Leliemagazine nr 9 2018 by Folderplaats.nl BV

e i l Le ep nummer 9

zorggro Uitgave van Lelie

Toeschouwer van het eigen leven De realiteit van dementie

Geestelijk verzorger Rita Renema:

â&#x20AC;&#x2DC;Ik heb niet de

antwoorden, het is een samen zoekenâ&#x20AC;&#x2122; De kracht van autisme

e n i z a g a m

Inhoudsopgave

Op de coverfoto staan mevrouw Klück en haar verzorgende Maria. Lees meer over hen in de reportage vanaf pagina 4. BEELD: Iris Loonen

4 2

Inhoud

Welkom 3 Realiteit met een gouden randje

Toeschouwer van het eigen leven Een dag uit het leven van

afdeling dementiezorg

een

‘Lappie is weer bezig’

Geestelijk verzorger Rita Renema over de 10 realiteit van het leven:

‘ Ik heb niet de antwoorden, het is een samen zoeken’

Van mens tot mens 13 Zo lang mogelijk blijven praten

14 Ontmoeting met de realiteit 15 ‘Ook de Fijenoord-werf staat erop’ 16 ZieZoZorg Vanuit de Raad van Bestuur

De dingen die je doet…

Van mens tot mens 21 ‘We lachen veel samen’ Ouderen doen ertoe 22 Over delen, vieren, helen en verwachten

24 De realiteit van autisme 26 Een Leliebloemetje voor… Vrijwilligers in het zonnetje

Van mens tot mens 27 Blij als je komt én gaat 29

Samen schilderen

‘Uitbeelding van de eenzaamheid’

30 De realiteit in blogs 33 De harde realiteit

Een column van Thijs Tromp

34 Lelie zorggroep is er voor u

Kom je ook bij ons werken?

Welkom

Realiteit met een gouden randje Om zeven uur ’s ochtends bel ik aan bij verpleeghuis Tiendhove. Een collega van de nachtdienst doet voor me open en laat me binnen. Even later word ik meegenomen in het dagritme van de afdeling Duizendblad. Mijn doel deze dag? De realiteit beschrijven, ongeacht wat er gebeurt. Al heel lang wilde ik zo’n artikel schrijven om lezers van het Lelie magazine (en mezelf!) een kijkje te geven in de realiteit van het verpleeghuis. Te vaak blijft mijn bezoek aan het verpleeghuis beperkt tot de koffie bij mijn oma, of een werkbezoek van een uur. Daarmee is zo’n bezoek voor de afdeling per definitie een doorbreking van het ritme van die dag. Eigenlijk wilde ik juist vooral dat ritme beleven. Ik loop mee bij het wekken en aankleden van de bewoners. Maak hen mee van ontbijt tot middagactiviteit. Ik zie hun moeiten, hun onmacht. Maar ook hun vreugde en de lichtpuntjes van de dag. Twee bewoners krijgen bezoek van een familielid. Voor

twee bewoners komt iemand van de kerk langs. Een vrijwilliger en stagiair staan de verzorgende bij. Wat ik zie, is niet alleen de sleur van elke dag, maar een kleine gemeenschap rondom onze cliënten. Met mensen die vastbesloten zijn er ook deze dag een mooie dag van te maken. “Een dag met een gouden randje”, noemt de verzorgende de dag na afloop. Gaat het elke dag zo? Vast niet. Maar wat mooi als we zulke dagen ook tot de realiteit van onze zorg mogen rekenen. Dat er elke dag honderden collega’s, vrijwilligers en mantelzorgers in touw zijn om opnieuw te gaan voor het gouden randje om de dag van onze cliënten. In dit Lelie magazine leest u weer veel verhalen van mensen die elkaar zo’n realiteit met een gouden randje gunnen en er alles voor doen die aan elkaar te geven.

Stephan Bol Hoofdredacteur Lelie magazine

Cartoon Uit eten op een verpleeghuisafdeling (Zie ook pagina 6.)

Uitgave van Lelie zorggroep

Reportage

Toeschouwer van het

eigen leven

Een dag uit het leven van een afdeling dementiezorg

Een dagje dierentuin of een concert bezoeken zit er niet meer in voor de bewoners van afdeling Duizendblad. Medewerkers op deze afdeling zoeken naar nieuwe persoonsgerichte alternatieven voor een zinvolle dagbesteding. Soms kan toeschouwer zijn van koken en bewegen al voldoende ingrediënt zijn voor een

BEELD: Lelie zorggroep

dag met een gouden randje.

“Lieve Han, ik heb dit boekje gemaakt in de hoop dat je hier een beetje steun aan hebt. Je vertelde dat je steeds meer moeite hebt met je geheugen en bang bent om je naaste familie niet meer te herkennen. Nu kun je hier nog eens kijken hoe je familie in elkaar zit.” Mevrouw Klück, op de woongroep ‘tante Han’ genoemd, leest voor uit het boekje dat haar zus voor haar heeft gemaakt. Met veel foto’s van haar ouders, zussen en broer, haar man en kind. “Dat vind ik heel fijn. O, ik zou zo weinig nog weten. Maar als ik in dit boek kijk, komen toch altijd nog dingetjes boven”, zegt ze stralend. “Kijk, hier staan de foto’s van de huizen waar ik in Arnhem heb gewoond. En hier staat dat ik daarna naar Lekker-

kerk ben verhuisd. Dat zou ik zelf totaal vergeten zijn.” Het is acht uur. Tante Han heeft net haar ontbijt op en zit keurig aangekleed in haar favoriete hoekje in de gezamenlijke huiskamer. Ze is de vroege vogel van de bewoners van afdeling Duizendblad, een kleinschalige woongroep voor mensen met dementie in verpleeghuis Tiendhove in Krimpen aan den IJssel. Haar buurvrouw, mevrouw De Wild (Tante Irene), was om kwart over zeven nog in diepe rust, toen verzorgende Maria Scherpenisse even haar kamer inliep. Maar Tante Han zat bij haar binnenkomst al op de rand van haar bed. “Ik ben zo blij dat jullie er zijn. Dat er iemand is om me te helpen”, zei ze tegen Maria. “Ik heb toch zo vreemd gedroomd. Alleen weet ik niet meer precies wat.” Tante Han kan nog veel zelf doen bij het wassen en aankleden. Zolang dat gaat, wordt dat hier gestimuleerd, vertelt haar verzorgende. En dus heeft Tante Han haar twee boterhammen met witte chocoladepasta al achter de kiezen als Maria met de tweede bewoner, die in een rolstoel zit, komt binnenrijden. “Vroeger probeerden we zoveel mogelijk samen te ontbijten in Tiendhove. Nu de doelgroep steeds zwaardere problematiek heeft, is dat niet meer te doen. Het is nu belangrijker dat we de bewoners een voor een uit bed halen en helpen rustig wakker te worden.” BOONTJES DOPPEN In Tiendhove zijn acht woongroepen zoals Duizendblad, waar zich elke dag een vergelijkbaar ritueel voltrekt. Elke woongroep heeft zes bewoners. Voor iedere groep is een verzorgende zoals Maria verantwoordelijk voor hun zorg en welzijn. De verzorgende wordt daarbij geholpen door de activiteitenbegeleiding die de verschillende groepen langsgaat om de bewoners in beweging te krijgen. Afhankelijk van beschikbaarheid krijgt Maria gedurende de dag hulp van een vrijwilliger en/of een stagiair. Vandaag wordt ze geholpen door vrijwilliger Leida Stolk en stagiair Rachél. “Zij zijn enorm belangrijk. Dankzij hen krijgen de bewoners meer persoonlijke aandacht.” Dat blijkt al aan de ontbijttafel. Terwijl Leida de boontjes voor het avondeten zit te doppen (in Tiendhove wordt in de huiskamer zelf gekookt), eten Tante Zus en Tante Lien hun boterham met jam op. Maria en Rachél zijn intussen alweer druk bezig met het douchen van Tante Irene. “Dat ik hier zit, geeft de meiden van de zorg rust”, zegt Leida. Elke dinsdag en woensdag is zij present. Het ideaalbeeld zou zijn om samen met de bewoners de maaltijd te bereiden. De realiteit is helaas anders. “Deze mensen zijn daarvoor bijna allemaal helaas in te slechte conditie. De meesten hebben werkelijk geen idee hoe zij aardappels moeten schillen of boontjes doppen.”

Dat de maaltijd wel in de groep wordt bereid en de geur van sudderend draadjesvlees al de hele ochtend te ruiken is, helpt wel bij het huiselijke gevoel voor de bewoners. En het bevordert ook de eetlust. OVERLIJDEN In Duizendblad is vorige week net een bewoner overleden, zodat er nu tijdelijk vijf vrouwen wonen. Volgende week wordt de lege plek ingenomen door een nieuwe bewoner. Ouderen blijven steeds langer thuis wonen en dat zorgt ervoor dat zij in een steeds latere fase van hun dementie in het verpleeghuis worden opgenomen. Dat betekent dat veel vaker dan vroeger iemand overlijdt. Voor stagiair Rachél was het overlijden vorige week echter de eerste. Dat vond zij best heftig. “Ook in mijn familie had ik nog nooit een overlijden meegemaakt. Je bouwt toch een band met een cliënt op en dan is ze er ineens niet meer.” Rachél is eerstejaars leerling verpleegkunde. “Ik dacht dat het in de ouderenzorg heel slecht was. Mijn ervaring in Tiendhove heeft mijn beeld sterk veranderd.” Vooral de een-op-een contacten met de bewoners vindt ze mooi. Dus als Tante Han na de lunch een ommetje wil maken, gaat ze graag mee. Tijdens het wandelen gaat ze gezellig met haar in gesprek. Han is duidelijk het meest vitaal van de bewoners in deze groep. Maar haar dementie maakt haar wel onzeker en ze is zich er nog bewust van dat ze steeds dingen vergeet. “Dat vind ik zo raar”, zegt ze onder het lopen tegen Rachél. “Vroeger wist ik van alles en kon ik dingen juist heel goed onthouden. Nu vergeet ik steeds dingen. Soms denk ik: was het nog maar zoals vroeger!” Toch geniet Tante Han met volle teugen van deze dag. Ze gaat op in de muziek en de beelden van de dvd van André Rieu die wel twee

