ΤΕΥΧΟΣ 25

το

τε ύχ ο δω ς δ ρε ιαν άν έμ ε

τα ι

ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

ΑΠΕΛΣ

ΕΤΟΣ 2019

Σεπτέμβρης - Οκτώβρης - Νοέμβρης ❀

Τρίτη Περίοδος ❀

ΤΕΥΧΟΣ 25ο

Πραγματικοί εκδότες της «Φωνής» οι Συνεργαζόμενοι

Να που τώρα η Φωνή Λογοτεχνών βαδίζει στην Τρίτη Περίοδό της –παρ’ ότι κάποιοι δεν πίστευαν ότι θα συνεχίσουμε και άλλοι το απεύχονταν– μετά μάλιστα απ’ την απώλεια του αρχισυντάκτη της Γιάννη Παπαοικονόμου… Ωστόσο, η θλίψη μας συνεχίζεται, καθώς είχαμε και άλλη μια εξίσου σοβαρή απώλεια: Μας άφησε χρόνους και ο Γιάννης Καραβίδας! Ο παλαιός Πρόεδρος της Ετ. Ελλήνων Λογοτεχνών, μαχητής ποιητής και από 20ετίας συνεργάτης του περιοδικού μας. Επίσης, ο Γ.Κ. υπέγραφε και με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Άρης Απένταρος τα δηκτικά συνήθως σατυρικά στιχουργήματα τού πρωτοσέλιδου της Φ.Λ. Ένα χαρακτηριστικό που τον διέκρινε ως αγωνιστή της ζωής είναι ότι, παρ’ όλη την χρόνια κλινήρη κατάστασή του, πάλευε έως την τελευταία του πνοή: Το εδώ στιχούργημά του το έστειλε, ως ενθύμημα

Διαβάστε

Σαν τότε…

Αρθρογραφία

Επικαιρότητα

Νέα από την ΕΕΛ

Μορφές του πνεύματος

σελ. 2

σελ. 3 - 12

σελ. 13 - 23

σελ. 24 - 26

Μάνος Λοΐζος ~

Γιώργος Παπαδόγγονας

Μορφές που έφυγαν Επετειακά

Η πένα συνεργατών

Ο Παρατηρητής

σελ. 27 - 31

σελ. 32 - 35

σελ. 36 - 40 σελ 41 - 59 σελ. 60

στη μνήμη του συμμαχητή του Γ.Παπαοικονόμου, στις 11 Νοέμβρη. Όμως, στις 27 Νοέμβρη τον ακολούθησε στον τόπο του προορισμού όλων μας, όταν πλέον στέλναμε τη Φ.Λ. για τύπωμα. Έτσι, για να μην αργήσουμε και πάλι την έκδοσή της, αφιέρωμα στη μνήμη του αγαπητού μας συναγωνιστή Γιάννη Καραβίδα, θα έχουμε στο επόμενο τεύχος. Εμείς και πάλι υποσχόμαστε ότι θα πορευτούμε στον τομέα της πολιτισμικής μας παράδοσης, πάνω στη γραμμή των μαχητών αυτών του λαού μας. Έτσι αρχίσαμε και θα συνεχίσουμε την ανασύνταξη του δυναμικού της Φ.Λ. στην τωρινή Τρίτη Περίοδό της. Επίσης, προχωρήσαμε στην ανανέωση τόσο του Λογότυπου όσο και του Υπότιτλου της «Φωνής», προσαρμόζοντας την προσπάθειά μας στις σημερινές συνθήκες.

Η ΑΠΕΛΣ δεν περιορίζεται πλέον ως “ΠΑΡΑΤΑξΗ" σ’ εκείνη την μοναχικά ολιγάριθμη επανάληψη εντός της αιθούσης “Μιχαήλας Αβέρωφ", αλλά με αφετηρία την ΕΕΛ, τώρα υπερίπταται του ουρανού της ως ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ, ταξιδεύοντας μέσω της «Φωνής» και ανταλλάζοντας πνευματικά δημιουργήματα εκτός Αθηνών και Ελλάδας με τους συνεργάτες μας. Τώρα, σε συστράτευση διανοητική και φυσική με τους ομότεχνούς μας, ενώνουμε τις φωνές μας ως ένα σάλπισμα υπέρ των δικαιωμάτων των εργαζομένων γενικά, αλλά και κατά όλων εκείνων που υπονομεύουν όχι μόνο την οικονομική κατάσταση των λαϊκών στρωμάτων, αλλά και την απόριψη και διαστρέβλωση του λαϊκού πολιτισμού μας. Έτσι, οι ΣΥΝΕΡΓΑζΟμΕΝΟΙ με την «Φωνή», είναι οι πραγματικοί εκδότες του περιοδικού μας.

~ ❀~

ΚΑΙ ΕΙΠΕ Ο ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΙ

Μπορώ ακόμα να με θέλω να κρίνω και να καταγγέλλω το χυδαίο, το μη ομαλό, πάντα με ξεκάθαρο μυαλό. Με το ‘να μάτι στο χαρτί και στο γυαλί με τ’ άλλο ν’ αφομοιώνω το καλό το σάπιο ν’ αποβάλλω κι απ’ τις αυλές της υδρογείου να λείπει η κόπρος του Αυγείου. Άρης Απένταρος

Φωνή Λογοτεχνών Τριμηνιαίο Περιοδικό Έκδοση ΑΠΕΛΣ

Τεύχος 25ο – Τρίτη Περίοδος

ΣεΠΤεΜβρΗΣ - ΟκΤωβρΗΣ - ΝΟεΜβρΗΣ

2019

Ηλεκτρονική Διεύθυνση:

email:

flogotexnwn@yahoo.gr

Ιστότοπος:

ISSUU.com/fonilogotexnwn

Επιμέλεια Έκδοσης & Σελιδοποίηση:

Γιάννης Α. Μαντάς Ομάδα Σύνταξης:

Παναγιώτης καραβασίλης Τίτος κοκκινέας και

Συνεργαζόμενοι Λογότυπο Εξωφύλλου: Γιάννης Α. Μαντάς

Εκτύπωση - Βιβλιοδεσία: ΣΥΝΘεΣΗ κιάφας 3 & Ακαδημίας, Αθήνα Τηλ. 210 3813838 Η Φωνή Λογοτεχνών στην έντυπη μορφή της στηρίζεται στις προσφορές συνεργατών και φίλων

Σαν ΤοΤε…

ΣΕΠΤΕμΒΡΗΣ Γεννιούνται 1838 (25.9) ο ποιητής Αχιλλέας Παράσχος. 1860 (6.9) ο ποιητής Λορέντζος (Λαυρέντιος) Μαβίλης. 1878 (14.9) ο πολιτικός και διπλωμάτης Ίωνας Δραγούμης. 1882 (7.9) ο μουσουργός και αρχιμουσικός Θεόφραστος Σακελλαρίδης, 1893 (28.9) ο λογοτέχνης και ιστορικός Γιάννης Σκαρίμπας. 1901 (2.9) ο σημαντικός υπερρεαλιστής ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος. 1906 (25.9) ο μεγάλος Σοβιετικός συνθέτης Ντμίτρι Σοστακόβιτς.

1908 (13.9) ο σκηνοθέτης και δάσκαλος του θεάτρου Κάρολος Κουν. 1927 (1.9) ο λαϊκός τραγουδιστής και συνθέτης Βαγγέλης Περπινιάδης. 1938 (11.9) η ηθοποιός Ξένια Καλογεροπούλου. Αποβιώνουν 1904 (26.9) ο συγγραφέας Λευκάδιος Χερν. 1915 (13.9) ο δημοσιογράφος, ποιητής και συγγραφέας Στέφανος Γρανίτσας. 1929 (30.9) ο γλωσσολόγος και λογοτέχνης Γιάννης Ψυχάρης, ο ηγέτης του κινήματος για την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας στην Ελλάδα. 1938 (15.9) ο γλύπτης Γιαννούλης Χαλεπάς.

1949 (19.9) ο συνθέτης Νίκος Σκαλκώτας. 1954 (3.9) η ηθοποιός Μαρίκα Κοτοπούλη. 1968 (14.9) στη Μόσχα ο κομμουνιστής ηθοποιός και πολιτικός πρόσφυγας Αντώνης Γιαννίδης. 1971 (20.9) ο τιμημένος με Νόμπελ μεγάλος Ελληνας ποιητής Γιώργος Σεφέρης (Γιώργος Σεφεριάδης). Η κηδεία του μετατρέπεται σε μαζική λαϊκή διαδήλωση κατά της χούντας. 1973 (23.9) ο χιλιανός κομμουνιστής ποιητής Πάμπλο Νερούδα (Βραβείο Στάλιν, 1953, Νόμπελ Λογοτεχνίας, 1971). 1984 (3.9) ο κομμουνιστής ηθοποιός Μάνος Κατράκης. 1994 (19.9) ο ζωγράφος Αλέξης Ακριθάκης. 1997 (16.9) η κορυφαία υψίφωνος Μαρία Κάλας. 2001 (14.9) ο λαϊκός τραγουδιστής και συνθέτης Στέλιος Καζαντζίδης. 2004 (23.9) η συγγραφέας Διδώ Σωτηρίου.

2007 (5.9) ο συγγραφέας και σκηνοθέτης του κινηματογράφου Νίκος Νικολαΐδης. 2013 (27.9) η τραγουδίστρια Πόλυ Πάνου.

ΟΚΤΩΒΡΗΣ Γεννιούνται 1795 (26.10) ο μουσουργός Νικόλαος Μάντζαρος, συνθέτης του ελληνικού Εθνικού Υμνου. 1814 (19.10) ο ζωγράφος Θεόδωρος Βρυζάκης. 1860 (17.10) ο μουσουργός Διονύσιος Λαυράγκας.

1881 (25.10) ο Ισπανός κομμουνιστής ζωγράφος Πάμπλο Πικάσο, δημιουργός της «Γκουέρνικα» κ.α. όπως και του περίφημου σκίτσου του Νίκου Μπελογιάννη 1888 (31.10) ο συγγραφέας και ποιητής Ναπολέων Λαπαθιώτης. 1896 (30.10) ο ποιητής Κώστας Καρυωτάκης.

1907 (21.10) ο υπερρεαλιστής ζωγράφος και ποιητής Νίκος Εγγονόπουλος. 1919 (23.10) ο αρχαιολόγος Μανόλης Ανδρόνικος. 1920 (18.10) η ηθοποιός και πολιτικός Μελίνα Μερκούρη. 1922 (11.10) ο

~ 2 ~

ζωγράφος Επαμεινώνδας Παπαδόπουλος. 1925 (23.10) ο συνθέτης και ποιητής Μάνος Χατζιδάκις. 1937 (22.10) ο κομμουνιστής μουσικοσυνθέτης Μάνος Λοΐζος. 1940 (28.10) η λαϊκή τραγουδίστρια Πόλυ Πάνου. 1946 (24.10) η τραγουδίστρια του Νέου Κύματος Καίτη Χωματά. Αποβιώνουν 1909 (2.10) ο ζωγράφος Θεόδωρος Ράλλης. 1943 (28.10) ο γλύπτης Κώστας Δημητριάδης. 1957 (26.10) ο μεγάλος λογοτέχνης Νίκος Καζαντζάκης. 1958 (16.10) ο συνθέτης Μιχάλης Σουγιούλ (Μιχαήλ Σουγιουλτζόγλου). 1959 (23.10) ο εξπρεσιονιστής ζωγράφος Γιώργος Μπουζιάνης. 1966 (30.10) ο λογοτέχνης Γιώργος Θεοτοκάς. 1967 (17.10) ο ΕΑΜίτης λογοτέχνης Λέων Κουκούλας.

1979 (3.10) Αυτοκτονεί ο φιλόσοφος Νίκος Πουλαντζάς. 1985 (13.10) ο κομμουνιστής χαράκτης Τάσσος (Αναστάσιος Αλεβίζος). 1986 (29.10) ο ηθοποιός Μίμης Φωτόπουλος. Στη διάρκεια της Κατοχής είχε πάρει μέρος στην Εθνική Αντίσταση. 1988 (30.10 ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης.

ΝΟΕμΒΡΗΣ Γεννιούνται 1895 (98.11) ο λογοτέχνης και ζωγράφος Φώτης Κόντογλου. 1911 (2.11) ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης (Οδυσσέας Αλεπουδέλης) - Νόμπελ Λογοτεχνίας 1979. 1913 (7.11) ο θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης Αλέκος Σακελλάριος. 1928 (27.11) ο ηθοποιός Αλέκος Αλεξανδράκης. Αποβιώνουν 1869 (3.11) ο ποιητής Ανδρέας Κάλβος.

1896 (12.11) ο μουσουργός Σπυρίδων Ξύνδας. 1911 (3.11) ο πρωτοπόρος του θεάτρου Κωνσταντίνος Χρηστομάνος.

1912 (26.11) Σκοτώνεται ο Κερκυραίος ποιητής Λορέντζος Μαβίλης, στη μάχη του Δρίσκου στην Πίνδο, στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο. 1944 (12.11) ο ποιητής Τέλλος Αγρας (Ευάγγελος Ιωάννου).

1960 (2.11) ο συνθέτης, πιανίστας και διευθυντής ορχήστρας Δημήτρης Μητρόπουλος. 1962 (17.11) η κομμουνίστρια συγγραφέας Γαλάτεια Καζαντζάκη. 1968 (8.11) ο Κύπριος κομμουνιστής ποιητής Τεύκρος Ανθίας. 1979 (13.11) ο δημοσιογράφος και θεατρικός συγγραφέας Δημήτρης Ψαθάς. 1979 (13.11) ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Γιάννης Μαρής (Γιάννης Τσιριμώκος). 1979 (5.11) ο συγγραφέας Κώστας Κοτζιάς.

1989 (6.11) η συγγραφέας Μαρία Ιορδανίδου. 1990 (11.11) ο ηθοποιός και θεατρικός σκηνοθέτης Αλέξης Μινωτής (Αλέξης Μινωτάκης). 1990 (11.11) ο κομμουνιστής ποιητής Γιάννης Ρίτσος. 1998 (21.11) ο ποιητής Μιχάλης Κατσαρός.

2005 (8,11) ο ηθοποιός Αλέκος Αλεξανδράκης. 2006 (8,11) ο ελληνικής καταγωγής Αμερικανός συνθέτης Βασίλης Πολυδούρης.

2019

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ Νέα Ίσκρα

Στη μνήμη του Γιάννη Παπαοικονόμου

της επανάστασης γεννιούνται στα ματωμένα νύχια της γραφής σου, Γεφτουσένκο! Σε περιμένω εδώ! Σ’ ένα computer σκυφτός Στους βαμμένους τοίχους βλέπω τα συνθήματα των αιμάτων σου, το σονέτο «Τις καρδιές ας μεθύσουμε μ’ έρωτες νέους». Στ’ οργωμένο σώμα σου φλογισμένη επιγραφή: Η εξουσία στο λαό Όλη η εξουσία στα σοβιέτ...

Όσοι θυμούνται καλά την Ιστορία κρατούν καθρέφτες και χτενίζονται! Εκεί που ζωγραφίζαμε το σήμερα τα μάτια μας λησμόνησαν το χθες! Δεν είναι τα μνημεία, δεν είναι οι δάφνες που μούχλιασαν στα ηρώα, δεν είναι τα δόγματα που απολιθώθηκαν, δεν είναι τα τρακτέρ χαμένα, τα πέτρινα χέρια μας που σπάσαν! Έναν άνθρωπο έχουμε ξεχάσει στο μαύρο χιόνι της Ιστορίας δίχως μνημόσυνο!

Όλοι τώρα μάς περιγελούν Μπρος στ’ άδεια ράφια της προδομένης επανάστασης αίμα χυμένο και σπαταλημένο! Μνήμες του ‘17. Το νέο σφύριγμα του τρένου στα χέρια, οι μνήμες εμπιστοσύνης του Λαού στην επανάστασή μας! Στους άδειους πάγκους μας παράνομη η πρώτη σελίδα της φωτιάς μας, το πρώτο γράμμα, η νέα Ίσκρα, η νέα Ίσκρα σ’ ένα τρίπτυχο! Ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη: Γίνεται οδόφραγμα! Το νέο αγρόκτημα του δάσους μικρό φουντώνει!

Θρηνούμε τα υψηλά πέτρινα τείχη που ήταν αμετακίνητα. Ίσως θρηνούμε και την απώλεια της θέσης μας για μεταβολή! Πού πήγαμε; Πώς χαθήκαμε; Πόσοι μαζί μας ετάφησαν;

Μνημόσυνα, ήρθε ο καιρός! Το μεγαλύτερο πλήθος που είδε ποτέ η ματιά φαίνεται σε μια σημαία, ο καιρός του μαρμάρου, η ανάσταση! Οι ρύποι να φύγουν απ’ τα σώματα των αδικοχαμένων νεκρών! Να παίζει το νέο βιολί του Λαού τον ύμνο στα Μνημεία που δεν έχουν ακόμη υψωθεί, στους Μάηδες των θυμάτων σιδήρου. Τα ποιήματά σου αλφαβητάρια νέα

Ο φάκελος του αδικοχαμένου Ναού ανήσυχος: γεμάτες δρόμους οι καρδιές! Μπορεί κι ο Τρίτος Κόσμος!

~ ~ ~ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΑ ΡΙζΩμΑΤΑ ~ ~ ~

Η παγκόσμια ανισότητα…

«Ψιχαλίζει ξανά στης πόλης τα στενά τρωγλοδύτες προσπαθούν να κρυφτούν στρώνουν χαρτόκουτα στα πεζοδρόμια στις εσοχές των οικημάτων αγιογδύτες εωσφόροι κινούν της οικονομίας τα νήματα του πολέμου τα βήματα στρατιές προσφύγων στρατιές παιδιών ακατάπαυστες παραδέρνουν σε κύματα δυσθεώρητα». (Κώστας Δ. Υφαντής: Ψυχές παρείσακτες)

Εβδομήντα ένα χρόνια από την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (10121948). Η «Magna Carta» όλης της ανθρωπότητας πήγαζε από την επιθυμία των λαών για ειρήνη, την επαύριο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Δυστυχώς, «όλα τα Ανθρώπινα Δικαιώματα για όλους» που υπογραμμίζουν την ατομικότητα, την αλληλεξάρτηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πόρρω απέχουν από την πραγματικότητα. Έχει εξαφανιστεί η ελπίδα για τα πολιτιστικά, οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά, ανθρώπινα δι-

καιώματα, εξαιτίας της διευρυνόμενης καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Παράγει τον ηθικό εκτραχηλισμό, την πνευματική γύμνια, την αποστέωση, το έγκλημα σε ποικιλία (πόλεμο), τα ναρκωτικά. Οδηγεί τον άνθρωπο στην έσχατη κατάπτωση, παραμόρφωση των (συν)αισθημάτων, πνευματικό ακρωτηριασμό, απανθρωπισμό. Η ανάλυση των δεικτών της παγκόσμιας οικονομίας δείχνει πως μεγαλώνει η «ψαλίδα» μεταξύ φτωχών - πλουσίων…, καταγράφει τη διευρυνόμενη προϊστορική βαρβαρότητα του καπιταλισμού. Οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι. Ζουν στην εξαθλίωση. Οι πλούσιοι διευρύνουν τις περιουσίες τους, ευημερούν. Καταγράφεται από τα συμπεράσματα έκθεσης της Παγκόσμιας Καπιταλιστικής Τράπεζας. Αποδεικνύεται ότι η καπιταλιστική ανάπτυξη όχι μόνον αυξάνει τα κέρδη, αλλά διευρύνει τις ανισότητες. Πριν από 162 χρόνια, ο Κάρολος Μαρξ διαμόρφωνε μία από τις πτυχές της θεωρίας του, σύμφωνα με την οποία ο καπιταλισμός απομυζούσε μια πλεονάζουσα μορφή της ανθρώπινης δραστηριότητας, η κλοπή της οποίας δη-

~ 3 ~

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

μιούργησε την υπεραξία. Την καρπώνονται καπιταλιστές - πολυεθνικές κ.τ.λ. μέχρι και τα προσωπικά δεδομένα υποκλέπτονται, είναι το «πετρέλαιο της ψηφιακής εποχής» του Ίντερνετ. Η εποχή μας είναι διατεταγμένη στην ανάλυση της πληροφορίας και στην προσδοκία για ένα αποτέλεσμα, το κέρδος. Το κεφάλαιο αρνείται τον άνθρωπο. Η σύγκρουση Trump με την Huawei, έχει πιο βαθύτερες ρίζες πέραν απ’ τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-ΚΙΝΑΣ. Το μέλλον του Internet, τα δίκτυα 6G (έκτης γενιάς) και η εξέλιξή τους, ταυτίζονται μελλοντικά με την τεχνητή νοημοσύνη, την εξέλιξη των πολυεθνικών σε σχέση με την τεχνολογική κυριαρχία τους, και τον έλεγχο στον διεθνή καταμερισμό των μεριδίων τού κέρδους. Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στη «Ρώμη». Για να ελέγχονται τα πάντα τεχνολογικά και όχι μόνον ως τα πέρατα της αυτοκρατορίας τους (έλεγχος γεωστρατηγικών σφαιρών επιρροής), με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Roma locuta, finita est (μίλησε η Ρώμη, τελείωσαν όλα). Η κυριαρχία και η επιβολή με τη δύναμη ισχύος πολιτικοστρατιωτικά και η άνευ όρων υποταγή, περιφερειακών κρατών σαν δορυφόρων, είναι το πρώτιστο μέλημα του πολυεθνικού κεφαλαίου. Ταυτόχρονα, φανερώνεται το ανατριχιαστικό μέγεθος του συγκεντρωτισμού της τεχνολογίας σε ελάχιστες εταιρείες: Amazon, Microsoft, Google. Κατέχουν το 60% των τεχνολογικών υποδομών (soft-ware και hard-ware) του πλανήτη, αμερικανικών συμφερόντων. Ο ψηφιακός πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, των γιγάντων της πληροφορικής έχει ήδη αρχίσει. Για την επικράτηση του ενός αυταρχικού τεχνολογικού ολιγοπωλίου. Τα ηλεκτρονικά data του μισού πλανήτη, τους ανήκουν. Σκεφθείτε αν τραβήξουν την πρίζα. Η τεχνολογία είναι στα χέρια δημίων. Ένας κόσμος, όπου το ένα στα τέσσερα παιδιά στον πλανήτη ζει σε απόλυτη φτώχεια. Σε οικογένειες που το εισόδημά τους είναι μικρότερο από 1 δολάριο τη μέρα (1,2 δισ. άνθρωποι). Το ένα στα δώδεκα παιδιά θα πεθάνει πριν από τα πέντε χρόνια - κυρίως από ασθένειες που θα μπορούσαν να γιατρευτούν. Έξι πρόσωπα (Αμερικανοί) κατέχουν το 60% του παγκόσμιου πλούτου, δηλαδή, όσο 2,5 δισ. άνθρωποι (υποσιτίζονται). Το 78% της ανθρωπότητας δεν έχει σπίτι. Οι τρεις πλουσιότεροι άνθρωποι έχουν περιουσία που ξεπερνά τον πλούτο των 52 πιο φτωχών κρατών! Περίπου 900 εκατομμύρια δεν έχουν πρόσβαση στο νερό, και 2 δις δεν έχουν, βασική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ο τρίτος κόσμος: 115 εκατομμύρια παιδιά στην Ινδία εργάζονται σε συνθήκες εξαθλίωσης (σπάζουν πέτρες, πεντάχρονα παιδιά!!!). Λατομεία, ορυχεία, εργοστάσια - παιδιά σκλάβοι… Για ένα φορτίο πέντε τόνων - μεροκάματο αξίας 5 ευρώ! Οι αποκλειόμενες ζώνες της φτώχειας διευρύνονται - μαζί με τη λεηλασία του περιβάλλοντος. Ό,τι διαμορφώνεται στο επίπεδο των μονοπωλίων (ανταγωνισμός - συγχωνεύσεις - απορροφήσεις), οι συμμαχίες που εκφράζονται ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα (ΗΠΑ, ΕΕ, NAFTA, ΟΟΣΑ, ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Τράπεζα) αποτελούν «ωρολογιακή βόμβα» στα θεμέλια της παγκόσμιας οικονομίας. Η παγκόσμια φτώχεια διευρύνεται από τα εξοπλιστικά προγράμματα των ιμπε-

τ. 25

ριαλιστών (1,2 τρις δολάρια). Ανάμεσα σε κρότους και σε κλαυθμούς, οι πόλεμοι ακούγονται όλο και πιο κοντά: Συρία, Ιράκ, Ιράν, Αφγανιστάν, Υεμένη, Σομαλία, Νιγηρία (τρίτη παραγωγός χώρα στον κόσμο σε πετρέλαιο, με τόσο φτωχούς ανθρώπους), Λιβύη, Σουδάν, Κύπρος (Βαλκάνια, Ν.Α. Μεσόγειος, Μ. Ανατολή) έτσι όπως καταγράφονται στους σχεδιασμούς του αμερικανικού παράγοντα με στόχο τα πετρέλαια. Το νομοσχέδιο East Med Act - για την ασφάλεια και την Ενεργειακή Συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο, μαζί με τα γεωστρατηγικά, έγινε και η επίσκεψη του Αμερικανού ΥΠΕΞ Πομπέο στην Ελλάδα. Η σύγκρουση ΗΠΑ και Ρωσίας είναι εν εξελίξει. Ακολουθεί η ΕΕ. Η συμφωνία Ελλάδας και ΗΠΑ: Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) συνθέτουν ένα πολιτικό κοκτέιλ αρκετά επικίνδυνο. Εκατομμύρια πρόσφυγες, αναζητούν λίγη θέρμη, στοργή και ανθρωπιά, την επιβίωση. Για να κρατούν τους λαούς στην εξαθλίωση, τον πλούτο σε «ασφαλή χέρια» τραπεζιτών, βιομηχάνων - πολυεθνικών εταιρειών… Οι κανόνες του σύγχρονου δουλεμπορίου της εργασίας - διευρύνονται. Δισεκατομμύρια δάκρυα και πόνοι, καταγράφουν οι στατιστικές. Το 15 των πλουσίων απολαμβάνει το 85% του ακαθάριστου προϊόντος. Κατέχει το 70% των επενδύσεων, το 82% των επικοινωνιών παγκοσμίως. Αντίθετα το 15 των φτωχών κατέχει το 1% των ανωτέρω δεικτών. Η ψαλίδα ανάμεσα στο πλουσιότερο κομμάτι και το φτωχότερο στον πλανήτη μεγάλωσε από 79 προς 1 το 2014 και το 2015 σε 85 προς 1, το 2018 σε 88 προς 1. Οι πιο πλούσιοι άνθρωποι 230, υπερδιπλασίασαν το εισόδημά τους, μέσα σε τέσσερα χρόνια. Αντίθετα το 20% των πιο φτωχών, είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται. Το 10% των πιο πλούσιων κερδίζει 122 φορές περισσότερα, από αυτά που κερδίζει το 12% των πιο φτωχών. Το προσδόκιμο ζωής και οι δείκτες της ανθρώπινης ανάπτυξης καταδείχνουν, ότι ο υπ’ αριθμόν ένα τρομοκράτης είναι οι ανισότητες. Στις πλούσιες χώρες ο μέσος όρος ζωής είναι 79 χρόνια και στη Σιέρρα Λεόνε είναι 38! (Εκεί υπάρχει και ουράνιο, που το κατέχουν οι Γάλλοι αποικιοκράτες με πρόσφυγες και εμφύλιες συγκρούσεις μέχρι πρόσφατα). «Πείνα, ασθένειες, πόλεμοι… Ήταν θαυμάσιο που ανακάλυψαν την Αμερική, αλλά θα ήταν καλύτερα αν την έχαναν…», έλεγε ο Αμερικανός ευθυμιογράφος μαρκ Τουαίν (1835-1910). Ο χειρότερος αποικιοκράτης και η πιο βίαιη και άπληστη διευθέτηση στην ιστορία πραγματοποιήθηκε απ’ τον Καπιταλισμό, καθώς 72 εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάζονται να φύγουν απ’ τα σπίτια τους, εξαιτίας των ιμπεριαλιστικών πολέμων. Στην ανατολική Αφρική το ένα τρίτο του πληθυσμού (31%) είναι πεινασμένο και πεθαίνει αργά ή γρήγορα. 16 εκατομμύρια άνθρωποι είναι σύγχρονοι σκλάβοι στον ιδιωτικό τομέα (Υποσαχάρια Αφρική) και 4,5 εκατομμύρια γίνονται θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Περίπου 600 εκατομμύρια σε Ασία και Αφρική εμφανίζουν όλες τις μορφές του υποσιτισμού. Τα πρόσωπά τους δείχνουν τρόμο. Ο θάνατος είναι δίπλα στους γύπες. Οι καπιταλιστικοί «υδατόπυργοι» δεν δίνουν ούτε σταγόνα για τους διψώντες. Οι «επαγγελματίες του φιλανθρωπισμού» σιωπούν.

~ 4 ~

2019

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

«Η υποκρισία είναι αρετή. Αν δεν μπορείς να υποκριθείς, δεν μπορείς να γίνεις Βασιλιάς», έλεγε ο Ιταλός θεατρικός συγγραφέας, Λουίτζι Πιραντέλο. Στην Ελλάδα 4.500 παιδιά προσφυγόπουλα είναι ασυνόδευτα, και άλλα «αδέσποτα» θύματα επιτήδειων. Στην Ελλάδα, το 25% ζει στα όρια της φτώχειας το 22% και βάλε είναι άνεργοι (500 χιλιάδες έχουν φύγει απ' την Ελλάδα σαν οικονομικοί μετανάστες, η μαύρη εργασία καλπάζει και εργαζόμενοι των 150 Ευρώ έως 250 θεωρούνται εργαζόμενοι!!!). Οι αυξήσεις των τιμών - οι χιλιάδες απολύσεις, οι ελαστικές εργασιακές σχέσεις μεγαλώνουν τη φτώχεια. Όποιον δείκτη κι αν εξετάσει κανείς καταδείχνει την εκμετάλλευση, τη βίαιη μεταφορά του παραγόμενου πλούτου - από τους ανθρώπους του μόχθου - στους δείκτες κερδών του κεφαλαίου. Η μόνη ελπίδα είναι ο μαζικός συντονισμένος αγώνας μέχρι την ανατροπή του συστήματος της εκμετάλλευσης. Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης, Γιάννης Ρίτσος, μας δείχνει το δρόμο: Μακρόνησος, Άι-Στράτης 1949-1951. Απόσπασμα από το ποίημα Β’, από την ποιητική συλλογή «Οι γειτονιές του κόσμου», Γιάννης Ρίτσος. «Σκέψου η ζωή να τραβάει το δρόμο της, και συ να λείπεις, να ‘ρχονται οι Άνοιξες με πολλά διάπλατα παράθυρα, και συ να λείπεις, να ‘ρχονται τα κορίτσια στα παγκάκια του κήπου με χρωματιστά φορέματα, και συ να λείπεις, οι νέοι να κολυμπάνε το μεσημέρι, και συ να λείπεις, ένα ανθισμένο δέντρο να σκύβει στο νερό, πολλές σημαίες ν’ ανεμίζουν στα μπαλκόνια,

ν’ ανεβαίνει μια παρέλαση στην οδό Σταδίου, χιλιάδες κόσμος κρατώντας στα χέρια του κόκκινες σημαίες, κρατώντας επιτέλους τα όνειρά του μέσα στα χέρια του, να λένε δυνατά τη λέξη σύντροφος, και συ να λείπεις, ύστερα ένα κλειδί να στρίβει - η κάμαρα να ‘ναι σκοτεινή δυο στόματα να φιλιούνται στον ίσκιο, και συ να λείπεις, σκέψου δυο χέρια να σφίγγονται, και σένανε να σου λείπουν τα χέρια, δυο κορμιά να παίρνονται, και συ να κοιμάσαι κάτου απ’ το χώμα, και τα κουμπιά του σακακιού σου ν’ αντέχουν πιότερο από σένα κάτου απ’ το χώμα, κι η σφαίρα η σφηνωμένη στην καρδιά σου να μη λιώνει, όταν η καρδιά σου, που τόσο αγάπησε τον κόσμο, θα ‘χει λιώσει». Τότε ο Πέτρος πήρε το λόγο κι είπε με τη βαθειά του τη φωνή: «Να λείπεις – δεν είναι τίποτα να λείπεις· αν έχεις λείψει για ό,τι πρέπει, θάσαι για πάντα μέσα σ’ όλα εκείνα που γι’ αυτά έχεις λείψει, θάσαι για πάντα μέσα σ’ όλο τον κόσμο».

Παναγιώτης Καραβασίλης Συγγραφέας και αναλυτής συστημάτων Πληροφορικής

Το περιοδικό μας από τις αρχές του 2017 εκτός από την έντυπη κυκλοφορία του ταξιδεύει και μέσω του διαδικτύου, όπου επισκέπτονται τις σελίδες του εκατοντάδες αναγνώστες στον Ιστότοπο: issuu.com/fonilogotexnwn

Εδώ μπορείτε κι εσείς να μας διαβάσετε άνετα ξεφυλλίζοντάς το. Επίσης, μπορείτε να στέλνετε έργα και συνεργασίες σας σε μορφή word, όπως και φωτογραφίες σας, απόψεις ή παρατηρήσεις για την έκδοσή μας, στο e-mail του περιοδικού: flogotexnwn@yahoo.gr

Επιλέγετε, αν είναι δυνατό, τα πεζά κείμενά σας να μην ξεπερνούν τις 1600 λέξεις (2 σελίδες μας) για διευκόλυνση της σελιδοποίησης. Και αν επιθυμείτε, στείλτε μας την ηλεκτρονική σας διεύθυνση για να παραλάβετε το τεύχος που σας περιέχει, ανέξοδα. ~ 5 ~

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Στη μνήμη του σύντροφου διανοούμενου Γιάννη Καραβίδα

ΣΤΑ ΤΕΙΧΗ ΤΟΥ 2000 μ.Χ.

Η θλίψη κλεισμένη στα τείχη. Σύγχρονες εξουσιαστικές ακροπόλεις, το 2000 μ.Χ. πλησιάζει. Στο νέο Μεσολόγγι πολιορκείται η ζωή. Η ύπαρξη ακουμπισμένη σε μια χλωμή ελπίδα. Ο θάνατος στο θάνατο. Ρομποτική πληροφόρηση: ρομπότ, τείχη, ανεργία, τυφλός κόσμος. Προμηθέας δεσμώτης ο άνθρωπος μηχανή. Θύματα, θύτες προετοιμάζονται για τη διαρκή σιωπή. Η πληροφορική μια μανιφακτούρα. Την ηλεκτρονική μνήμη ονομάζω ηλεκτρονική συνείδηση. Εγκεφαλικά κύτταρα αρνούνται τον άνθρωπο. Προσπαθώ να ενώσω τις επικοινωνίες των chips, με τους διακόπτες ολοκληρωμένων αγωγιμοτήτων: off-line, Συνειδήσεις χρεωκοπημένες θωπεύουν, τις σάρκινες μηχανές εξουσιαστών. Ευνουχισμένοι άνθρωποι απαιτούν να εξουσιάζονται. Διαχειριστές συνειδήσεων αξιών, αχθοφόροι ατοπημάτων.

