Nauczanie i uczenie się języków w projektach współpracy europejskiej

3 Przykłady dobrej praktyki

w projektach współpracy europejskiej

IE

SIĘ

E I C Y Ż E Ł A C Z E Z R Uczenie się języków

uCZEN

Zeszyt tematyczny

P

w programie

Program „Uczenie się przez całe życie” Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Warszawa 2008

P r z y k ł a d y d o b r e j p r a k t y k i w p ro g r a m i e

uczenie się przez całe życie

Zeszyt tematyczny

Uczenie się języków

w projektach współpracy europejskiej Program „Uczenie się przez całe życie” Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Warszawa 2008

Koncepcja i redakcja

Ewa Kolasińska Biuro Studiów i Analiz

Wybór i prezentacja przykładów dobrej praktyki: Comenius

eTwinning

Leonardo da Vinci

Erasmus

Grundtvig

European Language Label

Anna Klimowicz Gracjana Więckowska Izabela Laskowska Renata Smolarczyk Michał Chodniewicz Gracjana Więckowska

Projekt okładki

Monika Wojkowska

Opracowanie graficzne

Monika Wojkowska

Skład i łamanie

Monika Wojkowska

Korekta

Agnieszka Pawłowiec Ewa Kolasińska

Druk

ARP Studio

ISBN

978-83-87716-78-3

W opracowaniu wykorzystano zdjęcia nadesłane przez beneficjentów programu.

Spis treści

Wstęp

7

Wprowadzenie

8

Comenius

9

Wspomaganie integracji europejskiej i nauki języków obcych nowoczesnymi technologiami

9

Angielski – moja przepustka do Europy

11

Od ziarenka do bochenka, czyli co o rolnictwie nie tylko ekologicznym przeciętny mieszczuch wiedzieć powinien

12

Zainteresowania sportowe motywacją do doskonalenia umiejętności posługiwania się językami obcymi

13

Magiczny świat idiomów i przysłów

15

WASP; the Welfare System, a Comparative Study on Social Science and Languages in a Wider Perspective

17

Wolontariusz w zjednoczonej Europie

19

Każdy ma swojego Robin Hooda

20

Rodzina francuska i polska: rzeczywistość i fikcja

22

etwinning

25

Club lecture

25

Leseratten

27

Malarskie inspiracje

29

Leonardo da Vinci

Zintegrowany pakiet multimedialny do nauki kultury i języka polskiego jako obcego dla bankowców, lektorów i administracji publicznej

32 32

Specjalistyczny język angielski w europejskim zdrowiu publicznym

34

Wirtualne kursy zawodowego języka angielskiego oraz system ich ewaluacji

36

Standaryzacja metod nauczania mniej popularnych języków europejskich

37

Program indywidualnych specjalistycznych i biznesowych szkoleń językowych

39

Internetowy kurs języka hiszpańskiego dla przedsiębiorców z Europy Środkowej ESPA EST

41

Zawodowe kursy językowe dla pielęgniarek i pielęgniarzy

44

ERASMUS EILG – intensywne kursy językowe Erasmusa – Szkoła Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach EILG – intensywne kursy językowe Erasmusa – Szkoła Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego

Grundtvig Wejdźmy w to: uczymy się języka angielskiego, aby przygotować się do podróży po Europie

European Language Label Palette

46 46 51

54 54

56 56

Wirtualny podręcznik: przygotowywanie i publikowanie ON LINE materiałów do nauczania dwujęzycznie przedmiotów niejęzykowych w klasach dwujęzycznych z językiem francuskim

57

System zapewnienia jakości w nauczaniu języków obcych na wyższej uczelni na przykładzie

58

Politechniki Warszawskiej

6

Edukacja językowa seniorów w wymiarze europejskim

60

Klasy frankofońskie na Śląsku w Polsce

62

Przedszkolna edukacja językowa „Angielski biletem do Świata”

63

Meandry kultury brytyjskiej

64

Szanowni Państwo, Nauka języków jest jednym z ważniejszych priorytetów polityki edukacyjnej Unii Europejskiej. Chociaż nie ma jednego dokumentu opisującego w spójny sposób europejską politykę językową, to opierając się na rekomendacjach unijnych oraz różnego typu komunikatach możemy określić obszary edukacji językowej, które są kluczowe dla tej polityki. Są to: edukacja wczesnoszkolna, CLIL/EMILE (zintegrowane nauczanie językowo-przedmiotowe), certyfikacja kompetencji językowych, języki mniejszości narodowych, języki w biznesie, edukacja językowa dorosłych oraz w szerokim ujęciu motywowanie do nauki języków.

Bez względu na obszar edukacji językowej nieodłącznym elementem nauki języków staje się wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz rozwijanie kompetencji międzykulturowej.

Przedstawione przykłady dobrej praktyki w niniejszej broszurze odzwierciedlają w dużym stopniu kierunki europejskiej polityki językowej i wpisują się w realizację tej polityki na poziomie praktycznym w naszym kraju. Warto również podkreślić, że powstaje coraz więcej projektów, w ramach których przygotowywane są materiały do nauki języka polskiego jako obcego, co pomaga w istotny sposób promować nasz język i naszą kulturę za granicą.

Zapraszam serdecznie do lektury.

dr Paweł Poszytek dyrektor programu Uczenie się przez całe życie

7

Wprowadzenie Szanowni Państwo, Oddajemy do rąk Państwa trzeci zeszyt tematyczny zawierający wybór przykładów dobrej praktyki w europejskim programie edukacyjnym Uczenie się przez całe życie.

Niniejszy zeszyt obejmuje tematykę uczenia się i nauczania języków obcych ujętą w projektach europejskich. Wybór tej tematyki jak i poprzednich – rozwoju przedsiębiorczości i dialogu międzykulturowego – prezentowanych w tegorocznych zeszytach przygotowanych przez program europejski nie jest przypadkowy. Znajomość języka obcego, postawa przedsiębiorcza oraz interkulturowość to trzy z ośmiu kompetencji, określonych przez Komisję Europejską jako kluczowe w budowaniu wspólnej Europy z efektywną gospodarką opartą na wiedzy.

Pokazujemy tu przykłady najnowsze, realizowane początkowo w programie Socrates, a od roku 2007 w programie Uczenie się przez całe życie, stanowiącym jego naturalną kontynuację poprzez rozwinięcie i pogłębienie dotychczasowych doświadczeń.

Tytuł zeszytu „Uczenie się języków obcych” nawiązuje do nazwy programu Uczenie się przez całe życie.

To holistyczne spojrzenie na człowieka i na jego edukację na każdym etapie życia, poczynając od wczesnego dzieciństwa, poprzez szkolne etapy nauki na wszystkich poziomach nauczania, aż po kształcenie i szkolenie zawodowe oraz niezawodową edukację dorosłych znalazło odzwierciedlenie w projektach europejskich. Wybraliśmy przykłady dobrej praktyki pokazujące edukację językową zarówno w przedszkolu, jak i edukację językową seniorów w uniwersytetach Trzeciego Wieku. Obok przykładów z zakresu kształcenia i doskonalenia realizowanych w programach sektorowych adresowanych do konkretnych grup docelowych proponujemy kilka przykładów nagrodzonych w europejskim konkursie European Language Label, bowiem konkurs ten pozwala wyłonić projekty zawierające innowacyjne działania właśnie w zakresie nauczania języków obcych.

Podkreślając wagę znajomości języka angielskiego jako podstawowego i niezbędnego narzędzia sprawnego komunikowania się w Europie i w świecie, przy wyborze dobrych projektów nie zapomnieliśmy o nauczaniu innych języków. Zachowanie i pielęgnowanie różnorodności kulturowej i językowej Europy stanowi istotę współpracy w projektach europejskich partnerów. Na takie więc projekty, promujące rzadziej używane czy rzadziej nauczane języki europejskie, także zwróciliśmy w naszym zeszycie uwagę. W programie sektorowym Comenius obejmującym edukację szkolną, skupiliśmy się na Językowych Projektach Comeniusa, w których zasadą jest, iż obok języka roboczego projektu uczniowie uczą się podstaw języka ojczystego kraju partnerskiego. W przypadku współpracy z polską szkołą uczą się więc języka polskiego.

W zeszycie pokazujemy też projekty z innego zakresu dotyczące nauki języka polskiego jako obcego.

Cykl zeszytów tematycznych prezentujących przykłady dobrej praktyki w programie Uczenie się przez całe życie powstał z myślą o tematycznych konferencjach waloryzacyjnych, które stawiają sobie za cel upowszechnianie i wdrażanie osiągnięć programu.

Redakcja

8

Program COMENIUS – edukacja szkolna

Tytuł projektu:

Wspomaganie integracji europejskiej i nauki języków obcych nowoczesnymi technologiami Numer umowy: 06/JPC/06-0176/C1 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2007 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: I Liceum Ogólnokształcące w Pleszewie 63-300 Pleszew ul. Poznańska 38 tel. (+48 62) 508 00 44 e-mail: lopleszew@lopleszew.pl Adres strony internetowej: www.lopleszew.wp Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Krzysztof Matecki Kraje uczestniczące w projekcie: Polska, Belgia Języki projektu: angielski, francuski, polski Cele projektu: Umożliwienie uczniom i nauczycielom z Polski i Belgii integracji, współpracy i nauki języka angielskiego za pomocą nowoczesnych technologii i zadań stymulujących naturalną komunikację.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: W pierwszym miesiącu pracy w projekcie powstała witryna internetowa projektu. Pełniła zarówno funkcję platformy komunikacyjnej pomiędzy szkołami, jak i miejsca, gdzie uczniowie pracujący nad projektem zamieszczali swoje prace i profile. Działania nad projektem zostały podzielone na indywidualne (lokalne, szkolne) i wspólne (realizowane razem przez obie szkoły podczas wizyt partnerskich). W ramach działań lokalnych młodzież ze szkół partnerskich komunikowała się ze sobą za pomocą komunikatora internetowego Skype i poczty elektronicznej w celu zdobycia i wymiany informacji o krajach swoich zagranicznych rówieśników. Następnie uczniowie pisali wypracowania (opowiadania, opisy, recenzje i rozprawki) oraz organizowali wydarzenia szkolne związane z określanymi co miesiąc kategoriami tematycznymi, dotyczącymi różnych aspektów życia w Belgii i Polsce. Uczniowie polscy pisali prace o Belgii, a uczniowie belgijscy o Polsce. Dodatkowo, w szkołach partnerskich sporządzane były gazetki szkolne, gdzie umieszczano informacje na temat obowiązującej w danym miesiącu kategorii tematycznej dla prac pisemnych. Nauczyciele koordynatorzy nadzorowali pracę uczniów i wysyłali do siebie wiadomości pocztą elektroniczną. Wymieniali między sobą szczegółowe informacje dotyczące realizacji działań lokalnych.

Podczas trwania projektu miały miejsce dwie wizyty partnerskie. Były dla uczniów okazją do uczestniczenia we wspólnych lekcjach. Nauczyciele z obu stron zadbali, aby ich zagraniczni goście mogli przeprowadzić swoje zajęcia oraz przedstawić przygotowane prezentacje i filmy w dużych salach z udziałem licznych grup uczniów ze szkoły będącej gospodarzem wizyty. Przebywając u rodzin rówieśników ze szkoły partnerskiej, uczniowie sporządzili minisłowniczki francusko-polskie i polsko-francuskie, co pozwoliło im na zapoznanie się z językami ojczystymi zagranicznych kolegów. Dodatkowo podczas wizyt partnerskich miały miejsce imprezy sportowe. Belgowie wzięli udział w zawodach kręglarskich i meczu siatkówki.

Polacy uczestniczyli w imprezie, podczas której pływali kajakami po jeziorze oraz jeździli rowerami i grali w siatkówkę. Każda ze szkół partnerskich zorganizowała wycieczkę do ważnego kulturowo miejsca w swoim kraju. W przypadku szkoły pleszewskiej zespół projektowy zorganizował dwudniową wycieczkę do Warszawy, gdzie zwiedzano z przewodnikami anglojęzycznymi takie miejsca, jak Muzeum Narodowe,

9

Pleszew – wspólna lekcja Polaków i Belgów Muzeum Powstania Warszawskiego, Stare Miasto, Zamek Królewski, Pałac Kultury i Nauki, centrum miasta i zabytkowe kościoły. Wycieczka do Warszawy była poprzedzona zajęciami, podczas których goście z Belgii poznali historię Warszawy i wydarzenia związane z Powstaniem Warszawskim. Zaproszona została również do wspólnej dyskusji osoba, która przeżyła Powstanie Warszawskie. Ponadto uczniowie i opiekunowie z Belgii wzięli udział w wycieczce do zamku w Gołuchowie i odwiedzili jedną z lokalnych szkół podstawowych, która od kilku lat prowadzi współpracę zagraniczną.

Strona belgijska zorganizowała kilka jednodniowych wycieczek. Podczas pierwszej z nich uczniowie i nauczyciele z Polski zwiedzali Brukselę (Katedrę św. Michała i Guduli, spacerowali po mieście z anglojęzycznym przewodnikiem, oglądając takie miejsca, jak: Grande Place, Manneken Pis, Pałac Królewski). Druga wycieczka odbyła się do kopalni Bois du Cazier w mieście Charleroi, w której pracowali i zginęli podczas katastrofy między innymi górnicy z Belgii i Polski. Po wizycie w kopalni strona belgijska zorganizowała spotkanie z Polonią – górnikami i ich potomkami. Podczas kolejnego wyjazdu zorganizowanego przez Belgów 50-osobowa grupa uczniów polskich i belgijskich zwiedzała Muzeum Anny Frank i Muzeum Vincenta van Gogha w Amsterdamie. Mieli oni także okazję podziwiać malownicze wioski we Francji, oddalone zaledwie o kilkanaście kilometrów od Chimay.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Młodzież polska i belgijska poznając się, przełamywała stereotypy i uczyła tolerancji oraz rozumienia problemów rówieśników z zagranicy. Tematyka lekcji, prowadzonych podczas wizyt partnerskich, pozwoliła młodzieży poznać przeszłość i kulturę obu krajów. Projekt promował stosowanie nowoczesnych technologii – dzięki nim współpraca pomiędzy szkołami partnerskimi była ściślejsza. Wiedza z zakresu technologii informacyjnej pozwoliła nauczycielom na wprowadzanie w szerszym niż do tej pory zakresie ciekawych i motywujących dla uczniów metod pracy, jak również zastosowania metod pracy pozwalających na angażowanie uczniów do samodzielnego poszukiwania informacji, tworzenia prezentacji jako pomocy dydaktycznych i wykorzystywania tych materiałów na lekcjach. Projekt udowodnił, że uczniowie chętnie posługują się technologią informacyjną w zdobywaniu wiedzy i są otwarci na tego typu innowacje podczas zajęć edukacyjnych.

Działania podejmowane w okresie trwania projektu pozwoliły również uczniom rozwijać wiedzę i umiejętności językowe. Tematyka proponowana uczniom, zarówno podczas pisania wypracowań, jak i wizyt partnerskich, była ściśle powiązana z tematyką wymaganą do egzaminu maturalnego i większości egzaminów językowych dających certyfikaty. Uczniowie mieli możliwość wyrażania swoich opinii na tematy związane z ich życiem i funkcjonowaniem w społeczeństwie. Praca uczniów była samodzielna, ale jednocześnie wspomagana przez nauczycieli grupy projektowej.

Zarówno Belgowie, jak i Polacy odwiedzili władze lokalne. Uczniowie belgijscy gościli w Starostwie Powiatowym w Pleszewie i u Burmistrza Miasta i Gminy Pleszew. Uczniowie polscy byli podjęci przez Burmistrza i władze lokalne miasta Chimay. Podczas spotkań z władzami lokalnymi w obu krajach odbyły się prezentacje miast i regionów. Rozdano symboliczne upominki. Promocja projektu miała miejsce wśród różnych środowisk. Lokalna prasa była informowana o projekcie, w wyniku czego powstało kilka artkułów na temat projektu. Podczas wizyty partnerskiej dziennikarze z lokalnej prasy przeprowadzili i opublikowali wywiady z nauczycielami i uczniami z Belgii i Polski. Szkolna witryna internetowa promowała stronę projektu, zamieszczając link oraz informacje o wizytach partnerskich w dziale aktualności. Adres strony internetowej projektu został opublikowany w jednym z artykułów w prasie lokalnej. Ponadto działania projektowe prezentowano podczas targów edukacyjnych powiatu pleszewskiego, spotkań z rodzicami i spotkania dyrektorów szkół z terenu miasta i gminy Pleszew.

10

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Powstanie witryny internetowej dla potrzeb projektu, sporządzenie przez uczniów minisłowniczków francusko-polskich i polsko-francuskich, przygotowanie przez uczniów prezentacji multimedialnych dotyczących tematyki projektu, wypracowanie pomocy dydaktycznych.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Doświadczenie zdobyte podczas realizacji projektu pozwoli osobom uczącym prowadzić w kolejnych latach ciekawsze zajęcia edukacyjne w szkole. Nauczyciele podczas wizyt partnerskich mieli możliwość wymiany doświadczeń i wypracowanych pomocy dydaktycznych, które będzie można zastosować na lekcjach. Prezentacje multimedialne przygotowane przez uczniów i nauczycieli zostaną wykorzystane podczas dalszej współpracy zagranicznej i na lekcjach. Projekt przyczynił się do powstania idei informatyzacji placówki w szerszym zakresie. W szkole planuje się również wprowadzenie nauczania technologii informacyjnej w języku angielskim.

Tytuł projektu:

Angielski – moja przepustka do Europy Numer umowy: 06/JPC/06-0133/C1 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2007 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Zespół Szkół Technicznych 82-300 Elbląg ul. Grottgera 71 tel. (+48 55) 233 47 32 e-mail: habo57@wp.pl; zst-6lo@wp.pl Adres strony internetowej: www.zst6lo.cdi.pl Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Ireneusz Spychalski, Marta Zuba Kraje uczestniczące w projekcie: Polska, Włochy Języki projektu: angielski, włoski, polski Cele projektu: l Przekonanie uczniów do korzyści, jakie niesie nauka języków obcych; l Podniesienie poziomu umiejętności wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych; l Kształtowanie postaw tolerancji i szacunku wobec rodzimej i obcej kultury.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Uczniowie rozpoczęli swój udział w projekcie od wymiany e-maili ze swoimi partnerami (głównie w języku angielskim) po to, by się nawzajem poznać. Przed wizytą w szkole włoskiej polscy uczniowie uczestniczyli w intensywnym 30-godzinnym kursie języka włoskiego. Włoscy uczniowie przeszli przygotowanie językowe w postaci 25-godzinnego kursu języka polskiego. W listopadzie 2006 roku grupa polskiej młodzieży odwiedziła swoich partnerów w szkole w Katanii na Sycylii, a następnie, w marcu 2007 roku Polskę odwiedzili włoscy uczniowie. Uczniowie szkół partnerskich wykonali wspólnie broszurkę w trzech językach, rodzaj przewodnika po swoich okolicach. Broszurki zostały rozdane wszystkim uczniom w szkołach partnerskich i za ich pośrednictwem udostępnione społeczności lokalnej. W obydwu szkołach zostały zaprezentowane galerie zdjęć dla całej szkolnej społeczności. Przedstawiono również filmy wideo nagrane przez

11

uczniów. Zdjęcia zostały umieszczone także na stronie internetowej polskiej szkoły. Strona włoska dokonała prezentacji produktów końcowych wypracowanych w projekcie w nadmorskim ośrodku wypoczynkowym i w centrum kongresowym, należącym do jednej z lokalnych szkół.

Dzięki obustronnemu zaangażowaniu, okazywaniu wzajemnego zrozumienia i aktywnemu podejmowaniu wspólnych działań współpraca między szkołami była niezwykle owocna. Głównym narzędziem, umożliwiającym efektywną komunikację, był internet. Językiem projektu był głównie język angielski.

Wszystkie prace wykonywane przed wuymianą i podczas niej były stale monitorowane przez nauczycieli koordynatorów, jak i dyrektorów szkół. Po wizytach, zarówno uczniowie, jak i nauczyciele, podzielili się ze swoimi partnerami (poprzez internet) opiniami na temat wspólnych pobytów. Nauczyciele z każdej ze szkół przeprowadzili też spotkania ze swoimi uczniami, podczas których dokonali wspólnej ewaluacji projektu.