Uitgave van Lelie zorggroep

“Ik heb geen portemonnee bij me” “Je hoeft hier niet te betalen hoor, het is gratis en voor niets!” keer wordt afgespeeld. Haar handen bewegen mee op het ritme en een glimlach verschijnt op haar gezicht. Han is de enige die actief mee kan doen met de ochtendactiviteit waarbij ballonnen worden overgeslagen aan de keukentafel. Han snijdt zelf haar spekpannenkoek met stroop. Ze is de enige die vandaag naar buiten gaat. En ze maakt ,s middags als enige zelf een paasknutselwerk. GRATIS PANNENKOEKEN En de andere bewoners? Ze zitten naast elkaar aan tafel, maar kunnen niet of nauwelijks met elkaar communiceren. Ze haken aan bij de dvd van André Rieu en drinken zwijgend hun koffie en eten een lekker koekje. Een bewoner gaat op in een gesprek met haar knuffel en heeft de dikste pret. Als Leida om half één een stapel pannenkoeken serveert voor de lunch, is dat duidelijk een hoogtepunt. “Ik heb geen portemonnee bij me”, verontschuldigd Tante Zus zich. “Je hoeft hier niet te betalen hoor”, stelt Maria haar gerust. “Het is gratis en voor niets.” Nadat zij het ‘Onze Vader’ met de bewoners heeft gebeden, maakt ze de pannenkoeken voor hen klaar. Onder het eten vertelt Tante Zus over haar jeugd als schipperskind. Tante Irene opent vragend haar mond voor een volgend stukje, terwijl diezelfde mond bij het ontbijt nog stijf dicht bleef. Als haar pannenkoek op is, valt ze in slaap. “Laat haar maar hoor”, zegt Tante Zus moederlijk. “Dat is het beste.” ‘Oma’, de oudste bewoner van de groep (98), ligt de hele ochtend op bed en meldt zich pas rond theetijd. Daar blijkt ze ineens een

gangmaker te zijn en strooit ze met complimentjes richting de medewerkers. “U bent zo mooi”, zegt ze vol verwondering een aantal keer. Tante Irene kan nauwelijks meer communiceren. Aan de blik in haar ogen is te zien dat ze wel iets wil vertellen, maar het lukt niet meer. ‘s Middags komt haar man Koos op bezoek, zoals bijna elke dag. Hij schuift een stoel naast haar rolstoel en gaat zitten. Hij houdt haar hand vast en praat zacht tegen haar. Het liefst had hij haar nog langer thuis verzorgd, maar dat ging niet meer. “Toen er een plekje in Tiendhove vrij kwam, zei mijn huisarts dat we die kans moesten nemen. Anders bestond de kans dat mijn vrouw in een crisissituatie ineens naar een verpleeghuis verder weg zou moeten. Nu woon ik om de hoek en kan ik elke dag even langs komen.” Liefdevol kijkt hij zijn vrouw aan. “Het is een rotziekte”, zegt hij. “Ook al zit ze hier nog, je bent haar eigenlijk al kwijt.” De bewoners krijgen niet alleen aandacht van naaste familie. Rond de middag komt Ria van den Ent met twee bloembakjes de huiskamer binnenlopen. Die zijn voor twee bewoners van de groep die bij de IJsseldijkkerk horen. Ria bezoekt hen regelmatig als pastoraal medewerker. “Ik ga dan bijvoorbeeld even met Tante Zus naar haar kamer. Dan zingen we samen een lied of lezen we uit de Bijbel. Heerlijk vindt zij dat. Je haalt hen even uit hun eigen wereldje. Ook al kunnen zij niet meer naar de kerk, ze tellen voor ons nog helemaal mee.”

Persoonsgerichte zorg Verzorgende Maria heeft alles onder controle vandaag. Terwijl de bewoners met de activiteitenbegeleiding in de weer zijn, doet zij alvast online de boodschappen voor de komende dagen. “We bestellen alles zelf, zodat we ook echt kunnen eten wat de bewoners lekker vinden.” Dat kost wel wat extra werk, maar helpt om de zorg zo persoonsgericht mogelijk te maken. Maria gaat er prat op dat de maaltijden in haar groep altijd vers en gevarieerd zijn. Dit is een van de belangrijkste activiteiten op een dag voor haar bewoners en goed eten is ook belangrijk voor hun gezondheid. “Ik voel me hier soms net moeder overste van de afdeling”, grapt Maria. Ze werkt nu ruim zeven jaar in Tiendhove en heeft de doelgroep in die tijd sterk zien veranderen. “Toen ik kwam, namen we bewoners nog mee naar een concert, de dierentuin of het pannenkoekenhuis. Dat zou ik nog wel willen, maar de mensen hebben daar de levenslust niet meer voor.” Dat betekent dat zij met de activiteitenbegeleiding zoekt naar een dagbesteding die nog wel aansluit. “Dat betekent vooral even een momentje maken van het koffie drinken, een muziekje opzetten of even tutten met de dames. Dat is genoeg. De activiteiten moeten we steeds meer in die richting zoeken.”

Dat beaamt Alhaam Alsaddy, de activiteitenbegeleider. Ze speelt een spel waarbij ballonnen worden overgespeeld, maar moet twee bewoners letterlijk bij de hand nemen om hen in beweging te krijgen. Dit soort spellen zijn steeds lastiger te doen met deze doelgroep, maar houdt hen wel in beweging en actief. “Bewegen is belangrijk om in goede conditie te blijven en zo lang mogelijk te blijven functioneren. En ook als dat niet meer gaat, is het kijken al een activiteit op zichzelf. Het is een gezellig moment. Soms doen wij de activiteit van a tot z, als we bijvoorbeeld iets gaan bakken. Mensen ruiken en beleven wat wordt gedaan. Dat roept ook de herinnering aan vroeger al op. Zo werken we samen aan een zinvolle en sociale dagbesteding.” Voor alle bewoners is een behoeftebloem ingevuld, waarin in de ikvorm is opgeschreven wie iemand is en welke activiteiten hij of zij fijn vindt. Dat is een belangrijke stap om de dagbesteding persoonsgericht te maken, ook als er een zorgcollega uit de flexpool komt werken of een nieuwe stagiair, die de bewoner niet persoonlijk kent.

‘LIEFDE STAAT VOOROP’ Maria geniet ervan dat haar bewoners vandaag goed in hun vel zitten en op hun eigen wijze meedoen met de activiteiten. De aanwezigheid van de stagiair en vrijwilliger geven haar de kans om ook de administratie bij te werken. Hoe doet ze dat op dagen dat er geen extra hulp is? “Die dagen zien er wel anders uit. Vaak stel ik op zo’n dag andere prioriteiten. Dan beperk ik de administratie tot het hoogst noodzakelijke en probeer ik me vooral op de bewoners te richten. Wat ik het belangrijkst vind in de zorg in Duizendblad, is liefde aan de mensen geven. “Dat staat bij mij echt voorop. Het is weleens lastig dat de werkdruk en administratieve last soms hoog is. Dus ik probeer daarom steeds te bedenken dat we de bewoners niet moeten vergeten. Eventjes naast iemand zitten als iemand in de war is. Dat stellen ze onwijs op prijs. Vaak zeggen ze dan ook: dankuwel! Ze laten zien dat ze die aandacht ook echt waarderen. Dat je aandacht geeft op de momenten dat het nodig is.” Vandaag ging dat erg goed. “Een dag met een gouden randje.” ó

Uitgave van Lelie zorggroep

Advertentie

Hét blad voor vijftigplussers over geloofs- en levensvragen. Het biedt op een persoonlijke manier bemoediging en steun vanuit het christelijk geloof. Sinds 1930

Sinds 1930

“Al 25 jaar lees ik met veel plezier de Elisabethbode. Een mooi magazine over het leven van mensen en de rijke meerwaarde van het geloof. Ik heb veel van de artikelen geleerd over Gods liefde en over geloven in de praktijk. Het heeft me als christen echt gevormd.” – Marry Weessies

blad

met een Boodschap

5 JANUARI 2018

blad met een Boodsch

2 MAART 2018

THEMA:

Hoopvol leven

‘We zijn allemaal daders en slachtoffers’

GERARD SCHUT:

Wee s woe st!

God s woe de? Op je hoed e voor

ONZE REDA CTIEA SSIST

ENTE RIA BRAA D:

‘Soms vergeet ik dat ik ongeneeslijk ziek be n’

THEMA:

Boos en’ rtje teru ggev ond ‘Mij n dod e broe

Park eersc hijf voor mijn lijf

Lucs nieuw e baan

Help t posit ief denk en?

EB01.indd 1

30-01-18 12:26

Maak nu kennis!

04-12-17 16:32

EB5.indd 1

10 nummers voor slechts 1 euro per stuk! o o o

Wij zien

uit naar

uw reactie!

Ik wil graag een proefabonnement 10 nummers voor € 10,Ik wil graag een jaarabonnement met 25% korting en betaal het eerste jaar € 27,75 – 23 nummers Ik wil meer weten over de Elisabethbode (Bel mij met meer informatie)

www.elisabethmagazine.nl 088 32 63 330

Dhr. Mevr. Naam*: Adres*: Postcode & Woonplaats*: Telefoon*: E-mail:

Stuur de ingevulde antwoordkaart in een envelop (zonder postzegel) naar: Elisabethbode t.a.v. Marijke van Otterloo Antwoordnummer 1101 8440 VB HEERENVEEN U kunt maximaal 1 proefabonnement per adres aanvragen, deze stopt automatisch. U gaat ermee akkoord dat u eenmalig wordt gebeld met een passende aanbieding. Onze uitgever Royal Jongbloed neemt uw privacy heel serieus en zal uw gegevens op een veilige manier verwerken en gebruiken. We zullen uw gegevens niet verkopen of verstrekken aan derden.

ELB-LELIE2018

* Verplichte velden. Zonder deze gegevens kunnen wij u geen gratis exemplaren toesturen.

Fotoreportage Veel cliënten van Lelie zorggroep wonen niet meer thuis. In een van onze huizen hebben zij een kamer met eigen, dierbare en unieke spullen. Maar wat neem je nu mee als je maar weinig ruime hebt? Voor deze editie van het Lelie magazine vroegen wij aan cliënten: wat is u dierbaar?

BEELD: Niek Stam

Dit is mij dierbaar

‘Lappie is weer bezig’ Marinus Labrujère (1927):

rijen hangen en ze “Ik heb hier tientallen schilde een stabiele hand, heb Ik t. zijn allemaal zelfgemaak ik goed schilderen. zoals dat heet, en daarom kan omen toen ik stopte Dat heeft pas een vlucht gen Marine werkte ik in met werken. Na de Koninklijke soort controleur, een an, ym de haven: eerst als tall bij aluminiumfabriek en naderhand in het magazijn Hunter Douglas. al: Als er gewacht moest Daar wisten de collega’s het aden was, dan- dan worden tot een vrachtauto gel loodjes bij, die auto te zat ik er meteen met mijn pot bezig hoor’, zeiden ze na te tekenen. ‘Lappie is weer dan. geschilderd op een Dit kleine schilderijtje heb ik d als ivoor, waardoor koeienbot. Die zijn net zo har ar ik heb ook grote je er prima op kunt werken. Ma ezicht van oud Roteng gemaakt, een historisch hav terdam, bijvoorbeeld. teld in de gang. Ik heb Mijn werkt hangt ten toon ges s mee gewonnen. er zelfs nog een keer een prij nteel niet meer: ik mis me Het schilderen zelf gaat mo er echt kijk op, en mijn vrouw Annet teveel. Zij had e. Ze leeft gelukkig keek altijd kritisch met me me mij in een ander vernog wel, maar woont apart van ga haar elke dag Ik r. me pleeghuis, vanwege Alzhei even opzoeken.” r haar kraplap.

