Boer, Roxan Havik, Suzanne Snippe-Creusen, Michelle Hollands, Kim Habets, Ron Kuckelkorn, Thomas Remmits

Met dank aan:

IVN, Natuurmonumenten, Marjon Savelsberg, BMAC

Art direction & vormgeving

Emile Schols (Ideebv)

Fotografie

GaiaZOO, Hans Janssen, Jasper Kroese (Eleven Media), Toos Lambrechts, Rick Buesink, Gejo Wassink, Bob Luijks, Koen Kruchten e.a

Drukwerk

Andi Smart Print Solutions

Maastricht Airport

GaiaZOO

Postbus 68

6460 AB Kerkrade

T +31(0)45 567 60 70 info@GaiaZOO.nl www.GaiaZOO.nl

ZOO leuk is onderzoek

In de schijnwerpers: wat schUILt daar

GaiaZine is een uitgave van GaiaZOO en wordt verspreid onder abonnementhouders en overige relaties.

Oplage: 15.000 exemplaren

De verantwoordelijkheid voor de inhoud ligt bij GaiaZOO. Overname (van gedeeltes) uit GaiaZine en/of vermenigvuldiging daarvan is alleen toegestaan na overleg met de hoofdredactie.

Een dagje meelopen met…

04 / Gezondheidscheck bij de flamingo’s

06 / Gaia Nature Fund Jaarverslag 2022

12 / ZOO groen is Gaia

13 / Evenementenkalender 2023

16 / Nieuw in 2023

18 / Nieuw in 2024

20 / Samen voor een duurzame wereld

21 / Is het een match?

26 / Kleine dieren met een groot verhaal

28 / Verborgen in GaiaZOO: de juchtleerkever

29 / Vraag het de dierverzorger

30 / Kids ZOOboek

Het Jaar van de Berberaap

Gezondheidscheck bij de flamingo’s: ZOO gezond als een vis! Eh? Flamingo!

GaiaZOO huisvest sinds 2019 een kolonie grote flamingo’s. Eén keer per jaar voeren we bij de hele groep een grote gezondheidscheck uit. We maken foto’s van hun poten, ze krijgen een preventieve behandeling tegen parasieten en de jongen van het afgelopen jaar krijgen een pootring en een chip. In deze reportage neem ik je graag mee achter de schermen bij de flamingo’s.

Geduld is een schone zaak

Voor de gezondheidscheck moeten alle flamingo’s naar binnen. Dat is een hele opgave met honderden dieren. De winter is hiervoor het meest geschikte seizoen, omdat flamingo’s niet van kou en sneeuw houden en ze dan niet op hun nesten zitten. Pas als alle flamingo’s uit zichzelf naar binnen zijn gekomen,

sluiten wij de schuiven van het binnenverblijf. En met een groep van honderden vogels kan dat even duren…!

Teambuilding

Op een winterse, maar stralende februaridag gingen we met een club van 25 mensen aan de slag voor de jaarlijkse gezondheidscheck. Dierverzorgers, ZOO administratie medewerkers, educatoren en onze dierenarts werkten samen als een geoliede machine. Alles met als doel om zo min mogelijk stress te veroorzaken bij de dieren.

Kim den Bol

Vogelverzorger GaiaZOO

Uitgewerkt plan

Voor GaiaZOO staat dierwelzijn op nummer één. Daarom hebben de vogelverzorgers samen met de technische dienst ter voorbereiding een sluis gemaakt die het binnenverblijf verbindt met een kleiner verblijf. De flamingo’s werden in kleine groepjes de sluis ingeleid, waar de verzorgers de vogels vervolgens één voor één konden pakken. Als we steeds enkele flamingo’s uit de grote groep zouden vangen, ontstaat er namelijk teveel stress bij de dieren, met alle risico’s van dien.

Gezondheidscheck

In een tent naast het binnenverblijf van de flamingo’s, zat het administratieteam. De chip en ringnummers van de volwassen flamingo’s werden gecontroleerd en indien nodig vervangen. Alle flamingo’s die in 2022 uit het ei kropen, werden geregistreerd en kregen een chip en pootring om ze te kunnen identificeren. Vervolgens werden alle flamingo’s preventief behandeld tegen parasieten. De dierenarts beoordeelde de algehele gezondheid van de flamingo’s. Alle gegevens zijn direct verwerkt in ons ZOO management systeem.

Herkenbaar

Iedere flamingo is te herkennen op basis van het chipnummer en zijn of haar gekleurde pootring. De pootring is op afstand leesbaar. Als een vogel een zieke indruk maakt, kunnen we middels de ring en de gegevens uit het ZOO management systeem achterhalen om welk dier het gaat en of deze bijvoorbeeld in het verleden al eerder ziek is geweest.

Op de foto

Van ieder individu is ook een foto gemaakt. Geen portret, maar een poot-foto! De poten van flamingo’s zijn namelijk erg gevoelig voor ‘bumblefeet’, een pootaandoening die de voetzolen aantast. GaiaZOO houdt een database bij met foto’s van de onderkant van de poten van alle flamingo’s. Zo kunnen wij de conditie van hun poten goed volgen.

Op transport

In de afgelopen jaren kropen er tientallen kuikens uit het ei. De groep is daardoor snel erg groot geworden. Daarom vertrok een deel van de dieren na de gezondheidscheck op transport naar een nieuw onderkomen in België.

Twee vliegen in één klap

Omdat de flamingo’s maar één keer per jaar binnen staan, was dit het uitgelezen moment voor een opknapbeurt van hun buitenverblijf! Onze groendienst heeft nieuwe bomen geplant en rondom de vijvers is nieuwe modder aangebracht, zodat de flamingo’s dit voorjaar weer nesten kunnen bouwen voor hun kuikens.

Steun voor de flamingo’s

De kleine flamingo is het neefje van de grote flamingo en heeft hulp nodig in Zuid-Afrika. Het Gaia Nature Fund steunt Bird Life South Africa, zodat zij de waterkwaliteit kunnen verbeteren in de meren waar de kleine flamingo leeft.

Gaia Nature Fund jaarverslag 2022

GaiaZOO gelooft dat de dieren in de dierentuin de ambassadeurs zijn van hun wilde (bedreigde) soortgenoten. We dragen graag bij aan hun bescherming en het behouden van de gebieden waarin ze leven. Dat doen we onder andere met onze eigen natuurbehoudstichting: Gaia Nature Fund

Via unieke ontmoetingen maak je in GaiaZOO op bijzondere wijze kennis met bedreigde en kwetsbare dieren. Middels allerlei activiteiten leren we je nog meer over deze dieren. Zo hopen we samen met onze bezoekers geld in te zamelen voor hun bescherming. Ver weg én dichtbij!

Het Gaia Nature Fund steunt jaarlijks zo’n 10-15 natuurbehoudprojecten

Ontdek hier hoe ze bijdragen aan de bescherming van bedreigde diersoorten.

Onderzoek hoeveel dieren er nog zijn en hoe ze leven. Zo kunnen we ze nog beter helpen!

Op onherbergzame plekken zijn cameravallen onmisbaar om onderzoek te doen.

Leefgebied van eikelmuizen met nestkasten en struiken verbeteren.

Fok & uitzet Sommige dieren die in de ZOO geboren zijn gaan terug naar de natuur

Rangers sporen illegale activiteiten in het leefgebied op en delen boetes uit.

Bomen planten om het leefgebied van bosbewoners te verbeteren. Waterpoelen aanleggen en leefgebied van waterdieren verbeteren.

Lokale bewoners worden geholpen met waterbronnen, landbouw en andere inkomsten.

Lokale kinderen leren hoe bijzonder de dieren zijn én hoe zij kunnen helpen.

Ontdek op de zuilen hoe wij bedreigde dieren helpen!

Bedreigde, gesmokkelde of gewonde dieren worden opgevangen en verzorgd tot ze uitgezet kunnen worden.

Helpen met je abonnement

Ben jij al Ambassadeur van de Natuur?

Voor 15 euro bovenop je abonnementsprijs, help je in 2023 de kwetsbare Europese oehoe, de bijna uitgestorven wilde kameel en de bedreigde rode panda

Volg alles wat we doen via onze speciale Gaia Nature Fund Facebook pagina

Het Gaia Nature Fund steunde in 2022 deze projecten.

Op GaiaZOO.nl/Gaia-nature-fund lees je meer over elk project.