Następnie nauczyciele ze szkół partnerskich przedstawili sobie nawzajem opinie uczniów o projekcie.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Wizyty w krajach partnerskich nauczyły uczestników projektu jak radzić sobie w kontaktach z osobami mówiącymi innymi językami, reprezentującymi inną kulturę i obyczaje. Uczniowie i nauczyciele nawiązali przyjacielskie kontakty z uczestnikami projektu. Co najmniej kilku uczniów zaplanowało już ponowną prywatną wizytę w czasie nadchodzących letnich wakacji.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Wykonana wspólnie przez szkoły partnerskie broszurka informacyjna (rodzaj przewodnika turystycznego) o Elblągu i Katanii w trzech językach: angielskim, włoskim i polskim; filmy wideo, wystawa zdjęć z prac w projekcie.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Ponieważ współpraca między placówkami układała się wzorowo, szkoły mają ogromną nadzieję na kontynuowanie współpracy i w przyszłości spróbują ponownie stworzyć wspólny projekt. Już teraz nauczyciele prowadzą rozmowy na temat ewentualnego projektu o tematyce ekologiczno-turystycznej.

Tytuł projektu:

Od ziarenka do bochenka, czyli co o rolnictwie nie tylko ekologicznym przeciętny mieszczuch wiedzieć powinien Numer umowy: 06/JPC/06-0142/C1 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2007 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Gimnazjum nr 142 im. Roberta Schumana 03-536 Warszawa ul. Olgierda 35/41 tel. (+48 22) 511 95 00 e-mail: sekretariat@gim142.pl Adres strony internetowej: www.gim142.pl Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Urszula Wróblewska Kraje uczestniczące w projekcie: Polska, Francja Języki projektu: angielski, francuski, polski

12

Cele projektu: Główne cele projektu to zapoznanie uczniów z metodami i technologiami pracy stosowanymi w rolnictwie ekologicznym, podnoszenie wiedzy o wpływie jakości spożywanych produktów na nasze zdrowie oraz kształtowanie świadomych zachowań konsumenckich przy zakupie produktów spożywczych. Udział w realizacji projektu był okazją do rozwijania umiejętności twórczego myślenia oraz posługiwania się językami obcymi: francuskim i angielskim w sytuacjach codziennych.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Szkoła polska, będąca koordynatorem projektu, przygotowała zajęcia na temat edukacji konsumenckiej, warunków rozwoju rolnictwa w Polsce, zajęcia warsztatowe na temat zdrowego odżywiania z przygotowaniem sałatek oraz zajęcia dotyczące higieny skóry z wykorzystaniem produktów naturalnych. Zajęcia te były realizowane m.in. w ramach lekcji biologii, geografii, informatyki, wychowania fizycznego, plastyki.

Ponadto uczniowie brali udział w zajęciach terenowych; wypiekali chleb, ucierali masło, poznawali metody pracy stosowane przed laty w rolnictwie oraz tradycje i obyczaje ludowe mieszkańców ziemi łowickiej.

Uczniowie pojechali również na wycieczkę do gospodarstwa ekologicznego, gdzie dowiedzieli się mnóstwa ciekawych, pożytecznych rzeczy na temat uprawy ziół leczniczych, hodowli zwierząt, pszczelarstwa i uprawy zbóż.

W czasie pobytu we Francji młodzież miała możliwość obserwowania procesu wypieku pieczywa w tradycyjnym ekologicznym gospodarstwie francuskim i w piekarni przemysłowej, uczestniczyła w konferencji na temat produkcji czekolady, połączonej z degustacją samodzielnie upieczonego ciasta. W ramach promocji regionów turystycznych uczniowie wzięli udział w wycieczce do Paryża.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Realizacja projektu przyczyniła się do zacieśnienia kontaktów między szkołami, nauczycielami oraz dziećmi i ich rodzinami. Poszerzyły się umiejętności posługiwania się językiem obcym wśród uczniów i nauczycieli. Dzięki efektywnej współpracy udało się zorganizować debatę z udziałem nauczycieli polskich i francuskich, podczas której wymieniono się doświadczeniami z pracy z uczniem problemowym.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Ilustrowany słowniczek roślin uprawnych francusko-angielsko-polski, słowniczek multimedialny, stroje ludowe przygotowane przez grupę polską, prezentacja multimedialna, scenariusze lekcji biologii, geografii z kartami pracy dla uczniów, mini-książeczka kucharska zawierająca przepisy na zdrowe sałatki owocowowarzywne, przepisy na maseczki kosmetyczne, gazetki ścienne, plakaty, foto-książka, ankieta „Czy wiesz, co jesz?” wraz z wynikami.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Organizowane wymiany młodzieży są wysoko oceniane przez środowisko lokalne, co ma bezpośredni wpływ na wzrost zainteresowania nauką języka francuskiego i przyczyniło się do utworzenia klasy dwujęzycznej.

Tytuł projektu:

Zainteresowania sportowe motywacją do doskonalenia umiejętności posługiwania się językami obcymi Numer umowy: 06/JPC/06-0131/C1 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2007

13

Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Zespół Szkół Ekonomicznych im. ks. Janusza St. Pasierba 83-110 Tczew ul. Gdańska 17 tel. (+48 58) 531 55 16 e-mail: poczta@zse.tcz.pl Adres strony internetowej: www.zse.tcz.pl Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Adam Łuczak Kraje uczestniczące w projekcie: Polska, Niemcy Języki projektu: angielski, niemiecki, polski Cele projektu: l Zmotywowanie uczniów do nauki języka niemieckiego i angielskiego; l Zachęcenie młodzieży do aktywnego spędzania wolnego czasu; l Przełamanie uprzedzeń i stereotypów.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: W celu przygotowania materiałów do zaplanowanej publikacji – przewodnika po regionie – szkoła polska zorganizowała podczas pobytu grupy uczniów z Niemiec wyjazd studyjny po najbliższej okolicy (Trójmiasto, Władysławowo – centrum przygotowań olimpijskich w Cetniewie, Hel, Jastrzębia Góra, powrót przez Kaszuby – OW Wierzyca). W Niemczech natomiast uczniowie odbyli wspólną krótką podróż po obiektach sportowych Nadrenii (hala siatkowej piłki plażowej, aquaparki, sportowy związek zapaśniczy, profesjonalny trening w klubie fitness) oraz brali udział w turnieju piłki siatkowej. Opracowano wspólnie optymalną dietę dla osób prowadzących aktywny tryb życia (tzw. drzewo prawidłowego odżywiania w formie plakatu).

Na zajęciach warsztatowych w Polsce uczniowie polscy i niemieccy opracowali katalog kulturalnego kibica, który został sporządzony w wersji dwujęzycznej, wraz z przykładowymi hasłami na najlepszy kulturalny doping. W ramach projektu uczniowie pisali prace dotyczące rozwoju ruchu olimpijskiego (na zajęciach z historii). Podczas pobytu delegacji z Niemiec zorganizowano uroczyste powitanie grupy przez prezydenta miasta Tczewa, a po ukończeniu prac w Polsce szkoła zaprosiła przedstawicieli władz lokalnych (naczelnika wydziału oświaty oraz kierownika wydziału promocji miasta) wraz przedstawicielami prasy lokalnej na podsumowanie rezultatów projektu. Przygotowano prezentację multimedialną przebiegu projektu i osiągniętych wyników. Podczas pobytu w Niemczech uczniowie zostali przyjęci przez panią burmistrz, a przedstawiciele prasy lokalnej towarzyszyli grupie projektowej prawie każdego dnia, czego dowodem są Tczew – kibicowanie podczas meczu z partnerami

14

wywiady uczniów w gazetach. Po powrocie z Niemiec uczniowie przygotowali spotkanie dla rodziców, podczas którego podzielili się swymi przeżyciami związanymi z projektem. Szkoła zorganizowała dni otwarte, podczas których przyszłym kandydatom na uczniów oraz mieszkańcom powiatu tczewskiego zaprezentowano w formie prezentacji multimedialnej materiał z projektu. Zostanie on wykorzystany w późniejszej publikacji. Przeprowadzono quiz na temat wiedzy o krajach niemieckojęzycznych. Wszystkie działania wywołały spore zainteresowanie lokalnej społeczności.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): W związku z wymianą uczniowską i wspólną pracą z europejskimi rówieśnikami uczniowie zostali zmotywowani do efektywniejszej nauki języka niemieckiego i angielskiego. Projekt kształtował postawy na rzecz zdrowego trybu życia i aktywnego sposobu spędzania wolnego czasu. Uwrażliwił młodzież na problemy kulturalnego kibicowania imprezom sportowym. Dzięki realizacji projektu wzrósł prestiż szkoły w środowisku i stała się ona bardziej atrakcyjna dla kandydatów na przyszłych uczniów.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Jednym z zaplanowanych rezultatów projektu było utworzenie wspólnej strony internetowej obu szkół.

Kolejnym – wydanie publikacji – folderu, w formie przewodnika turystycznego po regionach Nadrenii Północnej-Westfalii oraz Pomorza, który prezentuje możliwości aktywnego spędzania czasu wolnego (turystyka + sport). Opracowano również słowniczek terminologii sportowej w języku niemieckim, angielskim i polskim. Powstał katalog kulturalnego kibica w wersji dwujęzycznej.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Materiały wypracowane w projekcie mogą służyć szkole i społeczności lokalnej w organizowaniu aktywnych form wypoczynku i kształtowaniu postaw prozdrowotnych kolejnych roczników uczniów.

Tytuł projektu:

Magiczny świat idiomów i przysłów Numer umowy: 06/JPC/06-0148/C1 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2007 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Zespół Szkół w Bielawie 58-260 Bielawa ul. Żeromskiego 41 tel. (+48 74) 833 45 67

Podróże kształcą...

15

Słodkie życie! e-mail: zs-bielawa@wp.pl Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Lilianna Korzeniowska Kraje uczestniczące w projekcie: Polska, Turcja Języki projektu: angielski, turecki, polski Cele projektu: l Zwrócenie uwagi uczniów na zwroty idiomatyczne i przysłowia umożliwiające odkrycie kolorowego i magicznego świata języków; l Zrozumienie wagi znajomości języków obcych (konieczność ciągłego porozumiewania się z partnerami projektu wyzwala naturalną potrzebę pogłębiania umiejętności w tym zakresie); l Danie, zarówno uczniom, jak i nauczycielom, szansy przełamania bariery językowej, poprzez stworzenie okazji do bezpośrednich kontaktów; l Kształtowanie postawy tolerancji wobec innej kultury; l Promowanie polskiego dziedzictwa kulturowego.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: W obu partnerskich szkołach utworzono robocze grupy Comenius, w skład których weszli uczniowie i nauczyciele zainteresowani realizacją projektu. Polscy i tureccy uczniowie nawiązali korespondencję e-mailową i równocześnie rozpoczęli pracę przy tworzeniu wspólnej strony internetowej. Powstało forum TURKEY & POLAND, pełniące rolę oficjalnej platformy dyskusyjnej o obu krajach, o wyjazdach badawczych w Polsce i Turcji, o idiomach i przysłowiach oraz o stylach życia młodych ludzi. W trakcie pobytu w Turcji uczniowie obu szkół przygotowali wieczór poezji, uczestniczyli w warsztatach plastycznych i lekcjach języka tureckiego. Ciekawym wydarzeniem był udział w teatrze cieni (tzw. karagöz), popularnym w całym kręgu kultury islamu. Bardzo ważny dla wszystkich okazał się Dzień Polski. Polscy uczniowie zaprezentowali siebie i swój kraj swoim kolegom, ich nauczycielom oraz zaproszonym gościom. W ramach działań projektowych w Polsce uczniowie polscy i tureccy razem przygotowali przedstawienie kukiełkowe w języku polskim – była to „Legenda o smoku wawelskim”. Przedstawienie było elementem łączącym wyjazdy badawcze oraz naukę i propagowanie języka polskiego. W oparciu o legendę uczniowie przygotowali komiks (w wersji polskiej i angielskiej) prezent – pamiątkę z pobytu w Krakowie dla szkoły partnerskiej. Podczas Dnia Tureckiego uczniowie z partnerskiej szkoły zaprezentowali tańce i obyczaje regionalne. W prasie lokalnej, w gablotach na głównym korytarzu szkoły oraz na stronie internetowej szkoły ukazywały się na bieżąco informacje o kolejnych etapach realizacji projektu. Uczniowie zaprezentowali projekt lokalnej społeczności i gościom na wystawie fotograficznej w Miejskim Ośrodku Kultury i Sportu w Bielawie. Dzięki nawiązaniu współpracy z telewizją regionalną mieszkańcy Bielawy i okolic mogli obejrzeć film pt. „Turcy w Bielawie”.

Polskie Radio Wrocław wyemitowało reportaż radiowy „Rano – przysłowia”.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Bezpośrednie spotkania uczniów zintensyfikowały prace nad zadaniami szkolnymi związanymi z realizacją projektu, dały szansę wspólnej pracy, stworzyły autentyczne sytuacje do komunikacji po polsku i turecku, umożliwiły konfrontację zdobytej wiedzy z rzeczywistością. Wypracowanie produktów końcowych wiązało się z doskonaleniem znajomości języka angielskiego. Przygotowania do przyjęcia gości zagranicznych były impulsem do nauki o własnym kraju. Realizacja projektu oparta była na ścisłej współpracy ze środowiskiem

16

lokalnym i rodzicami, a do wielu działań włączone były władze samorządowe oraz lokalne organizacje i instytucje, co ułatwiło i uatrakcyjniło jego realizację, zwiększyło prestiż szkoły i umożliwiło szerokie rozpropagowanie idei programu Comenius. Udostępnienie szerokiej informacji o projekcie uczniom i rodzicom spowodowało zwiększenie ich zainteresowania nauką języków, rozbudziło u wielu chęć sprawdzenia swoich możliwości i umiejętności językowych, potrzebę poznania dalszych stron świata. Realizacja projektu była również wspaniałą lekcją patriotyzmu, bowiem integracja uczestników podczas wspólnego wykonywania zadań wyzwala poczucie więzi i dumy narodowej.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Rezultatem całorocznej pracy było wspólne przygotowanie słownika polsko-turecko-angielskiego z ilustracjami idiomów i przysłów, wykonanymi przez uczniów. Uczniowie przygotowali również wystawę swoich prac pt. „Świat idiomów w oczach uczniów”. Powstał komiks w wersji polskiej i angielskiej oparty na legendach krakowskich i zorganizowano wspólne z tureckimi partnerami przedstawienie kukiełkowe w języku polskim.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Materiały wypracowane w projekcie mogą służyć jako atrakcyjna pomoc dydaktyczna w nauce języków obcych i języka ojczystego kolejnym klasom. Zacieśnienie współpracy z rodzicami oraz lokalnymi władzami i instytucjami przy realizacji projektu wpłynie pozytywnie na dalszą współpracę szkoły ze społecznością lokalną.

Tytuł projektu:

WASP; The welfare system, a comparative study on social science and languages in a wider perspective Numer umowy: 06/JPC/06-0119/C1 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2007 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: I Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół Ogólnokształcących 34-300 Żywiec ul. Słowackiego 2 tel. (+48 33) 861 21 13 e-mail: biuro@lo-zywiec.pl Rywalizacja sportowa.

17

Adres strony internetowej: www.lo-zywiec.pl Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Krystyna Ignatowska Kraje uczestniczące w projekcie: Polska, Szwecja Języki projektu: angielski, szwedzki, polski Cele projektu: l Włączenie do nauki języków obcych tematyki socjalnej; l Poznanie przez uczniów zasad funkcjonowania europejskich rynków pracy, by w przyszłości łatwiej im było znaleźć zatrudnienie w swoim kraju i za granicą; l Popularyzacja rzadziej używanych języków europejskich.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Projekt polegał na opracowaniu studium porównawczego systemów opieki społecznej w Polsce i Szwecji. Młodzież obu krajów pracowała w grupach, odwiedzając różne instytucje, zdobywając informacje i materiały. Podczas wspólnego pobytu uczniowie brali udział w warsztatach, na których wymieniali się zdobytą przez siebie wiedzą i dokonywali porównań oraz pracowali nad produktami końcowymi projektu.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Podczas bezpośrednich spotkań uczniowie mieli możliwość sprawdzenia swoich przekonań na temat tego, co znaczy być młodym Polakiem i Szwedem. Uczniowie szwedzkiej szkoły partnerskiej to w 30% dzieci emigrantów z całego świata. Tak więc dla polskiej młodzieży była to wspaniała lekcja integracji społecznej i tolerancji wobec cudzoziemców. Dzięki realizacji projektu zarówno uczniowie, jak i nauczyciele z obu szkół – polskiej i szwedzkiej – poznali w stopniu podstawowym swoje języki narodowe, jako że projekt popularyzował języki o mniejszym zasięgu. Podstawowym językiem komunikacji był jednak język angielski, co zaowocowało zwiększeniem kompetencji językowych uczniów. Poznawanie problemów społecznych dostarczyło również okazji do poznania systemów edukacji, kultury i historii obu krajów. Projekt zainicjował współpracę szkół z lokalnymi instytucjami zajmującymi się problematyką społeczną (uczniowie poznali problemy związane z opieką społeczną, bezrobociem, budownictwem socjalnym, organizacjami charytatywnymi, przeciwdziałaniem zagrożeniom, zagospodarowaniem czasu wolnego dzieci i młodzieży, opieką nad dziećmi niepełnosprawnymi).

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Ważnym elementem projektu było przygotowanie produktów końcowych. Produkt końcowy nie tylko Szwedzki Dzień Św. Łucji w polskiej szkole.

18

zachęcał uczniów do rozpoczęcia prac, ale także był dla wszystkich stron świadectwem tego, czego nauczyli się uczniowie i co osiągnęli. Wybór produktu końcowego wymagał pewnej inwencji, ponieważ możliwości były bardzo szerokie. Szkoła zaplanowała i nakręciła filmy DVD pod tytułem „Jeden dzień z życia ucznia mojej szkoły” oraz „Stockholm 2006”, opracowała i wydała gazety „Young together” (2 numery: Młodzi Szwedzi w Polsce, Młodzi Polacy w Szwecji), przygotowała tematyczny słownik angielsko-polsko-szwedzki, zorganizowała galerię fotografii powstałych podczas realizacji projektu, opublikowała artykuły w lokalnej prasie i na stronach internetowych szkoły, stworzyła prezentację w PowerPoint: „Żywiec i okolice”, „Dom Dziecka w Żywcu”.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Wypracowane w projekcie materiały mogą służyć szkole jako pomoce dydaktyczne do nauki języków obcych.

Tytuł projektu:

Wolontariusz w zjednoczonej Europie Numer umowy: 06/JPC/06-0187/C1 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2007 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Gimnazjum w Sieprawiu 32-447 Siepraw Siepraw 724 tel. (+48 12) 274 63 46 e-mail: gimnazjumsiepraw@neostrada.pl Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Bożena Głąb Kraje uczestniczące w projekcie: Polska, Hiszpania Języki projektu: angielski, hiszpański, kataloński, polski Cele projektu: l Teoretyczne i praktyczne przygotowanie uczniów do podjęcia wolontariatu we własnym kraju oraz w innych krajach europejskich; l Podniesienie poziomu umiejętności posługiwania się językami obcymi.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Aby sprostać celom projektu, konieczna jest nie tylko wiedza i odpowiednia praktyka, ale również znajomość języków obcych. Do pozyskania wiedzy i praktyki dotyczącej wolontariatu szkoła wykorzystała swoje wcześniejsze doświadczenia. Działania te miały uwrażliwić młodzież na potrzeby innych ludzi, w tym starszych, chorych i niepełnosprawnych. Dzięki współpracy z Domem Pomocy Społecznej w Krakowie uczniowie co tydzień odwiedzali pensjonariuszy i pomagali im, proponując wspólny spacer, robiąc drobne zakupy, rozwiązując wspólnie krzyżówki, prowadząc rozmowy. Wiedzę o regulacjach prawnych dotyczących wolontariatu pozyskiwali, korzystając ze stron internetowych: www.wolontariat.org.pl; www.działaj.pl; www.wolontariat.pl. Dzięki wcześniejszej wymianie adresów e-mailowych uczniowie z Polski i Hiszpanii mogli nawiązać kontakt i uzyskać podstawowe informacje o sobie za pośrednictwem internetu. W trakcie pobytu w rodzinach zarówno polscy gimnazjaliści, jak i ich rówieśnicy z Hiszpanii sprawdzi-li swoje umiejętności językowe w sposób praktyczny. Podczas wymian uczniowie brali udział

19

w zajęciach szkolnych, gdzie komunikacja odbywała się w języku angielskim. Podczas podróży do Hiszpanii uczniowie niejednokrotnie używali języka angielskiego w różnych sytuacjach codziennych.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Projekt stworzył uczniom możliwość doskonalenia i rozwijania umiejętności językowych. W trakcie lekcji szkolnych uczniowie poznali słownictwo zarówno dotyczące komunikacji z rówieśnikami i ich rodzinami, jak też określenia i zwroty związane z zagadnieniem wolontariatu. W trakcie współpracy z rówieśnikami z zagranicy, a zwłaszcza podczas wymian, uczniowie zdali sobie sprawę, jak ważna jest biegła znajomość języków obcych, a szczególnie języka angielskiego. W czasie wyjazdów i wizyt szkoły partnerskiej uczniowie korzystali z przewodników w języku angielskim. Dzięki projektowi poszerzyła się również wiedza uczniów o kraju i regionie szkoły partnerskiej. Realizacja projektu umożliwiła zacieśnienie współpracy z rodzicami i ze środowiskiem lokalnym, bowiem wymiana uczniowska była wydarzeniem na miarę lokalnej społeczności. Warto podkreślić zaangażowanie rodziców przy organizowaniu wspólnych zajęć dla młodzieży. Również lokalny samorząd wspierał wysiłki szkoły przy organizacji pobytu hiszpańskich gości – partnerów projektu.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Opracowanie ilustrowanego słowniczka polsko-angielsko-hiszpańsko-katalońskiego, przydatnego w pracy wolontariusza. Dokumentowanie przez uczniów działań projektowych w postaci fotografii i z tak pozyskanych materiałów wykonanie ekspozycji dla rodziców. Przekazywanie środowisku za pośrednictwem lokalnej prasy informacji o działaniach.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Materiały wypracowane w projekcie mogą służyć kolejnym rocznikom uczniów.

