Europa dla aktywnych nr 2/2014

Nr 2/2014 kwartalnik frse

Europa dla Aktywnych

s.

1-3

EDUinspiracje, EDUinspirator – znamy laureatów za rok 2014!

s.

5

Dobre rady dla nowego komisarza UE ds. edukacji

10

s.

Nowe prawo dla szkół wyższych

otwarcie

Europa dla Aktywnych nr 2/2014

„Europa...” w nowych dekoracjach

1 2 3 4 5

Inspirare znaczy brać oddech – rozmowa z Mateuszem Grzesiakiem EDUinspiracje, EDUinspiratorzy 2014 – znamy zwycięzców!

Cenne staże w instytucjach UE – felieton prof. Danuty Hübner Komisarzowi UE pod rozwagę – rady Katarzyny Hall Nowa strona Eurodesk Polska

Mirosław Marczewski

EDUKACJA SZKOLNA

6 7 8 9

Szkoła odpowiedzialnych wyborów Chcesz lepszej szkoły? Weź udział w akcji 1 programu Erasmus+ eTwinning krajowy, czyli projekty polsko-polskie EDUinspiracja: Nowe sztuczki starego psa

SZKOLNICTWO WYŻSZE

10

Zmiany w pogoni za światem – rozmowa z dr. Andrzejem Kurkiewiczem z MNiSW ECTS: Koniec nagród dla prymusów?

EDUinspiracja: Lekarze rannych miast

12 13

MŁODZIEŻ 14 16 17

Edukacja międzykulturowa na uczelniach Przedsiębiorczość w szkołach – mission possible!

EDUinspiracja: Stocznia jest kobietą

KSZTAŁCENIE ZAWODOWE

18 19 20 21

Europass w nowej odsłonie

Szkoła zawodowa i przedsiębiorcy – rozmowa z Krzysztofem Świerkiem z ZST w Turku Przygotuj się na kapitał – projekt GReaC EDUinspiracja: Pionierzy w branży

EDUKACJA DOROSŁYCH

22 24 25

EPALE już w sieci Pierwsze koty za płoty – podsumowanie selekcji 2014 EDUinspiracja: W niebo wzięci

26 27

Konkurs ELL 2014: Dotyk – zapomniany sensor Projekty centralne – po co i dla kogo?

Nie przegap terminów

dyrektor generalny Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, przewodniczący Rady Programowej „Europy dla Aktywnych”

I

nspirare po łacinie znaczy brać oddech – przypomina na sąsiedniej stronie Mateusz Grzesiak. Naszego gościa podczas gali konkursu EDUinspiracje słuchałem z dużym zainteresowaniem, bo mówił o tym, w co w Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji wierzymy, i do czego zmierzamy. Wspierać, promować, inspirować – to nasze główne zadania. Tak jak tlen pozwala wyzwalać w nas energię, tak i wiedza, zdobyta dzięki aktywności i otwartości, pozwala nam odkrywać w sobie nowe pokłady możliwości i wytyczać nowe cele.

Mamy nadzieję, że nowa „Europa dla Aktywnych” – którą właśnie oddajemy w Państwa ręce – też będzie takim inspiratorem, dostarczycielem wiedzy działającej jak tlen. Chcemy, by pchnęła Państwa do przodu, albo pokazała przykłady, za którymi sami zechcecie podążyć. Jak widzicie – zmieniliśmy szatę graficzną. Jak za chwilę przeczytacie – poszerzyliśmy też grono autorów i przesunęliśmy nieco akcenty. Chcemy być pismem inspirującym, żywym, otwartym na różne poglądy, ale wciąż oddanym głównemu celowi: rozwojowi edukacji w Polsce.

Dlatego też w niniejszym numerze sporo miejsca poświęcamy stojącym przed systemem wyzwaniom: edukacji obywatelskiej (s. 6), nauczaniu przedsiębiorczości (s. 16) czy współpracy szkół z biznesem (s. 19). Zajmujemy się też zmianami najcięższego kalibru.

Piórem byłej szefowej MEN Katarzyny Hall wyznaczamy oczekiwania wobec nowego komisarza UE ds. edukacji (s. 4-5), a w rozmowie z dr. Andrzejem Kurkiewiczem z MNiSW analizujemy efekty zmian w ustawie o szkolnictwie wyższym (s. 10-11). Na naszych łamach z dumą gościmy też prof. Danutę Hübner, byłą komisarz UE ds. rozwoju regionalnego. Jej felieton znajdziecie na s. 3.

A na dokładkę – m.in. zaproszenie do internetu na nowe strony Eurodesku, Europassu i EPALE, a także opisy inspirujących projektów, zrealizowanych dzięki unijnym programom.

Drodzy Czytelnicy – oddychajmy Europą! To nam wszystkim wyjdzie na dobre.

Europa dla Aktywnych kwartalnik Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji nr 2(15)/2014, PL ISSN 2082-2375, © Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa 2014 Redaktor naczelna: Agnieszka Pietrzak | Zastępcy redaktor naczelnej: Wawrzyniec Pater, Jan Nicał | Redaktor prowadzący: Krzysztof Szwałek | Sekretarz redakcji: Małgorzata Piotrowska | Zespół: Edukacja szkolna: Gracjana Więckowska, Michał Sosnowski; Szkolnictwo wyższe: Małgorzata Członkowska-Naumiuk, Wojciech Kaczmarczyk; Młodzież: Magdalena Paszkowska, Mikołaj Różycki; Kształcenie i szkolenie zawodowe: Anna Kowalczyk; Edukacja dorosłych: Karolina Milczarek; ELL: Anna Grabowska, Małgorzata Janaszek; Europass: Konrad Romaniuk, Dawid Wójcicki; Eurydice: Beata Płatos; Sport i Projekty Centralne: Tadeusz Wojciechowski; SALTO: Andriy Pavlovych; ZURiAP: Ewelina Miłoń | Korekta: Weronika Walasek-Jordan, Agnieszka Pawłowiec | Stali współpracownicy: Michał Narojek, Marcin Malinowski | Projekt graficzny i skład: rzeczyobrazkowe.pl | Fotografie: zasoby FRSE i inne źródła, fotolia.pl oraz flickr.com, zdjęcie okładki (fotolia.com) | Rada Programowa: przewodniczący Mirosław Marczewski; członkowie: Tomasz Bratek, Marcin Rolnik, Aleksandra Długosz, Beata Skibińska, Katarzyna Aleksandrowicz, Zofia Ślęzakowska, Izabela Laskowska, Alina Respondek Wydawca: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa. Kontakt z redakcją: Eurodesk Polska, eda@eurodesk.pl, tel. 22 46 31 454, www.europadlaaktywnych.pl Przedruk, kopiowanie i wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) w innych mediach wymaga zgody autora. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną. Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej, Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Publikacja bezpłatna

Europa dla Aktywnych 2/2014

TEMAT NUMERU: INSPIRACJE W EDUKACJI

1

Inspirare znaczy brać oddech Rozmowa z Mateuszem Grzesiakiem

trenerem rozwoju osobistego, psychologiem, coachem i autorem

Tytuł EDUinspirator to fascynująca kombinacja. Łączy dwa, pozornie różne światy. Pierwszy – świat edukacji – jest kojarzony (przynajmniej przez moje pokolenie) z Wielką Nudą: koniecznością wpasowania się w system szkolny, przymusowym zdobywaniem wiedzy, która wydawała się kompletnie bezużyteczna. Nauczono nas, jak nazywa się stolica Burkina Faso, poznaliśmy budowę pantofelka, opanowaliśmy logarytmowanie, nie mając pojęcia, po co to robimy, zwykle przekonani, że jest to wiedza bezużyteczna.

Drugi świat – świat inspiracji – to miejsce, w którym nauczyciel nie jest zwykłym przekaźnikiem wiedzy i umiejętności.

Ma autorytet, choć nie jest autorytarny. Ów nauczyciel, bez względu na to, czego i gdzie uczy, potrafi sprawić, że uczniowie mają zupełnie inne podejście do uczenia się, nawet, jeśli muszą opanować materiał obowiązkowy, niezbędny do jakiegoś zaliczenia.

Pan też uczył się po to, żeby zaliczyć?

Kiedy studiowałem psychologię, otrzymałem zestaw narzędzi, które wówczas opanowałem głównie po to, żeby zdać egzaminy. Zupełnie niedawno przekonałem się, jak bardzo mogą być przydatne.

W Brazylii, dokąd pojechałem prowadzić zajęcia, zostałem porwany. Brzmi to dramatycznie, ale akurat tam to dość częsta „przygoda”, takich porwań jest w każdym mieście po 2-3 dziennie. Dzięki umiejętnemu zastosowaniu narzędzi psychologicznych wszystko skończyło się dla mnie całkiem niegroźnie. To był najważniejszy egzamin w moim życiu!

fot. Krzysztof Kuczyk

Kim tak naprawdę jest EDUinspirator? Jakie cechy powinien posiadać, żeby zarówno skutecznie edukować, jak i inspirować?

Mateusz Grzesiak podczas Gali EDUinspiracje

Jak Pan to zrobił?

Po pierwsze, zachowałem spokój, a nawet rozśmieszyłem moich porywaczy. Po drugie – znalazłem podobieństwa między mną a nimi: okazało się, że jesteśmy ojcami córek. Po trzecie, wmówiłem im, że polskie karty kredytowe nie działają w brazylijskich bankomatach, a mój zegarek – cenna pamiątka rodzinna – jest niewiele wart, skoro nie ma świecącej tarczy. Żeby to się udało, trzeba nie tylko znać odpowiednie narzędzia, ale także umieć się porozumieć…

Prowadzę międzynarodowe szkolenia w pięciu językach, w Europie i na rynku latynoskim. Języki są mi potrzebne do pracy, okazało się jednak, że ich biegła znajomość może uratować życie, a w każdym razie – zawartość konta bankowego.

Trudno o lepszą motywację, żeby uczyć się języków…

Właśnie – motywację! Motus to po łacinie powód. EDUinspirator potrafi pokazać

uczniom powód, dla którego warto opanować pewne umiejętności. Jednym przyda się geografia, bo myślą o podróżach, innym biologia, żeby zrozumieć otaczający świat czy… samego siebie. Powodów jest tyle, ilu ludzi, a do każdego z nich trzeba umieć trafić z właściwą argumentacją, a najlepiej – własnym przykładem. Pokazać, jak ma dojść tam, gdzie chciałby dotrzeć, i towarzyszyć mu w tej drodze.

Towarzyszyć, nie prowadzić?

EDUinspirator to ktoś, komu uczniowie szczególnie wierzą, mają do niego zaufanie. Ale to również ktoś, kto jest najszczęśliwszy, gdy uczeń przerośnie mistrza.

Gdy uda się go naprawdę zainspirować?

Inspirare to po łacinie brać oddech. Inspirator pomaga wziąć bardzo głęboki oddech.

Rozmawiała Anna Pawlak

2

TEMAT NUMERU: INSPIRACJE W EDUKACJI

EDU

inspiracje inspirator

Znamy zwycięzców!

Dwunastu laureatów konkursów EDUinspiracje oraz EDUinspirator odebrało wyróżnienia podczas gali wręczenia nagród edukacyjnych Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji. Uroczystość odbyła się 20 listopada w Warszawie Iwona Łoboda Zespół Upowszechniania Rezultatów i Analiz Programowych FRSE

P

odczas ceremonii zwycięzcy odebrali statuetki z rąk wiceminister edukacji narodowej Ewy Dudek, wiceprzewodniczącej Rady m.st. Warszawy Ewy Masny-Askanas, dyrektora generalnego FRSE Mirosława Marczewskiego oraz zastępcy dyrektora generalnego FRSE Tomasza Bratka.

Wiceminister edukacji, która uczestniczyła w pracach kapituły obu konkursów, w przemówieniu otwierającym galę przyznała, że członkowie kapituły musieli dokonać bardzo trudnego wyboru. Wszystkie przedsięwzięcia ocenianie w konkursie EDUinspiracje były na bardzo wysokim poziomie, a osoby, które zrealizowały nominowane projekty wykazały się olbrzymią kreatywnością. Tego samego zdania był dr Andrzej Kurkiewicz, zastępca dyrektora w Departamencie Innowacji i Rozwoju w Ministerstwie Nauki, który stwierdził, że nagradzanie wzorowo zrealizowanych projektów edukacyjnych jest bardzo

ważne w kontekście promowania programu Erasmus+ oraz zacieśniania współpracy międzynarodowej.

Po oficjalnym otwarciu gali uczestnicy wysłuchali wykładu inauguracyjnego. Wygłosił go Mateusz Grzesiak, trener rozwoju osobistego i coach, uczący ludzi świadomego myślenia oraz rozwiązywania problemów prywatnych i zawodowych. Podczas wystąpienia mówił, jak inspirować i zachęcać innych do działania, uczyć się i rozwijać własne zainteresowania.

Rozdaniu nagród towarzyszyły olbrzymie emocje, ponieważ nazwiska laureatów w konkursie EDUinspirator oraz nazwy organizacji, które zwyciężyły w konkursie EDUinspiracje, do samego końca były utrzymane w tajemnicy. – Nagroda w konkursie EDUinspirator to dla mnie duża niespodzianka. Takie wyróżnienie zachęca mnie do dalszego działania i inspirowania innych – skomentowała Edyta Kowal-Wencel,

nauczycielka języka angielskiego w szkole podstawowej w Przeczycach, zwyciężczyni w kategorii Edukacja szkolna.

EDUinspiracje to inicjatywa podejmowana przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji od 2011 r. Każda edycja konkursu odbywa się pod innym hasłem. – Cel konkursu jest jednak zawsze ten sam: wyłonienie najlepszych projektów dofinansowanych przez FRSE oraz promocja przedsięwzięć, które inspirują, edukują, podejmują ciekawe tematy oraz zostały wzorowo zrealizowane – podsumowała dyrektor promocji i komunikacji FRSE Agnieszka Pietrzak, która w trakcie gali przedstawiła historię konkursu.