Computer-re εξουσίας σε βάρος ταυτοτήτων. Σήματα κινδύνου εκπέμπονται απ’ τα computer μου. Ρύποι πληροφορικής:

τ. 25

τρικέφαλοι δράκοντες ελλοχεύουν, ΕΚΑΜ, φακελώματα σκέψεων. Τα ποιητικά computer μου, εναντίον εκατομμυρίων δημίων του νέου συστήματος παραγωγής, εξέγερση ετοιμάζουν. Στη δίκαιη κρίση της ιστορίας, οι σφαγείς των λαών να παραδοθούν και στο πυρ το ιερώτατο της λαϊκής δικαιοσύνης. Κουρδισμένες εξουσίες βομβαρδίζουν με ηλεκτρόνια αυτούς που κραυγάζουν: νερό, ψωμί, ειρήνη. Νέες λέξεις, τα κέντρα εκπέμπουν: Computer πέμπτης, έκτης γενεάς, το marketing συνειδήσεων. Κρατικές εξουσίες, δικαιοσύνη σε πάρτυ δημίων. Σκοτώνουν την ανθρώπινη ουσία, το ωραίο κατεδαφίζεται. Προετοιμάζεται πολεμικά το έδαφος. Η μεγάλη επίθεση έχει ήδη αρχίσει. Όλοι τρέχουν για χρόνους ασύλληπτους, ετοιμάζονται φυλακές δίχως σύνορα. *** «Που να βρούμε τόσα δάκρυα για να θάψουμε τους νεκρούς μας;…» (Γιάννης Καραβίδας) Παναγιώτης Καραβασίλης

Γιάννης Καραβίδας - «Το δικό μας Κόμμα» (απόσπασμα) “Το δικό μας Κόμμα, σύντροφοι, δε μπορούν να τη μετρήσουν δεν έχει ηλικία, οι αριθμοί, όπως δεν έχει ηλικία ο ουρανός. ούτε να την ιστορήσουν οι σελίδες Δεν γεννήθηκε απ' το Χρόνο οι γραμμένες με αίμα… για να 'χει ηλικία, Όπως οι Αγώνες, αλλα γεννάει το Χρόνο, έτσι και το Κόμμα το δικό μας όπως τον γεννάει το Φως… έχει την αρχή του έξω Την Ιστορία του Κόμματος μας, απ' την Ιστορία, σύντροφοι, στο άπειρο της Αγάπης…"

~~~~~~~~~~~~

Πριν τελειώσουν εντελώς τα κόλλυβα της λύπης μας για τον αρχισυντάκτη μας Γιάννη Παπαοικονόμου, που πρόσφατα τον χάσαμε, και πριν διαβούμε μια στιγμή την πόρτα για το τύπωμα της νέας «Φωνής Λογοτεχνών», τότε ακριβώς μας πλάκωσε και άλλη μια λυπητερή: O αγαπημένος ποιητής ο Γιάννης Καραβίδας –ο και αλλιώς ονομαστός ως «Άρης ο Απένταρος» και καυστικός σατυριστής– έφυγε απ’ τη ζωή κι αυτός,

Θα μας λείψεις σύντροφε ~ ο από παλαιόθεν αρωγός ν’ ακούγεται πιο σθεναρά η ΑΠΕΛΣ και η «Φωνή» μας. Δεν άργησε!… Δεν άργησε και δυστυχώς πήγε εκειόπου ο σύντροφος ο Παπαοικονόμου για να τα λεν’ από κοντά. Κι εμείς να φανταζόμαστε πως μας κοιτούν από ψηλά να συνεχίζουμε γραμμή το δρόμο που μας έδειξαν και τον ακολουθούμε, τι ’χαν κι οι δύο Γιάννηδες βαθειά και απαράμιλη ενός Κ.Κ. τη γνώση… Γιάννης Α. μαντάς

~ 6 ~

~~~~~~~~~~~

Βοηθάτε συνεργάτες μας να φτερουγίσουμε πλατιά μέσ’ στου λαού τη σκέψη γιατί είναι δύσκολοι καιροί ο χρόνος τρέχει ακάθεκτα ποιος ξέρει ποιος θ’ αντέξει… Μα εμείς το υποσχόμαστε: σε αγώνες που καλιόμαστε πρότυπα θα τους έχουμε δεν θα κιοτέψουμε ποτέ θα τους θυμόμαστε βαθειά και θα τους μελετάμε… Γιάννης κι εγώ, δεν σας ξεχνώ με του Κ.Κ την γνώση κι εύχομαι ο αγώνας μας ποτέ μη σας προδώσει.

2019

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

«Λύπες, χαρές, σ΄έναν γκρίζο ουρανό»

Ταξιδεύοντας στις σελίδες της ποιητικής συλλογής του Γεράσιμου μ. Λυμπεράτου.

Αρχικά θέλω να ευχαριστήσω τον αγαπητό συγγραφέα, ποιητή και σκιτσογράφο, Γεράσιμο Μ. Λυμπεράτο, για την τιμητική προσφορά των δύο ποιητικών συλλογών του: «Λύπες, χαρές, σ΄έναν γκρίζο ουρανό» και «Στο βάθος του κόσμου» καθώς και τη συλλογή διηγημάτων «Αυτό ήταν». (Τρία καλαίσθητα και προσεγμένα βιβλία, τα οποία εκδόθηκαν από τις εκδόσεις Λαγουδέρα, το Μάρτιο του 2019). Στο βιβλίο του «Λύπες, χαρές, σ΄έναν γκρίζο ουρανό», όπου θα καταγράψω στο εξής τις εντυπώσεις μου, εμπεριέχονται 43 ποιήματα, (κυρίως ελευθερόστιχα) και 5 στον αριθμό μικρά θεατρικά κείμενα. Μια εσωτερική φωνή ξεσηκώνει τον συγγραφέα και ποιητή, να αναπαράγει από τη ζωή αυτό που τον συγκινεί, αυτό που τον θυμώνει, αυτό που τραβά την προσοχή και το ενδιαφέρον του και το κάνει ποίηση, στίχους και πεζά, μερικές φορές με χιουμοριστική διάθεση κι άλλες φορές ως συλλογική κραυγή διαμαρτυρίας. Στοχεύει την αλήθεια και το δίκαιο, προσηλωμένος στον στόχο, αγωνιζόμενος στο πλευρό του ανθρώπου για ειρήνη και ανθρώπινη αξιοπρέπεια, με την ευχή και την ελπίδα πως κάποτε θα ανταμώσουμε όλοι στους λόφους του ήλιου! Υποκλίνομαι, λοιπόν, στο μεγαλείο της πένας του, την ταμένη στην αληθινή ποίηση και δημιουργία, η οποία ξεχειλίζει από ευαισθησία και δυναμισμό με υπέρτατο σκοπό την ανύψωση του ανθρώπου και της κοινωνίας γενικότερα, με πρωταγωνιστή τον αληθινά ενεργό άνθρωπο για δίκαιο, για ειρήνη, για ένα καλύτερο αύριο. Με προσηλωμένο - καθάριο νου, ξέρει να στοχεύει την αλήθεια, στυλοβάτης και αρωγός στο πλευρό του ουμανιστή και οραματιστή ανθρώπου. Η σχέση που έχει με την ποίηση είναι ερωτική. Νιώθει την ποίηση ως καθαρή πηγή όπου λούζεται το πνεύμα και με δονήσεις αγάπης τον οδηγεί στην δημιουργία. Μέσω, αυτής, υμνεί τον έρωτα, την αγάπη, την αξία της ζωής, την δύναμη και την αποφασιστικότητα. Αν μπορούσε να κρατήσει τον δίσκο του ήλιου, θα τον κρατούσε με χέρια μικρού παιδιού‧ θα του ‘δινε μια… για να αρχίσει να τσουλάει και να σκορπήσει το φως του σε όλη τη γη‧ να πάρει λάμψη ο άνθρωπος, να χαμογελάσει! Ο ποιητής συνομιλεί με την φύση‧ συνταιριάζει εικόνες και ήχους αποδιώχνοντας την κοινωνική άπνοια, ελπίζοντας μια σωτήρια άνοιξη που δεν θα αργήσει να έρθει. Με παιδική ευαισθησία και υπερήλικη ωριμότητα, αυτοπροσδιορίζεται: Αισθάνεται όμορφος

γιατί γράφει ποιήματα, γιατί τα κουρασμένα μάτια του λάμπουν σαν ήλιος, γιατί η εξασθενισμένη ακοή του επιμένει να αφουγκράζεται τον πόνο του ανθρώπου, γιατί η γεύση του δεν σταμάτησε ακόμη να δίνει το παρόν στις γιορτές του κρασιού, γιατί η όσφρησή του ανακαλύπτει τα αρώματα της φύσης, με την ελπίδα, πάντα, για το καλύτερο στα χέρια των παιδιών, για να βρει η ανθρωπότητα τα βήματα της στη ζωή. Όπου και να βρίσκεται, ακούει τρομερές δονήσεις που κομματιάζουν το σκοτάδι και ξεπηδάει το φως, η κίνηση, η ζωή! Τα γερατειά δεν τον φοβίζουν! Ο χρόνος, θανάσιμος εχθρός της ακινησίας, τον προστάζει: «Σπεύσε! Ο χρόνος δεν είναι για χάσιμο, ως το ύστατο ψυχορράγημα, ο χρόνος είναι ζωή» και ο κύριος Γεράσιμος Μ. Λυμπεράτος δεν τον αφήνει να περάσει ανεκμετάλλευτος. Το δικό του αστέρι, είναι αθάνατο γιατί μπολιάστηκε μ’ εκατομμύρια θυσίες, κι έτσι, ό,τι κι αν γίνει, ποτέ δεν θα σταματήσει να μαχαιρώνει το σκοτάδι. «…Το δικό μας αστέρι/ παιδί του ήλιου είναι./ Σαν το κοιτώ κάθε φορά/ λαμπρότερο το βλέπω,/ κι αν τα σύννεφα/ μας το στερούν κάποια φορά/ εμείς Βοριάδες γινόμαστε/ και σε φυγή τα τρέπουμε…» γράφει στο ποίημα «Το δικό μας αστέρι» της σελ. 66. Ο ποιητής, έχει μάθει να τραγουδά της ζωής το ομορφότερο τραγούδι, γιατί, ό,τι η εμπειρία της ζωής του χάρισε, μας το προσφέρει, παλεύοντας να νικήσει το άδικο, τον πόνο, τη δυστυχία. Ήλιος ανατέλλει, ήλιος δύει, κι αυτός πάντα στην τροχιά του αγώνα. Αγωνιστής άνθρωπος της αγάπης, της προσφοράς, του δικαίου, της δημιουργίας, της ειρήνης. Ξέρει να μοιράζεται, ξέρει να νικά τη φθορά του μυαλού, με κηδεμόνα τη δύναμη της δημιουργικής σκέψης, διαιωνίζοντας την αντίστασή του στο άδικο και στο ψέμα! Από καρδιάς εύχομαι, καλοτάξιδα τα βιβλία του, Υγεία και Καλή επιτυχία! «Άξιον Εστί η αντίστασή του στο Άδικο και στο Ψέμα!» Μακάρι, το άστρο του, να μείνει αθάνατο και να συνεχίσει να μαχαιρώνει το σκοτάδι!

Τί ’χες Γιάννη - τί ’χα πάντα… ― Ποιος θα μας σώσει άραγε από λοιμό, λιμό, σεισμό, πυρκαγιά, ΧΥΤΑ και καταποντισμό; ― Κάντε το σταυρό σας και προσευχηθήτε στον Κύριο… ― Αυτά τα ξέρουμε, μας τα ’λεγαν κι οι άλλοι… Όμως για πέστε μας, τι θα γίνει με τα αντεργατικά νομοσχέδια; ― Ε, αυτά είναι δίκαια. ― Ω βέβαια! για τους μεγαλοεργοδότες…

Η «Φωνή» μας

μαρία Κολοβού Ρουμελιώτη (Πάτρα 20 Νοεμβρίου 2019

σας εύχεται από καρδιάς να έχετε καλές γιορτές με υγεία

και αγωνιστικός ο νέος χρόνος

~ 7 ~

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ μΕΡΕΣ ΤΟΥ 1973

τ. 25

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

Όταν και πάλι προσκλητήρια και σκουριασμένα εμβατήρια βούιζαν στα ραδιόφωνα “υπέρ βωμών και εστιών” της πουλημένης ήδη πατρίδας μας τότε που μαγειρεύονταν νέα δεσμά - λύσεις παλιές και χρυσωμένο χάπι γι’ “αλλαγές” ριχνότανε σαν πεπονόφλουδα στους δρόμους Ένθεν Εγγύς και Άπω δήθεν φίλοι μας κάνανε νταραβέρι και συμμαχίες κλώθονταν γυρεύοντας ανάδοχο σε θλιβερά παζάρια στις πρωτεύουσες του κόσμου τότε που βλέπαμε χαιρετισμούς με δάχτυλα στο στήθος και κολλεγιές επώνυμων κι ανώνυμων χαμόγελα προκλήσεις και τρικλοποδιές άδεια να πέφτουν στα γεμάτα έρπη και γλίτσα ρουφιανιά κι απρόσμενα απαντήματα τρις της ημέρας σε ταβέρνες καφενεία και στημένα στέκια χτυπήματα καρφώματα συλλήψεις κι ιστορίες και ξερατά γι’ αντίσταση χέστηδων πουλημένων σε μια εποχή ταμπλώ βιβάν στάματημα του χρόνου σαν ασταμάτητη βροχή σαν νύχτα ατελείωτη σαν πλοίο χωρίς πυξίδα – σ’ αυτή τη μαύρη εποχή τρέμαμε κι απορούσαμε τι μέλλεται να γίνει ριγμένοι σε μια λαίλαπα δοσμένοι στον αγώνα ακάλυπτοι ανυπόταχτοι χειμερικοί και νέοι μας πήρε και μας σήκωσε τραμπάκουλο σπασμένο σ’ έναν ντορό αδιέξοδο προδιαγραμμένου δρόμου με μόνο εφόδιο την καρδιά και μνήμες ματωμένες.

Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου

Οι πραγματικές διαθέσεις του λαού μας ενάντια στους φασίστες και τους αμερικάνους πάτρoνές τους άρχισαν να φαίνονται πιο συγκεκριμένα απ’ τα γεγονότα της 4ης Νοέμβρη στο μνημόσυνο του Γ. Παπανδρέου. Στην πραγματικότητα, το μνημόσυνο αυτό ήταν μια ευκαιρία, να διαδηλώσουν τα διάφορα στρώματα του λαού μαζικά την αγανάχτησή τους ενάντια στην ξενοδουλεία και την εκμετάλλευση. Το ίδιο και τις επόμενες μέρες. Οι πυροβολισμοί στον αέρα και τα γκλομπς της αστυνομίας κανέναν δε φόβισαν. Έγινε συνείδηση ότι στην τρομοκρατία έπρεπε να αντιταχτεί δυναμικότερη στάση. Το ταμπού “μην αγγίζουμε όργανο της τάξης” έσπασε. Η δυναμικότερη και αποφασιστικότερη στάση των λαϊκών μαζών απέναντι στο αστυνομικό κράτος και τη φασιστική κυβέρνηση ήταν στην ουσία και μια άρνηση στις μανούβρες και τα κουκουλώματα της αντίδρασης γενικά. Στο φοιτητικό χώρο, μετά από προσπάθειες και αγώνες ενάμιση χρόνου των φοιτητών, έγινε φανερό ότι το πρόβλημα της παιδείας είναι άμεσα δεμένο όχι μόνο με το φασιστικό καθεστώς, αλλά και με το γενικότερο κοι-

νωνικό πρόβλημα του τόπου μας. Ύστερα από τις ανακοινώσεις του Μαρκεζίνη ότι οι φοιτητικές εκλογές θα διενεργηθούν από “αριστούχους φοιτητές” και μετά από τις 15 Φλεβάρη του ’73, κατανοήθηκε πλέρια ότι η “πολιτική κυβέρνηση” είναι ένα άλλο φασιστικό προσωπείο που προσπαθεί να κερδίσει χρόνο. Στις 14 Νοέμβρη ημέρα Τετάρτη, στη συγκέντρωση των φοιτητών στο Πολυτεχνείο, για να συζητήσουν τα προβλήματά τους και να χαραχτεί η στάση τους απέναντι στις ανακοινώσες του Μαρκεζίνη, αποφασίστηκε να γίνει κατάληψη του χώρου, σαν δυναμικότερη διαμαρτυρία απέναντι στη στάση της κυβέρνησης. Από το μεσημέρι, όλος ο χώρος του Πολυτεχνείου είχε γραφτεί με αντιφασιστικά και αντιιμπεριαλιστικά συνθήματα και το βράδυ λειτούργησε ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου. Από κει και πέρα, τα γεγονότα εξελίχτηκαν γοργά. Κάθε ώρα και κάθε λεπτό που περνούσε, έκανε το χώρο του Πολυτεχνείου πόλο έλξης διαφόρων στρωμάτων του λαού. Την Πέμπτη 15 Νοέμβρη το βράδυ, υπήρχαν μέσα στο Πολυτεχνείο και στους γύρω δρόμους πάνω από 20

~ 8 ~

2019

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

χιλιάδες άτομα απ’ όλα τα στρώματα του λαού και κάθε ηλικίας, από 15 έως 60 χρονών. Σε άλλα σημεία της Αθήνας εκδηλώνονταν διαδηλώσεις. Την ίδια μέρα οι Μεγαρίτες, που είχαν απαλλοτριωθεί τα χτήματά τους, ξεκίνησαν από τα Μέγαρα με τραχτέρ και άλλα μεταφορικά μέσα για την Αθήνα. Στο δρόμο τούς σταμάτησαν δυνάμεις της χωροφυλακής αναγκάζοντάς τους να γυρίσουν πίσω. Γύρω στα 500 άτομα έφτασαν στην Αθήνα, όπου έδωσαν μια διαμαρτυρία στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Στη συνέχεια ανακατεύτηκαν με τους διαδηλωτές. Η συρροή χιλιάδων ατόμων και τα πολιτικά συνθήματα που δονούσαν την Αθήνα, ενωμένα με τα συνθήματα των μεγαφώνων των φοιτητών, αντανακλούσαν το επίπεδο συνειδητότητας του λαού μας και τη διάθεσή του για αποφασιστικότερο αγώνα, που ο χαρακτήρας του τρομοκρατούσε τους αστούς πολιτικούς και τους, αποστάτες του κινήματος, ρεβιζιονιστές. Μπροστά στο Πολυτεχνείο, στην οδό Πατησίων, υπήρχε μια στενή λουρίδα ελεύθερη για τη συγκοινωνία. Τα διερχόμενα τρόλεϋ και λεωφορεία γράφονταν με αντιφασιστικά και αντιιμπεριαλιστικά, κύρια αντιαμερικάνικα, συνθήματα για να τα μεταφέρουν και σε άλλες συνοικίες της Αθήνας. Διαδηλωτές γέμιζαν από τα ανοιχτά παράθυρα τα διερχόμενα οχήματα με αυτοσχέδιες προκηρύξεις, ενώ συναντούσαν τα χαμόγελα συμπαράστασης των επιβατών. Κάποιοι ιδιώτες με τα αυτοκίνητά τους σκόρπισαν κόκκινα γαρύφαλα στο πλήθος. Μέσα στο Πολυτεχνείο οργανώθηκε η ασφάλεια του χώρου και των εισόδων. Στην κύρια είσοδο γινόταν έλεγχος για να εμποδιστεί η διείσδυση χαφιέδων και προβοκατόρων, αν και δεν αποτράπηκε τελικά. Λειτουργούσε ιατρείο για πρώτες βοήθειες, ενώ τρόφιμα τσιγάρα και χρήματα στέλνονταν αυθόρμητα από το πλήθος έξω, που συμπαραστεκόταν. Μεγάλος αριθμός εργατών και γενικότερα εργαζομένων, ήρθε να συμπαρασταθεί στους φοιτητές, να μείνει μαζί τους και να διαδηλώσει την αντίθεσή του κατά των φασιστών και των αμερικάνων αφεντικών τους. Όσον αφορά στην Αστυνομία, την Τετάρτη δεν εμφανίστηκαν δυνάμεις της με στολή κοντά στο Πολυτεχνείο. Σε μακρυνότερα σημεία υπήρχαν κλούβες γεμάτες. Την Πέμπτη το πρωί, αστυνομικές δυνάμεις απόκοψαν τη διέλευση των πολιτών μπροστά από το Πολυτεχνείο. Στους κεντρικούς αθηναϊκούς δρόμους, η αστυνομία προσπαθούσε με την εμφάνισή της να διαλύσει τους συγκεντρωμένους πολίτες, ενώ δεχόταν τα γιουχαΐσματα των διαδηλωτών. Με το πέσιμο του ήλιου αποχώρησαν οι αστυνομικοί με στολή μπροστά από το Πολυτεχνείο. Φυσικά, ανάμεσα στο συγκεντρωμένο πλήθος κυκλοφορούσαν ασφαλίτες, χαφιέδες και προβοκάτορες. Το βράδυ έγιναν οι πρώτες μικροσυγκρούσεις μεταξύ αποκομμένων διαδηλωτών και ατόμων με πολιτικά που τους επιτέθηκαν. Τραυματισμένοι διαδη-

λωτές μεταφέρθηκαν στο χώρο του Πολυτεχνείου. Την Παρασκευή 16 Νοέμβρη στις 9 το πρωί, ξαναεμφανίστηκαν αστυνομικοί με στολή κοντά στο Πολυτεχνείο. Όσο προχωρούσε η μέρα, οι συγκρούσεις στους δρόμους μεγάλωναν. Το βράδυ, ο χώρος μπροστά στο Πολυτεχνείο ελεγχότανε πάλι απ’ τους διαδηλωτές. Μπροστά στην πίεση των λαϊκών μαζών, οι αστυνομικοί υποχώρησαν σε άλλους δρόμους. Κατά τις 8 η ώρα ακούγονταν πυροβολισμοί από διάφορα σημεία της πόλης και πέσανε τα πρώτα δακρυγόνα μέσα από ασθενοφόρο όχημα κοντά στο Πολυτεχνείο. Γρήγορα διαδόθηκε η είδηση για νεκρούς και τραυματισμένους σε διάφορα σημεία της πόλης. Οι διαδηλωτές το θεώρησαν φυσικό και κανένας δεν πτοήθηκε, αντίθετα η αγωνιστικότητα του πλήθους μεγάλωσε. Αυθόρμητα άρχισε να οργανώνεται η άμυνα του πλήθους. Οδοφράγματα δημιουργήθηκαν σε όλους τους δρόμους. Λεωφορεία, τρόλεϋ και Ι.Χ. μπροστά στη θέληση των διαδηλωτών και στις παροτρύνσεις τους σταματούσαν και οι επιβάτες κατέβαιναν για να ενωθούν μαζί τους. Τα οχήματα τοποθετούνταν κάθετα στους δρόμους. Μικρά αμάξια μεταφέρονταν ακόμα και στα χέρια από τους διαδηλωτές και έκλειναν τους πλαϊνούς δρόμους. Δακρυγόνα πετιούνταν κατά δεκάδες από μικρά οχήματα της αστυνομίας, ενώ ακούγονταν πυροβολισμοί από αυτόματα και μη όπλα από διάφορα σημεία. Ο κύριος όγκος των διαδηλωτών είχε αποκοπεί από το χώρο μπροστά στο Πολυτεχνείο και είχε υποχωρήσει προς την Πατησίων στο ύψος του ΟΤΕ. Πλήθος άλλων διαδηλωτών υπήρχε στην Πλατεία Κλαυθμώνος, Ακαδημίας, Ομόνοιας, Πλατεία Κοτζιά και προς την οδό Πειραιώς. Ομάδες 20-30 ατόμων από τους πιο μαχητικούς διαδηλωτές έλεγχαν ακόμα τους χώρους μπροστά στο Μουσείο και στη συμβολή Αλεξάνδρας-Πατησίων. Από τους διαδηλωτές εντοπίστηκαν και περικυκλώθηκαν κάποια αυτοκίνητα που έριχναν δακρυγόνα και πυροβολισμούς. Τα όργανα των φασιστών που ήταν μέσα, υποχρεώθηκαν από τους διαδηλωτές να κατέβουν, ξυλοκοπήθηκαν άγρια, ενώ τα αυτοκίνητά τους σχεδόν καταστράφηκαν. Από τις γύρω πολυκατοικίες, η συμμετοχή του κόσμου ήταν πραγματικά συγκινητική. Βροχή έπεφταν από τα μπαλκόνια τα λεμόνια και τα κουτιά με κρέμα, για να τα χρησιμοποιήσουν οι διαδηλωτές για την προφύλαξη των ματιών τους απ’ τα δακρυγόνα. Πόρτες άνοιγαν για να φιλοξενήσουν τραυματίες. Εθελοντές με μοτοσυκλέτες μετέφεραν τρόφιμα, φάρμακα, χρήματα και πληροφορίες μέσα στους κλεισμένους στο Πολυτεχνείο, που πολλοί από αυτούς είχαν τραυματιστεί έξω στις οδομαχίες. Ήδη κυκλοφορούσε η πληροφορία ότι πλησίαζαν τα τανκς. Στην Πατησίων, που ήταν κλεισμένη από τρόλεϋ και λεωφορεία, οι διαδηλωτές ξαφούσκωναν τα λάστιχα των οχημάτων. Αυθόρμητα έγινε φανε-

~ 9 ~

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

ρή η ανάγκη χρησιμοποίησης κοκτέιλ-Μολότωφ. Μέσα στο πανδαιμόνιο από κροταλίσματα αυτόματων όπλων, κραυγών, δακρυγόνων κλπ., από τ’ ανοιχτά παράθυρα των γύρω σπιτιών ακούγονταν τα ραδιόφωνα που μετέδιδαν τη φωνή του σταθμού του Πολυτεχνείου, “η Φωνή των Ελεύθερων Αγωνιζόμενων Φοιτητών η Φωνή των Ελεύθερων Αγωνιζόμενων Ελλήνων”. Όσο περνούσε η ώρα, τα συνθήματά του γίνονταν όλο και πιο αντιιμπεριαλιστικά, όλο και πιο μαχητικά. Η προσπάθεια των πιο μαχητικών ομάδων ήταν να κρατηθεί η σύνδεση μεταξύ του Πολυτεχνείου και του κύριου όγκου των διαδηλωτών. Πιο κάτω από το Πολυτεχνείο, στην οδό Μάρνη και Γ΄ Σεπτεμβρίου, όπου βρίσκεται το Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως, ακούγονταν πυροβολισμοί από αυτόματα όπλα. Επανειλημμένα διαδηλωτές επιτέθηκαν εναντίον του. Παρόλες τις ενισχύσεις που έφτασαν λίγο αργότερα από τους φασίστες για την προφύλαξη του Υπουργείου, μια ομάδα από 30-40 άτομα, κυρίως εργάτες, έκανε ανοιχτή επίθεση με ξύλα και σπασμένα πλακάκια. Άοπλοι ορμούσαν να διαλύσουν τους ακροβολιστές που φύλαγαν την είσοδό του. Οι τελευταίοι χτυπούσαν με όπλα που εκσφενδόνιζαν κρυστάλλους και σφαιρίδια με επικάλυμμα καουτσούκ. Από τα παράθυρα και την ταράτσα χτυπούσαν τα αυτόματα και οι σφαίρες έσπαγαν τζάμια απ’ τις πολυκατοικίες στους γύρω δρόμους. Τα δακρυγόνα που έπεφταν συνέχεια για να αναγκάσουν τους διαδηλωτές να διαλυθούν, οι αντιφασίστες τα έπιαναν με τα χέρια τους και τα πέταγαν πίσω στους φασίστες. Κάθε τόσο κάποιος μετέφερε στην πλάτη έναν συναγωνιστή του για περίθαλψη στις γύρω πολυκατοικίες, όπου οι κάτοικοί τους πρόθυμα έδιναν βοήθεια. Ένα ζαχαροπλαστείο εκεί, είχε μεταβληθεί σε πρόχειρο ιατρείο. Από παντού ακούγονταν κραυγές: “Φασίστες, Δολοφόνοι, Ξενόδουλοι, Πουλημένοι”. Μπροστά στην άνιση πάλη, οι άοπλοι διαδηλωτές αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Ανάλογες περίπου οδομαχίες δόθηκαν και σε άλλα δημόσια χτήρια, όπως στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων, στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, Κοινωνικών Υπηρεσιών και άλλα. Σε πολλά σημεία της Αθήνας διμοιρίες αστυνομικών τράπηκαν σε φυγή μπροστά στην ορμή των διαδηλωτών. Δύο τράπεζες στην οδό Αχαρνών και μία στην οδό Πειραιώς, καταστράφηκαν από τους διαδηλωτές, σαν συμβολική διαμαρτυρία ενάντια στο ντόπιο και ξένο κεφάλαιο. Αργότερα, όργανα των φασιστών, κομμάντο πόλης ή ακροβολιστές, ντυμένοι κυριολεχτικά σαν Ες-Ες –με γκριζόμαυρες κολλητές φόρμες, ψηλές μαύρες μπότες, φαρδιά ζώνη και σκούρο μπλε ειδικό κράνος με ματογυάλια για τα δακρυγόνα– και κατάλληλα εκπαιδευμένοι, χτυπούσαν περιφερειακά μέσα από μικρά αυτοκίνητα, με δακρυγόνα και σφαιρίδια. Πότε-πότε έβγαιναν χρησιμοποιώντας μεγάλα καουτσουκένια ρόπαλα κι

τ. 25

έρχονταν σε άμεση σύγκρουση με ομάδες ξεκομμένων διαδηλωτών. Ταχτική τους: να διασπάσουν τους διαδηλωτές και να σπείρουν τον πανικό. Σκοπός τους: να εκκαθαρίσουν και να ελέγξουν μια μεγάλη ζώνη, για να περάσουν τα τανκς. Στο μεταξύ, μέσα στο Πολυτεχνείο οι κλεισμένοι χτυπιούνταν με δακρυγόνα, σφαίρες και σφαιρίδια από ελεύθερους σκοπευτές. Φωτιές είχαν αναφτεί για την εξουδετέρωση των δακρυγόνων. Όταν οι γύρω χώροι ελέγχονταν πλέον από τους φασίστες, τα τανκς έφτασαν μπροστά στην είσοδο του Πολυτεχνείου. Χτυπήθηκε η κεραία του σταθμού από λοκατζήδες, η οποία ξαναστήθηκε από τους φοιτητές κρατώντας την με τα ίδια τους τα χέρια. Παρόλες τις εκκλήσεις των φοιτητών ότι είναι άοπλοι και τα συνθήματα “Οι στρατιώτες είναι αδέρφια μας”, τα τεθωρακισμένα οδηγούμενα από μόνιμους υπαξιωματικούς, επιτέθηκαν. Οι φοιτητές που ήταν κρεμασμένοι στα κάγκελα της εισόδου και άφοβοι είχαν προτάξει τα στήθια τους, ανατράπηκαν απ’ τον όγκο του τανκ, το οποίο αφού ισοπέδωσε το αυτοκίνητο που είχε τοποθετηθεί σαν πρόχειρο φράγμα μπροστά, έρριξε την καγκελένια πόρτα και εισχώρησε στο χώρο του Πολυτεχνείου. Από πίσω ακολούθησαν οι λοκατζήδες με τα αυτόματα. Κραυγές πόνου και αντιφασιστικά συνθήματα ακούγονταν. Από την κύρια είσοδο οι διαδηλωτές έβγαιναν με τα χέρια ψηλά κάτω από την απειλή των αυτομάτων. Έξω δέχονταν τις λυσσασμένες επιθέσεις αστυνομικών και τραμπούκων. Επιθέσεις δέχονταν και διαδηλωτές που παραβίασαν τις πλαϊνές εισόδους για να βγουν από το Πολυτεχνείο. Πίσω τους άφησαν συναγωνιστές τους τραυματισμένους ή και σκοτωμένους από σφαίρες ή ξιφολόγχες. Ο ραδιοσταθμός του Πολυτεχνείου έπαψε οριστικά στις 2 η ώρα μετά τα μεσάνυχτα, ενώ μετέδιδε αντιφασιστικά-αντιιμπεριαλιστικά συνθήματα. Οι τραυματισμένοι στο ιατρείο του Πολυτεχνείου δέχονταν επιθέσεις ή τους αφαιρούνταν οι οροί για να πεθάνουν, από τραμπούκους που μπήκαν μετά την εκκαθάριση του χώρου από τους λοκατζήδες. Στους δρόμους συνεχίζονταν οι συμπλοκές. Στην Πλατεία Κολιάτσου ήδη είχε γίνει κατάληψη του 8ου Γυμνασίου, απ’ όπου λειτούργησε εφεδρικός ραδιοσταθμός, που καλούσε τους διαδηλωτές να συμπτυχτούν στην Πλ. Αμερικής. Στην Κυψέλη, στου Γκύζη κ.α. χτυπούσαν καμπάνες. Σχεδόν όλη τη νύχτα συνεχίζονταν μικροσυμπλοκές. Το Σάββατο 17 Νοέμβρη το πρωί, πολίτες από μακρινά προάστια της Αθήνας που πήγαιναν στις δουλειές τους αισθάνονταν το τσούξιμο στα μάτια από τα δακρυγόνα, που είχαν ποτίσει τα πάντα από τα γεγονότα της νύχτας. Μπροστά στο Πολυτεχνείο, μέσα και σε γύρω πεζοδρόμια, βυτιοφόρα έπλεναν τα αίματα των αγωνιστών. Η ανακοίνωση του στρατιωτικού νόμου, γύρω

~ 10 ~

2019

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

στις 11 η ώρα, ήρθε σαν κάτι το φυσικό και γνώριμο και δεν φόβισε κανέναν. Διαδηλώσεις συνεχίστηκαν όλη τη μέρα σε διάφορους κεντρικούς δρόμους, ακόμα και μετά την διακοπή της κυκλοφορίας στις 4 το απόγευμα. Την Κυριακή 18 Νοέμβρη το πρωί, συγκροτούνταν ομάδες από διαδηλωτές, που φώναζαν συνθήματα μπροστά από θωρακισμένα και ένοπλους αστυνομικούς, που πυροβολούσαν κυρίως στον αέρα. Στη θέα τους, νοικοκυρές από τα γύρω σπίτια και εργαζόμενοι κραύγαζαν: “Αίσχος, δολοφόνοι” κ.α. Και πάλι αίμα διαδηλωτών - αντιφασιστών έβαψε τους δρόμους της Αθήνας. Ο απολογισμός είναι ένας μεγάλος αριθμός νεκρών, εκατοντάδων τραυματιών καθώς και συλληφθέντων, που ξυλοκοπούνταν άγρια στα στρατόπεδα ή στα κρατητήρια από όργανα των φασιστών. Τα θύματα των φασιστών του αμερικανόδουλου καθεστώτος της χώρας μας, άνθρωποι που ανάστησαν άλλους - παλιότερους αγώνες του λαού μας, μας αφήνουν βαρειά κληρονομιά και περισσότερα καθήκοντα και υποχρεώσεις. Οι Έλληνες λενινιστές κομμουνιστές, φωνάζουν μαζί τους τα συνθήματα του αγώνα: ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟ ΦΑΣΙΣΜΟ ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟ ΛΑΟΚΡΑΤΙΑ

***

Πιο ψηλά τη σημαία του αγώνα!…

Άλλη μια φορά, μετά από εφτά σχεδόν χρόνια, οι τοποτηρητές των αμερικάνικων συμφερόντων στη χώρα μας, η φασιστική διχτατορία του Παπαδόπουλου μαζί με το νεόκοπο τσιράκι της, την κυβέρνηση Μαρκεζίνη, έδειξαν απροκάλυπτα και με όλη την αγριότητα τον αντιλαϊκό της χαρακτήρα. Άλλη μια φορά, η ντόπια αντίδραση, υπακούοντας στους ξένους πάτρονές της, αιματοκύλησε το λαό μας στην προσπάθειά της να πνίξει τη φωνή του, να κρατήσει το σάπιο καθεστώς της εκμετάλλευσης και της ξενοδουλείας και να γεφυρώσει τις εσωτερικές αντιθέσεις της. Άλλη μια φορά, ο λαός μας έδειξε τα πραγματικά του αισθήματα ενάντια στο κράτος της καταπίεσης και της υποτέλειας, αγωνιζόμενος σώμα με σώμα, άοπλος αυτός ενάντια στα τανκς και τα πολυβόλα των φασιστών. Η αγανάχτηση του λαού μας ενάντια στη φασιστική κυβέρνηση και τους ξένους πάτρωνές της, τους αμερικάνους ιμπεριαλιστές, σιγόβραζε από την πρώτη μέρα που οι φασίστες πήραν την εξουσία. Αυτή η αγανάχτηση, μετά από τα καταπιεστικά μέτρα και τις αυθαιρεσίες των φασιστών, καθώς και τη μεγαλύτερη εκμετάλλευση από τα ξένα μονοπώλια, την ύψωση των τιμών και το πάγωμα των ημερομισθίων, μετατράπηκε προοδευτικά σε κινητοποιήσεις που εκδηλώθηκαν με τον ένα ή άλλο τρόπο στους διάφορους κλάδους των εργαζομένων και στα διάφορα στρώματα του λαού μας.