Tytuł projektu:

Każdy ma swojego Robin Hooda Numer umowy: 06/JPC/06-0122/C1 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2007 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Zespół Szkół Ekonomicznych im. Armii Krajowej Tarnogród – inscenizacja

20

Tańce regionalne 23-420 Tarnogród ul. Kościelna 12 tel. (+48 84) 68 97 159 e-mail: zse-tarnogrod@lbl.pl Adres strony internetowej: www.zse-tarnogrod.lbl.pl Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Grzegorz Niziołek Kraje uczestniczące w projekcie: Polska, Portugalia Języki projektu: angielski, portugalski, polski Cele projektu: l Poszerzenie wiedzy uczniów o kulturze, tradycjach i historii krajów partnerskich poprzez pracę nad materiałem językowym, jakim jest legenda o wybranym bohaterze ludowym; l Kształtowanie w uczniach postawy otwartości na inne kultury i narody; l Dostarczenie uczniom okazji do poznania walorów turystyczno-krajoznawczych regionów partnerskich i własnych; l Uświadomienie wartości rodziny i przyjaźni w życiu codziennym; l Zmotywowanie i zachęcenie uczniów do nauki języków obcych poprzez czynny udział w pracach nad projektem oraz uczestnictwo w spotkaniach roboczych ze szkołami partnerskimi.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: W ramach realizacji projektu uczniowie z każdej ze szkół partnerskich wybrali legendy o bohaterze ludowym charakterystycznym dla swojego regionu, następnie zajęli się tłumaczeniem i opracowali scenariusz sztuki teatralnej ilustrującej wybraną legendę, a później przygotowali jej inscenizację. Uczniowie zaangażowani w realizację projektu byli podzieleni na pięć grup roboczych: l I grupa zredagowała treść wybranej legendy l II grupa przetłumaczyła legendę na język angielski l III grupa opracowała scenariusz sztuki teatralnej l IV grupa wystawiła sztukę teatralną ilustrującą wybraną legendę l V grupa przygotowała i opracowała materiały informacyjne o realizowanym projekcie.

Polscy uczniowie wybrali legendę o Janosiku, uczniowie portugalscy legendę pt. „Cud różany”. Uczniowie zaangażowani w realizację projektu prowadzili indywidualne dzienniki – pamiętniki, notując w nich osobiste refleksje związane z pracą na rzecz projektu. Podczas spotkań z grupą partnerską uczniowie mieli okazję poznać warunki kształcenia w swoich szkołach, uczestniczyli we wspólnych zajęciach z języka angielskiego, brali razem udział w szeregu wydarzeń o charakterze sportowym i kulturalnym.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Dzięki aktywnej pracy nad zadaniami projektu młodzież miała szansę: rozwinąć swoje umiejętności interpersonalne i zdolności organizowania własnego warsztatu pracy, wzmocnić poczucie własnej wartości, a także pogłębić wiedzę i rozwinąć umiejętności z zakresu posługiwania się nowoczesnymi technikami informacyjnych oraz obsługi specjalistycznych programów komputerowych. Znacznie poprawiła się ich umiejętność praktycznego posługiwania się językiem angielskim. Zaobserwowano poprawę wyników egzaminów zewnętrznych z tego języka. Polscy uczniowie poznali też podstawowe zwroty i wyrażenia

21

Występy sceniczne z codziennego języka portugalskiego, a portugalscy – z polskiego. Wszyscy stali się bardziej otwarci i komunikując się z partnerami w języku obcym, zaczęli nareszcie wierzyć w swoje siły. Większość osób biorących udział w projekcie wykazała się ogromnym zaangażowaniem, czasami wręcz entuzjazmem i pełną samodzielnością. Nie tylko młodzież, ale i nauczyciele doskonalili swoje umiejętności, zwłaszcza w zakresie posługiwania się technikami komunikacji internetowej. Zaczęto częściej wykorzystywać Internet jako źródło dodatkowej wiedzy. Kadra pedagogiczna uczestniczyła w kursie języka angielskiego i portugalskiego. Poprawiły się także relacje nauczycieli z rodzicami uczniów.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Przygotowane przez oba zespoły inscenizacje wybranych legend zostały nagrane na CD, scenariusze przedstawień teatralnych zapisane są w formie publikacji w języku portugalskim, polskim i angielskim.

Odrębnymi produktami były publikacje wydane w każdej ze szkół, strona internetowa. Szkoła z Penacovy stworzyła na platformie Moodle forum on-line pt. „Wymiana Penacova – Tarnogród”, gdzie nauczyciele koordynujący opisali niektóre działania w projekcie. Są tam też wypowiedzi uczniów na temat wymiany oraz ich wypracowania opisujące Polskę i ich odczucia dotyczące projektu. Wszystko to można zobaczyć na stronach: http://www.zse-tarnogrod.lbl.pl/portugal.htm; http://nautilus.fis.uc.pt/moodle/course/view.php?id=650.

Nauczyciele i uczniowie wykonali też broszury, które rozprowadzono wśród mieszkańców. Informacje na temat wymiany zamieszczono w lokalnej prasie i stacji radiowej.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Wzrost umiejętności językowych kadry pedagogicznej (uczestnictwo w kursie językowym dla potrzeb projektu) służy podniesieniu poziomu znajomości języka angielskiego w szkole. Udział w projekcie przyczynił się do doskonalenia warsztatu pracy nauczyciela. Wypracowane w projekcie materiały stanowią pomoc dydaktyczną w nauczaniu języka angielskiego w kolejnych klasach.

Tytuł projektu:

Rodzina francuska i polska: rzeczywistość i fikcja Numer umowy: 06/JPC/06/0179/06 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2007 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: I Liceum Ogólnokształcące im. Ks. Elżbiety w Szczecinku 78-400 Szczecinek ul. Ks. Elżbiety 1 tel. (+48 94) 374 00 32 e-mail: loela@poczta.onet.pl Adres strony internetowej: http://cinefamille.comenius.free.fr Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Teresa Budna

22

Kraje uczestniczące w projekcie: Polska, Francja Języki projektu: angielski, francuski, polski Cele projektu: l Dostarczenie uczniom wiedzy na temat powstawania uprzedzeń i stereotypów narodowościowych; l Kształtowanie postawy tolerancji, otwartości na inność i poszanowania odmienności kulturowej; l Zachęcenie uczniów do refleksji na temat rozbieżności pomiędzy rzeczywistością a jej wyobrażeniem, a także do porównania własnych wniosków na ten temat z wnioskami partnerów mieszkających w innym kraju; l Rozwijanie umiejętności posługiwania się językami obcymi.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Projekt stworzył okazję do różnego rodzaju porównań. Z jednej strony uczniowie mieli okazję do porównania rzeczywistości społeczno-ekonomicznej polskich rodzin z wyobrażeniem, jakie o nich posiadają, a z drugiej – z wyobrażeniem, jakie na ten temat wykreowało kino (poprzez analizę różnorakich filmów).

Kolejną okazją do porównań była konfrontacja własnych doświadczeń i przekonań z tymi, do których doszli partnerzy z innego kraju (poprzez stworzenie własnych filmów wideo na ten temat).

Uczniowie uczestniczący w projekcie zrealizowali album w formie strony internetowej zawierającej rezultaty ich badań na temat sposobu przedstawiania rodziny w filmach francuskich i polskich. Realizacja ta została podzielona na 4 etapy polegające na analizie jednego filmu. Partnerzy dokonali samodzielnie (w swoich szkołach) wyboru czterech filmów najbardziej reprezentatywnych dla rodzimej kinematografii. Uczniowie każdej ze szkół wykonali pisemne opracowanie swoich filmów, które następnie przesłali za pośrednictwem strony internetowej projektu partnerom. Uczniowie polscy otrzymali opracowania w języku francuskim do przetłumaczenia na język polski, natomiast partnerzy francuscy otrzymali opracowania przetłumaczone na język francuski do przełożenia na język angielski. W ten sposób utworzyli automatycznie trzy wersje językowe. Równolegle do głównego zadania uczniowie wyprodukowali w swoich szkołach krótkometrażowe filmy amatorskie na temat życia rodzinnego. W każdej ze szkół uczniowie wypełnili ankietę na temat swoich rodzin, ich praktyk kulturowych, sytuacji społecznej i ekonomicznej, którą to ankietę następnie wspólnie opracowali.

Partnerzy francuscy dokonali wyboru pracy badawczej na temat sytuacji społeczno-ekonomicznej społeczeństw francuskiego i polskiego. Zajęli się analizą ilościową małżeństw, rozwodów i przyrostu naturalnego. Począwszy od stycznia 2007 r. uczniowie obu szkół uczestniczyli w forum dyskusyjnym na tematy odnoszące się do życia rodzinnego oraz dotyczące wybranych filmów. Podczas trwania projektu uzupełniali stronę internetową projektu (doskonale administrowaną przez francuskich partnerów) kolejnymi opracowaniami.

Nabyte wiadomości zostały poddane konfrontacji z rzeczywistością życia rodzinnego w obu krajach podczas pobytu 20-osobowej grupy uczniów francuskich w Szczecinku, a następnie 20-osobowej grupy uczniów polskich w Angoulême. Podczas pierwszego wspólnego pobytu uczniowie przedstawili prezentacje multimedialne swoich szkół, wykonane pod okiem nauczycieli, obejrzeli polskie filmy i dokonali ich wspólnej wstępnej analizy, wymieniając wrażenia i myśli. Uczniowie francuscy rozpoczęli naukę języka polskiego, którą mogli następnie kontynuować z pomocą swoich partnerów. Partnerzy wymienili się filmami, które miały posłużyć do analizy prowadzonej w szkołach w ciągu całego roku szkolnego. Podczas pobytu polskiej szkoły w Angoulême uczniowie wspólnie pracowali nad analizą statystyk dotyczących zagadnień społecznych w obu krajach. Ponadto odbyli wspólną debatę dotyczącą dwóch dużych zagadnień: definicji i struktury rodziny we Francji i w Polsce, a także homogamii kulturowej, społecznej i geograficznej w opracowywanych filmach. Uczniowie obejrzeli filmy krótkometrażowe wyprodukowane przez każdą ze szkół.

Uczestniczyli w dyskusji na temat podobieństw i różnic kulturowych obu krajów oraz sposobu postrzegania rodziny przez młodzież polską i francuską. W czasie wymiany uczniowie francuscy i polscy mieszkali

23

w rodzinach swoich korespondentów, mogli zatem poznać lepiej życie rodzin w obu krajach. Komunikowali się głównie po angielsku, ale także po francusku.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Podniesienie umiejętności uczniów porozumiewania się w języku angielskim i francuskim, kształcenie umiejętności w zakresie przekładu, nabywanie umiejętności posługiwania się nowoczesnymi technologiami przekazu.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: l Strona internetowa http://cinefamille.comenius.free.fr administrowana przez partnerów francuskich; l Synteza danych statystycznych dotyczących zagadnień społeczno-ekonomicznych i opracowanie ich w postaci prezentacji multimedialnej; l Album opracowań i tłumaczenia filmów w trzech wersjach językowych w wersji elektronicznej i w druku (szkoła polska); l Krótkometrażowe filmy fabularne o tematyce rodzinnej; l Prezentacja multimedialna każdej ze szkół.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Wypracowane w projekcie produkty końcowe mogą służyć w szkole jako pomoce i materiały dydaktyczne na lekcjach przedmiotowych kolejnych roczników.

24

Program eTWINNING

– współpraca szkół za pośrednictwem mediów elektronicznych Tytuł projektu: Club lecture

Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Szkoła Podstawowa nr 14 z Oddziałami Integracyjnymi im. A. Mickiewicza w Zabrzu 41-800 Zabrze ul. Gdańska 10 Koordynator projektu: Bożena Paradysz-Adamus Język projektu: francuski Liczba polskich uczniów uczestniczących w projekcie: 16 (cała klasa integracyjna) Szkoła partnerska: Collège Henri Sellier, Bondy, Francja Projekt Szkoły Podstawowej nr 14 z Oddziałami Integracyjnymi im. A. Mickiewicza w Zabrzu (woj. śląskie) uzyskał II miejsce w ogólnopolskim konkursie „eTwinning po francusku” w roku 2008.

Cele projektu: l zainteresowanie uczniów literaturą; l pogłębianie wiedzy z zakresu literatury; l zmotywowanie i zachęcenie uczniów do czytania lektur szkolnych; l rozwijanie umiejętności językowych; l rozwijanie zdolności manualnych i plastycznych; l rozwijanie umiejętności komputerowych; l rozwijanie zdolności pracy w zespole, wyobraźni, samodzielności i chęci zdobywania wiedzy; l zaangażowanie w aktywnej realizacji projektu uczniów niepełnosprawnych.

Praca w grupach

25

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Każda ze szkół partnerskich dokonała wyboru 3 lektur szkolnych, na podstawie których przygotowano zadania projektowe. Uczniowie omawiali tematykę związaną z lekturą na lekcjach języka ojczystego.

Następnie na lekcjach języka francuskiego, informatyki i plastyki zrealizowali zaplanowane zadania, w wyniku których powstały konkretne produkty końcowe. W związku z wykorzystaniem w projekcie lektur szkolnych praca projektowa była w pełni zintegrowana z programem nauczania.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Elementem innowacyjnym projektu jest aktywny udział w nim dzieci niepełnosprawnych. Dzięki temu wzrósł ich poziom samooceny. Realizując określone zadania, wykazały się daleko idącą inicjatywą oraz różnego typu zdolnościami. Osiągnięto duży stopień integracji zespołu, co wpływa pozytywnie na adaptacyjność dzieci niepełnosprawnych i zdrowych w grupach społecznych. W związku z realizacją projektu lekcje języka francuskiego odbywały się w sali komputerowej, co ułatwiło kontakt ze szkołą partnerską, a także przyswojenie w sposób nowatorski wiedzy przez uczniów.

Uczniowie wykazali podejście kreatywne, proponując zorganizowanie konkursów szkolnych („Mój Europejski Paszport” i „Makieta miasta”) oraz zamieszczanie informacji na temat współpracy w szkolnej gazetce.

Realizacja zadań projektowych wymagała dobrze zorganizowanego współdziałania i zależała od wykonania zadania przez każdego z partnerów. Uczyła odpowiedzialności za podjęte zobowiązania, terminowości i jakości wykonywanych prac. Uczniowie z niecierpliwością wyczekiwali na informacje od szkoły partnerskiej, a po ich otrzymaniu z dużym zapałem przystępowali do realizacji swojego zadania.

Tematyka lektur ujętych w realizacji projektu nawiązywała do wartości europejskiego obszaru kulturowego – tolerancji i wielokulturowości. Projekt kształtował postawy akceptacji „innego”. Podczas omawiania „W pustyni i w puszczy” zwrócono uwagę na przyjaźń Polaka i Angielki z czarnoskórymi mieszkańcami Afryki. Kiedy omawiano biografię Sienkiewicza, wspomniano „Quo Vadis”, stanowiące obecnie jedno z najsławniejszych w kulturze masowej przedstawień epizodów wczesnego chrześcijaństwa. Natomiast „Mity greckie” wzbogaciły wiedzę obu partnerów na temat starożytnej kultury greckiej, stanowiącej dużą część europejskiego dziedzictwa kulturowego.

Realizacja zadań i komunikacja w projekcie odbywały się w języku francuskim i oparte były na wykorzystaniu technologii ICT. Uczniowie doskonalili dzięki temu swoje umiejętności językowe i informatyczne.

Korzystano z następujących aplikacji komputerowych: poczta elektroniczna, przeglądarki internetowe, MS Paint, MS Word, MS Excel, Publisher, Microsoft Office Picture Manager.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: l Komiks adaptowany z lektury szkolnej „Ida sierpniowa” M. Musierowicz (przygotowanie dialogów i rysunków przedstawiających kolejne sceny komiksu, wykonie zdjęć rysunków, skład komiksu za pomocą oprogramowania do obróbki grafiki); l Historyjka obrazkowa (przygotowanie streszczenia lektury przez partnera, przesłanie streszczenia, wykonanie rysunków przez uczniów); l Krzyżówki (wyszukiwanie francuskojęzycznych biografii autorów lektur w internecie, przygotowanie haseł do krzyżówki, skład krzyżówki, wzajemne przesłanie krzyżówek do partnera); l Kukiełki bogów greckich (przygotowanie kukiełek na podstawie lektury szkolnej oraz francuskojęzycznych informacji multimedialnych, wykonanie ich zdjęć, przygotowanie opisów dotyczących każdej z kukiełek, przesłanie zdjęć i opisów partnerom, dopasowanie zdjęć do opisów przez partnerów); l Zorganizowanie konkursów szkolnych.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Metody i zasoby wypracowane w projekcie będą stosowane w szkole po zakończeniu realizacji projektu.

26

Tytuł projektu: Leseratten

Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 w Strzelcach Opolskich 47-100 Strzelce Opolskie ul. Świerzego 3 Koordynator projektu: Ewa Postępska Język projektu: niemiecki Liczba polskich uczniów uczestniczących w projekcie: 50 Adres internetowej strony projektu: http://twinspace.etwinning.net/launcher.cfm?lang=en&cid=20222 Szkoła partnerska: Siegerland-Grundschule, Berlin, Niemcy Projekt Publicznej Szkoły Podstawowej nr 2 w Strzelcach Opolskich (woj. opolskie) uzyskał I miejsce w ogólnopolskim konkursie „Nasz projekt eTwinning – IV edycja 2008” w kategorii wiekowej 7-12 lat.

Cele projektu: l interkulturalna wymiana i motywowanie uczniów do nauki i praktycznego stosowania języka niemieckiego; l zwiększenia motywacji uczniów do czytania – „Czytanie łączy”; l pomoc w przezwyciężeniu problemów integracji dzieci imigrantów, przybyłych spoza granic krajów partnerskich; l ułatwienie dostępu do wartościowej literatury i informacji o autorach; l zaznajomienie rodziców z czytanymi lekturami.

Warszaty z literatury „Czytanie łączy”

27

Warsztaty językowe Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Słowa kluczowe projektu to: promocja – motywacja – kultura czytelnictwa. Praca w projekcie podzielona była na etapy: przygotowano w formie kalendarza adwentowego prezentację 24 lektur z zakresu tradycji krajów niemieckojęzycznych i regionu. Na matrycę kalendarza naniesiono prezentację PowerPoint przeczytanych książek. Produkt Leseratten – Weihnachtskalender udostępniono on-line pod adresem: http://WWW.siegerland.schule-berlin.net/leseratten/weihnachtskalender-Dateien/frame.htm.

Otwarcie bloga umożliwiło wyrażanie opinii o książce i poruszanych w niej problemach.

