Lelie magazine nr 6 by Folderplaats.nl BV

‘ Wat fijn dat je ’ ! t n e b e m r o o v er

Bedankt da er voor me b t je ent!

en veel menBinnen Lelie zorggroep verlen weer. Ook sen liefdevolle zorg, iedere dag n mensen op allerlei andere plekken zie t oprechte inliefdevol naar elkaar om, me . Het is goed en teresse en liefde voor elkaar en elkaar te mooi om dat te beseffen en teg r me bent! zeggen: wat fijn dat je er voo kant (en uitDe tekstkaartjes op de achter gazine kunt vouwpagina) van dit Lelie ma degene die u u gebruiken om te geven aan

belver 4 Nieuwe bij Johannes 13:3

Bedankt dat jet! er voor me ben

je Bedankt datent! er voor me b fg llie heb lie n’ Zoals ik ju r liefhebbe a a lk e ie ll moeten ju taling

Bedankt da t je e r v o o r m e bent!

ef. i l r a a k l e b e ‘H ehad, zo

olle zorg die wilt bedanken voor de liefdev gende, uw hij of zij aan u geeft: uw verzor ouden, diaken, buurvrouw, uw hulp bij huish ener, dochter verpleegster, broer, hulpverl of mantelzorger… de en aanEn iedereen die graag met lief kan zich aandacht naar een ander omziet, kaartjes: fijn gesproken voelen door deze dat je er voor de ander bent!

e zorg ‘Werken in d g’ is een roepin

ep nummer 6

zorggro Uitgave van Lelie

✂

Bedankt dat je er voor me bent!

✂

Ik ben blij dat ik jou ken

e m t to s n e m n va rg o z e ll vo e fd e Li

e i l Le

Wanneer h et geluk van een a nder jouw gelu k is noemen we dat liefd e

gale Florence Nightin

www.leliezorggroep.nl

In gesprek over liefdevolle zorg:

oog en oor voor de pijn achter het ziek-zijn

Mantelzorger in de zorg In het spoor van

Florence Nightingale

e n i z a g a m

Inhoudsopgave

Wat hebben we voor u in huis? Lelie zorggroep bundelt de krachten van de christelijke zorgaanbieders Curadomi (thuiszorg), Agathos (thuiszorg en ambulante hulpverlening) en Lelie zorggroep wonen, zorg en welzijn (verzorgings- en verpleeghuizen). Voor gemeenten, wijken, organisaties (bijvoorbeeld het on-

ZORG, BEGELEIDING EN HULPVERLENING THUIS

4 2 3 4

Inhoud Welkom

Liefdevolle zorg Oog en oor voor de pijn achter het ziek-zijn

Zorg uit handen geven

Van mens tot mens

Tot de dood ons scheidt Communiceren met een doofblinde cliënt

Fotoreportage 12 Veilig en welkom bij God Vanuit de Raad van Bestuur 15 Wat is écht belangrijk? 16 Gebed 18 Mantelzorger in de zorg

Gegeven&Ontvangen

Ontvangen in de zorg

derwijs) en kerken stellen we arrangementen samen waardoor we zo goed mogelijk in kunnen spelen op de behoefte die er is. Ook werken we in diverse samenwerkingsverbanden met andere zorgen hulpverleningsinstanties. Zo krijgt u altijd de zorg die u nodig hebt.

ZORG IN EN VANUIT ONZE HUIZEN

KLEINSCHALIGE WOONVORMEN EN DAGBESTEDING

22 Een zinvolle dag is voor mij... 23 Een christelijke zorgverlener

• Woonzorglocaties in diverse plaatsen van Nederland (Er zijn initiatieven in o.a. Apeldoorn, Krimpen aan den IJssel, Katwijk, Veenendaal)

ZORGPARTNERS LELIE ZORGGROEP De volgende zorgpartners zijn aangesloten bij Lelie zorggroep:

In veel gebieden in Nederland.

bestaat wel/niet/soms Column door Simon Polinder

van je leven

26 Liefdevolle zorg volgens Florence Nightingale

28 Een Leliebloemetje voor... Vrijwilligers en mantelzorgers in ’t zonnetje

29 ZieZoZorg 30 Liefdevolle zorg haalbaar? Column door Dr. Alfred Teeuw

31 Lelie zorggroep Wij zijn er voor u!

Een overzicht van alle producten en diensten van Lelie zorggroep

32 ‘Wat fijn dat je er voor me bent!’ Tekstkaartjes om weg te geven

• Mantelzorgondersteuning (mantelzorgbijeenkomsten, advies en trainingen) • Mantelzorgtelefoonlijn 0900 22 44 777 (lokaal tarief ) • Kerkadvieslijn 0900 22 44 777 (lokaal tarief ) • Regionale mini-symposia over diverse onderwerpen

IN ONTWIKKELING

Waardigheid en trots bij Lelie zorggroep

Van mens tot mens 25 Begeleid wonen op het kruispunt

ADVIES EN SERVICES VAN LELIE ZORGGROEP

Thuiszorg • Hulp bij huishouden (in Rotterdam onder de naam van Lelie zorggroep) • Verzorging en/of verpleging • Palliatieve zorg thuis • Alarmering (met veilig zorgslot) • Casemanagement dementie Intensieve ambulante hulpverlening • Intensieve ambulante hulpverlening aan kinderen, jongeren, ouderen, gezinnen (voor hulpvragers en hun gezinnen die te maken hebben met verstandelijke of psychische beperkingen) • Opvoedondersteuning (video-hometraining, hoe?zo!opvoeden, estafettegezinnen) • Ondersteuning kind op school • Dagbesteding, woonbegeleiding, arbeidsparticipatie • E-Health • Cursussen en trainingen (Picto perfect, sociale vaardigheden, omgaan met beperkingen etc.) • Sociale netwerkversterking • Geweldloos verzet op scholen • Geweldloos verzet in gezinnen • Gesprekstechnieken voor ambtsdragers

Vanuit locaties in de regio Rotterdam Rijnmond: De Burcht, Atrium, Pniël, Waelestein, De Koningshof, Oranjehof, Siloam, Westerstein, Slingedael en Tussendael (Korsakov), De Regenboog (Hospice), Tiendhove.

• Wonen met verzorging of verpleging • Tijdelijk verblijf, Respijtzorg (ook wijkbedden) • Dagbehandeling en dagbesteding • Afdeling ouderenpsychiatrie • Palliatieve zorg/Hospices • Geriatrische Revalidatie • Verzorgd wonen (huur appartement met een zorgcontract van Lelie zorggroep) • Allerlei welzijns- en buurtactiviteiten zoals Dagbesteding op maat, Maaltijdservice, Alzheimercafé, Dementie ontmoetingscentrum etc. • Korsakov Topcare (wonen, behandeling en advies) • Zorgwinkel met o.a. consultatiebureau voor ouderen (in Rotterdam) • Gespecialiseerde verpleging (beademingszorg, gecompliceerde herstelzorg, CVA zorg etc.)

Behandeling (ook voor wijkbewoners) • Fysiotherapie • Logopedie • Psychologische hulp • Ergotherapie • Diëtetiek • Muziektherapie Thuiszorg vanuit diverse huizen in Rotterdam (Een goed alternatief voor het verpleeghuis) .

Lelie zorggroep heeft op verschillende plaatsen kleinschalige woonvormen opgezet, vaak in samenwerking met lokale kerken. Cliënten kunnen hier zelfstandig wonen en krijgen (thuis)zorg van Curadomi of Agathos. Ook vanuit onze ambulante hulpverlening zijn er twee woonvormen. In Krimpen aan den IJssel zijn we dit jaar begonnen met een bijzonder dagbestedingsproject.

Wonen met zorg: Zorghuys Vellerveste in Barneveld Zorghuys Dannenborgh in Lunteren Huize Nieuwoord in Woudenberg Wonen met begeleiding: De Reling in Gouda Ef5 in Veenendaal Catering en dagbesteding De Specialiteit in Krimpen aan den IJssel

Woonzorgcentrum Edelweiss

Doorn

Huis de Merwede

Sliedrecht

Altenastaete Thuiszorg

Nieuwendijk

Bethesda Thuiszorg

Zaandam

Victory Centre

Rotterdam

Ds. G.H. Kerstencentrum

Veenendaal

Thuis in Zorg

Rotterdam

Woonzorgcentrum Huize Marijke

Doorn

Woonzorgcentrum Huize Spoorzicht

Rhenen

Stichting Allcura

Benthuizen

Ter Wal Woonzorg

Lepelstraat

WERKEN BIJ LELIE ZORGGROEP Wil je bij Lelie zorggroep werken? Kijk op onze site voor actuele vacatures.

CONTACT Lelie zorggroep T 0900 – 22 44 777 (lokaal tarief ) Wormerhoek 14G Postbus 151 2900 AD Capelle aan den IJssel

I www.leliezorggroep.nl E info@leliezorggroep.nl

Volg ons op Twitter (@leliezorggroep) of Facebook (Lelie zorggroep).