Δεν υπήρξε καλλιτεχνική ή πολιτιστική συγκέντρωση και οποιαδήποτε άλλη ευκαιρία, που να μην εκδηλωθεί με τον ένα ή άλλο τρόπο ή αντίθεση προς την φασιστική κυβέρνηση. Στη γωνιά του δρόμου, στο ταξί ή στο λεωφορείο, στο εργοστάσιο, στο γιαπί ή στο γραφείο, στην πόλη ή στο χωριό, όλοι βρίσκανε τρόπους έκφρασης, με σοβαρότητα ή με χιούμορ, να εκδηλώσουν την αντίθεσή τους. Σιγά-σιγά έγινε συνείδηση, ότι ο λαός μας έπρεπε και μπορούσε να αντιτάξει δυναμικότερη στάση απέναντι στην καταπίεση και την τρομοκρατία. Έτσι φανερώθηκαν ξεκάθαρα οι διαθέσεις των λαϊκών μαζών και η θέλησή τους για μεγαλύτερους αγώνες, ενάντια στο φασιστικό καθεστώς, το αστυνομικό κράτος και τους αμερικάνους πάτρονές τους. Τον τελευταίο καιρό, οι διάφορες πτέρυγες της αντιπολίτευσης, βλέποντας το αδιέξοδο της Παπαδοπουλικής διακυβέρνησης και τις αντιθέσεις μέσα στους κόλπους των φασιστών που συνεχώς οξύνονταν, υπολόγιζαν ή στον “εκδημοκρατισμό” του καθεστώτος ή στην πτώση του Παπαδόπουλου, για να περάσουν τα δικά τους συμφέροντα. Έτσι, με βάση αυτή την πολιτική, καθόριζαν την τακτική τους, τις μανούβρες τους και τα συνθήματά τους. Φυσικά, η πολιτική αυτή δεν θα εξυπηρετούσε σε καμμιά περίπτωση τα βραχυπρόθεσμα και πολύ περισσότερο τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του λαού μας. Οι αστοί αντιπολιτευόμενοι δημοκοπούσαν ενάντια στην κυβέρνηση, δηλώνοντας “όχι" στη συμμετοχή στις “προσεχείς εκλογές”, για να δημιουργήσουν έναν πόλο έλξης και να στραφεί το ενδιαφέρον του λαού προς αυτούς, υπολογίζοντας να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους, να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα που αντιπροσώπευαν, ή να παραπλανήσουν και εκτονώσουν ίσως για λίγο καιρό το λαό. Τα γεγονότα στο Πολυτεχνείο το απόδειξαν περίτρανα. Χαρακτηριστικά είναι ορισμένα συνθήματα που ρίχτηκαν. Με τα συνθήματα “Απόψε πεθαίνει ο φασισμός” και “Λαέ, ή τώρα ή ποτέ”, προσπάθησαν να δημιουργήσουν την εντύπωση, ότι η κυβέρνηση θα πέσει από το φοιτητικό κίνημα. Ότι άμεση ανάγκη της στιγμής είναι η πτώση του Παπαδόπουλου και μόνο προς τα εκεί πρέπει να διαδηλώνουν οι λαϊκές μάζες. Τον ίδιο σκοπό εξυπηρετούσε και το σύνθημα “Κάτω ο τρελός”, ότι δηλαδή όλη η κατάσταση της χώρας μας οφειλόταν σε ένα πρόσωπο και ότι, αν έφευγε το μίασμα όλα θα ήταν καλά. Το σύνθημα “Όλοι ενωμένοι”, που στις λαϊκές μάζες περνούσε με τη διάθεση “ενωμένοι στη διαδήλωση στο δρόμο”, ουσιαστικά ήταν παραφθορά του “Ενιαίο Μέτωπο Πάλης”, που εξυπερετούσε και ριχνόταν από τους Παρτσαλιδικούς. Επιστέγασμα ήταν το “Απεργία Γενική”, που είχε ριχτεί από μερικά άτομα τροτσκιστικής απόκλισης και από μερικούς αναρχοσυνδικαλιστές λίγο καιρό

~ 11 ~

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

πριν από τα γεγονότα. Μέσα στο Πολυτεχνείο, έγινε προσπάθεια να καθηλωθούν και αποπροσανατολιστούν εργάτες και γενικά εργαζόμενοι, που είχαν έρθει να συμπαρασταθούν στους φοιτητές και να διαδηλώσουν την αντίθεσή τους στο φασιστικό καθεστώς και τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, από “επιτροπή εργατών” αποτελούμενη από τροτσκιστές και διανοουμενίζοντες. Το ίδιο και από ρεφορμιστές και αναρχοσυνδικαλιστές καθώς και κάποια άτομα ύποπτης εμφάνισης και προέλευσης με βρώμικες θέσεις. Σ’ αυτούς υπήρξαν επανειλημμένα απαντήσεις και τοποθετήσεις από μαρξιστική-λενινιστική άποψη και επί της ουσιαστικής σημασίας των γεγονότων ότι, η “Γενική Απεργία” σήμερα είναι σύνθημα οικονομικό που παίρνει συγκεκριμένο πολιτικό χαραχτήρα μόνον όταν το κίνημα είναι πολύ ανεβασμένο, όταν υπάρχουν γερές και ώριμες οργανώσεις και γενικά, όταν η πολιτική κατάσταση είναι ιδιαίτερα τεταμένη. Επίσης, σε χειρόγραφα τρικάκια που μοιράζονταν και σε ερωτήσεις “Μετά τη χούντα, Τι; Τι θα έχουμε μετά;” αναγκάστηκαν να φανερώσουν το πραγματικό τους πρόσωπο. Μίλησαν για την “Επιτροπή Αποκατάστασης της Δημοκρατικής Νομιμότητας”, ενώ οι Παρτσαλιδικοί πρόβαλλαν το “Ενιαίο Μέτωπο Πάλης”, υποστηρίζοντας ότι “δεν είναι της παρούσης στιγμής να μιλάμε για ιμπεριαλισμό” και ότι “στόχος είναι η πτώση του Παπαδόπουλου”. Στις φοιτητικές επιτροπές, όπως και στη Συντονιστική Επιτροπή του Πολυτεχνείου, που επηρεαζόταν από τις αναθεωρητικές πτέρυγες, έγινε προσπάθεια να σταματήσει το σύνθημα “ΛΑΟΚΡΑΤΙΑ”, υποστηρίζοντας ότι είναι “αριστερίστικο”, ότι είναι “διασπαστικό”, ή “δεν είναι της στιγμής”, εξαρτώντας τη θέση τους από την πολιτική των σταδίων, την πολιτική της στιγμής ή του “εφιχτού”. Συνοψίζοντας μπορούμε να πούμε ότι, οι λαϊκές κινητοποιήσεις και το κατέβασμα στο δρόμο, διάλυσαν πολλές αυταπάτες. Πρώτα και κύρια, αποδείχτηκε το πραγματικό αίσθημα, η συνειδητότητα, η διάθεση και θέληση του λαού για αποφασιστικότερους και δυναμικότερους αγώνες. Επίσης έγινε πλατειά συνειδητό ότι η αστική δημοκρατία μετατρέπεται σε αστική διχτατορία ή στρατιωτική διχτατορία και το αντίθετο, ανάλογα με τις συνθήκες και πώς εξυπερετούνται καλύτερα τα συμφέροντα του κεφαλαίου και της αντίδρασης. Ότι ο φασισμός καλύπτεται από μια “δημοκρατικότητα” για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα που εκπροσωπεί, μη διστάζοντας να πετάξει τη μάσκα όταν αυτά τα συμφέροντα κινδυνεύουν. Κατανοήθηκε ότι, για να καλυφτεί η διαφορά του συσχετισμού των δυνάμεων, πρέπει να αναπτυχτεί το λαϊκό κίνημα, να ανασυσταθεί και ανασυνταχθεί το οργανωμένο κίνημα των μαζών. Φάνηκε ακόμα ότι, τόσο το κίνημα όσο και ο λαός δεν έχει να περιμένει τίποτα από πολιτικές γραμμές που ξεπουλάνε τα λαϊκά συμφέ-

τ. 25

ροντα και τις προσδοκίες σε συμφερτική τιμή, γραμμές όπως το “ειρηνικό πέρασμα” στον σοσιαλισμό, ή “ειρηνική μετεξέλιξη” και η “πολιτική των σταδίων”. Το σύνθημα λοιπόν που ενόχλησε όλες τις παρατάξεις με την ποιότητά του και την έχταση που πήρε, ήταν το σύνθημα “ΛΑΟΚΡΑΤΙΑ”. Το ουσιαστικό περιεχόμενο του συνθήματος, η συγκεκριμένη πολιτική και ταξική θέση που αντιπροσωπεύει, αιφνιδίασε πολλούς γιατί φανέρωνε ποιες είναι οι πραγματικές υποχρεώσεις και τα καθήκοντα της πολιτικής πρωτοπορίας. Ομάδες ατόμων που επηρεάζονταν από την αναθεωρητική γραμμή, προσπαθούσαν να το υπερκαλύψουν αντιπαραθέτοντας το “Κάτω η χούντα” ή το “Όλοι ενωμένοι”. Ακόμα, μερικά άτομα πλησίαζαν μέσα στο Πολυτεχνείο ομάδες που διαδήλωναν με το σύνθημα “ΛΑΟΚΡΑΤΙΑ” και προσπαθούσαν με τον ένα ή άλλο τρόπο να το σταματήσουν. Φανερό ότι η πολιτική που κρυβόταν πίσω τους εξαντλείται μεν στην καταγγελία του φασισμού, ωστόσο ερωτοτροπεί έξω από αρχές με τον αστικό κοινοβουλευτισμό και δεν αποβλέπει στη διαπαιδαγώγηση των μαζών ενάντια στον καπιταλισμό. Τις επόμενες μέρες μετά την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου, έγινε έντονη προσπάθεια απ’ τους φασίστες και από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να παρουσιαστεί το σύνθημα “ΛΑΟΚΡΑΤΙΑ” σαν αναρχικό, παραθέτοντάς το με το “Κάτω το Κράτος”, “Κάτω η Εξουσία”. Στα διάφορα στρατόπεδα και κρατητήρια, οι φασίστες-βασανιστές έλεγαν στους συλληφθέντες, ενώ τους χτυπούσαν βάρβαρα: “Λαοκράτες, ε;” και “Θέλετε Λαοκρατία, ε;”. Όλα αυτά δείχνουν τον τρόμο της αντίδρασης για το ρεύμα που δυναμώνει με τον προσανατολισμό των λαϊκών μαζών. Ακόμη ξεκαθαρίζεται όλο και πιο πολύ η δύναμη καθώς και τί αντιπροσωπεύουν τέτοια συνθήματα και απορρίπτονται βαθμιαία οι μεσοβέζικες, οππορτουνιστικές και ρεφορμιστικές θέσεις, όπως και απόψεις ότι “δεν είναι ακόμα ώριμος ο λαός για τέτοια συνθήματα”. Ας λυσσάει η αντίδραση και οι κάθε είδους υπηρέτες της. Το κίνημα θα τραβήξει το δρόμο του. «Ένας αγώνας ενάντια στον ιμπεριαλισμό, που δεν είναι αδιάρρηχτα δεμένος με τον αγώνα ενάντια στον οππορτουνισμό, είναι απάτη.» ( Β.Ι. Λένιν ) ~~~~~~~~~

Οι στίχοι «Μέρες του ’73», από τις αναμνήσεις του γράφοντος. Επίσης, αποσπασματική αρθρογραφία του, από άμεση εμπειρία και συμμετοχή, γραμμένη τις αμέσως επόμενες μέρες απ’ τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Κυκλοφόρησαν σε πρόχειρα φυλλάδια και μοιράστηκαν χέρι - με χέρι και κάτω από πόρτες. Δημοσιεύτηκαν τον Δεκέμβρη 1973 στο παράνομο φυλλάδιο “Λαοκρατία” τ. 9, που έβγαινε στην Αθήνα και στην εφημερίδα “Λαϊκή Φωνή” τ. 32-33, που έβγαινε στο Λονδίνο.

~ 12 ~

Γιάννης Α. μαντάς

2019

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Τ.Ο. ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΚΚΕ μοναδικό αντίβαρο στην αντιλαϊκή πολιτική είναι οι αγώνες του λαού

Την Δευτέρα 9 Σεπτέμβρη στις 19.30 έγινε σύσκεψη με αφορμή το μετεκλογικό τοπίο και τις πολιτικές εξελίξεις από την Τ.Ο. Καλλιτεχνών του ΚΚΕ. Στον όμορφο χώρο του Μουσείου Μακρονήσου συγκεντρώθηκαν καλλιτέχνες και εργαζόμενοι του χώρου, για να κουβεντιάσουν τις πυκνές εξελίξεις των τελευταίων δύο μηνών και τη δράση για το επόμενο διάστημα. Στην εκδήλωση μίλησε ο Νίκος Μαυροκέφαλος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ. Στάθηκε στην πολιτική της κυβέρνησης της ΝΔ με γρήγορους ρυθμούς, πιάνοντας το νήμα από εκεί που το άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ και με μοναδικούς ωφελημένους τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους. Τόνισε ότι «έχουμε συγκεντρώσει πια πολύτιμη πείρα. Τα τελευταία 30 χρόνια, μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών χωρών και πριν από την κρίση, στη φάση που ο καπιταλισμός στην Ελλάδα κάλπαζε με πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, αλλά και στη φάση της κρίσης, όπως και τα τελευταία δύο χρόνια της καπιταλιστικής ανάκαμψης, υπάρχει μια διαρκής προσπάθεια να ξηλωθούν κατακτήσεις και δικαιώματα, να μεγαλώνουν η εκμετάλλευση και η αδικία, να δυναμώνουν οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και οι πόλεμοι. Μόνο αντίβαρο ήταν και είναι οι αγώνες του λαού μας, που αποκάλυψαν, εμπόδισαν και καθυστέρησαν αρνητικές εξελίξεις». Επιδιώκουμε να διαμορφώνονται και να δρουν σω-

ματεία, όπως μας διδάσκει η υπερεκατοντάχρονη ιστορία του ΣΕΗ, αλλά και η πρόσφατη ιστορία του ΠΜΣ, που στέκονται αταλάντευτα στο πλευρό των εργαζομένων του κλάδου, στην πάλη για την ικανοποίηση των συμφερόντων τους». Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η καπιταλιστική οικονομία δοκιμάζεται, στις οξύτατες αντιθέσεις, στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς στην περιοχή μας και την εμπλοκή της χώρας σε αυτούς, στις ροές των μεταναστών που φτάνουν στη χώρα μας. Τόνισε τη συμβολή που μπορούν να έχουν οι πρωτοπόροι καλλιτέχνες στην πορεία αντεπίθεσης του λαού, «με τη μαζική συμμετοχή στα σωματεία τους, στα επιμελητήρια και τις ενώσεις τους, αλλά και την πιο ενεργητική συμπόρευση με το ΚΚΕ. Πιο ουσιαστική, ξεπερνώντας τα όρια του κλάδου τους, αξιοποιώντας και μορφές του καλλιτεχνικού έργου που μπορεί να συγκινήσει, να δημιουργεί ανάταση, να καλλιεργήσει το αγωνιστικό φρόνημα σε πλατύτερα τμήματα του λαού μας, να έχει τη δική της συμβολή στην πλατιά καλλιέργεια σε αξίες, πρότυπα, ακόμα και αιτήματα που να αντιστοιχούν στις σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων. Την ομιλία ακολούθησε ενδιαφέρουσα συζήτηση, με παρεμβάσεις που έθεσαν την ανάγκη και τη δυνατότητα και οι καλλιτέχνες τώρα να συμβάλουν σε αυτήν την κατεύθυνση.

Νέα ευρήματα από το ιστορικό ναυάγιο «μέντωρ»

Ολοκληρώθηκε η φετινή ανασκαφική περίοδος στο ιστορικό ναυάγιο «Μέντωρ», στον Αβλέμονα Κυθήρων, από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, υπό τη διεύθυνση του αρχαιολόγου Δημήτρη Κουρκουμέλη. Το «Μέντωρ» βυθίσθηκε μετά από πρόσκρουση σε βράχια έξω από το λιμάνι του Αβλέμονα στα Κύθηρα, το Σεπτέμβρη του 1802. Το κύριο φορτίο του, που ανελκύστηκε σχεδόν αμέσως μετά τη βύθισή του, αποτελούσαν 17 κιβώτια με αρχαιότητες από διάφορα μνημεία της Ακρόπολης και των Αθηνών, που είχαν αποσπαστεί από την ομάδα του λόρδου Ελγιν. Η φετινή ανασκαφή, που διενεργήθηκε από 12μελή ομάδα στο διάστημα από 27

Αυγούστου έως 15 Σεπτέμβρη, επικεντρώθηκε τόσο στον καθαρισμό του σωζόμενου τμήματος του σκαριού όσο και στην ανασκαφή τομής στο σημείο όπου έχει σπάσει το σκαρί του πλοίου. Υπάρχουν αρκετά αξιοσημείωτα κινητά ευρήματα που εντοπίστηκαν και ανελκύστηκαν, όπως ένα ακέραιο μαγειρικό σκεύος, ένα χρυσό δαχτυλίδι, ένα ζευγάρι χρυσά σκουλαρίκια, ένα σκέλος ξύλινου διαβήτη, τρία ακόμα πιόνια σκακιού, διάφορα οστέινα και ξύλινα αντικείμενα καθώς και ένας σημαντικός αριθμός τουλάχιστον δέκα τροχαλιών και μακαράδων, που ορισμένοι σώζουν τα κομμάτια των σχοινιών στα οποία ήταν προσδεδεμένοι.

Ο χώρος ανασκαφής και το ναυάγιο

~ 13 ~

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

48ο Φεστιβάλ Βιβλίου 2019

Από τις 30 Αυγούστου έως τις 15 Σεπτεμβρίου, οι υπαίθριοι χώροι του Ζαππείου φιλοξένησαν χιλιάδες τίτλους βιβλίων, με τη μυρωδιά του χαρτιού να μεθάει τους φιλαναγνώστες. Το φετινό Φεστιβάλ Βιβλίου είναι αφιερωμένο στη λογοτεχνία, που εμπνέει και πρωταγωνιστεί στο θέατρο, τον κινηματογράφο, τη μουσική σκηνή. Περισσότεροι από 200 εκδότες φιλοξενούνται σε πάνω από 170 περίπτερα στο Φεστιβάλ Βιβλίου στο Ζάππειο. Στα πλαίσια του συγκεκριμένου αφιερώματος, σε συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και το Θέατρο Τέχνης, θα γίνουν διαδραστικές συζητήσεις και ομιλίες, θα στηθούν στρογγυλά τραπέζια και θεατρικά δρώμενα. Έτσι, θα γίνει εύληπτη και κατανοητή στους επισκέπτες του Φεστιβάλ, η έλξη και η γοητεία που ασκεί η λογοτεχνία στις τέχνες, ανά τους αιώνες. Η έντονα θαλασσινή αύρα της αφίσας και του εξωφύλλου του καταλό-

γου του Φεστιβάλ είναι έργο της Ελληνίδας ζωγράφου, Μαρίας Φιλοπούλου. Το Φεστιβάλ Βιβλίου είναι ένας θεσμός που για πολλές δεκαετίες εμπλουτίζει και αναβαθμίζει την πολιτιστική ζωή της πόλης μας. Το 48ο Φεστιβάλ Βιβλίου διοργανώνει ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βιβλίου (Σ.ΕΚ.Β.) και η επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων – Ζάππειο Μέγαρο, σε συνεργασία με την ΕΡΤ, το Εθνικό Θέατρο, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το Θέατρο Τέχνης «Καρόλου Κουν», το Αθηναϊκό Καλλιτεχνικό Δίκτυο και το Αναλόγιο Φέστιβαλ. Πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Δήμου Αθηναίων και του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού. Στα πλαίσια των εκδηλώσεων του 48ου Φεστιβάλ Βιβλίου, έδωσε συναυλία, τη Δευτέρα 9 Σεπτέμβρη στις 8 μ.μ., ο γνωστός συνθέτης Θωμάς Μπακαλάκος μαζί με το μουσικό σύνολο «Ανέλιξη», αποτελούμενο από έξι κορυφαίους Έλληνες μουσικούς.

Έκθεση γλυπτικής στο Βυζαντινό μουσείο

Με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου πραγματοποιήθηκαν το απόγευμα της Παρασκευής 27 Σεπτέμβρη τα εγκαίνια της Εκθεσης γλυπτικής που διοργανώνει το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας (ΕΕΤΕ) στον αύλειο χώρο του Μεγάρου της Δουκίσσσης, του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου. Στην Εκθεση γλυπτικής συμμετείχαν με τα έργα τους 121 γλύπτες, με ελεύθερο θέμα και γλυπτά μεσαίου μεγέθους από 0,50 έως 1,50 μ., που δημιουργήθηκαν από το 2008 και μετά. Η έκθεση συνεχίστηκε έως και τις 28 Οκτώβρη με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.

τ. 25

Στην εκδήλωση των εγκαινίων μίλησε η Εύα Μελά, πρόεδρος του ΕΕΤΕ, η οποία μεταξύ άλλων επισήμανε ότι η γλυπτική είναι η τέχνη που έχει προορισμό τον δημόσιο χώρο και στο πλαίσιο αυτό υπογράμμισε τη «σημασία αυτής της έκθεσης, που πλέον έχει γίνει θεσμός». Την εκδήλωση άνοιξε εκ μέρους του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου ο Περίανδρος Επιτροπάκης, υπεύθυνος εκθέσεων του μουσείου. Στα εγκαίνια της έκθεσης παραβρέθηκε εκ μέρους του ΚΚΕ η Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της ΚΕ και υπεύθυνη του Τμήματος Πολιτισμού.

~ 14 ~

2019

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

μαζική απεργιακή καταδίκη του αντιλαϊκού πολυνομοσχεδίου Στις 24 Σεπτέμβρη ηχηρή η απάντηση και κλιμάκωση της πάλης για την απόσυρσή του!

Χιλιάδες απεργοί στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, χιλιάδες εργαζόμενοι μαζί με συνταξιούχους, αυτοαπασχολούμενους, αγρότες, φοιτητές και σπουδαστές στις απεργιακές συγκεντρώσεις των ταξικών συνδικάτων σε 54 πόλεις της Ελλάδας. «Κάτω τα χέρια από τα συνδικάτα!», διαδήλωσαν απαιτώντας σύγχρονους όρους δουλειάς και αμοιβής. Έστειλαν ηχηρό μήνυμα ότι θα συνεχίσουν τον αγώνα για σύγχρονους όρους δουλειάς, αμοιβής και δικαιώματα. Γύρισαν την πλάτη τους στην ηγετική ομάδα της ΓΣΕΕ και τους ανθρώ-

πους της που πολέμησε με λύσσα την απεργία. Στην Αθήνα, χιλιάδες απεργοί συγκεντρώθηκαν στα Προπύλαια, όπου μίλησε ο Αλέκος Περράκης, μέλος της ΕΓ του ΠΑΜΕ. Πριν από την ομιλία, μέλη της θεατρικής ομάδας του ΠΑΜΕ παρουσίασαν ένα σατιρικό δρώμενο, με... πρωταγωνιστές τον σημερινό υπουργό Εργασίας, την προκάτοχό του στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με τον ΣΕΒ να τους δίνει οδηγίες για τα μέτρα που αξιώνει και να τους κάνει παρατηρήσεις για... τις καθυστερήσεις. Στη συνέχεια ακολούθησε πορεία στη Βουλή.

Από το δρώμενο έξω από το Υπουργείο Εργασίας

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Έξω από την πύλη της COSCO

ΠΑΤΡΑ

ΗΡΑΚΛΕΙΟ

ΤΡΙΚΑΛΑ

ΓΙΑΝΝΕΝΑ

~ 15 ~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ΟμΟΣΠΟΝΔΙΕΣ - ΕΡΓΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ - ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

τ. 25

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Άλλη μία μυριόστομη απάντηση χιλιάδων εργαζομένων

Με συγκέντρωση των συνταξιούχων στην πλατεία Εθνικής Αντίστασης στην Αθήνα εγκαινιάστηκε την 1η Οχτώβρη το πανελλαδικό δεκαήμερο αγωνιστικών κινητοποιήσεων. Την επομένη 2/10 δόθηκε μία ακόμη απάντηση χιλιάδων εργαζομένων σε Αθήνα και πειραιά στο αντεργατικό πολυνομοσχέδιο της κυβέρνησης. Η κινητοποίηση ξεκίνησε με συγκέντρωση στα Προπύλαια. Στην κεντρική εξέδρα ξεχώριζε το πανό του ΠΑΜΕ με σύνθημα «Η ανάπτυξη τσακίζει τη ζωή μας - Οργάνωση και αγώνας η

Το γιγαντοπανό του ΠΑΜΕ στην πρόσοψη του κτιρίου της ΓΣΕΕ

απάντησή μας», ενώ άλλο πανό του Μετώπου έστελνε μήνυμα στην κυβέρνηση και την εργοδοσία: «Κάτω τα χέρια από τα συνδικάτα, τη συλλογική οργάνωση και δράση». Οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας οργανώθηκαν στο πλαίσιο του 10ημέρου σε όλη τη χώρα από τη Συντονιστική Επιτροπή Αγώνα των Συνεργαζόμενων Συνταξιουχικών Οργανώσεων ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, Δημοσίου, ΠΟΣΕ - ΟΑΕΕ, ΕΛΤΑ, ΟΣΕ, ΠΕΣ - ΝΑΤ, ΠΣΣ Δικηγόρων, ΠΕΤΟΜ - ΤΕΕ, ΠΟΣΕΑ - ΕΤΕΑΠ, ΕΣΤΑΜΕΔΕ.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΚΕΡΚΥΡΑ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ

~ 16 ~

ΛΑΡΙΣΑ

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~ ~ ~ ~~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ΑΠΕΡΓΙΑ 2 ΟΚΤΩΒΡΗ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

2019

~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Ενάντια στην επίσκεψη του Αμερικανού ΥΠΕΞ και στις συμφωνίες Ελλάδας - ΗΠΑ, το Σάββατο 5 Οκτώβρη ακούστηκε απ' άκρη σ' άκρη σε όλη την Ελλάδα, το αντιιμπεριαλιστικό μήνυμα: «Pompeo GO HOME» Οι διαδηλωτές της Αθήνας, με το κάψιμο αμερικάνικης και ΝΑΤΟικής σημαίας έξω από την αμερικάνικη πρεσβεία, διατράνωσαν την αντίθεσή τους στην ανανέωση της ελληνοαμερικανικής συμφωνίας για επέκταση και ενίσχυση των ΝΑΤΟικών βάσεων στη χώρα μας. Εκφράζοντας το λαϊκό αίσθημα φώναξαν δυνατά τα συνθήματα «Ούτε γη, ούτε νερό στους φονιάδες των λαών», «Να κλείσουνε οι βάσεις, καμιά συμμετοχή - Στον πόλεμο του ΝΑΤΟ καμία εμπλοκή», «Δεν θέλουμε του

~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ΝΑΤΟ την προστασία-Εξω τώρα η λυκοσυμμαχία» και «Εξω η Ελλάδα από το ΝΑΤΟ». Νωρίτερα, περνώντας οι διαδηλωτές από το Αγαλμα του Τρούμαν, του έριξαν κόκκινες μπογιές, σε μία συμβολική κίνηση καταδίκης του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Οι Αστυνομικές δυνάμεις με τα ΜΑΤ έσπευσαν να υπερασπιστούν το μεταλλικό κουφάρι του μακελάρη Τρούμαν. Και ξεκίνησαν μιαν επιχείρηση σκούπα, ρίχνοντας χημικά και βόμβες κρότου - λάμψης στο κύριο σώμα της διαδήλωσης. Η απρόκλητη αυτή επέμβαση αυτή, δεν στάθηκε ικανό να αποτρέψει την απόφαση των διαδηλωτών να εκφράσουν το λαϊκό αίσθημα, συνεχίζοντας την πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία.

ΛΑΡΙΣΑ

ΧΑΝΙΑ

ΚΑΤΕΡΙΝΗ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΡΟΔΟΣ

ΠΑΤΡΑ

~ 17 ~

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

μΝΗμΕΙΟ ΤΟΥ ΚΚΕ ΣΤΗ ΓΥΑΡΟ

Ένας πραγματικός άθλος... Ένας πραγματικός άθλος, μικρή αποπληρωμή του χρέους στους χιλιάδες αλύγιστους της Γυάρου, ήταν η κατασκευή και η τοποθέτηση του Μνημείου του ΚΚΕ, σε όλες τις φάσεις του έργου: Από την ολοκλήρωσή του στο μηχανουργείο των αδερφών Παπαδάκη, μέχρι την αποκάλυψή του το Σάββατο 12 Οκτώβρη στο θανατονήσι. «Μπρος για τη νίκη, για το Κόμμα πάντα εμπρός...» Με αυτό το τραγούδι να μας συντροφεύει αντικρίζουμε τη Γυάρο... μετά από 4 ώρες ενός κουραστικού ταξιδιού, μια μάχη με τα κύματα με κόντρα τον καιρό. Οι

τ. 25

κόκκινες σημαίες υψώνονται. Καθένας προσπαθεί να δει, να αντιληφθεί πώς είναι τούτο το νησί, που το ονόμασαν θανατονήσι, που από τα χώματά του πέρασαν πάνω από 25000 κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές στα 21 χρόνια λειτουργίας του.(…) «Και εμένα από εδώ πέρασε ο παππούς μου. Ήρθαμε κι εμείς να περπατήσουμε σε αυτά τα μέρη. Να τιμήσουμε όλους όσοι κράτησαν ψηλά τη σημαία όλα αυτά τα χρόνια. Και τώρα η σκυτάλη περνά στα δικά μας χέρια. Τι σημαίνει αυτό; Να σταθούμε αντάξιοι...». Παραλαμβάνουμε την κληρονομιά τους και συνεχίζουμε πάντα μπροστά…

ΦΟΙΤΗΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΑΘΗΝΑΣ Συναυλία στα Προπύλαια ενάντια στη συμφωνία Ελλάδας - ΗΠΑ για τις βάσεις Συναυλία ενάντια στη συμφωνία Ελλάδας - ΗΠΑ για συμφωνία, στο πλαίσιο της καμπάνιας της Επιτροπής τις βάσεις του θανάτου διοργάνωσαν το βράδυ της Αγώνα, την οποία συγκροτούν εργατικά συνδικάτα, η 12 οκτώβρη, η Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών Αθή- ΕΕΔΥΕ, φοιτητικοί σύλλογοι, η ΟΓΕ, η ΑΣΓΜΕ και άλλοι νας και Φοιτητικοί Σύλλογοι από όλη την Αθήνα. φορείς του λαϊκού κινήματος. εκδήλωση αποτέλεσε συνέχεια του συλλαλητηρίου Στη συναυλία συμμετείχαν οι «Κοινοί Θνητοί», «MC που είχε γίνει μια βδομάδα πριν, με τους μαθητές και Yinka», «Rebellion Connexion», «Φρανκ»,«Rhyme Riot», φοιτητές να ενώνουν τις φωνές τους με τα συνδικάτα «Raibo», «Altera Vita» και μαθητικά συγκροτήματα. και τους φορείς που έχουν καταδικάσει τα σχέδια εμ«Εμείς οι μαθητές, συνένοχοι στο φόνο δεν θα γίπλοκής της χώρας μας στα πολεμικά σχέδια ΗΠΑ και νουμε», τόνισε καλώντας παράλληλα στην πρώτη συνΝΑΤΟ. τονισμένη μαθητική κινητοποίηση της χρονιάς στις 4 Στο χώρο γινόταν συλλογή υπογραφών ενάντια στη Νοέμβρη.

~ 18 ~

2019

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Από 18 ές 23 Οκτώβρη η Εικαστική Έκθεση Νικαιωτών Καλλιτεχνών

Πραγματοποιήθηκε στον Πολιτιστικό Πολυχώρο μάνος Λοϊζος η 2η Εικαστική Έκθεση Νικαιωτών Καλλιτεχνών που διοργανώνει ο Σύλλογος Γυναικών Νίκαιας. Στην εκδήλωση συμμετείχε και η χορωδία του Μουσικού Ομίλου Νίκαιας με ένα εξαιρετικό πρόγραμμα τραγουδιών. Η πρόεδρος Σ.Κόνιαρη, στην ομιλία της, εκ μέρους του ΔΣ του Συλλόγου Γυναικών Νίκαιας, είπε μεταξύ άλλων: «Ακριβώς επειδή θεωρούμε τις τέχνες ανάγκη για την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του ανθρώπου, ποτέ δεν έφυγε από τον προσανατολισμό

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΝΙΚΑΙΑΣ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ μας να ενισχυθούν οι δημόσιες υποδομές καλλιτεχνικής έκφρασης και ερασιτεχνικής δημιουργίας, η διευκόλυνση της λαϊκής πρόσβασης στην πολιτιστική δραστηριότητα… Ζητήματα, όπως η ποιότητα του ελεύθερου χρόνου, η δωρεάν πρόσβαση στα πολιτιστικά αγαθά, ποτέ δεν έφυγε από τη λίστα των προτεραιοτήτων μας. Για εμάς ο ελεύθερος χρόνος είναι αξία ζωής, είναι δικαίωμα και ανάγκη όλων των ανθρώπων. Η έλλειψη ελεύθερου χρόνου μάς στερεί την ανάγκη της συντροφικότητας, του προβληματισμού, της ανταλλαγής απόψεων, της δημιουργικότητας»…

~ 19 ~

τ. 25

Χιλιάδες εργαζόμενοι διαδήλωσαν στις 24 Οχτώβρη στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε πολές άλλες πόλεις, την ώρα που στη Βουλή συζητιόταν και ψηφιζόταν το αντιλαϊκό «αναπτυξιακό» πολυνομοσχέδιο. Ρεσιτάλ αποπροσανατολισμού από κυβέρνηση ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, που συμπλέουν στους αναπτυξιακούς στόχους του κεφαλαίου. Καταπέλτης οι παρεμβάσεις των βουλευτών του ΚΚΕ.