Dołączono do kalendarza adwentowego życzenia świąteczne w formie prezentacji PowerPoint. Przedstawiono wiersz J. Eichendorffa – regionalnego poety śląskiego pt. „Weihnachten”. Leseratten z Niemiec przedstawiły jego muzyczną prezentację – wersja rap.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Materiały w formie elektronicznej wypracowane w projekcie: l prezentacja szkół; l katalogi prezentujące czytane lektury i ich autorów oraz opinie uczniów na temat książki; l przedstawienia teatralne; l słuchowiska MP3 (są dla uczniów nowym doświadczeniem); l galerie obrazów; l folder legend regionalnych; l katalog Quiz; l opis wydarzeń w szkole i świąt; l klassenfeedback; l folder „Wiosna” (impresje malarskie, poezja, pisanie samodzielne wierszy); l dialog na Forum.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Korzyści dla uczniów: Wzrosła ich świadomość wspólnych wartości w życiu ludzi i całych narodów, mimo że każdy kraj i naród ma swoje tradycje, legendy, historie i związanych z nimi bohaterów. Uczniowie uświadomili sobie istnienie innych kultur i ich wartość, co prowadzi do rozwijania w nich poczucia przynależności do otwartego różnorodnego społeczeństwa Europejczyków. W wyniku działań projektowych wzrosła wiedza uczniów z zakresu kultury i tradycji krajów niemieckojęzycznych. Poprzez analizę utworów literackich, wymianę spostrzeżeń i wykonywanie wspólnych zadań młodzież doszła do wniosku, że pomimo często bardzo różnych warunków życiowych w poszczególnych krajach – nierzadko te same rzeczy, uczucia, bodźce są motorem ich działań i są ważne w ich życiu. Czytanie książek, zwracanie uwagi na przebieg akcji i metodyczne stawianie różnorodnych zadań wpłynęło z kolei na rozwój kompetencji czytelniczych. Obudziło w uczniach czytelniczą motywację i radość z czytania. Wzbogaciło wiedzę

28

uczniów o pisarzach i utworach literackich. Wzrosły umiejętności uczniów w posługiwaniu się językiem niemieckim i stosowaniu nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych. Realizacja projektu dała uczniom doskonałą możliwość poznania języka i kultury krajów niemieckojęzycznych. Poprzez prezentację poszczególnych utworów dzieci poznały bohaterów, legendy, poezję i historię, przyrodę, muzykę tego kręgu kulturowego. Poprzez pisanie tekstów w języku obcym i zamieszczanie ich na stronie internetowej uczestnicy projektu mieli możliwość nawiązania współpracy z innymi osobami uczącymi się tego języka lub władającymi nim biegle. Mogli przekazywać swoje opinie, wymieniać się tekstami, zachęcać do przeczytania interesujących pozycji, dzielić się pomysłami. Ta wzajemna współpraca prowadziła do opanowania języka w jego najnowszej, żywej formie. Uczniowie mogli poznać współczesne normy funkcjonujące w języku niemieckim i niemieckiej kulturze.

Korzyści dla nauczycieli: Nauczyciele wymieniali doświadczenia i wprowadzali innowacje pedagogiczne.

Projekt motywował nie tylko uczniów, ale i nauczycieli do intensywnej nauki języków obcych. Realizacja projektu wymagała ścisłej współpracy pomiędzy nauczycielami prowadzącymi projekt i gronem pedagogicznym. Wzrosły kompetencje pedagogiczne nauczycieli w zakresie wychowania interkulturowego. Problematyka braku tolerancji wobec obcych poruszana była w lekturach obu szkół, po czym komentowano ją na blogu.

Korzyści dla rodziców: Informacje o projekcie przekazywane były także rodzicom. Opublikowanie stworzonych przez uczniów prac umożliwia rodzicom poznanie lektur dzieci, co daje im pole do dyskusji nad poruszanymi w nich problemami.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): W szkole język niemiecki jest nauczany jako język niemieckiej mniejszości narodowej. Powstałe w projekcie prace są wspaniałą pomocą w nauczaniu tego języka, ponieważ zamieszczone prezentacje doskonale korelują z programem nauczania zarówno języka niemieckiego, jak i ścieżek edukacyjnych: czytelniczomedialnej, prozdrowotnej, patriotyczno-obywatelskiej, ekologicznej, regionalnej. Mogą trwale służyć jako materiały dydaktyczne wykorzystywane w szkole.

Tytuł projektu:

Malarskie inspiracje Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Gimnazjum nr 16 im. Józefa Piłsudskiego w Gorzowie Wielkopolskim 66-400 Gorzów Wlkp. ul. Dunikowskiego 5 Koordynator projektu: Ewa Hrybacz Języki projektu: angielski, francuski Liczba polskich uczniów uczestniczących w projekcie: 60 Adres internetowej strony projektu: www.gp2x.pl/etwinning Szkoły partnerskie: 1. ITC „Mario Rapisardi”, Caltanissetta, Włochy 2. Collège Diderot, Aubervilliers, Francja 3. Lycée Professionnel de Mahina, Tahiti, Francja Projekt Gimnazjum nr 16 im. Józefa Piłsudskiego w Gorzowie Wielkopolskim (woj. lubuskie) zajął I miejsce w ogólnopolskim konkursie „Nasz projekt eTwinning – IV edycja 2008” w kategorii wiekowej 13-15 lat i zdobył nagrodę główną – tablicę interaktywną SMART BoardTM ufundowaną przez Image Recording Solutions Sp. z o.o.

29

Cele projektu: l poznanie kultury i tradycji narodowych krajów partnerskich; l edukacja poprzez sztukę i dla sztuki; l doskonalenie znajomości języków obcych; l doskonalenie umiejętności informatycznych.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Dzieła znanych malarzy europejskich stanowiły inspirację do wymiany informacji na temat szkół, regionów, warunków naturalnych, kultury i tradycji narodowych. Uczniowie poznali obrazy wielkich malarzy reprezentujących różne style oraz epoki i na ich podstawie wykonali zadania skupione wokół dziewięciu tematów: 1. Moja szkoła, miasto, region (Marc Chagall „Ja i moja wieś”) 2. Nawiązanie kontaktu z uczestnikami projektu (Pieter Breugel „Wieża Babel”) 3. Literatura (Giuseppe Arcimboldo „Bibliotekarz”) 4. Tradycje Bożego Narodzenia (Antonio da Correggio „Narodziny Jezusa”) 5. Bojownicy o wolność narodową (Eugene Delacroix „Wolność wiodąca lud na barykady”) 6. Zabytki (Claude Monet „Katedra w Rouen”) 7. Kobieta i równouprawnienie (Leonardo da Vinci „Mona Lisa”) 8. Flora i fauna (Henri Rousseau „Las tropikalny”) 9. Muzyka (Tadeusz Makowski „Kapela dziecięca”).

W ramach realizacji projektu uczniowie przygotowali prezentacje dotyczące ich szkoły, miasta i regionu, ulubionych książek i bohaterów literackich, słynnych polskich pisarzy, lektur obowiązkowych, polskich literackich laureatów Nagrody Nobla, tradycji bożonarodzeniowych, potraw świątecznych, postaci bojowników o wolność narodową, historii hymnu, zabytków, największych miast Polski, atrakcji turystycznych kraju, przysłów o kobietach, słynnych polskich kobiet, rysunków o równouprawnieniu kobiet, parków narodowych.

Wykonano grafiki komputerowe oraz rysunki i kolaże na temat „Ja i moje miasto”, „Ja i moja szkoła”.

Zaprojektowano kartki świąteczne. Przygotowano minisłowniczki polsko-angielskie dotyczące szkoły.

Na stronie internetowej projektu zamieszczono także nagrania kolęd, hymnu narodowego, piosenek o kobietach. Przeprowadzono ankietę na temat wartości wyznawanych przez młodych ludzi i opracowano jej wyniki. Poznawano florę i faunę Polski.

Z partnerami komunikowano się przede wszystkim przez pocztę e-mail oraz narzędzia dostępne na Przykład inspiracji plastycznych

30

Prezentacja plastyczna TwinSpace. Korzystano także ze skanera. Projekt zintegrowany był z programem nauczania języka polskiego, historii, geografii, biologii, języka angielskiego, plastyki, muzyki, informatyki.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Dzięki realizacji projektu wszyscy uczestnicy zwiększyli swoje kompetencje w zakresie posługiwania się narzędziami ICT i językami obcymi, poszukiwania informacji w różnych źródłach, umiejętności prezentacji zdobytej wiedzy i autoprezentacji. Udział w projekcie i współpraca z zagranicznymi partnerami pozwoliły uczniom zwiększyć pewność siebie.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Stworzono stronę internetową www.gp2x.pl/etwinning, na której zamieszczono materiały wypracowane w projekcie. Są to głównie prezentacje PowerPoint, ale także dokumenty Word, pliki mp3, grafiki komputerowe, fotografie cyfrowe. Wyniki ankiety opracowano w postaci wykresu wykonanego w programie Excel. Link do strony internetowej zamieszczono na TwinSpace i go opublikowano. Na TwinSpace umieszczono także autoprezentacje poszczególnych uczniów, ale są one widoczne jedynie dla uczestników projektu. Przygotowano minisłowniczki polsko-angielskie zawierające słownictwo dotyczące szkoły.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Projekt może być wykorzystany przez inne szkoły, odnosi się do tradycji, kultury i historii Europy. Pomaga on uczniom odnaleźć swoje miejsce w społeczeństwie europejskim. Ponieważ szczególnie dobrze układała się współpraca polskiej szkoły z partnerem z Włoch, postanowiono rozpocząć wspólnie kolejny projekt w następnym roku.

31

Program LEONARDO DA VINCI – kształcenie i szkolenie zawodowe

Tytuł projektu:

Zintegrowany pakiet multimedialny do nauki kultury i języka polskiego jako obcego dla bankowców, lektorów i administracji publicznej Numer projektu: PL/03/B/F/LA/174 029 Koordynator projektu (nazwa instytucji, adres): Fundacja Warszawskie Centrum Studenckiego Ruchu Naukowego – Studium Języków Obcych ul. Mokotowska 48 00-551 Warszawa Partnerzy projektu: l Instytut Kultury Polskiej, Uniwersytet Warszawski – Polska l The School of Slavonic and East European Studies – University College London – Wielka Brytania l Uniwersytet Wileński – Litwa (tylko w pierwszej fazie projektu; eksperci kontynuowali pracę w projekcie pod egidą Fundacji WCSRN) Cele projektu: Projekt miał na celu ułatwienie grupom zawodowym, do których jest adresowany, przystosowania się do polskiego rynku pracy dzięki proponowanym narzędziom szkolenia ustawicznego w zakresie języka polskiego dla cudzoziemców. Zakładał wyposażenie użytkowników w narzędzia językowe, które umożliwią iprzekazywanie wiedzy i doświadczeń europejskich polskim partnerom indywidualnym i instytucjonalnym, wspomagając proces integracji Polski w strukturach UE. W sferze rozwiązań metodycznych i technologicznych projekt zakładał wykorzystanie potencjału nowoczesnych technologii komunikacyjnych i informatycznych w kształceniu i szkoleniu zawodowym w procesie nauczania języka, oferując innowacyjne, elastyczne i przyjazne dla użytkowników narzędzia i materiały, dostosowane do szczególnych potrzeb grup zawodowych, które są beneficjentami projektu: bankowców, pracowników administracji publicznej i lektorów języka angielskiego.

Uczestnicy konferencji w Londynie

32

Opis projektu: Punktem wyjścia było opracowanie szczegółowych ram merytorycznych i technologicznych pakietu końcowego, w oparciu o pogłębioną analizę potrzeb językowych i komunikacyjnych poszczególnych grup – użytkowników programu, ze względu na charakter ich środowiska pracy. Kluczowa była tu analiza porównawcza, oparta na doświadczeniach partnerów polskich i brytyjskiego partnera projektu.

Kolejnym etapem było przystosowanie wstępnych założeń i dostępnych narzędzi i technologii ICT do: l specyfiki nauczania języka polskiego jako obcego w ściśle określonych kontekstach zawodowych (bankowcy, przedstawiciele administracji publicznej, lektorzy języka angielskiego); l nauczania języka poprzez elementy kultury kraju docelowego, z naciskiem na wykształcenie wrażliwości na kontekst kulturowy określonych sytuacji w miejscu pracy.

Dla powodzenia projektu niezbędne były różnorodne i systematyczne pilotaże wersji wstępnych i szczegółowych rozwiązań merytorycznych, przy zaangażowaniu partnerów polskich, brytyjskich i litewskich, mające na celu dostosowanie pakietu do specyficznych warunków uczenia się, w tym tempa i częstotliwości nauki, integracji elementów autonomii uczącego się, a także wprowadzania możliwości samodzielnego oceniania postępów w nauce.

Integralną częścią zaangażowania partnerów było także upowszechnianie informacji i wyników projektu oraz ich promocja wśród użytkowników indywidualnych, jak również instytucjonalnych, różnego szczebla (rządowych, regionalnych, instytucji pozarządowych). Patronat medialny nad projektem objęła TVP Polonia, eksperci projektu prezentowali wyniki prac m.in. na antenie Programu 1 Polskiego Radia, na Międzynarodowych Targach Książki w Wilnie, na Targach Edukacja i Targach Zarządzania Zasobami Ludzkimi w Warszawie, a także na Language Show w Londynie.

W ramach działań projektowych zorganizowano także trzy konferencje informacyjno-dydaktycznoupowszechniające (dwie w Warszawie i jedną w Londynie). Honorowy patronat nad konferencją brytyjską objęła Ambasada RP w Londynie.

Rezultaty/wyniki: W wyniku opisanych powyżej działań powstał elastyczny, przyjazny dla użytkownika i atrakcyjny pakiet materiałów dydaktycznych, oparty na nowoczesnych technologiach informatycznych. Stanowi on zintegrowany program nauki języka polskiego dla celów zawodowych, obejmujący poziomy A1, A2 i B1 w skali poziomów kompetencji Rady Europy (Common European Framework of Reference). Pojęcie „zintegrowany” należy tu rozumieć jako zespolenie materiału językowego, odpowiednio dobranych aspektów funkcjonalnych stosownych do specyfiki środowiska pracy danej grupy zawodowej oraz wybranych elementów kulturowych, o ile uznane zostały za istotne dla skutecznego wykonywania ról zawodowych.

Osią programu są multimedialne płyty na nośniku CD-ROM. Materiały uzupełniające to: l zeszyty ćwiczeń leksykalnych i funkcjonalnych (osobne dla każdej z trzech grup docelowych); l przewodniki dla użytkownika (osobne dla każdej z trzech grup docelowych); l materiały pomocnicze dla lektorów: wskazówki metodyczne, banki zadań, itp. (osobne dla każdej z trzech grup docelowych).

33

Beata Kupiec i Anna Śpiewak – autorki Integralną część pakietu stanowi strona internetowa, pozwalająca na zapoznanie się ze strukturą programu oraz umożliwiająca korzystanie z części zasobów programu na odległość, co powinno poszerzyć krąg beneficjentów pakietu. Na stronie www można znaleźć m.in. bank testów plasujących oraz testów postępu dla wszystkich grup docelowych na wszystkich trzech poziomach zaawansowania, wybrane materiały audio w formacie MP3, pełną lekcję demo, a także rozszerzone wersje materiałów o treściach kulturowych. Adres strony internetowej projektu: www.culpolang.eu.

Trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Wersje demonstracyjne wszystkich materiałów opracowanych w ramach projektu dostępne są w siedzibie koordynatora. Partnerzy projektu rozważają możliwość kontynuacji prac nad programem (inne wersje językowe, inne platformy udostępniania materiału).

Nazwa i dane kontaktowe koordynatora projektu: kierownik merytoryczny: dr Grzegorz Śpiewak, grzegorz@e-dos.org Okres realizacji projektu: 1.12.2004 – 31.03.2007 Budżet projektu/przyznany grant: 411,964 euro/308,973 euro

Tytuł projektu:

Specjalistyczny język angielski w europejskim zdrowiu publicznym Numer projektu: PL/04/B/F/LA/174 434 Koordynator projektu (nazwa instytucji, adres): Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum ul. św. Anny 12 31-008 Kraków Partnerzy projektu: l Uniwersytet Maastricht (Wydział Nauk o Zdrowiu i Katedra Języków Obcych) – Holandia l Uniwersytet Medyczny w Kownie (Instytut Zdrowia Publicznego i Katedra Języków Obcych) – Litwa l Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum (Instytut Zdrowia Publicznego) – Polska l International House – Szkoła Języka Angielskiego – Polska l Uniwersytet Sheffield (Szkoła Zdrowia i Badań Pochodnych i Katedra Języka Angielskiego) – Wielka Brytania

34

Cele projektu: Celem projektu było opracowanie specjalistycznego kursu języka angielskiego, dla pracowników sektora zdrowia publicznego. Jest to szczególny pod względem zawodowym i profesjonalnym kurs wypełniający lukę między znajomością języka a profesjonalną znajomością języka bez względu na różnice kulturowe.

Opis projektu: Projekt miał na celu: opracowanie kursów profesjonalnego języka angielskiego dla pracowników sektora zdrowia publicznego; zbadanie potrzeb związanych z językiem angielskim wśród konkretnych osób zawodowo zajmujących się zdrowiem publicznym, przy zastosowaniu metody action research (badania poprzez działanie), a także opracowanie bloków edukacyjnych wychodzących naprzeciw potrzebom osób zajmujących się zawodowo zdrowiem publicznym; opracowanie podręcznika do nauki specjalistycznego języka angielskiego oraz wielodyscyplinarnego słownika zdrowia publicznego dla studentów i profesjonalistów. W ramach projektu opracowana została też strona internetowa tzw. środowisko uczenia się (learning environment), zawierająca lekcje audio/wideo, wykłady, lekcje tematyczne podzielone na siedem dyscyplin obszaru zdrowia publicznego: Epidemiologia i Biostatystyka, Polityka Zdrowotna, Zarządzanie w Ochronie Zdrowia, Promocja i Ochrona Zdrowia, Etyka i Prawo Zdrowia Publicznego, Ekonomika Zdrowia i Finanse, Zdrowie Środowiskowe i Medycyna Pracy. Narzędzie internetowe pozwala użytkownikom na samodzielną ocenę uzyskanych umiejętności, czemu służy Formal/Informal English Language Competence Acquisition Test oraz liczne testy. Opracowane materiały wykorzystywane są do nauczania studentów w instytucjach partnerskich.

Projekt ten jest próbą unifikacji komunikacji przy pomocy języka angielskiego w zdrowiu publicznym pomimo różnic kulturowych i językowych występujących w różnych środowiskach edukacyjnych.

Rezultaty/wyniki: Podręcznik do nauki specjalistycznego języka angielskiego: Prezentacja materiałów

35

l Czabanowska K., Menzies L., English for European Public Health, Maastricht University Press 2007; l Czabanowska K., Menzies L., English for European Public Health. Students manual and answer key.

Maastricht University Press 2008; Czabanowska K., Learners’ Dictionary for Students and Professionals. English for European Public Health. WUJ. 2008; l Strona internetowa (learning environment). l

Adres strony internetowej projektu: http://www.seeph.pro.mcg.pl/ Trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Rezultaty projektu będą wykorzystywane do nauczania w partnerskich instytucjach oraz w innych instytucjach edukacyjnych zdrowia publicznego w Europie.

Nazwa i dane kontaktowe koordynatora projektu: dr Katarzyna Czabanowska Instytut Zdrowia Publicznego Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum tel. (+48 12) 424 13 79 e-mail: mxczaban@cyf-kr.edu.pl Okres realizacji projektu: 1.11.2004 – 31.12.2007 Budżet projektu/przyznany grant: 509 002 euro/381 752 euro

Tytuł projektu:

Wirtualne kursy zawodowego języka angielskiego oraz system ich ewaluacji (VENOCES) Numer projektu: PL/04/B/F/LA/174 423 Koordynator projektu (nazwa instytucji, adres): Politechnika Poznańska pl. M. Skłodowskiej-Curie 3A 60-965 Poznań Partnerzy projektu: l University of Applied Sciences, Brandenburg – Niemcy l University of Applied Sciences, Lübeck – Niemcy l West Pirkanmaa District, Municipal Federation of Education, Adult Education Unit, Ikaalinen – Finlandia l Miksike Learning Environment, Tartu – Estonia l Vilnius Pedagogical University, Vilnius – Litwa l IOKI, Poznań – Polska l University of Dundee, School of Applied Linguistic & Language Studies – Wielka Brytania Cele projektu: Projekt VENOCES miał na celu podniesienie poziomu nauczania języków obcych oraz ułatwienie dostępu do wiedzy specjalistycznej przez stworzenie wirtualnych kursów językowych w dziedzinach istotnych dla wszystkich partnerów.