Jego tegoroczna edycja odbyła się pod hasłem Jak podzieliliśmy się sukcesem z innymi. Oceniano przede wszystkim działania związane z upowszechnianiem i wykorzystywaniem rezultatów projektów.

Nominacje przyznawała Fundacja Rozwoju

Laureaci konkursu EDUinspirator i EDUinspiracje Fot. Krzysztof Kuczyk

TEMAT NUMERU: INSPIRACJE W EDUKACJI

Systemu Edukacji, która wskazała 28 projektów w sześciu kategoriach. Zwycięzców wyłoniła kapituła.

W tym roku po raz pierwszy EDUinspiracjom towarzyszył konkurs EDUinspirator. FRSE nagrodziła w nim osoby, które dzięki uczestnictwu w programach zarządzanych przez Fundację wpływają na rozwój systemu edukacji w środowisku lokalnym. Pierwsza edycja odbyła się pod hasłem Jak motywuję innych do działania. Chęć udziału w konkursie zgłosiło ponad 100 osób. FRSE nominowała 23 osoby w sześciu kategoriach. Wyboru laureatów również dokonała kapituła.

Oba konkursy odbyły się pod honorowym patronatem ministra edukacji narodowej oraz ministra nauki i szkolnictwa wyższego. Wydarzenie zostało również objęte patronatem medialnym przez „Perspektywy” oraz portal www.ngo.pl.

Czytaj więcej na www.eduinspiracje.org.pl

Wyniki konkursu EDUinspiracje 2014:

3

Wyniki konkursu EDUinspirator 2014: Kategoria Edukacja szkolna

Kategoria Edukacja szkolna XI Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół nr 3 w Zabrzu

Edyta Kowal-Wencel | Szkoła Podstawowa im. M. Konopnickiej w Przeczycach

Kategoria Szkolnictwo wyższe

Kategoria Szkolnictwo wyższe

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

Kategoria Edukacja zawodowa

Katarzyna Chmielewska | Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz

Kategoria Edukacja zawodowa

Instytut Zootechniki, Państwowy Instytut Badawczy w Krakowie

Jarosław Makal | Politechnika Białostocka

Kategoria Edukacja dorosłych Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne

Bartłomiej Głuszak | Federacja Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa

Kategoria Edukacja pozaformalna młodzieży

Kategoria Edukacja pozaformalna młodzieży

Stowarzyszenie Arteria w Gdyni

Mateusz Piątkiewicz | Dom Kultury we Włoszczowie

Kategoria Polsko-litewska przyjaźń Młodzieżowe Centrum Edukacji i Readaptacji Społecznej w Goniądzu

Kategoria Edukacja dorosłych

Kategoria Polsko-litewska przyjaźń Marcin Głuszyk | Fundacja Akademia Podmiotowego Wspierania Młodzieży, Police

Gość specjalny Europy dla Aktywnych: prof. danuta hÜbner

Dlaczego warto odbyć staż w instytucjach UE? Staże w instytucjach europejskich to coraz bardziej powszechne doświadczenie pokolenia Erasmusa.

Muszę powiedzieć, że bardzo zazdroszczę czasami Wam, młodym ludziom, że cała Europa stoi przed Wami otworem. W moim pokoleniu Europa, Unia Europejska była przedmiotem aspiracji, marzeń, oczekiwania na historyczną zmianę, która umożliwi samorealizację. Dla Was to rzeczywistość i oczywistość. A dla absolwentów wyższych uczelni to czas gromadzenia doświadczeń poprzez staże, które w przyszłości zaprocentują na trudnym rynku pracy.

Zachęcam Was do starania się o taki staż w instytucjach Unii Europejskiej. Otwiera

Prof. Danuta Hübner

posłanka do Parlamentu Europejskiego, w latach 2004-2009 komisarz UE ds. rozwoju regionalnego

on zarówno horyzonty myślowe, jak i wiele drzwi w Polsce i w Europie. Pomaga młodym osobom, zainteresowanym Unią Europejską, poznać od środka kluczowe instytucje, takie jak Komisja Europejska, Parlament Europejski, Rada, ale też Komitet Regionów czy Komitet Społeczno-Ekonomiczny. Po takim stażu, tzw. EU Bubble nie będzie miała przed Wami tajemnic! Dowiecie się, jak tworzy się unijne prawo i jak Unia działa na co dzień. Jeżeli będziecie odbywać staż w PE, to będzie to świetna okazja, abyście skonfrontowali swoją wiedzę teoretyczną z praktyką poprzez udział w obradach komisji parlamentarnych oraz w sesji plenarnej w Strasburgu.

Będzie to też dla Was szansa na networking – bo w Brukseli, wbrew niektórym opiniom, nie pracują szarzy i zmęczeni biurokraci przypatrujący się zakrzywieniu banana, ale ciekawi świata ludzie, z ogromną wiedzą i kompetencjami. Będziecie się mogli wiele od nich nauczyć!

Ale także, w czwartkowy wieczór, który tradycyjnie już jest dniem spotkań stażystów i wielu eurokratów przy piwie na Place Lux, będziecie mieli okazję poznać wielu ludzi i zawrzeć przyjaźnie być może na całe życie.

Bruksela to mikroświat różnych kultur – poznanie go to cenny kapitał na przyszłość.

Te pięć miesięcy w stolicy Europy może naprawdę zmienić Wasze życie. Przyjeżdżajcie więc i korzystajcie jak najlepiej z tej szansy!

4

polityka młodzieżowa

Komisarzowi pod rozwagę Były minister spraw zagranicznych Węgier Tibor Navracsics jest nowym komisarzem UE ds. edukacji i kultury. O co powinien zadbać w trakcie swojej pięcioletniej kadencji? Oto rady Katarzyny Hall – minister edukacji narodowej w latach 2007-2011 Katarzyna Hall posłanka na Sejm RP, minister edukacji narodowej w latach 2007-2011

Fot. archiwum K. Hall

M

ożliwość pełnego uczestnictwa w kulturze w kraju, w którym żyjemy, to bardzo ważny warunek naszego dobrego samopoczucia. Musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, czy systemy edukacji krajów UE faktycznie przygotowują do mobilności? Czy zmieniając kraj zamieszkania, możemy korzystać w pełni z kultury danego kraju, a jednocześnie podtrzymywać kontakt z kulturą kraju pochodzenia?

Właśnie aby wspierać mobilność obywateli UE, pracujemy nad europejskimi ramami kwalifikacji, które mają zapewnić porównywalność poziomów wykształcenia i kwalifikacji uzyskiwanych w poszczególnych krajach. W Polsce przygotowywanie Podstaw programowych kształcenia ogólnego oraz Podstawy programowej kształcenia w zawodach następowało z uwzględnieniem potrzeby wpisania się jednocześnie w europejskie ramy kwalifikacji.

Warto zwrócić uwagę na polskie ramy programowe kształcenia uzupełniającego, które mogłyby stać się inspiracją dla rozwiązań przyjmowanych w innych krajach UE. Powstały one z myślą o polskich obywatelach migrujących, którzy chcą wychowywać swoje dzieci także w kulturze polskiej. Zawierają elementy polskiej Podstawy programowej, których nie ma w programach szkolnych innych krajów. To więcej niż tylko nauka języka polskiego – to wiedza o Polsce, polskiej kulturze, historii, geografii, zapewniająca możliwie płynny powrót dzieci i młodzieży do polskiego systemu edukacji lub na polski rynek pracy.

W Polsce, dzięki środkom unijnym, udało się również przygotować szereg dostępnych w internecie materiałów edukacyjnych, zgodnych z tymi ramami, z których mogą korzystać polskie szkoły uzupełniające, a także rodzice chcący samodzielnie pomagać w nauce języka i kultury polskiej swoim dzieciom.

Podobne działania są prowadzone także w innych krajach.

Jeśli serio traktować mobilność jako priorytet UE, warto i trzeba myśleć o pewnych wspólnych standardach dotyczących kształcenia dzieci obywateli UE. Szkoły europejskie są bardzo kosztowne i z konieczności zaadresowane jedynie do dzieci wąskiej grupy urzędniczej. Jednocześnie, na ogół, nie sprzyjają uczestnictwu ich uczniów w kulturze kraju zamieszkania, doprowadzając raczej do alienacji klasy urzędniczej.

Warto byłoby pomyśleć o obecności w powszechnym wykształceniu drugiego, wybranego języka europejskiego, uczonego szerzej niż obecnie uczy się języków obcych, mogącego zostać drugim językiem każdego ucznia – tak zwanym przysposobionym.

Nowemu komisarzowi UE ds. edukacji i kultury zaproponowałabym, w oparciu o znane doświadczenia i obserwacje, następujące kolejne kroki do przedyskutowania i przyjęcia na kolejne lata w krajach UE:

Węgierski eurokomisarz Tibor Navracsics wcześniej był szefem MSZ swego kraju

Europa dla Aktywnych 2/2014

INFORMACJA MŁODZIEŻOWA

1

Opracowanie i udostępnienie przez każdy kraj członkowski ram programowych nauki własnego języka i kultury, dzięki którym możliwe byłoby pełne uczestnictwo w kulturze danego kraju (takich jak polskie ramy kształcenia uzupełniającego) oraz opracowanie i udostępnienie odpowiednich do nich materiałów edukacyjnych (jak polski projekt Włącz Polskę!). Wymaga to zrealizowania projektów takich jak Włącz Polskę! w krajach, gdzie to jeszcze nie zostało zrobione, i stałego ich rozwijania.

2

Zapewnienie w publicznej szkole dzieciom migrujących obywateli UE nie tylko dodatkowych lekcji nauki języka kraju zamieszkania, ale także nauki rodzimego języka i kultury – zgodnie z przygotowanymi przez dany kraj członkowski ramami. Potrzebne jest, szczególnie jeśli język nie występuje w szkole jako nauczany język obcy, zatrudnianie w tym celu nauczycieli pochodzących z danych krajów, a w przypadku uczniów obecnych w szkole pojedynczo – realizowanie tej nauki przez internet. Wymaga to dodatkowych środków – można byłoby zaproponować europejski bon edukacyjny na edukację każdego dziecka-obywatela kraju UE, spełniającego obowiązek szkolny w innym kraju UE.

3 4

Fot. Jan Van de Vel/European Parliament

Możliwe otwarcie lekcji języka i kultury krajów uczniów-migrantów również dla pozostałych uczniów, zainteresowanych ewentualnym przysposobieniem danego języka, będącego językiem rodzimym ich szkolnych kolegów. W ten sposób także rzadziej nauczane obecnie języki będą mogły stać się trochę powszechniej znane i to w sposób pogłębiony.

Sprawienie, aby każdy uczeń znał przynajmniej jeden język obcy na poziomie przysposobionym (wraz z kulturą kraju, z którego dany język pochodzi).

Zarysowane zadanie wymaga wielu lat. Celem jest, aby w przyszłości każdy obywatel UE czuł się w pełni u siebie w przynajmniej dwóch różnych językowo i kulturowo krajach.

5

felieton Eurodesk polska Wawrzyniec Pater

koordynator Eurodesk Polska

Nowa strona Eurodesk Polska. Prawda, że ładna?

Jest bardziej dynamiczna, ma więcej zdjęć i kilka nowych funkcjonalności.

Jej wygląd zmienił się bardziej niż zawartość. Najważniejszą częścią portalu pozostaje baza programów grantowych – od zawsze najpopularniejsza podstrona eurodesk.pl. W dalszym ciągu będzie można ją przeszukiwać tematycznie, alfabetycznie, według fundatorów i – ulubionych przez użytkowników – deadline’ów. Tyle że teraz nawigowanie po bazie powinno być znacznie łatwiejsze, bo wszystkie informacje są na jednej stronie – w tabeli.

Ułatwienia czekają też internautów szukających szkoleń, wktórych można wziąć udział, i projektów, do których można się przyłączyć. Na starej stronie oba te rodzaje informacji znajdowały się w dziale „Partnerzy”. Teraz zostały rozbite na „Projekty” i „Szkolenia”. Z kolei to, co na starej stronie umieszczone było pod hasłem „Projekty”, na nowej znalazło się pod szyldem „Inspiracje” – wszak to opisy najlepszych projektów zrealizowanych w ramach znajdujących się na naszej stronie programów grantowych. Opisy te mają pokazać, jakie działania można dzięki tym programom przeprowadzić lub zainspirować.

Na nowej stronie jest też kilka nowości. „Eurokalendarz” to wykaz najważniejszych europejskich wydarzeń, dni, tygodni i kampanii – dla młodzieży i osób pracujących z młodzieżą. „Informacja młodzieżowa” traktuje o tym, czego… nie ma w Polsce, czyli o działających w całej niemal Europie systemach informacji i doradztwa dla młodzieży – ich celach i zasadach oraz przyczynach, dla których większość krajów takie systemy finansuje. I nowość ostatnia, chyba najważniejsza – newsletter „Eurokursor-Granty”: wykaz aktualnych programów w jednym e-mailu. Automatycznie otrzymują go wszyscy subskrybenci dotychczasowych newsletterów.

Mamy nadzieję, że po oswojeniu się z nową nawigacją i zmienionymi nazwami niektórych podstron stali użytkownicy eurodesk.pl uznają stronę za bardziej poręczną od poprzedniej. I pozytywnie przyjmą kolejne funkcjonalności, które będą się na niej pojawiać. Bo choć strona znacznie różni się od poprzedniej, a prace nad nią trwały nie od wczoraj, to jeszcze nie wszystkie pomysły udało się zrealizować.

Jędrzej Witkowski członek zarządu Centrum Edukacji Obywatelskiej

edukacja szkolna

Szkoła odpowiedzialnych wyborów Trwający maraton wyborczy stanowi poważne wyzwanie dla całego systemu edukacji. Stwarza jednak również wyjątkowe możliwości

Z

adaniem szkoły jest przygotowanie młodych ludzi do świadomego funkcjonowania w społeczeństwie. Specjalną rolę odgrywa tu edukacja obywatelska, której szczególnym obszarem zainteresowania powinny być wybory. Jeśli młodzi ludzie przed uzyskaniem pełnoletności mają zrozumieć, jak funkcjonuje państwo, muszą poznać ich znaczenie i specyfikę kampanii.