ΜΥΤΙΛΗΝΗ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

~ 20 ~

ΓΙΑΝΝΕΝΑ

~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~~~

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

2019

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Στις 30 Οχτώβρη δυναμικά διαδήλωσαν στο κέντρο της Αθήνας 100 φοιτητικοί από όλη τη χώρα. Ενα ακόμα ηχηρό μήνυμα ενάντια στη συνεχή υπο- να, Χαλκίδα, Κρήτη, Λάρισα και αλλού, ενώνοντας βάθμιση των σπουδών και στις αλλαγές που προ- τις φωνές τους με συνθήματα που έβαζαν στο στόωθούνται στα πανεπιστήμια έστειλαν στις 30 Οχτώ- χαστρο την πολιτική των κυβερνήσεων και της ΕΕ. βρη από το κέντρο της Αθήνας 100 φοιτητικοί ΣύλΠερνώντας έξω από το υπουργείο Εργασίας, οι λογοι και φοιτητές που, με αποφάσεις συνελεύσε- φοιτητές καταδίκασαν την πολιτική που τσακίζει ών τους, πραγματοποίησαν μια τα δικαιώματα των γονιών τους ακόμα μαζική και δυναμική κικαι των ίδιων ως μελλοντικών νητοποίηση. εργαζομένων με το σύνθημα Η συγκέντρση έγινε στα «φοιτητές, εργατιά, μια φωνή Προπύλαια όπου είχε αναρτηκαι μια γροθιά» να ακούγεται θεί από νωρίς γιγαντοπανό. δυνατά. Εκεί οι φοιτητές υποδέχτηκαν Η πορεία κατέληξε στο Σύντους συναδέλφους τους που ταγμα, όπου για μια ακόμα φοέφτασαν από Κρήτη, Θεσσαλορά οι φοιτητές ήρθαν αντιμένίκη και άλλες πόλεις της Β.Ελτωποι με τις δυνάμεις καταστολάδας, Πάτρα, Αιγαίο, Γιάννελής…

~ 21 ~

τ. 25

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

«Εικαστικές εκτοξεύσεις»

Έκθεση ζωγραφικών έργων και ψηφιακών συνθέσεων του Κώστα Ευαγγελάτου

Από το Σάββατο 9 Νοέμβρη, στο χώρο του «Polis Art Café» (Πεσμαζόγλου 5 & Σταδίου, Αρσάκειο - Αίθριο Στοάς του Βιβλίου), παρουσιάζεται έκθεση ζωγραφικών έργων και ψηφιακών συνθέσεων του εικαστικού, λογοτέχνη, θεωρητικού Τέχνης Κώστα Ευαγγελάτου, με τίτλο «Εικαστικές εκτοξεύσεις». Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 10 Γενάρη 2020. Πρόκειται για δύο χαρακτηριστικές ενότητες της αισθητικής έρευνας και αποκρυστάλλωσης του καλλιτέχνη, με κύριο συνθετικό άξονα την ανθρώπινη ύπαρξη, σαν προσωπογραφία ή σωματογραφία, αναδυόμενη από τη μνήμη και εκτοξευμένη

στο κοσμικό περιβάλλον. Ένα περιβάλλον χρωματικών πεδίων και γραφιστικών εκρήξεων (ζωγραφικά έργα) αλλά και ένα περιβάλλον ρεαλιστικών και συμβολικών καταστάσεων (ψηφιακές εικόνες). Ορισμένα από τα ζωγραφικά έργα έχουν εκτεθεί στις τιμητικές αναδρομικές εκθέσεις του καλλιτέχνη στο Μουσείον της Πόλεως των Αθηνών το 2017-18 και στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά το 2019. Συνθέσεις από τη σειρά των ψηφιακών εικόνων έχουν εκτεθεί στη Σύγχρονη Πινακοθήκη Villa Ροδόπη στο Αργοστόλι και εκτίθενται για πρώτη φορά στην Αθήνα. Πληροφορίες: 210.7294.259.

Παρουσιάστηκε το βιβλίο για τον Κώστα Βίρβου

Στην αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» παρουσιάστηκε τη Δευτέρα 11 Νοέμβρη το βράδυ το βιβλίο «Κώστας Βίρβος - Εγώ δεν ζω γονατιστός» της Μαρίας Βίρβου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Παπαζήση». Στην παρουσίαση παρευρέθηκε η Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνη του Τμήματος Πολιτισμού. Παρά τις δυσκολίες που υπήρχαν στη μετακίνηση, η αίθουσα γέμισε από από ανθρώπους που με την παρουσία τους θέλησαν να τιμήσουν αυτόν τον σεμνό λαϊκό δημιουργό. Θέλησαν να τιμήσουν τον Κώστα Βίρβο, που αποτύπωσε στο στίχο του όλες τις ανησυχίες, τα όνειρα και τους πόθους των αδικαίωτων ανθρώπων του λαού μας. Τον άνθρωπο που ανανέωσε και εμπλούτισε τη θεματολογία, το ύφος και το περιεχόμενο του λαϊκού τραγουδιού.

Στην εκδήλωση συμμετείχαν η Χάρις Αλεξίου, η οποία με μοναδικό τρόπο διάβασε στίχους του Κώστα Βίρβου, ο Κώστας Μπαλαχούτης, διευθυντής του μουσικού ηλεκτρονικού περιοδικού «Ογδοο», Ο ηθοποιός Γιάννης Στάνκογλου διάβασε στίχους και λόγια του Κ. Βίρβου. Με λόγια από καρδιάς μίλησαν η συγγραφέας του βιβλίου και η Αναστασία Βίρβου, η άλλη κόρη του στιχουργού. Τον χαιρετισμό του Αγγελου Κότιου, πρύτανη του Πανεπιστημίου Πειραιά, διάβασε ο Γιώργος Τσιχριτζής, καθηγητής του Πανεπιστημίου. Η καλλιτεχνική επιμέλεια και παρουσίαση ήταν του Γιάννη Τζουανόπουλου. Η παρουσίαση του βιβλίου δέθηκε με ένα πολύ όμορφο καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Τη σκηνή μοιράστηκαν νεότεροι ερμηνευτές με ερμηνευτές πρώτων εκτελέσεων.

~ 22 ~

2019

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΡΗΝΗΣ 2ης ΔΗμΟΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ

Αφιέρωμα στον Κώστα Βάρναλη

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση αφιέρωμα στον Κώστα Βάρναλη, που διοργάνωσε η Επιτροπή Ειρήνης 2ης Δημοτικής Κοινότητας Αθήνας (Γούβας - Νέου Κόσμου - Παγκρατίου) το απόγευμα της Παρασκευής 15 Νοέμβρη 2019. Η εκδήλωση έγινε στην αίθουσα εκδηλώσεων του 2ου Δημοτικού Σχολείου Αθήνας (Δαμάρεως 65) στο Παγκράτι, χάρη στην φιλοξενία και συμπαράσταση εκ μέρους του εκπαιδευτικού προσωπικού του σχολείου και ιδιαίτερα της Διευθύντριάς του, κυρίας Πηνελόπης Κονιστή, η οποία χαιρέτησε και την έναρξη. Κεντρικός ομιλητής ήταν το μέλος της ΕΕΔΥΕ Γιώργος Μηλιώνης, ο οποίος στην έναρξη της βραδιάς αναφέρθηκε στην απώλεια της σπουδαίας αγωνίστριας της Ειρήνης, Δανάης Μωραΐτου, και τηρήθηκε στη μνήμη της ενός λεπτού σιγή.

Ο ομιλητής αναφέρθηκε στο νόημα της γιγάντιας προσωπικότητας του Βάρναλη και το πώς το έργο ενός τέτοιου δημιουργού έδενε αναπόσπαστα με τα οράματα και τους αγώνες του λαού, το σπάσιμο των δεσμών του και το πώς η ταξική πάλη πάει χέρι - χέρι με τους αγώνες για την Ειρήνη. Έγιναν απαγγελίες ποιημάτων του μεγάλου μας δημιουργού από μέλη της θεατρικής ομάδας του ΠΑΜΕ, προβλήθηκαν βίντεο με ηχητικά αποσπάσματα που περιείχαν τη φωνή του ίδιου του Βάρναλη. Στο χώρο υπήρχε έκθεση με πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τη ζωή του και πλήρες χρονολόγιό του. Η εκδήλωση έκλεισε με ζωντανή ερμηνεία τραγουδιών σε μελοποιημένα ποιήματα του Βάρναλη από τον Κώστα Λασπιά και την Κατερίνα Μπούσδρα.

Κερατσίνι - εκδήλωση αφιερωμένη στην Σωτηρία μπέλλου

Με μεγάλη συμμετοχή πραγματοποιήθηκε η μουσική εκδήλωση που ήταν αφιερωμένη στην Σωτηρία Μπέλλου, το Σάββατο 16 Νοέμβρη στην αίθουσα εκδηλώσεων στο πρώην εργοστάσιο «Καχραμάνογλου» στο Κερατσίνι. Την εκδήλωση διοργάνωσαν οι ΚΟΒ Κερατσινίου - Δραπετσώνας του ΚΚΕ στο πλαίσιο της Οικονομικής Εξόρμησης Νοέμβρης - Δεκέμβρης. Η Φωτεινή Παγούνη, μέλος της ΤΕ Πειραιά του ΚΚΕ, χαιρετίζοντας την εκδήλωση, αναφέρθηκε στην επίθεση που κλιμακώνεται από την κυβέρνηση της ΝΔ απέναντι στο λαό, παίρνοντας την σκυτάλη από την προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Τόνισε την ανάγκη να δυναμώσει η πάλη ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική, η πάλη για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών του λαού. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην πείρα που έχει ο λαός της περιοχής για το τι σημαίνει «ανάπτυξη» στον καπιταλισμό.

«Βλέπουμε και ζούμε από πρώτο χέρι τι θα πει ανάπτυξη είτε τόσα χρόνια με τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, είτε τώρα με τη ΝΔ. Γιατί για όλους αυτούς ανάπτυξη σημαίνει το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας να παραδίδεται σε μονοπωλιακούς ομίλους, σημαίνει εργασιακά δικαιώματα που θα πιάνουν πάτο, σημαίνει να θρηνούμε ζωές εργατών που αναγκάζονται να δουλεύουν χωρίς βασικά μέτρα ασφαλείας. Ανάπτυξη για όλους αυτούς σημαίνει να ζουν και να μεγαλώνουν τα παιδιά μας δίπλα σε καζάνια και άλλες βιομηχανικές δραστηριότητες, με όλους τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται. Σημαίνει να κλείνουν σχολεία και να λιποθυμάνε παιδιά από τη δυσοσμία, σημαίνει να εισπνέουμε δηλητηριώδη αέρια και να μην ξέρουμε καλά-καλά πού μπορεί να οδηγήσει αυτό την υγεία μας. Αυτή είναι η δική τους ανάπτυξη», επισήμανε χαρακτηριστικά.

~ 23 ~

ΤΑ ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΕΛ

τ. 25

Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου 2019 ― Βραδιά Πολωνικής Ποίησης Ξεχώρισαν οι ομιλητές Γ.Πετρόπουλος - Σωκράτης Μελισσαράτος, με μεστό λόγο, βρήσκοντας την ψύχα της συγκίνησης, την ουσία των ποιημάτων.

Τετάρτη 2 Οκτωβρίου 2019 ― Καλωσόρισμα για τη νέα περίοδο Ελεύθερο Βήμα, Απαγγελίες, Αναγνώσεις, Μουσικό πρόγραμμα. Μια υπέροχη βραδυά με τον Γιώργο Μαρινάκη στο πιάνο και την νεαρή τραγουδίστρια Αλεξάνδρα Μελαχροινού, σε διαχρονικά τραγούδια σπουδαίων δημιουργών.

Τετάρτη 9 Οκτωβρίου 2019 Παρουσίαση του βιβλίου του εξαίρετου Κύπριου λογοτέχνη Ανδρέα Ονουφρίου «Λευκά και Μαύρα Αρπακτικά» (εκδ. ΠΗΓΗ) Ομιλήτριες οι κυρίες της ΕΕΛ Φαίδρα Ζαμπαθά-Παγουλάτου, Μαργαρίτα Φρονιμάδη-Ματάτση και ο συγραφέας. Παρασκευή 25 Οκτωβρίου 2019 Αφιέρωμα στην Εθνική Επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 Ομιλητής ο μόνιμος ομιλητής εθνικών εορτών Αυγερινός Ανδρέου.

Τετάρτη 9 Οκτωβρίου 2019 Παρουσίαση δύο βιβλίων του Άγγελου Γόντικα «Έρωτας και Πόλεμος», «Στίχος - Ποίηση». Σπουδαίοι ομιλητές φώτισαν το έργο και την προσωπικότητα του ακούραστου τιμώμενου καλλιτέχνη. Μουσικό πρόγραμμα με τραγούδια του Α. Γόντικα. Παρασκευή 1 Νοεμβρίου 2019 Προβολή δύο ταινιών του Νίκου Αφχενίτη: «Το Διάδημα» και «Ο βίος Παναγιώτου» του Μποστ. Φιλότιμη προσπάθεια σχεδόν επαγγελματική. Σκηνοθεσία: Nίκος Αρβανιτάκης. Έπαιξαν: ο σκηνοθέτης και οι: Τούλα Μωραΐτου, Τόνια Ψυλλάκη, Τέλης Λαδογιάννης κ.α. Τετάρτη 6 Νοεμβρίου 2019 ― «Κύπριοι Αγωνιστές της Ελευθερίας» Ομιλητής: Αυγερινός Ανδρέου. Μια σοβαρή ομιλία για τους Αγίους του Κυπριακού αγώνα διαχρονικά.

Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2019 ― «Όλο γελούσες» Προβολή της ταινίας του γνωστού ταλαντούχου σκηνοθέτη Θόδωρου Μαραγκού.

Δευτέρα 6 Νοεμβρίου 2019 Παρουσίαση του συγκινητικού βιβλίου του Γιάννη Τσώλη «Το Μοιραίο Μαντήλι». Χαιρέτησαν: Παύλος Ναθαναήλ, Σπύρος Ζαχαράτος. Ομιλητές: Κώστας Καρούσος, Αυγερινός Ανδρέου, Λευτέρης Τζόκας. Όλοι μίλησαν τονίζοντας τις αρετές του πονήματος αυτού του τριπλού ταλέντου του Γιάννη Τσώλη. Σαββάτο 16 Νοεμβρίου 2019 Ημέρα μνήμης για τη 17η Νοέμβρη 1973 Κατάθεση στεφάνου στο Πολυτεχνείο Πως πέρασαν 46 χρόνια κι ακόμα… Ευτυχώς η μνήμη αντέχει ακόμα. “Τα κουρέλια τραγουδάνε…”

Τετάρτη 6 Νοεμβρίου 2019 Παρουσίαση δύο βιβλίων του ακούραστου αειθαλή λογοτέχνη Θανάση Φροντιστή «Με… λίγο θράσος μπορείς» και «Στη στενωπό». Γλαφυρός λόγος ανθρώπινος. Χαιρέτισαν: Κώστας Καρούσος, Φαίδρα Ζαμπαθά-Παγουλάτου. Ομιλητές: Άρης Γαβριηλίδης, Δημήτρης Καραμβάλης, Δημήτρης Φαφούτης. Απαγγελία: Μαριάννα Βλάχου-Καραμβάλη, Βικτωρία Κουσίδου.

~ 24 ~

2019

ΤΑ ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΕΛ Aνδρέας Ονουφρίου

“Λευκά και μαύρα αρπαχτικά” - Εκδόσεις «ΠΗΓΗ»

Την Τετάρτη 9 Οκτώβρίου 2019, πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στην αίθουσα Μιχαήλας Αβέρωφ της Ε.Ε.Λ. η παρουσίαση του νέου βιβλίου του Κύπριου πολυβραβευμένου λογοτέχνη Ανδρέα Ονουφρίου, παρουσία του ιδίου και της Ελλαδίτισας-Κορινθίας συζύγου του Ντίνας. Το βιβλίο με τον εντυπωσιακό τίτλο ¨Λευκά και μαύρα αρπακτικά" παρουσίασαν η λογοτέχνης Φαίδρα Ζαμπαθά-Παγουλάτου και η ποιήτρια Μαργαρίτα Φρονιμάδη-Ματάτση. Τον συντονισμό είχε ο αντιπρόεδρος της Ε.Ε.Λ. Παύλος Ναθαναήλ, ενώ χαιρετισμούς απεύθηναν ο Αυγερινός Ανδρέου μέλος ΔΣ-ΕΕΛ και ο κ. Μηνάς Παπαγεωργίου.εκπρόσωπος των εκδόσεων "ΠΗΓΗ". Εδώ παραθέτουμε την παρουσίαση του έργου και του συγγραφέα του από την Μαργαρίτα ΦρονιμάδηΜατάτση.

συγκυρίες της ζωής μου κι ένα ανεκτίμητο όφελος που μου χάρισε η, κοντά, διετής θητεία μου, ως αντιπροέδρου, στο ΔΣ Της Ετ.Ε.Λ. όταν συμμετέχοντας στην διαδικασία Κρίσης και Απονομής του βραβείου Μάρκος Αυγέρης 2014, ομόφωνα συνηγόρησα στη βράβευση του βιβλίου του “η Μάντρα” που μόλις είχε κυκλοφορήσει τότε. Ένα σπουδαίο κοινωνικο-πολιτικό μυθιστόρημα που γράφτηκε αρχικά το 1968 στην Αμμόχωστο, αλλά δυστυχώς χάθηκε μέσα στη λαίλαπα της επιδρομής του Αττίλα το 1974 μαζί με άλλα κείμενα και χρειάστηκε μια δεύτερη γραφή, το 2006, βασισμένη στην αμυδρή ανάμνηση του πρωτολείου, για να δει, επιτέλους, το φως της δημοσιότητας, οχτώ χρόνια μετά. Ακολούθησε η προσέγγιση του λογοτέχνη μέσα από τα ελάχιστα βιβλία του που κυκλοφορούσαν στην αγορά, δεδομένης της εξάντλησης όλων των προηγουμένων εκδόσεων, “Με μεγάλη χαρά και συγκίνηση υποώσπου έπεσε στα χέρια μου το καλύδεχόμαστε απόψε στην Ελλάδα για μια τερό του, το capolavoro του, όπως το ακόμα φορά τον εκλεκτό και ξεχωριχαρακτήρισα εγώ προσωπικά τότε, αλστό άνθρωπο και συγγραφέα, τον Αμλά και άλλοι περισσότερο ειδήμονες μοχωστιανό πρόσφυγα Ανδρέα Ονουαπό εμένα, όπως διαπίστωσα εκ των φρίου, του οποίου θα προσπαθήσω να υστέρων: Είναι το βιβλίο του η “Γη που σκιαγραφήσω προλογικά την προσωμας εγέννησε”. πικότητα και το έργο ελπίζοντας να Ένα βιβλίο ύμνος στην Κυπριακή γη, δώσω στους παρόντες, ειδικά σε ένα αυθεντικό έπος των παθών της Κύόσους έρχονται για πρώτη φορά σε πρου, της επιβολής του πραξικοπήμαεπαφή με τον ίδιο και το έργο του, τος, της εκδίωξης του Μακαρίου και μιαν αντιπροσωπευτική εικόνα. της εγκατάστασης του Σαμψών, της Ο Α. Ονουφρίου αποφοίτησε από διάλυσης του Μετώπου της Εθνικής το Εμπορικό Λύκειο Αμμοχώστου και Άμυνας, της Εισβολής του Αττίλα, του εργάστηκε στο Συμβούλιο Ύδρευσης Ο Ανδρέας Ονουφρίου Εμφυλίου πολέμου, της διχοτόμησης, Αμμοχώστου. Εδώ και πολλά χρόνια, πρόσφυγας στην ίδια του την πατρίδα, ζει με τη σύζυγό της προσφυγοποίησης και της Τουρκικής Κατοχής. Ένα Ιστορικό μυθιστόρημα που προβάλλει με μοναδικό του Κωνσταντίνα στον Συνοικισμό του Κολοσσίου. Κείμενά του δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς σε εφη- τρόπο, την εικόνα και την αλήθεια εκείνων των τραμερίδες και περιοδικά της Κύπρου, της Ελλάδας και γικών ωρών που έζησε η Κύπρος και που βίωσε ο συγτου Εξωτερικού. Διηγήματά του μεταδόθηκαν από την γραφέας από πρώτο χέρι. Ως ιστορικός συγγραφέας ο Α. Ονουφρίου ακόμα Κυπριακή και την Ελληνική ραδιοφωνία ενώ μέσω του PEN CLUB μεταφράστηκαν και ανθολογήθηκαν στα κι όταν μυθοπλάθει φροντίζει να δώσει ρεαλιστική Αγγλικά, Γερμανικά, Ρώσσικα, Ουγκρικά και Κινέζικα. χροιά στο μύθο του προβάλλοντας μεσ' απ' αυτόν τις Επίσης ανθολογήθηκαν σε ελληνικές εκδόσεις, στη αλήθειες που κατευθύνουν την σκέψη του. Κι είναι Σχολική Θεματοθήκη του Δ.Γιάκου και στο Κυπριακό αυτές οι αλήθειες παρμένες απ' τη μεγάλη δεξαμενή των δικών του τραγικών βιωμάτων και όχι μόνο. ΑλήΑνθολόγιο για το Δημοτικό Σχολείο. Για αρκετά χρόνια υπήρξε συνεργάτης του Ραδιο- θειες που βίωσε ολόκληρος ο Κυπριακός λαός, οπότε φωνικού Ιδρύματος Κύπρου και είναι μέλος της ΕΕΛ και οι ήρωές του είναι πλάσματα ζωντανά με σάρκα και οστά, μα και με τραύματα ανεπούλωτα κι αισθήματα και άλλων σωματείων της Κύπρου. Βραβεύτηκε με Α’ και Β’ Bραβείο σε σχετικούς λο- πληγωμένα και αιμορροούντα… Ως γνήσιος λογοτέχνης ο Α.Ο. όπως και κάθε αληγοτεχνικούς διαγωνισμούς στην Κύπρο, την Ελλάδα και το Εξωτερικό και συγκεκριμένα σε διαγωνισμούς θινός πνευματικός άνθρωπος, διακρίνεται πάντοτε από του Ελληνικού Πνευματικού Ομίλλου Κύπρου, της σεμνότητα, απλότητα και δοτική διάθεση χωρίς προΗπειρωτικής Εστίας, του Ελληνικού Ινστιτούτου Λον- σμονή ανταλλαγμάτων, χαρίσματα που στο συγκεκριδίνου, του Συνδέσμου Φιλίας Θεσσαλονίκης-Κύπρου, μένο άτομο εκδηλώνονται στη νιοστή δύναμη. Απότης Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών κ.α. δειξη η μετρημένη και ήπια στάση του απέναντι σε κάΗ γνωριμία μαζί του υπήρξε μια από τις πιο ευτυχείς θε πρόκληση και πειρασμό. Δεν είναι τυχαίο που ποτέ

~ 25 ~

ΤΑ ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΕΛ

του ο ίδιος δεν επιδίωξε να αναδείξει την, από κάθε άποψη, άξια λογοτεχνική του φλέβα. Ο Α.Ο. παρότι ασχολείτο από παιδί με τη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα σε ηλικία 30 ετών με διηγήματα και νουβέλες και αφού ολοκλήρωσε τον κύκλο του ως διηγηματογράφος, από το 1996 ξεκίνησε ένα νέο κύκλο, χαρίζοντάς μας πέντε αξιανάγνωστα μυθιστορήματα, έξη με το νέο του που τιτλοφορείται: “ΛΕΥΚΑ ΚΑΙ ΜΑΥΡΑ ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ” και θα μας παρουσιάσει απόψε η αγαπημένη όλων μας λογοτέχνης Φαίδρα Ζαμπαθά-Παγουλάτου. Άλλα τόσα περίπου, κλειδωμένα στο συρτάρι του, αναμένουν την οικονομική ευχέρεια της έκδοσής τους. Όλα του τα έργα είναι εμπνευσμένα από τον Άνθρωπο, την κοινωνία, τον κόσμο, τη διαφορετικότητα των ατόμων και τον έκδηλο σεβασμό της. Το θέμα όμως που κυριαρχεί περισσότερο διαπνέοντας το σύνολο του έργου του είναι η απέραντη αγάπη για τη γενέθλια γη του, την Αμμόχωστο. Με κάθε δυνατό τρόπο ο συγγραφέας περιγράφει, διηγείται, θυμάται, αναφέρεται, μνημονεύει, υμνεί και συνδιαλέγεται με την πόλη του, το Βαρώσι. Μια πόλη φάντασμα σήμερα που ακόμα και σε έναν ξένο μόνο συναισθήματα μελαγχολίας, συγκίνησης, θλίψης, θυμού, οργής και πόνου μπορεί να προκαλέσει. Όταν μέσα στις σελίδες του συναντάμε μνήμες που έχουν να κάνουν με το πραξικόπημα, την εισβολή, τους βομβαρδισμούς, το χαλασμό, τον εκτοπισμό, τους αγνοούμενους, την προσφυγοποίηση, τη ζωή στ’ αντίσκηνα, τη ζωή χωρίς ελπίδα και προοπτική είναι πρόδηλη η αιτία όλων αυτών των συναισθημάτων. Μελετώντας το περιεχόμενο και την θεματική στο σύνολο του έργου του Ανδρέα Ονουφρίου, διαπιστώνουμε την τεράστια πατριδογνωστική αξία που έχει και που γι αυτό το λόγο θα έπρεπε να ανθολογηθεί, να διδάσκεται και να υπάρχει σε κάθε σχολική βιβλιοθήκη. Όχι μόνο για την ιστορικότητα των θεμάτων του αλλά και για έναν ακόμα σπουδαιότερο λόγο, που υποστηρίζεται από πολλούς συντοπίτες του λογοτέχνες και όχι μόνο: η πένα του πεζογράφου μας ποτέ “δεν υπερβαίνει τα όρια της ευπρέπειας, δεν υποπίπτει στο κήρυγμα, στο διδακτισμό, το σοβινισμό ή τη μισαλλοδοξία. Δεν γίνεται άδικος κι εκδικητικός στην έκφραση των “πιστεύω” του. Δεν υπερβαίνει το μέτρο ούτε στο επίπεδο του λεκτικού και της περιγραφής”. Με λιτό τρόπο, όπως προανέφερα και με ειλικρινή αμεσότητα εκφράζεται αποφεύγοντας τον εντυπωσιασμό του αναγνώστη με την παράθεση φρικαλεοτήτων και αποκρουστικών λεπτομερειών.

τ. 25

Ο Ανδρέας Ονουφρίου μέσα από τις σελίδες των μυθιστορημάτων του, της “Μάντρας”, της “Γης που μας εγέννησε”, των “Ωρών του Χαμού”, του “Σωσίβιου”, του “Ταξιδιού εντός”, της “Καρδιάς της Λύκαινας”, του “Βάζου με αγκάθια” και όλων των έργων του γενικά, αλλά και αυτού του νέου με τον τίτλο “Λευκά και μαύρα αρπακτικά”, που σήμερα θα γνωρίσουμε, εκπέμπει την απέραντη αγάπη του για την κατεχόμενη, γενέθλια γη, την έγνοια και τον καημό του για το δράμα του κάθε εκτοπισμένου και του κάθε δυστυχισμένου. Μας αποκαλύπτει τον εσώτερο εαυτό του, τον καλλιεργημένο χαρακτήρα του, την απίθανη γνώση της Μουσικής, την αφοσίωση στη Λογοτεχνία, την έκδηλη αγάπη του για τη σύντροφο της ζωής του και την ανεπιτήδευτη συμπόνια και συμπάθεια προς τον κάθε συνάνθρωπο που πάσχει. Με ύφος απλό και λιτό ο συγγραφέας, λόγο καθάριο και λαγαρό και δομή καλοστημένη και στιβαρή, ξετυλίγει το κουβάρι του μύθου του με τρόπο που συγκινεί, τέρπει και προκαλεί σε αφάνταστο βαθμό το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Οι σελίδες του βιβλίου διατρέχονται με ταχύτητα και χωρίς ανάσα και σ’ αυτό συντελεί οπωσδήποτε ο συνδυασμός που η Κύπρια κριτικός λογοτεχνίας Μαρία Μιχαηλίδου στο δοκίμιό της “O Aμμοχωστιανός πεζογράφος Ανδρέας Ονουφρίου” αναφέρει ως “τα τρία βασικά προτερήματα της γραφής του, που δεν είναι άλλα από την περιγραφική δεινότητα, την ολόπλευρη σκιαγράφηση των χαρακτήρων, με όλα τα συν και τα πλην τους και την προσπάθειά του να είναι αμερόληπτος, δίκαιος και αντικειμενικός με τη δράση και εξέλιξη των ηρώων του”. Θα μου επιτρέψετε, φίλοι και φίλες, σ’ αυτό σημείο, κλείνοντας, να παραθέσω ένα απόσπασμα της κριτικής προσέγγισης του έργου του συγγραφέα από τον γνωστό διπλωμάτη Νίκο Κρανιδιώτη, με την οποία συμφωνώ απόλυτα. Γράφει λοιπόν μεταξύ άλλων ο Ν.Κ. απευθυνόμενος στο συγγραφέα μας: “Παράλληλα με την ανέλιξη του μύθου και την καθαρή διαγραφή των χαρακτήρων των ηρώων σου, αναπτύσσεις ιδέες, σκέψεις και αισθήματα που έχουν διαχρονικό χαρακτήρα και δίδουν το βαθύτερο πνεύμα των ανθρωπιστικών και εθνικών αγώνων όλων των εποχών”, δίνουν με αντικειμενικότητα, θα προσέθετα εγώ μετά την ανάγνωση των “λευκών και μαύρων αρπακτικών”, τις τραγικές διαστάσεις και την σαθρή εικόνα της σημερινής ταξικής κοινωνίας και την προοπτική ενός καλύτερου αύριο.» μαργαρίτα Φρονιμάδη-ματάτση

~ 26 ~

2019

ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ «Όλα σε θυμίζουν…»

37 χρόνια από το θάνατο του στρατευμένου καλλιτέχνη μάνου Λοΐζου

Ο Μάνος Λοΐζος υπήρξε ένας ευαίσθητος, ανήσυχος και μαχητικός καλλιτέχνης, ο οποίος αποτύπωσε στις δημιουργίες του πολιτικά τραγούδια αλλά και πανέμορφες ρομαντικές μελωδίες. Γεννήθηκε στην Κύπρο στο χωριό Άγιοι Βαβατσινιάς της επαρχίας Λάρνακας, στις 22 Οκτωβρίου 1937. Ήταν το μοναχοπαίδι του Ανδρέα Λοΐζου και της Δέσποινας Μανάκη, κόρης γεωπόνου από τη Ρόδο. Όταν ήταν εφτά χρονών η οικογένειά του μετανάστευσε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Εκεί, στα μαθητικά του χρόνια, ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τη μουσική και ξεκίνησε μαθήματα βιολιού στο Εθνικό Ωδείο Αλεξάνδρειας. Τελικά όμως τον κέρδισε η κιθάρα. Όταν αποφοίτησε από το Αβερώφειο Γυμνάσιο της Αλεξάνδρειας, το 1955 ήλθε στην Αθήνα με σκοπό να σπουδάσει και γράφτηκε στην Φαρμακευτική Σχολή. Στις αρχές του 1956 την εγκαταλείπει για να φοιτήσει στην ΑΣΟΕΕ. Επίσης φοίτησε για λίγο στην Σχολή Βακαλό θέλοντας να σπουδάσει ζωγραφική. Το 1960 εγκαταλείπει τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο και κάνει τη μεγάλη στροφή στη ζωή του για ν’ ασχοληθεί αποκλειστικά με τη μουσική. Ταυτόχρονα, για να επιβιώσει κάνει περιστασιακά και διάφορες δουλειές: σερβιτόρος σε ταβέρνα, γραφίστας και διακοσμητής σε διαφημιστικές εταιρείες και άλλοτε ως μουσικός σε μπουάτ. Αν και σχεδόν αυτοδίδακτος τότε αρχίζει να φτιάχνει και τα πρώτα του τραγούδια. Το 1961 ήδη συμπορεύεται με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Συμμετέχει στην πρωτοβουλία ίδρυσης του Συλλόγου Φίλων Ελληνικής Μουσικής (ΣΦΕΜ) και γίνεται αντιπρόεδρος, με στόχο τη στήριξη και την προβολή νέων δημιουργών. Στις τάξεις του συλλόγου θα βρεθούν ο Χρήστος Λεοντής, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Διονύσης Σαββόπουλος, η Μαρία Φαραντούρη, ο Νότης Μαυρουδής, ο Φώντας Λάδης, ο Μάνος Ελευθερίου και πολλοί άλλοι. Το 1962 διευθύνει τη χορωδία του ΣΦΕΜ στις παραστάσεις της μουσικής επιθεώρησης του Μίκη Θεοδωράκη «Όμορφη Πόλη», που σημείωσε μεγάλη επιτυχία στο Θέατρο Παρκ. Έτσι αρχίζει να διακρίνεται σιγά-σιγά στο μουσικό στερέωμα. Τότε ήταν που είχε βρει στο περιοδικό «Επιθεώρηση Τέχνης» το «Τραγούδι του Δρόμου» του Λόρκα σε μετάφραση Νίκου Γκάτσου και το μελοποίησε. Η γνωριμία του με τον Μίμη Πλέσσα, ο οποίος εργαζότανε τότε στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, του δίνει τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με την δισκογραφική εταιρία Φιντέλιτυ και κυκλοφορεί το πρώτο σαρανταπεντάρι του “Το τραγούδι του Δρόμου», που ερμηνεύει ο Γιώργος Μούτσιος. Ο Μάνος Λοΐζος παράλληλα με τη μουσική πορεύε-

ται και στο δρόμο του αγώνα - την ενασχόληση με τα κοινά. Είναι η εποχή των δυναμικών φοιτητικών κι εργατικών αγώνων, από τους οποίους εμπνέεται. Οι φοιτητές τότε έκαναν τόπο συνάντησης τις μπουάτ και τραγουδούσαν το «Δρόμο», το «Ακορντεόν», τον «Τρίτο Παγκόσμιο» του Λοΐζου. Το 1963, διοργανώνεται από τον ΣΦΕΜ η πρώτη κοινή συναυλία των Μάνου Λοΐζου - Χρήστου Λεοντή στο «Ακροπόλ», με τραγούδια τους σε στίχους Μάνου Ελευθερίου, Φώντα Λάδη και Μάρως Λήμνου. Ανάμεσα σ’ ένα ενθουσιώδες κοινό, βρίσκονταν στην πρώτη σειρά ο Γιάννης Ρίτσος και ο Μίκης Θεοδωράκης. Τα έσοδα από τη συναυλία διατίθενται στο Δ΄ Πανσπουδαστικό Συνέδριο. Το 1964 εμφανίζεται σε μπουάτ στο Κολωνάκι με τη Μαρία Φαραντούρη και το Γιώργο Ζωγράφο. Εκεί ένα κορίτσι του δίνει κάποιους στίχους - είναι η Κωστούλα Μητροπούλου. Οι στίχοι αυτοί, που θα σημαδέψουν αργότερα την πορεία του, μετατρέπονται στα τραγούδια «Ο δρόμος» και «Ο στρατιώτης». Τον Μάρτιο του 1965 παντρεύεται την πρώτη του σύζηγο Μάρω Λήμνου, τη μετέπειτα γνωστή ως Μάρω Λοΐζου, συγγραφέα παιδικών βιβλίων και τον Αύγουστο του 1966, θα γεννηθεί η κόρη τους Μυρσίνη. Στη φάση αυτή, με αφορμή την παρουσίαση τραγουδιών του, ο Λοΐζος εκφράζει ξεκάθαρα τη θέση του πάνω στα κοινωνικά - πολιτικά ζητήματα. Σε μια συνεντευξή του στην εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή» στις 27/12/1966 αναφέρει: «Τα γρανάζια του ιμπεριαλισμού, με την εξουθενωτική εκμετάλλευση εκατομμυρίων ανθρώπων, βρίσκονται σε τρομακτική υπερλειτουργία στις δυτικές χώρες. Τα αποτελέσματα είναι σε όλους γνωστά: ο πόλεμος του Βιετνάμ, το φυλετικό, το Κυπριακό, η αναβίωση του φασισμού σε πολλές χώρες, ο κίνδυνος της δικτατορίας στον τόπο μας. Το τεράστιο τέρας που άλλοτε λέγεται φασισμός, άλλοτε μιλιταρισμός και άλλοτε δημοκρατία δυτικού τύπου –που δεν είναι τίποτ' άλλο παρά προσωπεία του ιμπεριαλισμού– στέκεται από πάνω μας απειλητικό. Και η αντίδρασή μας είναι να τα ξεσκεπάσουμε και να φωνάξουμε μ' όλη μας τη δύναμη ενάντιά τους – μια και η ζωή μας είναι άμεσα συνδεδεμένη μαζί τους. Είμαστε πια συνειδητοί, "γνωρίζουμε"». Οι αντιλήψεις του αυτές εκφράζονται σε έργα του όπως τα «Νέγρικα», σε ποίηση του Γιάννη Νεγρεπόντη, που μιλούν για τους αγώνες επιβίωσης των μαύρων της Αμερικής. Πρωτοπαρουσιάστηκαν λίγο πριν τη δικτατορία του '67, σε συναυλία στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, τραγουδισμένα αρχικά από την Μαρία Φαραντούρη και τον Γιώργο Ζωγράφο και βέβαια δεν πρόλαβαν τότε να δισκογραφηθούν. Επίσης, παρουσιάστηκαν σε μια θρυλική συναυλία της ΕΦΕΕ στις 19