36

Opis projektu: Projekt odpowiada na zapotrzebowanie w dziedzinie edukacji, określone jako Strategia Lizbońska w celu stworzenia większych możliwości zatrudnienia i wzmocnienia ekonomicznego w Europie. Aby to osiągnąć, należy dążyć do zwiększenia umiejętności językowych mieszkańców krajów europejskich, co ułatwi im znalezienie pracy i zbudowanie więzi kulturowych w całym obszarze europejskim.

W tym celu zostały stworzone kursy specjalistycznego języka angielskiego w trybie on-line przy zastosowaniu nowoczesnych technologii multimedialnych oraz innowacyjnego podejścia metodologicznego CLIL (Content and Language Learning Approach).

Partnerzy reprezentują zróżnicowane pod względem poziomu nauczania i rozwoju gospodarczego obszary europejskie. Wszyscy partnerzy to reprezentanci krajów bałtyckich. Projekt VENOCES stanie się zalążkiem sieci, która włączy do swoich programów nauczania języka zagadnienia istotne i zarazem wspólne dla tego obszaru geograficznego.

Rezultaty/wyniki:

l Opracowanie następujących modułów kursów:

– Architektura; – Budownictwo Lądowe; – Fizyka Współczesna; – Technologia Internetowa; – Ochrona Środowiska; – Interpersonalna Komunikacja. l Opracowanie wskazówek dla nauczycieli i użytkowników w języku angielskim oraz językach partnerów l Opracowanie materiałów pomocniczych w postaci materiałów kursów i słowników dwujęzycznych w języku angielskim oraz językach partnerów dla nauczycieli i użytkowników.

Adres strony internetowej projektu: www.venoces.org Trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Rezultaty projektu zostaną wykorzystane przez partnerów do nauczania języka angielskiego w ich instytucjach edukacyjnych na podstawie umów licencyjnych przygotowanych dla każdego partnera. Zostały również opracowane plany komercjalizacji produktów.

Nazwa i dane kontaktowe koordynatora projektu: Politechnika Poznańska (PP) Osoba kontaktowa: dr Lilianna Anioła-Jędrzejek ul. Piotrowo 3A, 60-965 Poznań e-mail: lilianna.jedrzejek@gmail.com Okres realizacji projektu: 1.10.2004 – 30.09.2007 Budżet projektu/przyznany grant: 398 993,00 euro/299 245,00 euro

Tytuł projektu:

Standaryzacja metod nauczania mniej popularnych języków europejskich Numer projektu: PL/04/B/F/LA/174 457

37

Koordynator projektu (nazwa instytucji, adres): Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach ul. 1 Maja 50 40-287 Katowice Partnerzy projektu: l Aristotle University of Thessaloniki – Grecja l Haute Ecole Paul-Henri Spaak, Brussels – Belgia l University of Economics In Bratislava – Słowacja l Vilnius University, Vilnius – Litwa Cele projektu: Celem projektu było dokonanie standaryzacji metod nauczania mniej popularnych języków europejskich poprzez opracowanie standardowego programu ich nauczania (poziom dla początkujących), ze szczególnym uwzględnieniem kursów intensywnych i modułów wprowadzających. Program został przygotowany z myślą o pracownikach, studentach oraz stażystach, którzy rozpoczynają naukę języka kraju docelowego, gdzie używa się mniej popularnego języka europejskiego. Standardowy program nauczania został opracowany przez ekspertów z Belgii, zajmujących się nauczaniem mniej popularnych języków europejskich, Grecji, Litwy, Polski oraz Słowacji.

Opis projektu: Pierwszy etap projektu miał charakter badawczy, pracowano przy użyciu wspólnych narzędzi badawczych – ankiet. Część badawcza obejmowała: 1. Analizę potrzeb językowych uczących się mniej popularnych języków europejskich, niezbędną do opracowania jak najbardziej efektywnej metody nauczania; 2. Analizę metod nauczania stosowanych na kursach intensywnych na poziomie początkującym.

Wyniki z przeprowadzonych badań, które były przedmiotem analizy niezbędnej do przyjęcia standardów w nauczaniu na poziomie dla początkujących, oraz doświadczenie ekspertów jako nauczycieli przyczyniły się do opracowania standardowej metody Siedmiu kroków. Na podstawie opracowanej metody partnerzy przygotowali moduł: Przedstawianie się i powitanie obejmujący 8 godzin lekcyjnych, który został przetestowany w czasie trwania kursu językowego w każdej instytucji partnerskiej. Studenci ocenili przeprowadzoną lekcję oraz zdiagnozowali proces dydaktyczny przy użyciu innowacyjnej metody Siedmiu kroków. Następnie rozpoczęto prace nad głównymi rezultatami projektu: standardowym programem nauczania mniej popularnych języków europejskich na poziom A1, opartym na metodzie Siedmiu kroków.

Pogram został oceniony przez pięciu niezależnych ewaluatorów.

Rezultaty/wyniki: Rezultatem projektu jest Standardowy program nauczania mniej popularnych języków europejskich.

Metoda siedmiu kroków (A Standardised Curriculum for Less Widely Taught European languages. The Seven-Step Metod) dostępny w postaci publikacji i na płycie CD-ROM w pięciu wersjach językowych oraz w wersji angielskiej.

Program nauczania został skierowany do wszystkich ośrodków, szkół i firm, które zajmują się kształceniem językowym obcokrajowców oraz zatrudniają obcokrajowców, a także do ośrodków zajmujących się nauczaniem mniej popularnych języków europejskich w krajach wszystkich partnerów projektu oraz w innych krajach europejskich, gdzie używany jest mniej popularny język europejski. Zorganizowano prezentacje, konferencje dla grup docelowych w ramach działań upowszechniających w instytucjach partnerskich.

Zainicjowano również działania zmierzające do uzyskania rekomendacji programu nauczania ze strony właściwych ministerstw i włączenia go do istniejących programów jako propozycję programową.

38

Adres strony internetowej projektu: www.unique.interrel.ae.katowice.pl Trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Program nauczania może być wdrożony jako propozycja programowa do programu nauczania w tych instytucjach, które zajmują się nauczaniem mniej popularnych języków europejskich, na poziomie dla początkujących. Planuje się opracowanie i przygotowanie podręcznika dla studentów, stażystów oraz pracowników w oparciu o przygotowany standardowy program nauczania. Byłaby to publikacja oparta na metodzie Siedmiu kroków z proponowanymi modułami (zgodnie ze spisem tematycznym zaprezentowanym w standardowym programie nauczania), zestawami ćwiczeń, instrukcjami dla studenta i nauczyciela. Każdy moduł wsparty byłby elementami audiowizualnymi. Inicjatywa planowana jest na rok 2009.

Ponadto instytucje partnerskie będą monitorować stopień wykorzystania zaproponowanego programu nauczania przez inne uczelnie oraz same wdrażać program do procesu dydaktycznego nauki mniej popularnego języka europejskiego na poziomie własnej instytucji.

Nazwa i dane kontaktowe koordynatora projektu: Katarzyna Haśnik tel. (+48 32) 257 72 35 faks (+48 32) 257 72 35 e-mail: kasiah@ae.katowice.pl Okres realizacji projektu: 1.10.2004 – 30.03.2007 Budżet projektu/przyznany grant: 106 450 euro/ 143 852 euro

Tytuł projektu:

Program indywidualnych specjalistycznych i biznesowych szkoleń językowych Numer projektu: PL/04/B/F/LA/174 513 Koordynator projektu (nazwa instytucji, adres): Stowarzyszenie PASE – Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Jakości w Nauczaniu Języków Obcych PASE ul. Pańska 73 00-834 Warszawa Partnerzy projektu: Alpha College of English, Dublin – Irlandia Panhellenic Association of Accredited Quality Language Schools QLS, Saloniki – Grecja Politechnika Poznańska, Poznań – Polska Cele projektu: Celem projektu było lepsze dostosowanie oferty edukacyjnej do realnych potrzeb rynku pracy, umożliwiającej podniesienie kompetencji pracowników, a co za tym idzie znalezienie pracy w różnych krajach europejskich.

Opis projektu: Projekt przewidywał wspólne opracowanie i wymianę innowacyjnych programów nauczania oraz efektywnych narzędzi do oceny uzyskanych umiejętności językowych. Efektem końcowym są trzy książki z płytami CD do indywidualnej nauki języka angielskiego dla osób zainteresowanych doskonaleniem

39

umiejętności komunikacyjnych w dziedzinie prawa, finansów i medycyny. Każdy podręcznik składa się z 7 rozdziałów poświęconych różnym zagadnieniom. Wyboru tematów dokonali przyszli użytkownicy – respondenci ankiet przeprowadzonych na etapie analizy potrzeb w trzech krajach uczestniczących w projekcie: Polsce, Grecji i Irlandii. Na płycie CD, dołączonej do każdej książki, znajdują się ćwiczenia interaktywne, nagrania dźwiękowe i przewodnik dla nauczyciela.

Rezultaty/wyniki: l 3 podręczniki:

Legal Module book

Finance Module book

Medical Module book l 3 płyty CD z ćwiczeniami interaktywni i dźwiękowymi do indywidualnej nauki języka angielskiego – systemem jeden na jeden:

Legal Module audio CD

Finance Module audio CD

Medical Module audio CD l 3 przewodniki dla nauczycieli:

Legal Module Teachers Guide, CD-ROM

Finance Module Teachers Guide, CD-ROM

Medical Module Teachers Guide, CD-ROM l prezentacja – instrukcja, jak korzystać z materiałów jako pomocy w samokształceniu nauczycieli i metodyków l witryna internetowa http://www.pase.pl/121 l ankieta – Analiza potrzeb, jej ocena l ankieta – dla studentów i lektorów – pilotaż l strona internetowa produktu: www.1-2-1project.eu.

Adres strony internetowej projektu: www.pase.pl/121 oraz produktu www.1-2-1project.eu Uczestnicy prezentacji

40

Trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Rezultaty projektu adresowane są do instytucji prywatnych, zaangażowanych w kształcenie i szkolenie zawodowe osób dorosłych, jako uzupełnienie oferty szkoleniowej. Jest to produkt niszowy, z nowym podejściem do nauczania języków obcych – podejściem rekomendowanym przez Europejskie Portfolio Językowe. Każda lekcja ma jasno sprecyzowany cel i kończy się podsumowaniem nabytych umiejętności istotnych dla studenta. Metodyka nauczania jest oparta na podejściu humanistycznym, które wspiera i motywuje autonomię uczącego się w procesie kształcenia językowego, uwzględniając indywidualne style uczenia się. Opracowane kursy z zakresu nauczania specjalistycznego języka angielskiego są gotowe do wykorzystania w szkołach językowych w całej Europie, bez względu na lokalizację.

Nazwa i dane kontaktowe koordynatora projektu: Stowarzyszenie PASE – Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Jakości w Nauczaniu Języków Obcych PASE Grażyna Różanek ul. Pańska 73 00-834 Warszawa tel. (+48 22) 314 71 83 e-mail: pase@pase.pl Okres realizacji projektu: 31.12.2004 – 31.12.2007 Budżet projektu/przyznany grant: 226 177 euro/169 633,00 euro

Tytuł projektu:

Internetowy kurs języka hiszpańskiego dla przedsiębiorców z Europy Środkowej ESPA EST Numer projektu: PL/05/B/F/LA/174 078 Koordynator projektu (nazwa instytucji, adres): Wyższa Szkoła Informatyki, Zarządzania i Administracji ul. Meksykańska 6 03-948 Warszawa Partnerzy projektu: l Tempo / Ostrawa & Praga – Republika Czeska l La Vida / Budapeszt – Węgry l Iturbrok / Pamplona – Hiszpania l Escuela Europea / Oviedo – Hiszpania l Cifesal / Madryt – Hiszpania

41

Uczestnicy programu l Fase/ Saragossa – Hiszpania l Lid / Madryt – Hiszpania

Cele projektu: Nadrzędne cele projektu ESPA EST mają charakter ściśle biznesowy i obejmują takie zagadnienia, jak: rozwinięcie wspólnych strategii biznesowych, przyczynienie się do wzrostu konkurencyjności firm europejskich i ułatwienie rozwoju kontaktów handlowych pomiędzy MŚP z Europy Środkowej oraz Hiszpanią.

Podstawowym narzędziem do realizacji powyższych celów jest specjalnie zaprojektowany internetowy kurs języka hiszpańskiego (produkt ESPA Learning) oraz zbiór produktów wspomagających kurs internetowy, takich jak baza firm (ESPA Base), baza informacji i dokumentów (ESPA Info) oraz wielojęzyczny słownik (ESPA Dictionary).

Opis projektu: Projekt ESPA EST jest skierowany do przedsiębiorców MŚP, którzy – ucząc się języka hiszpańskiego – chcą rozwinąć i poszerzyć kontakty biznesowe w Unii Europejskiej. Projekt jest przeznaczony dla kadry menedżerskiej MŚP, pracodawców oraz pracowników, głównie z Europy Środkowej. Projekt jest odpowiedzią na cele programu Leonardo da Vinci, gdyż przyczynia się do wzrostu mobilności i wymiany pomiędzy krajami europejskimi, doskonalenia umiejętności i kompetencji zawodowych beneficjentów projektu w ramach kształcenia językowego i biznesowego oraz podniesienia jakości kształcenia zawodowego.

Podczas opracowywania kursu językowego (nauka języka hiszpańskiego jako języka obcego) zastosowano metodologię CLIL, za pomocą której uczestnik kursu językowego zdobywa zarazem merytoryczną i specjalistyczną wiedzę z zakresu biznesu. Kurs językowy jest tak wyprofilowany, że uczestnik kursu uczy się języka hiszpańskiego poprzez przyswajanie jego leksyki i frazeologii oraz terminologii biznesu.

Ważnym elementem nauczania języka hiszpańskiego jest metoda full immersion (pełnego zanurzenia w języku), dająca kursantom możliwość poznania języka we wszystkich jego aspektach. Z tego powodu kurs rozpoczyna się modułem zerowym (język w obrazkach), w którym zrezygnowano z tłumaczenia słów i obrazów na języki ojczyste. W module tym zaprezentowano 17 działów, w których umieszczono podstawowe dla języka hiszpańskiego słowa, zwroty i wyrażenia. W każdym dziale znajdują się obrazki, które są opisane jedynie w języku hiszpańskim; przy każdym słowie jest przycisk umożliwiający odsłuchanie słowa (lub zdania) w języku hiszpańskim.

Rezultaty/wyniki: Wszystkie produkty projektu zostały podzielone na cztery grupy produktowe, które nazwano w następujący sposób: ESPA Learning, ESPA Dictionary, ESPA Info, ESPA Base.

ESPA Learning: Kurs języka hiszpańskiego on-line stanowi najważniejszą część projektu. Kurs jest przeznaczony dla tych przedsiębiorców oraz studentów kierunków związanych z zarządzaniem i pro-

42

wadzeniem biznesu z Polski, Czech i Węgier, którzy pragną rozpocząć działalność w Hiszpanii lub nawiązać kontakty handlowe z firmami hiszpańskimi. Kurs w sposób nowatorski łączy naukę języka z nauką o biznesie. Struktura kursu językowego jest następująca: kurs składa się z 3 wersji językowych (polska, czeska, węgierska). Każda wersja językowa składa się z pięciu modułów, z czego moduł pierwszy jest modułem podstawowym (obrazkowym), a kolejne cztery moduły mają charakter klasycznych lekcji. Każdy moduł (1., 2., 3., 4.) składa się z minimum 4 lekcji, a każda lekcja składa się z następujących komponentów: dialogi, ćwiczenia, słowniczek, gramatyka, załączniki. Dialogi są tak skonstruowane, że przy każdej wypowiedzi w języku hiszpańskim znajduje się przycisk umożliwiający odsłuchanie wypowiedzi oraz sprawdzenie tłumaczenia wypowiedzi na język ojczysty użytkownika. Moduły posiadają następujące nazwy: LA LENGUA EN DIBUJOS (Język w obrazkach), LOS SOCIOS SE BUSCAN (Poszukiwania partnerów), LOS SOCIOS SE ENCUENTRAN (Partnerzy spotykają się), LA COMPRA Y LA VENTA DE A a Z (Kupno i sprzedaż od A do Z), UNA EMPRESA NUEVA (Nowa firma). Kurs językowy jest umieszczony na platformie umożliwiającej nauczanie w trybie e-learning.

ESPA Dictionary: To wielojęzyczny hiszpańsko-czesko-węgiersko-polsko-angielski słownik on-line.

Składa się on z 12.000 haseł i podzielony jest na część ogólną, zawierającą słownictwo języka codziennego, oraz na część dotyczącą specjalistycznego języka biznesu.

ESPA Info: Ta część projektu przedstawia praktyczne informacje o krajach partnerskich projektu ESPA EST. Zawiera informacje na temat zasad prowadzenia biznesu w Hiszpanii, Czechach, na Węgrzech i w Polsce oraz obowiązujących rozwiązań legislacyjnych potrzebnych do prowadzenia biznesu w tych krajach (szczególnie Hiszpanii).

ESPA Base: W bazie projektu znajduje się wykaz firm, małych i średnich przedsiębiorstw z Hiszpanii, Czech, Węgier i Polski, które chcą nawiązać kontakty handlowe. Baza zawiera podstawowe dane tych firm.

Adres strony internetowej projektu: www.espaest.com Trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Podstawowym rezultatem projektu jest kurs języka hiszpańskiego on-line. Kurs ten był przygotowany z myślą o przedsiębiorcach z Europy Środkowej, którzy zamierzają nawiązać kontakty handlowe z firmami hiszpańskimi. Obecnie z kursu korzystają więc zarówno pracownicy sektora MŚP, jak również studenci, nauczyciele i uczniowie szkół językowych. Materiał zgromadzony na stronie projektu jest wykorzystywany nie tylko do indywidualnej nauki języka hiszpańskiego, ale również do prowadzenia klasycznych lekcji językowych (materiał projektu ESPA EST jest traktowany jako dodatkowy, tj. wzbogacający proces dydaktyczny). Warto dodać, że obecnie są prowadzone rozmowy z firmami z sektora turystycznego na temat przygotowania profilowanych kursów języka hiszpańskiego dla pracowników tej branży.

Partnerstwo projektu ESPA EST pracuje nad rozwojem podstawowego produktu projektu ESPA EST, czyli ESPA Learning. Autorzy projektu uważają bowiem, że kurs powinien być rozwijany dwutorowo: poprzez wprowadzanie nowych tematów związanych z biznesem i zagadnieniami determinującymi prowadzenie skutecznego biznesu (finanse, zarządzanie, prawo) oraz rozwijanie modułów uczących skutecznej komunikacji w języku hiszpańskim. Chodzi o to, by nauka języka była możliwa dla kursantów o różnym poziomie i jednocześnie została powiązana z nauką biznesu. Aby produkt ESPA Learning mógł zostać zaakceptowany i uznany za atrakcyjny, musi być wspomagany przez inne produkty, z którymi powinien być połączony merytorycznie i tematycznie, dotyczy to pozostałych trzech produktów projektu: ESPA Dictionary, ESPA Base oraz ESPA Info.

Ważnym rezultatem projektu są autorskie opracowania umieszczone w dziale ESPA Info. Przygotowane opracowania teoretyczne (wynikające z konkretnych doświadczeń) mogą być wykorzystywane w praktyce przez inne państwa partnerskie (grupy i sektory docelowe) oraz mogą stanowić podstawę do opracowania kolejnych materiałów dotyczących nauczania języka i biznesu. Są to: How to make business in Spain, Report on CLIL methodology, Manual for e-teachers, Spanish Course for Three Eastern Europeans Countries, Spanish for Professionals.

43

Nazwa i dane kontaktowe koordynatora projektu: Mateusz Czepielewski Project Manager tel. (+48 69) 808 27 21 e-mail: mateusz.czepielewski@warsawacademy.com Okres realizacji projektu: 1.11.2005 – 31.12.2007 Budżet projektu/przyznany grant: 414 159,50 euro/303 395,50 euro

Tytuł projektu:

Zawodowe kursy językowe dla pielęgniarek i pielęgniarzy Numer projektu: PL/06/B/F/LA/174 023 Koordynator projektu (nazwa instytucji, adres): Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi ul. Rewolucji 1905 r. nr 64 90-222 Łódź Partnerzy projektu: l Instytut Postępowania Twórczego, Łódź – Polska l Poradnia Zdrowia RENOMA, Łódź – Polska l Europäisches Bildungswerk für Beruf und Gesellschaft gGmbH, Magdeburg – Niemcy l Napier University Edinburgh – Wielka Brytania l COOSS Marche Onlus, Ankona – Włochy l Formación y Asesores en Selección y Empleo S.L, Saragossa – Hiszpania l Hafelekar Unternehmensberatung Schober GmbH, Innsbruck – Austria l TEMPO TRAINING & CONSULTING, Ostrawa – Czechy Cele projektu: Głównym celem projektu było opracowanie językowego pakietu szkoleniowego, który będzie dokładnie odpowiadał potrzebom grupy docelowej i podniesie jej kwalifikacje, dzięki czemu nie tylko zwiększy jej szanse na zatrudnienie na rynku pracy zjednoczonej Europy, ale również zachęci do mobilności i aktywności zawodowej.