Diersoort IUCN status Bijdrage Organisatie

1 Kameel (Mongolië) ERNSTIG BEDREIGD CR

2 Waldrapp ibis (Marokko) ERNSTIG BEDREIGD CR

3 Berberaap (Marokko) BEDREIGD EN

4 Rode panda (Nepal) BEDREIGD EN

5 Eikelmuis (Nederland)

ERNSTIG BEDREIGD CR

6 Korenwolf (Nederland) BEDREIGD EN

7 Zonparkiet (Guyana)

BEDREIGD EN

8 Witkruin mangabey (Ghana) BEDREIGD EN

9 Grauers gorilla (DR Congo)

10 Bongo (Kenia)

11 Kuif mangabey (DR Congo)

12 Kleine flamingo (Zuid-Afrika)

€ 6.000,Herstel drinkpoel in Gobi woestijn en aanplant rondom

€ 3.200,Educatief centrum en steun aan ibiswachter

€ 17.951,-

Educatie project ‘mensen & apen’ + noodhulp na bosbrand

€ 3.250,Bosaanplant leefgebied en steun aan boswachters

€ 15.387,Verbetering leefgebied: aanplant struiken en nestkasten Hoge bijdrage via Jaar van de Eikelmuis 2022 en Ambassadeurs van de Natuur!

€ 7.735,-

Onderzoek naar predatie door buizerd Nieuw in 2022

€ 3.500,Onderzoek door verzamelen van veren en poep Bijdrage via Ambassadeurs van de Natuur 2022!

€ 6.000,Bouw opvangverblijven voor illegaal gevangen apen

Zoological Society of London

GREPROM

Barbary Macaque Awareness & Conservation

Red Panda Network

Zoogdiervereniging

Muskens Fauna

EEREPAMI

WAPCA

ERNSTIG BEDREIGD CR

ERNSTIG BEDREIGD CR

€ 5.000,Ondersteuning trackers die gorilla’s beschermen

€ 6.000,-

Educatief centrum en bijdrage aan bongo-wachters Deze soort verliet GaiaZOO in 2022

BEDREIGD EN

€ 7.500,Bouw nieuw verblijf en transport & opvang gesmokkelde apen

€ 10.000,-

GEVOELIG NT

13 Hartmann bergzebra (Namibië) KWETSBAAR VU

14 Afrikaanse wilde hond (Zimbabwe)

BEDREIGD EN

Onderzoek populatie m.b.v. drones en intensiveren bescherming

€ 4.000,-

Onderzoek met cameravallen en identificatie-programma

Deze soort verliet GaiaZOO in 2022

€ 7.496,-

Educatie aan kinderen en bijdrage nieuwe Landrover

Berggorilla Direkthilfe

Bongo Surveillance Programme (BSP)

JACK

Birdlife South Africa

Mountain Zebra Project

Painted Dog Conservation

gaia doet

Alle diersoorten hebben unieke poep. Een gezonde, stevige drol van een hoefdier ziet er heel anders uit dan de drol van een roofdier of primaat. Poep is heel erg belangrijk in de dierenwereld. Het zit boordevol informatie. Maar… dierenpoep kan óns ook van alles vertellen!

Poep, het kan ons

Waar komt poep vandaan?

Poep bestaat uit onverteerde voedselresten. In het maagdarmstelstel worden voedingsstoffen en water uit het voedsel gehaald. De resten die overblijven, worden in de endeldarm omgevormd tot drollen. Verkeerd of slecht voedsel kan dit proces in de war gooien. Hierdoor kan een dier ziek worden of diarree krijgen. Gezonde en juiste voeding is dus heel belangrijk. Daarom heeft elke diersoort in GaiaZOO een eigen dieet en mag je de dieren niet voeren.

Poeppraat

Een drol op de juiste plek laat allerlei informatie achter. Veel diersoorten die in uitgestrekte gebieden leven, communiceren onderling via poep. Vaste poepplekken geven bijvoorbeeld de grenzen aan van een territorium en zijn een waarschuwing voor indringers.

Voor dieren die alleen leven, zoals de Europese lynx, is poep ook belangrijk om een partner te vinden. Aan de geur kunnen ze herkennen of de boodschapper een mannetje of vrouwtje is en of de ander klaar is om te paren. Poep bevat dus heel veel belangrijke informatie voor dieren!

Weet jij wie welke drol heeft achtergelaten?

• Giraffe =

• Veelvraat =

•

Poep & onderzoek

Dierverzorgers kunnen vaak snel zien of de ontlasting van een dier afwijkend is, maar waardoor dat komt is niet altijd direct duidelijk. Poeponderzoek is daarom heel belangrijk. Niet alleen voor de gezondheid van de dieren, maar ook om bedreigde dieren te beschermen!

Poepcontrole

In GaiaZOO houden we de gezondheid van de dieren goed in de gaten. Daarom wordt de poep van alle dieren minimaal twee keer per jaar preventief gecontroleerd op parasieten en wormen. Maar tijdens het uitmesten van verblijven controleren de dierverzorgers de ontlasting ook dagelijks. Als een dier plots afwijkende ontlasting heeft, zoals diarree, wordt dit extra onderzocht.

= C, Veelvraat = B, Gorilla = A Giraffen hebben kleine keutels, ongeveer zo groot als een knikker.

bot, daarom is hun poep soms wit. De poep van gorilla’s lijkt veel op die van mensen.

Hoe onderzoek je poep?

Om de mest te kunnen onderzoeken, halen de dierverzorgers met een speciaal poepschepje een klein beetje poep uit de binnenkant van de drol. Ze brengen het in een potje naar de onderzoeksruimte. Daar wordt het vermengd met een vloeistof. Hierdoor gaan eventuele eitjes van wormen drijven. De eitjes ‘plakken’ tegen een glaasje dat onder de microscoop wordt gelegd. Dankzij de sterke vergroting is te zien of er eitjes in zitten, hoeveel het er zijn en of er andere parasieten in de poep aanwezig zijn. Voor uitgebreid onderzoek wordt de poep soms ook opgestuurd naar het laboratorium.

een hoop vertellen!

Hulp voor bedreigde dieren!

In het wild kunnen bedreigde dieren soms erg moeilijk te vinden zijn, omdat ze in onherbergzame gebieden leven. Onderzoek door te observeren is dan niet mogelijk. Gelukkig laten dieren altijd een spoor achter waar onderzoekers wel iets mee kunnen: poep!

Dwergnijlpaard

Niemand weet hoeveel dwergnijlpaarden er zijn. Nóg minder weten we over de verdeling van mannetjes en vrouwtjes.

In Nederland worden daarom honden getraind met poep van dwergnijlpaarden uit dierentuinen (waaronder GaiaZOO). Zij leren het verschil tussen man en vrouw te ruiken. Zo kunnen ze uiteindelijk samples uit het wild onderzoeken!

Bekijk hier hoe dit in z’n werk gaat:

Zonparkiet

In 2017 heeft GaiaZOO binnen Europese dierentuinen een onderzoek opgestart om genetisch materiaal van zonparkieten te analyseren. Dit wordt vergeleken met dat van hun soortgenoten in het wild. Hiervoor verzamelen dorpelingen poep en veren van wilde zonparkieten in Guyana. De belangrijke genetische informatie kan ook gebruikt worden om meer te leren over de leefwijze van zonparkieten.

Duik zelf met je neus in de poep!

Wist je dat je in GaiaZOO ook van alles kunt ontdekken over dierenpoep? Neem eens een kijkje bij de EduKar of speel het Voeding & Poep Spel in het KraaienNest!

ZOO leuk is onderzoek

HOE GEDRAGSONDERZOEK DIEREN HELPT!

Als wetenschappelijk georiënteerde dierentuin vindt GaiaZOO het belangrijk om kennis over (bedreigde) diersoorten uit te breiden. In de dierentuin kunnen onderzoeken gedaan worden, die in de natuur lastig zijn of veel tijd en geld kosten. Jaarlijks werken we hiervoor samen met tientallen onderzoekers, studenten en universiteiten. Ze doen onderzoek naar bijvoorbeeld genetica, gedrag & welzijn, voeding of dierziektes. Veel onderzoeken zijn na een paar maanden afgerond, maar het gedragsonderzoek bij onze giraffen loopt al enkele jaren. Er hebben al diverse studenten aan bijgedragen. We doen dit onderzoek om het welzijn van de giraffen in de ZOO te optimaliseren.