Welkom

Liefdevolle zorg Wat is liefdevolle zorg? Over die vraag wordt veel geschreven en gesproken. Maar de sprekende voorbeelden vinden we in de praktijk. In deze zesde editie van het Lelie magazine willen we nog meer inspireren dan anders. Bij Lelie zorggroep zijn elke dag vele honderden voorbeelden te vinden van liefdevolle zorg. In dit magazine leest u het verhaal van een aantal van hen. Bijvoorbeeld verzorgende Ans Ouwehand: haar ervaring als mantelzorger helpt haar om betrokken te zijn bij haar cliënten en hun naasten. Wil Pons vertelt wat het voor haar betekende om de zorg voor haar man over te moeten geven aan de medewerkers van verpleeghuis De Burcht en psycholoog Lenie Vermeer geeft tips hoe zo’n overgang zo goed mogelijk kan verlopen. In een dubbelinterview tussen Adriana Janssen, wijkverpleegkundige bij Curadomi en Bart Cusveller, docent op Hogeschool Viaa, komen praktijk en theorie over liefdevolle zorg mooi samen. Liefdevolle zorg betekent volgens hen ook aandacht geven voor de verwerking van het lijden en ziek-zijn. Juist in de voor de zorg roerige tijden, willen we met ons maga-

zine inspireren. Twee van onze locaties zijn de afgelopen periode onder verscherpt toezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg gesteld. In reactie daarop zijn we een Programma Betere zorg gestart. Met dit programma willen we de zorg voor elk onderdeel in onze organisatie verbeteren. We beperken ons niet tot het stipt voldoen aan protocollen. We kijken ook hoe we de motivatie van onze medewerkers en de wensen voor een goede dag van onze cliënten samen kunnen brengen. In deze editie duiken we ook in de geschiedenis. Juist omdat er al tijden wordt nagedacht over goede en liefdevolle zorg. Elk jaar vieren wij op de geboortedag van Florence Nightingale de dag van de zorg. Wie was zij? Wat kan zij ons leren over liefdevolle zorg? Haar antwoord is verrassend actueel. Wat is het mooi te lezen dat zij zich, net als wij, liet inspireren door het evangelie. Wij hopen dat u het gebed ter nagedachtenis van Florence Nightingale kunt meebidden.

Veel leesplezier! Stephan Bol Hoofdredacteur Lelie magazine

Wat staat centraal? Houd jij van zorg? Lees dan dit magazine. We gaan terug naar de Britse verpleegkundige Florence Nightingale. Zij wordt nog steeds gebruikt als boegbeeld voor liefdevolle verpleging en verzorging. Voor haar was verpleging een levensroeping. Hoe is dat voor jou en mij in ons dagelijks werk? Het thema liefdevolle

zorg staat in dit magazine centraal. We hopen dat dit magazine u en jou inspireert! Binnen Lelie zorggroep gaan we de komende maanden aan de slag met de thema’s uit dit magazine.

Hendrik Jan van den Berg Lid van de Raad van Bestuur Uitgave van Lelie zorggroep

Interview

Oog en oor voor

de pijn achter het ziek-zijn 4

Zorg is veel meer dan het aanleggen van een verband of toedienen van medicatie. Aandacht voor wat de ziekte voor iemand betekent, is minstens zo belangrijk. Hoe doe je dat? In gesprek met wijkverpleegkundige Adriana Janssen en HBO-docent Bart Cusveller.

Wat is liefdevolle zorg? Wijkverpleegkundige Adriana Janssen stelde de vraag onlangs in de whatsapp-groep van het thuiszorgteam van Curadomi Veenendaal waar zij werkt. Al direct ontstond een mooi ‘gesprek’. “Het gaat om bewogenheid met je medemens, die ontstaat in je hart en waar je met je hoofd en handen uiting aan geeft”, vat Adriana samen. De wijkverpleegkundige van een van de thuiszorgteams van Curadomi in Veenendaal gaat op verzoek van de redactie in gesprek over liefdevolle zorg met Bart Cusveller, docent en onderzoeker verpleegkunde en zorgethiek aan hogeschool VIAA in Zwolle. Steeds vaker klinkt de roep om weg te komen van afvinklijstjes in de zorg en liefde en aandacht centraal te stellen. Zelfs het programma Waardigheid en Trots van staatssecretaris Martin van Rijn heeft als ondertitel “Liefdevolle zorg voor onze ouderen”. Maar wat is liefdevolle zorg en hoe breng je dat in de praktijk? Zeker in een tijd waarin er wordt bezuinigd op de zorg. “Zorg waarbij een oprechte belangstelling is voor wat ziek zijn betekent voor de zorgvrager, dat noem ik liefdevolle zorg”, zegt Bart. “De pijn die het doet bij iemand wiens gezondheid achteruit gaat. Je kunt niet meer naar het koor, een concert of het winkelcentrum. Als je zorg geeft zonder dat je laat merken dat je dat gezien hebt en die pijn benoemt, dan is het niet liefdevol. Dan zorg je alleen volgens de protocollen.”

Bart: “Bij liefdevolle zorg denk ik aan oprechte belangstelling voor wat het betekent voor iemand om ziek te zijn”

VERLIESERVARING Adriana herkent dat uit de praktijk. “Vorige week was ik nog bij een cliënt die palliatieve zorg nodig heeft. Hij doet heel veel moeite om zoveel mogelijk zelf te doen, omdat hij er nog niet klaar voor is om de zorg uit handen te geven. Daarom hebben we afgesproken dat we voorlopig twee ochtenden per week komen, ook al zou hij veel meer zorg mogen krijgen.” Als mensen zorgverleners over de vloer krijgen, ervaren zij dat altijd als iets uit handen geven, merkt de wijkverpleegkundige op. Vanuit haar rol voert zij de intakegesprekken met nieuwe cliënten. “Ik benoem dat het moment dat je zorg nodig krijgt, vaak een verlieservaring is. Dat ik daar aandacht aan geef, wordt gewaardeerd.”

Adriana: “Ik benoem dat het moment dat je zorg nodig krijgt, vaak een verlieservaring is. Dat ik daar aandacht aan geef, wordt gewaardeerd.” MEER DAN EEN SLOGAN Lelie zorggroep en de thuiszorgaanbieders Agathos en Curadomi werken vanuit een christelijke visie op zorg. Die wordt sterk geïnspireerd door de oproep van Jezus onze naaste lief te hebben. Is christelijke zorg daarmee per definitie ook liefdevolle zorg? “Ik denk het wel”, zegt Bart. “Liefde voor de ander is vanuit christelijk perspectief dé reden om zorg te gaan verlenen. Dat vraagt dat je van mens tot mens in contact komt.” Zonder het te weten noemt hij daarbij de slogan van Curadomi “Zorg van mens tot mens”. “Maar je wilt dat dit meer is dan een slogan. Dat medewerkers in staat zijn de situatie en de persoon achter een zorgvraag te begrijpen. Goede communicatie is daarin erg belangrijk. Durf na een gesprek te vragen of je elkaar goed hebt begrepen.”

Uitgave van Lelie zorggroep

zorging thuis valt. Als het echt noodzakelijk is dat dit wel gebeurt, dan probeer je dat met goede argumenten te onderbouwen, zodat we toch die tweede mijl kunnen lopen en iemand niet hoeven te laten zitten. Maar in zo’n situatie kun je ook het verschil maken door juist mee te denken over een andere oplossing. Is er geen buurvrouw of kerkelijk vrijwilliger die zou kunnen helpen?” Toch beïnvloeden de kaders wel haar denken, merkt Adriana. “Pas liep ik tegen een maximum aantal uur van twaalf uur zorg per week aan, terwijl er eigenlijk meer nodig was. Dan merk je dat je hart wordt beïnvloed door de eisen die gelden.” HELPEN BIJ ANDERE ROL Doordat zij als wijkverpleegkundige in gesprek met de cliënt de omvang en de vorm van de geboden zorg mag bepalen (binnen de kaders die de verzekeraar daarvoor stelt), ervaart Adriana vrijheid voor een eigen aanpak. “Soms bestaat de zorg nog meer uit het ondersteunen van de mantelzorger, dan dat we zelf concreet zorg bieden. Zo ging een periode van het uur zorg dat we per dag boden, twintig minuten op aan de directe zorg voor meneer en 40 minuten aan het ondersteunen van zijn vrouw. Haar man hallucineerde en zei soms lelijke dingen tegen zijn vrouw. Dat vond zij moeilijk. Besef wel dat het rouwproces vaak al begint voor het overlijden. ‘Ik kan toch niet de laatste weken van zijn leven met hem gaan zitten kibbelen?’, zei ze. Het was heel mooi om haar handvatten te geven en haar zo te helpen omgaan met haar rolverandering. Hierdoor was uiteindelijk maar een uur per dag zorg nodig voor haar stervende man.” Daarbij maakt Bart de kanttekening dat christelijke zorg een ideaal is. “De zorg die je uiteindelijk kunt bieden, wordt ook beïnvloed door bijvoorbeeld de vraag wat een verzekeraar vergoedt. Dat vraagt om een kritische houding. Hoe kan ik in deze situatie toch liefdevolle zorg bieden?”

Bart: “Liefdevolle zorg vraagt om een kritische houding” LIEFDE IN TIJD VAN BEZUINIGINGEN Met het noemen van de vergoedingen snijdt hij direct een gevoelig punt aan. Er wordt bezuinigd op de zorg. Hoe zorg je ervoor dat die dan nog liefdevol blijft? “Wij proberen daarin inventief te zijn”, zegt Adriana. “De zorgverzekeraar kijkt mee en zegt bijvoorbeeld dat het bereiden van een maaltijd niet meer onder ver-

Adriana: “Het rouwproces begint vaak al voor het overlijden” IN GESPREK Adriana merkt dat sommige collega’s het lastiger vinden om deze ruimte te pakken. “Ik probeer dat binnen het team wel te stimuleren. Als je meer tijd nodig hebt: geef het aan!” Bart: “Zorg is ook mensenwerk. Je kunt niet van elke zorgverlener verlangen dat hij of zij optimaal presteert in het ideaal dat wij hier schetsen. Daarom is het ook belangrijk om zoiets in teamverband te bespreken en van elkaar te leren.” Liefdevolle zorg kun je niet afvinken op een lijstje. Maar wel bespreken. “Maak er eens het eerste agendapunt van je vergadering van. Is het een beetje gelukt de afgelopen tijd om liefdevolle zorg te

Advertentie

De Hollandse wind in uw haren? 0800 - 0468

voor meer informatie

HET GEVOEL VAN VRIJHEID EN ONAFHANKELIJKHEID

Door weer en wind op pad, een boodschapje doen of een tochtje door het park. Fietsen wilt u niet opgeven. Dat hoeft ook niet. SenZup heeft een uitgebreid assortiment comfortabele driewielfietsen met verlaagde instap en/of elektrische ondersteuning. Bel 0800 - 0468 voor een vrijblijvende proefrit in uw eigen straat. Of kijk op www.senzup.nl voor meer info.

bieden? Of denk er eens over na op de fiets naar huis en deel dat met collega’s.”