~ 27 ~

ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

τ. 25

Απρίλη 1967 – δύο μέρες δηλαδή πριν την εγκαθίδρυση «Τα Τραγούδια του Δρόμου», σε στίχους δικούς του της δικτατορίας. Στην περίοδο της Χούντας απαγο- και των Γιάννη Νεγρεπόντη, Δημήτρη Χριστοδούλου, ρεύονταν ενώ σε δίσκο κυκλοφόρησαν, όπως και άλλα Νίκου Γκάτσου. Αναμεσά τους τα: «Μέρμηγκας», «Τσε», Συρματοπλέγματα», «Μη με ρωτάς». «Τ’ Ακορνέργα του, μετά το 1974. Ο Μάνος Λοΐζος –όπως και πολλοί άλλοι καλλιτέ- τεόν», «Τρίτος Παγκόσμιος». Τραγουδούν: Αλέκα Αλιμχνες στη διάρκεια της Χούντας– έχοντας μπει στο στό- πέρτη, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, η Χορωδία Γιώρχαστρο των αρχών για τις αριστερές του πεποιθήσεις, γου Κακίτση και ο συνθέτης. Την τριετία 1974 - 1977 υπήρξε ένας από τους βαένοιωθε τον κίνδυνο σύλληψης να παραμονεύει, έτσι τον Σεπτέμβριο του 1967 έφυγε στην Αγγλία. Όμως, σικούς εκφραστές του πολιτικού τραγουδιού, όπως η αγάπη του για την Ελλάδα και η αγωνιστική του δια- φαίνεται στους κύκλους που ακολουθούν με τις κυθεση τον αναγκάζει να επιστρέψει την επόμενη κιόλας ριότερες επιτυχίες του: «Καλημέρα ήλιε» (1974). Στίχοι Δημήτρη Χριστοχρονιά στην Αθήνα. Από τους δίσκους του που κυκλοφόρησαν μέσα στην εφταετία, πολλά τραγούδια του δούλου και Μάνου Λοΐζου: «Καλημέρα Ήλιε», «Μια καλημέρα», «Με φάρο το φεγγάρι», «Θα έρθει μόνο μια γίνονται επιτυχίες: στιγμή», «Δώδεκα παιδιά» και «Ο Σταθμός» (1968). Στίχοι «Όταν σε είδα να ξυπνάς». ΤραΛευτέρη Παπαδόπουλου. ΕπιτυΑκορντεόν γουδούν: Κώστας Σμοκοβίτης, χίες «Δελφίνι Δελφινάκι», «Το (Στίχοι - Μουσική Μάνος Λοΐζος) Χάρις Αλεξίου, Αλέκος Αλιμπέρπαληό ρολόι», «Η δουλειά κάνει της και ο συνθέτης. τους άντρες», «Ο Σταθμός». «Τα νέγρικα» (1975). Σε ποί«Θαλασσογραφίες» (1970. Στη γειτονιά μου την παλιά είχα ένα φίλο που ήξερε και έπαιζε τ’ ακορντεόν ηση Γιάννη Νεγρεπόντη: «Ο γεΣτίχοι Λ.Παπαδόπουλου: «Έχω έναν καφενέ», «Τζαμάικα», «10 όταν τραγούδαγε φτυστός ήταν ο ήλιος ρο-νέγρο Τζιμ», «Κι αν συ λευφωτιές στα χέρια του άναβε τ’ ακορντεόν. κός, νέγρος εγώ» κ.α. Τραγουπαλληκάρια». δούν: Μαρία Φαραντούρη και Μα«Ευδοκία» (1971): Συνθέτει το σάουντρακ της ομώνυμης ταινίας Μα ένα βράδυ σκοτεινό σαν όλα τ’ άλλα νώλης Ρασούλης. «Τα τραγούδια μας» (1976): του Αλέξη Δαμιανού και το περίκράταγε τσίλιες παίζοντας ακορντεόν φημο «Το Ζεϊμπέκικο της Ευδο- φασιστικά καμιόνια στάθηκαν στη μάντρα Στίχοι Φώντα Λάδη: «Λιώνουν τα νιάτα μας», «Πάγωσε η τζιμινιέκίας». και μια ριπή σταμάτησε τ’ ακορντεόν. ρα», «Το Δέντρο». Ερμηνεύει ο «Να ’χαμε τι να ’χαμε» (1972). Γιώργος Νταλάρας. Ο δίσκος έγιΣτίχοι Λ.Παπαδόπουλου: «ΠαποΤ’ αρχινισμένο σύνθημα πάντα μού μένει νε πλατινένιος, αλλά τα περισσόράκι», «Ήλιε μου σε παρακαλώ», όποτε ακούω από τότε ακορντεόν τερα τραγούδια κόπηκαν από το «Κουταλιανός», «Ελισσώ». κι έχει σαν στάμπα τη ζωή μου σημαδέψει ραδιόφωνο της ΕΡΤ, λόγω των Οι ερμηνευτές αυτών των «δε θα περάσει ο φασισμός». πολιτικοκοινωνικών τους μηνυτραγουδιών του είναι κυρίως οι μάτων. Γιώργος Νταλάρας και Γιάννης Το 1978 ο Μ.Λοΐζος αναλαμβάνει την προεδρία της Καλατζής, καθώς και οι Λίτσα Διαμάντη, Δημήτρης Ευσταθίου, Μαρίζα Κωχ, Γιάννης Πάριος και ο ίδιος ο Ένωσης Μουσικοσυνθετών Ελλάδας (ΕΜΣΕ) και πρωτοστατεί στη δημιουργία φορέα είσπραξης των πνευσυνθέτης. Μέσα στο 1972 ιδρύεται η Ένωση Μουσικοσυνθε- ματικών δικαιωμάτων. Την ίδια χρονιά παντρεύεται σε τών και Στιχουργών Ελλάδος, ο Λοΐζος είναι από τα δεύτερο γάμο του την ηθοποιό Δώρα Σιτζάνη. Στη συιδρυτικά μέλη της και αργότερα, το 1978, θα γίνει πρό- νέχεια κυκλοφορούν οι κύκλοι: «Τα τραγούδια της Χαρούλας» (1979). Στίχοι Μαεδρός της. Είναι μια προσπάθεια των καλλιτεχνών για την καταπολέμηση τότε της κασετοπειρατείας αλλά νώλη Ρασούλη και Πυθαγόρα: «Γύφτισσα τον εβύζακαι της λογοκρισίας. Η ενασχόλησή του Λοΐζου με την ξε», «Τέλι, Τέλι, Τέλι», «Όλα σε θυμίζουν». Τραγου(ΕΜΣΕ) θα είναι η αφορμή για τη Χούντα να τον συλ- δούν: Χάρις Αλεξίου και Δημήτρης Κοντογιάννης. Ο λάβει, στο σπίτι του στο Χολαργό, το βράδυ της 17 δίσκος έγινε πλατινένιος. «Για μια μέρα ζωής» (1980). Στίχοι Λευτέρη ΠαπαΝοέμβη και να κρατηθεί για κάποιες μέρες στη φυλαδόπουλου, Μανώλη Ρασούλη, Δώρας Σιτζάνη, Φώντα κή. Στα χρόνια αυτά έχει συνθέσει και τραγούδια που Λάδη, Τάσου Λειβαδίτη και Μάνου Λοΐζου: «Σ’ ακολουδεν θα μπορούσαν να κυκλοφορήσουν ανοιχτά. Ανά- θώ», «Κι αν είμαι ροκ», «Η ημέρα εκείνη δεν θα αρμεσά τους, ο «Τσε», ο «Μέρμηγκας», τα «Συρματο- γήσει». Τραγουδούν: Δήμητρα Γαλάνη, Βασίλης Παπλέγματα», το «Μη με ρωτάς». Όπως ίδιος έχει πει, πακωνσταντίνου, Δώρα Σιτζάνη και ο συνθέτης. Είναι τα τραγουδούσε μόνο σε φιλικό του κύκλο και δεν ο τελευταίος του εν ζωή δίσκος καθώς άρχισαν τα ακούγονταν «ποτέ έξω από τους τέσσερις τοίχους προβλήματα υγείας του. Ο Μάνος Λοΐζος τον Οκτώβρη του 1981 μπαίνει στο μιας κάμαρας». Μέσα στο έντονο κλίμα που επικρατούσε στη με- Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο με περικαρδίτιδα και νεταπολίτευση, ο Μάνος συμμετέχει στις μεγάλες λαϊκές φρική ανεπάρκεια και στο τέλος του χρόνου ταξιδεύει διαδηλώσεις και συναυλίες της εποχής. Στα τέλη του στη Μόσχα για ιατρικές εξετάσεις. Όσο βρισκόταν στο 1974 κυκλοφορεί σε δίσκο όλα εκείνα τα απαγορευ- νοσοκομείο, δεν ξεχνούσε ότι ήταν πρόεδρος της ΕΜμένα τραγούδια του και όσα δεν είχε επιτραπεί η ηχο- ΣΕ και είπε στον φίλο του δημοσιογράφο Δημήτρη γράφησή τους από τη λογοκρισία της επταετίας. Είναι Γκιώνη: «Γράψε κάτι για το σινάφι μας που δεν έχουμε

~ 28 ~

2019

ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τόσα λεφτά βγάζουν σχολής, μπορούν να βγουν αριστουργηματικά έργα. από μας…» Γυρίζει από τη Μόσχα στην Αθήνα, αλλά Αλλά το πιο σπουδαίο είναι ότι η στρατευμένη τέχνη στις 8 Ιουνη 1982 παθαίνει εγκεφαλικό επεισόδιο και είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής στις χιλιάδες των ξανανοσηλεύεται για ένα μήνα σε νοσοκομείο. Τον φτωχών παιδιών που πεινάνε, αγωνίζονται και σκοτώΑύγουστο ταξιδεύει για νοσηλεία και πάλι στη Μόσχα, νονται καθημερινά». Η στάση του οι αντιλήψεις και τα έργα του είναι όπου στις 7 Σεπτέμβρη υφίσταται δεύτερο εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο Μάνος πεθαίνει δέκα μέρες αργότερα ένα παράδειγμα που στέκει αντίθετο σε όλους εκείνους τους επιδειξίες που, ενώ αυτοπροβάλλονται ως στις 17 Σεπτέμβρη 1982. Στις 24 Σεπτέμβρη «επιστρέφει» αεροπορικώς στην «απελευθερωμένοι από πολιτικές», στην πραγματικόΑθήνα με συντροφιά τον φίλο του Φώντα Λάδη, που τητα είναι υπηρέτες της κατευθυνόμενης αντίληψης βρισκόταν την ίδια περίοδο στη Μόσχα για σπουδές. «η τέχνη για την τέχνη». Ο ποιητής μας Γιάννης Ρίτσος, μιλώντας για το έρΣτο αεροδρόμιο τον περίμεναν συγγενείς και φίλοι – θρήνος βουβός με κόκκινα τριαντάφυλλα και γα- γο του Λοΐζου, θεωρούσε ότι, «Η μουσική του, οικεία, φιλική, μάς κερδίζει απ' το πρώτο ρίφαλα. Το προσκύνημα συνεχίτης άκουσμα, σύμφωνα μ' ένα στηκε την επομένη στο Α΄ ΝεκροΠάγωσ' η τσιμινιέρα (1976) πλατύτατο κοινωνικό συναίσθηταφείο, με τιμές από την πολι(Στίχοι Φώντα Λάδη) μα που περιλαμβάνει και το δικό τεία, τους συναδέλφους και τα μας». πλήθη που συνέρρευσαν να τον Πάγωσ' η τσιμινιέρα Ο Μίκης Θεοδωράκης ανακατευοδώσουν με τα τραγούδια κι απ' έξω από την πύλη γνώριζε ότι, «Ο Μάνος ήταν μια του και χειροκροτήματα. εργάτες μαζεμένοι συζητάνε πλαγιά με πολύχρωμα λουλούδια Μετά τον θάνατό του κυκλοΠροχώρησε η μέρα που έλαμπαν καθώς τα χτυπούσε φορεί ο δίσκος «Γράμματα στην με δαγκωμένα χείλη ο ήλιος. Και θα λάμπουν για πάναγαπημένη» (1983): Μελοποιημέσηκώνουν τα πανό και ξεκινάνε τα και πιο πολύ όσο θα υπάρχει νη ποίηση του τούρκου Ναζίμ Χικκαι θα λάμπει στον κόσμο αυτός μέτ σε απόδοση Γιάννη Ρίτσου. ο μοναδικός ήλιος: Η καρδιά του Στη συνέχεια κυκλοφόρησαν Πέντε καμιόνια στείλαν ανθρώπου!» διάφορες άλλες συλλογές με επιστου φεγγαριού τη χάση Ο στιχουργός και στενός του τυχίες του, που δεν είχαν συμπεκαι γύρισαν γεμάτα απεργοσπάστες φίλος Φώντας Λάδης, έχει γράριληφθεί σε δίσκους κι επίσης Γεμάτα ξαναφύγαν ψει: «Ο Λοΐζος δεν ήταν μόνο έγιναν αφιερώματα και συναυκανείς δε θα περάσει ένας άνθρωπος της εποχής μας, λίες στη μνήμη του. κάλλιο να πάμε όλοι μετανάστες αλλά ένας προοδευτικός διανοΣτις 20 Σεπτέμβρη 2006, ο Δήούμενος της εποχής μας. Ο τρόμος Νίκαιας διοργάνωσε εκδήλωΠέρασε ένας μήνας πος με τον οποίο η κοινωνία μεση για τη μετονομασία του Πολιοι μηχανές σκουριάζουν ταχειρίζεται τον καλλιτέχνη –σαν τιστικού Πολυχώρου Μηχανικής και τα παιδιά κρυώνουν και πεινάνε παραγωγό κέρδους και όχι σαν Καλλιέργειας σε «Μάνος Λοΐστους δρόμους της Αθήνας ευαίσθητο και χρήσιμο δέκτη– ζος». Τη βραδιά προς τιμήν του φέιγ βολάν μοιράζουν αλλά και τα αγνοημένα οικονομιτη σφράγισε με αγαπημένα τραεργάτες κι υποστήριξη ζητάνε. κά δικαιώματα των δημιουργών, γούδια του η συναυλία του συντον έκαναν ν' αγωνιστεί και να γίθέτη και συνοδοιπόρου του, Χρήστου Λεοντή. Ο τότε δήμαρχος Νίκαιας Στέλιος Μπε- νει πρωτοπόρος συνδικαλιστής... Καταφύγιο για όλες νετάτος, μεταξύ άλλων ανέφερε: «Ο Μάνος Λοΐζος τις πιέσεις, πηγή αισιοδοξίας σε μια πορεία πολύπλοκη υπήρξε πολύ μεγάλος καλλιτέχνης και συνεπής αγω- και με αρκετές πίκρες, στάθηκε για τον Μάνο η μαρνιστής. Θεωρούμε ότι δεν έχει τιμηθεί όπως του πρέ- ξιστική, η κομμουνιστική ιδεολογία.…» Ο Θάνος Μικρούτσικος, έχει αναφέρει : «Μετά από πει. Ο Πολιτιστικός Πολυχώρος, ένας πνεύμονας πολιτισμού που όλο αναπτύσσεται, πλέον θα φέρει τ' όνο- τόσα χρόνια που ο Μάνος λείπει από κοντά μας υπάρχει ένα μεγάλο κενό. Το ελληνικό τραγούδι είναι πολύ πιο μά του. Μετονομάζεται σε "Μάνος Λοΐζος"». Το 2007 χαρακτηρίστηκε από τον χώρο των μουσι- φτωχό. Αυτό φαίνεται περισσότερο σήμερα, που έχει κών ως “Ετος Μάνου Λοΐζου”, τιμώντας έτσι όλο το επικρατήσει το εμπορευματοποιημένο και "νιου λάιφ στάιλ" τραγούδι. Ο Λοΐζος είμαι σίγουρος ότι θα μποέργο του. Ο Μάνος Λοΐζος υπήρξε ένας ταλαντούχος μελω- ρούσε να είναι ένας κυματοθραύστης, ακριβώς γιατί δός, ο οποίος εμπνεότανε πάντα από τα κοινωνικά και ήταν ο πιο μελωδικός συνθέτης απ' όλους μας…» Ο Μάνος Λοΐζος έφυγε τόσο πρόωρα από κοντά πολιτικά ζητήματα της εποχής του και απέναντι σε αυτά τοποθετούσε τη δουλιά του. Ήταν ένας σεμνός μας, μόλις στα 45 του χρόνια. Πόσα ακόμα τραγούδια στρατευμένος δημιουργός, ταγμένος στη μαρξιστική θα είχε να μας χαρίσει!… Όμως, ο Μάνος του Αγώνα ιδεολογία και με το έργο και τους αγώνες του πορεύ- και της Ανθρωπιάς, της Αμφισβήτησης και της Καταγτηκε στο πλάι του ΚΚΕ, παλεύοντας για έναν καλύτερο γελίας, του Ερωτα και της Μελωδίας είναι εδώ. Το έρκόσμο. Ο ίδιος έλεγε: «Το θέμα είναι να μπορείς να γο του είναι ζωντανό και θα παραμένει πάντα επίκαιρο. είσαι στρατευμένος και συγχρόνως γνήσιος καλλιτέ«Όλα τον θυμίζουν»… χνης, λέγοντας αυτά που πιστεύεις. Πρέπει να υπάρχει Γιάννης Α. μαντάς στρατευμένη τέχνη, γιατί μέσα στο δρόμο αυτής της ~~~~~

~ 29 ~

ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

Εκδήλωση της Ναυτικής Ναυπλιάδας 2019 Παρουσίαση έργων του δημιουργού Γιώργου Ευ. Παπαδόγγονα

Οι ομιλητές, η κόρη και τα εγγόνια του

Ο Γιώργος Ευ. Παπαδόγγονας

τ. 25

Μέλη της οικογένειας του

Στις 19 έως 24 Αυγούστου έγινε η λιτέχνης είχε ασχοληθεί με τη γλυΝαυτική Ναυπλιάδα 2019. Σ’ αυτά τα πτική, ζωγραφική, φωτογραφία, μπαπλαίσια, πραγματοποιήθηκε το απότίκ, κόσμημα, κεραμικά, διακόσμηση γευμα της 21ης Αυγούστου, τιμητική καταστημάτων, σχεδιασμό και καταεκδήλωση αφιερωμένη στον προσκευή επίπλων και επίσης φιλοτέχνισφάτως εκλιπόντα καλλιτέχνη Γιώρσε και βιβλία - τα βιβλία του Θέμου γο Παπαδόγγονα. Πουλιώνη. Επίσης είχε αναλάβει την Την παρουσίαση του έργου και επίβλεψη και διακόσμηση του Ξενία του προσώπου του δημιουργού έκαΠαλάς, καθώς και τη διαμόρφωση Μερικοί από τους παρευρισκόμενους νε ο πρόεδρος του συλλόγου Ναυτου περιβάλλοντος χώρου. πλίου-Παλαμιδίου, Θεοδόσης Σπαντιδάκης. Επίσης Βαθής γνώστης ο Γιώργος των πρωτογενών υλικών, μίλησε τιμώντας την μνήμη του καλλιτέχνη ο Κώστας αντλούσε έμπνευση από παντού: από το ξύλο, από το Κολόκας, πρόεδρος του συνδιοργανωτή συλλόγου των μάρμαρο και τον πηλό, μέχρι σπασμένα παράθυρα και Απανταχού Ναυπλιαίων «Ο Ναύπλιος». θαλασσοφαγωμένα ξύλα - αν και το αγαπημένο του υλιΠαραθέτουμε αποσπάσματα απ’ την κεντρική ομιλία κό και η ειδικότητά του ήταν το μέταλλο. του Θ. Σπαντιδάκη: Χαλκογραφίες του Γιώργου υπάρχουν στο Παρίσι και «Σας καλοσωρίζουμε στην αποψινή μας εκδήλωση στη Γενεύη. Έργα του κοσμούν ιδιωτικές συλλογές που αποτελεί τη συνέχεια των εκδηλώσεων της Ναυτι- στην Ελλάδα, στη Νέα Υόρκη, στη Γαλλική Πρεσβεία και κής Ναυπλιάδας 2019. αλλού. Επίσης, έχουν παρουσιασθεί σε δημόσιες εκθέΣήμερα όμως είναι μια ιδιαίτερη μέρα, γιατί βρίσκό- σεις και γκαλερί. μαστε μπροστά στην μοναδική έκθεση γλυπτών της Έχει δημιουργήσει αγάλματα, προτομές και μνημεία Ναυπλιάδας 2019. Και επίσης, γιατί τιμούμε έναν καλλι- πεσόντων, που κοσμούν πολλά σημεία της πόλης του τέχνη που πρόσφατα «έφυγε» (26.6.2019) από κοντά Ναυπλίου, τη Νέα Τίρυνθα, το Δρέπανο, το Κιβέρι, τη μας. Και αυτή η έκθεση αποτελεί την πρώτη έκθεση με Φρουσιούνα, προτομές του Μπούτου και του Τσιλικανίέργα του Γιώργου Παπαδόγγονα.» δη, του Μανουσάκη. Μερικές απ’ αυτές κοσμούν και το Επίσης σημείωσε ότι, «Η κόρη του Μαρία-Λουκία εί- πάρκο των ηρώων στην πόλη μας, που είναι στο Δεσποχε την ευγενή καλοσύνη να διαθέσει στην Ν.Ν. 2019 μέ- τικό απέναντι. ρος των έργων του πατέρα της, για έκθεση στο κοινό, Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε αποκλειστικά με Η κόρη βεβαίως «κουβαλάει» τα ίδια γονίδια με τον πα- το γλυπτό του πυρπολητή Κανάρη, σε μέγεθος 2,40 επί τέρα της. Εκείνην τη δημιουργική «τρέλλα» που χαρα- 2,10 μ. το οποίο είναι έτοιμο και το περιμένουν οι Ναυκτηρίζει τους ανθρώπους που δημιουργούν…» πλιείς και περισσότερο απ’ όλους η μοναχοκόρη του και Αναφέρθηκε στην καταγωγή του Γ.Π. ο οποίος γεν- τα εγγόνια.» νήθηκε το 1944 στην Νίκαια του Πειραιά και ότι «αποΌταν ο λόγος δόθηκε στην κόρη του Μαρία-Λουκία, φοίτησε από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της αφού ευχαρίστησε τους παρόντες για την παρουσία Αθήνας, με δάσκαλο τον Τσαρούχη και άλλους επώνυ- τους, ξεκίνησε με τη φράση «Κάλλιο αργά, παρά πομους. Υπηρέτησε ως έφεδρος αξιωματικός στο Κέντρο τέ…» διευκρινίζοντας ότι: «ήθελα τη βοήθειά σας, για Εκπαίδευσης Μηχανικού Ναυπλίου και τότε ανακάλυψε να σπρώξουμε (να στηθεί) το άγαλμα του Κανάρη, που τις ομορφιές της πόλης. Υπήρξε λάτρης της ελεύθερης θέλουμε να γίνει έστω και μετά το θάνατό του. κατάδυσης και αποφάσισε να μείνει για πάντα στο ΝαύΒοηθήστεμε με τη γραφειοκρατεία να την ξεπεράπλιο, όπου δημιούργησε για 50 και πλέον χρονια στο δι- σουμε και να φτιαχτεί αυτό το δυόμισυ μέτρα άγαλμα κό του εργαστήριο, έξω από τη βοή της πόλης». και κάποια στιγμή να κοσμήσει το Ναύπλιο, κάπου. Συνεχίζοντας ανάφερε ότι ο Γ.Π. «ως γνήσιος καλΑυτά… και σας ευχαριστώ πολύ.»

~ 30 ~

2019

ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

Στη συνέχεια, καλέστηκαν οι παρευρισκόμενοι σε μια περιδιάβαση, να θαυμάσουν τα έργα του Γ.Παπαδόγγονα, που είχαν εκτεθεί στο προαύλειο του Παλαιού Τελωνείου και έξω στην πλατεία Τριών Ναυάρχων. Τέλος, πολοί απ’ τους καλεσμένους αράξανε στο πεζοδρόμιο με τα διπλανά μπαράκια για ένα ποτό. Μπροστά

μας η γαλήνια θάλασσα του Αναπλιού. Παρεμπιπτόντως, ο Γ.Π είναι πρωτοξάδερφος απ’ την πλευρά της μητέρας του υπογράφοντος. Στη μνήμη του παρουσιάζουμε μερικά απ’ τα πολλά και άγνωστα έργα του σεμνού δημιουργού τους. Γιάννης Α. μαντάς

~ 31 ~

ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΥ ΕΦΥΓΑΝ

«Εριξε κόκκινο στη νύχτα...» ο Λαυρέντης μαχαιρίτσας

«Εφυγε» ξαφνικά από τη ζωή ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, σε ηλικία 63 ετών την Δευτέρα 9 Σεπτέμβρη. Ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας γεννήθηκε στις 5 Νοέμβρη 1956 στη Νέα Ιωνία του Βόλου και από μικρός έδειξε την αγάπη του για τη μουσική. Μετά τη στρατιωτική του θητεία αρχίζει να τραγουδάει αντάρτικα με τον Πάνο Τζαβέλλα στη «Συντροφιά». Στα 20 του χρόνια δημιουργεί με τον Παύλο Κικριλή και τον Τάκη Βασαλάκη το συγκρότημα P.L.J. Το 1983 που κυκλοφορεί ο δεύτερος δίσκος τους το συγκρότημα μετονομάζεται σε «Τερμίτες». Ο αγαπημένος δημιουργός σημάδεψε, με τη διαρκή του παρουσία στη δισκογραφία και στη σκηνή, όλα τα χρόνια που μεσολάβησαν. Το 1989 ξεκίνησε και η σταδιοδρομία ως συνθέτη και ερμηνευτή και ακολούθησαν διάφορες δουλειές. Εγγονός του εκτελεσμένου, τον Απρίλιο του 1948, Βολιώτη αγωνιστή Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, έδινε δυναμικό "παρών" και στο κίνημα, με όπλο του τη μουσική του. Υπήρξε από τους καλλιτέχνες που πέρασαν για πολλά χρόνια από τις σκηνές του Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή». «Ταιριάζουν τα χνότα μας με την ΚΝΕ», δήλωνε το 1996 μιλώντας για τη συμμετοχή του στο Φεστιβάλ. Μέχρι το 2013, που ήταν και η τελευταία εμφάνισή του στη μεγάλη γιορτή της νεολαίας, τραγούδησε μαζί με το κοινό «Ρίξε κόκκινο στη νύχτα», έναν στίχο που αποτύπωσε το κάλεσμα για στήριξη στο κόκκινο της ελπίδας και της ανατροπής. Παράλληλα, στη διαδρομή του ήταν παρών και σε μία σειρά εκδηλώσεις συνδεδεμένες με λαϊκές διεκδικήσεις και με κάθε αφορμή κατέθετε προβληματισμούς και ανησυχία για ζητήματα του λαού και ειδικά της νεολαίας. Συμμετείχε σε συζητήσεις στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ - «Οδηγητή», σε συναυλίες που διοργάνωναν σωματεία, συνδικάτα, φορείς του κινήματος, καθώς και σε Αντιιμπεριαλιστικά Διήμερα της ΚΝΕ.

«Ηρθε η ώρα να αποφασίσεις με ποιον θα πας και ποιον θ' αφήσεις. Είναι απλά τα πράγματα τώρα πια. Πρέπει να υπάρχουν και κάποιοι που λένε "όχι"... Μ' αυτούς που αγωνίζονται πρέπει να συστρατευτούμε όλοι», δήλωνε το 2006 που εκλέχτηκε δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο της Αθήνας με το συνδυασμό του ΚΚΕ "Συμπαράταξη για την Αθήνα". Στις 11 Σεπτέμβρη, στο Κοιμητήριο Ζωγράφου, αποχαιρέτησαν τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα στο Κοιμητήριο Ζωγράφου, συγγενείς, φίλοι, συνεργάτες, κόσμος που τον γνώρισε και τον αγάπησε μέσα από το πλούσιο μουσικό του έργο. Η οικογένεια του συνθέτη απηύθυνε έκκληση σε όσους βρεθούν στο τελευταίο «αντίο», αντί για στεφάνια, να ενισχυθεί η πρωτοβουλία «Μαζί για το Παιδί», η Ενωση για την οποία είχε προγραμματισμένη συναυλία χτες στο Ηρώδειο, που ματαίωσε ο αιφνίδιος χαμός του. Εκ μέρους του ΚΚΕ παρευρέθηκε ο Νίκος Σοφιανός, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Ανάμεσα στα πολλά στεφάνια που κατατέθηκαν ξεχώριζαν τα κατακόκκινα στεφάνια που έστειλαν ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, και το ΚΣ της ΚΝΕ.

Έφυγε από τη ζωή ο Νάνος Βαλαωρίτης

«Εφυγε» από τη ζωή στις 13 Σεπτέμβρη σε ηλικία 98 ετών ο ποιητής, πεζογράφος, μεταφραστής και θεωρητικός της λογοτεχνίας Νάνος Βαλαωρίτης, ένας από τους εκπροσώπους του μεταπολεμικού υπερρεαλισμού στην Ελλάδα. Ο Ν.Βαλαωρίτης ήταν δισέγγονος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Γεννήθηκε το 1921 στη Λοζάνη της Ελβετίας. Σπούδασε νομικά, φιλολογία (αγγλική και γαλλική) στα πανεπιστήμια των Αθηνών, Λονδίνου, και Σορβόνης. Πρωτοδημοσίευσε στα «Νέα Γράμματα» το 1939.

τ. 25

Το 1944 φεύγει από τη γερμανοκρατούμενη Ελλάδα και φτάνει στην Αίγυπτο, όπου συναντά τον Γ.Σεφέρη. Με προτροπή του Σεφέρη ταξιδεύει στο Λονδίνο και συναντά τους Τ.Σ. Ελιοτ, Ντίλαν Τόμας και και εργάστηκε στο BBC. Το 1947 εκδίδει στο Λονδίνο την «Τιμωρία των Μάγων», την πρώτη του ποιητική συλλογή. Ανάμεσα 1954-1960 συμμετέχει στην ομάδα των σουρεαλιστών του Παρισιού, όπου γνώρισε και την μελλοντική σύζυγό του, την Αμερικανίδα Μαρί Γουίλσον (1922-2017). Το 1960 επέστρεψε στην Ελλάδα και μεταξύ 1963-1967 είναι εκδότης και διευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού «Πάλι». Κατά τη διάρκεια της χούντας αυτοεξορίζεται και το 1968 ταξιδεύει στις ΗΠΑ, όπου και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο - θέση που κράτησε για 25 χρόνια. Το 1983 βραβεύεται με το Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του «Μερικές γυναίκες». Έχει εκδόσει πολές ποιητικές συλλογές καθώς και δοκίμια, κριτικές και μελέτες. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά και στα γαλλικά και δημοσιεύτηκαν σε διάφορα περιοδικά. Το 2009 του απονεμήθηκε το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του.

~ 32 ~

2019

ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΥ ΕΦΥΓΑΝ

«Έφυγε» ο ηθοποιός Τάκης Σπυριδάκης

Πέθανε στις 14 Σεπτέμβρη σε ηλικία 61 ετών ο ηθοποιός, σκηνοθέτης και σεναριογράφος Τάκης Σπυριδάκης μετά από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο. Γεννήθηκε στην Αίγινα στις 4 Φλεβάρη 1958 και αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Ο Τάκης Σπυριδάκης έχει συμμετάσχει σε 13 ταινίες, εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη ερμηνεύοντας έναν από τους πρωταγωνιστές της ταινίας «Γλυκιά Συμμορία», σε σκηνοθεσία του Νίκου Νικολαΐδη (1983). Για την ερμηνεία του εκείνη τον ίδιο χρόνο απέσπασε το ειδικό βραβείο ερμηνείας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Αξιοσημείωτη ήταν και η δεύτερη συμμετοχή του, στη «Λούφα και Παραλλαγή» του Νίκου Περάκη (1984). Ακολούθησαν η «Πρωϊνή Περίπολος», «Προστάτης Οικογένειας», «Αυτή η Νύχτα Μένει», «Μαύρο Γάλα», «Κανείς δεν χάνει σε Όλα», «Φτηνά Τσιγάρα», «Κουράστηκα να σκοτώνω τους αγαπητικούς σου», «Λούφα και παραλλαγή: Σειρήνες στο Αιγαίο», «Ισοβίτες» και «4 Μαύρα Κοστούμια». Το 1989 ο Τάκης Σπυριδάκης έγραψε και σκηνοθέτησε την ταινία μικρού μήκους «Βέρα Κρουζ», που απέσπασε το 1ο βραβείο καλύτερης ταινίας στο αντίστοιχο Φεστιβάλ, τιμήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και βραβεύτηκε από το Εθνικό Κέντρο Ταινιών της Γαλλίας, το 1990. Το 1994 έγραψε το σενάριο και σκηνοθέτησε την ταινία «Ο Κήπος του Θεού», η οποία

τιμήθηκε με επτά κρατικά βραβεία ποιότητας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Στο θέατρο πρωταγωνιστούσε τα τελευταία 4 χρόνια στον «Αγριο Σπόρο» του Γ.Τσίρου σε σκηνοθεσία Ε.Σκότη. Στις 16 Σεπτέμβρη είπαν το "τελευταίο αντίο" στον Τάκη Σπυριδάκη συγγενείς και φίλοι από το χώρο της Τέχνης στην κηδεία του, που έγινε σε κλειστό κύκλο στον Άγιο Δημήτριο Πλάκας.

Έφυγε από τη ζωή ο μιχάλης Σαμιώτης

«Εφυγε» στις 17 Σεπτέμβρη από τη ζωή ένας από τους πρωτοπόρους και πιο καταξιωμένους σπεσιαλίστες των ειδικών εφέ, ο Μιχάλης Σαμιώτης, χάνοντας τη μάχη με τον καρκίνο. Γεννήθηκε σε οικογένεια κινηματογραφιστών και βοηθώντας τον πατέρα του, σαγηνεύτηκε από τη μαγεία των εφέ. Από το 1978 ξεκίνησε την επαγγελματική του καριέρα και δούλεψε με όλους τους καταξιωμένους σκηνοθέτες του κινηματογράφου.

Ηταν ο άνθρωπος πίσω από τα σπέσιαλ εφέ της εκδήλωσης του ΚΚΕ για τα 100 χρόνια της Οκτωβριανής Επανάστασης το 2017 στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, ενώ στο παρελθόν είχε βοηθήσει όποτε χρειάστηκε σε ανάλογες περιπτώσεις στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ. Του είχαν απονεμηθεί διάφορα βραβεία και τιμητικές διακρίσεις. Είχε συνεργαστεί σε πολλές θεατρικές παραγωγές στις μεγαλύτερες σκηνές της Ελλάδας - το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, σε αρχαία θέατρα, σε μουσικές σκηνές, σε διαφημιστικές παραγωγές, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004 και αλλού - και με τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του κινηματογράφου, του θεάτρου και της τηλεόρασης, συμμετέχοντας στις περισσότερες ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου, αλλά και σε διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές. Βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποιότητας Τεχνικών Επιτεύξεων από το υπουργείο Πολιτισμού το 1995 για τα σπέσιαλ εφέ του στην ταινία "Ο Κήπος του Θεού" του Τάκη Σπυριδάκη και το Βραβείο "ΙΡΙΣ" το 2016 για τα σπέσιαλ εφέ στην ταινία "Τετάρτη 04:45" του Αλέξη Αλεξίου από την Ακαδημία Ελληνικού Κινηματογράφου. Ανακοίνωση για το θάνατο του Μ. Σαμιώτη εξέδωσε το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ, όπου αναφέρει: «Με θλίψη αποχαιρετούμε τον Μιχάλη Σαμιώτη, τον καταξιωμένο σπεσιαλίστα των ειδικών εφέ, που έφυγε από τη ζωή. Το ΚΚΕ εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένειά του».