Op pagina 15 vertelt Yvonne ove

Uitgave van Lelie zorggroep

BEELD: Iris Loonen

Interview

GEESTELIJK VERZORGER RITA RENEMA OVER DE REALITEIT VAN HET LEVEN:

‘Ik heb

niet de antwoorden, het is een

samen zoeken’

Rita Renema (63) is geestelijk verzorger bij Lelie zorggroep en oprichter en directeur van de stichting ‘Als kanker je raakt’. Ze heeft hierdoor vaak ontmoetingen die gaan over (de zin van) het leven. Zelf kreeg ze drie keer kanker. Als geestelijk verzorger van hospice De Regenboog werkt Rita samen met de dokter, de psycholoog, maatschappelijk werk, de palliatief consulent en de verpleegkundigen. “Ik ben onderdeel van een multidisciplinair team en wekelijks bespreken we de mensen die bij ons zijn opgenomen. Lijden van mensen kan enorm groot en gecompliceerd zijn en de tijd dat mensen bij ons verblijven, is vaak kort. Als team kunnen we veel voor hen en hun naasten betekenen, want het sterven en de weg die mensen soms moeten gaan, blijven raken. We zorgen als team dus ook voor elkaar.”

‘God beschermt mij niet voor het lijden, maar wel in het lijden’ Het werk als geestelijk verzorger bestaat vooral uit het voeren van gesprekken met mensen. “Stervende mensen willen doorgaans graag praten. Op de grens van leven en dood beseffen mensen wat hen ten diepste raakt. Het gaat in mijn werk om mensen met hun eigen verhaal en emoties, hun eigen pijn en verdriet en vaak ook eenzaamheid.” Ook bij haar werkzaamheden in verpleeghuis Pniël voert Rita veel gesprekken. “Laatst kwam ik bij een mevrouw die voor revalidatie was opgenomen. Het herstel ging voorspoedig, maar ze was erg verdrietig. We kwamen in gesprek over haar emotie rond haar vallen. Ze vertelde dat ze bij haar thuis de hele nacht in de wc had gelegen. Ze kon niet opstaan en had geen alarm. Ze voelde zich alleen en ging over haar dood nadenken. Bij ons gesprek moest ze huilen en begon ze te vertellen. Ik hoorde in haar verhaal dat haar geloof in God veel voor haar betekende.

We hebben er toen ook samen voor kunnen bidden. Zo’n gesprek duurt denk ik wel een uur. Dat bedenk ik niet van tevoren. Maar het is mooi om in het totale proces te zien dat iemand innerlijk en lichamelijk mag herstellen. We kwamen elkaar in de weken die volgden af en toe tegen en dan hoorde ik dat het goed met haar ging. Dat kan me blij maken. Samen zijn we gericht op onze totale zorg voor de ander.” SAMEN ZOEKEN “Ieder mens heeft het diepe verlangen om gezien en gehoord te worden in zijn of haar eigen proces,” daar is Rita zich erg van bewust. “Geestelijke zorg is er voor iedereen, of je nu gelovig bent of niet. En dat vind ik prachtig! Het is een zorgdragen voor elkaar. In de zoektocht en worsteling van mensen probeer ik naast de ander te staan. Ik probeer met de ander mee te lopen. Mensen zijn vaak eenzaam en op zoek naar antwoorden en kunnen worstelen met de vraag wat ze van het leven hebben gemaakt. In het sterven komen verleden, heden en toekomst bij elkaar. Wanneer ik als geestelijk verzorger in die fase wordt toegelaten, kan het me iedere keer blijven raken hoe snel je bij de kern van het leven uitkomt. Het gaat in die gesprekken niet over wat je hebt bereikt, maar over wie je bent. Ik vind het erg mooi als mensen mij in vertrouwen nemen.” REALITEIT De realiteit van haar eigen leven draagt Rita met zich mee in haar werk als geestelijk verzorger. “Mijn realiteit is dat ik in God geloof,” zegt Rita stellig. “Geloven betekent voor mij een dieper zien. Mijn zien en begrijpen in het hier en nu is beperkt, maar ik geloof dat God de schepper is van ons leven en dat mijn leven een doel heeft. De Bijbel is daarbij een leidraad voor mijn leven.” Dus ook als Rita moeilijke dingen meemaakt en ook als ze kanker krijgt, blijft ze vertrouwen op God. “Ik heb drie keer kanker gehad. De laatste keer kreeg ik een erg slechte prognose. Ik moest me voorbereiden dat ik aan mijn kanker zou overlijden. Dat is zwaar geweest. Niet alleen voor mij, maar ook voor mijn man en kinderen. Maar in die moeite mochten wij ervaren dat God erbij was. Ik heb toen ervaren dat ik door God werd gedragen. Ik heb geleerd dat Hij mij niet vóór het lijden beschermt, maar wel ín > Uitgave van Lelie zorggroep

dat ervaar ik als een kostbaar geschenk! Het heeft me geleerd om het leven ten volle te leven. Ik ben me ervan bewust dat ik mag leven. Ik leef in het hier en nu. Ik omarm het leven en zie het als een opdracht van God aan mij: ‘mens, leef!’. Ik ben een levensgenieter met een lach en een traan.”

‘Het gaat in gesprekken niet over wat je hebt bereikt, maar over wie je bent’ het lijden. Ik geloof dat mijn leven geborgen ligt in God. Ik geloof in een eeuwig leven bij God. Dat is mijn diepste realiteit. Dat vult mijn leven met vallen en opstaan, met zoeken en vinden, met vragen en strijd. Het is inmiddels 8 jaar geleden, dat ik verder mocht leven hadden we niet gedacht.” LEVENSGENIETER ‘Waarom ik wel en een ander niet?’ met die vraag kan Rita blijven worstelen. “Ik heb daar geen antwoord op. Wanneer je wordt geconfronteerd met de realiteit van je eigen sterfelijkheid, word je ook geconfronteerd met je geloof in God. Het heeft me geleerd dat God in mijn kwetsbare afhankelijkheid dichtbij mij was. Het is zwaar geweest en dat is het soms nog. Want al het medische geweld heeft ook zijn schade achtergelaten. Maar ik mag leven en

KWETSBAAR EN STERFELIJK Rita heeft soms best moeite met de huidige maatschappij. “We leven in een geïndividualiseerde, geseculariseerde maatschappij. De medische zorg is heel goed, maar wordt steeds technischer. Onze zorg is voornamelijk gericht op het medisch-technische. Dat is natuurlijk geweldig, maar er is weinig aandacht voor alle levensvragen en zingevingsvragen die boven komen tijdens de behandelingen. Vragen over kwetsbaarheid en sterfelijkheid. Hoe nu verder? Is er leven na de dood? Waar is God? Hoe pak ik het leven weer op? Wanneer je de diagnose kanker krijgt, staat je wereld - en die van je naaste - op zijn kop. Er is chaos in je dagelijks leven, chaos in je denken. Waar kun je dan heen met al je vragen?” In 2014 richtte Rita (samen met Arie van der Veer) de stichting ‘Als kanker je raakt’ op (www.alskankerjeraakt.nl), vanuit Lelie zorggroep wordt Rita gedetacheerd om als directeur van deze stichting te werken. Inmiddels doet zij dit samen met 50 vrijwilligers die allen door kanker zijn geraakt, christen zijn en er voor de ander willen zijn. De stichting organiseert activiteiten die draaien om ontmoeting, (h)erkenning en (geloofs)bemoediging. “Met elkaar zetten we onze ervaring, geloof, kennis en kunde in. We hebben gemerkt dat we in een behoefte voorzien. Omstandigheden kunnen we niet veranderen, maar de kijkrichting wel!” RUIMTE EN RESPECT In haar gesprekken en ontmoetingen met mensen is Rita’s vertrekpunt altijd de ander. “Mijn geloof zit in mij en draag ik met mij mee. Maar dat doe ik vaak zonder woorden. Ik heb niet de antwoorden. Het is een samen zoeken. Het lijden aan het leven is soms zeer complex, mede door keuzes die mensen zelf maken in het leven. Dat kun je voor de ander niet oplossen. Dat vind ik soms moeilijk, maar ik kan er wel voor de ander zijn.” “Ieder mens is uniek. Iedereen heeft zijn of haar eigen manier om met de realiteit van het leven om te gaan.” Haar advies? “Geef elkaar ruimte en respect. Accepteer elkaar, ook al begrijp je elkaar niet. Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn. Probeer altijd met elkaar in gesprek te blijven. En als je christen bent: bid voor elkaar!” ó

Van mens tot mens

BEELD: Lelie zorggroep

Stef Waardenburg (68) met Tessa Dekker-Valk (29)

Zo lang mogelijk blijven praten “Tessa begrijpt mij snel”, vertelt Stef Waardenburg. “Zij heeft een empathie die niet iedereen heeft.” Door de langzaam progressieve spierziekte PLS kan Stef al 25 jaar niet meer lopen en sinds een paar jaar niet meer verstaanbaar praten. Al vijftien jaar heeft hij thuiszorg nodig en hij is al die tijd geholpen door Curadomi. De medewerkers van team Ermelo komen twee keer per dag langs en helpen bij het wassen, aankleden en het innemen van medicatie. Tessa is een van hen. Het klikte direct tussen Tessa en meneer Waardenburg. Ze is verzorgende in opleiding en werkt sinds augustus 2017 bij Curadomi in Ermelo. “Het werken met mensen vind ik het leukste in de zorg. In dit geval gaat het om complexe zorg, dat vond ik best een opgave. Maar uiteindelijk doe je het gewoon.” Tessa ondersteunt meneer Waardenburg waar nodig. “Het is soms makkelijker om handelingen over te nemen, maar ik probeer altijd rustig te blijven en hem zoveel mogelijk zelf te laten doen. Dat is iets wat hij zelf ook graag wil.”