Bart: “Liefdevolle zorg kun je niet afvinken, maar je kunt wel met elkaar bespreken of het gelukt is liefdevolle zorg te bieden” Dat het thema op het teamoverleg van Adriana terugkomt, is zeker. “Alleen de reacties op de vraag in de groep, geven al genoeg stof om over door te spreken. Wat ik ook meeneem is het punt van de communicatie. Altijd even vragen ‘hebben we u begreó pen?’ Dat ga ik zeker toepassen.” Wilt u meer weten over Curadomi in Veenendaal? Kijk op curadomi.nl/ veenendaal

EXTRA LAGE INSTAP

Eenvoudig open afstappen Maximale stabiliteit (veilig) Sportief uiterlijk

Voldoende bagageruimte Comfortabele zitting Voorzien van AXA slot

DRIEWIELFIETSEN MET LAGE INSTAP • V.A. 1.399,-

Onze toonzaal bezoeken?

Oosteinde 6 2991 LG Barendrecht Tel. 0800 - 0468

8,5

Kijk voor meer info op www.senzup.nl

Uitgave van Lelie zorggroep

Zorg uit handen geven Wil Pons moest de zorg voor haar man na jaren overgeven aan het personeel van De Burcht. Hoe is dat? “Je gaat ervan uit dat je het zelf het best doet. Ik vond het heel moeilijk om dat over te geven.” “Het viel mij zwaar om mijn man naar het verpleeghuis te brengen. Het ergste vond ik om alleen thuis te komen. Hij was weg. Zijn stoel was weg. Het heeft me heel veel moeite gekost om dat te accepteren”, zegt Wil Pons – Hordijk (81). Toen zij in het ziekenhuis moest worden

opgenomen voor een operatie, moest zij de zorg voor haar man overdragen aan verpleeghuis De Burcht. Eigenlijk liep zij al lange tijd op haar tenen. Uit liefde voor haar man was ze bereid ver te gaan. Maar was het nog verantwoord? “Een keer is hij ‘s nachts gevallen en kreeg ik hem niet meer overeind. Toen heb ik maar een kussen gepakt en ben ik naast hem op de grond gaan slapen.” OVER GEVEN Op 65-jarige leeftijd kreeg Gijsbert op Koninginnedag een beroerte, later gevolgd door een aantal tia’s. “Hij was net met pensioen. We hadden grootse plannen,

Wat is liefdevolle zorg voor Wil Pons? Goede begeleiding, vriendelijkheid, oprechtheid, luisteren, humor, openstaan(ook voor kritiek), menswaardig, respect.

maar het liep anders”, zegt Wil. Gijsbert werd vergeetachtig en viel regelmatig. Hij had langzamerhand steeds meer zorg nodig. Wil deed zoveel mogelijk zelf. Wassen, aankleden. “Je wilt de zorg zo lang mogelijk zelf in de hand houden. Ik ken mijn man van haver tot gort. Je gaat ervan uit dat je het zelf het best doet. Dat vond ik heel moeilijk om over te geven.” Toen het wassen te zwaar werd voor Wil, moest de thuiszorg toch komen helpen. “Dat er een zuster langskwam om hem te wassen, dat vond hij vreselijk.” “Hij is altijd heel preuts geweest”, zegt dochter Randy. “Dat maakte het ook lastig voor mij als dochter om hem te helpen.” “Dan kan het soms ook helpen als een vreemde dat doet”, zegt verpleegkundige Paula Verschoof. Paula heeft de familie Pons zowel in de thuiszorg als in het verpleeghuis geholpen. Hoe doe je dat? De zorg overnemen van een liefhebbende vrouw? “Ik probeer veel te praten met mensen. Geduld te hebben. En ik kijk waar ik kan helpen. Toen meneer Pons eenmaal in De Burcht werd opgenomen, accepteerde hij de zorg ook makkelijker dan toen hij nog thuis was. Het is dan wel fijn als je weet wat iemand wel of niet prettig vindt. Zolang als het ging heeft hij zich deels nog zelf gewassen, bijvoorbeeld.”

GEDWONGEN GESCHEIDEN Een van de moeilijkste dingen was voor de familie Pons dat vader en moeder gedwongen gescheiden werden. “Ik heb staan huilen toen hij het verpleeghuis binnen kwam”, zegt Randy. “Het hoort eigenlijk niet, dat je vader en je moeder uit elkaar moeten. Aan de andere kant is het goed dat het er is. En het is ook fijn dat mijn moeder nu ook in De Burcht kan wonen, in haar eigen appartement. Dat kan ook niet in elk verpleeghuis.” Dat beaamt Paula. “Vanwege het verschil in zorgbehoefte kunnen mensen niet altijd bij elkaar blijven wonen. Maar zorg dat ze bij elkaar in een huis komen als het enigszins kan.” Gijsbert woont inmiddels op de gesloten afdeling waar mensen met klachten als

dementie wonen. Het is moeilijk in hem de echtgenoot, vader, politieman en diaken te herkennen die hij altijd was. Toch is hij zichtbaar blij met de aandacht als Wil, Randy en een kleindochter hem opzoeken op zijn kamer. Hij tuit zijn lippen en vraagt om een kus. Een teken van genegenheid, ook al kan hij al die gezichten bij zijn bed niet direct thuisbrengen. Wil en Randy geven hem een kus, en aaien over zijn hand. STEUN AAN HET GELOOF Wil heeft waardering voor de verzorgenden in verpleeghuis De Burcht die hard werken om liefdevolle zorg aan haar man en de anderen te geven. Ze merkt wel dat zij door bezuinigingen op de ouderenzorg vaak onder tijdsdruk moeten werken. Daarom probeert Wil, zolang het kan, ook zelf voor

een kopje koffie in de gezamenlijke huiskamer te zorgen, of een praatje met een van de bewoners maken. “Ik heb ook best weleens kritische punten gehad. Dan stap ik gerust naar de zuster om dat te bespreken. Zij nemen toch mijn taak over, dan mag ik daar ook iets van vinden. Al snap ik goed dat het anders is dan wanneer je nog samen thuis woont. Daar kun je samen aan tafel schuiven en eten wat je het lekkerst vindt. Dat kun je hier niet opleggen.” Aan de muur van de kamer van Wil hangt een houten kruis. In de vensterbank liggen twee Bijbels. “Ik heb veel steun gehad aan mijn geloof in het hele proces”, zegt ze. “Wat de toekomst brengen moge. Mij geleidt des Heeren hand. Ken je dat lied? Dat heb ik mogen ervaren.”

Thuisgevoel en een luisterend oor

Maar ook het verhaal van verdriet en afscheid nemen van het leven zoals het was. Soms is het luisterende oor van een vrijwilliger, vaak van een verzorgende en zo nodig van de arts, de maatschappelijk werker, de geestelijk verzorger of de psycholoog. Het gaat vooral om vertrouwen. Vertrouwen in goede dagelijkse zorg, vertrouwen in medische zorg en vertrouwen in de geestelijke en psychische zorg. Dit vertrouwen ontstaat alleen maar wanneer je elkaar wilt begrijpen en tijd maakt voor het gesprek. Bij rouw horen gevoelens van boosheid, wanEen thuisgevoel creëren, dat is belangrijk. Geen hoop, verdriet en uiteindelijk acceptatie. Deze Luisterend oor bezoektijden, net zoals thuis. Daarnaast is het heel belangrijk dat er een luis- gevoelens uit iedereen op een andere manier. Zelf koffie kunnen zetten en daar samen van Om te weten wat er speelt en waar we kunnen terend oor geboden wordt. Zodat we door hun genieten en je ook even terug kunnen trekken op een kamer met eigen spulletjes, zodat je toch levensverhaal de mensen beter leren kennen en ondersteunen, is het gesprek dus van groot belang, daar maken we graag tijd voor.” nog privacy hebt en de mooiere momenten met zorg en activiteiten op maat kunnen bieden. elkaar kunt delen. Voor de (nieuwe) bewoner geldt natuurlijk ook dat die zich beter thuis Hoe begeleidt Lelie zorggroep de overgang kan voelen met vertrouwde eigen spullen en van zorg thuis naar het verpleeghuis? Lenie Vermeer, ouderenpsycholoog bij Lelie zorggroep de bekende foto’s en schilderijtjes. Een eigen beddensprei en je eigen luie stoel kunnen veel vertelt: goed doen in een periode dat alles angstig en “De zorg uit handen geven, dat klinkt makkeonzeker is. lijker dan het is. Je moet je naaste, het liefste Wanneer zowel bewoner als bezoek zich weldat je hebt in het leven, aan een onbekende kom voelt, is dat goed voor beiden. Een periode overlaten. Als medewerkers van Lelie zorggroep realiseren we ons dat zeker, soms ook uit van verdriet en rouw wordt op deze manier iets verzacht. eigen ervaring.

Uitgave van Lelie zorggroep

Advertentie

Wij geloven in christelijke zorg Wij zien het leven als een wonder, een geschenk van God. Waardevol, maar ook kwetsbaar. Als het leven als een geschenk wordt gezien, blijft het leven van waarde. Zelfs als gezondheid afneemt. Juist dan verdient het leven zorg, aandacht en bescherming. Meer informatie over Pro Life? Vraag dan een vrijblijvend informatiepakket aan. U ontvangt dan in november een offerte, ons zorgmagazine Liv en de CD â&#x20AC;&#x2DC;Voices of Graceâ&#x20AC;&#x2122; van Filiae.