Wielu nauczycieli wkłada mnóstwo wysiłku w wyjaśnianie tych zjawisk – omawiają jednak głównie kompetencje wybieranych organów i zachęcają do oddawania głosu. Brakuje natomiast form pracy umożliwiających młodym ludziom analizowanie kampanii wyborczej i podejmowanie inicjatyw związanych z wyborami. Unikanie takich działań w pracy z uczniami często wynika z obaw przed poruszaniem tematów kontrowersyjnych i posądzeniem o uprawianie agitacji politycznej.

O tym, jak ważna jest skuteczna edukacja obywatelska w szkołach, świadczą wyniki badań (M. Cześnik, Partycypacja wyborcza Polaków, Instytut Spraw Publicznych, 2009, s. 17). Wynika z nich, że najmłodsi wyborcy (którzy niedawno opuścili szkołę) głosują rzadziej niż pozostali obywatele. Częściowo wyjaśniają tę sytuację wyniki sondażu, który pokazuje, że 72 proc. uczniów i uczennic ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych nie potrafi nawet ocenić, czy ich poglądy polityczne są prawicowe, centrowe lub lewicowe (Młodzież 2013, Centrum Badania Opinii Społecznej, 2013, s. 59). A przecież szkoła powinna ułatwiać młodzieży określanie własnych poglądów na sprawy omawiane w debacie publicznej.

Wyborczy maraton, którego jesteśmy uczestnikami, daje szansę zaangażowania szkół w przeciwdziałanie tym negatywnym zjawiskom. Nauczyciele wspólnie z uczniami powinni w szczególny sposób śledzić to, co dzieje się w polityce i społeczeństwie.

Młodzi ludzie powinni mieć szansę dyskutowania i wyrabiania poglądów w kluczowych sprawach. Służyć temu mogą szkolne debaty oraz zajęcia poświęcone porównywaniu programów wyborczych różnych kandydatów. Warto też wykorzystać narzędzia umożliwiające analizę podobieństw i różnic w poglądach uczniów i deklaracjach programowych partii (pomocne mogą być portale takie jak mamprawowiedziec.pl lub latarnikwyborczy.pl).

Młodzież może również odegrać istotną rolę poprzez angażowanie się w działania zachęcające dorosłych do oddania głosu (kampanie profrekwencyjne). Doświadczenie kilkuset szkół, które realizowały podobne przedsięwzięcia przed wyborami do Parlamentu Europejskiego, pokazuje, że przekonywanie innych do oddania głosu może mieć dużą wartość edukacyjną zarówno dla odbiorców tych działań (dorosłych), jak i ich organizatorów (młodzieży). Zdaniem wielu badaczy głosowanie to nawyk, który należy wyrabiać. Istotną rolę w jego kształtowaniu może odgrywać organizowanie szkolnych wyborów analogicznych do tych powszechnych lub demokratycznych wyborów przedstawicieli samorządów uczniowskich. Nic nie zachęca do udziału w głosowaniu tak skutecznie, jak doświadczenie wyboru własnych przedstawicieli, którzy dobrze sprawowali swój mandat.

Fot. Fotolia.com

6

Europa dla Aktywnych 2/2014

edukacja szkolna

7

Chcesz lepszej szkoły?

Ruszaj za granicę Czujesz, że placówka, w której pracujesz, potrzebuje zmian? Nic prostszego – zbierz chętnych, zaangażuj dyrektora i bazując na szkolnym planie rozwoju, stwórz koncepcję funkcjonowania szkoły XXI wieku Michał Waszczuk koordynator akcji 1 Erasmus+ Edukacja szkolna

J

ak to zrobić? Zacznij od lektury Przewodnika po programie Erasmus+. Wybierz akcję 1 w sektorze Edukacja szkolna, napisz i złóż wniosek do 4 marca 2015 r. do godz.

12.00. O czym musisz pamiętać?

1

3

W planie uwzględnij też wyjazdy do zagranicznych instytucji, które dysponują wiedzą w interesującym was obszarze. W ten sposób połączysz przyjemne z pożytecznym – twój zespół nie tylko zobaczy nowe miejsca i pozna nowych ludzi, ale także zdobędzie przydatną wiedzę i znacząco podniesie kwalifikacje zawodowe, przez co poprawi się jakość pracy waszej placówki. Wszystko to można osiągnąć w rok lub dwa – tyle bowiem może trwać wasz projekt. Zapraszamy!

Wniosek należy złożyć w imieniu szkoły (nie własnym). Zanim to zrobisz, ustal w zespole, który będzie realizował projekt: jakie są potrzeby szkoły i w jaki sposób można poprawić jakość jej pracy w oparciu o wiedzę, którą zdobędziecie podczas wyjazdów zagranicznych będących elementem waszego projektu.

Projekt systemowy zakończony sukcesem Dobiega końca jeden z trzech projektów systemowych zarządzanych przez FRSE w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Przedsięwzięcie pt.

Zagraniczna mobilność szkolnej kadry edukacyjnej w ramach projektów indywidualnych polegało na dofinansowaniu ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego wniosków z listy rezerwowej akcji Mobilność szkolnej kadry edukacyjnej Comeniusa w roku 2012 i 2013. Ta innowacyjna na skalę europejską inicjatywa spotkała się z bardzo pozytywną reakcją Komisji Europejskiej i innych narodowych agencji.

W projekcie wzięły udział 1534 osoby. Uczestnicząc

2

w szkoleniach za granicą, nauczyciele poznali nowe metody i techniki pracy oraz nabyli nowe kompetencje

Wyniki ustaleń opisz szczegółowo w Europejskim Planie Rozwoju Szkoły – dokumencie stanowiącym integralną część wniosku. Pamiętaj, by określić potrzeby szkoły w zakresie podniesienia jakości pracy placówki i zwiększenia zakresu współpracy międzynarodowej. Zdefiniuj główne obszary wymagające poprawy, np. umiejętność zarządzania, umiejętności i kwalifikacje pracowników, nowe narzędzia lub metody nauczania, umiejętności językowe, nowoczesny program nauczania, organizacja nauczania i uczenia się.

zawodowe i osobiste, co wpłynęło na podniesienie jakości edukacji w macierzystych szkołach. Prowadzone przez nich zajęcia stały się bardziej urozmaicone, a zadania w większym stopniu odpowiadają potrzebom i indywidualnym sposobom uczenia się uczniów.

Kontakty nawiązane przez polskich nauczycieli z pedagogami z innych krajów były bardzo często początkiem współpracy między szkołami w ramach międzynarodowych projektów edukacyjnych Erasmus+ czy eTwinning.

Michał Sosnowski koordynator projektu Zagraniczna mobilność

Fot. Fotolia.com

szkolnej kadry edukacyjnej w ramach projektów indywidualnych

8

edukacja szkolna

eTwinning krajowy, czyli projekty polsko-polskie Polskie Biuro eTwinning uruchomiło pilotażowy program eTwinning krajowy.

Nauczyciele, którzy nie są pewni swojej znajomości języka obcego, będą mogli tworzyć i realizować projekty z innymi polskimi szkołami Gracjana Więckowska Krajowe Biuro Programu eTwinning

P

rogram eTwinning już od 10 lat umożliwia nauczycielom realizację międzynarodowych projektów edukacyjnych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych. Wielu nauczycieli obawia się jednak przystąpienia do programu ze względu na niedostateczne kompetencje językowe. Pedagodzy rozwiązywali ten problem, tworząc zespoły złożone np. z nauczyciela języka obcego, nauczyciela przedmiotu (np. biologii) i nauczyciela

informatyki. Czasami nawiązywano też współpracę ze szkołami z Czech i Słowacji, ponieważ komunikowanie się w językach słowiańskich wydawało się pedagogom znacznie łatwiejsze.

W tym roku eTwinning rozszerzył ofertę o pilotażowy program pod nazwą eTwinning krajowy. W jego ramach możliwe jest zarejestrowanie projektu przez dwie polskie szkoły. Nowy program to propozycja przede wszystkim dla nauczycieli

Warsztaty komputerowe dla nauczycieli Fot. K. Kuczyk

z mniejszymi umiejętnościami w zakresie języków obcych czy obawiających się o swoje kompetencje językowe.

Dodatkowo projekty krajowe mają tę zaletę, że nauczyciele mogą realizować te same tematy i zagadnienia z Podstawy programowej; mogą to robić w bardzo atrakcyjny sposób, motywujący uczniów do nauki, wykorzystując formę zabaw, gier i quizów czy organizując współzawodnictwo pomiędzy klasami i szkołami z różnych regionów Polski.

Przy okazji realizacji przedsięwzięcia nauczyciele poznają metody współpracy ze szkołą partnerską, platformę eTwinning, narzędzia internetowe Desktop (czyli Pulpit nauczyciela) i TwinSpace: platformę do realizacji projektu. Mogą brać udział w kursach internetowych czy warsztatach organizowanych przez Krajowe Biuro, podczas których poznają darmowe aplikacje internetowe przydatne w działaniach eTwinningowych, takie jak: Glogster, Audacity, WordPress, Hot Potatoes, kodowanie, komiks, Prezi, e-Safety i wiele innych. Pozwala to na zdobywanie i doskonalenie kompetencji cyfrowych, a w przyszłości będzie ułatwieniem w projektach międzynarodowych.

Biuro eTwinning ma nadzieję, że pilotażowy program eTwinning krajowy pozwoli na skuteczne wsparcie merytoryczne i włączenie do aktywnego rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli w wielu szkołach.

Dodatkowe informacje można znaleźć na stronie www.etwinning.pl.

Europa dla Aktywnych 2/2014

Laureaci konkursu EDUinspiracje – kategoria edukacja szkolna (Comenius)

9

Nieoczekiwana zmiana ról Tytuł projektu:

Nie można nauczyć starego psa nowych sztuczek, a może...?

Organizator:

XI Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół nr 3 w Zabrzu

Czas realizacji:

2011–2013 r.

Wysyłanie SMS-ów, korzystanie z portali społecznościowych czy wyszukiwanie informacji w sieci to czynności, które dzisiejsza młodzież wykonuje bez najmniejszego trudu. Starsi jednak często boją się nawet włączyć komputer. Mając tego świadomość, pracownicy oraz uczniowie z Zabrza postanowili zrealizować projekt Nie można nauczyć starego psa nowych sztuczek, a może...?

W trakcie realizacji przedsiewzięcia role zostały odwrócone. Nauczycielami zostali uczniowie, a wiedzę przyswajały osoby starsze – głównie sąsiedzi, krewni oraz znajomi. Dorośli uczyli się obsługi komputera, korzystania z edytora tekstu, komunikatorów internetowych, bankowości elektronicznej oraz portali społecznościowych. Młodzież pokazywała również, jak wyszukiwać informacje w sieci i korzystać z telefonu komórkowego, uczyła też podstawowych zwrotów w językach obcych.

Wspólne spędzanie czasu korzystnie wpłynęło zarówno na osoby starsze, jak i młodsze. Seniorzy zdobyli nowe umiejętności, a uczniowie pogłębili wiedzę na temat procesu

nauczania. Praca z krewnymi i sąsiadami wpłynęła też na wzmocnienie więzi rodzinnych i sąsiedzkich – zdaniem organizatorów to szczególna wartość dodana projektu.

Dzięki przedsięwzięciu korzyści odniosła również sama placówka, która nawiązała kontakty z lokalnymi instytucjami, m.in. bibliotekami i urzędami miast, a także lokalnymi mediami. Szkoła stała się bardziej rozpoznawalna w mieście, a jej uczniowie i pracownicy zaczęli być postrzegani w środowisku lokalnym jako osoby aktywne i zaangażowane w życie społeczności.

Jednym z najważniejszych rezultatów projektów były zajęcia z obsługi komputera.

Przygotowano również prezentacje na temat zrealizowanych działań, aby przedstawić jego efekty m.in. w trakcie Międzynarodowej Konferencji Naukowej Moje Miasto.

Działania prowadzone w ramach projektu okazały się świetnym tematem dla

lokalnych mediów. Poczynania uczestników przedstawiono w programie telewizyjnym, a także podczas audycji radiowej. Projekt stał się też przykładem dobrej praktyki i otrzymał najwyższe wyróżnienie Komisji Europejskiej Star Project.

Od koordynatora:

Agnieszka Czemny nauczycielka języka angielskiego, XI LO w Zespole Szkół nr 3 w Zabrzu Dla mnie projekt był sposobem na samodoskonalenie. Już na etapie pisania wniosku uczyłam się współpracy z zagranicznymi koordynatorami oraz sztuki kompromisu.

Podczas wyjazdów doskonaliłam umiejętności organizacji, planowania i nadzoru.

W trakcie przygotowywania warsztatów pokazywałam uczniom, jak wejść w rolę nauczycieli, i z radością obserwowałam, jaką im to sprawia przyjemność. Jestem bogatsza o wrażenia z podróży do trzech krajów i przyjaźnie ze współpracownikami z zagranicy. Utrzymujemy ze sobą kontakt, doradzamy sobie w kolejnych projektach, wymieniamy doświadczenia. Inaczej patrzą na mnie uczniowie i przełożeni. Nie jestem już zwykłą nauczycielką, lecz taką, dzięki której można nawiązać międzynarodowe przyjaźnie oraz uczyć się języka poza szkołą.

Projekt pozwolił zmniejszyć różnice międzypokoleniowe

10

szkolnictwo wyższe

Zmiany w pogoni za światem Rozmowa z dr. Andrzejem kurkiewiczem 1 października weszła w życie nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym. Przygotowany i uchwalony w ekspresowym tempie dokument ma poprawić sytuację studentów, ale również usprawnić funkcjonowanie uczelni. O szczegółach zmian rozmawiamy z dr. Andrzejem Kurkiewiczem, zastępcą dyrektora Departamentu Innowacji i Rozwoju Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Fot. Martin Fisch/flickr.com

Europa dla Aktywnych 2/2014

szkolnictwo wyższe

11

Inną zmianą wprowadzoną przez ustawę jest szersza uznawalność doświadczeń zawodowych zdobytych poza uczelniami. Jak to będzie wyglądać w praktyce?