Case study: de Rothschild giraffe

De afgelopen 30 jaar is het aantal giraffen in het wild drastisch gedaald. Om ervoor te zorgen dat er een gezonde back-up populatie is, wordt er in dierentuinen veel onderzoek gedaan naar genetica en dierenwelzijn. Bij welzijn kijken we naar de lichamelijke en geestelijke toestand van dieren. Eén van de manieren om dierwelzijn te kunnen meten, is door te kijken naar hun gedrag.

Hoe doe je gedragsonderzoek?

Om het gedrag van dieren te kunnen meten – en uiteindelijk te achterhalen wat dit betekent – maken onderzoekers een ethogram. Dit is een document waarin alle typen gedragingen van de betreffende diersoort beschreven staan. Enkele voorbeelden voor giraffen zijn: foerageergedrag (eten, herkauwen of drinken), sociaal gedrag (fysieke aanrakingen of ‘flehmen’, geuren van anderen ruiken met een speciaal reukorgaan) en stereotype gedrag (likken van objecten of herhaaldelijk op en neer lopen zonder doel).

De mate waarin bepaalde

gedragingen voorkomen en hoeveel tijd een dier eraan besteedt, zegt iets over het welzijn. Om deze data te verzamelen, observeren studenten de giraffen meerdere dagen per week, gedurende enkele uren. En dat enkele maanden aan een stuk.

Thomas Remmits Assistent zoölogische zaken

Welzijn giraffen in GaiaZOO verbeteren

Giraffen zijn echte specialisten. Deze bladeters hebben bijvoorbeeld een specifieke manier van voedsel zoeken. Omdat de omstandigheden in een dierentuin niet altijd één op één overeenkomen met de omstandigheden in het wild, is het een uitdaging om het welzijn van giraffen in de ZOO te waarborgen. Gedragsonderzoek is dus heel belangrijk om erachter te komen of we aanpassingen moeten doen om het welzijn te verbeteren.

Binnen of buiten?

Voorheen hadden de giraffen in GaiaZOO één in- en uitgang naar het buitenverblijf. Het pad naar deze deur loopt via een belangrijke werkruimte voor de dierverzorgers. Om de giraffen te verplaatsen, werd dit gangpad tijdens de wisseling tussen de verblijven gebruikt als sluis. Door deze indeling, konden de giraffen niet zelf kiezen of ze binnen óf buiten waren. Vooral op koudere dagen verbleven de dieren hierdoor regelmatig binnen. In de stal is er minder ruimte en ook minder stimulans dan buiten. Uit eerder onderzoek van een student bleek dat hoe langer de giraffen binnen stonden, hoe meer stereotype gedrag ze vertoonden. Dit kan een negatief effect hebben op hun welzijn.

Eigen buitendeur

In een poging om het stereotype gedrag te verminderen, is er een nieuwe buitendeur in de stal geplaatst. Overdag (wanneer het niet te koud is voor de dieren) staat deze deur de hele dag open. De giraffen kunnen dan zelf kiezen waar ze zich bevinden. Om het effect van deze deur op het welzijn van de giraffen te achterhalen, wordt onderzoek voor en na de ingebruikname van de deur gedaan. Deze gedragsobservaties worden met elkaar vergeleken.

Het vergelijkende onderzoek is op dit moment in volle gang. Midden juni hebben we dan hopelijk een goed beeld van het effect van de nieuwe deur op het welzijn van de giraffen. Benieuwd naar de uitkomsten van dit onderzoek?

Houd GaiaZOO.nl in de gaten!

ZOO GROEN IS GAIA

Ver voordat GaiaPark gebouwd werd, lagen er sportvelden op deze helling. Tussen elk veld werd een bosschage met snelgroeiende populieren, elzen en wilgen geplant. Bij de aanleg van de dierentuin in 2002 werd al een deel van deze bomen verwijderd, zodat het restant groter kon groeien. Maar dit type bomen, met zacht hout, leeft van nature niet lang. De veiligheid van veel grote populieren was daardoor niet meer te garanderen. Daar bovenop kregen veel essen te maken met een ziekte. Daarom moesten we afgelopen winter zo’n veertig van deze bomen in GaiaZOO verwijderen. Het hout is naar een biomassacentrale gebracht. Zo dragen de bomen bij aan duurzame energie!

Nieuw leven

Voor elke gezaagde boom is een nieuwe boom teruggeplant. Onze groendienst koos voor linde en kers vanwege de nectar voor insecten. Ze plantten duurzaam groeiende, inheemse beuk, veldesdoorn en haagbeuk aan. Maar ook sierlijke soorten zoals geelhout, Anna Paulowna boom en de tupeloboom, waar je als bezoeker nog vele tientallen jaren van kan genieten!

Groener en kleurrijker!

Elk gebied van GaiaZOO heeft zijn eigen karakter. Om de beleving compleet te maken, is een passende beplanting onmisbaar. GaiaZOO is ervan overtuigd dat we een belangrijke rol kunnen spelen in het bevorderen van de biodiversiteit. In het gehele park hebben we daarom alle groenstroken onder de loep genomen. Veel voorkomende heesters zijn gerooid, terwijl waardevolle soorten zoals Gelderse roos en hazelnoot behouden of in nieuwe groenstroken geplaatst zijn.

Ter aanvulling zijn zo’n 6.000 nieuwe vaste planten gepoot: voornamelijk inheemse, rijkelijk bloeiende soorten, waar tientallen soorten insecten voedsel kunnen halen en waar het ondergrondse leven ook welig tiert.

Groene bordjes

Diverse groenperken krijgen dit jaar een bordje met interessante weetjes over de biodiversiteit. We doen dit samen met het IVN: Instituut voor Natuureducatie. We gebruiken hiervoor een nieuw soort materiaal: BioPanel. Dit wordt in Nederland geproduceerd en bestaat voor 100% uit planten: hennep en biologisch afbreekbaar plastic (PLA). Het productieproces stoot daardoor tot 99% minder CO2 uit dan de materialen die we tot dusver gebruikten. ZOO wordt GaiaZOO dus nóg groener!

Evenementenkalender

Wat is er dit jaar allemaal te doen? Pak je agenda erbij en noteer onderstaande data! Voor jong en oud, er is ZOOveel te beleven in GaiaZOO!

MEI

14 mei - MoederdagSafari

Laat je culinair verrassen door heerlijke wereldse gerechtjes!

21 mei - YoGaia

Ontspannen in een natuurlijke omgeving.

TIP 22 mei - Internationale dag van de Biodiversiteit

Bouw een insectenhotel en draag jouw steentje bij aan het vergroten van de biodiversiteit in je eigen achtertuin!

JUNI

18 juniVaderdagSafari

Geniet van een culinaire BBQ!

25 juni - BioBlitz

Ga mee op zoek naar kriebelbeestjes in GaiaZOO!

25 juni - YoGaia

Ontspannen in een natuurlijke omgeving.

29 juni - Abonnementhoudersavond

Geniet tijdens deze ZOOmeravond voor Vrienden ook in de avonduren van de ZOO.

JULI & AUGUSTUS

Hele maandSpeurtocht Toerist & Wildlife

SEPTEMBER

TIP 2 en 3 septemberVulture Awareness Weekend Bezoek de Taiga | Volière en sta oog in oog met de machtige monniksgier (terug van weggeweest!), de vale gier en de bedreigde aasgier.

14 september - Abonnementhoudersavond Geniet tijdens deze ZOOmeravond voor Vrienden ook in de avonduren van de ZOO.

15 september - BioBlitz Avondexpeditie Samen gaan we in de avonduren op zoek naar nachtdieren!

OKTOBER

Wist je dat: 4 oktober is niet alleen Werelddierendag, maar ook International ZOOkeeper Day! Een dag om zowel de dieren als hun verzorgers in het zonnetje te zetten.

TIP 10 oktober - Dag van de Duurzaamheid

Op deze dag doen duizenden scholen mee aan een duurzame actie. Jouw school ook?

14 t/m 22 oktober –Heerlijke Herfstweken Neem deel aan leuke activiteiten en beleef de prachtige natuur in de herfst!

Natuurcolleges

Wil jij nog meer te weten komen over de dieren in GaiaZOO of hun soortgenoten in het wild? Het Gaia Nature Fund organiseert op diverse momenten lezingen met uiteenlopende sprekers en interessante onderwerpen over dier en natuur.