Kijk voor meer informatie op prolife.nl/informatie

Van mens tot mens

Marjolein Pruis (35) Wim Meijvogel (48) Roseanne Barnhoorn (26)

Tot de dood ons

scheidt

Het was best spannend om de eerste keer aan het werk te gaan bij Wim en Marjolein, zegt Roseanne, huishoudelijke hulp bij Curadomi in Katwijk. “Ik belde aan, maar zouden ze dat wel horen?” Wim bleek een triller in zijn zak te hebben en deed vriendelijk open. Op tafel lag een papiertje waarop Wim en Marjolein zich voorstelden en hun verzoeken voor het huishouden hadden genoteerd. Beiden hebben de ziekte van Usher en zijn hierdoor vanaf hun geboorte doof en slechtziend. Hun zicht wordt steeds slechter en beperkt zich tot wat recht voor hen gebeurt. Wim kan bijna niets meer zien. Marjolein gelukkig nog wel. Zo kan zij een laptop met een zwarte achtergrond en grote witte letters gebruiken. Als het koffietijd is, gaan Marjolein, Wim en Roseanne aan tafel zitten en kan het ‘chatten’ beginnen. Marjolein tolkt het gesprek door naar Wim, door gebaren in zijn handpalmen te geven. “Het viel uiteindelijk wel mee toch?”, vraagt Marjolein aan Roseanne. Voor het interview is er vandaag een tolk aanwezig die haar vraag vertaalt. “Het viel heel erg mee”, zegt Roseanne. “Ik doe hetzelfde als op andere adressen, maar het gaat op een iets

andere manier. Ik moet wat meer opletten waar alles staat en het op dezelfde plek weer terugzetten. Anders kunnen ze het moeilijk terugvinden. En de stofzuiger moet ik langs de muur zetten, anders kan Wim erover struikelen. Ook het praten via de laptop kost wat meer tijd. Maar gelukkig krijg ik een half uurtje extra.” Wim en Marjolein zijn dik tevreden met hun hulp. “Ze is heel rustig en leert snel. Dat Roos onze vaste hulp is, geeft rust. We worden er moe van als we steeds weer uit moeten leggen wat hier aan de hand is.” Als Roos op vakantie gaat, slaat het stel de huishoudelijke hulp liever twee weken over, dan dat ze een tijdelijke hulp krijgen. “Dan stofzuig ik zelf wel op de gok”, zegt Wim. Marjolein: “We vinden het belangrijk dat Roos ons niet ziet als onze beperking, maar als mens.” Roos vindt het op haar beurt leuk om eens bij jonge mensen in huis te kunnen helpen. “Ik blijf hier graag helpen.” Marjolein: “Tot de dood ons scheidt.” Curadomi en Agathos bieden hulp bij huishouden in verschillende gemeenten. Kijk op onze website voor het aanbod. Uitgave van Lelie zorggroep

Fotoreportage

“‘k Zal zolang ik leef, mijn psalmen vrolijk wijden aan zijn lof”

De paaskaars, teken van hoop. Zo, zwaar!

Het thema beestenboel gaat leven met puppy Maylo

Veilig en

welkom bij God Op locatie Westerstein in Rotterdam Hoogvliet houdt geestelijk verzorger Egbert Bos elke maand een belevingsgerichte dienst. De dienst is speciaal gericht op cliënten met dementie en sluit aan op hun beleving van het geloof. “Bij God zijn we altijd welkom.” Met die woorden begroet Egbert Bos één van de gasten. “En veilig” vult zij aan. Ze heeft duidelijk zin in de dienst: “We maken grapjes en menen het ook ernstig.” Voorganger en geestelijk verzorger Egbert Bos verwelkomt elke gast met een persoonlijk woord. Het is een feest om hier binnengehaald te worden. Dat is op de gezichten te zien en aan de reacties te horen. Alle gasten wordt een persoonlijk welkom toegezongen met het lied: “Wees welkom, wees welkom (gevolgd door de naam van de gast) in de naam van de God van Israël.” Zingen is een belangrijk onderdeel van de dienst. De liederen worden van harte meegezongen, oude liederen, bekende wijzen en iedereen zingt mee: ‘Zing vrolijk in verheven psalmen…’ Een doosje met zegeningen is aanleiding om met elkaar over alledaagse dingen door te praten. Normale dingen zijn vaak heel bijzonder, legt Egbert uit. Bezoek, herinneringen aan vroeger, liefdevolle mensen: allemaal zegeningen.

Iedereen wordt persoonlijk welkom geheten met het zegenlied

Bij het thema ‘beestenboel’ gaan de beesten rond: van een schaap, vos, een echte parkiet, tot hond Maylo. Waarom heeft God de dieren geschapen? Omdat het zo mooi is, je kunt ervan genieten. Behalve van de leeuw: “Ik blijf er liever bij uit de buurt” zegt één van de gasten.

Uitgave van Lelie zorggroep

Advertentie

Verder groeien in Zorg? Uitgeleerd? Dat ben je nooit. Blijf studeren. Om nog beter te worden in je vak. Door te groeien in jouw organisatie. Of jezelf te ontwikkelen als persoon. Daar helpen wij jou bij. Met cursussen, trainingen, maatwerkopleidingen, post-hbo’s en masters die helemaal zijn afgestemd op de wensen van professionals, bedrijven en organisaties. De CHE heeft een breed aanbod van opleidingen voor professionals, met dezelfde kwaliteit als je gewend bent van onze hbo-opleidingen op het gebied van zorg en welzijn.

Post-hbo’s Gezondheidszorg / Bestrijding Mensenhandel: een multidisciplinaire benadering* / Casemanagement dementie / International Public Health / Praktijkverpleegkundige in de huisartsenpraktijk / Praktijkondersteuner huisartsenzorg GGZ * / Praktijkondersteuner in de Huisartsenpraktijk DA*

Deeltijd bachelor opleidingen / Verpleegkunde OPEN AVOND 8 DECEMBER

/ / / / / / / / /

Omaha system Indiceren voor wijkverpleegkundigen* Minisymposium Zelfregie Motiverende gespreksvoering voor verpleegkundigen en andere zorgprofessionals Omgaan met agressie Palliatieve zorg Astma COPD voor Praktijkverpleegkundigen Diabetes Mellitus voor praktijkverpleegkundigen Ouderenzorg voor Praktijkverpleegkundigen

* Start nog dit studiejaar

Cursussen/trainingen

Professionals / Deeltijdopleidingen / Masters / Post-hbo’s

/ Trainingen / Cursussen / Maatwerk

SCHRIJF JE NU IN! CHE.NL/PROFESSIONALS

Vanuit de Raad van Bestuur Wat écht belangrijk is voor liefdevolle zorg, wordt niet bedacht in onze bestuurskamer, maar in het gesprek tussen onze zorgverleners en de cliënt.

Wat is écht belangrijk? Wat is écht belangrijk? Die vraag dringt zich op in een roerige en onzekere tijd waarin er veel verandert. In het vorige Lelie magazine hebben we aandacht besteed aan de veranderingen in de zorg. Die zijn geweest en zullen blijven komen. De afgelopen periode zijn er ook binnen Lelie zorggroep ingrijpende keuzes gemaakt. Wat doen we nog wél, en wat doen we niet meer, was voortdurend een dilemma. Ook in die omstandigheden tonen onze medewerkers elke dag het beste van hun kunnen. Dat verdient diep respect en waardering. Dat Lelie zorggroep in financieel opzicht weer gezond aan het worden is, verdient een groot compliment aan al onze medewerkers! HOE DOEN WE ONS WERK?

Toch houdt de vraag ‘wat is echt belangrijk?’ ons bezig. Het antwoord ligt voor de hand. U denkt wellicht: zorg verlenen. Vanuit ons hart voor de cliënt willen we allemaal graag zorg bieden en hard werken. Dat doen we niet alleen door zorg te bieden, maar ook door aandacht te hebben voor een goede invulling van de dag. En als (christelijke) zorgorganisatie sluiten we zoveel mogelijk aan bij de levensovertuiging van onze cliënten, zodat iedereen zich bij ons thuis voelt. Dat doen we met bezieling en bewogenheid voor onze naaste. “Maar”, zult u wellicht zeggen: “Dat mag ik toch verwachten van iedere zorgorganisatie?”. Dat klopt. Het gaat er niet alleen om wat we doen, maar met name om hoe we zorg en hulp bieden en hoe we ons werk doen. Lelie zorggroep werkt met haar ‘Programma Betere

zorg’, aan de kwaliteit van haar zorgverlening. Dat programma is belangrijk, omdat liefdevolle zorg in de eerste plaats professioneel goede zorg is. Wat écht belangrijk is voor liefdevolle zorg, wordt niet bedacht in onze bestuurskamer, maar in het gesprek tussen onze zorgverleners en de cliënt. “Wat is voor u belangrijk?” Die vraag gaan onze zorgen hulpverleners vaker stellen, om goed aan te sluiten bij wat u nodig heeft voor een goede dag. Wij bieden zorg van mens tot mens. Dat betekent dat we ook onze medewerkers vragen wat voor hen belangrijk is. De afgelopen maanden hebben wij als bestuurders op veel plaatsen een werkbezoek afgelegd. Ons valt op dat onze medewerkers bevlogen en betrokken hun werk doen. In die gesprekken beluisteren wij dat breed wordt gedeeld dat het leven waarde(n)vol is en het gesprek over zingeving als belangrijk wordt ervaren. De identiteit van Lelie zorggroep, die gebaseerd is op de Bijbel, beweegt ons tot liefde voor de medemens. Zo willen wij voor cliënten en andere belanghebbenden een betrouwbare partner zijn, gericht op een langdurige relatie. Dat is écht belangrijk! Wij zouden het ontzettend mooi vinden als we samen komend jaar dit gesprek over wat écht belangrijk is in de zorg kunnen vervolgen. Henk Möhlmann Hendrik Jan van den Berg Raad van Bestuur

Uitgave van Lelie zorggroep

Gebed ter naged

achtenis aan

Florence Nightin

gale dat eenmaa

per jaar in de A Lutherse kerk w

nglicaanse en

Lees meer over

ordt gebeden.