Które ze zmian w ustawie są najbardziej istotne z punktu widzenia studentów?

Myślę, że warto tu wskazać dwie kwestie.

Z punktu widzenia formalnego istotną nowością jest uporządkowanie kwestii umów ze studentami – w ustawie bardzo jasno opisano warunki, na jakich powinny być one zawierane. A druga sprawa – ważna dla losów studentów po studiach – to zwiększenie nacisku na edukację praktyczną.

W ustawie wydzielono podstawowe jednostki organizacyjne uczelni, które będą prowadzić kształcenie na profilu ogólnoakademickim oraz te, które będą prowadzić tę edukację na profilu praktycznym.

W ramach profili praktycznych studenci mają odbywać obowiązkowe trzymiesięczne praktyki. Jak to będzie zorganizowane?

Wszystkie nowo tworzone kierunki o profilu praktycznym będą musiały oferować studentom co najmniej trzymiesięczną praktykę. Te programy, które już istnieją, będą dostosowane do tych wymogów do 2016 r. Dotyczy to zarówno studiów I stopnia, jak i II stopnia. Co ważne, to nie studenci będą szukać miejsca do odbywania praktyk. Obowiązek ich organizacji

należy do uczelni – to one będą podpisywać stosowne umowy z jednym lub kilkoma pracodawcami. Umowy te będą musiały dokładnie opisywać efekty, które ma przynieść praktyka.

Jakich skutków tych przepisów Pan się spodziewa?

Z punktu widzenia absolwenta widzę same korzyści. Młodzi ludzie będą mogli już na studiach odbyć dość długą praktykę zawodową. Dziś brak takiego doświadczenia jest głównym problemem studentów, którzy rozpoczynają pracę. Pracodawcy narzekają, że dotychczas obowiązujące dwutygodniowe praktyki były niewystarczające.

Wydłużenie tego okresu da możliwość lepszego zapoznania się ze stanowiskiem pracy i zwiększy szanse młodych ludzi na rynku pracy.

Czy jakość praktyk będzie kontrolowana?

Wymagana jakość praktyk zostanie zdefiniowana w kryteriach oceny programowej Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Przy okazji oceniania całego kierunku studiów Komisja będzie sprawdzać, czy zakładane efekty praktyk są osiągane.

To jest oferta przede wszystkim skierowana do osób, które mają bardzo duże doświadczenie zawodowe, ale z różnych względów nie skończyły studiów na danym kierunku, a potrzebują potwierdzić wykształcenie i skrócić ścieżkę kariery akademickiej albo przekwalifikować się. Ustawa nakazuje uczelniom stworzyć systemy weryfikacji efektów kształcenia takich osób.

Szczegółowe rozstrzygnięcia w ramach tego systemu pozostawiono w gestii uczelni.

W ustawie określono jedynie ogólne zasady i progi: za uznanie efektów kształcenia pozaformalnego uczelnie mogą pobierać opłaty, nie mogą natomiast w ramach tej procedury zaliczyć więcej niż 50 proc. punktów ECTS koniecznych do uzyskania na danym kierunku. Na każdym kierunku odsetek studentów, którzy rozpoczynając studia potwierdzili efekty kształcenia pozaformalnego, nie może przekraczać 20 proc.

Ta zmiana w ustawie to ukłon w stronę osób dorosłych, mających za sobą konkretne doświadczenia zawodowe. A czy osoby młode, zaangażowane w wolontariat, też będą mogły skorzystać z nowych przepisów?

Można sobie wyobrazić takie kierunki kształcenia, na których wolontariat będzie uznawany jako równoważny z doświadczeniem zawodowym. Myślę, że uczelnie będą do tego tematu podchodzić indywidualnie, w zależności od kierunku studiów. Formalne wymogi przewidują jednak, że aby ubiegać się o uznanie efektów kształcenia, osoba z wykształceniem średnim musi mieć pięć lat doświadczenia zawodowego, przy wykształceniu licencjackim – trzy, a magisterskim – dwa. Faktycznej weryfikacji dokonywać będą uczelnie, według ustalonych przez siebie systemów.

Rozmawiał Krzysztof Szwałek

12

szkolnictwo wyższe

Koniec nagród dla prymusów?

W 2014 r. Komisja Europejska zrezygnowała z przyznawania nagrody DS Label uczelniom, które we wzorcowy sposób realizują obowiązek wydawania suplementu do dyplomu. Podobna przyszłość może czekać ECTS Label Beata Skibińska zastępca dyrektora programu Erasmus+ Szkolnictwo wyższe

agroda DS Label (Diploma Supplement Label) przyznawana była w latach 20092013. Komisja Europejska nagradzała nim uczelnie, które wydawały suplement do dyplomu bezpłatnie, w jednym z powszechnie stosowanych w Europie języków oraz zgodnie ze wzorem opracowanym przez Radę Europy, UNESCO i Komisję Europejską. W Polsce wyróżnienia te otrzymały Politechnika Łódzka, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu i Wyższa Szkoła Filologiczna we Wrocławiu.

Kolejnych szkół na tej liście już nie będzie – Komisja zdecydowała, że od 2014 r. nagroda DS Label nie będzie przyznawana. Urzędnicy uznali, że nie powinno się już rozdawać wyróżnień za stosowanie rozwiązań wymaganych przepisami prawa.

Podobna przyszłość może czekać bliźniaczą nagrodę – ECTS Label. Historia tego wyróżnienia, jak również całego systemu ECTS, jest nieco dłuższa. Już w 1989 r., w dwa lata po starcie programu Erasmus, uznano, że wymiana studentów z krajów o różnych tradycjach akademickich i odmiennych regulacjach prawnych wymaga wprowadzenia systemu, który będzie ułatwiał instytucji z jednego kraju uznawanie efektów kształcenia odbywającego się w innym kraju. Stworzono więc Europejski System Transferu Punktów (European Credit Transfer System – ECTS), z którego przez wiele lat korzystano jedynie w przypadku międzynarodowego transferu osiągnięć studenta. Później jednak uznano, że system ten nadaje się do zapisu osiągnięć wszystkich studentów, nie tylko tych, którzy przekraczają granice. Tak powstał Europejski System Transferu i Akumulacji

Fot. Danuta Matloch

N

Otrzymanie nagrody ECTS Label oraz DS Label jest dużym wyróżnieniem dla uczelni

Punktów – bez zmiany powszechnie już rozpoznawalnego akronimu ECTS. Kolejnym etapem rozwoju systemu ECTS było jego umocowanie w przepisach krajowych. W Polsce system akumulacji i przenoszenia osiągnięć oparty o założenia ECTS wprowadzono w 2006 r.

W raporcie z roku 2012 na temat funkcjonowania Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego stwierdza się, że ECTS jest dobrze funkcjonującym narzędziem procesu bolońskiego. W osiągnięciu takiego stanu z pewnością pomogło właśnie przyznawanie certyfikatu ECTS Label. Inicjatywa ta miała zmobilizować europejskie uczelnie do pracy nad właściwym stosowaniem systemu ECTS. Pierwsze odznaczenia wręczono w roku 2004. Wymagania konkursowe w kolejnych latach rosły, w szczególności jeśli chodzi o sposób prezentowania oferty dydaktycznej w Katalogu przedmiotów ECTS. W ostatnich latach

w gronie placówek wyróżnionych certyfikatem ECTS Label znalazły się cztery uczelnie polskie: Politechnika Gdańska (2011), Politechnika Łódzka (2009 i 2013), PWSZ im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu (2013) i Wyższa Szkoła Filologiczna we Wrocławiu (2012).

ECTS Label jest uznawany za prestiżowe wyróżnienie, a nagrodzone szkoły wyższe dostrzegają jego pozytywny wpływ na jakość organizacji dydaktyki oraz rozpoznawalność uczelni. Również zdaniem ekspertów od mobilności i ECTS konkurs dobrze byłoby kontynuować, bo praca nad spełnieniem warunków otrzymania certyfikatu bardzo pomaga w uporządkowaniu wewnętrznych regulacji i sprzyja polepszaniu jakości. Dlaczego zatem Komisja Europejska zastanawia się nad przyszłością ETCS Label? Odpowiedź jest taka sama, jak poprzednio: czy warto nagradzać za przestrzeganie przepisów?

Europa dla Aktywnych 2/2014

Laureaci konkursu EDUinspiracje – kategoria szkolnictwo wyższe (Erasmus)

13

Lekarze rannych miast Tytuł projektu:

Facing Impact of the Second World War: Urban Design in Contemporary European Cities

Organizator:

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

Czas realizacji:

2009-2012 r.

Od koordynatora:

W wielu europejskich miastach do dziś są widoczne konsekwencje II wojny światowej. To duże wyzwanie dla urbanistów, którzy przy projektowaniu muszą wykazać się nie tylko znajomością historii, lecz także niezwykłą wrażliwością. Takie kompetencje miały wykształcić kursy intensywne, zrealizowane w Oświęcimiu, Rotterdamie i Dreźnie.

Celem kursów zatytułowanych Facing Impact of the Second World War: Urban Design in Contemporary European Cities było zwrócenie uwagi studentów architektury i projektowania urbanistycznego na potrzebę poznania historii miejsc – szczególnie tych dotkniętych II wojną światową – przed zaprojektowaniem zabudowy. W trakcie zajęć studenci omawiali uwarunkowania społeczne, historię, tradycje, krajobraz oraz inne czynniki, konieczne do uwzględnienia przy projektowaniu. Uczestnikom kursów tłumaczono, jak ważne jest to, by do tematu podejść w sposób kompleksowy: nie tylko zrozumieć potrzeby społeczności lokalnej, jej poglądy i wyznawane wartości, lecz także zaangażować ją do współpracy przy projektowaniu. Przy okazji uświadamiano studentom, czym jest wspólne europejskie dziedzictwo kulturowe.

Celem pierwszej edycji kursu intensywnego (2009/2010 r.) była integracja urbanistyczna Muzeum Auschwitz-Birkenau

i innych pozostałości wojennych (m.in. dawnych zakładów IG Farben) z miastem Oświęcim. W trakcie drugiej edycji (2010/2011 r.) podjęto próbę integracji przestrzeni publicznych centrum Rotterdamu (w zasięgu Brandlijn, czyli linii ognia), które zostało całkowicie zniszczone w wyniku bombardowania na początku wojny. Przedmiotem studiów podczas trzeciej edycji kursu (2011/2012 r.) było śródmieście Drezna – miasta zbombardowanego w czasie wojny i częściowo odbudowanego w duchu modernizmu, dla którego w późniejszych latach opracowano wiele koncepcji planistycznych. Większości z nich nie zrealizowano lub nie dokończono.

Każda z trzech edycji kursu umożliwiła studentom uzyskanie wiedzy niezbędnej w zarządzaniu środowiskiem zurbanizowanym. Uczestnicy pracowali w międzynarodowych zespołach, a do skomplikowanych analiz i syntez projektowych wykorzystywali nowoczesne narzędzia komputerowe. Techniki pracy próbowano dostosować do potrzeb, umiejętności i przyzwyczajeń studentów – korzystano więc z mediów społecznościowych, tworzono też wspólne bazy danych. W sumie w trzech edycjach przedsięwzięcia wzięło udział 102 studentów i 12 nauczycieli akademickich z czterech uczelni partnerskich.

Efekty przeszły oczekiwania organizatorów. Na uczelniach i w wielu miastach odbyły się prezentacje projektów przygotowanych przez studentów. Informacje o ich działaniach trafiły nie tylko na stronę internetową przedsięwzięcia, ale także na profesjonalne portale architektoniczne.

Powstały też prace dyplomowe, w których

Kinga Racoń-Leja zastępca dyrektora Instytutu Projektowania Urbanistycznego Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej Koordynacja tak dużego projektu wymagała sporego wysiłku i zaangażowania – przedsięwzięcie trwało prawie pięć lat, stało się więc częścią mojego życia. Pomimo ogromnej pracy projekt wspominam bardzo pozytywnie, przede wszystkim dlatego, że otworzył mi ogromne możliwości współpracy międzynarodowej i bardzo wiele mnie nauczył.

Z doświadczeń tych korzystam na zajęciach kursowych, a krótkie programy edukacyjne stały się istotnym elementem mojej aktywności dydaktycznej. Projekt zmobilizował mnie również do przygotowania pracy naukowej, habilitacyjnej, która bardzo ściśle wiąże się z tematem przedsięwzięcia.

rozwinięto temat projektu. Wypracowane metody z zakresu analizy, syntezy i publicznej prezentacji wykorzystywane są w kolejnych projektach. Kursy zaprezentowano również jako przykład najlepszej praktyki w trakcie międzynarodowej konferencji dotyczącej programów intensywnych w Bonn w 2012 r.

Projekt uświadomił studentom, czym jest europejskie dziedzictwo kulturowe

14

młodzież

Warsztaty edukacji międzykulturowej na uczelniach Nowoczesna edukacja nie może już ograniczać się do przekazywania wiedzy w formie wykładów.

Z tego założenia wyszli twórcy projektu Między Innymi Marta Brzezińska-Hubert trenerka edukacji międzykulturowej i pozaformalnej, zespół trenerski Narodowej Agencji Programu Erasmus+ Młodzież

S

tudenci i studentki planujący pracę z dziećmi i młodzieżą potrzebują rozwijania kompetencji związanych z funkcjonowaniem w grupie różnorodnej kulturowo.

Mają świadomość tego, że w klasach pojawia się coraz więcej uczniów i uczennic pochodzących z innych kręgów kulturowych lub wracających z emigracji. Potencjalni nauczyciele i nauczycielki wiedzą także, że sama znajomość języków obcych często nie wystarcza do budowania pozytywnych relacji z przedstawicielami innych krajów. Młodzi ludzie coraz częściej chcą też, by wiedza zdobywana przez nich na wykładach była uzupełniana przez rozmaite ćwiczenia, symulacje i debaty, aby

z jednej strony szybciej i skuteczniej się uczyć, a z drugiej – poznawać metody, które będą mogli później wykorzystać we własnej praktyce.