Rondleiding door de ZOO

Boek samen met je gezin of vrienden een rondleiding door GaiaZOO! Een GaiaGids neemt jullie 1 uur lang mee op expeditie door GaiaZOO!

Houd onze online evenementenkalender in de gaten om niets te missen! GaiaZOO.nl/Events

Terug in GaiaZOO

Twee jaar lang verbleef hij in een volière achter de schermen: de Europese oehoe. Maar dit jaar verschijnt de grootste uil van ons land weer voor het oog van onze bezoekers. Zelfs voordat je door de entree loopt, kun je hem al bewonderen! De oehoe krijgt namelijk een schitterende nieuwe volière op het vernieuwde entreeplein!

In de schijnwerpers Wie schUILt daar? De oehoe!

Terug in Nederland

Nog maar kort geleden waren de oehoes volledig uitgestorven in Nederland. Ze werden (deels opzettelijk) vergiftigd, omdat ze door veehouders als schadelijk werden gezien. Na afwezigheid van ruim 100 jaar vestigde zich eind vorige eeuw weer een koppel in de ENCI-Groeve bij Maastricht. Dankzij beschermingsmaatregelen verspreidt de oehoe zich nu weer snel over ons land.

Alleen in Limburg zijn al 30 territoria bekend. Toch blijft een groot deel van zijn nachtelijk bestaan onzichtbaar en worden ze gemiddeld genomen niet zo oud. Daarom steunt Gaia Nature Fund al enkele jaren

geluidenonderzoek naar de oehoe. In 2016 startte Marjon Savelsberg hiermee in de ENCI-groeve. Aan de geluiden kan ze bijvoorbeeld individuen herkennen. Ze is zo al heel veel te weten gekomen over de oehoes die daar leven. Lees er meer over!

Nu breidt ze haar onderzoek met onze hulp uit naar

PASPOORT Europese oehoe

Bubo bubo

Geluidenonderzoek

Lengte: 70 cm

vleugelspanwijdte 180 cm

Gewicht: 3,5 kg

Leeftijd: 21 jaar

Leefgebied: gebieden met open en gevarieerde bossen, heuvels, steppen en ravijnen/groeves met steile rotswanden.

Voedsel in de natuur: muizen, duiven, eekhoorns, hazen, fazanten, egels, kikkers

Voedsel in

GaiaZOO: muizen, ratten, kuikens, vitaminen en mineralen

Foto: Gejo Wassink

Geplande opening: eind zomer 2023

Oehoe | Volière

Naast de Europese oehoe, keren in de nieuwe Oehoe | Volière ook de raaf en zwarte ooievaar terug. Alle drie de soorten staan symbool voor de regionale en nationale biodiversiteit. Door toedoen van de mens is het aantal van elke soort in het verleden sterk afgenomen. Als vleeseters staan ze bovenaan de voedselketen, waardoor ze extra gevoelig zijn voor vervuiling en vergiftiging.

De oehoe, raaf en zwarte ooievaar hebben een gevarieerd landschap nodig, waarin open velden, waterrijk gebied en bossen zich afwisselen. Ruimte en diversiteit zijn belangrijk voor verdere verspreiding en groei van aantallen. Dankzij bewustwordingsacties en natuurbeheer, worden de omstandigheden voor deze vogelsoorten gelukkig weer steeds beter!

Help de oehoe!

Piepende kuikens

Vlak voordat ze uit het ei komen, maken uilskuikens al piepende geluidjes. Zodra ze eruit zijn, beginnen ze met korte krassende geluiden om voedsel te bedelen. Naarmate ze ouder worden, verandert hun geluid. Marjon heeft daar jarenlang gegevens van verzameld. Dit jaar gaat ze deze geluiden analyseren en uitzoeken hoe je op basis hiervan de leeftijd van de uilskuikens kunt bepalen. Dit is belangrijke informatie voor de oehoezoekers die de ontwikkelingen van oehoes in Limburg bijhouden. Als zij de specifieke geluiden van bedelende jongen horen, kunnen ze bij benadering de leeftijd inschatten.

Bedelroepen jonge oehoes

5 maanden

Bijzonder

Foto: GejoWassink

Jonge oehoes bedelen op nest

In de afgelopen zeven jaar heeft Marjon ontzettend veel geluiden van oehoes opgenomen. Ze heeft ruim 50 terabyte aan materiaal in bezit. Dat heeft de interesse gewekt van natuurmuseum Naturalis in Leiden. Deze wetenschappelijke instelling ontwikkelt een digitaal programma waarmee je individuele vogels kunt identificeren. Alle oehoegeluiden van Marjon zijn daar erg waardevol voor: ‘’Het helpt om het programma te testen, aangezien ik door mijn werk met individuherkenning de oehoes uit mijn onderzoeksgebied al heb geïdentificeerd.’’

Word voor 15 euro extra Ambassadeur van de Natuur en kies voor de oehoe. Dankzij jouw bijdrage kunnen we nieuwe geluidsrecorders aanschaffen, waarmee Marjon nog meer over het wel en wee van oehoes in Limburg kan ontdekken!

NIEUW IN 2023

Rainforest Amazonia: het waterrijke hart van

Parel van de ZOO

Trouwe bezoekers hebben het al opgemerkt: het moerasgebied bij de voormalige carboonvlonder van Rainforest Amazonia gaat dit jaar flink op de schop! Het boshondenverblijf wordt ruimer gemaakt en ook binnen worden de dieren beter zichtbaar. Tegenover de boshonden kun je vanaf eind 2023 bovendien twee nieuwe Zuid-Amerikaanse apensoorten bewonderen!

Geluiden van het regenwoud

Het is nooit stil in het regenwoud en met de komst van zwarte brulapen en manteltamarins al helemaal niet meer! Waar in de ochtend het gebrul van de brulapen de andere geluiden zal overstemmen, is de roep van de manteltamarin een stuk subtieler. Het klinkt bijna vogelachtig! In het dichte bladerdak van het regenwoud kunnen manteltamarins elkaar niet goed zien. Om toch contact te houden, maken ze allerlei geluiden: tjilpen, trillen, kreetjes, lange roepen. Het meest bijzondere is ‘tong flicking’, waarbij ze hun tong heel snel achter elkaar bewegen. Ze doen dit waarschijnlijk als herkenningssignaal of om interesse of irritatie te tonen.

Dankbare aanwinst

Zwarte brulapen leven hoog in de bomen van het tropisch regenwoud in Zuid-Brazilië, Paraguay en een stukje van Argentinië. Op de Rode Lijst van IUCN hebben ze de status ‘bijna bedreigd’. Dit betekent dat als hun leefgebied zal blijven afnemen, de diersoort in de problemen komt. GaiaZOO hoopt daarom dat de zwarte brulapen uiteindelijk jongen zullen krijgen.

WIST JE DAT… zwarte brulapen eigenlijk alleen bladeren eten? Omdat ze die maar moeilijk kunnen verteren, rusten ze tot wel 70% van hun tijd in de boomtoppen.

Onmisbaar voor het regenwoud

Manteltamarins hebben een erg klein verspreidingsgebied. Ze leven alleen in een bosgebied aan de rand van een moeras, vlak bij de Braziliaanse miljoenenstad Manaus. Door de groei van deze stad, neemt hun leefgebied snel af. Ook worden ze gevangen voor de illegale huisdierhandel. De manteltamarin raakt hierdoor ernstig bedreigd. Het koppel dat in GaiaZOO komt, is onderdeel van het EEP-managementprogramma Dankzij dit EEP is een back-up populatie in dierentuinen opgebouwd, die heel waardevol is voor de bescherming van hun wilde soortgenoten. Binnen het EEP wordt ook onderzoek gedaan dat bijdraagt aan de kennis en mogelijke toekomstige herintroductie in het wild. Manteltamarins eten bladeren en vruchten. De zaden poepen ze elders uit, waardoor er weer nieuwe planten kunnen groeien in het regenwoud! Het is daarom heel belangrijk dat we deze soort helpen.

Meer over EEP-managementprogramma’s

Wil je meehelpen om manteltamarins en andere wilde dieren te beschermen? Like of deel dan geen filmpjes van wilde dieren in huiselijke situaties!