Florence Nightin

op pagina 26 en

gale

27.

Mantelzorger in de zorg Niet dat Ans er de kantjes vanaf loopt. Nog altijd probeert ze elke dag even bij haar moeder langs te gaan, die vlakbij woont in een aanleunwoning. “Er is pas een aantal nieuwe mensen op de galerij bij haar komen wonen. Ze komen bij elkaar op de koffie. Dat verlicht de mantelzorg. Ik zorg wel voor een lekkere koek en kan even naar huis in mijn pauze.” Ook met haar zwager probeert ze geregeld een leuk uitstapje te maken.

Ans in gesprek met een cliënt

Verzorgende Ans Ouwehand is mantelzorger. Die ervaring helpt haar om net wat extra aandacht te geven aan mantelzorgers die zij tegenkomt in haar werk. “Ik weet hoe het voelt als je je soms moet vierendelen als mantelzorger, omdat allerlei mensen aandacht vragen”, zegt Ans Ouwehand. De verzorgende bij Curadomi in Katwijk is mantelzor-

ger van haar moeder van 84 en van haar zwager met een verstandelijke beperking. Pas de laatste tijd heeft zij een goede balans gevonden tussen het zorgen voor de ander en het leiden van een eigen leven. Die ervaring deelt Ans nu met mantelzorgers van cliënten. “Ik heb dit jaar voor het eerst van mijn balkon genoten. Ik heb geleerd ook voor mezelf op te komen. Dat was een harde leerschool. Maar het heeft me veel gebracht.”

COMMUNICEREN Ans ziet in haar werk in de thuiszorg veel mantelzorgers die worstelen met dezelfde vragen als zijzelf. Wanneer doe je genoeg? Hoe reageer je als je voor je gevoel al op je tenen loopt en toch te horen krijgt dat er meer van je wordt verwacht? “Zeker de oudere generatie kan een claim leggen op de kinderen en zeker op de dochter.” De sleutel ligt volgens haar in duidelijk communiceren, terwijl dat er vaak bij inschiet. “Ik probeer mantelzorgers altijd een hart onder de riem te steken. Zijn er mensen uit de kerk die eens langs kunnen komen? Of: heb je al geprobeerd uit te leggen hoe je het zelf ervaart? Dat je niet altijd koffie kunt komen drinken, omdat je zelf ook een leven hebt met kinderen, kleinkinderen, werk en vrijwilligerswerk. Laat weten dat je zo vaak als mogelijk komt. En probeer als het een keer niet lukt, gewoon eens te bellen om dat te vertellen.”

De verzorgende adviseert de verwanten van cliënten ook een schriftje bij te houden met hun bezoeken. “Daar kijk ik ook altijd even in als ik iemand kom verzorgen. ‘Wat leuk, u heeft gisteren bezoek gehad’, zeg ik dan. En zo herbeleven ze de aandacht.” Haar belangrijkste advies is: blijf mantelzorg met plezier geven en zie het niet als enkel een verplichting. Dan hangt het als een zwaard van Damocles boven je hoofd en ga je minder vaak, uiteindelijk. “Mantelzorg vreet energie. Daarom heb je af en toe ook iets nodig dat je energie opbouwt.” ERVARING MET VERLIES DELEN Ans heeft niet alleen ervaring als mantelzorger van haar moeder en zwager. Achttien jaar geleden werd zij weduwe toen haar man overleed aan kanker. Vijf weken lag hij thuis op bed. Een intensieve periode. “Er bestond toen nog geen hospice en ook palliatieve thuiszorg zoals we dat nu kennen, was er nog niet. Wat was ik blij toen de dominee aanbood vrijwilligers van de kerk langs te sturen. Als zij een uurtje kwamen, kon ik mijn hart luchten. Of eindelijk even een blokje om terwijl er toch iemand bij mijn man was.” Ook die ervaring gebruikt Ans jaren later nog om families te ondersteunen in de laatste fase van een ziekbed. “Mensen vragen naar je achtergrond. Als je vertelt dat je weduwe bent, geeft dat vaak een bepaalde openheid. Je hebt ervaring met ‘het verliezen van’. Dat is wel kwetsbaar. Mensen stellen vragen die soms hard

Ans probeert elke dag even bij haar moeder langs te gaan

binnenkomen. Maar je kunt wel naar je gevoel antwoorden en hen een stap verder helpen.”

mij veel meer. Dan laten mensen zien wat je voor hen hebt kunnen betekenen op die momenten.”

De dankbaarheid van families na afloop van zo’n proces vindt Ans heel bijzonder. “Als een familie na het overlijden nog een plantenbakje langs komt brengen. Ik heb het inkomen van mijn werk nodig voor mijn levensonderhoud, maar zoiets doet

Is het niet pijnlijk om op die manier het eigen rouwproces te herbeleven? “Ik ervaar het niet als herbeleven. Meer als dat ik de mogelijkheid heb om mensen te kunnen ondersteunen vanuit mijn ervaring. Daar ben ik alleen maar dankbaar voor.”

Zingen tijdens het douchen Wat is liefdevolle zorg voor Ans Ouwehand? “Dat is zorg die je geeft vanuit je hart. Je komt niet alleen iets doen, maar bent betrokken op de mensen voor wie je zorgt. En als iemand het nodig heeft, even een blijk van erkenning tonen of een arm om iemands schouder. Ik houd heus wel voldoende afstand. Maar zo af en toe, kan het mensen goed doen. Ik weet zelf zo goed hoe het is om die arm om de schouder te moeten missen. Het aantrekken van de steunkous is soms eerder bij- dan hoofdzaak.” Ans ervaart ook dat mensen hun verhaal bij haar kwijt willen, of iets willen delen met haar. “Ook over geloofszaken. Dan willen mensen even hun hart luchten en kan ik er ook voor hen zijn.” Dat leidt soms tot mooie voorvallen. “Laatst was ik op zondag bij een vrouw. Ze had Nederland Zingt aan staan. Terwijl ik haar aan het douchen was, zei ze ‘Hé dat versje ken ik. Is het raar als ik mee ga zingen?’ ‘Nee, natuurlijk niet. Ik ken het liedje ook. Zullen we het samen zingen?’, reageerde ik. En zo stonden we ‘Hijgend hert der jacht ontkomen’ te zingen, terwijl ik haar rug aan het schrobben was.”

Uitgave van Lelie zorggroep

Advertentie

Gegeven&Ontvangen De relatie tussen cliënten en zorg- of hulpverleners is vaak heel bijzonder. Over en weer kunnen we iets geven en ontvangen. Veel medewerkers van Lelie zorggroep zijn dankbaar om wat ze ontvangen van cliënten. Heeft u ook iets moois ontvangen? Laat het weten via leliemagazine@leliezorggroep.nl.

geeft om in te mogen gaan, daar waar geen zorgen, verdriet of pijn meer zijn. Als ik terug kijk heb ik voor rust mogen zorgen op verschillende manieren: mijnheer kreeg de zorg die nodig was en de familie kon rustig slapen. Tijdens het condoleren was er een zeer dankbare familie die aangaf dat de nachtdienst voor hun veel betekend heeft. Ook bij het graf is deze dank uitgesproken. Bijzonder om deze dank zo terug te krijgen!” Gerda Chevalking

Ik word er weer blij van, terwijl het al ongeveer 7 jaar geleden is.” Hetty Brink

LEUKE UITJES “Dhr. Leeuwenhoek komt al bijna zes jaar op de dagbehandeling en dan ken je elkaar goed. Liefdevolle zorg is even vragen naar zijn vrouw of de wedstrijduitslag van

OP HET GOEDE MOMENT “Één verhaal is me altijd bij gebleven. Ik was bezig een terminaal zieke man te verzorgen. Wisselligging, verschonen, crème… Terwijl ik bezig was zei hij: ‘Je bent een goede kracht’. Dat gaf mij zoveel positieve energie! Het raakte me, omdat het een terminaal zieke man was en ik op dat moment zo’n opmerking nodig had…

DANKBARE FAMILIE “Ik denk terug aan een cliënt die maar 24 uur in zorg is geweest. Mijnheer was ernstig ziek en zou binnenkort overlijden. Ik had dienst en heb die nacht voor mijnheer kunnen zorgen. De familieleden konden door mijn aanwezigheid een nacht slapen. Mijnheer is de volgende morgen overleden in het bijzijn van echtgenote en dochter. De dood, de laatste vijand moest overwonnen worden. Bijzonder als de Heere de rust

Feyenoord en een potje Triominos spelen. Helpen bij het bloemschikken, omdat de fijne motoriek wat moeilijk gaat, zodat mijnheer met een mooi bloemstukje voor zijn vrouw naar huis kan gaan. Mooi om terug te krijgen dat hij hele fijne herinneringen heeft aan de extra speciale activiteiten, zoals uitstapjes: een ijsje eten in de zomer of de zaalactiviteiten waarbij zijn vrouw mee mag!” Daphne Euser

Uitgave van Lelie zorggroep

Waardigheid en trots bij Lelie zorggroep

Een zinvolle dag is Wat is voor u een zinvolle dag? Dat is de vraag die we voorlegden aan onze cliënten die zorg ontvangen vanuit de Wet Langdurige Zorg. Ze kregen een prachtige rode roos, met daaraan een kaartje om het antwoord op te schrijven. Met de rozenactie betrekken we onze cliënten bij het programma Waardigheid en trots. Met dat programma wil staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid de langdurige zorg verbeteren. Daar werken we als Lelie

“Iema nd bezoek die op gebar komt en entaa l kent .” “Wat leuke bloeiende planten voor het raam langs het pad.”

zorggroep van harte aan mee. Elke cliënt een zinvolle daginvulling: dat is ons doel. De rozenactie levert concrete ideeën op over wat cliënten fijn vinden om te doen. Mooi om te zien hoe herkenbaar en alledaags de wensen zijn. Graag delen we er een aantal met u. Natuurlijk willen we die ideeën ook in de praktijk verwezenlijken.