Możliwość takiej właśnie nieszablonowej edukacji daje projekt Między Innymi.

Jest to pierwsza inicjatywa edukacyjna realizowana przez największe i najbardziej doświadczone w Polsce instytucje wspierające projekty międzykulturowe w kontekście edukacji – zarówno formalnej, jak i pozaformalnej: Fundację Rozwoju Systemu Edukacji i Polsko-Niemiecką Współpracę Młodzieży. W realizowanych od 2011 r. innowacyjnych zajęciach – łączących edukację pozaformalną i formalną – wzięło

dotychczas udział 476 studentek i studentów pedagogiki (oraz kierunków pokrewnych). W projekcie mają oni możliwość rozwijania kompetencji międzykulturowych oraz przygotowania się do roli multiplikatorów wiedzy i postaw związanych z edukacją międzykulturową.

Struktura warsztatów Między Innymi ma charakter modułowy. Pozwala to uczelniom na dowolne komponowanie i dostosowywanie programu warsztatów do potrzeb i zainteresowań studentek i studentów.

Zajęcia prowadzone są w oparciu o formy i sposoby nieczęsto stosowane w uczelnianych murach: chodzi o uczenie się oparte na eksperymentowaniu, refleksji, dialogu i innych metodach stosowanych w edukacji pozaformalnej. Jako twórcy projektu wierzymy, że nowoczesna edukacja nie ogranicza się już tylko do przyswajania wiedzy przekazywanej przez nauczyciela w formalnym środowisku uczenia się, lecz obejmuje bardziej świadome uczestnictwo w tym procesie, w warunkach sprzyjających samorozwojowi i współpracy z innymi uczestnikami sytuacji edukacyjnej. Jak wynika

Europa dla Aktywnych

z ankiet ewaluacyjnych, studenci doceniają te różnice. – Na studiach prowadzony był przedmiot interkulturowość, jednak tylko od strony teoretycznej. Na warsztatach poznawaliśmy wszystko poprzez doświadczenie, które na pewno zapamiętam – przyznaje jeden z uczestników projektu.

Uczenie się przez doświadczenie, które angażuje całą osobę, pozwala na bardziej efektywne i długotrwałe przyswojenie wiedzy, rozwinięcie danych umiejętności i przyjrzenie się własnym postawom. Daje jednocześnie możliwość wypróbowania różnych narzędzi edukacyjnych i zyskania inspiracji do tworzenia własnych, aktywnych metod uczenia się.

Dzięki współpracy i zaangażowaniu wszystkich stron promowane w ramach projektu Między Innymi innowacyjne podejście do uczenia się oraz idea wzajemnego uzupełniania się i przenikania edukacji formalnej i pozaformalnej wciąż się rozwijają.

Zapraszamy zatem uczelnie, które chciałyby rozpocząć z nami współpracę, do odwiedzenia strony: www.miedzyinnymi.org.pl i zapoznania się z naszą ofertą.

Studentki przygotowują się do pracy z dziećmi

Zajęcia oparte są na eksperymentowaniu, refleksji, dialogu i innych metodach stosowanych w edukacji pozaformalnej

16

młodzież

Przedsiębiorczość w szkołach – mission possible!

Przedmiot przedsiębiorczość wszedł do szkół już 12 lat temu. Najwyższy czas zapytać, czy ta zmiana wpłynęła na postawy młodych ludzi, czy tylko na ilość materiału, który muszą wkuć na pamięć Adam Kułanowski program Erasmus+ Młodzież

Michał Narojek

I

nicjatorzy zmian argumentowali, że nauka przedsiębiorczości w szkołach zapewni uczniom możliwość uzyskania wiedzy i umiejętności oraz ukształtuje przedsiębiorcze postawy, od których zależy aktywne uczestnictwo w życiu gospodarczym. Według raportu Eurydice Nauczanie przedsiębiorczości w szkołach w Europie… nasz kraj jest jednym z niewielu państw UE, który wprowadził do szkół taki przedmiot. Szczycimy się tym faktem we wszystkich oficjalnych dokumentach dotyczących edukacji.

Czy jednak sam fakt nauki przekłada się na rozwój przedsiębiorczości wśród młodzieży? Czy nie jest tak, że jest to kolejny przedmiot, na którym uczniowie na pamięć uczą się teoretycznych podstaw ekonomii, a nie kształtują przedsiębiorcze postawy?

Program przedmiotu pod nazwą podstawy przedsiębiorczości określiło MEN. Ogólne wymagania dotyczą następujących zagadnień: komunikacji i podejmowania decyzji, gospodarki i przedsiębiorstwa, planowania i kariery zawodowej oraz zasad etycznych. W założeniach jest więc miejsce

zarówno na wiedzę czysto teoretyczną, jak również na kwestie dotyczące postaw.

A w praktyce? Przy dwóch godzinach zajęć w tygodniu i pracy z 30-osobową klasą można zapomnieć o kształtowaniu jakichkolwiek postaw. Efektem tego jest sprowadzenie przedmiotu do nauki podstaw ekonomii, zarządzania i psychologii. Świetnie, że po lekcji z przedsiębiorczości młodzi ludzie będą wiedzieli, jakie są ich słabe i mocne strony oraz jakie formularze trzeba wypełnić, żeby założyć firmę. Ale czy ta wiedza jest w stanie przełożyć się na powstawanie świetnych biznesów? Śmiem twierdzić, że nie.

Kolejny ważny problem to sposób nauczania. Wielu nauczycieli z pewnością jest w stanie świetnie przekazać wiedzę teoretyczną, ale na palcach jednej ręki można policzyć tych, którzy mają wiedzę praktyczną – są przedsiębiorcami czy specjalistami od coachingu. W dodatku pedagodzy nie są chętni do nabywania nowej wiedzy. Z badań przeprowadzonych w jednym z województw wynika, że nauczyciele chcą zdobywać dodatkowe certyfikaty, ale nie chcą uczestniczyć w kursach doskonalących.

Jak więc sprawić, by przedmiot dawał praktyczną i przydatną wiedzę? Trzeba zaangażować do współpracy przedstawicieli świata biznesu. Dużo wiarygodniejsze będą zajęcia przeprowadzone przez lokalnego przedsiębiorcę, który osiągnął sukces, niż przez teoretyzującego nauczyciela. Organizacje przedsiębiorców są chętne do włączenia się w takie inicjatywy. Naturalnym partnerem wydają się też organizacje pozarządowe, z których wiele ma bardzo ciekawe programy dotyczące nauki przedsiębiorczości. Impuls powinien jednak wychodzić ze szkół.

Wprowadzenie przedmiotu przedsiębiorczość 12 lat temu na pewno było krokiem w dobrym kierunku. Teraz zadbajmy o to, żeby nie była to tylko nudna, czysto teoretyczna wiedza, ale poparta doświadczeniami przygoda, ucząca jak skutecznie działać, przekuwać swoje pomysły w biznes i wynosić nauki z porażek. W innym przypadku przedmiot ten będzie służył wyłącznie temu, by zbierać pochwały w międzynarodowych raportach.

Europa dla Aktywnych 2/2014

Laureaci EDUinspiracji – kategoria edukacja pozaformalna młodzieży („Młodzież w działaniu”)

17

Stocznia jest kobietą Tytuł projektu:

Stocznia jest kobietą

Organizator:

Stowarzyszenie Arteria

Czas realizacji:

2013-2014 r.

Projekt Stocznia jest kobietą stanowił część większego przedsięwzięcia poświęconego doświadczeniom kobiet związanych z Trójmiastem i Pomorzem, zatytułowanego Metropolitanka. Uczestniczyli w nim studenci i studentki, najczęściej kierunków humanistycznych i społecznych. Głównym celem projektu było zwrócenie uwagi na zapomnianą historię kobiet i opowiedzenie o stoczni z ich perspektywy. W związku z tym ważne było wypracowanie stosownych metod oraz zdobycie wiedzy niezbędnej do przeprowadzenia wywiadów.

Uczestnicy projektu rozmawiali zarówno z kobietami, jak i mężczyznami związanymi ze Stocznią Gdańską. Przedsięwzięcie wzbudziło bardzo duże zainteresowanie i wywołało pozytywne reakcje odbiorców.

Informacje o nim pojawiały się nie tylko na stronie internetowej organizatora – Stowarzyszenia Arteria – ale również na witrynie Instytutu Kultury Miejskiej. Przedsięwzięcie relacjonowali także autorzy blogu Metropolitanka. Dzięki pozyskaniu patronatów, m.in. Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania, informacje o kolejnych etapach projektu trafiały do mediów i pojawiały się na kanałach informacyjnych patronów. Stowarzyszenie Arteria wzięło

archiwum projektu

Poznanie pasjonujących historii kobiet związanych ze Stocznią Gdańską było celem projektu przeprowadzonego przez studentów z Pomorza. Na podstawie wielu godzin rozmów powstał wyjątkowy audioprzewodnik, zabierający słuchaczy, w godzinną podróż po kolebce „Solidarności”.

Uczestnicy projektu podczas wizyty w Stoczni Gdańskiej

też udział w Strefie NGO Open’er Festival 2013, gdzie uczestnicy projektu opowiadali o przygotowywanym audioprzewodniku i zbierali adresy do newslettera.

W marcu 2013 r. w radiu wyemitowano audycję zawierającą wywiady z pracownikami stoczni. Rok później na terenie Stoczni Gdańskiej Lewis Wasilewski, student III roku produkcji filmowej i kinematografii w Bour-ne-mouth, kręcił ujęcia do swojego filmu, w którym znaleźć można fragmenty wywiadów przeprowadzonych w ramach projektu.

Wypracowane materiały – w postaci audioprzewodnika i mapy pozwalającej samodzielnie poruszać się po terenie stoczni – udostępniono na licencjach Creative Commons, dzięki czemu może z nich korzystać szerokie grono odbiorców.

Projekt jako dobry przykład w zakresie edukowania o prawach człowieka został laureatem konkursu organizowanego przez Ośrodek KARTA.

Od koordynatora:

Anna Miler członek zarządu Stowarzyszenia Arteria Projekt pomógł mi rozwinąć się oraz zdobyć nowe doświadczenia w kontaktach z osobami starszymi. Zachwycałam się, słuchając nagranych rozmów, widząc, że nasze działania mają sens, że nasi rozmówcy i rozmówczynie dzielą się z nami niezwykle cennymi wspomnieniami i chcą uczestniczyć w dalszych działaniach. Sukces dał mi energię do tego, aby dołożyć wszelkich starań, by projekt był kontynuowany i to się udało. Rozwijam się także dalej w kierunku związanym m.in. z tworzeniem archiwów społecznych oraz używaniem cyfrowych narzędzi do zachowania dziedzictwa kulturowego.

18

kształcenie zawodowe

Europass w nowej odsłonie Chcesz zaprezentować swoje umiejętności zawodowe albo językowe? Planujesz szkolenie, staż lub pracę za granicą? A może zamierzasz zatrudnić pracowników?

Skorzystaj z nowego serwisu Europass!

Dawid Wójcicki Krajowe Centrum Europass

E

uropass to inicjatywa Komisji Europejskiej wspierająca program Erasmus+. Jej celem jest zwiększenie przejrzystości kwalifikacji i kompetencji zawodowych oraz wspieranie mobilności zawodowej przy pomocy dokumentów funkcjonujących w ujednoliconej formie.

Inicjatywa Europass promowana jest poprzez krajowe centra, które pełnią też rolę punktów kontaktowych dla wszystkich zainteresowanych informacją na temat poszczególnych dokumentów.

W Polsce Krajowe Centrum Europass funkcjonuje w strukturze Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji.

– Nowa strona internetowa Krajowego Centrum Europass, działająca pod adresem europass.org.pl, to kolejny element naszych działań przybliżających unijne programy edukacyjne potencjalnym beneficjentom – mówi Konrad Romaniuk, p.o. koordynatora Krajowego Centrum Europass. – Proponujemy funkcjonalne rozwiązanie zgodne z najnowszymi trendami w sieci, przy

jednoczesnym zachowaniu łatwego dostępu do informacji najczęściej wyszukiwanych przez naszych dotychczasowych odbiorców – dodaje.

W związku z tym, że większość internautów do surfowania wykorzystuje już nie tylko komputer, ale również tablet czy smartfon, biuro Europass postanowiło pójść z duchem czasu. Nowa witryna jest responsywna dopasowuje się do wielkości ekranu urządzenia, z którego korzystamy. Dodatkowo serwis wzbogacono o liczne zdjęcia i elementy graficzne. Główne

Celem Europassu jest zwiększenie przejrzystości kwalifikacji i kompetencji zawodowych oraz wspieranie mobilności zawodowej

menu zostało podzielone na moduły, dzięki którym nawigowanie na stronie jest łatwiejsze. Twórcy witryny mają nadzieję, że nowy sposób prezentacji w sieci wpłynie na częstsze korzystanie z dokumentów i poprawi realizację misji Centrum.

Co ciekawe, swoje narzędzia w internecie uatrakcyjnia również CEDEFOP – europejska agencja ściśle współpracująca z Krajowymi Centrami Europass w zakresie rozwoju kształcenia zawodowego. W ostatnim czasie stworzyła ona nową wersję edytora Europejskiego Paszportu Umiejętności. Aplikacja pozwala na opracowanie elektronicznego portfolio przedstawiającego pełny obraz kwalifikacji i umiejętności.

Twórcy edytora zadbali o bardziej przejrzysty układ i możliwość intuicyjnej obsługi.

Aplikacja działa w 27 językach i pozwala na skuteczne poszukiwanie pracy przy wykorzystaniu dokumentów takich jak Europass CV czy Europass Paszport Językowy.

Więcej na stronie: europass.cedefop.europa.eu/editors.

kształcenie zawodowe

19

Szkoła zawodowa i przedsiębiorcy.