Opis projektu: Głównym celem projektu „PROFESSIONAL NURSE – Developing an English, German, Italian and Spanish Language Course for NURSES” było stworzenie czterech kursów językowych (angielskiego, niemieckiego hiszpańskiego i włoskiego) dla pielęgniarek. Kursy są dostępne na płytach CD i uwzględniają szczególne potrzeby grupy docelowej: pielęgniarek i pielęgniarzy. Umożliwiają poznanie języka na poziomie podstawowym (A1, A2) poprzez zastosowanie metody samodzielnego uczenia się, a swoim zakresem obejmują ważne zagadnienia praktyczne związane z tym zawodem. Materiał tematyczno-leksykalny w poszczególnych modułach wprowadzany jest za pomocą interaktywnych ćwiczeń, krótkich ujęć wideo, zdjęć i prezentacji wizualnych, które ułatwiają proces uczenia się. Ponadto słownictwo odnosi się do konkretnej sytuacji, co pozwala studentowi na bezpośrednie skojarzenie wykonywanej czynności z jej nazwą w danym języku. Do pakietu szkoleniowego są dołączone dwa przewodniki, w których przedstawiona jest metoda e-learningu w uczeniu/nauczaniu: Przewodnik ucznia i Przewodnik nauczyciela.

44

Ważnym elementem projektu jest jego strona internetowa www.pronurse.eu. Są na niej umieszczone opisy systemów opieki zdrowotnej krajów partnerskich, co przyczynia się do zwiększenia świadomości podobieństw i różnic środowisk zawodowych w poszczególnych krajach, ułatwiając w ten sposób przystosowanie się pielęgniarek/pielęgniarzy do nowego środowiska pracy.

Rezultaty/wyniki: l strona internetowa promująca projekt oraz zawierająca przewodnik dotyczący ochrony zdrowia w poszczególnych krajach, adresowany do grupy docelowej l cztery płyty CD z modułami językowymi kursu w języku angielskim, niemieckim, włoskim i hiszpańskim l przewodniki ucznia i nauczyciela zawierające: instrukcję obsługi płyty CD, poradnik, jak uczyć się samodzielnie.

Adres strony internetowej projektu: www.pronurse.eu Trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Idea projektu została bardzo dobrze oceniona przez organizatorów konkursu w ramach European Year of Workers’ Mobility 2006 i projekt otrzymał Nagrodę Specjalną Jury dla najbardziej obiecującej inicjatywy wspierającej mobilność pracowników.

Opracowane w trakcie trwania projektu materiały szkoleniowe mogą być łatwo przystosowane i wykorzystane przez inne grupy, branże i regiony geograficzne. Jeżeli produkty opracowane w projekcie odniosą sukces w tej grupie docelowej, co będzie można stwierdzić w dłuższej perspektywie, możliwe stanie się stworzenie podobnych pakietów szkoleniowych z innych języków oraz dla innych grup zawodowych.

Końcowe rezultaty projektu mogą być włączone do oferty szkoleń w izbach pielęgniarek, biurach zatrudnienia lub mogą stać się częścią programu szkolnego w szkołach pielęgniarskich. Wśród instytucji partnerskich są instytucje, które świadczą usługi pielęgniarskie, z zakresu opieki społecznej oraz usługi medyczne i mogą przyczynić się do rozpropagowania rezultatów projektu w środowisku medycznym. Rezultaty projektu powinny poprawić jakość szkolenia przez zapewnienie nowego pakietu szkoleniowego przeznaczonego do samodzielnej pracy.

Nazwa i dane kontaktowe koordynatora projektu: Marcin Podogrodzki Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi ul. Rewolucji 1905 r. nr 64 90-222 Łódź tel. (+48 22) 299 55 37 e-mail: mpodogrodzki@wshe.lodz.pl Okres realizacji projektu: 1.11.2006 – 30.10.2008 Budżet projektu/przyznany grant: 427 889,00 euro/259 942,50 euro

45

Program ERASMUS

– szkolnictwo wyższe

Intensywne kursy językowe Erasmusa (Erasmus Intensive Language Courses – EILC)

to kursy mniej znanych języków UE i innych krajów uczestniczących w programie Erasmus. Kursy te przeznaczone są dla stypendystów Erasmusa przyjeżdżających na studia lub praktykę do kraju, w którym mówi się językiem rzadziej stosowanym i nauczanym. W kraju tym kursy organizowane są przez wybrane ośrodki nauczania języków.

Intensywne kursy językowe Erasmusa są organizowane w: Belgii (Wspólnota Flamandzka), Bułgarii, na Cyprze, w Czechach, Danii, Estonii, Finlandii, Grecji, Holandii, Islandii, na Litwie, Łotwie, Malcie, w Norwegii, Polsce, Portugalii, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Turcji, na Węgrzech i we Włoszech.

Kursów EILC nie organizują: Austria, Belgia – część francuskojęzyczna, Francja, Hiszpania, Irlandia, Niemcy i Wielka Brytania.

Kurs może trwać do 6 tygodni i musi obejmować minimum 60 godzin zajęć. Nabór kandydatów prowadzą bezpośrednio instytucje organizujące kursy, a w niektórych krajach docelowych – Narodowe Agencje Programu „Uczenie się przez całe życie” – Erasmus.

Szczegółowe informacje o intensywnych kursach językowych Erasmusa (EILC) w Europie oraz wykaz organizatorów w poszczególnych krajach wraz z ich danymi kontaktowymi dostępne są na stronie internetowej Komisji Europejskiej.

Przykład 1.

I. Informacje ogólne o kursach Tytuł: Intensywne kursy języka polskiego jako obcego Dziedziny akademickie: 09.1(2221); 09.8 (2227) Poziom kursów: x podstawowy

x średnio zaawansowany

Nazwa i dane kontaktowe instytucji organizującej kursy: Szkoła Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (SJiKPUŚ) pl. Sejmu Śląskiego 1 40-032 Katowice www.sjikp.us.edu.pl e-mail: szkola@homer.fil.us.edu.pl Cel kursów: l wykształcenie i rozwijanie następujących umiejętności i sprawności (nie tylko językowych): – umiejętności aklimatyzowania się, funkcjonowania i uczenia się w nowym miejscu, na innej uczelni i w obcym państwie; – zainteresowania inną kulturą, a zarazem lepszego rozumienia własnej kultury; – umiejętności odnajdowania się w różnych sytuacjach życia codziennego, rozumienia, wyszukiwania i zbierania informacji; rozumienia tekstów pisanych, słuchanych i czytanych (w tym: z prasy, radia i telewizji – w zależności od stopnia znajomości języka polskiego), a także dyskutowania na tematy, które są ważne dla studentów; l promocja Polski i języka polskiego; l przybliżenie realiów kulturowych i społeczno-gospodarczych naszego kraju; l zapoznanie ze strukturą i specyfiką szkolnictwa wyższego w Polsce; Czas trwania kursu: 4 tygodnie Uczestnicy kursów: Studenci zagraniczni przyjeżdżający na stypendium Erasmusa do polskich uczelni na okres studiów lub do polskich przedsiębiorstw na praktykę.

46

Uczestnicy intensywnego kursu języka polskiego w roku 2007 podczas zajęć (fot. z Archiwum SJiKPUŚ, 2007) Lata, w których instytucja organizowała kursy dla studentów-stypendystów programu Erasmus: 2001/02, 2002/03, 2003/04, 2006/07, 2007/08 Dofinansowanie kursów z budżetu programów Socrates i „Uczenie się przez całe życie”: 49 037 euro Dofinansowanie kursów przez instytucję organizującą ze środków własnych lub innych źródeł: 14 706 euro

II. Przygotowanie kursów Jak powstawał program dydaktyczny kursów i kto był zaangażowany w jego opracowanie oraz przygotowanie kursów: Intensywny kurs języka polskiego jest stosunkowo dużym przedsięwzięciem, dlatego prace związane z organizacją i przeprowadzeniem projektu trwają kilka miesięcy i są w nie zaangażowani wszyscy pracownicy, współpracownicy i sympatycy Szkoły, w tym studenci Uniwersytetu Śląskiego. Opiekunem merytorycznym kursu jest dr hab. Jolanta Tambor. Osobą odpowiedzialną za kontakt ze studentami oraz sprawy merytoryczne jest mgr Maria Wacławek. Pracownikami i współpracownikami Szkoły są przede wszystkim nauczyciele akademiccy Uniwersytetu Śląskiego.

III. Realizacja kursów Realizowany program dydaktyczny: Wieloletnie doświadczenie Szkoły w organizowaniu intensywnych kursów dla studentów programu Erasmus, a także kursów dla innych słuchaczy, pozwoliło na stworzenie optymalnego programu nauczania, wypracowanie efektywnych metod kształcenia i sprawnego systemu testowania materiału oraz ewaluacji kursu.

Kurs składa się ze 180 godzin lekcyjnych (45 tygodniowo) oraz 80 godzin lektoratu (20 godzin w tygodniu). Zajęcia praktyczne, konwersacje i zajęcia laboratoryjne obejmują 36 godzin (9 godzin tygodniowo), a inne formy (wykłady, seminaria i spotkania) – 64 godziny (16 godzin w tygodniu). Przedpołudniowe zajęcia językowe służą poznawaniu i zgłębianiu tajników polszczyzny.

47

Tematyka zajęć na poziomie podstawowym obejmuje różne sytuacje komunikacyjne, polszczyznę w codziennych sytuacjach życiowych, mówienie i pisanie – praktyczną sprawność rozumienia.

Zajęcia na poziomie średnio zaawansowanym obejmują rozwijanie sprawności rozumienia, czytania, pisania i mówienia w oficjalnej i nieoficjalnej odmianie języka.

Dodatkowe, popołudniowe zajęcia na obu poziomach nauki rozwijają różne sprawności językowe (konwersacja, pisanie, gramatyka, czytanie i wymowa) oraz doskonalą umiejętność korzystania z językowych programów multimedialnych.

Kształcenie jest prowadzone w oparciu o nowoczesne podręczniki, pozwalające na stosowanie zróżnicowanych, skutecznych i atrakcyjnych technik nauczania (nauka poprzez zabawę, gry językowe, wspólne rozwiązywanie problemu, debata jako forma dialogu, „burza mózgów”, śpiew i ruch), z wykorzystaniem pomocy multimedialnych (fragmenty filmów, programów telewizyjnych, programy komputerowe np. „Grampol. Komputerowy program wspomagający nauczanie języka polskiego” – nowatorska inicjatywa w nauczaniu języka polskiego jako obcego, uhonorowana przez Komisję Europejską dyplomem European Language Label w roku 2002), co znacząco wpływa na rezultaty kształcenia. Istotne w nauczaniu jest także pozytywne motywowanie studentów oraz ukierunkowanie na komunikatywność i funkcjonalne użycie języka.

Kurs umożliwia rozwijanie wszystkich sprawności językowych, ze szczególnym uwzględnieniem mówienia i rozumienia tekstów ze słuchu. Program dydaktyczny jest tak skonstruowany, by uwzględniać możliwość modelowania przez studentów niektórych elementów zajęć, przede wszystkim w ramach lekcji dodatkowych, które nastawione są na indywidualne potrzeby i zainteresowania słuchaczy.

Program adaptacyjno-kulturalny: Program obejmuje: l cykl spotkań i seminariów połączonych z dyskusją po polsku i w języku angielskim (w zależności od poziomu językowego grupy) na temat Polski (tradycji, kultury, literatury, historii, obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej, politycznej, systemu szkolnictwa w Polsce); l niedzielne wycieczki w znane i cenione turystycznie oraz kulturalnie miejsca w regionie i poza nim; l konkursy i turnieje z nagrodami; l udział w teatrzyku studenckim; l projekcje filmowe w siedzibie Szkoły i w Centrum Sztuki Filmowej; l „Spotkanie Narodów” (prezentacja krajów uczestników kursu); l apotkania z ciekawymi Polakami, władzami uczelni, miasta i województwa, z osobami odpowiedzialnymi za współpracę z Unią Europejską; l wizyty w klubach studenckich, spotkanie z samorządem studenckim, studentami z kół naukowych, polskimi studentami, którzy byli na wymianie międzynarodowej w programie Erasmus, obcokrajowcami, którzy od lat mieszkają w Polsce, itp.

Spotkania i imprezy kulturalne mają przybliżyć studentom Polskę i Polaków, służą promocji języka i kultury polskiej.

Efekty kształcenia (wiedza/kompetencje/umiejętności uzyskiwane przez studentów podczas kursu): Nauczanie studentów na poziomie podstawowym jest skoncentowane na leksyce i konstrukcjach gramatycznych niezbędnych w sytuacjach życia codziennego (np.: na uczelni, u kolegi, na dworcu, na ulicy, u lekarza). Studenci zdobywają umiejętność posługiwania się prostymi konstrukcjami językowymi, dostosowanymi do sytuacji komunikacyjnej, potrafią wyrażać swoje emocje, potrzeby i oczekiwania.

Słuchacze umieją się przedstawić, nawiązać kontakt językowy oraz porozumiewać się po polsku w typowych sytuacjach, wchodząc w następujące (przykładowe) role komunikacyjne: student, turysta, klient, pacjent, znajomy. Rozumieją typowe napisy informacyjne, np. „Uwaga!”, „Remont”, „Zakaz palenia” oraz ogólny sens krótkich tekstów użytkowych napisanych prostym językiem.

W grupach średnio zaawansowanych wzbogaca się, uzupełnia i systematyzuje wcześniej zdobytą wiedzę

48

oraz doskonali i poszerza posiadane już umiejętności językowe. Studenci, wykorzystując różnorodne materiały dydaktyczne, uczą się porozumiewać po polsku za pomocą bardziej rozbudowanych struktur i bogatszego słownictwa. Doskonalą sprawność pisania krótkich tekstów (np. ogłoszenia, życzenia, pozdrowienia, listy) i uczą się rozróżniać oficjalną i nieoficjalną odmianę języka oraz rozwijają sprawność mówienia (np. formułowanie wypowiedzi intencjonalnych typu: zaproszenie, przeprosiny, podziękowanie), a także umiejętność rozumienia tekstów pisanych i mówionych (np. fragmentów oryginalnych tekstów prasowych, programów telewizyjnych i radiowych, filmów). Problematyka gramatyczna, leksykalna i komunikacyjna koncentruje się wokół ogólnych tematów związanych z zainteresowaniami i potrzebami studentów, między innymi: opowiadanie o sobie i swoich najbliższych, o sposobach spędzania czasu wolnego, pozyskiwania informacji.

Stosowane metody oceny efektów kształcenia: W celu usprawnienia procesu uczenia oraz sprawdzenia jego wyników na początku kursu przeprowadzany jest test kwalifikacyjny, który określa poziom znajomości polszczyzny studentów i umożliwia ich przydział do odpowiedniej grupy językowej. W trakcie kursu lektorzy na bieżąco monitorują poziom przyswojenia nowego materiału (np. w formie: pytań kontrolnych, luźnej rozmowy, czy quizów i konkursów sprawdzających wiedzę). W połowie programu słuchacze piszą test śródkursowy, natomiast na zakończenie programu mają test końcowy, składający się z części pisemnej i ustnej. Warunkiem ukończenia kursu i uzyskania zaświadczenia z oceną jest uzyskanie pozytywnych oceb z testów śródkursowego i końcowego, obecność i aktywność na zajęciach, odrabianie zadań domowych.

W zaświadczeniu jest zamieszczona literowa i procentowa ocena postępów pracy studenta.

Stosowane metody oceny kursów przez studentów: Ankieta – szczegółowa analiza ankiet oraz rozmowa ze studentami w trakcie kursu i po nim pozwalają z roku na rok udoskonalać i różnicować program.

Liczba uczestniczących w kursach studentów-stypendystów programu Erasmus, łącznie w latach 20012007: 182 Liczba punktów ECTS, jaką otrzymują studenci za udział w kursie: w roku 2007 – 3

IV. Wyniki realizacji kursów Produkty powstałe w wyniku realizacji kursów: l autorskie programy nauczania języka polskiego jako obcego, wykorzystywane podczas intensywnych kursów językowych Erasmusa; l zeszyt ćwiczeń do egzaminów certyfikatowych na poziomie B1 (w druku); l publikacje studentów – uczestników kursów w czasopiśmie Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego „Nie na żarty”; l publikacje szczegółowych sprawozdań z realizacji kursów w periodyku Szkoły.

Wpływ realizacji kursów na ofertę kształcenia instytucji organizującej kursy: Doświadczenia zdobyte podczas realizacji intensywnych kursów językowych programu Erasmus wpłynęły na wzbogacanie oferty dydaktycznej Szkoły. Ponadto nauczyciele prowadzący kursy mają możliwość testowania nowych materiałów dydaktycznych i materiałów pomocniczych do nauki języka polskiego (np. ćwiczeń z najnowszych książeczek serii „Czytaj po polsku”, wydawanej przez Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, opracowanych na podstawie utworów: Nataszy Goerke – „Paralele”, Ryszarda Kapuścińskiego – „Wewnątrz góry lodowej”, Andrzeja Sapkowskiego – „Wiedźmin”).

49

A w weekendy rekreacja – uczestnicy kursu w warunkach ekstremalnych (fot. z Archiwum SJiKPUŚ, 2007)

V. Upowszechnianie wyników kursów Sposoby upowszechniania wyników kursów: l publikacja prasowa: wszystkie informacje o intensywnych kursach języka polskiego dla studentów programu Erasmus są publikowane w czasopiśmie „Nie na żarty”. Informacje o kursach EILC ukazały się także w kwartalniku „Postscriptum”, wydawanym przez Szkołę periodyku dla polonistów o międzynarodowym charakterze, który jest poświęcony zagadnieniom związanym z nauczaniem kultury polskiej i języka polskiego jako obcego: „Postscriptum”, 2001 nr 3-4 (39-40), Kronika Szkoły; „Postscriptum” 2002 nr 2-3 (42-43), Kronika Szkoły; „Postscriptum” 2003 nr 1-2 (45-46), Kronika Szkoły; l spotkanie: seminaria dla pracowników, współpracowników i sympatyków Szkoły (lipiec-sierpień 2001, lipiec-sierpień 2002, lipiec-sierpień 2003, lipiec-sierpień 2006, lipiec-sierpień 2007). Informacje o intensywnych kursach językowych programu Erasmus są także przedstawiane podczas spotkań Rady Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego; l strona internetowa: www.sjikp.us.edu.pl.

50

Przykład 2.

I. Informacje ogólne o kursach Tytuł: Intensywne kursy języka polskiego jako obcego Dziedziny akademickie: 09.1(2221); 09.8 (2227) Poziom kursów: x podstawowy

x średnio zaawansowany

Nazwa i dane kontaktowe instytucji organizującej kursy: Szkoła Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego ul. Garbarska 7a 31-131 Kraków www.uj.edu.pl/SL/ e-mail: plschool@uj.edu.pl Cel kursów: l wyposażenie studentów początkujących w podstawową (komunikacyjną) znajomość języka polskiego; l polepszenie znajomości języka polskiego wśród studentów na wyższym poziomie zaawansowania; l zapoznanie studentów z podstawową tematyką dotyczącą polskiej historii, geografii, kultury, zagadnień politycznych i społecznych (poprzez cykl wykładów); l praktyczne pogłębianie wiedzy o Polsce oraz integracja studentów z różnych krajów dzięki bogatemu programowi kulturalno-turystycznemu.

Czas trwania kursu: 4 tygodnie Uczestnicy kursów: Studenci zagraniczni przyjeżdżający na stypendium Erasmusa do polskich uczelni na okres studiów lub do polskich przedsiębiorstw na praktykę.

Lata, w których instytucja organizowała kursy dla studentów-stypendystów programu Erasmus: 2003/04, 2004/05, 2005/06, 2006/07, 2007/08 Dofinansowanie kursów z budżetu programów Socrates i „Uczenie się przez całe życie”: 56 213 euro Dofinansowanie kursów przez instytucję organizującą ze środków własnych lub innych źródeł: 7 500 euro

II. Przygotowanie kursów Jak powstawał program dydaktyczny kursów i kto był zaangażowany w jego opracowanie oraz przygotowanie kursów: Program językowy został opracowany na podstawie prac z dziedziny metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, autorstwa pracowników naukowych Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, jak również w oparciu o wieloletnie doświadczenia pracowników Szkoły w uczeniu obcokrajowców. Przygotowaniem, adaptacją i wdrażaniem programu zajmował się dr Piotr Horbatowski.