GaiaZOO

Drukke doodshoofdapen

Doodshoofdapen leven van nature samen in grote groepen, die vaak bestaan uit enkele kleinere subgroepen. Vanwege de werkzaamheden bij de boshonden, verbleven de doodshoofdapen enige tijd in de volière bij hun binnenverblijf. Door de iets meer beperkte ruimte, ontstond af en toe wat onenigheid tussen de twee subgroepjes in GaiaZOO. Deze zomer kunnen deze actieve apen gelukkig weer heerlijk vrij door de bomen in het Doodshoofdapen | Bos klauteren!

Bouwwerkzaamheden nieuwe vlonder (april 2023)

Impressie nieuwe vlonder met het nieuwe apenverblijf (links, gereed eind 2023) en het boshondenverblijf (rechts)

Neem regelmatig een kijkje op ons online bouwdagboek

NIEUW IN 2024

Rainforest Congo: bosdieren uit het hart van Afrika

Bongo: tijdelijk afscheid

Ondanks diverse pogingen om de twee bongo’s die in GaiaZOO leefden aan elkaar te laten wennen, wilde het niet boteren tussen de man en vrouw. Daarom was er lange tijd maar één dier buiten te zien. Van nature leven bongo’s echter in groepen. Voor hun welzijn is het belangrijk dat ze samen met soortgenoten leven. Aangezien dit in GaiaZOO niet lukte, vertrokken beide dieren in de zomer van 2022 naar andere dierentuinen. Deze verhuizingen gebeuren op advies van de coördinator van het EEP-Managementprogramma van bongo’s.

Welzijn op nummer één

GaiaZOO stelt het welzijn van alle diersoorten voorop. Daarom doen we regelmatig onderzoek naar het gedrag van de dieren en nemen we met regelmaat alle verblijven kritisch onder de loep. Het bongoverblijf, dat in 2004 aangelegd werd, voldeed in onze ogen niet meer aan de standaardeisen voor deze gevoelige bosantilopen. Daarom gaan we hun verblijf het komend jaar ingrijpend aanpassen. De bongo’s krijgen veel meer ruimte, want het huidige verblijf van de penseelzwijnen wordt aan het bongoperk toegevoegd. En ook de penseelzwijnen gaan erop vooruit: zij krijgen een geheel nieuw, ruim bosverblijf aan de overzijde van het pad, langs het Gorilla | Eiland!

In het voorjaar van 2024 keert de ernstig bedreigde bergbongo weer terug in GaiaZOO.

In Kenia leven de laatste wilde bergbongo’s. Bongo Surveilance Project behoedt hen voor uitsterven via onderzoek, educatie en bescherming met rangers. Het Gaia Nature Fund steunt dit project al jaren.

Via een tunnel onder het bezoekerspad kunnen de penseelzwijnen straks van hun binnenverblijf naar hun buitenverblijf lopen!

ERNSTIG BEDREIGD CR

gaianature FUND

Het Gaia Nature Fund steunde in 2021 onderzoek naar dwergnijlpaarden in Ivoorkust. Deze zomer worden de uitkomsten hiervan bekend. Houd onze website en socials in de gaten!

Dwergnijlpaard:

van dichtbij zien opgroeien Sinds 2005 zijn er al acht dwergnijlpaarden geboren in GaiaZOO. De jongen waaierden uit naar zeven verschillende dierentuinen en hebben op hun beurt ook al nakomelingen voortgebracht. Een pasgeboren dwergnijlpaard weegt zo’n 5 kilo en ziet er naast zijn 250 kilo wegende rolronde moeder aandoenlijk uit. Maar dwergnijlpaarden zijn tropische dieren en de jongen worden altijd in de winter geboren. Voordat je de nieuwkomers buiten kunt zien, zijn ze vaak al een paar maanden oud. Dat moet anders! Daarom bouwen we komende winter een nieuw binnenverblijf, waar je de dwergnijlpaarden elke dag van het jaar kunt zien!

Dwergnijlpaard, bongo en penseelzwijn: vanaf voorjaar 2024 het hele jaar zichtbaar door de nieuwe verblijven die we bouwen!

Samen zetten we ons in voor een duurzame wereld!

De GaiaMenuKaart is groener geworden! Wist je dat je bij al onze horecalocaties vegetarische producten kunt bestellen? GaiaZOO is flink aan het verduurzamen en ook het horeca-assortiment doet mee. We streven ernaar dat 40% van het totale aanbod vegetarisch is. En we blijven steeds op zoek naar lekkere alternatieven.

Eerlijke koffie

Dit jaar zijn we een nieuwe samenwerking aangegaan met Peeze. Met de koffie van Peeze serveren we een (h)eerlijke kop koffie van topkwaliteit. Koffie die geproduceerd en gebrand is met liefde en respect voor de boeren, onze planeet en de koffie zelf. En dat proef je! In 2022 was 97% van de door Peeze ingekochte koffie en alle thee biologisch, Fairtrade en/of Rainforest Alliance gecertificeerd. Peeze is een partner die past bij GaiaZOO!

Nog meer koffie…

In de SavannaLodge kun je genieten van SLURRB koffie, een lokale allemansvriend. De koffiebonen halen ze bij lokale koffieboeren in Uganda. Hier - lokaal in Limburg - branden ze groene koffiebonen naar een heerlijke smeuïge chocoladebruine koffieboon van een hoge kwaliteit.

Binnenkort terug in Acacia, het porseleinen servies.

Streekproducten

Diverse GaiaBieren worden gebrouwen op loopafstand van GaiaZOO, in de historische Abdij Rolduc en de GaiaWijn vindt haar oorsprong in Landgoed Overst op een steenworp afstand van GaiaZOO. De kilometers die het product af moet leggen blijven dus beperkt en de lokale economie wordt gestimuleerd. In de PampaLodge kun je genieten van de van Gulpener afkomstige Kombutcha. Laat je vooral eens verrassen!

Business en Events

Bij Gaia Event Center kun je terecht met (grote) groepen en partijen. Ook daar kun je kiezen voor vegetarische gerechten. Kijk op GaiaEventCenter.nl voor het zakelijke aanbod.

Restaurant Acacia

De hamburger die je in GaiaZOO eet is 100% veganistisch en in de saus van de vega pasta bolognese zitten stukjes wortel verwerkt. Deze lekkere, knapperige groente wordt in GaiaZOO ook gegeten door diverse diersoorten! De bosrendieren, Przewalskipaarden en capibara’s krijgen deze snack meerdere keren per week.

Wist je dat gorilla’s echte vegetariërs zijn? Wortels, andijvie en tomaat zijn een onderdeel van hun uitgebreide dieet. In het wild eten ze meer dan 100 verschillende soorten planten! Een onderzoeker heeft ooit alle planten geproefd en ze smaakten allemaal erg bitter!

SavannaLodge

Laat je in de SavannaLodge verleiden door bijvoorbeeld een overheerlijke tosti caprese of geniet van een smakelijke Afrikaanse pizza met tomatensaus!

PampaLodge

Proef de Zuid-Amerikaanse sferen bij de PampaLodge en kies voor een verrukkelijke vegetarische groentespies of voor de liefhebbers van zoet, heerlijke churro’s!

Is het een match?

Sinds 2016 leven er rode panda’s in GaiaZOO. Binnen het EEP-managementprogramma voor deze diersoort had GaiaZOO de rol om jonge, mannelijke rode panda’s te huisvesten en een bijdrage te leveren aan onderzoek naar hun gedrag. Zodra de mannetjes oud genoeg zijn, en er een passende partner is gevonden, verhuizen zij naar een andere dierentuin.

Een koppeltje rode panda’s

Begin dit jaar ontvingen we van de coördinator van het rode panda EEP het mooie bericht dat GaiaZOO een koppel mag gaan huisvesten! Twee van onze mannelijke rode panda’s verhuisden daarom naar andere dierentuinen. Het overgebleven mannetje kreeg dit voorjaar gezelschap van een vrouwtje!

Transport regelen

Je kunt een dier niet zomaar van de ene naar de andere dierentuin verhuizen. Daar gaat eerst heel wat papierwerk aan vooraf. Streng beschermde dieren, zoals de rode panda, moeten in het bezit zijn van een CITES-certificaat, er wordt een officiële overdrachtsverklaring getekend en het dier moet de benodigde gezondheidsverklaringen hebben. Voor vertrek wordt bijvoorbeeld gecontroleerd of het dier vrij is van parasieten. In april arriveerde het vrouwtje in GaiaZOO. Dierverzorger Dennis mocht haar ophalen in Diergaarde Blijdorp. En dan is het afwachten of er een klik is tussen het mannetje en het vrouwtje! Het is nooit te voorspellen hoe dit precies gaat verlopen.