Współpraca możliwa i wskazana W jaki sposób kształcić wykwalifikowane kadry, które bez problemu odnajdą się na rynku pracy? O tym rozmawiamy z Krzysztofem Świerkiem, kierownikiem szkolenia praktycznego w Zespole Szkół Technicznych im. gen. prof. S. Kaliskiego w Turku. Ta placówka to jeden głównych ośrodków kształcenia technicznego w regionie wielkopolskim Jakie są główne kierunki działań ZST w Turku na rzecz współpracy z przemysłem?

Jednym z pierwszych działań było utworzenie akredytowanych centrów kształcenia, m.in.: pierwszego w polskiej szkole średniej Centrum Edukacji Technicznej Haas dla obrabiarek sterowanych numerycznie, certyfikowanej pracowni spawalniczej, pracowni systemów alarmowych EduSatel czy też Akademii CISCO. Prowadzimy również ciągły dialog z pracodawcami, którzy włączyli się w proces edukacji praktycznej uczniów oraz ufundowali dla nich stypendia. Wdrażamy także najnowocześniejsze oprogramowania, w tym np. systemy CATIA, DELMIA, SAP. W ramach licznych projektów EFS udało się też zakupić część wyposażenia pracowni. Dzięki realizowaniu w szkole Kwalifikacyjnych Kursów Zawodowych pracodawcy mają możliwość kształcenia kadry. Nie bez znaczenia dla nich są również liczne projekty mobilnościowe.

Jakie działania może Pan polecić innym placówkom, które chciałyby podjąć lub wzmocnić współpracę z zakładami pracy?

Należy skupić się na potrzebach lokalnego przemysłu, ustalić główny profil produkcyjny zakładów, a także wzmocnić zaufanie dzięki jakości usług szkoleniowych oraz budować markę przez poddawanie się audytom. Nie bez znaczenia dla kooperacji jest tworzenie akredytowanych centrów edukacyjnych, a także stawianie na innowacyjność. Placówki powinny równie szybko

reagować na zmiany na rynku pracy jak ma to miejsce w prywatnych przedsiębiorstwach. Musimy stać się elastyczni. To trudne zadanie, ale nie niemożliwe.

Jak system ECVET może podnieść jakość szkolnictwa zawodowego i poprawić współpracę edukacji z przemysłem?

System ECVET umożliwia potwierdzenie kompetencji zdobytych zarówno w szkole, jak i nieformalnie (praca, praktyki, kursy).

Istotne jest, aby odpowiednio określić efekty uczenia się oraz zbudować z nich jednostki, które zostaną poddane ocenie.

Wskazane jest również, aby w ten proces zaangażować środowisko pracodawców, ponieważ to oni są w stanie określić swoje obecne i przyszłe potrzeby. Warunek jest tylko jeden, musimy wszyscy wdrożyć rozwiązania wysokiej jakości.

Rozmawiała Aleksandra Bałchan-Wiśniewska

Konsultanci regionalni programu Erasmus+

Bliżej beneficjenta Masz pomysł na projekt i chcesz go prze- Informują też o zasadach obsługi systemów dyskutować? Nie musisz jechać po pomoc URF i ECAS oraz uzyskiwaniu numeru PIC. do Warszawy! Skorzystaj z oferty regionalEksperci FRSE udzielają też konsultacji nych konsultantów programu Erasmus+. indywidualnych – można z nimi przedyskutować swój pomysł na projekt, zasięgnąć poRegionalni konsultanci to eksperci w dzie- rady dotyczącej prawidłowego wypełnienia dzinie realizacji projektów i tworzenia wniosku o dofinansowanie, porozmawiać wniosków. Reprezentują zwykle instytucje o realizacji już zaakceptowanego projektu będące strategicznymi partnerami FRSE – lub o zasadach finansowania projektów. m.in. kuratoria oświaty, organizacje młoLista konsultantów znajduje się na strodzieżowe i stowarzyszenia. Konsultanci nie erasmusplus.org.pl. Po kliknięciu na regularnie organizują całodniowe spotka- konkretne województwo pojawiają dane nia informacyjne, poświęcone zadaniom teleadresowe i godziny konsultacji. Natoposzczególnych sektorów programu Era- miast w zakładce Akademia publikowane smus+, szczegółowym założeniom akcji są ogłoszenia dotyczące regionalnych spotoraz priorytetom i zasadom finansowania. kań i konferencji informacyjnych.

20

kształcenie zawodowe

Przygotuj się na kapitał!

Początkujący przedsiębiorcy mogą mieć problem z pozyskaniem inwestorów, dopóki nie nauczą się prezentować biznesowych planów. Jak ich tego nauczyć?

Tym problemem zajęła się Agencja Rozwoju Regionalnego z Bielska-Białej Tomasz Świszcz Agencja Rozwoju Regionalnego, Bielsko-Biała

rganizatorzy projektu GReaC (Getting Ready for Capital) wyszli z założenia, że osoby z pomysłem na biznes oraz przedsiębiorcy mogą realnie myśleć o zdobyciu zewnętrznego inwestora tylko wówczas, gdy dobrze poznają zasady funkcjonowania rynku private equity. Zasadą działania operujących na tym rynku funduszy inwestycyjnych jest wspieranie początkujących przedsięwzięć – i wychodzenie z nich z zyskiem, gdy osiągną odpowiedni poziom rozwoju. Problem polega na tym, że przedsiębiorcom zamierzającym pozyskać środki inwestycyjne brakuje specjalistycznej pomocy, aby móc dokładnie określić swoje oczekiwania i podjąć właściwe decyzje.

Istotne jest więc zapewnienie takiej wiedzy przez jednostki otoczenia biznesu. Tego właśnie dotyczył międzynarodowy projekt Getting Ready for Capital, zrealizowany przy współudziale bielskiej ARR. Celem przedsięwzięcia było określenie odpowiednich, skutecznych sposobów pracy z przedsiębiorcami. Bazą do tego były sprawdzone ścieżki szkoleniowe, opracowane przez włoskiego partnera projektu (META Group). Realizację działań rozpoczęto od weryfikacji potrzeb szkoleniowych wśród trenerów przedsiębiorczości, firm, startupów i instytucji otoczenia biznesu. Na podstawie tych badań opracowano raporty regionalne, w których zawarto również wskazówki dotyczące wdrażania innowacyjnych rozwiązań szkoleniowych z Włoch. Następnie – we współpracy z pozostałymi partnerami z Belgii, Holandii i Bułgarii – stworzono zestaw narzędzi szkoleniowych, tzw. toolkit. Sprecyzowano

ARR Bielsko-Biała

O

sprawdzano skuteczność wybranych metod. Podczas zajęć beneficjenci dowiedzieli się m.in. jak funkcjonują fundusze inwestycyjne, jak identyfikować słabości pomysłów biznesowych i je likwidować, poznali też zasady skutecznej prezentacji pomysłu na biznes przed inwestorem. Trenerzy biznesu oraz przedsiębiorcy zdobyli także wiedzę na temat tego, jak wybrać najbardziej adekwatne źródło kapitału dla swojego przedsięwzięcia. Podobne pilotażowe akcje Gotowości inwestycyjnej przeprowadzono w Belgii i Bułgarii.

Efektem pilotażu jest wypracowanie kompleksowego modelu szkoleniowego,

Kształcimy trenerów przedsiębiorczości oraz osoby z pomysłem biznesowym, jak aktywnie i skutecznie pozyskiwać inwestorów kapitałowych Pracownicy bielskiej ARR w trakcie szkoleń

w nim m.in.: jak powinien wyglądać konspekt szkoleń, grupy docelowe, jak ocenić efektywność działań i krytyczne czynniki sukcesu. Opisano też rolę trenerów przedsiębiorczości, metody nauczania, materiały i narzędzia.

Toolkit wykorzystano w kolejnym etapie realizacji projektu – regionalnych programach Gotowości inwestycyjnej. Były to cykle szkoleń dla trenerów biznesu i przedsiębiorców, w trakcie których w praktyce

dostosowanego do potrzeb regionalnych systemów kształcenia. Model ten zapewnia współpracę między podmiotami rynkowymi zaangażowanymi w rozwój gospodarki opartej na wiedzy, umożliwia wymianę wiedzy, najlepszych praktyk dotyczących właściwej postawy i kultury biznesowej oraz umiejętności obsługi inwestorów i wykorzystywania nowoczesnych źródeł finansowania.

Projekt GReaC sfinansowany został ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”.

Europa dla Aktywnych 2/2014

Laureaci konkursu EDUinspiracje – kształcenie zawodowe (Leonardo da Vinci)

21

Pionierzy w branży Tytuł projektu:

IMPROFARM – Improvement of Production and Management Process in Agriculture Through Transfer of Innovations

Organizator:

Instytut Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego

Czas realizacji:

2011-2013 r.

IMPROFARM był pierwszym w historii projektem, w którym Instytut Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego pełnił rolę lidera. Instytucja sprostała jednak zadaniu, a projekt okazał się strzałem w dziesiątkę.

To ważne, bo inicjatyw służących rozwijaniu umiejętności osób zatrudnionych w rolnictwie wciąż brakuje.

archiwum projektu

Projekt zrealizowało konsorcjum składające się z: uniwersytetów, instytutów naukowych, profesjonalnych rolników, organizacji szkoleniowych, naukowych i konsultingowych z Polski, Bułgarii, Cypru, Słowacji i Włoch.

IMPROFARM (Improvement of Production and Management Process in Agriculture Through Transfer of Innovations) koncentrował się na rozwoju umiejętności i kompetencji rolników oraz osób zatrudnionych w sektorze rolnictwa, zajmujących się w szczególności zarządzaniem gospodarstwem, szkółkarstwem, rolnictwem ekologicznym oraz innowacyjnością produkcji zwierzęcej.

Jak podkreślają organizatorzy, inicjatywa była bardzo wartościowa – liczba realizowanych w Europie projektów o podobnej tematyce jest bowiem bardzo niewielka.

W ramach przedsięwzięcia przygotowano m.in. podręcznik hodowli pszczół, e-booki ze szkoleniami w trybie offline oraz raporty. Wypracowane materiały – zarówno teoretyczne, jak i studia przypadku oraz narzędzia do oceny zdobytej wiedzy – zamieszczono na platformie e-learningowej.

Są wykorzystywane do dziś – taka forma szkolenia nie tylko umożliwia mieszkańcom obszarów wiejskich zdobywanie wiedzy,

ale też zapobiega wykluczeniu cyfrowemu.

W sumie konsorcjum zrealizowało aż 56 działań promocyjnych i upowszechniających. Ich liczba i zakres znacznie przekroczyły wstępnie deklarowany poziom. Działania pozwoliły dotrzeć do ogromnej liczby odbiorców: rolników, doradców rolniczych, nauczycieli zawodu i producentów rolnych.

Najaktywniejszy pod tym względem okazał się PIB – jego pracownicy wzięli udział w 25 międzynarodowych, krajowych, regionalnych i lokalnych wydarzeniach targowo-wystawienniczych, skierowanych do sektora rolnego.

Poza udziałem w targach lider projektu opublikował liczne artykuły i informacje na stronie internetowej oraz przygotował wiele materiałów promocyjnych. Zwieńczeniem działań upowszechniających były konferencje zorganizowane przez każdego z partnerów oraz międzynarodowa konferencja podsumowująca przedsięwzięcie. Jak mówią przedstawiciele Instytutu Zootechniki, nawiązane dzięki projektowi kontakty są nie do przecenienia i już skutkują kolejnymi wspólnymi inicjatywami.

Od koordynatora:

Maciej Dymacz Instytut Zootechniki PIB Projekt IMPROFARM był dla mnie dużym wyzwaniem. W ubiegłych latach byłem kilka razy uczestnikiem projektów, ale w charakterze partnera. Szczególnie w pamięci zapadło mi pierwsze spotkanie partnerów – musiałem je prowadzić i zapanować nad całością. Brak doświadczenia skutkował tym, że niekiedy wykonywaliśmy znacznie więcej pracy, niż zaplanowaliśmy na początku. Ostatecznie jednak przygotowaliśmy obszerny materiał edukacyjny, a nasze przedsięwzięcie zostało bardzo wysoko ocenione. Dla mnie największą wartością było zdobycie doświadczenia w charakterze lidera projektu. Bardzo cenne było też nawiązanie współpracy międzynarodowej, która będzie owocowała kolejnymi inicjatywami.

Uczestnicy projektu poznali innowacyjne metody pracy w rolnictwie

22

edukacja dorosłych

EPALE już w sieci W internecie ruszyła nowa, wielojęzyczna platforma na rzecz uczenia się dorosłych w Europie. Ma ułatwiać współpracę specjalistów w tej dziedzinie

Anna Pokrzywnicka, Alina Respondek Krajowe Biuro Epale

E

PALE (Electronic Platform for Adult Learning in Europe) to oferta dla profesjonalistów związanych z uczeniem się dorosłych, m.in.: nauczycieli, szkoleniowców, wolontariuszy, decydentów i naukowców.

Celem platformy – działającej pod adresem ec.europa.eu/epale – jest wspieranie współpracy dotyczącej edukacji dorosłych w Europie i tworzenie ogólnoeuropejskiej społeczności profesjonalistów, w ramach której tysiące użytkowników będzie mogło kontaktować się ze sobą, brać udział w dyskusjach i wymieniać się dobrymi praktykami. EPALE ma charakter otwarty (bezpłatny) i wielojęzyczny, zatem użytkownicy w państwach europejskich będą w stanie w pełni korzystać z jej funkcji i obszernych zasobów.

Treści zamieszczane na platformie z pewnością zainteresują profesjonalistów i organizacje zajmujące się takimi kwestiami, jak: umiejętności podstawowe, w tym umiejętność pisania i czytania, liczenia oraz TIK; przedsiębiorczość i języki obce; włączenie społeczne; edukacja drugiej szansy; poradnictwo oraz doskonalenie zawodowe. Na stronę zaglądać powinni również specjaliści pracujący z: osobami o niskich umiejętnościach, bezrobotnymi, migrantami, osadzonymi i byłymi osadzonymi, seniorami, osobami niepełnosprawnymi oraz szkoleniowcy osób dorosłych i wolontariusze.