Bijzonder is de communicatie tussen Tessa en meneer Waardenburg. “Ik moet mijn best doen om hem te begrijpen. Dat lukt niet altijd, maar we komen er altijd uit. Als ik het niet begrijp, vraag ik of hij het wil spellen. Dat maakt het wat makkelijker.” Als het mondeling écht niet lukt, heeft meneer Waardenburg een computer waar hij kan invoeren wat hij wil zeggen. Maar hij wil het altijd graag eerst mondeling proberen. Blijven praten vindt hij belangrijk, want dan kan hij zijn emoties beter uiten.” Meneer Waardenburg is tevreden met de zorg die hij van Curadomi ontvangt. “Het team van Curadomi in Ermelo is klein, waardoor ik vaak dezelfde gezichten zie. Tot nu toe is het team nog steeds in staat mij redelijk goed te begrijpen en daarmee ook goede en langdurige zorg te geven bij zo’n complexe zorgvraag.” Kijk op leliezorggroep.nl/magazine voor een documentaire over PLS waarin meneer Waardenburg voorkomt.

Uitgave van Lelie zorggroep

Vanuit de Raad van Bestuur

Ontmoeting met de realiteit Samen tegen eenzaamheid Wat is er toch aan de hand in Nederland? Wereldwijd doet Nederland mee in de top van de beste systemen in de gezondheidszorg. Toch vinden we met elkaar dat de kwaliteit van de (ouderen)zorg voor verbetering vatbaar is. En dat is zeker ook de realiteit. Bekende Nederlanders, zoals Hugo Borst en Carin Gaemers, kregen politieke steun voor betere ouderenzorg. Op termijn komt er daardoor ruim 2 miljard euro per jaar extra beschikbaar voor deze zorg. Met dat geld werven we extra zorgmedewerkers, die dagelijks samen met de cliënt de belangrijke levenswensen vervullen. Goede ouderenzorg vinden we allemaal belangrijk! Maar met geld lossen we niet alle problemen op. We staan voor de grote uitdaging iets te doen aan de toenemende eenzaamheid onder ouderen. Want is dat niet de bron van het ongemak dat velen voelen bij de ouderenzorg? Jaarlijks sterven tientallen mensen in Nederland in volstrekte eenzaamheid. De begrafenis maakt pijnlijk zichtbaar dat er soms geen verwanten (meer) aanwezig zijn. Ook mensen met ogenschijnlijk een groot netwerk van familie en vrienden kunnen eenzaam zijn. Ouderen verzuchten weleens: “Wie heeft er nog echt tijd en aandacht voor mij?”. Want ook al gaan we op bezoek, ook dan worden we voortdurend afgeleid door de digitale buitenwereld. De digitale revolutie is een nieuwe realiteit geworden. Hoe blijven onze ontmoetingen gericht op de ander? In de kwaliteit van de ontmoeting ligt de kracht om verder te gaan. Mensen die last hebben van eenzaamheid, missen vriendschap en nabijheid. Daar moet onze zorg en aandacht op gericht zijn. Uiteraard is goede zorg van hoogwaardige technische kwaliteit. Maar ouderenzorgorganisaties die zich allereerst richten op de relatie tot mensen met een geschiedenis, met familie en

vrienden, presteren goed. Zo’n organisatie wil Lelie zorggroep zijn. Dat zit ons ook in de genen. Wij zien elkaar als unieke mensen, gemaakt door God. Een God die afdaalde in onze realiteit om Zijn liefde te delen. Onze zorg vindt plaats in de relatie van mens tot mens.

‘Wat kun jij en wat kunt u morgen doen tegen eenzaamheid?’ Als Lelie zorggroep gaan we de strijd aan tegen eenzaamheid. In de thuiszorg scholen we onze medewerkers om eenzaamheid te signaleren. Onze dagbesteding helpt mensen uit hun isolement. Maar ouderenzorgorganisaties kunnen de strijd tegen eenzaamheid niet alleen aan. Zorgverleners, familie, vrienden, mantelzorgers en de cliënt hebben allemaal een rol in het omzien naar elkaar. We doen het samen in de ouderenzorg. Samen met de bewoner en zijn of haar familie en vrienden. Als we daarbij werkelijk relaties nastreven, zal eenzaamheid afnemen. Mensen komen in beweging door mensen. Eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem. Wat kun jij en wat kunt u morgen doen tegen eenzaamheid? De wereld wordt een klein beetje mooier en beter als we vanaf morgen de eerste stap zetten!

Hendrik Jan van den Berg Namens de Raad van Bestuur

Dit is mij dierbaar

‘Ook de Fijenoordwerf staat erop’ Yvonne Segers-Dodemont (1930): “Wat ik hier nou het allerliefst mee naar toe had genomen is mijn man Hans - maar hij is er helaas al zes jaar niet meer. We hebben gelukkige jaren gehad, waar ik nog vaak aan terugdenk. Daarom heeft onze kraplap een ereplaatsje: die maakte ik ooit na ons huwelijk. Onze namen en geboortedata staan erop, en verder een aantal symbolen die bij ons passen: onder andere de scheepswerf, waar ik werkte. Rechts onderin de lap heb ik nog een datum gezet toen hij eindelijk af was, in 1973. We hadden een goed leven: ik werkte jaren als secretaresse

BEELD: Niek Stam

Fotoreportage - vervolg

van directeur Wilton op de Wilton-Fijenoord werf. Daar ben ik ook Hans tegengekomen. Van meneer Wilton mochten we wel trouwen, zolang ik maar voor hem bleef werken, zei hij. Dat heb ik nog jaren gedaan. Ik heb in mijn vrije tijd altijd veel handwerk gedaan, borduren, quilten en patchen. Maar nu niet meer - mijn ogen zijn er te slecht voor. Ik haalde er vroeger ook streken mee uit, op kantoor. Dan ging de portier op de uitkijk staan, en dan naaide ik bij de kapstok snel alle mouwen van de directiejasjes dicht. Toen we een poosje in het zuiden woonden, heb ik heb Rotterdam wel gemist. Het werfkantoor ook, waar ik altijd hoog en droog zat - en dat zit ik hier in het verpleeghuis nu weer, haha.” Op pagina 31 vertelt Cornelis over zijn schilderij.

ZieZoZorg Joost Zielstra nieuwe bestuurder Lelie zorggroep Joost Zielstra is benoemd als bestuurder van Lelie zorggroep. Samen met Hendrik Jan van den Berg vormt bij sinds 1 mei 2018 de nieuwe Raad van Bestuur. Zielstra (52) is al zijn hele leven actief in de (ouderen)zorg. Hij begon als verpleegkundige in het ziekenhuis en maakte later de overstap naar de verpleeghuiszorg. De afgelopen jaren was hij bestuurder van ouderenorganisatie De Vijverhof in Capelle aan den IJssel. Zielstra: “Binnen Leliezorggroep gaat het om mensen. Samen met Hendrik Jan van den Berg vorm ik de Raad van Bestuur en het kernwoord waar wij ons op richten, is de verbinding. Binnen onze organisatie, maar natuurlijk ook daar buiten. De zorg staat voorop en daar hebben we elkaar voor nodig. Medewerkers, familie, vrijwilligers en mantelzorgers, maar ook mensen en organisaties vanuit de wijken en de buurten.” Zielstra heeft de eerste weken bij

Lelie zorggroep als erg prettig ervaren. “Ik kreeg een buitengewoon warme en hartelijke ontvangst in een prachtige organisatie. Ik ontmoet heel betrokken medewerkers. Mijn eerste indrukken zijn meer dan positief.”

Cadeautje

Dag van de Zorg

Als je altijd voor een ander zorgt, is het belangrijk om ook zelf regelmatig te ontspannen en even nieuwe energie op te doen. Bijvoorbeeld met een lekkere kop thee en een heerlijke Hollandse stroopwafel. Daarom kregen al onze medewerkers en vrijwilligers op 12 mei, op de Dag van de Zorg, een pakketje met thee, stroopwafels en snoepjes thuisgestuurd. Want we zijn ontzettend dankbaar voor al die mooie mensen die elke dag met liefde en aandacht voor onze cliënten zorgen!

Gert-Jan Segers op bezoek Gert-Jan Segers, fractievoorzitter van de ChristenUnie in de Tweede Kamer heeft op vrijdag 25 mei een bezoek gebracht aan ons verpleeghuis Pniël. Segers is recent woordvoerder langdurige zorg geworden in zijn fractie en sprak in ons verpleeghuis in Rotterdam-Kralingen met verschillende medewerkers en cliënten. Op Facebook blikt onze gast positief terug op het bezoek: "Wat ik uit Pniël meeneem, is dat er daar met liefde gezorgd wordt en met dankbaarheid zorg ontvangen wordt. Maar ik heb ook gezien en gehoord hoe wetten en regels soms goede zorg in de weg

te staan van mensen die zorg nodig hebben en heb die willen

staan. WLZ, WMO, thuiszorg, verzekeraars, NZA, de gemeente,

zorgen. En dit bezoek aan Pniël heeft me nog meer gemotiveerd

woningcorporaties; ze moeten nog veel meer in dienst komen

me daar nog sterker voor te maken in Den Haag!"

50 jaar Agathos Agathos thuiszorg bestond op 8 mei exact vijftig jaar. Die dag stond het verzoekprogramma Van Harte, van de Reformatorische Omroep, in het teken van onderlinge zorgzaamheid en 50 jaar Agathos in het bijzonder. Deze jubileumuitzending was de aftrap van het jubileumjaar waarin Agathos op verschillende momenten stil zal staan bij het jubileum, middels bijeenkomsten en een speciaal jubileumblad. Agathos is in 1968 opgericht als initiatief vanuit zeven gereformeerde gemeenten en twee christelijke gereformeerde kerken in Rotterdam, onder de naam Stichting Christelijke Gezinszorg Rotterdam. Na verloop van tijd werd naast hulpverlening voor gezinnen ook thuiszorg geboden en hulpverlening voor volwassenen. In 2001 werd daarom voor de naam Agathos gekozen, wat ‘goed doen’ betekent en verwijst naar Galaten 6:10b dat oproept om goed te doen aan allen, in het bijzonder de ‘huisgenoten des geloofs’. Dat is Agathos blijven doen, inmiddels tot ver buiten Rotterdam. In 2010 werd Agathos onderdeel van Lelie zorggroep, waar het - met behoud van eigen kleur - zorg verleent aan iedereen die dit nodig heeft en een beroep op Agathos doet.

Nieuwe kantoren

voor thuiszorgteams De afgelopen tijd kregen verschillende teams een nieuw kantoor. Team Nederbetuwe kreeg voor het eerst een eigen kantoor op een mooie centrale plek. Team Assen verhuisde naar een mooi kantoorpand vlakbij het centrum. Team Thuis in Zorg verhuisde naar ons verpleeghuis Pniël in Rotterdam-Kralingen. En het kantoor van Agathos en Curadomi in Sliedrecht verhuisde van een industrieterrein naar de Kerkbuurt, middenin het centrum. “Zo zijn we goed zichtbaar en bereikbaar voor de inwoners van Sliedrecht.” Wist u dat al onze thuiszorgteams een eigen website hebben waar u ook de adresgegevens van het thuiszorgteam bij u in de buurt kunt vinden? Kijk bijvoorbeeld op www.agathos-thuiszorg.nl/sliedrecht.