De dierverzorgers hebben verschillende plannen klaarliggen om de introductie zo succesvol mogelijk te laten verlopen. Intensief observeren is bij elke introductie essentieel. Zo kan -indien nodig- snel geschakeld worden.

Kleine, kleine panda’s?

Uiteraard hopen we op nageslacht om zo een bijdrage te kunnen leveren aan het behoud van deze bedreigde diersoort in dierentuinen. Maar we zullen geduld moeten hebben, want het nieuwe vrouwtje is nog erg jong.

Meer informatie over de introductie -> Rode panda’s houden wel van een dutje. Vaak slapen ze hoog in de bomen. Als een rode panda gaat slapen verstopt hij zijn kop achter zijn achterpoot en slaat hij zijn dikke staart als een deken om zich heen. Zo blijft hij lekker warm. Kijk dus vooral omhoog in de bomen wanneer je de rode panda’s zoekt!

WIST JE DAT GaiaZOO de gereden kilometers (CO2 uitstoot) woon-werkverkeer van het personeel compenseert?

Via het Red Panda Network worden nieuwe bomen aangeplant in Nepal. Zo helpen we mee om het leefgebied van de rode panda te beschermen!

Een dagje meelopen met … een medewerker van de GaiaSHOP

9.28 uur - Goedemorgen

10.00 uur - Bijvullen

PASPOORT

Ik start mijn dag samen met mijn collega’s van de bezoekersservice. Zij maken zich klaar om de eerste bezoekers van vandaag te verwelkomen en wij zetten de ‘puntjes op de i’ in de GaiaSHOP…

FUNCTIE: Coördinator GaiaSHOP

IN DIENST SINDS: 1 april 2005

Ik werk sinds 2005 in de GaiaSHOP. Je zou kunnen zeggen dat ik het vaste gezicht ben van de winkel. Eind 2022 werd de nieuwe winkel feestelijk geopend die, in tegenstelling tot de vorige souvenirshop, bij de entree van het park ligt. Een mijlpaal voor ons team! In een korte periode verhuisden wij het hele assortiment van de oude naar de nieuwe winkel. Heb jij al een bezoekje gebracht aan de GaiaSHOP? Dan heb je vast een glimp opgevangen van het organische interieur van de winkel. De lijnen van het nieuwe GaiaZOO logo zijn het uitgangspunt geweest bij de inrichting.

Ik loop richting mijn kantoor om aan de slag te gaan! Ons team bestaat uit drie vaste medewerkers en een aantal uitzendkrachten. Vandaag zijn we met z’n drietjes aan het werk. De drukte start bij ons meestal wat later op de dag, wanneer de bezoekers het park verlaten. Zeker nu de GaiaSHOP op het einde van de route ligt. We zien nu ook veel meer mensen dan voorheen, omdat de bezoekers het park verlaten via de winkel.

We starten de dag met het bijvullen van de voorraad en met het recht zetten van de producten in de schappen. In de nieuwe GaiaSHOP komt het assortiment veel beter tot zijn recht. Als kinderen zelf iets mogen uitkiezen, kiezen ze meestal voor een pluchen dier. Het meest verkochte product is dan ook pluche en dan in het bijzonder de rode panda! Wat ik het leukste vind aan mijn werk? Het decoreren! Ik zorg dat de juiste artikelen op de juiste plek komen te staan. Is het je wel eens opgevallen dat alle dieren uit het Taiga gebied naast elkaar staan? En de giraffe bijvoorbeeld niet direct naast de rode panda staat? Ieder dier verdient de juiste plek. Het verhaal van GaiaZOO wordt ook hier uitgedragen.

10.30 uur – Bestellingen

Tijd om verder te gaan met de inkoop. Er moet natuurlijk ook voldoende voorraad in de winkel zijn. Maar eerst werk ik even mijn mail bij. Ik vind het belangrijk dat het winkelassortiment zoveel mogelijk overeenkomt met de dieren die in de dierentuin leven. De kwaliteit moet goed zijn en de prijs niet te hoog. Als er een nieuwe diersoort naar GaiaZOO komt, dan ga ik op zoek naar een mooie knuffel van dit dier. Dat is met onze bijzondere dierencollectie vaak een hele zoektocht. Voor mij een uitdaging die ik graag aanga!

NAAM: Peggy Janssen

Duurzame GaiaSHOP-weetjes

• Het servies is voor 70% gemaakt van maïszetmeel, gemengd met melaminehars.

• Alle houten artikelen zijn gemaakt van duurzaam hout.

• Onze puzzels worden gemaakt van gerecycled karton en bedrukt met soja inkt.

• Onze drinkflessen en thermobekers zijn BPA- vrij, pvc vrij en ftalaatvrij.

Verduurzamen

Ook onze afdeling is voortdurend bezig met het uitdragen van de missie van GaiaZOO. Daar houd ik bij het inkopen van het assortiment rekening mee. Zo zijn alle stoffen tasjes die we verkopen gemaakt van biologisch katoen. Maar hoe zit dat bij de pluchen dieren? De vulling van het meeste pluche is gemaakt van gerecyclede flessen en voedselcontainers Net als onze keycords en paraplu’s. Ik probeer altijd vernieuwend te zijn. Ik vind het een uitdaging om ook voor onze grote groep abonnementhouders steeds weer met nieuwe producten te komen. Dat is niet altijd makkelijk, maar ik wil ieder jaar iets nieuws kunnen laten zien.

12.00 uur - Pauze!

Tijd om pauzes af te lossen. Wanneer je in de GaiaSHOP staat ben je ook het aanspreekpunt voor bezoekers. We krijgen dan ook veel dierenvragen. Waarom stonden de giraffen vandaag binnen? Vaste bezoekers komen graag even een praatje maken of vragen of er al nieuwe producten zijn. Ik heb in de vele jaren dat ik hier werk al heel wat opa’s en oma’s met de kleinkinderen voorbij zien komen. En de kindjes zien opgroeien. Heel leuk is dat!

14.00 uur - Merchandise

Ik heb een afspraak over het uitbreiden van onze eigen “GaiaLijn”. We verkopen op dit moment de GaiaZOO hangaap, GaiaBier, GaiaWijn, pepermuntjes, mokken en onze koffiebonen. Achter de schermen zijn we druk bezig met het uitbreiden van onze eigen merchandise. Er zijn talloze ideeën!

WIST JE DAT… je de GaiaSHOP nu ook kunt bezoeken zonder de dierentuin in te gaan?

Ideaal om een bijzonder cadeautje te kopen!

14.30 uur

- Drukte in de GaiaSHOP

Tijd om bij te springen in de winkel. Het is gezellig druk! Ik zorg er ook voor dat ik regelmatig zelf op een zondagéén van de drukste dagen - aanwezig ben. Dan zie ik waar personeel eventueel tegenaan loopt en ik ben ook graag onder de mensen.

Waar ik heel trots op ben, is dat wij ook veel “Goede doelen spullen” verkopen. De opbrengst hiervan gaat 100% naar het goede doel. Denk bijvoorbeeld aan de kunstwerkjes van Stichting Painted Dog Conservation, een bijzonder project dat al jaren wordt gesteund door Gaia Nature Fund. Van alle Nederlandse dierentuinen, verkopen wij de meeste spullen voor hen.

17.30

uur - De Shop op slot

Het park is gesloten, maar wij sluiten pas wanneer de laatste bezoeker de GaiaSHOP heeft verlaten. Ik ben weer tevreden met deze gezellige en drukke dag.

Als abonnementhouder krijg je sinds dit jaar

5% korting bij ons! We hebben echt voor iedereen iets leuks.

2023: het Jaar van

GaiaZOO huisvest sinds 2017 een prachtige groep berberapen. Bij het verblijf van deze supersociale apen is er altijd wel iets te zien. En dat is bijzonder, want de kans dat je ze in het wild zult tegenkomen is erg klein. De bedreigde berberaap komt alleen nog in Marokko en Algerije voor (de groep op de Rots van Gibraltar is daar door mensen uitgezet).

De berberapen in GaiaZOO maken deel uit van een internationaal EEP managementprogramma. Zo zorgen we – samen met andere Europese dierentuinen – voor een gezonde back-up populatie in de diverse parken. Via onderzoek en educatie proberen we samen hun wilde soortgenoten te helpen.