W grupie współpracowników znaleźli się pracownicy Szkoły, w tym mgr Joanna Machowska, mgr Paweł Dudek, mgr Joanna Klimek. Cykl wykładów o Polsce został opracowany i przygotowany przez mgr Ewę Nowakowską. Obejmuje on 20 godzin zajęć oraz końcowy test sprawdzający. Wykłady prowadzą pracownicy naukowi Uniwersytetu Jagiellońskiego.

51

III. Realizacja kursów Realizowany program dydaktyczny: Program nauczania języka jest dostosowany do poziomu danej grupy.

Studenci na poziomie podstawowym realizują materiał językowy z poziomów A1 i A2. Studenci na poziomie średnim – B1 i B2. Do nauki wykorzystywane są specjalistyczne podręczniki – dla studentów: l na poziomie podstawowym: W. Miodunka „Cześć, jak się masz?” części: I – „Spotykamy się w Polsce” i II – „Spotkajmy się w Europie”; l na poziomie średnim: E. Lipińska, „Z polskim na ty” oraz „Kiedyś wrócisz tu…”.

Program kursu rozwija wszystkie sprawności językowe – znajomość gramatyki, umiejętność pisania, komunikacji i konwersacji, rozumienia ze słuchu, rozumienia tekstów. Stosowana jest komunikacyjna metoda nauczania.

Tematyka wykładów obejmuje następujące zagadnienia: Krakow and Its University; Poland: Land and People; Highlights of Polish History; Stratification of the Polish Society; Polish Culture in the European Context. Masterpieces of Polish Literature; Poland and the European Union; Poland and the World.

Program adaptacyjno-kulturalny: Bezpośrednimi opiekunami grupy są polscy studenci, którzy organizują uczestnikom kursu czas wolny i wprowadzają ich w życie studenckie i kulturalne Krakowa. Organizowane są zajęcia studia teatralnego, w ramach którego studenci Erasmusa przygotowują program artystyczno-teatralny w języku polskim (ten rodzaj aktywności cieszy się wśród nich wielkim powodzeniem). Program ten jest prezentowany szerokiej publiczności na zakończenie kursu, najczęściej w ramach Europejskiego Dnia Języków.

Ponadto studenci zwiedzają: Collegium Maius, Stare Miasto, Wawel, Muzeum Auschwitz-Birkenau, Kopalnię Soli w Wieliczce oraz wyjeżdżają na jednodniową wycieczkę do Zakopanego i w Tatry.

Efekty kształcenia (wiedza/kompetencje/umiejętności uzyskiwane przez studentów podczas kursu): Studenci na poziomie podstawowym nabywają umiejętność komunikowania się po polsku w sytuacjach dnia codziennego. Uczą się przedstawiać, prowadzić proste rozmowy, w tym rozmowy telefoniczne, rezerwować pokój w hotelu, itp. Poznają też podstawy gramatyki polskiej, utrwalając wiedzę poprzez ćwiczenia. Potrafią redagować proste teksty.

Studenci na poziomie średnim uczą się rozmawiać, zaczynać, podtrzymywać i kończyć rozmowę.

Na podstawie poznanego słownictwa są w stanie napisać proste i bardziej skomplikowane opowiadania.

Opanowują materiał gramatyczny przewidziany dla poziomu B1 lub B2, w tym elementy składni.

Pozytywne wyniki testu sprawdzającego, przeprowadzanego po serii wykładów, wskazują, że studenci opanowują podstawową (w niektórych przypadkach – znacznie wykraczającą poza podstawową) wiedzę na temat polskiej historii i kultury.

Stosowane metody oceny efektów kształcenia: Na początku kursu studenci piszą test plasujący, który pozwala zorientować się w poziomie znajomości języka polskiego i podzielić ich na grupy. Każdego dnia kursu lektorzy zadają studentom prace domowe, które są następnie poprawiane. W połowie kursu studenci zdają egzamin połówkowy (ustny i pisemny), który sprawdza efekty kształcenia na tym etapie nauki. Egzamin obejmuje ocenę wszystkich nauczanych sprawności językowych. W ostatnim dniu kursu odbywa się egzamin końcowy – również ustny i pisemny.

Po cyklu wykładów jest przeprowadzany sprawdzający test końcowy, składający się z około 30 pytań (test wyboru). Trzy najlepsze prace zostają nagrodzone.

Stosowane metody oceny kursów przez studentów: Ankieta – studenci wypełniają specjalną ankietę ewaluacyjną, która ocenia 10 różnych aspektów pracy lektora języka polskiego.

Liczba uczestniczących w kursach studentów-stypendystów programu Erasmus, łącznie w latach 20012007: 254 Liczba punktów ECTS, jaką otrzymują studenci za udział w kursie: 5

IV. Wyniki realizacji kursów Produkty powstałe w wyniku realizacji kursów: l prace magisterskie na temat kształcenia studentów obcokrajowców.

W roku 2007 studentka specjalności nauczanie języka polskiego jako obcego (studiów uzupełniających magisterskich) Uniwersytetu Jagiellońskiego na podstawie prac domowych, egzaminów połówkowych i końcowych studentów programu Erasmus, dla których pierwszym językiem jest francuski, napisała i obroniła pracę magisterską zatytułowaną „Interferencje francuskie w polszczyźnie frankofonów”.

W roku 2008 inna studentka tej samej specjalności napisała, bazując na kursach języka polskiego organizowanych w Krakowie dla studentów Erasmusa, pracę magisterską pt. „Analiza odchyleń od norm ortograficznych w wypracowaniach cudzoziemców (poziom B2)”. W roku 2008 badania do pracy magisterskiej, związane z nauczaniem polskiego w ramach intensywnych kursów językowych Erasmusa, zamierza prowadzić kilku kolejnych studentów Uniwersytetu.

Wpływ realizacji kursów na ofertę kształcenia instytucji organizującej kursy: Nowy program dydaktyczny „Cztery pory roku z językiem polskim”, zaproponowany przez Szkołę Języka i Kultury Polskiej w roku 2008, opiera się na metodach kształcenia wypracowanych, między innymi, w trakcie intensywnych kursów języka polskiego programu Erasmus w roku 2007.

V. Upowszechnianie wyników kursów Sposoby upowszechniania wyników kursów: l strona internetowa: www.uj.edu.pl/SL/.

53

Program GRUNDTVIG – edukacja dorosłych

Tytuł projektu:

Wejdźmy w to: uczymy się języka angielskiego, aby przygotować się do podróży po Europie Numer projektu: 06/GR2/06-0118/P2 Organizacja: Łódzki Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Heleny Kretz ul. Traugutta 18 90-113 Łódź Instytucje partnerskie: l CVO De Bargie – Belgia – koordynator projektu Uczestnicy spotkań partnerskich l Kauhaava Härmät Adult Education Centre – Finlandia l VHS Lingen – Niemcy l CEA „Casa de la Cultura” de Getafe – Hiszpania l Łódź – Uniwersytet Trzeciego Wieku – Polska l ZIVOT 90 – Czechy l Pancyprian organisation for adult education centres – Cypr Lata realizacji projektu: 2005-2007 Cele projektu: Celem projektu było nauczanie języka angielskiego dorosłych i osób starszych wywodzących się ze społeczności lokalnej oraz wykorzystanie języka obcego do komunikacji internetowej między partnerami projektu. Ponadto planowano poznanie kultury, życia codziennego i historii krajów partnerskich przez uczestników projektu. Projekt miał służyć poznaniu i stosowaniu nowych metod nauczania dorosłych.

Główne działania: Dla osiągnięcia zakładanych celów przeprowadzono dwustronne i wielostronne wymiany słuchaczy. Posługiwano się nowymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi. Założono strony internetowe projektu. W pierwszym roku projektu odbyły się 3 spotkania partnerskie w Gandawie, Magdeburgu i Kauhavie w Finlandii. Założono Forum do wymiany doświadczeń, metod nauczania i wzajemnego poznawania się słuchaczy, prowadzenia przez nich korespondencji i zamieszczania opisów zwyczajów, świąt charakterystycznych dla danego kraju. Prowadzono dodatkowe zajęcia konwersacyjne z języka angielskiego i obsługi komputera. Słuchacze spotykali się poza zajęciami, dyskutując na różne tematy, oczywiście w języku angielskim. Grupa polska jako jedyna od początku na spotkania partnerskie wysyłała słuchaczy, co zaowocowało późniejszym wprowadzeniem tego zwyczaju również przez innych partnerów. Grupa polska wprowadziła

54

zwyczaj dokumentowania wszystkich spotkań w formie prezentacji na płytach CD lub DVD i rozpowszechniania ich wśród partnerów.

W czasie drugiego roku odbyły się spotkania w Getafe w Hiszpanii, w Łodzi oraz końcowe spotkanie na Cyprze. Na spotkaniu w Getafe omówiono plan działania w nowym roku projektowym oraz nowości wprowadzane w poszczególnych krajach. Ponieważ grupa polska położyła główny nacisk na kontakty uczestników projektu, co dało bardzo dobry rezultat na poprzednim spotkaniu w Kauhavie w Finlandii, do Getafe przybyli słuchacze z Polski, Niemiec i Finlandii. Uczestnicy mieli możliwość poznania metod nauczania dorosłych i odwiedzenia szkoły oraz zwiedzenia Madrytu i starej stolicy Hiszpanii, Toledo. Kolejne spotkanie słuchaczy z Finlandii, Niemiec, Czech odbyło się w Łodzi. Słuchacze polscy zapoznali gości z historią miasta, obejrzano wspólnie muzeum kinematografii i sale noblistów polskich. Słuchacze polscy przygotowali też śpiewniki z piosenkami krajów partnerskich i jeden wieczór był poświęcony wspólnemu śpiewaniu. Ponadto polska grupa przygotowała dokumentację fotograficzną w postaci prezentacji slajdów na płytach DVD, które rozdano uczestnikom. Przeprowadzono wywiad telewizyjny z uczestnikami projektu. Koordynator z Belgii poprowadził warsztaty z zakresu posługiwania się nowymi technologiami informacyjnymi. W końcowym spotkaniu na Cyprze z udziałem słuchaczy z Polski i Niemiec (uczestnicy polscy jako jedyni byli obecni na wszystkich spotkaniach partnerskich) nastąpiło podsumowanie projektu i wręczenie wszystkim jego uczestnikom certyfikatów uczestnictwa. Grupa polska zwyczajowo zrobiła całą dokumentację fotograficzna, którą na płytach DVD przekazała partnerom. Projekt dobiegł końca, ale przyjaźnie zostały i owocują teraz wzajemnymi odwiedzinami już prywatnych słuchaczy z różnych krajów. Poza nauką języka angielskiego i poznawaniem technologii internetowej (również po angielsku) największym osiągnięciem projektu jest zawiązanie przyjaźni pomiędzy partnerami oraz duże postępy poczynione przez uczestników w opanowaniu języka mówionego, a nie tylko biernej jego znajomości.

Należy stwierdzić, że grupa polska była chyba najlepiej przygotowana pod względem językowym.

Efekty: Projekt wspierał krajowe działania w dziedzinie edukacji dorosłych. Możliwość dodatkowych lekcji języka obcego i obsługi komputera była bardzo pomocna w kształceniu słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku.

Szczególnie jest to ważne dla osób, których nie stać na opłacenie samemu dodatkowych zajęć. Kontakty i wyjazdy do krajów partnerskich były okazją do poznania historii, geografii krajów partnerskich i doskonałym sprawdzianem znajomości języka. Udział w projekcie stanowił bowiem silną motywację do nauki języków obcych i obsługi komputera. Dorośli słuchacze chętnie uczestniczyli w lektoratach i konwersacjach. Powstały grupy samokształceniowe, które spotykają się nadal i rozmawiają w obcym języku. Wśród słuchaczy są osoby, które były nauczycielami języków obcych i bardzo chętnie pomagają w samokształceniu grup. Większość uczestników projektu przekonała się, że obsługi komputera też można się nauczyć i mieć łączność z domu z całym światem, że przy pomocy komputera można uzyskać szybko i bez wychodzenia wiele informacji z różnych dziedzin. Dla potrzeb projektu utworzono strony internetowe projektu, opublikowano badania, raporty z działań i wypracowane materiały szkoleniowe.

Waloryzacja wyników projektu: Upowszechnianie rezultatów projektu prowadzone było na wykładach ogólnych Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Udostępniono do powszechnego użytku opracowaną w projekcie płytę DVD. Informacje o wynikach projektu zamieszczono w Biuletynie Okresowym Uniwersytetu. Dokumentacja fotograficzna spotkań umieszczona jest w internecie na Forum www.cvodebargie.be. Ponadto zgromadzono dokumentację fotograficzną działań w projekcie i przekazano ją uczestnikom na płytach DVD i CD.

55

European Language Label

Europejski Znak Innowacyjności w zakresie nauczania języków obcych

Tytuł projektu: Palette

Projekt nagrodzony w roku 2007 w Kategorii Kształcenie zawodowe Instytucja koordynująca: Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych (NKJO) w Bydgoszczy ul. Dworcowa 80 85-010 Bydgoszcz Język projektu: niemiecki Cele projektu: l Zastosowanie niekonwencjonalnej metody aktywizującej i promującej różnorodność oferty kształcenia nauczycieli w specjalności język niemiecki w NKJO; l Integracja instytucji i osób spoza Kolegium w celu wzbogacenia oferty edukacji językowej; l Autoprezentacja pracy społeczności NKJO na zewnątrz; l Włączenie słuchaczy oraz nauczycieli Kolegium do współpracy w realizacji działalności pozadydaktycznej.

Uczestnicy projektu:

l potrafią redagować teksty, l umieją wykonać prace związane z redakcją czasopisma, l są kreatywni, potrafią prezentować osiągnięcia specjalności

wodem są wszystkie numery „Palette”.

w zakresie język niemiecki, czego do-

Działania podjęte w ramach projektu: Zespół redakcyjny wykonuje następujące zadania: wybór tekstów, skład poszczególnych zeszytów, tłumaczenia tekstów, oprawa graficzna zeszytów, czuwanie nad sprawami organizacyjnymi, tj. zamykanie numeru, ustalanie terminów w drukarni.

Przykłady projektów

56

Autorami tekstów są członkowie zespołu redakcyjnego, ale także słuchacze, którzy nie uczestniczą regularnie w zebraniach zespołu redakcyjnego.

Wydaniu kolejnego numeru towarzyszą działania mające na celu prezentację i promocję „Palette” np. spotkania, na których czytane są fragmenty tekstów. „Palette” numer 9 miał swoją promocję w NKJO i w instytucjach partnerskich: w II LO i w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym nr 1 im. L. Braille’a. „Palette” przedstawiano szerszej publiczności podczas Językowych Spotkań Teatralnych organizowanych od wielu już lat przez NKJO lub w ramach seminariów doskonalących dla nauczycieli (DELFORT). „Palette” zaprezentowano za granicą: w Zespole Szkół im. Heinricha Bölla w Düren (instytucja partnerska i sponsor „Palette” nr 8) oraz na Węgrzech w Berzsenyi Dániel Föskola w Szombathely. Obie prezentacje były przygotowane w oparciu o animację komputerową. „Palette” to już trzynastoletnia tradycja. Nakład liczy każdorazowo 500 egzemplarzy. Pismo ma czytelników w szkołach zarówno w Polsce, jak i w Niemczech, gdzie służy jako materiał dydaktyczny. Jest istotnym elementem nauczania i nauki języka różnymi metodami, wbrew utartym schematom. „Palette” stała się polsko-niemieckim pismem, znanym wśród czytelników.

Kontakt: koordynator projektu Hans Ulrich Happe e-mail: nkjo@nkjo.bydgoszcz.pl

Tytuł projektu:

Wirtualny podręcznik: przygotowywanie i publikowanie on-line materiałów do nauczania dwujęzycznego przedmiotów niejęzykowych w klasach dwujęzycznych z językiem francuskim Projekt nagrodzony w 2007 roku w Kategorii Doskonalenie zawodowe Instytucja koordynująca: Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli (CODN) w Warszawie Al. Ujazdowskie 28 00-477 Warszawa Język projektu: polski, francuski Cele projektu: Nauczanie dwujęzyczne stale rozwija się w wielu krajach, a także w Polsce. Jednym z bardziej dynamicznych obszarów tego rozwoju jest sieć szkół dwujęzycznych z językiem francuskim. Rozwój, dobre wyniki, entuzjazm uczących się i nauczających to element stymulujący i pozytywny tego zjawiska, ale wiele jeszcze należy zrobić. Jedną z takich potrzeb są materiały dydaktyczne. Wprawdzie powstały podręczniki, zeszyty ćwiczeń, ale zmiany programów oraz dynamiczny rozwój technik nauczania powodują, że te materiały, niestety, nie zaspokajają potrzeb szkół dwujęzycznych. Stąd pomysł na stworzenie produktu adekwatnego do potrzeb. Dodatkowo projektowi przyświecał cel: wykorzystywać materiały już istniejące i dodawać nowe. Nie można też pominąć problemu ekonomicznego – liczba uczących się dwujęzycznie – mimo że stale rosnąca – jest wciąż zbyt mała, żeby zainteresować swą problematyką wydawców komercyjnych.

Wirtualny podręcznik jest więc zapełnieniem luki na rynku wydawniczym i odpowiedzią na zapotrzebowanie edukacji narodowej.

57

Działania podjęte w ramach projektu: W okresie od września 2006 roku do kwietnia 2007 roku rozpoczął się cykl spotkań mających na celu opracowanie materiałów dydaktycznych do wykorzystania na lekcjach dwujęzycznych. Materiały dotyczą następujących przedmiotów: matematyka, fizyka, chemia, biologia, historia, geografia.

W zajęciach uczestniczyli polscy nauczyciele szkół dwujęzycznych i ekspert z CNDP (specjalista danego przedmiotu i ekspert w wykorzystaniu multimediów do nauki danego przedmiotu – specjaliści z Lyonu, Wersalu, Grenoble i Montpellier).

Wypracowane materiały zostały zamieszczone na stronach internetowych: l SCEREN/CNDP: http://www.cndp.fr/cndp_reseau/inter/pologne/Actiondecooperation-Imp.htm; l Frantice http://frantice.interklasa.pl.

Około 30 materiałów dydaktycznych zostało zamieszczonych na portalu Frantice. Są to zarówno opracowane teksty źródłowe, scenariusze lekcji, jak i spisy stron internetowych do wykorzystania na lekcji (strony www są sprawdzone i posiadają odpowiednią jakość merytoryczną).

Adres internetowy: http://frantice.interklasa.pl/frantice/index/strony?mainSP=catalog&mainSRV=scenario&reset=true Kontakt: Marek Zając e-mail: marek.zajac@codn.edu.pl

Tytuł projektu:

System zapewnienia jakości w nauczaniu języków obcych na wyższej uczelni na przykładzie Politechniki Warszawskiej Projekt nagrodzony w 2007 roku w Kategorii Doskonalenie zawodowe Instytucja koordynująca: Politechnika Warszawska – Studium Języków Obcych plac Politechniki 1 00-661 Warszawa Język projektu: wszystkie języki nauczane w SJO PW, czyli angielski, francuski, hiszpański, włoski, rosyjski, niemiecki oraz polski Cele projektu: Celem projektu były działania projakościowe wspierające wprowadzenie spójnego systemu kształcenia językowego w uczelni wyższej, a w szczególności: l opracowanie założeń oraz projektu systemu jakości kształcenia, l wdrażanie systemu czyli wspólne budowanie systemu jakości pracy poprzez jednoczesne wprowadzanie trzech programów: – programu rozwoju i wsparcia dla nauczycieli, niezbędnego dla skutecznej realizacji ustalonego programu nauczania, – programu wsparcia dla studentów, który pozwoli im uczyć się skuteczniej, – programu monitorowania i oceny pracy nauczycieli.

Zapewnienie jakości, niezbędny element wprowadzania wielkich zmian programowych i systemowych w nauczaniu języków obcych w Politechnice Warszawskiej (m.in. wprowadzenie centralnych jednolitych egzaminów na wszystkich wydziałach PW, a co za tym idzie jednolitych ramowych programów kształcenia

58

Uczestnicy programu opartych na skalach biegłości Europejskiego Systemu Opisu Językowego), jest możliwe dzięki ścisłej współpracy Zespołu ds. Jakości Kształcenia, zwanego Zespołem Q, z kierownictwem Studium, Komisją Egzaminacyjną oraz Radą Programową.