~ 33 ~

ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΥ ΕΦΥΓΑΝ

«Σίγησε η φωνή» του λαϊκού τραγουδιστή Χρήστου Στυλιανέα

τ. 25

Έφυγε τα ξημερώματα της Κυριακής 13 Οκτώβρη από τη ζωή, σε ηλικία 75 ετών, νικημένος από τον καρκίνο, ο τραγουδιστής Χρήστος Στυλιανέας. Ο Χρήστος Στυλιανέας γεννήθηκε στον Πειραιά και ήταν λαϊκός τραγουδιστής, στιχουργός και τραγουδοποιός, με 40ετή και πλέον δισκογραφική θητεία. Επίσης ήταν αγιογράφος και ζωγράφος. Από το 1984 είχε εγκατασταθεί στην Πάτρα, όπου δέσποσε στη μεταπολιτευτική νυχτερινή ζωή της πόλης. Λίγες ημέρες πριν μας «εγκαταλήψει», κυκλοφόρησε το νέο Cd με τίτλο «Τα Τραγούδια Της Ζωής Μας» που εκδόθηκε από την Agape το 2018 σε ενορχήστρωση Νίκου Παπαδιογιώργου όπου συμμετείχαν σπουδαίοι μουσικοί. Είχε συνεργαστεί σε μπουάτ της Αθήνας με σημαντικούς καλλιτέχνες της εποχής. Εκτός από τις προ-

σωπικές του δισκογραφικές δουλειές, έχει αρκετές συμμετοχές σε άλμπουμ, έχει τραγουδήσει πολιτικά τραγούδια του Σπύρου Σαμοΐλη και συμμετείχε στο άλμπουμ «Είμαι Καλά», σε ποίηση του Μενέλαου Λουντέμη, του οποίου η κυκλοφορία συνέπεσε με τον ερχομό του Λουντέμη από τη μακρόχρονη εξορία του. Το έργο αυτό επανακυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο του 2009, όπου μαζί με τον Χρ. Στυλιανέα συμμετείχαν οι Ισιδώρα Σιδέρη, Ελένη Βιτάλη και Μάρω Λύτρα. Το 1985 συμμετείχε με τέσσερα τραγούδια στο άλμπουμπ «Απ' το χάραμα της Πάτρας», των Ζιγκ Ζαγκ. Ο Χρ. Στυλιανέας είχε επίσης μελοποιήσει Βιβλικά αποσπάσματα. Με το άγγελμα του θανάτου του Χρήστου Στυλιανέα, ο δήμαρχος Πατρέων Κώστας Πελετίδης, εξέφρασε τη θλίψη και τα θερμά του συλλυπητήρια, στην οικογένεια και στους φίλους του.

Συλλυπητήρια εξέφρασε επίσης η πρόεδρος του Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Πατρέων, Κατερίνα Γεροπαναγιώτη - Θεοδωρακοπούλου.

«Εφυγε» στις 31 Οκτώβρη από τη ζωή, σε ηλικία 85 ετών, ο Γιάννης Σπανός, ένας από τους μεγαλύτερους Ελληνες συνθέτες, που έχει βάλει την υπογραφή του σε πολλά αγαπημένα τραγούδια. «Σαν με κοιτάς», «Οδός Αριστοτέλους», «Σπασμένο καράβι», «Στην Αλάνα», «Μαρκίζα», «Μια Κυριακή», «Ιδανικός και ανάξιος εραστής» και τόσα ακόμη…

Γεννήθηκε στο Κιάτο, όπου ξεκίνησε και σπουδές πιάνου. Καθώς δούλευε ως πιανίστας στη Σχολή Χορού Ηρώς Σισμάνη, έπαθε ζημιά στα δάχτυλά του, γιατί έπαιζε ατελείωτες ώρες. Μετά από αυτό το γεγονός και με προτροπή του πατέρα του, πάει στο εξωτερικό. Πρώτα Γερμανία, στη συνέχεια Λονδίνο και μετά Παρίσι. Εκεί τον εντυπωσιάζει η αριστερή όχθη του Σηκουάνα, όπου σύχναζαν οι Γάλλοι καλλιτέχνες. Γνωρίζει τις μπουάτ και βρίσκει δουλειά ως πιανίστας. Συνεργάστηκε με αστέρια της γαλλικής καλλιτεχνικής σκηνής, όπως η Μπριζίτ Μπαρντό, η Ζιλιέτ Γκρεκό, ο Σερζ Γκενσμπούρ κ.ά., ενώ μελοποίησε και Γάλλους ποιητές. Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 επιστρέφει στην Ελλάδα. Το πρώτο του ελληνικό τραγούδι ήταν «Μια αγάπη για το καλοκαίρι» σε στίχους του Γιώργου Παπαστεφάνου και τη φωνή της 17χρονης, τότε, Καίτης Χωματά. Αυτό το ιδιαίτερο μουσικό ύφος που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα εκείνη την εποχή, ονομάστηκε «Νέο Κύμα». Τον όρο αυτό –μετάφραση του γαλλικού «Nouvelle Vague»– τον ανέφερε ο ίδιος ο Γιάννης Σπανός στον Αλέκο Πατσιφά της

Lyra, στον οποίο άρεσε και τον καθιέρωσε. Ο Μιχάλης Βιολάρης, η Αρλέτα, ο Γ.Πουλόπουλος και πολλές ακόμα νέες φωνές, που δεν είχαν συνδεθεί με άλλον ήχο, συνεργάζονται μαζί του. Η καλλιτεχνική και συνθετική του δραστηριότητα καλύπτει όλους τους τομείς της μουσικής όλες αυτές τις δεκαετίες. Συνεργάστηκε με μεγάλους Ελληνες τραγουδιστές (Γ.Μπιθικώτσης, Σ.Κόκοτας, Β.Μοσχολιού, Γ.Νταλάρας, Χ.Αλεξίου, Τ.Τσανακλίδου, Μ.Μητσιάς κ.ά.), καθώς και με μερικούς από τους μεγαλύτερους Ελληνες στιχουργούς, Λ.Παπαδόπουλο, Μ.Ελευθερίου, Πυθαγόρα, Γ.Παπαστεφάνου. Ορόσημα στην πορεία του θεωρούνται οι τρεις «Ανθολογίες», στις οποίες μελοποίησε Ελληνες ποιητές. Και όπως έχει πει: «Αυτή είναι η αίσθηση της απόλυτης τέχνης, η άρνηση στο εύκολο. Να επιλέγεις το δύσκολο και σπουδαίο τραγούδι και στίχος, μουσική, ερμηνεία να γίνονται ένα πράγμα εκείνη τη στιγμή, σαν ένα θεατρικό μονόπρακτο που δεν επαναλαμβάνεται»... Η κηδεία του έγινε το Σάββατο 2 Νοεμβρίου στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Κιάτο, στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.

Έφυγε από τη ζωή ο Γιάννης Σπανός

~ 34 ~

2019

ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΥ ΕΦΥΓΑΝ

Πέθανε η τραγουδίστρια και ηθοποιός Σωτηρία Λεονάρδου

«Έφυγε» από τη ζωή η τραγουδίστρια και ηθοποιός Σωτηρία Λεονάρδου, το Σάββατο 9 Νοέμβρη. Τα τελευταία χρόνια έπασχε από μια σπάνια ασθένεια που της είχε προκαλέσει σοβαρά κινητικά προβλήματα. Η Σωτηρία Λεονάρδου γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε μουσική, θέατρο, χορό και πολεμικές τέχνες. Υπήρξε μαθήτρια του Γιέρζι Γκροτόφσκι στη Νότια Ιταλία, παρακολούθησε σεμινάριο ινδικού θεάτρου Κατάκαλι στην Ινδία και «αφρικανική τελετουργική μαγεία στο θέατρο» στη Νότια Αφρική, όπου έζησε 4 χρόνια. Στη διάρκεια της καλλιτεχνικής της πορείας συνεργάστηκε με τον Σταύρο Ξαρχάκο, τον Νικόλα Ασιμο, τους Πυξ Λαξ και είχε συμμετάσχει σε πολλές συναυλίες με την ορχήστρα του Μίκη Θεοδωράκη. Επίσης κυκλοφόρησε και τρεις προσωπικούς δίσκους, τα άλμπουμ «Δεν έχω χρόνο μάτια μου», «Γυναίκες» και «MIS». Επίσης, συμμετείχε σε αρκετές ταινίες και θεατρικές παραστάσεις.

Η πιο σημαντική στιγμή στην καριέρα της, η οποία την έκανε ευρέως γνωστή, ήταν η συμμετοχή της στην ταινία του Κώστα Φέρη «Ρεμπέτικο», όπου ερμήνευσε το τραγούδι «Καίγομαι - Καίγομαι». Όπως η ίδια έχει δηλώσει: «Δεν αισθάνομαι τραγουδίστρια. Καθόλου. Εγώ ερμηνεύω τον λόγο. Είτε αυτός είναι θεατρικός είτε κινηματογραφικός είτε μέσα από το τραγούδι». Η ίδια πίστευε ότι τραγούδι και ηθοποιία ήταν ένα πράγμα. «Ένα. Πάντα οι ηθοποιοί δεν τραγουδούσαν; Γιατί το τραγούδι δεν είναι "ωραία φωνή" μόνο. Είναι να μπορείς να εκφράσεις κάτι συναισθηματικά. Και για να το κάνεις αυτό, πρέπει να μάθεις να δημιουργείς χαρακτήρες». Για το ρόλο της στην ταινία «Ρεμπέτικο» έλαβε, το 1984, το Α' Βραβείο Γυναικείου Ρόλου στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Το 1996 απέσπασε το Β' Κρατικό Βραβείο γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της στην ταινία «Ακροπόλ» του Παντελή Βούλγαρη.

«Εφυγε» ο σκηνοθέτης Σταύρος Καπλανίδης

Μετά από σύντομη πάλη με τον καρκίνο ο σκηνοθέτης Σταύρος Καπλανίδης, σε ηλικία 74 ετών άφησε την τελευταία του πνοή στις 15 Νοέμβρη, λίγο πριν από τα μεσάνυχτα. Ο Σταύρος Καπλανίδης είχε σπουδάσει κινηματογράφο στη Γαλλία. Ζούσε και εργαζόταν στο Παρίσι. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1975. Είχε εργαστεί σαν βοηθός σκηνοθέτη σε πολλές ελληνικές και ξένες παραγωγές, όπως: «Μεγαλέξανδρος» του Θόδωρου Αγγελόπουλου, «Λούφα και παραλλαγή» του Νίκου Περάκη, «Fedora» του Billy Wilder, «Midnight express» του Alan Parker κ.α. Επίσης συνεργάστηκε με την Ανιές Βαρντά, τον Σταύρο Τορνέ, τον Σταύρο Τσιώλη, τον Δήμο Αβδελιώδη κ.α. Ταινίες του όπως: «Les Amants Terribles (Οι τρομεροί εραστές)«, «O Λούσιας», «Tα πουλιά εδώ δεν πετούν»,

«Σταύρος Τορνές. O φτωχός κυνηγός του νότου», διακρίθηκαν και βραβεύτηκαν σε φεστιβάλ της Ελλάδας και του εξωτερικού. Το ντοκιμαντέρ του «Play it again Χρήστο» για τον Χρήστο Βακαλόπουλο απέσπασε το βραβείο κοινού στο 9ο Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης το 2007. Επίσης, γύρισε σε μίνι τηλεοπτική σειρά τον «Λούσια» του Νίκου Χουλιαρά το 2009. Τελευταία του ταινία είναι «Η Καντίνα», κωμωδία (2009). Ο Σταύρος Καπλανίδης είχε διατελέσει μέλος του ΔΣ της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Κινηματογραφίας του YΠΠO και του ΔΣ του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Η κηδεία του ήταν πολιτική και έγινε στις 19 Νοέμβρη 11 π.μ. στο νεκροταφείο Ζωγράφου.

~ 35 ~

ΕΠΕΤΕΙΑΚΑ 6 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΦΥΣΣΑ

Στις 18 Σεπτέμβρη, κινητοποίηση των σωματείων, στις 6 μ.μ., στην πλατεία Νίκης (Ζαρντέν), στο Κερατσίνι, για τα έξι χρόνια από τη δολοφονία του αντιφασίστα μουσικού Παύλου Φύσσα από την εγκληματική - ναζιστική Χρυσή Αυγή. Μια εγκληματική πράξη, με φυσικό αυτουργό τον φασίστα Γ.Ρουπακιά, ενταγμένη στην οργανωμένη και καθοδηγούμενη δραστηριότητα της ναζιστικής οργάνωσης. Είχε προηγηθεί, λίγες μέρες νωρίτερα, η δολοφονική ενέδρα των χρυσαυγιτών σε κομμουνιστές και συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ στο Πέραμα. Ενώ, ενάμιση χρόνο πριν, στην ίδια περιοχή, στο Πέραμα, οι ναζί είχαν εξαπολύσει δολοφονική επίθεση στους Αιγύπτιους αλλιεργάτες. Πριν από τις δολοφονικές επιθέσεις, οι χρυσαυγίτες είχαν δείξει ότι στο στόχαστρό τους είναι το Συνδικάτο Μετάλλου, στο Πέραμα, ότι για λογαριασμό της εργοδοσίας θα φροντίσουν να «ξεβρωμίσουν», όπως έλεγαν, το λιμάνι και τη Ζώνη από την αγωνιστική διεκδίκηση. Το κίνητρο των επιθέσεων ήταν πολιτικό, αφού οι χρυσαυγίτες ήθελαν να χτυπήσουν κομμουνιστές και πρωτοπόρους συνδικαλιστές, στελέχη του Συνδικάτου Μετάλλου. Εκδηλώσεις για τον Παύλο Φύσσα Μεγάλη συναυλία προς τιμήν του Παύλου Φύσσα έγινε στις 17 Σεπτέμβρη το βράδυ στον Πολυχώρο των Λιπασμάτων στη Δραπετσώνα (Ακτή Κράκαρη). Στη συναυλία παραβρέθηκε πλήθος κόσμου με το πρώτο λόγο να έχουν η νεολαία, αντιφασιστικές οργανώσεις κ.ά. Η συναυλία είχε

τ. 25

τίτλο «Εξι χρόνια - σιγά μην φοβηθώ». Στη συναυλία παραβρέθηκαν η Διαμάντω Μανωλάκου, μέλος της ΚΕ και βουλευτής του Κόμματος, και ο Στέλιος Μπενετάτος, περιφερειακός σύμβουλος με τη «Λαϊκή Συσπείρωση». Οι εκδηλώσεις στη μνήμη του Παύλου Φύσσα κορυφώνονται σήμερα με τη συγκέντρωση των συνδικάτων. Τη συναυλία, όπως και τις εκδηλώσεις που έχουν γίνει μέχρι τώρα και έχουν ξεκινήσει από τις 13 Σεπτέμβρη διοργανώνει η οικογένειά του η οποία σε σχετική ανακοίνωση που έχει εκδόσει τονίζει πως «δεν θα επιτρέψουμε να χαθεί ξανά κανένας ελεύθερος άνθρωπος από χέρι ναζί». «Εχασα τον Παύλο και απέκτησα τόσα παιδιά» Η μητέρα του Παύλου, η Μάγδα Φύσσα, σε μια συνέντευξή της για την εκλογική ήττα και τη δίκη της ναζιστικής εγκληματικής οργάνωσης Χρυσής Αυγής ανέφερε ότι «είναι το αποτέλεσμα του αγώνα που όλοι έχουμε κάνει, κι εγώ μέσα σε αυτόν, για να δικαιωθεί η κοινωνία, όχι εμείς. Για να μπορέσει αυτή η κοινωνία που δεν τους θέλει, που έχει υποφέρει από αυτούς, να τους δει να ξεκουμπίζονται από αυτή τη χώρα». Είδαμε το πόσο εύκολα συγκαλύφθηκε από όλα τα μέσα, ούτε καν αναφέρονταν τόσο καιρό στη δίκη, δεν την παρακολουθούσαν. Άρα, αυτοί δεν έχουν κανένα δικαίωμα να λένε ότι "βγάλαμε" τη Χρυσή Αυγή από τη Βουλή. Τη βγάλαμε όλοι εμείς που στηρίξαμε τη δίκη και γνωρίσαμε ακριβώς την αλήθεια και το ποια είναι στ' αλήθεια αυτή η εγκληματική οργάνωση»…

Το σημείο της δολοφονικής επίθεσης στο Κερατσίνι

~ 36 ~

2019

ΕΠΕΤΕΙΑΚΑ 75 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ μΠΛΟΚΟ ΤΗΣ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ

Τα 75 χρόνια από το Μπλόκο της Κοκκινιάς τίμησαν στις 26 Σεπτέμβρη οι Οργανώσεις Νίκαιας του ΚΚΕ και της ΚΝΕ και το Παράρτημα της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, σε μια όμορφη εκδήλωση που διοργάνωσαν στον τόπο του μαρτυρίου, στην αιματοβαμμένη Μάντρα. Στη Μάντρα του Μπλόκου, όπως έμεινε να λέγεται αφού εκεί εκτελέστηκαν στις 17 Αυγούστου του 1944 δεκάδες αγωνιστές, μέλη του ΚΚΕ και του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Στην εκδήλωση μίλησε ο Νίκος Αμπατιέλος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ, ενώ το «παρών» έδωσαν εργαζόμενοι και νεολαίοι, ανάμεσά τους και απόγονοι αντιστασιακών που έδωσαν τη μάχη ενάντια στους Γερμανούς κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Επίσης, παρευρέθηκε επίσης η Διαμάντω Μανωλάκου, μέλος της ΚΕ και βουλευτής του Κόμματος. Ακολούθησε καλλιτεχνικό πρόγραμμα με αντάρτικα και εργατικά τραγούδια. Με την εκδήλωση αυτή, η οποία αποτέλεσε την κορύφωση σειράς δραστηριοτήτων που ξεκίνησαν τον περασμένο Αύγουστο, τιμήθηκαν η ανταρτομάνα Κοκκινιά, ο φόρος αίματος που πλήρωσαν οι φτωχογειτονιές της κατά τη διάρκεια της Κατοχής και της Αντίστασης. Οι εκτελεσμένοι του Μπλόκου ήταν πάνω από 150, περίπου 8.000 οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου και από εκεί περίπου 1.800 στάλθηκαν στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το έγκλημα του Αυγούστου συνεχίστηκε: Στις 24 Σεπτέμβρη του 1944, στο 40ήμερο μνημόσυνο του Μπλόκου, οι ναζί ξαναχτύπησαν, αφήνοντας άλλους 11 νεκρούς. Παρά το μεγάλο χτύπημα η ΚΟ Πειραιά του ΚΚΕ πήρε άμεσα μέτρα, δίνοντας το στίγμα ότι η πάλη θα συνεχιστεί αμείωτη, ότι ο λαός δεν τρομοκρατείται. Η προκήρυξη που κυκλοφόρησε μετά το Μπλόκο ανέφερε ανάμεσα στα άλλα: «Ορκιζόμαστε να συνεχίσουμε με πιότερη ορμή το μισοτελειωμένο σας έργο». Ενώ τα θρυλικά χωνιά φώναζαν: «Ο αγώνας συνεχίζεται». Συνθήματα και αφίσες κυκλοφόρησαν στις γειτονιές, με ρολόγια που έδειχναν 12 παρά 5, σημάδι ότι πλησιάζει η ώρα της αντιφασιστικής νίκης, στέλνοντας το μήνυμα ότι η Κοκκινιά αν και χτυπημένη ήταν όρθια. Σε αυτό το μεγαλείο του λαού, που με μπροστάρη το ΚΚΕ ανέδειξε

τις αστείρευτες δυνάμεις του, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων ο Ν.Αμπατιέλος. Ο ομιλητής στάθηκε ιδιαίτερα στην ανάγκη τα ιστορικά αυτά γεγονότα να γίνουν γνωστά στις νεότερες ηλικίες ώστε να αποτελέσουν δύναμη στην καθημερινή πάλη, σε σύνθετες συνθήκες. Ξεχωρίζοντας το πρόσφατο χυδαίο αντικομμουνιστικό ψήφισμα της ΕΕ, τόνισε: «Πρέπει να υψωθεί τείχος στις προσπάθειές τους να ποινικοποιήσουν το μέλλον χτυπώντας το παρελθόν. Τι άλλο δείχνει η συνεχής και όλο και πιο έντονη προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης, και με το πρόσφατο αντικομμουνιστικό ψήφισμα, από την ιδεολογική επίθεση στις συνειδήσεις κυρίως της νέας γενιάς για το σοσιαλισμό που γνώρισε η ανθρωπότητα… Τολμάνε ούτε λίγο ούτε πολύ να στήσουν μια νέα "Νυρεμβέργη", αυτήν τη φορά για τον κομμουνισμό, μιλώντας για "επείγουσα ανάγκη πλήρους συνειδητοποίησης και ηθικής αλλά και νομικής εκτίμησης των εγκλημάτων του σταλινισμού και των κομμουνιστικών δικτατοριών". Η προκλητική εξίσωση του κομμουνισμού με το έκτρωμα - γέννημα του καπιταλισμού, το φασισμό, δεν θα περάσει. Αλήθεια, τι επιχειρούν να ταυτίσουν; Η καθοριστική συνεισφορά της Σοβιετικής Ενωσης στη συντριβή του φασισμού - ναζισμού και στην αιώνια καταδίκη των εγκλημάτων τους είναι ποτισμένη με το αίμα εκατομμυρίων νεκρών, εκατομμυρίων τραυματιών, ανυπολόγιστων θυσιών του αντιφασιστικού αγώνα των λαών της Ευρώπης. Η Ιστορία έγραψε ότι συνεργάτες των ναζί ήταν τα μονοπώλια που η ΕΕ στηρίζει και αυτά άνοιξαν το δρόμο στον Χίτλερ. Ηταν αστικές κυβερνήσεις όπως του Βισί στη Γαλλία, των Κουίσλινγκ στην Ελλάδα. Θα τους αποδείξουμε ότι ματαιοπονούν αν νομίζουν ότι με ιστορικές αθλιότητες και παχυλά κονδύλια θα νομιμοποιήσουν απαγορεύσεις, διώξεις σε βάρος των κομμουνιστών και, πολύ περισσότερο, ότι θα αποτρέψουν το ότι ο σοσιαλισμός είναι το μέλλον του κόσμου. Την Ιστορία τη γράψανε οι λαοί και αυτή δεν ξαναγράφεται με ψηφίσματα...

~ 37 ~

τ. 25

ΕΠΕΤΕΙΑΚΑ

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

με αφορμή την επέτειο απελευθέρωσης της πόλης

Με σύνθημα «Το χώμα που πατάς λευτέρωσαν με αγώνα ΕΑΜ - ΕΠΟΝ - ΕΛΑΣ» και με αφορμή τα 75 χρόνια από την Απελευθέρωση της Αθήνας, η Τομεακή Οργάνωση Εκπαιδευτικών Αττικής του ΚΚΕ και οι Μαθητικές Οργανώσεις της ΚΝΕ διοργάνωσαν ιστορικό περίπατο, το Σάββατο 12 Οκτώβρη, στις 10.30 π.μ. Την ξενάγηση έκανε η Νατάσα Αβραμίδου - φιλόλογος, η οποία ανέδειξε το τεράστιο κατόρθωμα της ασίγαστης πάλης με όλες τις μορφές, και βασικά την ένοπλη, κατά της ναζιστικής κατοχής από τους Γερμανούς ιμπεριαλιστές και τους συμμάχους τους, Ιτα-

λούς και Βούλγαρους, που ήταν έργο των λαϊκών δυνάμεων, με επικεφαλής το ΚΚΕ. Η εκκίνηση έγινε από την οδό Μέρλιν 6, όπου βρισκόταν το κολαστήριο της Γκεστάπο από το 1941 μέχρι το 1944 και γίνονταν σκληρά βασανιστήρια. Στη συνέχεια έγιναν στάσεις: Στο Σύνταγμα, στην οδό Βουκουρεστίου, στη συμβολή των οδών Ομήρου και Πανεπιστημίου, στη Μασσαλίας, στην Ακαδημίας, στη Σταδίου και στην Κοραή, σε σημεία που συνδέονται με τη δράση του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, αλλά και κολαστήρια των κατοχικών δυνάμεων.

Τ.Ο. Καλλιτεχνών Αττικής του ΚΚΕ

Εκδήλωση για τα 75 χρόνια από Κάλεσμα στους καλλιτέχνες ώστε μέσα από το έργο τους να αποκρούσουν την επίθεση που μεθοδεύεται από την αστική τάξη και τον οπορτουνισμό, ενάντια στο Κόμμα και το λαόπ, ήταν η εκδήλωση που οργανώθηκε από την ΤΟ Καλλιτεχνών Αττικής την Κυριακή 20 Οχτώβρη, στην αίθουσα «Ντε Κίρικο» της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών. Στην εκδήλωση, με τίτλο «75 χρόνια από την Απελευθέρωση της Αθήνας. Συμπεράσματα μέσα από το Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες σήμερα», μίλησε η Ελένη μπέλλου, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Όπως, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε: «Πάντα το Κόμμα είχε μια δυνατή, δημιουργική αμφίδρομη σχέση με λογοτέχνες, καλλιτέχνες, επιστήμονες, όλους αυτούς που σε σημαντικές περιόδους της ύπαρξης του Κόμματος, στον α' ή β' βαθμό, εμπνεύστηκαν, συσπειρώθηκαν ή και εντάχθηκαν στο Κόμμα». Επίσης, για το σήμερα σημείωσε: «Καλείστε, η λο-

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ Ιστορικός περίπατος στο κέντρο της Αθήνας ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

την Απελευθέρωση της Αθήνας γοτεχνία, το θέατρο, ο κινηματογράφος να δώσουν μέσα από το μύθο, τα πρόσωπα, τους διαλόγους, ότι τον Οκτώβρη 1944, ο κλονισμός της αστικής εξουσίας σε όλους τους μηχανισμούς της –οικονομικό, πολιτικό, νομικό, κατασταλτικό– ήταν στο ανώτατο σημείο του, ότι αντίθετα ο λαός ήταν με το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, αναγνώριζε ως καθοδηγητή του το ΚΚΕ, να αποκαλύψετε πως ό,τι υπήρχε σε οικονομική - διοικητική εκπαιδευτική λειτουργία ήταν ό,τι είχαν δημιουργήσει αυτές οι δυνάμεις στις απελευθερωμένες περιοχές της Ελλάδας και ότι όλο αυτό συνιστούσε επαναστατική κατάσταση. Ταυτόχρονα η Τέχνη να δώσει και το δίδαγμα από το στρατηγικό λάθος του ΚΚΕ και του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, δηλαδή να διοχετεύσει ότι κανένα τμήμα της αστικής τάξης, εγχώριο ή ξένο, δεν μπορεί να είναι πολιτικός σύμμαχος της εργατικής τάξης, ούτε με "αντιφασιστικό" ούτε με "φιλειρηνικό" μανδύα, ακόμα και όταν κάποια στιγμή βρεθούν σε παράλληλο δρόμο».

~ 38 ~

2019

ΕΠΕΤΕΙΑΚΑ

28η Οκτωβρίου 1940

Η φασιστική επίθεση και το Σάλπισμα προς τον λαό για αντίσταση

Στις 3 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940 ο Ιταλός Πρέ- Ουότερλοου. σβης Ε.Γκράτσι επιδίδει στον Έλληνα δικτάτορα Ι.ΜεΚαι βέβαια, με τον διορισμό αυτόν συμφωνούσαν ταξά τηλεγραφική διακοίνωση, με την οποία η φασι- όλες οι αστικές παρατάξεις. Ακόμα και ο εξόριστος στική κυβέρνηση της Ιταλίας, που βρισκόταν σε εμ- Ελ. Βενιζέλος σε επιστολές του από το Παρίσι, θεωπόλεμη κατάσταση με την Βρετανία, απαιτούσε –ως ρούσε το γεγονός αυτό ως "ευτυχή εξέλιξιν". Το ίδιο «έμπρακτη» απόδειξη της δηλωμένης ουδετερότητας και ο συνεξόριστος Πλαστήρας, ανάλογα και οι Παπατης Ελλάδας– να της επιτραπεί να καταλάβει στρα- γος και Σοφ.Βενιζέλος. Όλοι οι αστοί ιθύνοντες, παρ’ τιωτικά ορισμένες θέσεις στρατηγικής σημασίας επί όλη τη φαγωμάρα τους, προς την ίδια κατεύθυνση ελληνικού εδάφους, δίχως να προσδιορίζει ποιες. έβλεπαν - όπως και σήμερα γίνεται!. Έτσι στις 4 ΑυΗ επίδοση του τελεσιγράφου, το οποίο έδινε περι- γούστου εγκαθιδρύθηκε η βασιλομεταξική δικτατορια, θώριο μόλις 3 ωρών για την αποδοχή ή την απόρριψή στη διάρκεια της οποίας συνεχίστηκαν και εντάθηκαν του, ήταν ουσιαστικά μια τυπική υπόθεση. Η επίθεση οι διώξεις με φυλακίσεις κι εξορίες των στελεχών και ήταν προαποφασισμένη. Η αντίδραση του Μεταξά, δεν των λαικών αγωνιστών του ΚΚΕ. ήταν άλλη από το να αναγνωρίσει την κατάσταση: Ο χαρακτήρας λοιπόν της απάντησης που έδωσε ο «Alors, c’est la guerre» [σ.σ. Ώστε έχουμε πόλεμο…]» Μεταξάς στο Ιταλο Πρέσβη, δεν είχε να κάνει με εκείήταν η απάντηση που έδωσε στον Ιταλό Πρέσβη. Ο ελ- νο το μυθοπλαστικότροπο «ΟΧΙ» που του αποδίδεται, ληνοϊταλικός πόλεμος άρχιζε. αλλά με την επιλογή στρατοπέδου στον ιμπεριαλιστικό Βέβαια, η αναφορά περί «ουδετερότητας» δεν είχε πόλεμο. Και όπως αποδείχθηκε στη διάρκεια της κακαμιά σχέση με την πραγματικότητα. Η επιλογή στρα- τοχής, η αστική τάξη της χώρας μας δεν είχε καμιά τοπέδου στη νέα ενδοϊμπεριαλιστική διαμάχη που είχε διάθεση για ουσιαστική αντίσταση. Οι εκπρόσωποί της ξεσπάσει δεν είχε να κάνει με τις ιδεολογικές συγγέ- όπως και ο βασιλιάς την κοπάνησαν στην Αίγυπτο ή νειες της τεταρτοαυγουστιανής δικτατορίας, αλλά με αλλού, και όσοι έμειναν εδώ είτε λούφαξαν ως ουδέτα στρατηγικά συμφέροντα της ελληνικής αστικής τά- ταιροι, είτε συνεργάστηκανμε τους κατακτητές, έμξης και τους δεσμούς που είχε αναπτύξει με το βρε- μεσα η ανοιχτά, ενάντια στο λαό και τη χώρα τους. τανικό κεφάλαιο. Χαρακτηριστική είναι η άρνηση της μεταξικής κυΕίναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις του Μεταξά το βέρνησης απέναντι στα συνεχή υπομνήματα φυλακιΜάη 1940 σε δημοσιογράφο της βρετανικής εφημερί- σμένων στην Ακροναυπλία, όπως και αλλων, για να δας Daily Telegraph: «Είμεθα ουδέτεροι, σταλούν στο μέτωπο να πολεμήσουν τους Ο ΣΑΛΠΙΣΤΗΣ εφ’ όσον χρόνον η Αγγλία θέλει να είμεθα φασίστες. Και όχι μόνο τους αρνήθηκαν ουδέτεροι. Τίποτα δεν κάνομε χωρίς συνα υπερασπιστούν την πατρίδα τους, αλνεννόησιν με την Αγγλία και, τις περισσόλά τους παράδωσαν και στον κατακτητή! τερες φορές, ό,τι κάνομε γίνεται κατά σύΤο πραγματικό κάλεσμα - σάλπισμα στασιν ή παράκλησιν της Αγγλίας… Η Ελπρος τον ελληνικό λαό το απηύθυνε ο λάς είναι ζωτικό τμήμα της αγγλικής αυκομμουνιστής αρχηγός Νίκος Ζαχαριάτοκρατορικής άμυνας. Η Ελλάς είναι έτοιδης μέσα από τα κρατητήρια της Ασφάμη να συμμετάσχη στην άμυνα αυτή, που λειας στις 30 Οκτώβρη, με το περίφημο είναι και άμυνα της ιδίας ακεραιότητος». Ανοιχτό Γράμμα του, καλώντας το λαό Σε τούτα ήταν που ο Μεταξάς ανταποσε αντίσταση κατά του φασίστα εισβοκρινόταν, καθώς και στις επιλογές του βαλέα. Και έτσι, ο λαός ο ίδιος έκανε εκείνη σιλιά Γεωργίου Β΄ που τον είχε «προσλάτην απίθανα ηρωική του αντίσταση ενάνβει», αρχικά ως υπουργό στρατιωτικών τια στους ναζιφασίστες κατακτητές, μέκαι στη συνέχεια –μετά τον θάνατο του σα απ’ τις γραμμές του ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ Κ.Δεμερτζή στις 13 Απρίλη 1936– ως πρωκαι με μπροστάρη το Κομμουνιστικό Κόμ~~~~~ θυπουργό, με τις υποδείξεις του πρεσβευμα Ελλάδας. τή της Βρετανίας στην Αθήνα, Σερ Σίντνεϊ μ.Ι. Κούλης ΤΟ ΣΑΛΠΙΣμΑ Προς το λαό της Ελλάδας Ο φασισμός του Μουσολίνι χτύπησε την Ελλάδα πισώαλύπητα. Στον πόλεμο αυτό που τον διευθύνει η κυβέρπλατα, δολοφονικά και ξετσίπωτα, με σκοπό να την υπονηση Μεταξά, όλοι μας πρέπει να δώσουμε όλες μας δουλώσει και να την εξανδραποδίσει. Σήμερα, όλοι οι τις δυνάμεις, δίχως επιφύλαξη. Έπαθλο για τον εργαΕλληνες παλεύουμε για τη λευτεριά, την τιμή, την εθνιζόμενο λαό και επιστέγασμα για το σημερινό του αγώνα κή μας ανεξαρτησία. Η πάλη θα είναι πολύ δύσκολη και πρέπει να είναι και θα είναι, μια καινούρια Ελλάδα της πολύ σκληρή. Μα, ένα έθνος που θέλει να ζήσει πρέπει δουλιάς, της λευτεριάς, λυτρωμένη από κάθε ξενική ιμνα παλεύει, αψηφώντας τους κινδύνους και τις θυσίες. περιαλιστική εξάρτηση, μ' έναν πραγματικά παλλαϊκό Ο λαός της Ελλάδας διεξάγει σήμερα έναν πόλεμο εθνιπολιτισμό. κοαπελευθερωτικό, ενάντια στο φασισμό του ΜουσοΌλοι στον αγώνα, ο καθένας στη θέση του και η νίκη λίνι. Δίπλα στο κύριο μέτωπο και Ο ΚΑΘΕ ΒΡΑΧΟΣ, Η θα 'ναι νίκη της Ελλάδας και του λαού της. Οι εργαζόΚΑΘΕ ΡΕΜΑΤΙΑ, ΤΟ ΚΑΘΕ ΧΩΡΙΟ, ΚΑΛΥΒΑ ΜΕ ΚΑΛΥΒΑ, μενοι όλου του κόσμου στέκουν στο πλευρό μας. Η ΚΑΘΕ ΠΟΛΗ, ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΣΠΙΤΙ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΦΡΟΥΑθήνα, 31 του Οχτώβρη 1940, ΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ. Νίκος ζαχαριάδης Κάθε πράκτορας του φασισμού πρέπει να εξοντωθεί Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ.