Uitgave van Lelie zorggroep

De dingen die je doet Het zijn de dingen die je doet De dingen die je doet die niemand ziet Die zeggen wie je bent De vrouw die nog steeds zorgt voor hem Terwijl ze weet: Hij weet niet wie ik ben Ze blijft hem wassen, terwijl hij haar blijft vergeten De vader die zijn zoon omhelst Al wordt ‘ie keer op keer teleurgesteld Nooit eens ‘het spijt me’, maar toch fluistert hij: vergeven. Een mens, een mens bewijst zich niet in wat hij doet en zegt voor zijn publiek Wie hij is... blijkt in de kantlijn van zijn leven Het kleine dat de grootste moeite kost Het lijden dat maar niet wordt opgelost Daar kom je alledaagse heldendaden tegen Uit ‘De dingen die je doet’ van Matthijn Buwalda

Lelie zorggroep

Advertentie

Van mens tot mens

BEELD: Josje Blokland

Kees Middendorp (65) met vrijwilliger Marti Herrera (56)

‘We

lachen veel samen’

“Sinds ik in de Regenboog verblijf, ben ik eigenlijk alleen maar opgeknapt,” vertelt Kees Middendorp. “En aangekomen! Een kilo per week toch?”, vult vrijwilliger Marti (56) lachend aan. Kees (65) heeft kanker aan zijn dikke darm en kreeg van zijn arts bericht dat hij niet lang meer te leven heeft. Zeven weken bracht hij door in verpleeghuis Pniël, inmiddels verblijft hij zeven weken in hospice de Regenboog. “Mijn levensverwachting was 2 à 3 maanden, die zijn inmiddels al verstreken.” Kees en Marti zitten aan tafel in de tuin van de Regenboog. Het is een prachtige, warme lentedag en de lunch is net voorbij als Marti begint te vertellen. “Ik weet nog goed toen ik je voor het eerst ontmoette, Kees. We zaten aan tafel en we begonnen wat te praten. Een van de eerste dingen waar we het over hadden, was kleding. Je zei: ‘ik heb een vest en deze kan niet meer dicht!’” Kees vult aan: “Ik heb alles nieuw moeten kopen! Niet alleen door het eten hier, maar ook door de fijne sfeer ben ik opgeknapt.” In hospice de Regenboog staat persoonlijke aandacht, respect, kwaliteit van leven en huiselijkheid centraal en dat merk je aan alles. De band tussen Marti en Kees is goed en niet alleen tussen hen twee. Kees vertelt uitgebreid over alle vrijwilligers en mede

werkers die zorgzaam en attent zijn. “Het bijzondere - niet alleen aan Marti, maar aan alle medewerkers hier - is de aandacht die besteed wordt aan je. De medewerkers hebben een mooie balans van zorgen en mensen de eigen regie laten houden.” Marti knikt: “Zo door de tijd heen leer ik je beter kennen en ik weet wat je prettig vindt. Het is een persoonlijke weg die je bewandelt en iedereen doet dat op eigen wijze. We staan er met elkaar bij stil als het slechter gaat en we praten erover. Zo kun je samen oplopen in het proces van afscheid nemen.” Bij de vraag aan Marti wat Kees typeert, hoeft ze niet lang na te denken: “humor, dat heb je, we lachen veel samen en ik ben ook dol op je verhalen.” En wat typeert Marti volgens Kees? “Als iemand die echt veel hulp geeft en ook heel aangenaam is om mee te praten en aan tafel te zitten. Maar dat geldt niet alleen voor Marti, eigenlijk voor iedereen hier.” Kees is Rotterdams nuchter als we spreken over zijn levenseinde. “Ik heb het geaccepteerd, het is heel vervelend, maar het is niet anders. In de tussentijd amuseer ik mij prima hier.” Hospice de Regenboog is gevestigd in Rotterdam en is onderdeel van Lelie zorggroep. Uitgave van Lelie zorggroep

Veel denkers en doeners gaan ons voor in het zorgen voor elkaar. In elk nummer van het Lelie magazine laten we ons door een van hen inspireren. Deze editie: Margriet Sprong-Brouwer, adviseur en theoloog. Zij pleit voor een zorgleefgemeenschap waarin ouderen zelf van betekenis kunnen zijn.

Ouderen doen ertoe! Ouderen doen ertoe! Dat is de stelling van Margriet Sprong. Daarom is het belangrijk dat zij in de zorg de kans krijgen zelf van betekenis te zijn voor een ander. Sprong is adviseur identiteit en zingeving bij WZU Veluwe. Toen zij nog als geestelijk verzorger bij Riederborgh in Ridderkerk werkte, deed zij onderzoek naar de mogelijkheden om ouderen meer van betekenis te laten zijn in de zorg.

Belemmeringen in de zorg

ens passen “Je zou verwachten dat relationele verlang ers om in de zorgwereld. In de zorg gaat het imm vaak mensen!”, zegt Sprong. Toch is de praktijk cten van de anders. Sprong wijst op de negatieve effe or zorgen dat marktwerking in de zorg. Die moest ervo aandacht de zorg goedkoper en efficiënter werd. De r organisaschoof daarbij ongemerkt van cliënt- naa ‘cliënt’ of tiebelang. Door de zorgvrager te zien als klant vooral ‘klant’ is er in de zorg vaak de neiging die minder aaniets te laten ‘ontvangen’. Daardoor is er ‘geven’. dacht voor wat die klant zelf kan en wil

DE ZORGLEEFGEMEENSCHAP Door ouderen te zien als onderdeel van een gemeenschap, kunnen we ervoor zorgen dat ouderen er weer toe doen, betoogt Sprong. Zij komt daarom met een nieuw model: de zorgleefgemeenschap. Binnen die gemeenschap is er aandacht voor mogelijkheden van zorgbehoeftige ouderen om invulling te geven aan hun verlangen om van betekenis te zijn. Een levende gemeenschap kan voorkomen dat ouderen in het verpleeghuis (of thuiszorg) in een isolement raken. Andere leden van deze gemeenschap, zoals zorgverleners en familieleden, komen ook in andere gemeenschappen en kunnen zo de buitenwereld naar binnen nemen. En ook de buitenwereld kan binnen worden uitgenodigd, zoals scholen en kinderdagverblijven. Bij christelijke zorg is er daarnaast ook de ‘gemeenschap der heiligen’. Mensen die hetzelfde geloof met elkaar delen en daarmee niet alleen aan elkaar verbonden zijn, maar ook met God. In deze gemeenschap is volgens Sprong aandacht voor delen, vieren, helen en verwachting.

Door ouderen te zien als onderdeel van een Delen Vraag bij het opstellen van het zorgleefplan eens wat iemand zelf zou willen doen of betekenen voor een ander, oppert Sprong. Zoals de krant rondbrengen bij medebewoners, Bijbellezen met iemand die niet meer kan zien, meeleven met elkaar. Of bij elkaar op de koffie komen - bij eenzame cliënten in de thuiszorg. Natuurlijk hangt wat iemand kan geven ook sterk af van de aandoening. Toch kunnen ook mensen met dementie nog dingen betekenen voor een ander. Soms voelen zij het juist haarfijn aan als een zorgverlener niet lekker in zijn vel zit en is een bemoedigend gebaar van grote waarde. Daarnaast kunnen ouderen verhalen delen, bijvoorbeeld aan kinderen en jongeren van scholen. In een delende gemeenschap is het belangrijk dat gekeken wordt naar wat iedereen kan delen. “Waarom is het zo normaal dat basisscholen actief ouders betrekken bij tal van activiteiten, maar blijft de ouderenzorg daarin nog vaak achter?”, vraagt Sprong zich af.

Vieren Het vieren van belangrijke gebeurtenissen kan sterk bijdragen aan het gemeenschapsgevoel. Of dat nu een verjaardag is of Koningsdag. De dagelijkse maaltijd of samen koffie drinken. Bij vieren horen rituelen. Dat maakt het ook heel geschikt om te blijven gebruiken bij mensen met dementie. Zij begrijpen de rituelen en maken zo deel uit van de gemeenschap. Ook bij religieuze vieringen zijn herkenbare rituelen daarom juist voor deze doelgroep extra van belang. Srpong: “En als er iets te vieren is, nodigen we vaak mensen uit. Dat geeft de ideale gelegenheid om contact te leggen met mensen van buiten de zorgleefgemeenschap, zoals mensen uit de wijk. Wie weet komen zij nog eens terug!”

gemeenschap, kunnen we ervoor zorgen dat ouderen er weer toe doen, betoogt Sprong BEGIN AL BIJ DE THUISZORG Margriet Sprong schreef haar gedachtegoed op in het boek Ouderen doen ertoe (2014). Sindsdien is er veel ten goede veranderd in de zorg. Er is meer aandacht voor wat de cliënt wil en de familie is beter betrokken bij de zorg. Toch slaat de balans nog altijd door naar de ontvangende kant en is er weinig aandacht voor wat ouderen nog kunnen geven, signaleert Sprong. Ook kan de familie nog beter onderdeel worden van de gemeenschap rond de cliënt. Daarbij is het belangrijk om in de gemeenschap ook dezelfde taal te spreken en zorgjargon achterwege te laten. Nu mensen in een steeds latere fase van hun leven in een zorginstelling komen, is de uitdaging om de zorgleefgemeenschap al in de thuiszorg te laten ontstaan. Door in te zetten op gemeenschapsvorming, kunnen uitdagingen als eenzaamheid het hoofd worden geboden. In Ridderkerk heeft Sprong daadwerkelijk een zorgleefgemeenschap zien ontstaan, al vraagt het blijvend aandacht. Hoe die zorgleefgemeenschap eruit ziet, zal per plaats en context verschillen. “Er is geen blauwdruk voor, maar: zoek de verbinding met mensen en organisaties uit de buurt. Durf samen te zoeken naar mogelijkheden voor een betekenisvol leven voor elke cliënt.”

Helen en verwachten Binnen de zorgleefgemeenschap komt de gebrokenheid van het bestaan duidelijk naar voren. Er is zorg nodig, mensen hebben te kampen met verlieservaringen. Binnen die gemeenschap is ruimte om hier aandacht aan te geven. Door een luisterend oor te hebben voor elkaar. En door te wijzen op de hoop en de troost die er is bij God en in de Bijbel. Bij Riederborgh heeft Margriet Sprong daarom vrijwilligers opgeleid om geloofsgesprekken te voeren met cliënten. Ook worden voor bewoners die dat willen op zondag huiskamervieringen gehouden, met hulp van familie en vrijwilligers.