Działania podjęte w ramach projektu: Zespół Q opracował założenia, cele, program pracy i narzędzia do realizacji celów, które zostały przedstawione wszystkim pracownikom SJO. Podczas spotkań informacyjno-szkoleniowych, obowiązkowych dla wszystkich lektorów, omówiono następujące tematy: l Jakość w nauczaniu języków obcych; l Kontrakt w pracy z grupą; l Portfolio w pracy ze studentami; l Motywacja w nauczaniu i uczeniu się języków obcych; l Testy; l Emisja głosu; l Autonomia studenta; l Ankiety i kwestionariusze obowiązujące w pracy lektora.

W ramach programów wsparcia dla lektorów i studentów opracowano oraz wprowadzono następujące narzędzia: l listę kontrolną dla lektora (celem jest zapewnienie jednolitych zasad dotyczących pracy ze studentami oraz dostarczenie każdemu studentowi pełnego pakietu informacji dotyczącej nauczania języków obcych w PW), l vademecum nowego lektora rozpoczynającego pracę w SJO, l kwestionariusz do samooceny dla lektorów, l ankietę śródsemestralną, l informator Pierwszoroczniaka Politechniki Warszawskiej.

Do monitorowania i oceny pracy lektorów stworzono:

l szczegółowe kryteria do zatrudniania i awansowania nauczycieli w SJO PW, l ankietę – opinię studenta na temat pracy lektora, l arkusz hospitacyjny.

Wszystkie powyższe narzędzia wykorzystywane są według opracowanych szczegółowych procedur.

W końcowej fazie są prace nad Kodeksem Postępowania (listą wymogów koniecznych dla wprowadzenia całościowego systemu jakości w SJO).

W ten sposób uzyskano: l systemowe podejście do jakości nauczania – wprowadzenie jednolitych programów, kryteriów i standardów, l wprowadzenie warunków jawności i przejrzystości (informacja na papierze i w Internecie) zarówno dla pracowników, jak i studentów, l wprowadzenie jednolitego systemu monitorowania i oceny pracy lektorów ze studentami (porównywalne kryteria), l stworzenie warunków niezbędnych dla rozwoju zawodowego lektorów, l integrację zespołu lektorów wokół problemów jakościowych, l zainspirowanie innych studiów języków obcych (np. SJO Politechniki Wrocławskiej, SJO Uniwersytetu

59

w Białymstoku),

l współpracę z samorządem studenckim, l szeroką ofertę kursów językowych wychodzącą

naprzeciw aktualnym potrzebom studentów i absolwentów, l to, że koordynator prac Zespołu Q jest członkiem uczelnianej Rady ds. Jakości Kształcenia.

Kontakt: Joanna Jurek, Danuta Sołtyska e-mail: d.soltyska@sjo.pw.edu.pl.pw.e du.pl

Tytuł projektu:

Edukacja językowa seniorów w wymiarze europejskim Projekt nagrodzony w 2007 roku w Kategorii Inne Instytucja koordynująca: Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku – Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Daniela Chodowieckiego ul. Łagiewniki 3 80-837 Gdańsk Język projektu: angielski, niemiecki, włoski, rosyjski, francuski, hiszpański oraz szwedzki Cele projektu: l Podnoszenie umiejętności posługiwania się językami obcymi; l Kształcenie umiejętności językowych zgodnie z poziomami biegłości językowej Rady Europy; l Promowanie znajomości języków obcych wśród seniorów w celu wspierania dialogu międzykulturowego; l Motywowanie seniorów do nauki języków obcych poprzez wykorzystanie kultury i sztuki; l Uświadomienie potrzeby kształcenia językowego w zintegrowanej Europie jako sposobu na poznawanie kultur innych narodów.

Działania podjęte w ramach projektu: Stworzenie bogatej oferty szkoleniowej w zakresie kształcenia językowego dla seniorów W roku akademickim 2006/2007 uruchomiono 18 grup językowych obejmujących 12-15 słuchaczy. Cykl regularnych szkoleń językowych obejmował 30 godzin dydaktycznych w semestrze, czyli jedno spotkanie po dwie godziny tygodniowo, w godzinach i terminach odpowiednich dla słuchaczy. Uruchomienie Uczestnicy projektu

60

lektoratu na odpowiednim poziomie wymagało zgłoszenia się odpowiedniej liczby słuchaczy. Przydział na dany poziom zaawansowania nastąpił na podstawie testu kwalifikacyjnego i rozmowy z lektorem. Pod koniec roku akademickiego zbadano osiągnięcia słuchaczy.

Opracowanie tabeli poziomów zaawansowania językowego dostosowanych do warunków nauczania języków obcych w UTW a zgodnych z Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego Naukę języków obcych w Uniwersytecie Trzeciego Wieku dostosowano do kryteriów przyjętych przez Radę Europy w 1992 roku, zawartych w dokumencie “Europejski System Opisu Kształcenia Językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie” (Common European Framework of Reference for Languages: learning, teaching, assessment – Council of Europe, 1992). Wyróżniono i zastosowano 6 poziomów zaawansowania językowego: l Basic user (poziom A1, A2); l Independent user (poziom B1, B2); l Proficient user (poziom C1, C2).

Czas nauki niezbędny do osiągnięcia odpowiedniego poziomu kompetencji językowych określony został na podstawie wcześniejszych doświadczeń w kształceniu językowym osób starszych.

Przygotowanie dla słuchaczy UTW atrakcyjnej oferty letnich szkoleń językowych Zaproponowano słuchaczom UTW udział w wakacyjnych kursach języków obcych. Z siedmiu oferowanych języków obcych najwięcej osób zgłosiło się na lektorat języka angielskiego. Zgodnie z otrzymanymi zgłoszeniami uruchomiono 3 grupy języka angielskiego w lipcu, 3 grupy języka angielskiego we wrześniu oraz jedną grupę języka niemieckiego we wrześniu.

Nauczanie języka angielskiego poprzez kulturę i sztukę Zdecydowano się na wprowadzenie metod scenicznych do programu nauczania języka angielskiego, tzn. l wybrano jedną z legend gdańskich w celu stworzenia scenariusza przedstawienia, l zlecono opracowanie scenariusza przedstawienia teatralnego, l zlecono przetłumaczenie legendy na język angielski, l zebrano zgłoszenia od osób chętnych (wśród słuchaczy UTW uczęszczających na lektorat języka angielskiego) do odegrania ról w przedstawieniu, l rozdzielono role wśród chętnych seniorów.

Od października 2007 roku uruchomiono grupę języka angielskiego, która przygotowywała się do wystawienia na scenie gdańskiej legendy w języku angielskim.

Budowanie oferty językowej w zakresie kształcenia językowego dostosowanej do potrzeb słuchaczy Przeprowadzono dwa rodzaje badań ankietowych wśród seniorów: badanie ewaluacyjne oraz badanie preferencji edukacyjnych. Zarówno ocena zajęć językowych jak i wskazanie potrzeb edukacyjnych w zakresie kształcenia językowego potwierdziły, że nauka języków obcych jest priorytetowym obszarem w edukacji seniorów. Opracowana na tej podstawie oferta językowa dla seniorów w roku akademickim 2007/2008 jest więc bardzo zróżnicowana i uwzględnia potrzeby osób starszych dotyczące odpowiedniego doboru treści, tempa pracy czy czasu trwania zajęć.

Upowszechnianie działań podjętych w obszarze kształcenia językowego na skalę europejską Przygotowano program kursu międzynarodowego pt. „Good practices in senior education” (nr ref. PL2007-061-002 opublikowany na stronie Komisji Europejskiej http://ec.europa.eu/education/trainingdatabase/search.cfm), który uwzględnia moduł dot. kształcenia językowego w UTW jako przykład dobrej praktyki. Zaplanowane są dwie edycje kursu, w których udział weźmie ok. 50 przedstawiciel instytucji europejskich.

61

Kontakt: Arleta Pławska e-mail: wsse@onet.eu.

Tytuł projektu:

Klasy frankofońskie na Śląsku w Polsce Projekt nagrodzony w 2007 roku w Kategorii Inne Instytucje koordynujące: Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Wodzisławiu Śląskim – projekt CODN – COFRAN w woj. śląskim ul. Gałczyńskiego 1 44-300 Włodzisław Śląski Ośrodek Alliance Française w Rybniku ul. Szafranka 7 44-200 Rybnik Język projektu: francuski Cele projektu: l Stworzenie ciekawej platformy doskonalenia zawodowego i forum wymiany doświadczeń nauczycieli języka francuskiego w regionie; l Wdrożenie szkoleń dotyczących ESOKJ, metod aktywizujących, Europejskiego Portfolio Językowego, interkulturowości, nowoczesnych technologii w nauczaniu języków obcych, zapoznanie z certyfikatami DELF; l Utworzenie sieci „Klas frankofońskich”, zapewniających skuteczne nauczanie języka francuskiego (B2), stworzenie szansy młodym Polakom na kontynuację studiów w krajach francuskojęzycznych w ramach programów unijnych; l Zwiększenie liczby Polaków znających dobrze język francuski; l Nawiązanie współpracy z ambasadami krajów frankofońskich i instytucjami kulturalnymi frankofońskimi w Polsce; l Zainteresowanie władz lokalnych skutecznością nauczania języków obcych w Polsce i otwarcie Polaków na wielojęzyczną, wielokulturową, romańską Europę.

Działania podjęte w ramach projektu:

l Przedstawienie projektu na I Forum Frankofońskim w Polsce, na Śląsku w I LO w Pszczynie. l Nabór nauczycieli do projektu z całego województwa śląskiego i utworzenie grupy pilotażowej

„refleksyjnych praktyków” realizujących projekt „Klas frankofońskich”. l Opracowanie programu szkoleń dla nauczycieli klas frankofońskich, rozłożonych na 3 lata, prowadzonych przez wykładowców polskich i zagranicznych, obejmujących 5 głównych zagadnień: – Zapoznanie nauczycieli z założeniami Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego i Europejskiego Portfolio Językowego – propagowanie autonomii w nauczaniu i uczeniu się języków obcych; – Wprowadzanie nowoczesnych technologii na lekcjach języka francuskiego, korzystanie z istniejących źródeł w Internecie i tworzenie własnych materiałów dydaktycznych; – Promowanie różnorodności kulturowej i bogactwa językowego Europy, edukacja międzykulturowa na lekcjach języka obcego (ECJN w Grazu – Miroirs et fenêtres). Warsztaty językowe z kręgu kultur świata

62

Uczestnicy programu frankofońskiego (Belgia, Szwajcaria, Kanada francuskojęzyczna, Afryka frankofońska); – Wprowadzanie metod aktywizujących na lekcji języka obcego. Jak uczyć uczniów uczenia się? Zasady pracy w grupie oraz techniki wspierające dynamizację nauczania i uczenia się; – Zapoznanie nauczycieli z nową formułą certyfikatów międzynarodowych DELF, wypracowanie narzędzi dydaktycznych. Przeprowadzone szkolenia stworzyły nauczycielom możliwość dzielenia się doświadczeniami i sposobami rozwiązywania problemów i uświadomi konieczność promowania języka francuskiego w inny niż dotychczas sposób.

Kontakt: Renata Klimek-Kowalska, Elżbieta Paniczek, Grażyna Majchrowska e-mail: r.kowalska@profeurope.pl

Tytuł projektu:

Przedszkolna edukacja językowa „Angielski biletem do Świata” Projekt nagrodzony w 2006 roku w Kategorii Przedszkola Instytucja koordynująca: Przedszkole Miejskie nr 163 w Łodzi ul. Czernika 1/3 92-538 Łódź Język projektu: angielski Cele projektu: l Umożliwienie dziecku dobrego startu językowego bez względu na status finansowy rodziny; umacnianie wiary we własne siły i możliwości osiągnięcia sukcesu; l Stworzenie sprzyjających warunków do nauki języka obcego w przedszkolu; l Zapewnienie kontaktu z językiem obcym poprzez codzienną naukę w ramach podstawy programowej; l Kształtowanie tolerancji i otwartości wobec odmiennych kultur; l Tworzenie okazji do odkrywania i poznawania rzeczywistości społeczno-kulturowych innych narodowości poprzez obcowanie z innym językiem niż język ojczysty; l Korelacja nauki języka obcego z treściami programowymi wychowania przedszkolnego.

Działania podjęte w ramach projektu: Prowadzenie codziennych, bezpłatnych zajęć języka angielskiego w ramach podstawy programowej w każdej grupie wiekowej (podgrupy 12-osobowe uwzględniające poziom zaawansowania); l Wyposażenie przedszkola w pracownię językową: sprzęt audiowizualny, pomoce dydaktyczne, literaturę i czasopisma niezbędne do nauki języka angielskiego; l Realizacja zajęć z języka angielskiego; l Udział w konkursach językowych, konkursach wiedzy o UE, przeglądach oraz festiwalach; l Redagowanie gazetki przedszkolnej „Wiadomości z górki”. Zamieszczanie bieżących informacji dotyczących działań innowacyjnych w zakresie nauczania języka; l Włączanie rodziców w działania przedszkola, zmierzające do rozwijania umiejętności językowych dzieci; organizowanie zajęć otwartych; przeprowadzanie ankiet celem uzyskania opinii na temat nauki języka; l

63

Nauka przez zabawę Monitorowanie i odnotowywanie osiągnięć dzieci w zakresie poznawania języka angielskiego. Prowadzenie indywidualnych konsultacji z rodzicami; l Opracowanie i wdrażanie innowacji pedagogicznej „Zdobywanie wiedzy o krajach anglojęzycznych w toku nauczania języka angielskiego dzieci w przedszkolu”; l Łączenie nauki języka angielskiego z codziennymi zajęciami prowadzonymi przez nauczycieli wychowania przedszkolnego. Organizowanie zajęć łączonych; l Nawiązanie współpracy z redakcją tygodnika „Scooby-Doo poznaje tajemnice świata”. Udział w konkursie plastycznym; l Udział Dyrektora Przedszkola w projekcie „Języki Europy dla Europejczyków” zorganizowanym przez British Centre oraz EFS. l

Kontakt: Brygida Woźniak, Marta Koper, Teresa Brejner e-mail: pm163@szkoly.lodz.pl

Tytuł projektu:

Meandry kultury brytyjskiej Laureat konkursu indywidualnego w roku 2006 Instytucja koordynująca: Dorota Starz Zespół Szkoły Podstawowej nr 2, Przedszkola i Gimnazjum w Zagnańsku ul. Turystyczna 59 26-050 Zagnańsk Język projektu: angielski Cele projektu: l Uświadomienie potrzeby uczenia się języków obcych i przynależności do Unii Europejskiej; l Motywowanie i budzenie aktywności twórczej; l Tworzenie sytuacji komunikacyjnych do wykorzystania umiejętności językowych; l Promocja i popularyzacja historii, kultury oraz tradycji krajów anglojęzycznych; l Przełamanie stereotypów w kształceniu; l Budzenie ciekawości poznawczej, kształtowanie otwartej i tolerancyjnej postawy wobec odmienności kulturowej;

64

l Kształcenie zainteresowania czytelniczego, kulturowego i językowego; l Kształtowanie umiejętności pracy w grupie; l Odnalezienie własnego miejsca w świecie; l Rozwijanie osobistych zainteresowań uczniów; l Kształtowanie umiejętności pozytywnej rywalizacji; l Promocja aktywności i przejawiania inicjatywy wśród uczniów.

Działania podjęte w ramach projektu: Przedsięwzięcie składało się z 21 modułów realizowanych w dni wolne od zajęć szkolnych, tj. w soboty i ferie zimowe. Spotkania trwały 90 minut. Na zajęciach uczniowie poznawali historię, kulturę, tradycje oraz dzień powszedni ludzi zamieszkujących Wielką Brytanię i Irlandię Północną. W ramach innowacji dzieci poznały między innymi nazewnictwo i insygnia brytyjskie, terytorium, stolice, popularne dyscypliny sportowe, system edukacji oraz tradycje i zwyczaje świąt obchodzonych w Zjednoczonym Królestwie.

Zajęcia prowadzone były według własnych, opracowanych przez autorkę projektu scenariuszy, z wykorzystaniem różnorodnych technik, metod i pomocy naukowych, np. lekcje twórczości, z wykorzystaniem magnetowidu oraz epidiaskopu, role – playing, drama, gry i zabawy językowe, lekcje typu art and crafts, twórcze słuchanie muzyki. Na zajęcia zapraszani byli goście – dyrekcja szkoły, nauczyciele i rodzice uczniów biorących udział w innowacji. Okazją do takich wspólnych spotkań były obchody Dnia Szkockiego w związku z imieninami patrona Szkocji św. Andrzeja, Święta Bożego Narodzenia oraz Dzień Irlandzki – dzień patrona Irlandii św. Patryka. Uczniowie prezentowali przygotowane własnoręcznie symbole, ciekawostki związane z tymi szczególnymi dniami, a także z Halloween, Walentynkami, Dniem Walijskim, Dniem Angielskim i Świętami Wielkanocnymi. Atmosferę podkreślały dekoracje klasopracowni języka angielskiego, w której odbywały się spotkania. W zależności od omawianego tematu uczniowie z pomocą opiekuna ozdabiali salę flagą danego państwa, barwami narodowymi i symbolami. Na tablicy korkowej widniały ważne informacje dotyczące historii, kultury, geografii oraz ciekawostek związanych z danym krajem Wysp Brytyjskich. Gazetki ścienne oraz wystrój pracowni zmieniały się co dwa tygodnie, bowiem w takim czasie dzieci spotykały się ze swoim opiekunem na zajęciach nadobowiązkowych. Z okazji imienin patronów omawianych krajów uczniowie oraz zaproszeni goście mogli degustować herbatę angielską – bawarkę i szkocką, ciasteczka szkockie, grzanki z dżemem angielskim, cukierki i napoje zielone.

Prawie każde spotkanie zaczynało się quizem składającym się z około 20 pytań podsumowujących ostatni moduł. Ponadto dzieci miały możliwość obejrzenia na wideo kilkunastu krótkich filmów związanych między innymi z życiem królowej Elżbiety II, z Londynem, szkolnictwem, gospodarką, mieszkaniem oraz dniem powszednim przeciętnego Brytyjczyka. Na zakończenie młodzi angliści wykonali prace artystyczne Warsztaty w ramach projektu

65

na temat wybranej dziedziny. Były to plakaty związane między innymi ze sportem, świętami, muzyką, geografią.

Wyniki: Podsumowaniem całorocznej pracy nad innowacją był konkurs na temat znajomości historii, kultury i tradycji związanych z Wielką Brytanią oraz Irlandią Północną pod hasłem „The British Isles”. Test zawierał 45 pytań, głównie zamkniętych, dotyczących Anglii, Szkocji, Walii i Irlandii Północnej. Do konkursu przystąpiło 40 dzieci, w tym młodzi angliści realizujący program pod tytułem „Meandry kultury brytyjskiej” oraz chętni uczniowie klas piątych i szóstych. Czołowe miejsca w zmaganiu językowym zajęli uczestnicy sobotnich spotkań z opiekunem i organizatorem konkursu. Każdy uczeń otrzymał dyplom uczestnictwa i drobny upominek. Ponadto miejsca I, II, III zostały nagrodzone dyplomami i książkami w języku angielskim, ufundowanymi przez sponsora, wydawnictwo Express Publishing. W ostatnim miesiącu prowadzenia nadobowiązkowych zajęć miał miejsce międzynarodowy konkurs pod hasłem „The Big Challenge”, adresowany między innymi do uczniów szkół podstawowych. Stał się on również dodatkowym sprawdzianem wiedzy na temat kultury krajów anglojęzycznych. Brały w nim udział 33 osoby, z czego 15 to uczestnicy językowej innowacji. Należy podkreślić, iż także w tym konkursie dzieci przychodzące na spotkania z nauczycielem w ramach zajęć nadobowiązkowych dotyczących kultury brytyjskiej zajęły czołowe miejsca na forum szkoły, a nawet województwa.

Po prawie dziesięciomiesięcznym prowadzeniu zajęć pod hasłem „Meandry kultury brytyjskiej” można stwierdzić, że uczestnicy przedsięwzięcia w 90 procentach opanowali prezentowany przez nich samych oraz opiekuna materiał zawarty w treściach innowacji.

Wartość, użyteczność projektu. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Program ten z powodzeniem może być realizowany w ramach zajęć nadobowiązkowych, zmodyfikowany i poszerzony nieznacznie o dodatkowe materiały.

66