Een zinvolle dag is voor mij:

t “Naar buiten. Ik genie n al van een bezoekje aa de markt of een ritje op de rolstoelfiets.”

n e t ei e t i tc iv en d g.” “A buit lin e d af

“Alles met blo emen en natuu r: Buiten zijn!” “Eens e ten bui tenshuis. B ijvoorb eeld ee visje of n patatje halen.”

Column

voor mij… inkelen w g i ll e z e g “Eens ng. Films i d i e l e g e b met llig een e z e g s n ee kijken of et mijn m n e k a m praatje at aan.” a r a p p a or geho “Werke n, ik h eb bij een tra nsportb edrijf gewerk t, iets n uttigs.”

beetje n ee e j e “Als z en begrijpen n.” e v e g t h c aanda “Vissen of helpen op de kinderboerderij.” Wat is voor ú een zinvolle dag? Laat het ons weten via leliemagazine@leliezorggroep.nl.

christelijke zorgverlener bestaat wel/niet/soms Een

(*doorhalen wat niet van toepassing is)

VERPLEEGHUIS IN ROTTERDAM 2017 Mijnheer Meijer: “Dus u bent christelijk? Geeft u dan ook christelijke zorg?” Rachid: “Ja mijnheer, dat is wel waar ik naar streef. U hebt toch ook bewust voor dit huis gekozen?” Mijnheer Meijer: “Nou, het was ook omdat jullie zo dicht in de buurt zitten. Maar ik ben wel christelijk opgevoed, dus het voelt ook wel vertrouwd hier.” Rachid: “Mag ik u zeggen wat ik onder christelijke zorg versta en hoe dat binnen onze organisatie gezien wordt? Voor mij is christelijke zorg dat ik zo naar mensen probeer te kijken als Jezus Christus dat deed.” (…) Mijnheer Meijer: “Zo, dat is een mond vol. Maar waar blijkt dat dan uit? Wast u dan soms christelijk mijn billen?” Rachid: “Dat ligt eraan hoe u het bekijkt. Voor mij bestaat dat wel, want als ik u was, dan zie ik een lichaam dat God geschapen heeft. Daarnaast zie ik niet alleen een lichaam, ik zie ook een geest en een ziel. Ik zie een mens, een persoon met een geschiedenis en een levensverhaal. Ik hoor van mensen vaak dat ze dit merken in de manier waarop ik voor hen zorg.”

THUISZORG IN VEENENDAAL 2020 Mevrouw Dettler: “U bent zeker tegen euthanasie?” Denise: “Waarom vraagt u dat?” Mevrouw Dettler: “Omdat uw organisatie een christelijke organisatie is.” Denise gaat zitten: “Is dat een vraag die u bezighoudt? Ik wil daar graag een keer met u over praten als u dat goed vindt. Of, als u dat liever heeft: er is bij ons ook de mogelijkheid dat een geestelijk verzorger langskomt. Dat wordt weliswaar niet vergoed door de verzekeraar, maar dankzij onze jaarlijkse sponsorloop De Tweede Mijl en geld van kerken kunnen we dat toch aanbieden. Overigens bieden we dat ook via internet aan. Dan kunt u een gesprek hebben via uw computer of tablet.” Mevrouw Dettler: “Hmm, ik zal erover nadenken.” De vraag aan u als lezer is: als u deze gesprekken leest, bestaat een christelijke zorgverlener dan wel/niet/soms? Ontmoet u wel eens een christelijke zorgverlener? Simon Polinder is associate lector Christelijke Professie aan de Christelijke Hogeschool Ede. Hij doet onderzoek naar de christelijke identiteit van Lelie zorggroep. Zie ook: www.che.nl/christelijkeprofessie. De gesprekken hierboven zijn verzonnen, maar vloeien voort uit onze gesprekken met zorgmedewerkers binnen en buiten Lelie zorggroep

Uitgave van Lelie zorggroep

Advertentie

VEILIG EN COMFORTABEL BADEN EN DOUCHEN

Nooit meer over de hoge badrand stappen? Al ruim

mensen gingen u voor!

situatie voor

HET KAN MET HET UNIEKE DEUR-IN-BAD SYSTEEM VAN SENZUP! Veilig douchen in bad en heerlijk blijven baden. Het kan met het deursysteem in uw eigen bad van senZup. Binnen 1 dag plaatsen we het deurtje in uw huidige bad en dan hoeft u nooit meer over de hoge badrand te stappen. U zit dus ook geen dagen in de rommel. Wel zo fijn.

100% waterdicht met 5 jaar garantie In één dag geplaatst, zonder verbouwing

situatie na

Voordeliger dan een nieuwe inloopdouche Dit deursysteem past in bijna ieder bad

GRATIS BROCHURE OF THUISADVIES? BEL 0800 - 0468

uniek systeem, exclusief bij senZup verkrijgbaar!

Wij komen graag vrijblijvend bij u langs voor een goed advies en een passende offerte. Bel 0800 - 0468 om een afspraak te maken of de gratis brochure te ontvangen.

Oosteinde 6, Barendrecht | Tel. 0800 - 0468 | www.senzup.nl

Bekijk de beoordelingen op klantenvertellen.nl

86 8,

leliemag_dec

Benieuwd naar de mogelijkheden in uw badkamer?

Van mens tot mens

Paul Blokland (31) Quinity (22)

Begeleid wonen op het

kruispunt van je leven

“Nogal wat jongeren maken een valse start in hun eerste achttien jaar. Ik heb hier gezien hoe we met begeleid wonen het verschil kunnen maken voor deze jongeren. Zij komen bij De Reling op het kruispunt van hun leven. Hier gaat de knop om”, zegt Paul Blokland. Paul is ambulant hulpverlener bij Agathos en werkt onder andere op De Reling. Jongeren uit Gouda die hulp nodig hebben voordat zij op zichzelf kunnen gaan wonen, kunnen voor begeleid wonen terecht bij De Reling. Het door lokale kerken opgerichte woonproject bestaat dit jaar 25 jaar. Diakenen van Goudse kerken (Hervormd, Gereformeerd en Christelijk Gereformeerd) ontdekten ruim 25 jaar geleden dat voor deze jongeren nauwelijks aanbod was en zij tussen wal en schip vielen. Zij sprongen in dat gat met de oprichting van De Reling. Begeleiding door vrijwilligers bleek na verloop van tijd niet toereikend. Toen is Agathos gevraagd de professionele begeleiding te verzorgen.

Paul ziet dat de begeleiding vruchten afwerpt. “Ik zie veel jongeren die na hun verblijf op De Reling echt zelfstandig gaan wonen, bij wie het lukt werk te vinden, geld te sparen en een netwerk op te bouwen. Dat is gaaf.” Als mentor begeleidt Paul een aantal bewoners intensief, maar in de gezamenlijke huiskamer staat hij klaar voor alle jongeren. Een van hen is Quinity (22). Zij woont nu een jaar op De Reling. Het contact met haar ouders was verbroken en langer bij haar oma wonen was geen optie. Nu leert zij school met werk te combineren en geld opzij te zetten om op zichzelf te kunnen wonen. “De begeleiding is heel fijn. Je leert omgaan met geld, maar ook met elkaar. Dat vond ik in het begin best lastig. Je moet jezelf ook een beetje aanpassen. De feedback van mijn mentor helpt mij bijvoorbeeld om minder snel boos te worden.” Wat Quinity gaat missen als zij straks op zichzelf woont? “De gezelligheid. En het toetje na de maaltijd. Dat hadden we thuis nooit.” Uitgave van Lelie zorggroep

Liefdevolle zorg volgens Florence Nightingale Lelie zorggroep viert elk jaar op 12 mei, de geboortedag van Florence Nightingale, de dag van de Verpleging. Wie was zij? Wat maakt haar zo bijzonder dat zij ons ruim honderd jaar na haar overlijden nog inspireert? Wat kunnen we van haar leren over liefdevolle zorg?

HOE HET BEGON

ce als Florence Nightingale werd geboren op 12 mei 1820 in Floren in het sse intere dochter van een welgesteld echtpaar. Ze had al jong Haar verzorgen van zieken. Ze trok zich het leed van anderen aan. huisvan rol de ouders verwachtten van haar dat ze zou trouwen en wilde haar vrouw op zich zou nemen. Dat leek Florence veel te saai. Ze te verbeging hersens gebruiken en haar kennis inzetten om de verple teren. Ze liep stage bij de diaconessen in Kaiserswerth en bij de nonnen in Parijs. Daar zag zij van dichtbij hoe zij vanuit hun christelijk geloof zorgden voor hun naasten. Tegelijk was Florence erg geĂŻnteresseerd in NATIONALE HELD IN statistiek. Overal in Europa vroeg zij cijfers op over Florence Nightinga le is vooral bekend ziekte en sterfte en vergeleek die met elkaar. Al snel geworden door ha Krimoorlog. Dat wa ar rol in de s ee kennis en n oorlog tussen Ru zorg olle was ze ervan overtuigd dat liefdev sland en Turkije. en Frankrijk hielpe Engeland n de Turken. Nog van zaken altijd samen moeten gaan. voordat het Enge schot had gelost, lse le ge r een stierven de soldat en al bij tientallen ke ziekten. Floren aa n besmettelijce bood aan met een groep vrouwe taal bij de legerpla n na ar het hospiats in Turkije te ga an om te helpen. ging meer fout da In het hospitaal n goed. De riolerin g was verstopt. Er medicijnen, voed wa s gebrek aan sel en kleding. Flor ence gaf twaalf to dag leiding aan ha t vij ftien uur per ar team. Al snel bo ekte zij resultaat. werd een soepel lo H et hospitaal pende organisatie waardoor levens we Het succes kwam rden gered. uitgebreid in de En gelse kranten te st kwam terug als ee aa n. Florence n heldin en beslo ot haar praktisch wetenschappelijke e er va ring ĂŠn haar kennis met elkaar te combineren. M joen euro, bijeen et de 3,5 milgebracht door land il genoten, richtte zij School of Nursing de Nightingale op, die in 1860 we rd geopend in Lo nden.