~ 39 ~

ΕΠΕΤΕΙΑΚΑ

τ. 25

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

μαζική αντιιμπεριαλιστική πορεία στην Αμερικάνικη πρεσβεία Πλήθος εργαζομένων και νεολαίας, φορείς του γιορτασμού της επετείου. Ιδιαίτερα μαζική ήταν η εργατικού - λαϊκού κινήματος, τίμησαν και φέτος συμμετοχή στα μπλοκ του ΚΚΕ και της ΚΝΕ που την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, κα- έδωσαν και φέτος τον τόνο στην μεγάλη πορεία θώς και τα θύματα της Χούντας, με την παρουσία και έστειλαν μήνυμα καταδίκης της συμφωνίας τους στον τριήμερο εορτασμό στο ιστορικό κτίριο Ελλάδας - ΗΠΑ για τις βάσεις και την εμπλοκή της της Πατησίων. χώρας στους σχεδιασμούς ΝΑΤΟ, ΗΠΑ και ΕΕ που Τα συνθήματα «Εξω αι ΗΠΑ» - «Εξω το ΝΑΤΟ» βάζουν σε κίνδυνο το λαό. βάφτηκαν και πάλι στην πύλη του Ιδρύματος, αναΣτη μεγάλη πορεία συμμετείχαν και νέοι στραδεικνύοντας τα ιδιαιτέρως επίκαιρα συνθήματα τευμένοι, οι οποίοι έγιναν δεκτοί με θερμά χειροτου Πολυτεχνείου ενάντια στην εμπλοκή της Ελ- κροτήματα με το σύνθημα «οι φαντάροι είναι του λάδας στους ιμπεριαλιστικούς λαού παιδιά έξω από τα σύνορα σχεδιασμούς των ΝΑΤΟ - ΗΠΑ δεν έχουνε δουλειά». ΕΕ, ενάντια στην καταστολή και Δυο σημαίες, της ΕΕ και τον αυταρχισμό. των ΗΠΑ παραδόθηκαν στην πυΜεγάλη και η αντιιμπεριαλιρά συμβολικά έξω από την πρεστική πορεία στην αμερικάνικη σβεία Κινητοποιήσεις για την πρεσβεία με την οποία κορυφώεπέτειο έγιναν σε 35 πόλης της θηκαν οι τριήμερες εκδηλώσεις χώρας.

~ 40 ~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ 46 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ξΕΣΗΚΩμΟ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

2019

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ

μΟΡΙΑ

Στη Μόρια κάηκαν προχθές μάνα με το μωρό της μιαν «Ένωση» μαυρίζοντας και τον πολιτισμό της… Ένωση Ευρωπαϊκή και ΝΑΤΟ - FRONTEX τώρα που εποπτεύουν όπως λέν’ τα σύνορα στη Χώρα τα «διαίρει και βασίλευε πάντα η τακτική τους να διαφεντεύουν δυο λαούς που ’ναι η πολιτική τους! Βάσεις σαν ορμητήρια παντού εγκαθιστούν κύματα προσφυγιάς λαών καθώς δημιουργούν… με επίθεση στα Εργατικά - Λαϊκά δικαιώματά μας τολμούν ακόμα να μας λέν’ η ευθύνη είναι δικιά μας αφού εκλέγουμε αυτούς που συμφωνούν μαζί τους σαν μαριονέτες να εκτελούν κάθε διαταγή τους, πληρώνοντας το τίμημα λαοί και Εργατιά με τα νησιά μας να πονούν με τόση προσφυγιά! Καιρός πια οι Λαοί μαζί με Εργατιά χαμπάρι να πάρουμε τους σάλιαγκους που μας εξαπατούνε κι αντί σαν υποζύγια να βόσκουμε χορτάρι σε Αγώνα τώρα Ταξικό μαζί να ενωθούμε…

Πέτρος Σοφιανός Συνταξιούχος εκπαιδευτικός, μέλος της γραμματείας της Πανσαμιακής Επιτροπής για την Ειρήνη (Από τη Σάμο 1/10/2019)

--

Μόρια 1/10/2019 Καθιστική διαμαρτυρία και μετά πορεία προσφύγων

Μόρια Παιδάκια ζουν σε άθλιες συνθήκες

~ 41 ~

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Α. μΑΛΑΓΑΡΗΣ Ταπεινή αφιέρωση στον Συνταγματάρχη και Αρχηγό του Δημοκρατικού Στρατού Σάμου

τ. 25

Την πολυτάραχη ζωή σου αγναντεύω, βρέχω με δάκρυ το βιβλίο που κρατώ, πάλλεται μέσα μου το δίκαιο του Αγώνα, το Ανάστημά σου στης Αμπέλου το βουνό.

Εσύ! Μαγιά για το ψωμί που λιγοστεύει παίρνεις επάνω σου τον δρόμο της τιμής τους παλαιούς και νέους συντρόφους που ενώνεις έγινες θρύλος, Δύναμη και Δίκαιο αγνό.

Κι ό,τι ορίσεις με την κόψη του μυαλού σου με θάρρος παίρνεις και τα ρίσκα των καιρών το γέλιο σου δεν σε εγκαταλείπει βαθύς ο λόγος σου, λιτός κι αυθεντικός.

Τότε! Ως άλλος καπετάνιος άλλου αγώνα ορμάς μέσα στη δίνη του πυρός, οι εντολές και οι βολές σου χύνουν αίμα την δίψα τους την κόβεις για καιρό.

Κι ό,τι σου χάραξε ο δάσκαλος πατέρας, κι η μάνα η Τερψιχόρη, με χάδι ακριβό, έγινε μέσα σου ατράνταχτος πυλώνας ξάγρυπνος μένεις στου Λαού μας το λυγμό.

Τρομοκρατία, βιασμοί εξαπολύουν, οι ΜΑΥ δες απ’ άκρη σ’ άκρη ασχημονούν. Τώρα ντουφέκι και καυτό - καυτό μολύβι να σταματήσει των εχθρών ο Αλαλαγμός.

Ατσαλωμένοι αντάρτες στα κονάκια, καιρός με χιόνια, εδώ ζει ο πολιτισμός. Θεατρικώς. Τα δρώμενα παιγμένα, παίρνουν και δίνουν θάρρος στο Λαό.

Μεσ’ τις ερήμους οδηγείς τους Δημοκράτες σε μάχες Αντιφασιστικές, τα σχέδια των αστών βάζουνε πλάτες, σύρματα στήνουν μες ’την έρημο σωρό.

Κι έτσι που η άνοιξη απλώθηκε στη Νήσο, φτάνουν χιλιάδες αστυνόμοι και Στρατός Τα δάση καίγονται, φωτιά, μολύβι, στάχτες, λίπασμα μένεις για τον κόκκινο Ανθό!!!

Κι έπειτα ο Δρόμος της ευθύνης. Μιλάς με ανοιχτές επιστολές, στέλνεις διλήμματα, το μέλλον τι θα γίνει; Μα αυτοί κωφεύουν και ρημάζουν τον Λαό.

Σταύρος Δικαίου Φονικάκος (30-9-2019)

~ ~ ~ Ο Γιάννης Α. Μαλαγάρης ~ ~ ~ Γεννήθηκε στα 1908 στους Πάνω Αρβανίτες - σημερινό Πάνδροσο Σάμου, στις πλαγιές του όρους Καρβούνης. Ήταν το πρώτο από τα 4 παιδιά του Αντώνη Μαλαγάρη και της Τερψιχόρης Χατζηδημητρίου. Ο Γιάννης Μαλαγάρης υπήρξε μια εξέχουσα προσωπικότητα. Δεν ήταν μόνο η στρατιωτική του ικανότητα που ξεχώριζε αλλά και η μεγάλη πολιτική του οξυδέρκεια. Ήταν ένας μεγάλου βεληνεκούς Κομμουνιστής ηγέτης. Στα χωριά της Σάμου όπου έδρασε, η ανάμνησή του παραμένει και σήμερα ζωντανή.

~ 42 ~

2019

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ Η Ελληνική Γλώσσα!

Εκείνο τον καιρό, ο ποιητής Γιώργος Σουρής, μαζί με

τους άλλους ποιητές και λογοτέχνες της εποχής του, τις λεύτερες ώρες τους μαζεύονταν στο Ζάππειο και κάνανε τον περίπατό τους εκεί!

Κάθονταν και στα παγκάκια, παρέες-παρέες. Κάνανε

«πηγαδάκια», μαζεμένοι γύρω-γύρω. Κουβέντιαζαν ζωηρά. Μιλούσανε για την ποίηση, την λογοτεχνία, απήγγει-

λαν τα νέα τους ποιήματα, μιλούσανε για πολιτική και έκαναν «κους-κους» και κριτική για «εαυτούς και αλλή-

λους», για τα «δημιουργήματά τους, δημοσιευμένα ή αδημοσίευτα, ο ένας στον άλλον!

Μια μέρα έγινε περίπου ο διάλογος αυτός:

Τους λέει ο Γιώργος ο Σουρής:

―Κύριοι, η Ελληνική γλώσσα, που παιδεύουμε και

μας παιδεύει, δεν είναι όπως την λέμε και την γράφουμε αλλά όπως την… εννοούμε!

―Μα τι λες Γιώργο! Κάνεις τώρα και… σάτιρα στην

Ελληνική Γλώσσα!

του απάντησαν οι άλλοι.

―Συνηθίζεις να σατιρίζεις… αστειευόμενος!

Μα ο Γιώργος ο Σουρής επέμενε σε ότι είπε:

―Όπως την εννοούμε και όχι όπως την λέμε και την

γράφουμε είναι η Ελληνική Γλώσσα!

Κι επειδή οι υπόλοιποι ποιητές και λογοτέχνες άρχι-

σαν να γελούν και να τον πειράζουν, να τον σατιρίζουν, να τον «δουλεύουν» και να τον κοροϊδεύουν γι΄ αυτά του τα λόγια, ο Σουρής σοβαρεύτηκε περισσότερο, πεί-

σμωσε και τους λέει:

―Κύριοι, βάζετε στοίχημα ότι

έχω δίκιο;

τό;

―Και πως θα το αποδείξεις αυ-

τον ρώτησαν οι άλλοι. Και τούτος

αγέρωχος, απάντησε:

―Αύριο την ίδια με σήμερα

ώρα που θα συναντηθούμε εδώ

πάλι, θα σας φέρω ένα αυταπόδεικτο παράδειγμα που

θα το δεχτείτε όλοι σας!

Όλοι οι άλλοι της παρέας του, ποιητές και λογοτέ-

χνες, που δεν δέχτηκαν αυτό το σόφισμά του, όπως νό-

μιζαν, έβαλαν το στοίχημα, όλοι τους! Για ν΄ αποδείξουν

ότι έχουνε δίκιο και ότι αυτά που τους λέει ο Γιώργος ο

Σουρής, είναι γελοία και λόγια του αέρα!

Μα την άλλη μέρα, σαν ξανασυναντήθηκαν εκεί στο

Ζάππειο, τους λέει ο ποιητής ο Γιώργος ο Σουρής το…

αυταπόδεικτο παράδειγμά του:

―Ακούστε κύριοι, και πληρώστε το στοίχημά σας! Το

παράδειγμα που σας φέρω είναι τούτο: «Καμιά μέρα, θα

πάμε πουθενά, με κανένα φίλο, να φάμε τίποτα»!!!

…Κι έτσι, κέρδισε το στοίχημα ο ποιητής και λογο-

τέχνης ο Γιώργος ο Σουρής, τον καιρό εκείνο! Αλλά και

σήμερα, δεν ισχύει αυτό για την Ελληνική γλώσσα μας,

όπως την λέμε και την γράφουμε;

Στα ρηχά

Κατάφεραν και ρήχεψαν

Ακόμα και τις θάλασσες,

Που έτσι πια δεν έχουνε βαθιά νερά Και όλα είναι στα ρηχά,

Μονότονα, ισόπεδα, θολά.

Όλα πια είναι Δεδομένα και γνωστά, Όλα πια είναι ίδια.

Τίποτα πια δεν προκαλεί.

Η ιστορία πλέον γράφεται Από τ’ ανώτερα τα όντα, Τους πιθήκους.