Schattige apen verliezen leefgebied

Door landbouw, veeteelt en de aanleg van dorpen en wegen verdwijnt het natuurlijk leefgebied van berberapen.

Bovendien worden veel jonge berberapen bruut bij hun moeders weggehaald, omdat ze er zo schattig uitzien. Ze worden verkocht als huisdier of meegenomen naar markten, waar toeristen geld betalen om met ze op de foto te gaan.

Brand…

In de zomer van 2022 woedden er in Bouhachem – het belangrijkste leefgebied van de berberapen in Marokko –enorme bosbranden. De oorzaak: een uit de hand gelopen kampvuur, aangestoken door recreanten bij een picknick. Extreme warmte en droogte door klimaatverandering speelden ook een rol.

Een groot natuurgebied (7.500 hectare) ging in vlammen op. Wilde dieren en vee kwamen om of raakten hun leefgebied en voedselbronnen kwijt. Oogsten en dorpen werden vernietigd.

Barbary Macaque Awareness and Conservation (BMAC) zet zich al vele jaren in voor de bescherming van berberapen in Marokko. Ze ontfermden zich tijdens de branden meteen over de getroffen apen én de mensen in het gebied. Door te helpen bij evacuaties van de lokale bevolking en de opvang van gewonde en ontheemde apen.

Maar het voedseltekort blijft ook lange tijd na de brand een groot probleem. In het verbrande bos groeit niets meer voor de apen. Daarom brengt BMAC iedere dag eikels naar de verschillende groepen berberapen. Om de veiligheid van de apen te waarborgen verzorgen ze ook meer toezicht. Loslopende, verwilderde honden en mensen die te dicht bij de jonge apen komen zorgen namelijk voor veel verstoring.

de Berberaap!

Geen vuur in de natuur

Eén van de acties die BMAC dit jaar houdt is gericht op toeristen en recreanten in het bos. Zo wordt hen verteld wat er kan gebeuren als je een kampvuur maakt in de natuur. Ook ontwikkelden ze een goed en accuraat bosbrandprotocol, zodat een ramp van dergelijk formaat in de toekomst hopelijk voorkomen kan worden.

Extra hulp

Sinds 2017 heeft het Gaia Nature Fund al ruim € 70.000,bijgedragen aan de activiteiten van BMAC. Maar deze moeilijke tijden vragen om extra inspanningen. Daarom roept GaiaZOO 2023 uit tot het Jaar van de Berberaap! We hebben als doel om € 12.000,- bijeen te brengen. Zo kunnen we de getroffen berberapen én de lokale bevolking helpen.

Mogen we ook op jouw hulp rekenen?

Adopteer voor € 10,- een berberaap of doneer 15 kilo eikels voor € 7,50.

Begrip kweken

Maar geld is niet het enige doel van het Jaar van de Berberaap. We willen vooral ook meer bewustwording creëren. Want wij zijn ervan overtuigd dat iedereen moet weten waaróm het nou eigenlijk zo slecht is om met zo’n schattige berberaap op de foto te gaan. Een super sociale aap, die doodongelukkig wordt als hij zonder zijn soortgenoten moet leven.

Komt dat zien!

Een werkgroep van GaiaZOO medewerkers, vrijwilligers en stagiaires sloeg de handen ineen en ontwikkelde allerlei leuke, leerzame activiteiten voor bezoekers. Van speciale berberaapvoederingen en -rondleidingen tot een berberaap spreekbeurtkist en in de Berber Inn (naast horecapunt Sequoia) kun je terecht voor spelletjes!

Enthousiaste vrijwilligers vertellen je hier alles over de berberapen in Marokko en in GaiaZOO!

Kijk hier hoe jij kunt helpen

Kleine dieren met een

groot verhaal

Dit jaar verwelkomen we drie bedreigde diersoorten in GaiaZOO. De geelbuikvuurpad en gladde slang komen allebei in Limburg voor. De siezel, ook wel Europese grondeekhoorn genoemd, leeft in Oost-Europa. Deze dieren zijn misschien klein van stuk, maar ze brengen grote verhalen met zich mee!

Geelbuikvuurpad een Zuid-Limburgse zeldzaamheid

De geelbuikvuurpad komt binnen Nederland alleen in Zuid-Limburg voor. Het is de meest bedreigde amfibie van ons land! Op warme zomerdagen kun je (met een beetje geluk) hun melodieuze gekwaak horen in groeves en natte graslanden.

Eén van de grootste bedreigingen voor de geelbuikvuurpad is verlies van leefgebied. Waar mogelijk herstellen natuurorganisaties leefgebieden en doen ze onderzoek. Wist je dat de Hollandse landgeiten uit GaiaZOO ook bijdragen aan dit herstel? Hun graasgedrag helpt om het leefgebied geschikt te houden voor geelbuikvuurpadden.

Kleine padden met een belangrijke taak

In het najaar van 2022 zijn er dertien jonge geelbuikvuurpadden naar GaiaZOO gekomen. Ze zijn afkomstig van de organisatie NatuurBalans, die al jarenlang geelbuikvuurpadden uitzet in Zuid-Limburg. De nieuwe groep in GaiaZOO is erg belangrijk. Niet alleen om bezoekers kennis te laten maken met deze bijzondere soort, maar ook voor risicospreiding. Mocht er namelijk een ziekte uitbreken op één locatie, dan heb je op andere plekken nog voldoende dieren om het fokprogramma voort te zetten.

WAAROM

Gladde slang verborgen natuur in Nederland

Er zijn maar weinig mensen die ooit een gladde slang in het echt gezien hebben. Dankzij zijn goede schutkleur kan hij namelijk ongezien door het struikgewas glijden. Het is bovendien ook de meest bedreigde slangensoort van ons land. Veel van hun leefgebied is verdwenen en de kwaliteit is achteruit gegaan. Slangen hebben daarnaast een slechte reputatie; mensen willen ze liever niet in hun omgeving. Gladde slangen zijn echter geheel ongevaarlijk voor mensen en helpen zelfs om plaagdierpopulaties in toom te houden. Langs het bospad wordt een plek ingericht met replica’s en informatie over de drie Nederlandse slangensoorten: de adder, ringslang en gladde slang! Ook ontdek je meer over de hazelworm, een pootloze hagedis die vaak wordt aangezien voor een slang.

Kleine slangen worden groot!

Toen de gladde slangen in de zomer van 2021 in GaiaZOO arriveerden, wogen ze maar een paar gram! Ze zijn in de eerste periode van hun leven erg kwetsbaar. Ook het voeren van zulke kleine slangen is niet gemakkelijk. Uiteindelijk lukte het de dierverzorgers om ze kleine stukjes jonge muis, opgewarmd in bouillon, te voeren. Ondertussen zijn de slangen flink gegroeid en klaar om dit voorjaar hun intrek te nemen in hun nieuwe verblijf. Geheel nieuw is dit verblijf overigens niet! Het staat al vier jaar leeg en was aanvankelijk bedoeld voor korenwolven. Na de bouw vonden we de opzet ervan echter niet voldoen aan de behoeftes van deze diersoort. Daarom is de constructie hergebruikt en ingericht voor de gladde slangen.

Siezel terug naar de korte graslanden

Er leven nog maar weinig siezels op de korte graslanden van Oost-Europa. Door intensieve landbouw en achterstallig onderhoud, verdwijnt het natuurlijk leefgebied van deze bedreigde diersoort. De siezels moeten uitwijken naar golfbanen of wijngaarden, maar dat is niet zonder gevaar.

Onderzoek, gebiedsherstel en wetgeving helpen om de soort te behouden. Bovendien worden via lokale samenwerkingen vanuit dierentuinen, ook siezels uitgezet in veilige gebieden. De siezels in GaiaZOO zullen bijdragen aan het vergroten en behouden van een genetisch gezonde dierentuinpopulatie. In de toekomst hopen we ook een (kleine) rol te spelen bij de uitzet.

Ontwaken uit een maandenlange winterslaap

In de nazomer van 2022 zijn er zes siezels naar GaiaZOO verhuisd. Hun verblijf was toen al in aanbouw, maar de grond was niet stabiel genoeg om holen te graven.