Uitgave van Lelie zorggroep

realiteit van autisme

Henk is 18 jaar als bij hem de diagnose autisme wordt gesteld. Daar ging een geschiedenis van onbegrip, ontkenning en problemen thuis, op school en met vrienden aan vooraf. Met zijn ambulant begeleider, Stephan Roelofs, heeft hij geleerd de diagnose te accepteren en te groeien in zelfvertrouwen.

Henk moet er even over nadenken als hem de vraag wordt gesteld: “Wat is voor jou de kracht van autisme?” Maar dan somt hij ze op, zijn sterke eigenschappen: “Door mijn autisme heb ik geduld, werk ik heel precies en kan ik mooie dingen maken.” TROTS We zijn bij Henk te gast op zijn werkplek, imkerij de Valksche Bijenhof in Kootwijkerbroek. Hij is trots op zijn baan en op wat hij daar bereikt heeft. Hij geeft ons graag een rondleiding en neemt ons mee naar de ruimte waar de honingpotten gevuld worden en naar de bijenkasten die rondom het bedrijf staan. Zijn werkgever,

‘Alle mensen hebben wat,

BEELD: Judith Leroy

niemand is perfect’

Gerard van de Braak, herkent de sterke eigenschappen van Henk en bevestigt het belang ervan: “Juist zijn gestructureerdheid zorgt ervoor dat hij netjes werkt en overzicht houdt. Dat is voor een voedselproducerend bedrijf erg belangrijk.” Sinds zijn 15e jaar krijgt Henk vanuit Agathos begeleiding van Stephan Roelofs. “Voordat ik begeleiding kreeg, ging het vooral thuis vaak mis. Ik had veel zorgen in mijn hoofd over dingen die gebeuren. Mijn hoofd was aan het eind van de dag zo vol dat ik kon ontploffen als ik thuis was. Ik had last van angsten en durfde geen contact te maken.” Als de diagnose Autisme is gesteld, is Henk daar niet alleen maar blij mee: “ik wilde precies als anderen zijn. Inmiddels weet ik dat alle mensen wat hebben. Niemand is perfect.” Een belangrijk leerpunt voor Henk, die graag perfect werk aflevert. “Ook dat heb ik moeten leren en accepteren: ik mag fouten maken.” UITDAGINGEN Henk houdt van uitdagingen in zijn leven, hoewel hij opziet tegen veranderingen. “Ik wil niet stil blijven staan, ik wil blijven groeien. Ik zoek uitdagingen en tegelijk vind ik nieuwe dingen moeilijk. Als ik aan nieuwe dingen wil beginnen, of als Stephan mij op nieuwe uitdagingen wijst, word ik daar eerst erg onrustig van. Dan wordt mijn hoofd zo vol, dat er eigenlijk niets meer bij kan. Samen met Stephan knippen we het plan dan in stukjes en maken we er kleine stappen van. Niet alles hoeft meteen en tegelijk te gebeuren. Op die manier krijg ik weer ruimte in mijn hoofd en houd ik het overzicht. Zo kan ik weer verder.” Gerard van de Braak, die regelmatig bij de begeleiding wordt betrokken, herkent wat Henk zegt: “Stephan geeft Henk inzicht in zijn eigen denkproces. Daardoor kan hij goed onder woorden brengen wat er bij hem gebeurt. Ook voor ons als collega’s is dat erg helpend.”

Vrienden hebben nu een belangrijke rol in zijn leven. “Vroeger maakte ik geen contact met jongeren om mij heen. Ik was bang dat iemand iets tegen mij ging zeggen en dat ik niet wist wat ik terug moest zeggen. Nu begin ik zelf een gesprek. Soms vertel ik daarbij dat ik autisme heb en leg uit wat dat betekent. En als iemand het niet snapt, is het ook goed. Ik heb inmiddels genoeg zelfvertrouwen om daar niet meer helemaal van in de stress te schieten. Ik heb in de kerk nu een vaste vriendengroep waar ik gezellige dingen mee doe.” UITLAAPKLEP Een uitlaatklep is zijn eigen hobbyschuur. Een ruimte voor hemzelf waar hij zich terug kan trekken. En waar hij de mooiste dingen maakt. Trots laat hij op zijn mobiel foto’s van zijn werkstukken zien. Prachtig houtsnijwerk van vogels en schalen, gemaakt met behulp van houtbewerkingsmachines. “Ik ben er graag, ook al doe ik er niets, ik kan er tot rust komen als mijn hoofd weer eens te vol is.” De kracht van autisme? Hier staat een zelfverzekerde jongeman van 21 met een brok inzicht en zelfkennis. Helemaal op zijn plek bij de imkerij en met genoeg mogelijkheden in zich om nog verder te ontwikkelen. Stephan Roelofs is Intensief ambulant hulpverlener bij Agathos hulpverlening. Agathos hulpverlening biedt hulp en begeleiding aan kinderen, jongeren, volwassenen en gezinnen. Aan de totstandkoming van dit artikel werkte mee: Imkerij De Valksche Bijenhof, www.bijenhof-dv.nl

Uitgave van Lelie zorggroep

Binnen Lelie zorggroep zijn veel mantelzorgers en vrijwilligers actief. Ze geven tijd, energie, aandacht en liefde aan hun medemens. Tegen al die vrijwilligers en mantelzorgers zegt Lelie zorggroep: hartelijk dank! Voor deze editie van het Lelie magazine staan twee vrijwilligers extra in het zonnetje.

Een Leliebloemetje

voor...

t i begeleid r b a F n ia r Viv huis Vrijwillige en naar het zieken n va bewoners

dat je e e d i n j n fi ‘Het is ee lpen’ e h n a k mensen Martin Huijge n is al veertien jaar vrijwilliger in Pniël

“Ik wil graag sociaal bezig zijn en iets kunnen betekenen voor een ander. Dat geeft me voldoening. Ik voel me goed op mijn plek als vrijwilliger bij verpleeghuis en revalidatiecentrum Pniël.” Martin is hier vooral in de huiskamer te vinden waar hij graag met cliënten praat over wat er speelt in de wereld. Op deze manier houdt hij hen op de hoogte. “Mijn achtergrond in het onderwijs sluit hierbij goed aan. Maar het is ook fijn om over koetjes en kalfjes te praten, dat zorgt voor ontspanning. Dat wordt erg gewaardeerd.” Ook is Martin twee keer per week assistent bij de afdeling fysiotherapie in het verpleeghuis. Martin is van alle markten thuis. “Het is een leuke uitdaging om ervoor te zorgen dat alle bewoners die op het lijstje staan aanwezig zijn bij de therapie. Want ook dat zorgt voor ontspanning.” 28

“Een ziekenhuisbezoek is niet altijd even makkelijk. Mensen die geen familie hebben, begeleid ik.” Vivian Fabri is sinds vier jaar werkzaam als vrijwilliger bij Lelie zorggroep. Hij begeleidt bewoners van het Korsakovcentrum Slingedael van en naar het ziekenhuis. “Ik ga met hen in gesprek en stel hen op hun gemak. Het is een fijn idee dat je mensen daarmee kan helpen. Het geeft hen een vertrouwd gevoel dat bij ieder ziekenhuisbezoek dezelfde persoon meegaat.’’ Wat hij het leukste vindt aan het vrijwilligerswerk? “Je komt met veel mensen in contact. Daarnaast wordt het heel erg gewaardeerd,’’ zegt Vivian trots. Het is te zien dat hij zich goed op zijn plek voelt als vrijwilliger bij Slingedael.

BEELD: Lelie zorggroep

‘Iets kunnen betekenen voor een and er maakt me ontspann en’

Van mens tot mens

BEELD: Iris Loonen

Mevrouw De Wildt (89) met hulp bij huishouden Mieke van Halm (51)

Blij als je komt én gaat “Ik ben christelijk en ik vind het fijn dat Agathos ook een christelijke organisatie is. Niet dat iemand die niet christelijk is niet kan schoonmaken hoor…,” grapt mevrouw De Wildt. Ze ontvangt hulp bij huishouden via Agathos en is daar erg blij mee. Sinds een half jaar woont ze met veel plezier in een ‘inleunwoning’ bij een verpleeghuis in Gouda, waar ze na een herseninfarct terechtkwam voor revalidatie. “Ik krijg via het verpleeghuis hulp voor de verzorging van mijn kousen, maar ik heb voor de hulp bij huishouden gekozen voor Agathos, omdat ik zelf ook gelovig ben. Dat vind ik een fijn idee en dan kan ik ook bijvoorbeeld over de preek praten.” Hulp bij huishouden Mieke komt haar elke week helpen bij de schoonmaak en daar is mevrouw De Wildt erg dankbaar om. Mieke: “Ik stof, dweil, stofzuig, maak de badkamer en wc schoon, verschoon het bed en zeem regelmatig de ramen. En in de tussentijd is er tijd voor een gezellig praatje samen. Dat gaat over van alles en niets, over de kinderen, over wat we meemaken, over de kerktelefoon, over de preek en over het weer. Het

is altijd gezellig.” Mevrouw De Wildt: “Aankleden en mezelf wassen doe ik helemaal zelf, maar schoonmaken lukt me niet meer. Ik vind het heerlijk dat ik daar hulp bij krijg en zou me geen raad weten als dat niet zo was. Wij hadden thuis vroeger een kaaswinkel en ik mocht weleens mee met mijn vader om de kazen weg te brengen. Ik kan me nog goed herinneren dat ik bij mensen thuis op de boerderij kwam en dat de opoe daar altijd bij de kachel zat te zitten. Dan ben ik dankbaar dat ik in deze tijd oud ben en dat ik op mezelf kan wonen en hulp krijg voor de dingen die ik niet meer kan. Als Mieke komt, zeg ik altijd: ‘Ga maar lekker je gang, je weet de weg!’” Mieke: “Ik vind het mooie aan mijn werk dat de mensen blij zijn als ik kom én blij zijn als ik weer wegga, want dan is alles weer schoon!” Agathos en Curadomi bieden o.a. hulp bij huishouden in verschillende gemeenten in Nederland. Uitgave van Lelie zorggroep

Advertentie

Verder groeien Verder groeien in Zorg en Welzijn? in Zorg en Welzijn? OPEN OPEN AVOND AVOND DO 21 21 JUNI JUNI 2018 2018 DO

18.30 -- 21.00 21.00 UUR UUR 18.30

Uitgeleerd? Dat ben je nooit. Blijf studeren. Om nog beter te worden in Uitgeleerd? ben je nooit. Blijf studeren. Om nog beter te worden als in je vak. DoorDat te groeien in jouw organisatie. Of jezelf te ontwikkelen je vak. Door te helpen groeienwij in jouw organisatie. Of jezelf te ontwikkelen als persoon. Daar jou bij. Met cursussen, trainingen, maatwerkpersoon. Daarpost-hbo’s helpen wijenjou bij. Met maatwerkopleidingen, masters diecursussen, helemaal trainingen, zijn afgestemd op de opleidingen, post-hbo’s en masters die helemaal zijn afgestemd op de wensen van professionals, bedrijven en organisaties. De CHE heeft een breed wensen van professionals, bedrijven en organisaties. De CHE heeft een breed aanbod van opleidingen voor professionals, met dezelfde kwaliteit als je aanbod van opleidingen voor professionals, met dezelfde kwaliteit als je gewend bent bent van van onze onze hbo-opleidingen hbo-opleidingen op op het het gebied gebied van van zorg zorg en en welzijn. welzijn. gewend