Docelowo platforma będzie zawierać: • kalendarz wydarzeń – informacje o kursach, warsztatach, seminariach, konferencjach itp. organizowanych

Europa dla Aktywnych 2/2014

w Europie dla profesjonalistów w obszarze edukacji dorosłych; • bibliotekę zawierającą materiały i opracowania na temat edukacji dorosłych; • serwis informacyjny i newsletter; • narzędzie do poszukiwania partnerów do projektów; • glosariusz terminów związanych z edukacją dorosłych; • blog poświęcony ważnym trendom w dziedzinie edukacji dorosłych i tematyczne fora dyskusyjne.

Co ważne, zamieszczane na EPALE informacje o wydarzeniach europejskich skierowanych do kadry edukacji dorosłych będzie można wykorzystać przy pisaniu projektów składanych na konkurs w ramach akcji 1 Mobilność edukacyjna programu Erasmus+ (sektor Edukacja dorosłych). Inspirację i pomoc znajdą na platformie również osoby opracowujące projekty w akcji 2 Partnerstwa strategiczne – na EPALE nie zabraknie bowiem różnorodnych opracowań dotyczących strategii

i wyzwań stojących przed sektorem edukacji dorosłych oraz informacji o potencjalnych partnerach.

Powstanie witryny to element realizacji planu promowania wysokiej jakości uczenia się dorosłych. Przedsięwzięcie finansuje Komisja Europejska z budżetu programu Erasmus+ Edukacja dorosłych. Zarządzaniem stroną zajmuje się Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego, a za kwestie techniczne i administracyjne odpowiada Centralne Biuro EPALE (Central Support Service – CSS) mieszczące się w Ecorys UK. W poszczególnych krajach UE powstały też Krajowe Biura EPALE – polskie działa w Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji pełniącej rolę Narodowej Agencji Programu Erasmus+ (tel. 22 46 31 063, e-mail: epale@frse.org.pl). Pracownicy biura zachęcają wszystkich zainteresowanych tematyką edukacji dorosłych do bezpłatnego rejestrowania się na platformie EPALE, zapisania się na newsletter i korzystania z zasobów platformy.

EPALE ma charakter otwarty (bezpłatny) i wielojęzyczny, zatem użytkownicy w państwach europejskich będą w stanie w pełni korzystać z jej funkcji i obszernych zasobów

edukacja dorosłych

24

Pierwsze koty za płoty Z niecierpliwością oczekiwaliśmy wyników pierwszego konkursu wniosków w ramach programu Erasmus+ Edukacja dorosłych. Zastanawialiśmy się, ile wniosków otrzymamy, czego będą dotyczyły i jakie organizacje będą się ubiegały o wsparcie Karolina Milczarek, Michał Chodniewicz program Erasmus+ Edukacja dorosłych

W

akcji 1 Mobilność edukacyjna otrzymaliśmy więcej wniosków niż się spodziewaliśmy, bo aż 114. Niestety, 19 z nich nie spełniło wymogów formalnych. Główną przyczyną odrzucenia wniosków było złożenie ich do niewłaściwego sektora – aplikacje składały organizacje zajmujące się kształceniem zawodowym, a nie niezawodową edukacją dorosłych. Na 95 wniosków zaakceptowanych w ocenie formalnej 44 uzyskały pozytywną ocenę jakościową i ostatecznie wszystkie zostały zatwierdzone do realizacji. W ich przypadku suma dofinansowania wyniesie 925 548 euro.

114 AŻ

WNIOSKÓW W AKCJI MOBILNOŚĆ edukacyjna

W akcji 2 Partnerstwa strategiczne otrzymaliśmy 64 wnioski, co odzwierciedlało oczekiwania Narodowej Agencji.

Wśród złożonych aplikacji 55 dotyczyło wyłącznie sektora edukacji dorosłych, natomiast dziewięć miało charakter

międzysektorowy – uwzględniały również działania charakterystyczne dla innych sektorów edukacji.

Główną przyczyną odrzucenia wniosków była ich niska jakość.

Wielu wnioskodawców złożyło projekty o niskiej zgodności z celami i priorytetami programu i akcji lub nie odnosiło się do wyznaczonych przez Komisję Europejską priorytetów akcji oraz celów polityk europejskich w zakresie edukacji dorosłych. Nie było natomiast problemów w ocenie formalnej, w trakcie której odrzucono tylko dwa wnioski złożone po terminie. Narodowa Agencja zaakceptowała 18 projektów, w tym trzy międzysektorowe, na łączną kwotę prawie 2,7 mln euro.

Liczymy, że w kolejnym roku konkursowym otrzymamy więcej wniosków dobrej jakości.

Przyczynić się do tego może fakt, że Komisja Europejska w tym roku wcześnie opublikowała Przewodnik po programie Erasmus+ 2015, a także doprecyzowała pewne zapisy, w tym definicję edukacji dorosłych. Serdecznie zapraszamy do korzystania z oferty programu i składania wniosków!

Narodowa Agencja zaakceptowała Projekty na łączną kwotę prawie

mln euro Europa dla Aktywnych 2/2014

Laureaci konkursu EDUinspiracje – kategoria edukacja dorosłych (Grundtvig)

25

W niebo wzięci Tytuł projektu:

Unlocking the Universe

Organizator:

Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne

Czas realizacji:

2011-2013 r.

Warsztaty i pokazy astronomiczne oraz seanse planetaryjne – takie atrakcje przygotowano dla seniorów w ramach projektu Unlocking the Universe, zrealizowanego w Olsztynie. Pogłębianie wiedzy z zakresu astronomii nie było jednak najważniejszym celem przedsięwzięcia. Organizatorzy wybrali tę dziedzinę, ponieważ uznali, że astronomia zainspiruje seniorów do działania. I nie pomylili się.

Słuchacze Koła Astronomicznego Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Olsztynie oraz podopieczni miejscowego Ośrodka Mieszkalno-Rehabilitacyjnego Polskiego Związku Niewidomych zaangażowali się w projekt z radością. Dzięki niemu mogli nie tylko wziąć udział w pokazach i obserwacjach rzadkich i ciekawych zjawisk astronomicznych, ale także – przy wsparciu pracowników planetarium – przygotować wystawę popularyzującą postać i dokonania naukowe Mikołaja Kopernika.

Uczestnicy projektu opracowali również trasę turystyczną obejmującą miejsca działalności i pobytu Kopernika, a także przeprowadzili cykl pięciu spotkań dla niewidomych i niedowidzących o Układzie Słonecznym, korzystając ze stworzonych przez siebie trójwymiarowych rysunków, makiet i modeli. Przygotowali także prezentacje wyników badań nad problemami objętymi tematyką projektu. Wykonane przez uczestników przedsięwzięcia pomoce dydaktyczne nadal są wykorzystywane na zajęciach dla osób niewidomych i niedowidzących.

Różnorodność działań umożliwiła beneficjentom wszechstronny rozwój. Seniorzy nie tylko pogłębili swoją wiedzę w zakresie astronomii i pionierskich odkryć w tej dziedzinie, ale również poczuli się współodpowiedzialni za podejmowane działania. Dziś są bardziej energiczni i zmotywowani. Nie tylko potrafią zachęcić do aktywności swoich rówieśników, ale także przekazywać wiedzę osobom niewidomym i niedowidzącym. Pokonując nieśmiałość i strach, wzmocnili również poczucie własnej wartości.

Projekt Unlocking the Universe był próbą odpowiedzi na wyzwania edukacyjne związane ze starzeniem się populacji w Europie. Organizatorzy zadbali więc o stworzenie podstaw współpracy, obejmującej dzielenie się doświadczeniami i umiejętnościami w pracy z seniorami, z zagranicznymi partnerami projektu. Były nimi instytucje z Wielkiej Brytanii, Słowacji i Francji. W trakcie projektu przedstawiciele partnerskich organizacji przyglądali się temu, w jaki sposób w innych krajach prowadzone są działania edukacyjne, by następnie wdrażać wybrane rozwiązania w swoich placówkach.

Od koordynatora:

Elżbieta Plucińska Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne Do realizacji projektu przystąpiliśmy z konkretną wizją tego, co zamierzamy osiągnąć. Mimo że współpraca z zagranicznymi partnerami nie była dla nas nowością, spotkania z nimi w czasie warsztatów okazały się bardzo inspirujące. Każdy z partnerów, prezentując swoje działania i osiągnięcia, potrafił zaproponować coś oryginalnego.

Zachęciło nas to do poszukiwania jeszcze lepszych rozwiązań. Była to dla mnie interesująca intelektualna przygoda, a jednocześnie okazja do poznania różnych kultur, regionów Europy, miast, biografii wybitnych astronomów, a przede wszystkim ludzi z różnych zakątków naszego kontynentu.

26

konkurs european language label

Dotyk – zapomniany sensor Zakończyła się 13. edycja konkursu na najbardziej innowacyjne projekty językowe – European Language Label. Nagrodzono 15 inicjatyw – unikatowych i inspirujących. Wśród nich było przedsięwzięcie pod nazwą Dotykanie świata dr Beata Wyszyńska Instytut Anglistyki, Społeczna Akademia Nauk w Warszawie

rojekt Dotykanie świata polegał na stworzeniu narzędzia terapii psycholingwistycznej, wykorzystującego poszczególne etapy moich doświadczeń, poszukiwań, inspiracji i wzruszeń, które były możliwe dzięki osobom niewidomym i niedowidzącym.

To oni byli moim oknem na świat doznania haptycznego (dotykowego), jego możliwości i multisensoryczności w procesie nauczania-uczenia się języka angielskiego.

Etap pierwszy. Pamiętam początek mojej pracy z osobami z dysfunkcją wzroku, jak odkrywałam dotyk – sensor zapomniany albo wciąż jeszcze przeze mnie niezauważony. Próbując odczytać – zrozumieć dotyk, zakładałam na oczy czarną opaskę i tak funkcjonowałam przez kilkanaście minut dziennie. To, co odkrywałam, było przerażające, bowiem uświadamiało mi, jak mało wiem o zapachu, dźwięku, i jak niewiele mój dotyk potrafi rozpoznać.

Etap drugi. Ucząc języka angielskiego osoby z dysfunkcją wzroku, wciąż miałam poczucie niespełnienia – zdobywanie kompetencji językowych było głównym celem procesu nauczania-uczenia się języka angielskiego, nie stanowiło jednak narzędzia terapii mentalnej. Świadomość, że język jest narzędziem terapeutycznym o ogromnym potencjale, głęboko zakorzenionym w procesie odkrywania nas samych, zmuszała do poszukiwań.

Stworzenie terapii, która bazowałaby na multisensorycznych technikach dydaktyczno-relaksacyjnych, terapii, która byłaby wartością psycholingwistyczną, łączącą aspekty językowe – nauczania-uczenia się języka angielskiego z domeną psychiczno-społeczną,

Dokładne opisy wszystkich projektów nagrodzonych w ramach tegorocznej edycji konkursu European Language Label można znaleźć na stronie konkursu: ell.org.pl, a także w numerze 3/2014 czasopisma „Języki Obce w Szkole” w artykule Anny Grabowskiej (www.jows.pl)

archiwum autora

P

Dzięki dotykowi niewidomi poznają świat

terapii, która wpływa na wyciszenie emocji poprzez przełamanie izolacji psychiczno-społecznej osób niewidomych i niedowidzących – było moim wyzwaniem.

Etap trzeci. Zbudowaliśmy terapię psycholingwistyczną Dotykanie Świata, łączącą akwizycję języka z domeną psychiczną.

Metoda direct, którą nazwałam Re-charged Direct Method, terapia wodą, piaskiem, nagrzewanie półkul mózgowych w procesie bioemanacji (BSM), kinestezja edukacyjna, wykorzystująca ruch jako motyw usprawniania kinestetycznego osób z dysfunkcją wzroku – to bloki towarzyszące rozwojowi językowo-mentalnemu słuchaczy. Wykorzystanie różnorodnych technik

w obszarze kompensacji zmysłowej było kluczowe w tworzeniu multisensorycznych technik poznania językowego. Zbudowanie bloku zwanego dotykową repetycją struktury, z wykorzystaniem piłek pingpongowych, sznurka o różnej fakturze i grubości oraz magnetycznych patyczków, stymulowało językowo-poznawczą efektywność studentów.

Etap czwarty. Połączenie wiedzy z zakresu metodyki nauczania języka angielskiego, tyflopedagogiki i psychologii okazało się niezbędne w procesie budowania terapii. Po wprowadzeniu programu nastąpiła ogromna satysfakcja. Stanowi ona wartość dodaną terapii i jest to byt nauczyciela spełnionego lub po prostu byt kreatywny.

Moje sugestie dotyczące odkrywania języka jako narzędzia terapii mentalno-językowej wskazują na wielki potencjał ukryty w procesie nauczania-uczenia się języka angielskiego osób z dysfunkcją wzroku, który my nauczyciele możemy uaktywnić.

Europa dla Aktywnych 2/2014

projekty centralne

27

Projekty centralne – po co i dla kogo?

Tworzenie sojuszy na rzecz wiedzy czy umiejętności sektorowych, organizacja ogólnoeuropejskich imprez sportowych oraz współpraca na rzecz budowania potencjału uczelni wyższych – to domena akcji centralnych programu Erasmus+ Tadeusz Wojciechowski Zespół Upowszechniania Rezultatów i Analiz Programowych FRSE

rojekty w akcjach centralnych to ponadnarodowe działania odpowiadające na potrzeby całej Unii Europejskiej w obszarze edukacji i szkoleń. Te potrzeby, cele i priorytety opisano w oficjalnych dokumentach Komisji Europejskiej, takich jak zalecenia i rezolucje Rady Europejskiej, plany działań, deklaracje i strategia Europa 2020. W przypadku akcji centralnych Erasmus+ jest bezpośrednim narzędziem prowadzącym do osiągania celów strategicznych UE. Składane wnioski muszą być adekwatne do polityki UE – to pierwsza istotna różnica między projektami zdecentralizowanymi i centralnymi.

