MEEKIJKEN OVER DE SCHOUDER VAN.. JAN JOSEPH STOK
heen gaan, foto’s maken en dan weer weg-
hen niet garanderen dat het goed gaat. Als
Hoe doe je dat?
het beeld interessanter heeft gemaakt, door
gaan. Je wilt dat je werk verder gaat dan
het gevoel overheerst dat het te gevaarlijk, te
‘Ik heb daarna twee weken in een hotel geze-
nieuwe kaders en tegelijk de inhoud van het
alleen in de krant. Je laat zien wat je gemaakt
onduidelijk is, moet je het niet doen. Dan help
ten, niets gedaan. Ik was te bang om de straat
verhaal voorop bleef stellen. In Nederland Ad
hebt. Ik heb in Congo een keer een repor-
je die mensen daar ook niet. Sommige journa-
op te gaan. De kunst is om die angst onder
van Denderen omdat hij zo lang met een on-
tage gemaakt over een groep padvinders, ik
listen denken: ik moet nu gaan, anders is het
controle te krijgen en weer verder te gaan.
derwerp bezig is en daarvan zoveel verschil-
heb toen mijn werk gegeven, dat ze op hun
momentum voorbij. Maar Afrika gaat niet weg,
Niet denken dat het je nog een keer overkomt.
lende elementen belicht, zoals in Go no Go.
website gebruiken, daarmee krijgen ze meer
veel van die gebieden veranderen niet. Ster-
Ik heb toen heel veel contact gehad met Tim
Verder ben ik verslaafd aan films. Als ik naar
sponsoring.’
ker nog, die gebieden hebben er meer baat
Hetherington, een oud-docent van mij uit Lon-
de bioscoop ga krijg ik meteen tien nieuwe
bij als je op het goede moment komt, eerder
den, dat was heel belangrijk voor me.’
ideeën. Misschien komt dat omdat ik veel naar
Mede op basis van je contacten ter plaatse schat
of later dan de CNN karavaan. Ik denk dat het
je de risico’s in en maak je de afweging of je
professioneel is om die beslissing te kunnen
Wat zei hij tegen je?
je even twee uur passief bezig, alleen maar
gaat?
nemen.’
‘Hij nam mij heel serieus, ook al was ik in
aan het kijken. Het werkt therapeutisch en het
Suriname en niet in Afghanistan; je bent bijna
geeft inspiratie. Ik kijk vooral Arthouse films,
‘Ja. Laatst zou ik bijvoorbeeld naar Darfur
heftige gebieden ga. Als je in een stoel zit ben
gaan. Voor gevaarlijke gebieden krijg je mak-
Maar soms blijken risico’s moeilijk in te schat-
vermoord door vijf jongens , je bent vernederd, maar zelfs uit Hollywoodfilms films haal ik
kelijk geld van fondsen We hadden al geld
ten. Je bent in Suriname aan de dood ontsnapt?
broek omlaag, dat doet iets met je. Hij hielp
inspiratie. Gisteren was ik bijvoorbeeld naar
gekregen om te gaan, maar die reis heb ik
‘Ja. Dat was geen oorlogsgebied, misschien
me ook het te relativeren, drukte me op het
My Idiot Brother. De menselijkheid, de filosofie
moeten annuleren. Vroeger ging je naar een
dat ik daarom niet genoeg op mijn hoede was.
hart dat ik verder moest gaan. De collegiali-
erachter – niet alles is zo cliché als het lijkt
vluchtelingenkamp in Tsjaad, maakte daar
Ik reisde van Frans Guyana naar Suriname om
teit, ook al kende hij me niet zo goed, was echt – daardoor reflecteer je ook op wie je bent. Je
afspraken met mensen, sprong in een jeep en
een verhaal te maken over Marrons. Onder-
heel mooi.’
je ging de grens over. Het was gevaarlijk, maar weg vroeg ik aan twee jongens of ze mij naar
wordt als fotograaf bijvoorbeeld ook als een rare persoon gezien, en tegelijkertijd maak
je wist wel dat het ging lukken. Inmiddels is
mijn hotel konden brengen. Binnen een paar
Heb je die angst nog eens gevoeld?
je werk dat van belang is. Die vraag houdt
Tsjaad een goede vriend van Soedan gewor-
seconden hebben zij toen drie andere jongens
‘Niet zoals tijdens die reis. Maar dit soort din-
me wel bezig: hoe blijf je werken terwijl niet
den, daardoor is het bijna onmogelijk om daar
gebeld en me naar een nephotel gebracht.
gen gebeuren eens in de zoveel tijd met alle
iedereen begrijpt wat ik doe?’
de grens over te gaan. Ik heb met heel veel
Daar zijn ze met zijn vijven op me gesprongen,
oorlogsfotografen.’
rebellen en mensen van allerlei organisaties
mes op de keel, gedreigd om mijn ballen af te
gebeld die me allemaal vertelden: als je nu
snijden, mijn portemonnee en mobiel gejat. Ik
Heb je bepaalde inspiratiebronnen?
Word je zo gezien?
gaat is het zelfmoord. Dan kan ik wel stoer
was in the middle of nowhere, zat onder het
‘Inspiratiebronnen uit de fotografie zijn na-
‘Ik denk dat heel weinig mensen ons vak be-
doen, proberen misschien toch wat foto’s in
bloed. Ben echt aan de dood ontsnapt. Daar
tuurlijk Tim Hetherington, Eugene Richards,
grijpen. Zelfs de redacties zien foto’s als een
de krant te krijgen, maar het risico is gewoon
ben ik heel erg van geschrokken. De kunst is
zoals voor veel mensen James Nachtwey.
product, die zien niet wat er voor, tijdens of
te groot. Ik heb een vriendin, familie, ik kan
om dan weer verder te gaan.’
Joachim Ladefoged omdat hij voor het eerst
na is gebeurd. Veel mensen hebben geen idee
Waarom ben je een rare persoon als fotograaf?