IN DE LEER BIJ FLORENCE

on In 1859 publiceerde Nightingale haar beroemde boek Notes verpleNursing. What it is and what not. (Aantekeningen over zieken Haar ging) dat in haar tijd al in bijna elke Engelse huiskamer lag. d visie op verpleegkunde heeft tot op de dag van vandaag invloe : en is ook in het Nederlands vertaald. Een paar wijze lessen

Zoek het alternatief: ‘Grijp niet te snel naar medicijnen. Is het niet beter eerst de mesthoop voor de deur te verwijderen of een raam te plaatsen dat open kan?’ Verplegen is zorgen voor de juiste omstandigheden, zoals hygiëne, frisse lucht en rust: ‘Je behandelt geen ziekte, maar een mens.’ Leef mee met de patiënten: ‘De wanden van de ziekenkamer hangen vol met hun zorgen.’ Stel de mens centraal: ‘Een patiënt is geen meubelstuk dat je schoonhoudt en in een hoek plaatst, maar een mens. Zorg dat je hem of haar begrijpt en dat hij of zij jou begrijpt.’ Werken in de zorg is een roeping: ‘Verpleegkundige zijn, is een waardevolle roeping, die je serieus moet nemen. God plaatst het waardevolle geschenk van het leven vaak letterlijk in jouw handen. Een verpleegster moet een goede en snelle observator zijn en goed aanvoelen wat een patiënt nodig heeft.’

FLORENCE NIGHTINGALE INSTITUUT Het Florence Nightingale Instituut is hét online museum en platform voor de geschiedenis van verpleging en verzorging. Met filmpjes, objecten en foto’s vertelt het instituut haar verhaal. Neem een kijkje op www.fni.nl of volg hen op Facebook @FlorenceNightingaleInstituut Belangstelling voor de e-nieuwsbrief? Mail dan naar info@fni.nl

WAT KAN FLORENCE ONS NU NOG LEREN?

We stelden deze vraag aan Nannie Wiegman , directeur van het Florence Nightingale Instituut die zelf verpleegkundige is geweest. “De kracht van Florence Nightinga le was dat zij verpleegkundigen leerde een groot hart voor hun naasten te combineren met deskundige kennis. De ervaring tot 1900 was dat de katholieke en protestantse zusters werkten tot ze erbij neervielen. Soms wel 24 uur per dag. Dat ging heel lang goed, maar toen er echt med ische kennis nodig was, zoals bij het berekenen van med icatie, was pure bezieling niet meer voldoende. Dat Florence theorie en praktijk met elkaar verbond, is iets waar verpleegkundigen nu nog hun voordeel mee kunnen doen .” In Nederland werd verpleging nog lang intuï tief en niet gebaseerd op theorieën gedaan, zegt Wieg man. “Ik kom zelf ook uit die traditie. Wij werkten niet met protocollen. Je zag gewoon als iemand niet lekker lag en zei: “zal ik u eens lekker in de kussens zetten?” Door de toename van techniek en specialisatie in de verpleging, is het verplegen volgens protocollen onontbeerlijk. En juist dan is het de kunst voor de huidige verpleegkundige om, in navolging van Florence, de juiste mix te vinden tussen het werken volgens protocol en het oog hebben voor de mens achter de zorgvraag. Als jij vindt dat je door een bezuiniging of protocol geen liefdevolle zorg meer kunt geven, trek dan aan de bel bij de directie. Je bent als verpleeg kundige of verzorgende namelijk altijd in de eerste plaa ts de ambassadeur van je cliënt.” Wiegman vindt het fascinerend om te zien hoe sociale media de beroepsgroep helpen om ideeën uit te wisselen. “Zo werk je aan het delen van kennis over wat wel en niet werk t. Ik denk dat Florence daar zeker aan had mee gedaan als ze nu geleefd zou hebben.” Uitgave van Lelie zorggroep

Binnen Lelie zorggroep zijn veel mantelzorgers en vrijwilligers actief. Ze geven tijd, energie, aandacht en liefde aan hun medemens. Tegen al die vrijwilligers en mantelzorgers zegt Lelie zorggroep: hartelijk dank! Voor deze editie van het Lelie magazine staan een aantal vrijwilligers en een mantelzorger extra in het zonnetje.

Een Leliebloemetje

voor...

Wil Woensdre

cht

“Ik ben hier blijven hang en

”

“Voor iemand zorgen is in mijn familie heel normaal.” Aan het woord is Wil Woensdregt, zij was jarenlang mantelzorger voor haar tante die inmiddels overleden is. “Ja, en ik ben hier eigenlijk blijven hangen” zegt ze met een innemende lach. Regelmatig reist Wil nog steeds vanuit Apeldoorn naar Rotterdam. Nu als vrijwilliger en lid van de cliëntenraad.

“In mijn familie zijn nogal wat alleenstaande tantes en ooms. Wij hebben als nichten en neven de koppen bij elkaar gestoken en plannen gemaakt voor als de tijd daar is dat deze tantes en ooms steun nodig hebben. Samen met de tantes en ooms hebben we steunteams samengesteld uit nichten en neven die om hen heen zouden staan als dat nodig was. Mijn tante werd hulpbehoevend en kwam in verpleeghuis Pniël terecht. Daar heb ik haar samen met mijn neef Erik jarenlang ondersteund. Met liefde!” “Mijn enige zorg is dat wij als nichten en neven ook wat ouder worden. Veel van hen zijn ook alleenstaand. We hopen hiermee een voorbeeld te hebben gegeven aan onze nichten en neven. Maar of daar wat van komt? Dat clubje is maar klein en ze hebben een ander leven dan wij… Maar ik bekijk alles graag optimistisch hoor. Het zal wel goed komen!”

Middenin oud-Charlois in Rotterdam, ligt wooncomplex Waelestein. Tot 2015 was Waelestein een verzorgingshuis, maar sindsdien wonen hier ongeveer dertig senioren zelfstandig, met verpleging- en verzorging thuis van Lelie zorggroep. Doordat de vrijwilligers van het ‘oude’ Waelestein samen besloten om betrokken te blijven, is het gelukt om de huidige bewoners nog steeds een stukje gezelligheid te bieden. Zo verzorgen de vrijwilligers de dagelijkse maaltijd, en organiseren zij iedere week verschillende activiteiten. Zoals een spelletjesmiddag, een bingo, en zelfs gymnastiek. Maar ook is er binnenkort een muzikaal optreden en worden er samen kerststukjes gemaakt. Zonder de tomeloze inzet en betrokkenheid van deze groep liefdevolle vrijwilligers, was dit nooit gelukt. De groep wordt verwend met een kopje koffie, een stukje taart en een prachtige bos bloemen. Deze worden dankbaar in ontvangst genomen. Hoe liefdevol de inzet van de vrijwilligers is, blijkt als een aantal bewoners ook aanschuift. Er wordt direct een kopje koffie ingeschonken en een stukje taart gesneden. “Voor hen doen we het tenslotte.”

eeft l n i e t s e l Wae igers l l i w j i r v dankzij

Dappere m zorger v antelerdient een bloe metje

ZieZoZorg Verpleeghuis De Koningshof gaat sluiten Verpleeghuis De Koningshof in Rotterdam Lombardijen zal in de loop van volgend jaar sluiten. Het gebouw voldoet niet aan de eisen voor verpleeghuiszorg. De kosten om het gebouw aan te passen aan de noodzakelijke eisen kunnen niet gedragen worden door de eigenaar van het gebouw en Lelie zorggroep. Om die reden heeft Lelie zorggroep tot haar spijt moeten besluiten dat De Koningshof in de loop van 2017 dicht gaat. De bewoners en hun verwanten, evenals de medewerkers en vrijwilligers zijn hierover geïnformeerd tijdens een aantal bijeenkomsten. Lelie zorggroep beseft dat dit besluit grote gevolgen heeft voor de bewoners. Dit betekent immers dat zij naar een andere woonplek gaan verhuizen. Lelie zorggroep zal er alles aan doen om de komende maanden samen met bewoners en hun naasten te zoeken naar een passende nieuwe plaats om zorg en behandeling te ontvangen. Ook voor de medewerkers en vrijwilligers zoeken we waar mogelijk werk op een van de andere locaties in Rotterdam.

Nieuwe websites voor Lelie zorggroep

Mevrouw Zwanink uit Veenendaal zorgt 24 uur per dag voor haar echtgenoot die de ziekte van Alzheimer heeft. Haar echtgenoot heeft soms buien waarin hij boos is op haar. Daarnaast moet zij continu op hem ‘passen’ om ervoor te zorgen dat hij niet gaat dwalen. De dementieklachten nemen de laatste tijd ook toe. Meneer weet dan niet meer waar de trap naar boven is bijvoorbeeld. Drie keer in de week gaat hij nu naar een zorgboerderij, zodat mevrouw Zwanink ook wat tijd voor zichzelf heeft. De thuiszorg van Curadomi komt hier alleen maar in de ochtend van maandag tot en met vrijdag. “Dat is echt heel weinig! De rest doet mevrouw allemaal”, zegt wijkverpleegkundige Anna Schaafsma. “We waarderen enorm hoe zij hiermee omgaat. Ze is een heel dappere vrouw die zeker wel een bloemetje verdient!”