Drugą różnicą jest miejsce składania wniosku. Akcje centralne są wdrażane i zarządzane przez Agencję Wykonawczą ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego (EACEA) oraz bezpośrednio przez Komisję Europejską w Brukseli. Zaproszenia do składania wniosków oraz cała dokumentacja dotycząca projektów centralnych znajduje się tylko na stronie internetowej EACEA. To do niej należy kierować wnioski, ona też jest odpowiedzialna za cały cykl życia projektu.

Trzecim wyróżnikiem jest sposób finansowania. Budżet programu Erasmus+ w okresie 2014–2020 to ponad 14,7 mld euro. Większość środków przeznaczona jest na realizację akcji zdecentralizowanych, zarządzanych przez narodowe agencje. W akcjach centralnych mamy do dyspozycji tylko kilkadziesiąt milionów euro (w tym niewiele ponad 15 mln euro w akcji 2 – Sojusze na rzecz wiedzy i Sojusze na rzecz umiejętności sektorowych,

archiwum FRSE

P

Uczestnicy spotkania informacyjnego na temat projektów centralnych i sportu

ponad 9 mln euro na budowanie potencjału w dziedzinie młodzieży, prawie 12 mln euro w akcji Jean Monnet i niemal 17 mln w akcji Sport).

Czwartą różnicą jest inna rola Narodowej Agencji Programu Erasmus+. Ma ona za zadanie przede wszystkim wspierać informacyjnie polskich beneficjentów, organizując spotkania szkoleniowe i konsultacyjne. Dwa z nich odbyły się w październiku. Pierwsze dotyczyło projektów realizowanych w ramach programu Erasmus+ Sport. Przedstawiono wówczas unijne priorytety w zakresie sportu, takie jak: walka z dopingiem, równouprawnienie, rozwój dwutorowej kariery sportowców oraz promowanie zdrowego stylu życia. Drugie spotkanie – poświęcone wszystkim akcjom centralnym

– koncentrowało się na unijnej polityce, roli programów edukacyjnych oraz międzynarodowym aspekcie projektów realizowanych w ramach programu Erasmus+.

W obu wydarzeniach wzięło udział w sumie ponad 160 osób.

Akcje centralne są realizowane od pierwszej edycji programów edukacyjnych Unii Europejskiej. W programie „Uczenie się przez całe życie” w latach 2007–2012 polskie instytucje wzięły udział w 592 projektach, których budżet wyniósł 223,7 mln euro. Niestety tylko 29 naszych instytucji pełniło rolę liderów projektu.

Pozostaje mieć nadzieję, że w perspektywie 2014–2020 projekty centralne staną się obiektem większego zainteresowania instytucji z Polski, które nie będą bały się brać na siebie roli inicjatorów i liderów.

28

FUNDACJA ROZWOJU SYSTEMU EDUKACJI

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji FRSE od ponad dwudziestu lat zmienia oblicze polskiej edukacji. Daje możliwość zdobycia zarówno wiedzy podstawowej, jak i specjalistycznej, w sposób formalny i akademicki oraz pozaformalny i prak-

Programy, działania, inicjatywy zarządzanie przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji

tyczny. Umożliwia rozwijanie pasji w odległych krajach i w lokalnych społecznościach.

FRSE jest jedyną w Polsce instytucją z tak ogromnym doświadczeniem

www.etwinning.pl

Krajowe Biuro Programu eTwinning

w zarządzaniu kilkunastoma edukacyjnymi programami europejskimi. W la-

European Language Label

tach 2007-2013 koordynowała w Polsce programy „Uczenie się przez całe

Krajowe Biuro Eurodesk Polska

życie” (Erasmus, Leonardo da Vinci, Comenius i Grundtvig) i „Młodzież

Krajowe Centrum Europass

w działaniu”. Wiarygodność Fundacji przełożyła się na zaufanie, jakim obda-

Polskie Biuro Eurydice

rzono ją, powierzając jej funkcję Narodowej Agencji Programu Erasmus+ na

Krajowe Biuro EPALE

lata 2014-2020.

SALTO – Centrum Współpracy

Równolegle FRSE realizuje europejskie inicjatywy informacyjno-eduka-

www.erasmuspl us.org.pl

Program Erasmus+

www.ell.org.pl www.eurodesk.pl www.europass.org.pl www.eurydice.org.pl wwww.ec.europa.eu/epale www.salto-youth.net/eeca

z Krajami Europy Wschodniej i Kaukazu

cyjne: European Language Label, eTwinning, Eurodesk Polska, Europass,

Polsko-Litewski Fundusz Wymiany Młodzieży

www.plf.org.pl

Eurydice i EPALE. Wspiera również współpracę z krajami Wschodu poprzez

Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy

www.fss.org.pl

Polsko-Litewski Fundusz Wymiany Młodzieży oraz Centrum Współpracy

Fundusz Stypendialny Sciex-NMSch

www. sciex.pl

SALTO z Krajami Europy Wschodniej i Kaukazu. Fundacja od kilku lat jest też

Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet III:

operatorem Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego działającego w ra-

Wysoka jakość systemu oświaty

mach Norweskiego Mechanizmu Finansowego i Mechanizmu EOG oraz

Konkurs EDUinspiracje

Funduszu Stypendialnego Sciex-NMSch. Od 2012 r. FRSE realizuje trzy

Czasopismo „Języki Obce w Szkole”

www.jows.pl

projekty w ramach Priorytetu III: Wysoka jakość systemu oświaty POKL.

Kwartalnik „Europa dla Aktywnych”

www.europadlaaktywnych.pl

www.pokl.frse.org.pl www.eduinspiracje.org.pl

Europa dla Aktywnych 2/2014

NIE PRZEGAP TERMINÓW Programy zarządzane przez FRSE – terminy składania wniosków PROGRAM

Erasmus+ Akcja 1 MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA

SEKTOR

Szkolnictwo wyższe

NAZWA

OPIS

TERMIN

Mobilność (wyjazdy pracowników, w tym nauczycieli akademickich)

WIĘCEJ

Wyjazdy w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych dla studentów zagranicznej uczelni oraz w celach szkoleniowych.

4.03.15, g. 12.00

Mobilność (wyjazdy studentów na studia i praktyki)

Wyjazdy w celu realizacji części studiów na uczelniach zagranicznych dla studentów I, II i III stopnia (studia licencjackie, magisterskie, doktoranckie).

4.03.15, g. 12.00

Mobilność (staże dla absolwentów szkół wyższych)

Staże dla absolwentów szkół wyższych pod warunkiem ich rekrutacji przez szkołę/ uczelnię macierzystą na ostatnim roku nauki/studiów.

4.03.15, g. 12.00

Mobilność uczniów (i absolwentów)

Wyjazdy na praktyki i staże dla uczniów szkół zawodowych oraz absolwentów do jednego roku po zakończeniu szkoły.

4.03.15, g. 12.00

Mobilność kadry

Wyjazdy kadry zaangażowanej w proces kształcenia zawodowego.

4.03.15, g. 12.00 4.03.15, g. 12.00

erasmusplus.org.pl/ edukacja-szkolna

erasmusplus.org.pl/ edukacja-doroslych

erasmusplus.org.pl/ szkolnictwo-wyzsze

Erasmus+ Akcja 1 MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA

Kształcenie i szkolenia zawodowe

Erasmus+ Akcja 1 MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA

Edukacja szkolna

Mobilność kadry

Wyjazdy pracowników szkół i przedszkoli na zagraniczne kursy i inne formy szkoleniowe oraz w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych w zagranicznej szkole partnerskiej (teaching assignment) i obserwacji pracy zagranicznej szkoły partnerskiej lub innej organizacji działającej w obszarze edukacji szkolnej (job shadowing).

Erasmus+ Akcja 1 MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA

Edukacja dorosłych

Mobilność kadry

Wyjazdy kadry edukacji dorosłych na zagraniczne kursy i innego typu formy szkoleniowe oraz w celu prowadzenia zajęć edukacyjnych/szkoleń w obszarze edukacji dorosłych w zagranicznej organizacji partnerskiej.

4.03.15, g. 12.00

Mobilność młodzieży (wymiany młodzieżowe)

Dofinansowanie międzynarodowych wymian młodzieży.

4.02.15 i 30.04.15, g. 12.00

Mobilność młodzieży (EVS)

Program dla młodych ludzi, kórzy chcą pracować społecznie za granicą oraz dla organizacji, które chcą przyjąć wolontariusza z zagranicy.

4.02.15 i 30.04.15, g. 12.00

Mobilność osób pracujących z młodzieżą

Dotacje na międzynarodowe szkolenia, seminaria, współpracę w sieci, wizyty studyjne i staże w organizacjach partnerskich.

4.02.15 i 30.04.15, g. 12.00

Partnerstwa strategiczne

Działania oraz projekty międzysektorowe wzmacniające współpracę organizacji uczestniczących w obszarze wymiany dobrych praktyk.

31.03.15, g. 12.00

erasmusplus.org.pl/ szkolnictwo-wyzsze/

Partnerstwa strategiczne

Projekty strategiczne realizowane w partnerstwach pomiędzy instytucjami działającymi w obszarze kształcenia i szkoleń zawodowych oraz ogólnego z krajów uczestniczących w programie. Możliwa jest również realizacja projektów międzysektorowych, polegających na współpracy instytucji zaangażowanych w kształcenie i szkolenia zawodowe, szkolnictwo wyższe, edukację dorosłych, kształcenie pozaformalne młodzieży oraz edukację szkolną.

31.03.15, g. 12.00

erasmusplus.org.pl/ ksztalcenie-i-szkolenia-zawodowe/

Partnerstwa strategiczne – współpraca szkół

Współpraca między szkołami prowadząca np. do rozwoju programów nauczania, wzmocnienia europejskiego wymiaru edukacji, nabywania podstawowych kompetencji.

31.03.15, g. 12.00

erasmusplus.org.pl/ edukacja-szkolna

Partnerstwa strategiczne – współpraca między regionami

Współpraca pomiędzy władzami lokalnymi/regionalnymi prowadząca do rozwoju szkół i placówek edukacyjnych oraz wzmocnienia europejskiego wymiaru edukacji.

31.03.15, g. 12.00

erasmusplus.org.pl/ edukacja-szkolna

Partnerstwa strategiczne – współpraca instytucji działających w obszarze edukacji

Współpraca na rzecz innowacji i wymiany dobrych praktyk (m.in. opracowywanie nowatorskich programów, metod, narzędzi i materiałów służących rozwojowi kompetencji nauczycieli, dzieci i młodzieży; tworzenie sieci współpracy i nawiązywanie współpracy).

31.03.15, g. 12.00

erasmusplus.org.pl/ edukacja-szkolna

Erasmus+ Akcja 1 MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA

Młodzież

Erasmus+ Akcja 2 WSPÓŁPRACA NA RZECZ INNOWACJI I DOBRYCH PRAKTYK

Szkolnictwo wyższe

Erasmus+ Akcja 2 WSPÓŁPRACA NA RZECZ INNOWACJI I DOBRYCH PRAKTYK

Kształcenie i szkolenia zawodowe

Erasmus+ Akcja 2 WSPÓŁPRACA NA RZECZ INNOWACJI I DOBRYCH PRAKTYK

Edukacja szkolna

erasmusplus.org.pl/ksztalcenie-i-szkolenia-zawodowe

erasmusplus.org.pl/ mlodziez

Erasmus+ Akcja 2 WSPÓŁPRACA NA RZECZ INNOWACJI I DOBRYCH PRAKTYK

Edukacja dorosłych

Partnerstwa strategiczne

Projekty umożliwiające wymianę doświadczeń, praktyk i rozszerzenie współpracy europejskiej pomiędzy organizacjami zajmującymi się edukacją dorosłych, a także projekty wspierające współpracę międzysektorową, z organizacjami działającymi w innych obszarach edukacji.

31.03.15, g. 12.00

erasmusplus.org.pl/ edukacja-doroslych

Erasmus+ Akcja 2 WSPÓŁPRACA NA RZECZ INNOWACJI I DOBRYCH PRAKTYK

Młodzież

Partnerstwa strategiczne

Współpraca na rzecz innowacji i wymiany dobrych praktyk (m.in. opracowywanie nowatorskich programów, metod, narzędzi i materiałów służących rozwojowi kompetencji młodzieży; tworzenie sieci współpracy i nawiązywanie współpracy z władzami publicznymi). Międzynarodowe inicjatywy młodzieżowe – projekty samodzielnie przygotowane przez młodych ludzi.

4.02.15 i 30.04.15, g. 12.00

erasmusplus.org.pl/ mlodziez

Erasmus+ Akcja 3 WSPARCIE REFORM STRATEGICZNYCH

Młodzież

Rozwój polityki młodzieżowej

Spotkanie młodych ludzi z osobami odpowiedzialnymi za wyznaczanie kierunków polityki w dziedzinach związanych z młodzieżą.

4.02.15 i 30.04.15, g. 12.00

erasmusplus.org.pl/ mlodziez

European Language Label

Konkurs instytucjonalny

Europejski znak innowacyjności w dziedzinie nauczania i uczenia się języków obcych.

Certyfikat jest wyróżnieniem za innowacyjne metody kształcenia i promuje osiągnięcia dydaktyczne.

13.04.15

ell.org.pl

Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy

Mobilność Studentów i Pracowników Uczelni

Wymiany studentów (studia I, II, III stopnia), wymiany pracowników uczelni.

od 2.02.15 do 2.04.15

fss.org.pl

Uwaga: aktualne terminy składania wniosków w programie Erasmus+ dostępne są na stronie: www.erasmusplus.org.pl/terminy Bądź na bieżąco Zdobądź więcej informacji!

Przyłącz się do dyskusji w mediach społecznościowych FRSE!

portalmlodziezowy.eu

Europa dla Aktywnych