Daarom hebben ze hun eerste winterslaap achter de schermen doorgebracht. Tijdens de winterslaap worden siezels af en toe wakker om te eten of te drinken. Daarom staat er ook in deze maanden altijd vers voer en water voor ze klaar. Zo kunnen we het ritme van de siezels in de gaten houden en kijken hoe het met ze gaat.

Sinds dit voorjaar kunnen de siezels de eerste holen graven in hun nieuwe verblijf naast de Taiga | Volière. Ze hebben al heel wat holen en gangen gegraven.

WAAROM

BEDREIGD IN NEDERLAND

Verborgen in GaiaZOO: de juchtleerkever

In augustus 2020 heeft één van de dierverzorgers in GaiaZOO een bijzondere en bedreigde kever ontdekt: de juchtleerkever! Deze soort werd in 1946 voor het laatst gezien in Nederland en leek uitgestorven in ons land. De herontdekking was éxtra speciaal omdat juchtleerkevers een zeer verborgen bestaan leiden…

Kluizenaar

De juchtleerkever is ongeveer 5 cm groot en wordt ook wel de kluizenaarskever genoemd. Vele generaties lang kunnen ze hun hele levenscyclus (ei, larve, pop, volwassen kever) in dood hout blijven en dus nooit in het daglicht komen. Daarom stellen juchtleerkevers hele specifieke eisen aan hun leefomgeving: alleen oude, holle loofbomen voldoen hieraan. Binnenkort kun je in limburgHUIS het verborgen leven van de juchtleerkever van dichtbij bekijken in een replica biotoop

Niet de enige…

Na de ontdekking van de juchtleerkever heeft ‘EIS kenniscentrum insecten’ diverse onderzoeken uitgevoerd in GaiaZOO. Er zijn ook potentiële verblijfsplaatsen in kaart gebracht om de kever te beschermen. De bosachtige omgeving in GaiaZOO, met onaangetaste stukken natuur, trekt ook veel andere dieren aan! In hetzelfde jaar werden hier namelijk ook een vliegend hert en de vermiljoenkever gevonden, twee andere zogenaamde ‘doodhout-kevers’. Dat maakt GaiaZOO de enige bekende plek in Nederland waar de drie grote (en beschermde) keversoorten van Nederland voorkomen!

Wil je weten wat jij kunt doen en van alles ontdekken over insecten? Kom dan op zondag 25 juni naar de BioBlitz Kriebelbeestjesdag in GaiaZOO!

Natuurbehoud is onze kern

Bescherming van de kwetsbare natuur houdt niet op bij de (bedreigde) diersoorten die in GaiaZOO leven, maar reikt ook daarbuiten. Dat geldt zeker voor de wilde natuur in ons eigen park! Samen kunnen we ervoor zorgen dat lokale natuur behouden blijft.

Help mee om kevers te beschermen! In elke holle loofboom met molm kunnen doodhoutkevers leven. Daarom moeten deze bomen zoveel mogelijk behouden blijven, zeker in Limburg! Zijn er plannen voor het kappen of beschadigen van de boom?

Neem dan contact op met EIS: eis@naturalis.nl

TIP

Foto: Rick Buesink

kids

ZOOBOEK

Boordevol spelletjes, weetjes en andere fun!

Hoe laat gaan de giraffen slapen?

(Emma - 5 jaar)

Uitgebreid gaan slapen is voor een giraffe in het wild best gevaarlijk! Dit dier, dat het langste landdier ter wereld is, kan niet heel snel opstaan wanneer hij op de grond ligt. Dat maakt vluchten voor eventuele roofdieren natuurlijk lastig. Daarom doen giraffen korte dutjes en blijven ze tijdens deze hazenslaapjes meestal rechtop staan. Door een aantal keren per dag een dutje te doen, kan een giraffe toch voldoende uitrusten. Hij gaat dus ’s avonds niet een aantal uren slapen, zoals wij mensen dat doen.

Maken neushoorns eigenlijk geluid?

(Femke – 10 jaar)

Ze zeggen dat neushoorns wel geluid maken, maar dat wij mensen dat niet kunnen horen. De geluiden zouden voor ons te laag zijn om te kunnen horen. Een laag geluid reikt verder dan een hoge toon. En dat is weer handig, omdat neushoorns in dichtbegroeide gebieden leven. Zo kunnen de dieren op grote afstand met elkaar communiceren. Als neushoorns het ergens niet mee eens zijn, dan kunnen ze naar elkaar of naar andere dieren brullen. Zo proberen ze de ander op afstand te houden.

Zulke ‘ruzies’ komen in een dierentuin

gelukkig nauwelijks voor.

Vraag het de dierverzorger!

Ook een vraag voor onze dierverzorger? Stuur ‘m in via info@GaiaZOO.nl en wie weet zie je jouw vraag én het antwoord hier de volgende keer verschijnen.

Hoefdierenverzorger

Erlyn Dörenberg

Heb je als dierverzorger een lievelingsdier?

(Liz – 7 jaar)

Omdat je als verzorger verantwoordelijk bent voor de dagelijkse verzorging van de dieren in de ZOO, ontwikkel je al snel een bepaalde band met ze. Met de ene diersoort heb je vaker contact dan met de ander. Je kunt je voorstellen dat je met een bladsnijdersmier een totaal andere band hebt dan met een gorilla of een Przewalskipaard. Toch houden we onze relatie met de dieren altijd professioneel. Zo mogen we bijvoorbeeld niet met ze knuffelen. Dat zijn deze dieren ook niet gewend. Maar heel stiekem, hebben we allemaal wel ons lievelingetje… voor mij persoonlijk is dat de neushoorn!

Wat doe je wanneer een dier ziek is?

(Isa - 8 jaar)

De dierverzorgers bekijken dagelijks de dieren in de dierentuin die ze verzorgen. Maar soms zijn we ook wel eens vrij. Daarom zetten we al onze bevindingen in een soort overzicht, dat we een dierrapport noemen. Daarin kun je terugvinden wat je collega de dag ervoor is opgevallen. Bijvoorbeeld dat een dier moeite heeft met eten of last heeft van zijn poot. Gaat het niet over? Dan moet de dierenarts komen en zal zij kijken of er een behandeling nodig is!

Wat eet een tapir?

(Lieve – 5 jaar)

Het uiterlijk van een tapir is best apart te noemen. Met hun kleine slurf lijken ze een beetje op een mix tussen een varken en een olifant. Maar ze zijn het meest verwant aan de zebra en de neushoorn. Ze hebben een gedrongen lijf en lange poten met hoeven. De tapir eet graag groente, waterplanten en bladeren. Fruit vinden ze ook erg lekker, maar dit is voor de meeste dieren in de dierentuin niet goed vanwege de vele suikers die erin zitten. Dat kan de dieren te dik maken.

Een dier met dit dieet noemen we een planteneter of herbivoor! Met hun slurfje kunnen de tapirs gemakkelijk de bladeren of besjes van planten trekken.

kids

ZOOBOEK

Boordevol spelletjes, weetjes en andere fun!

Puzzel 1

Wat eet een leeuw?

Kun jij de leeuw de weg wijzen naar zijn lievelingseten?

Puzzel 2

GaiaZOO is een super leuke bestemming voor een leerzaam schoolreisje!

-> GaiaZOO.nl/Schoolreis

Zoek het missende puzzelstukje!

Welk puzzelstukje maakt de puzzel compleet?

Puzzel 3

Zoek de verschillen!

Kun jij de 8 verschillen ontdekken?

Puzzel 4

Welk dier zit hier verstopt?

Pak je kleurtjes erbij en ontdek welk dier hier verstopt zit!

Winactie!

Wil jij kans maken op een GaiaZOO verrassingspakketje? Geef dan antwoord op de volgende vraag en stuur je antwoord naar info@GaiaZOO.nl Alleen de winnaar ontvangt bericht.

De brul van een mannetjes leeuw is te horen tot wel:

A. 8 km ver!

B. Ongeveer 1 km ver!

C. 20 km!

Gaia Event Center

GaiaZOO is méér dan een dierentuin

GaiaZOO is niet alleen een prachtige dierentuin, maar met ‘Gaia Event Center’ bieden wij bijzondere congres-, vergader- en feestarrangementen op een unieke locatie. Een feest, bruiloft, vergadering, groepsactiviteit, lunch of diner tussen de dieren van GaiaZOO? Het kan allemaal. Kijk op GaiaEventCenter.nl voor alle mogelijkheden!

Gaiaboulevard 1 Kerkrade

GaiaZOO.nl