Θανάσης Φροντιστής

~ 43 ~

Τίτος Κοκκινέας

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ

τ. 25

Ο κόσμος μας, παρελθόν, παρόν και μέλλον

Στο ιερό βουνό του Ολύμπου θ’ ανατρέξω μήπως ξανάβρω στον γαλάζιο ουρανό την κοσμογονική του Ομήρου Ιστορία το παρελθόν να ξανασμίξω στο παρόν την πιο ψηλή κορφή του ν’ ατενίσω, στο μύθο και στη σοφία των αρχαίων ποιητών να ακουμπήσω. Κι αφού όλα χαθήκαν μες στου χρόνου τη φθορά κι αγνώριστη η νέα Ελλάδα ξεπηδά, σε κείνη την πηγή θα ανατρέξω να βρω τον Δία και την Αθηνά κι όσους μαζεύονταν εκεί να τους ρωτήσω: Γιατί αυτό το απάτητο λημέρι «που δεν το δέρνουν άνεμοι, βροχές δεν το μουσκεύουν»* παρά μονάχα ατάραχο στέκεται μες στο χρόνο κι ο Αίολος λυσσομανά στις άπαρτες κορφές του; Γιατί όλ’ αυτά ξεχάστηκαν και έρημος δεσπόζει; Μόνο ζαρκάδια και πουλιά πατούν τα χώματά του και πεισματωμένος ο Αίολος φυσομανά κοντά του; Κι ούτε στα χρόνια της σκλαβιάς μας άφησε μονάχους. Ήταν «κάθε κορφή και φλάμπουρο, κάθε κλαδί και κλέφτης». Κι εκείνοι σαν να μ’ άκουσαν σοφά μού αποκριθήκαν: Σμίγει το νέο με το παλιό, μύθος με Ιστορία. Στην άκρη του κρατά γερά όλη τη Θεσσαλία, στην πλάτη του φέρνει αθάνατη ΜΙΑ Μακεδονία και στην καθάρια ανάσα του γράφεται η Ιστορία.

~~~~~~~~~ * Οδύσσεια Ζ΄ στίχοι 41-46, μετάφρ. Ζήσιμου Σιδέρη Βασιλική Κουβελά Α΄ Βραβείο - Η΄ Παγκόσμιος Ποιητικός Διαγωνισμός Θεσσαλονίκη Μάιος 2019

~ 44 ~

Ευδία

Τα απομεσήμερο ξελόγιασεν η θάλασσα τον ουρανό με τη ματιά της εκείνος θαμπωμένος την εθώραγε κι αυτή του έδειχνε αράδα τα προικιά της… Καλαμάτα

Καιρούς αλλοτινούς έχω συνάξει Απόψε μες την κρύα κάμαρά μου Λογής-λογιών καημούς έχω ξεθάψει Απ΄ τα παλιά και κίτρινα χαρτιά μου Μέσα μου τώρα, δες θα αστράψει Ακόμα μια φορά και η καρδιά μου Τη γεύση την πικρή να κάψει Ανθόπλουμη Καλαμάτα, αρχόντισσα μου… Σωτήρης Ε. Γυφτάκης

2019

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ

Στην αυταπάτη που ξυπνά στη χέρσα γη, τυφλοί προφήτες στην ομίχλη προχωράνε κι έχουν στα στήθια τους μια αλύτρωτη πληγή κι οι άδειες ώρες στον καημό τους δε χωράνε…

Προσμονή…

θα ‘μαι εκεί αφού δεν έχει ο καιρός αραξοβόλι…

Με κάτι όνειρα σβησμένα και μισά, στ’ άγριο πλήθος μιαν υπόσχεση γυρεύω, τραχύς ο άνεμος, σαν τύραννος φυσά κι εγώ ανένδοτος, μες στη βροχή χορεύω…

Κι εκεί που ο χρόνος την οδύνη συναντά, κι απλώνει ο πόνος το βαρύθυμο το χέρι, τη γη ξεχνάω κι η ηχώ σου μου απαντά, τη γη θυμάμαι και μου γνέφει ένα αστέρι…

Στην άγρια νύχτα οι προφήτες θα χαθούν, στο αμετάκλητο και στο καθορισμένο, πλήθος ενέδρες στα κατώφλια θα στηθούν κι εγώ τυφλός, σε ξένη γη σε περιμένω…

Νύχτα Σαββάτου ξημερώνει Κυριακή, κι όλα συγκλίνουν στην αγέλαστη την πόλη, μα εγώ συντρόφισσα κι απόψε

Γιώργος Δ. μπίμης

Τα αδήλωτα βράδια

Ένα δάκρυ

Από δρόμους σωμάτων έρχονται οι λέξεις, πριν ανάψει η σελήνη, στα μάτια βαδίζουν.

Ψυχή φυλακισμένης κραυγής, σταγόνα αλήθειας, όλβιας μοναξιάς αστέρι, την απώλεια φωτίζει. Φιμωμένων ειρμών άρνηση νύχτας, δροσιά προσευχής λάβας ανέμων. Κλεψύδρας ουρανού ταξίδι εσπέρου εικόνων. Άλικης ήττας νέκταρ ρωγμών.

Με ρίγη χρωμάτων την πληγή τυλίγει, προσπερνώντας τον χρόνο, σαν δώρο σιωπής.

Κλεψύδρας κορμιά διοδίων φύσης, μαγνήτες δίνης αγέλης δακτύλων, κυψέλης φθόγγων ρυάκια χάρτη πορφύρας, τοπωνύμια πάθους χορού ηδονής.

Στη σιωπή του έρωτα αφημένη, νιώσε τη φύση, κραδασμοί χιονιού, μεσ’ το βλέμμα μου κοιμήσου.

Γιάννης Τσούτσιας

~ 45 ~

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ

τ. 25

ΘΥμΑΤΑ ΚΑΙ ΘΥΤΕΣ

Τον πανικό με τη θυσία τους σκορπούν.

α) Το ολοκαύτωμα Ισχνούς σαν άχυρα τους σκόρπισαν οι ανέμοι, στο Άουσβιτς σε φούρνους καίγαν τα κορμιά, σταυροί φραγγέλωναν μ’ αγκύλες τα φτερά τους, θρηνούσε τ’ άστρο του Δαυίδ στην ερημιά.

Το κύμα βίας ανταριάζει τις αισθήσεις, θύτες και θύματα μας σφάζουν την καρδιά, ελιάς κλαδί προτείνουν οι άγγελοι φιλίας, ανθούς ειρήνης να τρυγήσουν τα παιδιά.

Χρόνια μιλούσε για τα πάθια τους ο κόσμος, για την πρωτόφαντη μανία των ΝΑΖΙ, ζήσαμε τ’ άδικο στους δέκτες της οθόνης, τους συμπονέσαμε και κλάψαμε μαζί.

δ) Οι προστάτες Όμως αδιάλλαχτοι «της τάξης» οι προστάτες της εξουσίας τη γροθιά βροντοχτυπούν, για την ειρήνη τάχα φλέγονται κι ιδρώνουν «Είν’ τρομοκράτες! Αφανίστε τους…» θα πουν.

β) Οι επήλυδες Πήραν την άδεια ως φίλοι να κουρνιάσουν στη Χαναάν, να βγουν στο φως απ’ την αχλή, μα, σαν αχόρταγοι κισσοί, καταχανάδες, απλώνουν ρίζες στων γειτόνων την αυλή.

Τα δέντρα καίγονται, τα σπίτια γίναν στάχτη, γύρω συθέμελα γκρεμίστηκε η ζωή, η ελπίδα πνίγηκε στον πόνο και στο δάκρυ, βογγούν οι δρόμοι απ’ των θυμάτων τη βοή.

Τώρα φορέσανε τις μπότες των θυτών τους το πέλμα τους θωρακισμένο ν’ αντηχεί, ποδοπατούν της Παλαιστίνης την ανάσα, ώσπου να πνίξουν κάθε ελπίδα κι αντοχή.

ε) Επίλογος Έτσι τα θύματα, με μνήμες ματωμένες, γίνονται θύτες κι αντιστρέφουν τη ροή, ζυμώνεται το μίσος με το δάκρυ, θολώνει ο νους τους κι η ζωή φυλλορροεί.

Σαν αγριόχορτα τους νέους ξεριζώνουν –όπως τους πρόσταξε κι ο πρόεδρος Σαρόν*– προκλητικά του ολέθρου κύμβαλα αλαλάζουν, να γίνουν πρόσφυγες, ρημάδια των καιρών.

γ) Οι καμικάζι Οι νέοι θύτες προκαλούν τ’ άγουρα στήθη, τα πιάνει ξάφνου μια παράτολμη αντριγιά, προσεύχονται, παρακαλούν, ώσπου μανιάζουν, κι ανάβει τ’ άδικο μια νέα πυρκαγιά.

Την ιστορία των πολέμων κάποιοι γράφουν μήπως και πάψουν φόνοι και κατατρεγμοί, όμως τα κέρδη πολεμόχαρα προβάλλουν και την ειρήνη κουρελιάζουν στη στιγμή. ~~~~~~~~

Τόσα παιδόπουλα πού βρίσκουν το κουράγιο αυτόβουλα «Έλα» στον χάροντα να πουν, «μα στο χαμό πάρε και γόνους των εχθρών μας!»

* «Πρέπει να πολεμήσουμε χωρίς συμβιβασμούς. να ξεριζώσουμε όλα αυτά τα αγριόχορτα και να συντρίψουμε την υποδομή τους, γιατί δεν μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός με την τρομοκρατία» Αριέλ Σαρόν (τηλεοπτικό μήνυμα 31-3-02)

Πόπη μπαλαμώτη - Σπιτά

~ 46 ~

2019

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ ΚΡΑΥΓΗ

Έγραφες διαρκώς τα βράδια ακούραστα. Αντλούσες διαρκώς φωτιές και δροσερά αεράκια, από… Έβγαζες ατελείωτα από το νταμάρι της βιοπάλης πέτρες κι έξυνες τις σκουριές απ’ απάνω τους. Σκάρωνες μικρές ιστορίες σε ανφάς και προφίλ. Τις χρωμάτιζες με το αίμα της ζωής… σε χρώματα παραδεισένια. Με δάκρυα τα μάτια σου γέμιζαν τον πόνο του κόσμου. Ανάλαφρα έχτιζαν τα όρια του παράδεισού μας. Και η κυρά μάνα λιπόσαρκη σφίγγει τα χείλη. Ποτίζει τις γλάστρες της αυλής με υπομονή. Στο εφήμερο σούρουπο γράφεις αράδες ακούραστα. Από το ράδιο νότες σκορπούν το ταίριασμά τους ευχάριστο στο δωμάτιο. Ο μικρός σου κόσμος με τους λιγοστούς ανθρώπους που σου μιλούν μοιάζει αταίριαστος ανισόρροπος ακανόνιστος με μπόλικες παραξενιές χωρίς ρυθμό νερόβραστος σα λέξεις παρατονισμένες. Κάπου στο βάθος οι αστραπές μπερδεύονται με τους κεραυνούς είναι καταπληκτικό πως προετοιμάζουν έναν πόλεμο. Τα τρομερά τους καράβια κι αεροπλάνα παραταγμένα έτοιμα έχουν αναλάβει ήδη δράση. Διαρκώς γράφεις τα απόβραδα γεμίζεις το χαρτί με τον απόηχο της μέρας αέρινος όγκος ξεφορτώνει το βάρος του. Τρομάζω στην όψη του αλλάζω γραμμές σειρές μολύβια γυροφέρνω την αλήθεια μην ακουστή βαριά ψεύτικη αλλόκοτη παραμένει από τα τεφτέρια του ασταμάτητου ποιητή. Ποιοι και με ποιους θα πολεμήσουν, γιατί, ποιοι θα σκοτωθούν, ποιοι θα κερδίσουν. Σ’ αυτές τις εποχές που ζούμε μπορούμε να ελπίζουμε γιατί τώρα ποια γνωρίζουμε. Η φωνή το οδόφραγμα η αφίσα η διαδήλωση η πορεία ειρήνης η απεργία. Η φωνή καλεί το φαντάρο το νέο πως ο πόλεμος αυτός δεν είναι δικός τους κανένας πόλεμος που μοιράζει τον κόσμο δεν είναι δικός τους. Ανέστης Χριστίδης

~ 47 ~

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ

τ. 25

«Υπενθύμιση - Προς οκνηρούς και άπραγες»

Όσοι το ξύλινο χέρι βαρύ της απραξίας φέρουνε κι ατσάλινα πεδούκλια φορούν στους πόδας, πτωχή την αμοιβή ας έχουνε‧ θέλει αρετή και τόλμη η εκεχειρία.

Σάλπιγγες μιας άλλης εποχής

Αυτή μονάχα ξέρει με φως - στέφανο δόξης, να κοσμεί των μαχητών τη κόμη.

Μάυρος ήλιος ματώνει ανοιχτές πληγές αναδεύει συντρίμμια στο χάος μαύρο φεγγάρι σκεπάζει κρυμμένους σκοτεινούς ανθρώπους που κάνουν τη ζωή δυσκολότερη ξαφνικά ηχούν σειρήνες ηχούν συναγερμοί στης ψυχής τα απόνερα στα υπόγεια του ερέβους στα κελιά της αδικίας

Κι όπου νους μάχιμος, δικαίως, την αδικία των τυράννων να εξοντώνει δίχως ελπίδα ανάστασης‧

αυτός, σωτήρας δίκαιος ας στεφτεί. Χριστό είναι το απόκτημα, τιμίου ιδρώτα.

ηχούν σειρήνες ηχούν συναγερμοί στην άκρη του κόσμου στα εσώτατα μέρη στα άδυτα των αδύτων

μαρία Κολοβού - Ρουμελιώτη (Πάτρα)

όλοι της γης οι προδομένοι φορούν τις πανοπλίες της υπομονής ετοιμάζουν έξοδο απ΄τις φυλακές των απελπισμένων τρυπούν το απυρόβλητο των παλαιών νοημάτων

σηκωθείτε όλοι ένας ρυθμός ένας λαός σηκωθείτε ηχούν τώρα οι σάλπιγγες Κώστας Υφαντής

~ 48 ~

2019

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ

Σπορά στην άσφαλτο

Οδοφράγματα σαν τις κορφές του Ολυμπου, σαν την ψυχή του Αντύπα τα τρακτέρ!

Η Θεσσαλία, πλατυτέρα της Ελλάδας γαστέρα, κυοφορεί το αύριο.

μήπως

Είμαι το προσφυγόπουλο που πάει στο σχολείο να μορφωθεί ελληνικά στην αφιλόξενη πόλη μας. Είμαι το παράλυτο παιδί που ζητιανεύει κλαίγοντας στις σκάλες του Μουσείου με τα λειψά αγάλματα. Είμαι ένας πρόσφυγας πολέμου καχεκτικό ομοίωμα της θλίψης στον μανιασμένο πόντο ανάσκελα στη γη της σωτηρίας. Είμαι ο νέος άστεγος που αλιεύει στα σκουπίδια γόπες και αποφάγια. Είμαι ο γέρος άθρησκος που αναγιγνώσκει σύμβολα στους κάδους και τους τοίχους. Είμαι ο χλωμός έφηβος που διαβάζει ένοχα άναρχα αλφαβητάρια πάθους και βίας άθυρμα σε κράσπεδα λυγμών. Μήπως είμαι εικονικός θεός πόθου ζωτικού στην ηλεκτρονική φαρέτρα. Μήπως… είμαι τελικά ο μόνος επιζών;

Τα τρακτέρ, αδερφοί μου, τα τρακτέρ! Όργωσαν ξανά την άσφαλτο κι έσπειραν ελπίδες! Ο ποιητής

Πάντα ψηλότερα όσο μπορείτε πιο ψηλά κανοναρχούσε ο ποιητής. Ο ίδιος έμενε στα ύψη. Σ’ έναν ουρανοξύστη του ’στειλαν το Νόμπελ μ’ ένα περιστέρι. Κάτου συνεχίζονταν οι οδομαχίες. Γιάννης Καραβίδας

Κώστας Ευαγγελάτος

~ 49 ~

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ

Από «Άνεμός τε κυβερνήτης»

Ένα γαϊδούρι φορτωμένο

Αιώνες τώρα ταξιδεύεις με τ’ ανάπλοα καράβια. Αγναντεύεις με λαχτάρα τους μακρινούς καπνούς. Αγγίζεις τα σύμβολα όπως ένα μαχαίρι περνάει τη σάρκα αγγίζει το κόκαλο. Μοιράζεις το τραγούδι του νόστου στον άνεμο όπως οι χωριάτισσες γυναίκες μοιράζουν κρασί και ψωμί στη μνήμη εκείνων που χάθηκαν.

Μια ζωή θα κουβαλάω ένα φορτίο από καημό. Σαν σαλιγκάρι τ’ όστρακό του που δεν τ’ αφήνει μοναχό. Ένα γαϊδούρι φορτωμένο υπήρξα τώρα μια ζωή. Και το βαρύτερο φορτίο η αδικία κι η οργή. Τα λόγια μου τα ξεστράτιζαν όταν δεν ήθελαν να νιώσουν. “Τρελός!» Αφού δεν ήθελαν αλήθεια λιγάκι να με ξεφορτώσουν. Γεώργιος Δ. Ελευθερουδάκης

μαρία μιστριώτη

Σ’ ένα καφενείο παραδοσιακό Με δυο κούπες καφέρύ διπλό (Όπως το θυμικό μας το φορτίο) Κουβέντα πιάσαμε για το βαρύ επίσης κλίμα Που μας περιβάλλει Μιλήσαμε για την πολιτική Τις λαμογιές Τα αδιέξοδα Τις αφραγκιές

τ. 25

Σ’ ένα καφενείο

Ελένη Καλαγκιά

~ 50 ~

Ευθύνες επιρρίψαμε Τους εαυτούς μας κρίναμε στο τέλος Που φτάσαμε εδώ στο απροχώρητο Καθώς αδιαφορήσαμε για θέματα πολλά Κι ύστερα κοιταχτήκαμε στα μάτια Για τ’ ανείπωτα Όταν σηκωθήκαμε ο δρόμος απλωνόταν Πολύ μακρύς μπροστά μας

2019

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ μΟΙΡΑΣ

Η έγγαμη, τρισευτυχισμένη ζωή τους, με τα οράματα τα γαλανά και τα φωτεινά όνειρα, με τα χαμογέλια της άνοιξης και τις ηλιακές ανταύγειες, με τις βαθιά, στην ψυχή, ριζωμένες αγάπες και τους ποθητούς έρωτες, δεν έμελλε να κρατηθεί αρκετά ή μάλλον πολύ λίγο κρατήθηκε στο φως του χρόνου. Πέπλα νυχτιάτικα έκαναν την εμφάνισή τους στον ηλιοφόρο ουρανό και καιρός χειμωνόδαρτος κάλυψε τους ουράνιους της ψυχης τους δρόμους. Φριχτή λαχτάρα, ύπουλη, περίμενε στην πρώτη γωνιά του ξεκινήματος της ζωής τους, τους δυο αγαπημένους. Δεν είχαν περάσει σαράντα ημέρες απ’ την τέλεση των γάμων τους και η Μαρία βαριαρρώστησε. Παρουσίασε υψηλό πυρετό, είχε πόνους στην κοιλιά με σπασμούς και δεν μπορούσε να κατανοήσει τα παρήγορα λόγια του Γιάννη, των γονέων της και των λοιπών συγγενών που συχνά την επισκέπτονταν. Βρισκόταν σε αφασία. Η ασθένειά της ήταν αθεράπευτη και θανατηφόρα. Σε ελάχιστες μέρες από την παρουσίαση των πρώτων συμπτωμάτων επήλθε το μοιραίο. Είπαν πως η αρρώστια, που την πρόσβαλε, λεγόταν τύφος. Μαθεύτηκε το κακό! Όλοι, συγγενείς και χωριανοί, ήταν απαρηγόρητοι. Περισσότερο απ’ όλους έπασχαν οι θανατόπληχτοι γονείς της και ο δυστυχής καρδιόπληχτος Γιάννης που στέναζε και μονολογούσε: «Γιατί σ’ εμένα θεέ μου, ετούτο το κακό; Γιατί ΆιΔμήτρη μ’; Παναγιά μ’, γιατί; Γιατί μ’ την παίρνετε τώρα π’ ανάσαν’ η ψυχούλα μ’; Γιατί; Πού έφταιξα; Ποιο είν’ τ’ αμάρτημά μ’;» Αναπάντητα όλα τα γιατί! Κρίμα να χαθεί η άνοιξη! Να στερηθεί ο Γιάννης τ’ άνθη της και οι χωριανοί τη μοσχοβολιά της. Ναι, άνοιξη πραγματική ήταν η Μαρία! Πόσων χρόνων να ήταν τότε η καημένη; Ας έκλεινε τα είκοσι δύο της χρόνια. Ρόδο ανοιχτούτσικο ήταν η πολυαγαπημένη του Γιάννη, που μόλις στα ροδοπέταλά του κρεμάσθηκε μια πρωινή δροσοσταλίδα και λαμπρύνθηκε από το ερωτοπαιχνίδισμα των ασημισμένων ηλιαχτίδων, εκείνο, κάποιος αόρατος το έκοψε κι έπεσε αναίσθητο στο χώμα και μαζί του σκότωσε και τη δροσοσταλίδα. Ράκος ψυχικό στην κυριολεξία ο πανάτυχος Γιάννης. Δροσοσταλίδα κρεμασμένη από το ροδοπέταλο, σαν έπεσε το ρόδο στο χώμα, σκοτώθηκε κι αυτός ο

Οι ναζί τεχνίτες τρόμου και θανάτου με κρεματόρια αιχμαλώτων να καπνίζουν νύχτα μέρα Η Ελλάδα στα κατάμαυρα Άνανδροι εμπρηστές πόλεων δολοφονούσαν για να δολοφονούν και ξενυχτούν ιστορίες λυκανθρώπων

άμοιρος. Ποιον να θρηνήσει κανείς, τη νεκρή Μαρία ή τον ζωντανόνεκρο Γιάννη; Ποιον; Πόνους, δάκρυα, στεναγμούς κι ένα σφίξιμο πνιχτό, θηλιά σφιχτή στις ψυχές όλων των παρευρισκομένων, προκαλούσαν, στη διάρκεια της κηδείας της, οι θρήνοι, οι οδυρμοί και τα μοιρολόγια απ’ τις μοιρολογίστρες:

«Σoυ παραγγέλνω μαύρη γη Κι αρακχιασμένο χώμα Αυτή τη νια που σου ’ρχεται να μην την αραχνιάσεις γιατ’ είναι νια και παρανιά Και μοσκαναθρεμμένη δος της να φάει, δος της να πιει βάλτην να τραγουδήσει γιατ’ έχει πόνο στην καρδιά παράπονο μεγάλο» ----------«Μάνα μη σε γελάσουνε Και σ’ πούνε πως θε να ’ρθω Εγώ πίσω δεν έρχομαι Στο σπίτι μας να κάτσω Τι εδώ δεν είναι ξενιτιά Να πάω και να γυρίσω Εδώ το λένε λησμονιά ’δώ λησμονιέτ’ ο κόσμος Λησμονούν μάνες, τα παιδιά Κι οι αδερφές τ’ αδέρφια Λησμονιούνται τ’ ανδρόγυνα Όπου δεν ζουν’ αντάμα».

Ο θάνατος της Μαρίας δε σήμανε και το τέλος της αγάπης του Γιάννη. Ο βέβαιος αυτός χωρισμός, ο παντοτινός, δε στάθηκε ικανός να διακόψει την υπέρμετρη λατρεία που έτρεφε ο Γιάννης για τη Μαρία του, παρότι ήταν νεότατος και θέλησε να ξαναφτιάξει τη ζωή του με μιαν άλλη άτυχη, σταυρωμένη ψυχή.

Από «Απόδραση»

Γιάννης Κ. Τσώλης

Πάνω απ’ όλους τους φονιάδες της ιστορίας. Υποζύγια και ρομπότ τον Χίτλερ πέσατε στη φασιστική παγίδα σας που στήσατε στους Λαούς Γλίτωσε η οικουμένη από κολασμένους σατανάδες.

Αντώνης Π. Αντωνόπουλος

~ 51 ~

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ

τ. 25

Από «Κυοφορώντας την Ελπίδα»

Το σκληρό, κοινωνικό κατεστημένο πνίγει αμείλικτα το θεσπέσιο μητρικό ένστικτο και καθημερινά καινούργιες Μήδειες γεννάει… Τραγικές υπάρξεις, Μήδειες ανυποψίαστες, που ανυποψίαστοι τις προσπερνούμε, τις αγκαλιάζουμε κι εικόνισμα καμιά φορά τις προσκυνάμε. Οίκτος που τους πρέπει και μόνο για τη βαριά καταδίκη της τύψης που στην υπόλοιπη ζωή, μαρτυρικά την κουβαλάνε.

Το κόκκινο τριαντάφυλλο και η ελπίδα

Ο Πλάστης μου χάρισε μια τριανταφυλλιά. Σκέφτηκα να την φυτέψω σε κήπους χαμένων ιδανικών σε περβάζια αφιλόξενων ερώτων σε λιβάδια σβησμένων ονείρων των νέων. Αποφάσισα να την φυτέψω σε κάμπους ολοπράσινους· στα όμορφα όνειρα των ποιητών. Εκείνοι μου έδειξαν τα αστέρια και τον ουρανό. Φύτεψα την τριανταφυλλιά στο περιβόλι του ουρανού.

μαργαρίτα Φρονιμάδη-ματάτση (Κόρινθος)

Και ξεπετάχτηκε ένα κόκκινο μυρωδάτο ρόδο κατακόκκινο σαν τα όνειρά μου ευωδιαστό σαν τις προσδοκίες του ΑΥΡΙΟ. Κι εκείνο το ρόδο άκουσε τα αστέρια να τραγουδάνε τραγούδια. Τραγούδια της ΕΛΠΙΔΑΣ για τους ΛΑΟΥΣ ΤΗΣ ΓΗΣ. Λίζα Βραχοπούλου

~ 52 ~

2019

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ Οι αυθεντικοί ποιητές

Αχ δειλινό μου

Οι αυθεντικοί ποιητές

Κυκλάμινό μου ντροπαλό έχεις μιαν αγκαλιά γιαλό έλα σαν πρώτα να βρω των άστρων τις τροχιές της Σπάρτης της πορτοκαλιές και τον Ευρώτα.

ή τρελαίνονται

ή αυτοκτονούν

ή μένουν πάντα νέοι·

είναι η γης τόσο μικρή που δεν τους χωράει.

Αχ δειλινό μου μενεξί στο παραθύρι το δεξί τι θ’ απογίνεις κάνεις το δρόμο Γολγοθά είμ’ οπαδός σου και στο θα όλο μ’ αφήνεις.

Όπως τους φαροφύλακες των ονείρων

τους φύλακες φυλαχτών

τους εραστές της άνοιξης

καθώς και τους στρατιώτες της επανάστασης

Κυκλάμινό μου ντροπαλό έχεις μιαν αγκαλιά γιαλό έλα σαν πρώτα να δεις την πίκρα δέκα οργιές στου κόσμου τις ανηφοριές σαν πάμε βόλτα.

~ ~ VENUS 1983 ~ ~ (Σπύρος Σαμοΐλης Βασίλης Πάτσιος)

που θα άλλαζε τον κόσμο. Τα άμφια θα βάλω τα ιερά των εντός μου Αγίων

κι ένα-ένα θ’ ανέβω τα σκαλιά για να μνημονεύσω

Σπύρος ζαχαράτος

τ’ αδέλφια μου.

Εξιδανίκευση Στον Τάσο Λειβαδίτη

Βάδισες χωρίς αποσκευές. Γυμνός μέσα κι έξω. Στον πόλεμο, στην εξορία, στην πείνα. Οι φίλοι χάθηκαν. Η μητέρα σου πέρασε τη μυστική υπόγεια πύλη. Οι πλατείες ερήμωσαν. Σπασμένο παράθυρο ο έρωτας. Φύσαγε σ' ένα δωμάτιο, που δεν σε περίμενε κανείς. Θαυματοποιός στη μεγάλη του τσίρκου σκηνή. Βγήκες και τραγούδησες το αίμα τόσο δυνατά σαν τα τρένα που ουρλιάζουν μες στη νύχτα. Τα κηροπήγια των τύψεων δεν έσβησαν ο καινούργιος κόσμος δεν ήρθε ακόμα. Πάνω στο τραπέζι όμως υπάρχουν πάντα τα βιβλία σου. Τώρα μπορείς να κοιμηθείς. Θα διαβάσω εγώ τα μεγάλα σου όνειρα στα παιδιά μας. μάρθα Παπαδοπούλου

~ 53 ~

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ

τ. 25

Στοιχεία Ταυτότητος

Ευανάγνωστος γραφή ανεξίτηλος μελανόχρους σημαίνουσα: Όνομα, επίθετο, γένος, διπλούν προσδιοριστικό: Χριστιανή η ορθόδοξος έτος… προεπαναστατικό Η εγώ! Επειδή απωλέσθην καθ’ οδόν αιτούμαι θερμώς: Εάν ευρεθώ δεν επιθυμώ αναγνώριση.

μαθήματα ιστορίας

Κλέφτες κουρδίζουν τον τζουρά και έχουν στήσει μαχαλά, να επιβιώσουν προσπαθούν αλλά όλο η σούπα τους χαλά. Ο ένας κάνει υποκύψεις ο άλλος το λαό έχει στύψει για το μουχτάρη σκίζονται αλλά όλο… απελπίζονται!.

Κατάθεση

Ως κύλησε η ιστορία κι έγινε μάνα η Ρωσία εγέννησε επαναστάτες που δεν τους κάνανε πια πλάτες. Κι έτσι εμαζευτήκανε, πολλάκις σκοτιστήκανε: Ο γίγαντας να γκρεμιστεί μην πάρουν φόρα οι λαοί!

Κάπου εκεί στα μέσα της έκτης του δεκαετίας καταθέτει: Δημοτικό, γυμνάσιο Ανώτατες σπουδές Διδασκαλία. ένα κόκκινο όνειρο απόπειρα πολιτικής ο γάμος και παιδιά κανένα. τώρα το ξέρει πια καλά που ήτανε το θύμα.

Και ήρθανε τα πάνω κάτω μ’ αφαίρεση δικαιωμάτων φτώχεια, πολέμους, προσφυγιά, όλα της δύσης τα καλά. Το φως μες στο σκοτάδι φέγγει σημαία αιματοβαμμένη. Δικό μας παίζουμε τζουρά στον πόνο μας και τη χαρά! ………… Κοντά ο καιρός που θα ανατείλει ήλιος - πορφύρα απ’ το δείλι απ’ το ποτάμι της οργής του δίκιου και της προκοπής.

Σοφία Ν. μπαρδάνη-Σημαντήρη

Βαγγελιώ Καρακατσάνη (Ηράκλειο - Κρήτη)

~ 54 ~

2019

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ Ένα ξέφραγο αμπέλι

Mουλάρια συνελήφθησαν στη χώρα της Hπείρου απ’ την εκεί περίπολο διαφύλαξης συνόρων.

Έντεκα μούλοι μοναχοί με φόρτωμα παράνομο

φούντα χασίς αλλοδαπή και παπαρούνα πρώτης.

O αποστολέας κρύφτηκε, ο παραλήπτης ’χάθη

κι είχανε μάθει το στρατί - στράτα το μονοπάτι

και φέρνανε το εμπόρευμα δυόμισι τόνους βάρος οι έντεκα ημίονοι στο ξέφραγο τ’ αμπέλι.

Kιαλάρισαν περίπολα τ’ αδέσποτα γομάρια

κι αφού τα περικύκλωσαν στο ξέφωτο του λόγγου τ’ αρπάξανε όλα μαζί - φούντα και παπαρούνα

ρίξανε και δύο μπαταριές για την τιμή των όπλων. Χάθηκαν οι μικρέμποροι στεγνά και τα μαστούρια

οι πιάτσες όλες άδειασαν κι έγινε μέγας θόρυβος

περί του μέσου των ουσιών και περί μούλων - άλογων

“παπαρούνα μου και φούντα, τα μονόλιρα και πούντα!”

O νόμος λέει κατάσχεται το μέσον του εγκλήματος μα ήταν το μέσον ζωντανό κι έπρεπε να τιμωρηθεί.

Kαι τότε μπήκε ζήτημα περί της τιμωρίας

περίπλοκο και σοβαρό και νομικής ουσίας.

Kι αφού πολύ σκεφτήκανε όλοι οι σοφοί της χώρας αρεοπαγίτες νομικοί και συνταγματολόγοι

ποια τιμωρία θ’ άρμοζε σε ημίονους παράνομους

κι άφωνους χασισέμπορους τετράποδα βαπόρια…

Mετά από εισήγηση και άλλες διαβουλεύσεις,

στο δια ταύτα δηλαδή βγάλανε το συμπέρασμα: Το Σύνταγμα έχει κενόν κι ο νόμος έχει χάσμα και ψήφισαν ομόφωνα νέα νομολογία.

Eτούτοι οι ημίονοι δεν είναι χασισέμποροι

ούτε και παποράκια, είναι μουλάρια ζωντανά

γι’ αυτό και προστατεύονται με το ακαταλόγιστο και πρέπει να απελαθούν σα λαθρομετανάστες.

Tα φόρτωσαν σε φορτηγό με άλλους δίχως βίζα

τα πήγανε στα σύνορα και τ’ αμολήσαν λεύτερα.

Μα κάποιος τ’ αναγνώρισε κάπου κοντά στα Μέγαρα να βόσκουνε αμέριμνα σε κάποιαν αγροικία. Γιάννης Α. μαντάς

~ 55 ~

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ

τ. 25

Ο μεγάλος

Κι όχι πως δεν ήταν ο πιο άτιμος, ο πιο προδότης και ο πιο άπονος! Ήτανε, και το είχανε παραδεχτεί πια όλοι! Μα… ώσπου να καταλάβουνε το βάθος του απαίσιου εαυτού του, είχαν δεθεί τόσο πολύ μαζί, κι είχανε προσυπογράψει τόσα δικά του «λαϊκά» διαγγέλματα, που... τώρα πλέον, έπρεπε να διαφυλάξουνε με κάθε τρόπο, τον Μεγάλο!

Εμπρός μαρς

Ομοφωνία

Ένα, δύο, τρία! Μπροστά πηγαίνει η Λευτεριά, δεύτερη η Ιστορία και τρίτη και καλύτερη η Ελληνική Παιδεία! Ένα, δύο, τρία! Το Σύνταγμά μας, η Βουλή, η αρχαία Ολυμπία, ο Περικλής με Adidas ο Όμηρος με Levi’s κι η Αθηνά Σουλιώτισσα πηδούν σ’ ένα πηγάδι κι ο Διγενής συνάντησε, τον Χάροντα στον Άδη! Εε… Τι πηγάδι, τι γκρεμός, τι τρένο, τι καράβι, μπροστά πηγαίνει η Λευτεριά με ένα, δύο, τρία, ψάχνει ελεύθερο “taxi” να πάει στην Ολυμπία!

Αντί αυτού που σκεφτότανε ο ομιλητής να πει, αρχίζοντας το φεμινιστικό του κήρυγμα για ισότητα, είπε αφηρημένος στις 40 νεαρές γυναίκες που τον χειροκροτούσαν: ― Κυρίες μου, σας θέλω όλες! Κι εκείνες αύξησαν ενθουσιασμένες τα χειροκροτήματα. Αντώνης Σιμιτζής

Ηλέκτρα Στρατωνίου

~ 56 ~

2019

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ ΠΙΝΕ ΑΠ’ ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΚΙ ΑΣ ΣΚΟΤΩΝΕΙ

Έφυγε αθόρυβα η διάφανη νύχτα, και μαζί της, πήρε τ’ αστέρια, τα φεγγάρια και την σιγαλιά. Μόνο ένα πεισματάρη έρωτα άφησε να τον βρει το χάραμα… ―Κοίτα… ξημέρωσε γλυκιά μου. ―Ναι …ξημέρωσε. Μια δροσοσταλιά κύλησε από ένα φύλο κι έπεσε πάνω στο μάγουλο της Λίζας. ―Ω, τώρα πρέπει να πηγαίνουμε καλέ μου… ―Που να πάμε; Καλά δεν είμαστε εδώ; Παραπονέθηκε ο Άρης ενώ χασμουριόταν. Πίσω από την κρυψώνα τους φάνηκε ο ήλιος. Κάτω από άλλες περιπτώσεις, αυτό το ηλιόλουστο πρωϊνό για κάθε ερωτευμένο θα ήταν το επιδόρπιο μιας χαρούμενης στιγμής. Όμως… όταν η νύχτα σου κλέβει τις χαρές της ζωής, και σε επαναφέρει στην σκληρή πραγματικότητα της μέρας, τότε αντιλαμβάνεσαι και την φρικτή καθημερινότητα. ―Δεν μου υποσχέθηκες όμως κάτι ακόμη… έχω μείνει με τα όνειρά μου μόνη, πολύ καιρό τώρα, τι θα απογίνουμε, δεν μου λες; είπε η Λίζα κάπως στενοχωρημένη. ―Μα καλά δεν περνάμε; Έλα τώρα, ας μη χάνουμε την ελπίδα μας. Θα φτιάσουν τα πράγματα. Με τέτοια κρίση πώς θα ανοίξουμε οικογένεια; Άσε να βρούμε πρώτα τουλάχιστον μια δουλειά… την καθησύχασε ο Άρης. Η φτώχεια μαστιγώνει το μυαλό, ο εγκέφαλος δεν παράγει παρά υποκατάστατα σκέψης. Όλα τώρα στο φως που σκοτώνει, μαυρίζει την ψυχή μυρμηγκιάζει το σώμα, συνθλίβει όνειρα κι ελπίδες. Παλαιότερα μετά την κάθε Χειμωνιά, μια Άνοιξη έδινε ανάσες στο δάσος, ελπίδα στους ανθρώπους, χαμογελούσαν κι έπαιζαν ξέγνοιαστα τα παιδιά. Κάθε Κυριακή γέμιζαν οι εκκλησιές και τα δημαρχεία από γαμπρούς και νύφες, βαφτίσια με κουμπάρους και νονούς. Τώρα… όλα γκρίζα, ανεργία και με συνεχή ραπίσματα η ζωή τους. Πόνος και δάκρυ δηλαδή. Η Λίζα είχε κουραστεί. Μήπως κι αυτή έπρεπε ν αρχίσει να σκέπτεται ευκαιριακά; Η αγάπη το αγνό αυτό συναίσθημα που ήταν το α και το ω μιας σοβαρής σχέσης μήπως έπρεπε να το μετρά αλλιώτικα; Έτσι ας πούμε όπως μετράει κι ο χρόνος τις μέρες ενός γέροντα. Με αποτέλεσμα θάνατος και για τον γέροντα και για την σχέση εφόσον δεν πάει άλλο; Όλη νύχτα εκεί με χαρές, όλη μέρα εκεί με λύπες. Δεν τα εύρισκαν . Άνεργοι κι οι δυο, με ένα καφέ την έβγαζαν που λέμε… τα χρήματα είχαν σωθεί, και με την πενιχρή σύνταξη των γονιών τους ζούσαν κι αυτοί. Τόσες σπουδές, χαμένες… Και το καλοκαίρι για μια δουλειά σερβιτόρου στα τουριστικά αργούσε να φανεί. Ο καιρός περνούσε. Όχι ό,τι δεν υπήρχε συμπάθεια κι αγάπη στη σχέση, αλλά να, απραγματοποίητα παράμεναν τα όνειρά τους. Μπήκαν στην μέση και οι κοινωνικές δυσκολίες, οι μικροκαβγάδες που ως συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις ρίχνουν λάδι στην φωτιά… και άστα… Κάποια στιγμή και πάνω στην κατήφειά τους, ξεπρόβαλε από τον ουρανό ένα τεράστιο σμήνος αποδημητικών πουλιών. Ήταν χελιδόνια. Μια μικρή χαρά φάνηκε να κυριαρχεί στο πρόσωπό τους. Την «άνοιξη»,

σκέφτηκαν κι οι δυο για μια στιγμή. Για μια στιγμή όμως, γιατί κάποιο πουλί απ’ αυτά άφησε το πέταμά του και χωρίς τιτιβίσματα σωριάστηκε κοντά εκεί και τρύπωσε σε κάτι βάτους, σαν άρρωστο, αποκαμωμένο. Ε, πώς ν’ αντέξεις την θλίψη τώρα στα μέτωπά τους, που ράπιζε την ελπίδα κάθε στιγμή… Αποφάσισαν να χωρίσουν. Αυτή η σχέση δεν μπορούσε να έχει αίσιο τέλος όταν μια αδιάκοπη ανασφάλεια τους κυρίευε, που σαν σαράκι τους έτρωγε τα σωθικά. Έβλεπαν καθημερινά και τα προβλήματα των πολλών που με την κρίση όλο και μεγάλωναν. Παιδάκια αγέλαστα, κι άλλα να ψάχνουν για φαγητό στα σκουπίδια. Φαγωμάρες και γκρίνιες, διαζύγια, σπάσιμο νεύρων. Πριν μερικά χρόνια, μια Πρωτομαγιά έδινε ανάσες ζωής στην φύση και θέριευε τα όνειρα ενός λαού να νικήσει την μιζέρια του. Τώρα, αγέρες μανιακοί ξενόφερτοι παζάρευαν τις τύχες ενός λαού που δεν τους έφταιξε σε τίποτα. Τώρα μια πατρίδα ολόκληρη δοσμένη στις ορέξεις του πλούτου. Ο Απρίλης ήρθε ξανά και πάλι. Χτύπησαν οι καμπάνες μα Ανάσταση κανείς δεν είδε. Ήρθε το επαναστατημένο ΝΑΙ της κυβέρνησης που Έγινε ΟΧΙ. Ούτε κι αυτό ήταν το φως μιας επανάστασης. Αυτό ήταν το προδομένο μισητό φως των κρατούντων. Ακολούθησαν τα θύματα των πολέμων, οι πνιγμοί στο Αιγαίο, οι πρόσφυγες. Οι παγκόσμιοι ανταγωνισμοί των συμφερόντων, οι αλλεπάλληλες μειώσεις των μισθών, των συντάξεων, οι βαριές φορολογίες. Η Λίζα θυμήθηκε το μικρό ίσως τραυματισμένο χελιδόνι. Άρχισε να ψάχνει μέσα στους θάμνους για να το βρει. Το βρήκε ήταν καταπονημένο. Το πήρε στα χέρια της χωρίς αυτό να φέρει την παραμικρή αντίσταση. Το χάιδεψε κι απαλά το φίλησε. Μετά κοίταξε να δει αν είχε τραύμα, δεν είχε, το άφησε πάλι εκεί που το βρήκε. Γέμισε ένα πλαστικό ποτήρι με νερό και το τοποθέτησε κοντά στο χελιδόνι. «Το κακόμοιρο, είπε με συμπόνοια, ελπίζω να ζήσει». Ύστερα, κοιτώντας στον ουρανό εκεί που τα αποδημητικά πουλιά φτερούγισαν, της γεννήθηκε η Ιδέα. Έτρεξε και βρήκε τον φίλο της που την κοιτούσε με ανησυχία όλο αυτό το διάστημα. Του είπε τις σκέψεις της κι ο Άρης χωρίς άλλο συμφώνησε. Της εκμυστηρεύτηκε πως αυτή τη λύση της μετανάστευσης τον απασχολούσε εδώ κι αρκετό καιρό. ―Όπου γης και πατρίς, λοιπόν. Την αγκάλιασε σφικτά, την φίλησε με περίσσια αγάπη κι άρχισαν να κάνουν τις πρώτες σκέψεις για την καινούργια τους πατρίδα. Ευρώπη ή Αυστραλία; Την ίδια στιγμή προσπαθούσαν να συνειδητοποιήσουν την απόφασή τους αυτή, για ν’ αντέξουν στην ιδέα του αποχωρισμού από την αγαπημένη τους πατρίδα, που δεν θα ήταν και τόσο εύκολο. Μάζεψαν τους εκδρομικούς σάκους, πήραν το λεωφορείο και κατέβηκαν στο κέντρο της πόλης τους κι άρχισαν να βηματίζουν στους δρόμους, όταν έπεσαν πάνω σε μια μεγάλη διαδήλωση όπου, κάποιους γεν-

~ 57 ~

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ

ναίους που διαδήλωναν για δουλειά κι αξιοπρέπεια τους κτυπούσε με τα γκλοπς η αστυνομία. Έμειναν εκεί και κοιτούσαν περίεργα, μα ξαφνικά κι οι δυο μαζί θύμωσαν πολύ. Λες και το είχε η τύχη τους κάθε τόσο να τους παίζει παιχνίδια. ―Όχι… ―Όχι… Εδώ είναι ο τόπος μας, εδώ είναι και το ψωμί μας. Μπήκαν χωρίς κανένα δισταγμό στην διαδήλωση, άρχισαν κι αυτοί να φωνάζουν συνθήματα και να πλησιάζουν την πρώτη γραμμή, εκεί που τα γκλοπς των αστυνομικών βαρούσαν στο ψαχνό. Την άλλη μέρα αντάμωσαν στην καφετερία της γειτονιάς. Μαζί με άλλους είχαν στήσει πηγαδάκι κι άκουγαν κάποιο Σύντροφο που τους μιλούσε για την κρίση. Τους φάνηκε πολύ λογικός. Δεν χάριζε δουλειές, υποσχέσεις. Όμως κατόρθωνε να εξουδετερώνει την πληγή της ταπείνωσης. Γιατί είναι γεγονός πως ιδιαίτερα οι νέοι ένιωθαν ταπεινωμένοι. Τόσα ξεγελάσματα, τόσα ανύποπτα, εκεί που είχε θεριέψει για τα καλά η ελπίδα κι έδινε καθημερινά υποσχέσεις ενός καλύτερου αύριο… Και να τώρα που αυτός ο ομιλητής, την ταπείνωση την έκανε θύελλες, κι άνοιγε τις πόρτες να ’μπει μέσα στις καρδιές το άλλο φως, που λυτρώνει. ―Που είσαι Λίζα; ―Εδώ είμαι. ―Και τι κάνεις, ακούς; ―Ναι, ακούω. ―Τι λες, για όλα αυτά λοιπόν; ―Σαν να ξαναγεννιέμαι, σαν ν’ ακούω πάλι το ξεχασμένο τραγούδι της ελπίδας. Σαν να ξανακερδίζω τη ζωή κι εσένα σαν να σ’ αγαπώ δέκα φορές περισ-

τ. 25

σότερο. ―Παράξενο, κι εγώ το ίδιο νιώθω Λίζα. Σαν να ξαναβρίσκω το νόημα της ζωής. Η καρδιά μου πάει να σπάσει. Μια απέραντη αγάπη για τον άνθρωπο νιώθω για πρώτη φορά, και για σένα ποτέ μου δεν έχω ξανανιώσει αισθήματα τόσο αληθινά. Λίζα, θέλω να σε κάνω γυναίκα μου. Θέλω να σε δω νυφούλα. Τώρα μπορούμε να παντρευτούμε. Τώρα που ξέρουμε πως ένα εξαίσιο μέλλον μας περιμένει. Ένα καλλίτερο Αύριο, που δεν θα μας το δώσει κανένας, αν δεν το φτιάσουμε εμείς όλοι του λαού τα παιδιά. Η Λίζα έμεινε άφωνη. Δεν μπορούσε ν’ αρθρώσει ούτε μια λέξη. Έγειρε στην αγκαλιά του Άρη που της φάνηκε πως ψήλωσε κι έφθασε τα δυο μέτρα. Μέσα σ’ αυτή την αναπάντεχη αγκαλιά βρήκε την σιγουριά που αναζητούσε και που η οικονομική κρίση της στερούσε. Άλλωστε, ναι! Η πραγματική αγάπη δοκιμάζεται μέσα στις δυσκολίες. Κάποια όμως από τα λόγια του Συντρόφου –εκεί στο πηγαδάκι– αφορούσαν και την δική τους ζωή, που τους έκαναν να πάρουν τις σωστές αποφάσεις. ―Η φυγή, η μετανάστευση, δεν σου λύνει για πάντα το πρόβλημα. Πάλι αργά ή γρήγορα θα το βρεις μπροστά σου. Τους μακρινούς ορίζοντες πάντα σκοτεινούς θα τους βλέπεις. Απομένει μόνο η πατρίδα. Πίνε από τον ήλιο της, το φως της κι ας σε σκοτώνει. Κάποια στιγμή το φως αυτό θα γίνει κόκκινο - νικηφόρο γλυκό κρασί! Γεράσιμος μ. Λυμπεράτος Β΄ βραβείο λογοτεχνικού διαγωνισμού Ελληνοαυστραλιανού Πολιτιστικού Συνδέσμου Μελβούρνης

ΕξΩ ΨΥΧΗ

Έξω Ψυχή, στην ατέλειωτη Φύση δρόμους Ψάξε. Με άφθονο Φως, με ατέλειωτη Ποίηση γράψε: Το Ψέμα έγκλημα! το κλέψιμο Φόνος κι απάτη! Βαθύτατη σκέψη… στο μυαλό μου Ανθός η Αγάπη!

Έξω Ψυχή, Λεύτερη και άφοβη περπάτα! Σ’ όλες τις διαστάσεις το ήθος της αλήθειας κράτα! Έξω Ψυχή, του Πλάστη σπέρμα!!! Διαφάνειας καθρέφτης! Ρωμαλέα! Αγνή!! Με αρίστη πρωτιά, εσύ εστέφθεις!

Άφθονο Φως, την Τιμή σου να λούζει και ν’ αστράφτει και σε καμιά Ρουφιάνα Κοινωνία να σκοντάφτει! Άχ! Ψυχή! Τρισάθλιες κεφαλές του Κράτους της Απάτης… αποπατούν αναίσχυντα, στους Φάρους της Αγάπης! Εσύ Ψυχή, διαυγές μυαλό… και αλματώδες Πνεύμα, Πασχίζεις να διατρανωθεί, τ’ Ανθρωπισμού το ρεύμα! Μυαλό με ιδέες δροσερές, Σοφές που επιτάσσει… Απάτες των Πολιτικών, Τώρα να Κομματιάσει…!!! Σωτήρης μαντζούτσος

~ 58 ~

2019

ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΜΑΣ ΚΕΝΟ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΗμΕΡΩΝ

σπίτι του Τρέχει να προλάβει το ξεπούλημα Τρέχει να βρει κάποια καλή τιμή στην «αγορά» Τρέχει να βρει ένα λιμάνι παρηγοριάς Τρέχει να μασκαρευτεί. Τρέχει μπας και βρει καμιά χαραμάδα να δει. Τρέχει, τρέχει, τρέχει… κι όλο είναι καθηλωμένος πάνω σ’ αόρατα καρφιά.

Η ευτέλεια των ημερών, η ευτέλεια των προσώπων, η ευτέλεια των κινήσεων, η ευτέλεια των θεσμικών υπολειμμάτων, η ευτέλεια των θεαμάτων. Κάπου δεν ξέρεις πώς ν’ αντισταθείς, στο επερχόμενο κενό και στην επιτιθέμενη αρνητικότητα. Οι κορφές με το βάρος τους σε καλούν στο καθήκον. Βαρύ το φορτίο, ατέλειωτη η έρημος. Πρέπει να προχωρήσεις, αλλά πού τα πειστικά σημάδια; Δεν ξέρεις από πού να πιαστείς.

Στην άλλη γωνιά κάποιοι άλλοι θησαυρίζουν. Μετράνε πόσο χρυσάφι κέρδισαν την τελευταία ώρα. Τρίβουν τα χέρια τους με την εκμετάλλευση και τη δυστυχία των άλλων, αδιάφοροι για τη βεβήλωση των ναών και τα τραυματισμένα πνευματικά σύμβολα.

Ο κόσμος τριγυρνά ‘δω κι εκεί και δεν βρίσκει ταμπούρια. Δεν ξέρει από πού να φυλαχτεί. Κούφιες οι υποσχέσεις Κούφια τα όνειρα της αγοράς Κούφια τα λεγόμενα των καθοδηγητών. Ο εγκλωβισμός στις πολλές υποχρεώσεις τον γονατίζει. Τρέχει ο κόσμος να πληρώσει λογαριασμούς Τρέχει να πληρώσει δάνεια Τρέχει να βρει ένα μισθό Τρέχει να σώσει το υποθηκευμένο

Φίλιππος Νικολόπουλος

Τους ποιητές τους δολοφόνησαν μέσα στις τράπεζες, τα χρηματιστήρια, τα σκοτεινά διευθυντήρια, τις αίθουσες της γκλαμουριάς, στους χώρους των αγοραίων θεαμάτων. Πολλοί προσπέρασαν αδιάφοροι. Πολλοί χάρηκαν. Στ’ αλήθεια δάκρυσε κανένας;

Η ΦΥΛΑΚΗ ΤΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ

Καμιά ντροπή για την απάθεια μας; Ποιο αίσθημα ευθύνης κι ενοχής; Κι αν κάμψει η οργή την άμυνα μας, θ’ αρκεί μόνη η στιγμή της προσευχής;

Χτίσαμε γύρω μας μια φυλακή και κλείσαμε εκεί τα όνειρα μας. Κόψαμε τα φτερά από την ψυχή και βολευτήκαμε στην άγνοια μας.

Κλείσαμε τα μάτια και τ’ αυτιά μας και ζούμε σε πλαστό παράδεισο. Παιδιά πεθαίνουνε στη γειτονιά μας, μα μεις στην άνεσης την άβυσσο.

Γιάννης Δ. Παπάνης

~ 59 ~

Ξυπνήστε, πριν είναι πολύ αργά. Φωνάξτε, φτάνει πια το αίμα, φτάνει. Δικά μας είν’ του κόσμου τα παιδιά. Ας φάμε και πιο λίγο παντεσπάνι!!!

Η διαλογή…

Ο ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ

τ. 25

του Μάη), πέθαιναν κατά χιλιάδες, στο Πλίμουθ. Οι εκμεταλλευτές τους ήταν οι ηγέτες του «Επιταγές και δέματα τα κανονίζεις πουριτανικού δόγματος. Όταν κάποιοι τολμηροί όπως - όπως. ζητούσαν στοιχειώδη δικαιώματα: ύπνο, περισΤριάντα τα εκατό, πενήντα τα εκατό. σότερο φαγητό, ελάχιστη ξεκούραση την ΚυΜα ποιος θα πάρει τη μισή μου ξενιτιά ριακή, δέχονταν βουρδουλιές. Στο λιμάνι του ποιος θα δεχθεί να πάρει Πλίμουθ, με τους φοβερούς χειμώνες, άφηναν τριάντα τα εκατό από τη μισή μου ξενιτιά». τα κόκαλά τους όσοι ζητούσαν ελευθερία… (Άρης Αλεξάνδρου: Όπως και τώρα στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο. Απ’ τα «Ανεπίδοτα Γράμματα») Απ’ τα κόκκαλα των πνιγμένων, ανθίζουν λουλούδια, έλεγε ο τραγικός Ποιητής Αισχύλος. Ολόκληρο τον 17ο αιώνα και στις αρχές του Ένας χρονογράφος εκείνης της περιόδου, 18ου αιώνα, χιλιάδες εξαθλιωμένοι μετανάστες έγραφε για την Αμερική: «Ο αγέρας μύριζε από την Ευρώπη περνούσαν τον Ατλαντικό στους απέραντους κήπους, τους φρεσκοανθιωκεανό, και «έφταναν» κακήν κακώς, όσοι ζού- σμένους. Μια απέραντη έκταση, η Αμερική, με σαν, στην Αμερική. Πολλές αποικίες ιδρύονται παρθένα δάση. H αφθονία, η ποικιλία των δέναπό αγγλικές καπιταλιστικές εταιρείες, όπως η τρων, η γη μας μπορεί να θρέψει όλον τον κόΒιρτζίνια, η Μασαχουσέτη. Στις αποικίες Νιού- σμο. Ένας αληθινός θησαυρός». Αυτή η αφθοΧέιβ, Κονέκτικατ, Νιού Χαμσάιρ, Μέιν, Μέρι- νία που βρισκόταν σε τόση αντίθεση με τη φτώλαντ, Καρολίνες, Πενσυλβάνια, οι ντόπιοι φε- χεια, γέμιζε με πόνο τις καρδιές των κατατρεγουδάρχες, κατ' εντολήν της αγγλικής αριστο- μένων μεταναστών. Δημιούργησε το πρόβλημα κρατίας, μετέφεραν εξαθλιωμένους δούλους της δουλείας, την «Καλύβα του μπαρμπα-Θωαπ' τη Σιέρα Λεόνε και το Μάλι της Δ. Αφρικής. μά». Στην αγορά των δούλων, που γινόταν με τον Σε εκατομμύρια ανθρώπους, φαινόταν αδιατόνο, συμμετείχαν τραπεζίτες, βάζοντας ενέ- νόητο στο αγγλικό - αμερικανικό κατεστημένο, χυρο υπερκερδών όσο «ζούσαν» και εργάζον- να έχουν πρόσβαση (τροφή)! Στα πλούσια λιταν οι δούλοι… βάδια τους, άνθιζε η εκμετάλλευση, η δουΟι πεινασμένοι μετανάστες της Ευρώπης τα- λεία… Εκεί καθώς περνούσαν τα χρόνια, η ανξίδευαν για βόρεια Αμερική. Σε μικρά, απελπι- τίθεση των συμφερόντων μεταξύ Βορρά - Νόστικά υπερφορτωμένα πλοιάρια κατά την οδύσ- του, γινόταν ολοένα και πιο προφανής. σεια του ταξιδιού, που κραΟι Νότιοι έβλεπαν με αγατούσε μέχρι 17 βδομάδες, νάκτηση τους Βόρειους κακάτω από άθλιες συνθήκες πιταλιστές να θησαυρίζουν ξεψυχούσαν πριν φτάσουν από το εμπόριο του βαμβαστη «Νήσο Έλις». Στη θάκιού… Τη δικαιολογούσαν λασσα τους περίμεναν οι οι Νότιοι καπιταλιστές! Μαζί καρχαρίες, όταν θαλασσομε τον κλήρο, «ευλογούπνίγονταν. Στη στεριά τους σαν» το «θεσμό της δουλείπερίμεναν οι καπιταλιστικοί ας». Τόνιζαν πως οι σχέσεις καρχαρίες… μεταξύ κεφαλαίου - εργαΣτα στρατόπεδα προσφύ- Κέντρο υποδοχής-ταυτοποίκησης Σάμου σίας, ήταν πιο «ανθρωπιστιγων μόλις έφταναν, τους κές», με το σύστημα της Σε χώρο 700 ανθρώπων ζουν 5.000! περίμενε η διαλογή, για το ποιος είναι «ικανός» δουλείας παρά με το σύστημα, «μεροκάματο να δουλέψει... Οι αδύνατοι, έφθιναν τα αδύνατα του τρόμου». κορμιά τους, από τις αρρώστιες... Εκεί, όπου οι Και οι δύο εκμεταλλευτές, φρόντιζαν για το κουάκεροι με τη «φιλανθρωπία τους», τις προ- «καλό των Νέγρων»… όπως γίνεται τώρα, για σεχτικές οικονομικές μελέτες τους το –εμπο- τους εξαθλιωμένους μετανάστες, πρόσφυγες ρικό– «επαγγελματικό τους δαιμόνιο», έφερναν λόγω των ιμπεριαλιστικών πολέμων, επιδρομών, μετανάστες από τις Σκοτία - Ιρλανδία, για ένα αγορών, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πιάτο φαγητό κατά τη μεταφορά τους, με το και των ΗΠΑ. «περίφημο» πλοίο «Μέι-φλάουερ» (Λουλούδι Παναγιώτης Καραβασίλης

~ 60 ~