Post-hbo’s Post-hbo’s / / / / / // // // // // / / /

Cursussen Cursussen

Bestrijding mensenhandel Bestrijding mensenhandel International Public Health International Public Health Praktijkondersteuner huisartsenzorg GGZ Praktijkondersteuner in huisartsenzorg GGZ Praktijkondersteuner de huisartsenpraktijk (hbo) Praktijkondersteuner in in de de huisartsenpraktijk huisartsenpraktijk (mbo/da) (hbo) Praktijkondersteuner Praktijkondersteuner in de huisartsenpraktijk (mbo/da) Casemanagement Dementie Coaching rondom Kanker NIEUW Casemanagement Dementie Post-hbo Zorg VERWACHT CoachingPalliatieve rondom Kanker NIEUW Post-hbo Oncologieverpleegkundige VERWACHT Post-hbo Palliatieve Zorg VERWACHT Post-hbo Management

/ Post-hbo Oncologieverpleegkundige VERWACHT / Post-hbo Management

Modules

/ Module Evidence based practice NIEUW

/ Associate degrees

/ Post-hbo’s / Trainingen

/ Cursussen / Maatwerk

/ Post-hbo’s

/ Cursussen

/ Sociaal werk in de Zorg / Sociaal werk in de Zorg / Ondernemend in de Zorg / Ondernemend in de Zorg (Management in de Zorg) (Management in de Zorg) VERWACHT

VERWACHT

/ Palliatieve zorg

Bachelors

/ Verpleegkunde / Social Work

Professionals / Module Verpleegkundig leiderschap NIEUW / Associate degrees / Deeltijd Bachelors /Professionals Masters

/ Indiceren voor wijkverpleegkundigen / Indiceren voor wijkverpleegkundigen / Motiverende gespreksvoering voor / Motiverende gespreksvoering voor verpleegkundigen en andere zorgprofessionals verpleegkundigen en andere zorgprofessionals / Module Ouderenpsychiatrie Module Ouderenpsychiatrie // Aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld // Conflicthantering Aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld // Verpleegtechnische Conflicthantering Vaardigheden // Palliatieve zorg Verpleegtechnische Vaardigheden

/ Verpleegkunde Bachelors / Social Work

/ Module Klinisch redeneren NIEUW Modules / Module Evidence based practice NIEUW // Module leiderschap Module Verpleegkundig Klinisch redeneren NIEUW NIEUW

Associate Associate degrees degrees

NIEUWE MASTER

SPELTHERAPIE NIEUWE MASTER

SPELTHERAPIE

Kijk voor het volledige aanbod van opleidingen, actuele data en kosten op CHE.nl/professionals

BEELD: Lelie zorggroep

Samen

Advertentie

schilderen Een groot wit doek met zwarte lijnen staat klaar in zorgcentrum Atrium. Langzaam stroomt de ruimte vol en zit iedereen klaar om een groot schilderij te vullen met kleur. Stichting Chaverim, de vriendenstichting van een aantal van onze Rotterdamse huizen, vroeg kunstenares Martine Kolmeijer (44) om in de verpleeghuizen van Lelie zorggroep een kunstactiviteit te verzorgen, en financierde het. Martine ontwierp voor alle huizen een eigen uniek ontwerp. Ze ontwerpt en tekent een sjabloon en onze cliënten - en bezoekers van de dagbesteding - mogen het sjabloon geheel naar eigen smaak inkleuren. “Het is zó leuk om het proces en het eindresultaat te zien, ik heb dit al in vijf van jullie huizen mogen doen en ieder schilderij is weer anders geworden. Het is mooi om te zien met hoeveel precisie en concentratie er wordt gewerkt.” Activiteitenbegeleider Annette Blankenburgh is zichtbaar blij met deze activiteit en wat het met de bewoners doet: “Het is echt bijzonder om te zien dat ze zo met elkaar samenwerken. De concentratie en betrokkenheid is groot. Het eindresultaat is prachtig geworden en past echt bij ons!” www.leliezorggroep.nl/onze-vriendenstichtingen

RMU ZORGT

Voor een relaxte zomer

JURIDISCHE HULP

PERSOONLIJK ADVIES

INFORMATIE

INSPIRATIE & SAMEN WERKEN ANTWOORD VANUIT DE BIJBEL

Dopper cadeau voor nieuwe leden Veenendaal | T 0318 54 30 30 | E info@rmu.nu

www.rmu.nu

Uitgave van Lelie zorggroep

DE REALITEIT IN BLOGS In de zorg gebeurt veel. Mooie, verdrietige, ernstige en vrolijke dingen. Om u een inkijkje te geven in het leven in de zorg, zal een aantal van onze medewerkers regelmatig een blog over hun werk schrijven op leliezorggroep.nl. Wat betekent de realiteit voor hen?

WAAROM BLOGGEN? “Ik maak heel veel mooie dingen mee in ontmoetingen met de bewoners in de verpleeghuizen waar ik werk. Er is heel veel leven en lol. En diepgang. Wat een wijsheid zie ik in onze cliënten! Kleine details zijn voor mij een bron van inspiratie.” WAT BETEKENT ‘DE REALITEIT’ VOOR JOU? “Voor mij is de realiteit om met beide voeten op de grond te staan. Natuurlijk zijn veel vragen over het leven niet te beantwoorden. Maar wat hopeloos lijkt, kan soms hoopvol worden. Ik probeer steeds meer te leren luisteren vanuit een houding van liefde, zonder oordeel en snelle antwoorden.”

Egbert Bos 58 jaar Geestelijk verzorger Werkt 15 jaar bij Lelie zorggroep

LIEVELINGSCITAAT: “Uit de Bijbel: 1 Korintiërs 13: 4-8. Daar gaat het over de liefde. God geeft ons liefde om elkaar lief te hebben. Als we daar met elkaar naar streven, zal het leven met z’n allen veel mooier en aangenamer zijn.”

WAAROM BLOGGEN? “Het huidige werk in de zorg vraagt heel veel van zorgmedewerkers. Ik heb het idee dat er te weinig inzicht is in wat het nu betekent om het vak uit te oefenen. Er zijn vaak hoge eisen en te weinig personeel. Ik heb mooi werk, maar soms eisen mensen echt teveel van ons. Daar mag best meer aandacht voor zijn. Wij zijn ook mensen! Ingrid de Jong Teamleider zorg

50 jaar

WAT BETEKENT ‘DE REALITEIT’ VOOR JOU? “Het met beide benen op de grond staan en in staat zijn jezelf en je omgeving op een reële manier te bekijken. Reëel zicht hebben op je mogelijkheden en onmogelijkheden en deze in te passen in je leven. Ik ben nu zelf een beetje ouder aan het worden en voor mij wordt het steeds meer duidelijk dat je zelf iets van je leven moet maken. Daar ben je zelf verantwoordelijk voor. Iemand kan nog zo zijn of haar best voor je doen, maar als je niet in staat bent om te ontvangen en je eigen verantwoordelijkheid te nemen, dan zal nooit iets goed genoeg zijn.”

Werkt bijna 3 jaar bij Lelie zorggroep

LIEVELINGSCITAAT: “Mijn opa zei altijd: ‘behandel iemand zoals je zelf behandeld wilt worden’. Dat is zó waar!”

WAAROM BLOGGEN? “Ik vind het leuk om te schrijven en om te spelen met woorden. Mijn werk vind ik ook leuk. Een goede combinatie dus! Ik heb ook gemerkt dat de hulpverlening binnen Lelie zorggroep een onbekende tak is, ik wil er graag meer over vertellen.” WAT BETEKENT ‘DE REALITEIT’ VOOR JOU? “Als ik denk aan de realiteit, dan denk ik Rianne Cornelisse-Vos 27 jaar eraan dat de zon iedere dag weer op gaat, Intensief ambulant hulpverlener ondanks alle gebrokenheid in de wereld. Werkt 5 jaar bij Lelie zorggroep Dagelijks kom ik in mijn werk gebrokenheid tegen. Het is heel bijzonder om thuis te komen bij een lieve man en twee lieve gezonde kinderen. Ik ben de kleine dingen in het leven echt gaan waarderen.” LIEVELINGSCITAAT: “Ik heb soms best moeite met de uitspraak dat iedereen zichzelf mag zijn. Dat kan namelijk ook een hele egoïstische overtuiging zijn. Ontwikkelingspsycholoog Steven Pont zei eens dat dat ‘jezelf zijn’ niet een heel groot pedagogisch doel is. Het grootste doel is om een medemens te zijn. En om een medemens te zijn, kán je helemaal niet altijd jezelf zijn. Als je boos bent en je geeft iemand een schop, - omdat jij zo jezelf bent -, word je daar niet gelukkiger van. Want je wordt er geen leuk medemens van. Als we hier allemaal naar zouden leven én opvoeden, dan zou de realiteit echt een stukje mooier worden.”

WAAROM BLOGGEN? “Ik heb gemerkt dat ik schrijven eigenlijk best leuk vind en dat ik het mooi vind om dit met anderen te delen.” WAT BETEKENT ‘DE REALITEIT’ VOOR JOU? “De dagelijkse realiteit van zorgen en problemen, zoals ik dat veel zie in het leven van mensen. Maar ook mooie momenten, zoals tijdens mijn werk door Belia Verdouw 38 jaar de mooie natuur van de Krimpenerwaard Intensief ambulant hulpverlener rijden (voor het bezoeken van cliënten), Werkt 6 jaar bij Lelie zorggroep werken in een fijn team en mooie gesprekken hebben met cliënten. En soms kunnen in de meest heftige en moeilijke situaties hele mooie en waardevolle gesprekken of contacten ontstaan.” LIEVELINGSCITAAT: “De tekst die Agathos als leidraad gebruikt: ‘Doe goed aan allen’.”

NIEUWSGIERIG GEWORDEN? Neem elke week een kijkje op leliezorggroep.nl/blog en lees wat onze bloggers meemaken! *Onze bloggers gaan met respect om met onze cliënten en collega’s en zullen geen namen noemen of concreet herleidbare situaties beschrijven.

Fotoreportage - vervolg

BEELD: Niek Stam

Dit is mij dierbaar

‘Uitbeelding van de eenzaamheid’ Cornelis Visser (1934): “Het schilderij achter mij heeft voor mij veel waarde. Het heet ‘De avond valt’, van George den Hoed. Voor mij beeldt het de eenzaamheid uit die bij het ouder worden hoort. Ikzelf heb het nodige aan de samenleving bijgedragen; aan de maatschappij getimmerd, zoals dat heet. Eerst als leraar economie en daarna werkte ik op een tekenkantoor. Maar ondanks dat merk je dat langzamerhand ook het alleen zijn steeds meer gaat wegen. Dat hoort misschien ook een beetje bij wie je bent. Ik heb dit schilderij gekocht bij een verkoping bij verpleeghuis Antonius hier in Rotterdam, waar ze toen kunst verkochten. Er hoort nog een tweede bij, maar deze is het mooist, omdat die het meeste kleur heeft. Het heet ‘De avond valt’, maar in mijn beleving kan het ook over de ochtend gaan: de zon die opkomt. Ik ben al jaren behept met de eenzaamheid, dat komt in mijn familie veel voor: wij leven haast net als een kluizenaar. Ik kom natuurlijk wel uit een gezin, maar ben daarna toch vooral veel alleen geweest, en familie heb ik verder ook niet meer. Dan heb je hier in het verpleeghuis natuurlijk wel veel meer aanspraak -al blijft het eenzame gevoel aanwezig, ook als je weer alleen op je kamer zit. En daarvan, dat gevoel, is dit schilderij de uitbeelding.”

Uitgave van Lelie zorggroep

Advertentie

Ieder leven is van waarde Het leven is een wonder, een geschenk van God. Vanaf het ontstaan tot het einde ligt het leven in Zijn hand. Ieder mens - hoe kwetsbaar ook - is geschapen, gewenst en geliefd door God. En daarmee verdient het leven liefde, zorg, aandacht en bescherming. Verzekeren is een manier om elkaars lasten te dragen. Door u te verzekeren bij Pro Life maakt u christelijke zorg ook voor anderen mogelijk. Zorg die betekenis geeft aan iedere fase van het leven. Want ieder leven is onze zorg waard.

Meer lezen over christelijke zorg: prolife.nl/christelijkezorg

Column

Colofon Lelie magazine

Wanneer is zorg waardevol ? Op deze plaats schrijft een externe columnist over zijn of haar persoonlijke ervaringen met zorg. Deze keer: Thijs Tromp, directeur van Reliëf, christelijke vereniging van zorgaanbieders.

Nummer 9, juni 2018

De HARDE

realiteit

PAS OP – BREEKBAAR! Deze waarschuwing zou op ieder van ons kunnen staan. We kunnen kapot. Sterker nog: de meesten van ons lopen vroeg of laat krassen, breuken of verwondingen op. Jonge lichamen worden oud, dartele benen worden stram en arendsogen worden dof. Brillen, rollators, wandelstokken, steunzolen en gehoorapparaten verschijnen op toneel. Tekenen aan de wand van onze breekbaarheid. Dat is de harde realiteit. Je kunt je in het zweet werken in de sportschool, je leven lang biologisch-dynamisch verantwoord eten, elke dag voldoende ontspanning nemen, maar wees gerust, het leidt hoogstens tot uitstel van lek en gebrek. Zie de realiteit onder ogen, het is wat het is. Wie in de zorg werkt of mensen ontmoet die van zorg afhankelijk zijn, weet dat het niet waar is: niets is wat het is. Vorige week was ik op zondag in het verpleeghuis, om bewoners naar de kerkdienst te brengen. Een mevrouw op hoge leeftijd vertrouwde me toe dat ze al jaren niet meer kon zien. ‘Voor mij hoeft het niet meer’, zei ze, ‘De Here mag me wel halen.’ Het raakte me. Een jonge man met ALS, die zich met moeite kon uiten, zei me dat zijn ziekte een verschrikkelijke ramp is: ‘Maar ik ben blij met elk dag die ik nog krijg.’ Ik werd er stil van. Beiden lijden aan ernstige beperkingen (de feiten), maar ze geven er een heel andere betekenis aan. Wat ons overkomt en hoe we het beleven, dat zijn twee verschillende zaken. Doet die man het nu beter dan die hoog bejaarde mevrouw? Dat lijkt me niet de meest relevante vraag. Wat belangrijk is, is dat we luisteren naar wat het voor mensen betekent, als ze lijden aan gebrokenheid. Waar ruimte is om je verhaal te kunnen doen, als er naar je geluisterd wordt, dan wordt liefdevolle zorg

Het Lelie magazine is het halfjaarlijkse magazine van Lelie zorggroep, bedoeld voor cliënten, medewerkers, vrijwilligers, mantelzorgers, relaties, zorgorganisaties, gemeenten, verzekeraars en voor iedereen die geïnteresseerd is in zorg en hulpverlening. Het Lelie magazine verschijnt twee keer per jaar, in een oplage van 15.000 exemplaren en wordt verstuurd of persoonlijk uitgereikt. www.leliezorggroep.nl/leliemagazine HOOFDREDACTIE Stephan Bol

CARTOON Gert Blom

EINDREDACTIE Hanna Smallenbroek

CONCEPTREALISATIE Janneke de Leede, Media advies

REDACTIE Ineke van Dongen Rozemarijn Groenewegen

VORMGEVING Flashworks.nl - Kampen UITGEVER Afdeling Marketing en communicatie, Lelie zorggroep

FOTOGRAFIE Iris Loonen, Josje Blokland, Judith Leroy, Niek Stam

ADVERTENTIES Afdeling Marketing en communicatie, Lelie zorggroep.

MET MEDEWERKING VAN: Anneleen Bosselaar, Hendrik Jan van den Berg, Kayleigh Klomp, Leontien Laterveer, Niek Stam, Thijs Tromp.

DRUKWERK BDU print, Barneveld

Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend.

ADVERTEREN? Wilt u adverteren in het Lelie magazine? Er zijn diverse mogelijkheden. Neem contact op via communicatie@leliezorggroep. nl of bel 0900 22 44 777.

CONTACT Lelie zorggroep Wormerhoek 14G 2905 TX Capelle aan den IJssel Postbus 151 2900 AD Capelle aan den IJssel

CONTACT MET DE REDACTIE? Wilt u reageren op een artikel of heeft u een idee voor een volgend Lelie magazine? Neem gerust contact op met de redactie via leliemagazine@leliezorggroep.nl of bel 0900 22 44 777.

T 0900 22 44 777 I www.leliezorggroep.nl E info@leliezorggroep.nl

harde realiteit.

Uitgave van Lelie zorggroep

Lelie zorggr Lelie zorggroep is er voor u!

Elke dag staan 3104 medewerkers en 841 vrijwilligers van Agathos, Curadomi en Lelie zorggroep wonen zorg en welzijn klaar voor meer dan 6000 cliënten. Samen vormen we Lelie zorggroep. Lelie zorggroep biedt verpleeghuiszorg, thuiszorg, begeleiding, behandeling, hulpverlening en mantelzorgondersteuning. Liefdevolle zorg vanuit een christelijke levensovertuiging. Dat is waar wij voor staan.

Wonen zorg en welzĳn in Rotterdam In Rotterdam en Krimpen aan den IJssel bieden wij een compleet pakket aan zorgen hulpverlening. Denk aan huishoudelijke hulp, verpleging en verzorging thuis, verpleeghuiszorg, behandeling zoals fysiotherapie en dagbesteding. Verder zijn wij gespecialiseerd in korsakov-zorg, revalidatiezorg en palliatieve zorg.

Word jij mijn collega? Kijk op onze website voor actuele vacatures.

4000

medewerkers en vrijwilligers

In 2017 zegden vermogensfondsen ruim 32.000 euro toe voor extra’s voor onze cliënten. Sint Laurensfonds sponsorde 76 bakjes koffie én extra tijd voor een koffiepraatje met cliënten op hoge leeftijd in Rotterdam.

www.leliezorggroep010.nl

Thuiszorg Onze medewerkers van Agathos en Curadomi bieden vanuit 21 locaties thuiszorg in veel gemeenten in Nederland. Wij bieden persoonlijke verzorging, verpleging en hulp bij het huishouden. Kijk op www.curadomi.nl of

www.agathos-thuiszorg.nl

voor het team bij u in de buurt.

Medicatie Op één van de locaties gaan, om de stoelgang te verbeteren, er in één week 360 zakjes Movicolon door.

oep is er voor u! Zorg voor elkaar. Dat doe je samen. Kijk op werkenbijleliezorggroep.nl voor de mogelijkheden om bij ons te komen werken als betaalde medewerker of vrijwilliger. Meer weten over Lelie zorggroep? Bezoek dan

onze website www.leliezorggroep.nl. Op het landkaartje kunt u direct zien wat wij te bieden hebben in uw omgeving. Of bel 0900

22 44 777.

Kleinschalige woonvormen en dagbesteding

Lunch

Lelie zorggroep heeft voor zorgbehoevende ouderen kleinschalige woonvormen in Barneveld, Woudenberg en Krimpen aan den IJssel. Jongeren die begeleiding nodig hebben kunnen wonen in Gouda en Veenendaal. Op de meeste locaties bieden wij dagbesteding. Zowel in De Burcht in Rotterdam als in Tiendhove in Krimpen aan den IJssel is de lunchroom de Specialiteit gevestigd.

Hulpverlening Agathos hulpverlening biedt persoonlijke hulp aan kinderen, jongeren, ouderen en gezinnen. Onze hulpverleners begeleiden hun cliĂŤnten thuis bij opvoedvragen en psychische klachten in meer dan 60 gemeenten. Onze zorgondersteuners bieden zorg en begeleiding aan leerlingen, vooral bij het Speciaal Onderwijs.

Kijk op www.agathos-hulpverlening.nl voor het team bij u in de buurt. Agathos begeleidt maandelijks meer dan 600 cliĂŤnten onder de achttien jaar.

Kom je ook bij

ons werken?

Kijk op www.werkenbijleliezorggroep.nl voor een waardevolle baan in zorg of hulpverlening bij jou in de buurt

LELIE ZORGGROEP 010 In onze negen verpleeghuizen in de regio Rotterdam en in de thuiszorg is er altijd een baan die bij jou past. Zorg voor elkaar, dat is onze passie!

CURADOMI Van Goes tot Assen bieden we thuiszorg en huishoudelijke hulp aan iedereen die dat nodig heeft. Dat doen we vanuit liefde voor God en onze naaste.

AGATHOS Zoek je werk in de thuiszorg of hulpverlening? Agathos is vanuit haar reformatorische identiteit een vertrouwd adres voor cliĂŤnt ĂŠn medewerker.

HOOFDKANTOOR Goede zorg kan niet zonder goede ondersteuning. Op het hoofdkantoor ondersteun je de zorg verspreid over het hele land. Een grensverleggende uitdaging!