Lelie zorggroep en haar merken Agathos en Curadomi krijgen begin 2017 nieuwe websites. Centraal op de nieuwe sites staat een handig kaartje waarop u direct kunt vinden wat Lelie zorggroep in uw omgeving te bieden heeft. Elke locatie en elke gemeente waar Lelie zorggroep actief is, krijgt een eigen pagina. Op die manier kunt u snel informatie over Lelie zorggroep bij u in de buurt vinden, zoals het laatste nieuws en activiteiten. Via deze locatiepagina´s stellen de teams zich aan u voor en kunt u direct in contact komen met onze medewerkers. Wie in Katwijk woont, kan straks bijvoorbeeld direct naar www.curadomi.nl/katwijk. Onze activiteiten in Rotterdam en omgeving brengen we samen op één site: www.leliezorggroep010.nl. Wilt u straks meer weten over bijvoorbeeld locatie Siloam? Dan gaat u naar www.leliezorggroep010.nl/siloam. Begin 2017 hopen we de nieuwe sites klaar te hebben. Houd de websites dus in de gaten!

Lelie zorggroep medeorganisator symposia Voltooid Leven Bent u beroepsmatig, als vrijwilliger of mantelzorger betrokken bij ouderen? Begin 2017 organiseren SKIN (Samen Kerk In Nederland), Samen 010 en Lelie zorggroep mini-symposia in Prins Alexander en IJsselmonde (Rotterdam) over het thema voltooid leven. Ambtsdragers, pastoraal werkers, vrijwilligers en belangstellenden zijn van harte welkom. De bijeenkomst is bedoeld om u toe te rusten in uw werkzaamheden voor ouderen en praktische handvatten aan te reiken voor gesprekken over het levenseinde. Kijk voor meer informatie op www.leliezorggroep.nl/minisymposia

Uitgave van Lelie zorggroep

Column

Colofon Lelie magazine

Wanneer is zorg waardevol? Op deze plaats schrijft een externe columnist over zijn/haar persoonlijke ervaringen met zorg. Deze keer: Dr. Alfred Teeuw, specialist ouderengeneeskunde en theoloog.

Nummer 6, december 2016

LIEFDEVOLLE ZORG

HAALBAAR?

Op het eerste gezicht is het een softe vraag: ‘is liefdevolle zorg haalbaar.’ Ik stel deze vraag tegen de achtergrond van alle problemen in onze sector. Verpleeghuizen en thuiszorginstellingen staan zwaar onder druk. Onvervulde vacatures, gebrek aan middelen, te weinig geld, vul maar in. Dat maakt het werken in de zorg niet altijd gemakkelijk. Soms is het onmogelijk om aan kwaliteitsnormen en bodemindicatoren te voldoen. Dat kan frustrerend zijn. Je werkplezier zou erdoor afnemen. Laten we daarom teruggaan naar de basis: waar doen we dit werk voor? Wat geeft je plezier in het werk? Waar haal je voldoening uit?

“Laten we teruggaan naar de basis: waar doen we dit werk voor?” Bij dit soort vragen moet ik altijd denken aan de Bijbelse geschiedenis, waarin wordt verteld dat Jezus bij de stad Jericho komt. Langs de kant van de weg zit een blinde man, die bemerkt dat er veel mensen op de been zijn. Als iemand hem vertelt dat Jezus in de buurt is, begint hij luid om hulp te roepen. Omstanders zeggen dat hij moet zwijgen, maar hij roept des te luider. Het is opvallend hoe Jezus met hem in gesprek gaat. Hij vraagt: ‘Wat wilt u dat Ik voor u doe?’ Jezus sluit aan bij de wensen van deze man. Hij begint aan de basis van de zorg. Hij ziet die ander staan en is bewogen met hem. Hij toont liefdevolle zorg. Tussen haakjes: dat wil niet zeggen dat Jezus in alle gevallen deed wat mensen van Hem vroegen. Toen iemand Hem vroeg om een erfenis te verdelen, deed Hij dat niet. Maar deze man hielp Hij wel. Laten we die houding in praktijk brengen. Dan draait het niet alleen om de inspectienormen, en vervullen we evenmin alle wensen van de cliënten. Maar we zijn dan wel een naaste voor onze medemens. Dat maakt onze zorg liefdevol. Het is dus echt haalbaar!

Het Lelie magazine is het halfjaarlijkse magazine van Lelie zorggroep, bedoeld voor cliënten, medewerkers, mantelzorgers, vrijwilligers, zorgorganisaties, gemeenten, verzekeraars en voor iedereen die geïnteresseerd is in zorg en hulpverlening. Het Lelie magazine verschijnt twee keer per jaar, in een oplage van 17.000 exemplaren en wordt verstuurd of persoonlijk uitgereikt. www.leliezorggroep.nl/leliemagazine HOOFDREDACTIE Stephan Bol leliemagazine@leliezorggroep.nl

UITGEVER Afdeling Marketing en communicatie, Lelie zorggroep

EINDREDACTIE Ineke van Dongen

VORMGEVING Flashworks.nl - Kampen

FOTOGRAFIE Theo van Pelt

ADVERTENTIES Theo Wijbenga en Afdeling Marketing en communicatie, Lelie zorggroep

MET MEDEWERKING VAN: Leontien Laterveer, Anneleen Bosselaar, Diana de Gooijer, Jos Brakkee en Hanna Smallenbroek.

DRUKWERK BDU print, Barneveld

CONCEPTREALISATIE Janneke de Leede, Media advies Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend.

BRAINSTORM Dit Lelie magazine kwam mede tot stand dankzij een brainstorm met een gevarieerde groep medewerkers. V.l.n.r.: Wim Burggraaf, Petrina Wols, Stephan Bol, Margit Kleijker, Louise Wallegie, Judith Dorresteijn, Ineke van Dongen en Annemérie van der Laan.

Inhoudsopgave

ZORG, BEGELEIDING EN HULPVERLENING THUIS

4 2 3 4

Inhoud Welkom

Liefdevolle zorg Oog en oor voor de pijn achter het ziek-zijn

Zorg uit handen geven

Van mens tot mens

Tot de dood ons scheidt Communiceren met een doofblinde cliënt

Fotoreportage 12 Veilig en welkom bij God Vanuit de Raad van Bestuur 15 Wat is écht belangrijk? 16 Gebed 18 Mantelzorger in de zorg

Gegeven&Ontvangen

Ontvangen in de zorg

ZORG IN EN VANUIT ONZE HUIZEN

KLEINSCHALIGE WOONVORMEN EN DAGBESTEDING

22 Een zinvolle dag is voor mij... 23 Een christelijke zorgverlener

• Woonzorglocaties in diverse plaatsen van Nederland (Er zijn initiatieven in o.a. Apeldoorn, Krimpen aan den IJssel, Katwijk, Veenendaal)

ZORGPARTNERS LELIE ZORGGROEP De volgende zorgpartners zijn aangesloten bij Lelie zorggroep:

In veel gebieden in Nederland.

bestaat wel/niet/soms Column door Simon Polinder

van je leven

26 Liefdevolle zorg volgens Florence Nightingale

28 Een Leliebloemetje voor... Vrijwilligers en mantelzorgers in ’t zonnetje

29 ZieZoZorg 30 Liefdevolle zorg haalbaar? Column door Dr. Alfred Teeuw

31 Lelie zorggroep Wij zijn er voor u!

Een overzicht van alle producten en diensten van Lelie zorggroep

32 ‘Wat fijn dat je er voor me bent!’ Tekstkaartjes om weg te geven

IN ONTWIKKELING

Waardigheid en trots bij Lelie zorggroep

Van mens tot mens 25 Begeleid wonen op het kruispunt

ADVIES EN SERVICES VAN LELIE ZORGGROEP

Woonzorgcentrum Edelweiss

Doorn

Huis de Merwede

Sliedrecht

Altenastaete Thuiszorg

Nieuwendijk

Bethesda Thuiszorg

Zaandam

Victory Centre

Rotterdam

Ds. G.H. Kerstencentrum

Veenendaal

Thuis in Zorg

Rotterdam

Woonzorgcentrum Huize Marijke

Doorn

Woonzorgcentrum Huize Spoorzicht

Rhenen

Stichting Allcura

Benthuizen

Ter Wal Woonzorg

Lepelstraat

WERKEN BIJ LELIE ZORGGROEP Wil je bij Lelie zorggroep werken? Kijk op onze site voor actuele vacatures.

CONTACT Lelie zorggroep T 0900 – 22 44 777 (lokaal tarief ) Wormerhoek 14G Postbus 151 2900 AD Capelle aan den IJssel

I www.leliezorggroep.nl E info@leliezorggroep.nl

Volg ons op Twitter (@leliezorggroep) of Facebook (Lelie zorggroep).

Inhoudsopgave

ZORG, BEGELEIDING EN HULPVERLENING THUIS

4 2 3 4

Inhoud Welkom

Liefdevolle zorg Oog en oor voor de pijn achter het ziek-zijn

Zorg uit handen geven

Van mens tot mens

Tot de dood ons scheidt Communiceren met een doofblinde cliënt

Fotoreportage 12 Veilig en welkom bij God Vanuit de Raad van Bestuur 15 Wat is écht belangrijk? 16 Gebed 18 Mantelzorger in de zorg

Gegeven&Ontvangen

Ontvangen in de zorg

ZORG IN EN VANUIT ONZE HUIZEN

KLEINSCHALIGE WOONVORMEN EN DAGBESTEDING

22 Een zinvolle dag is voor mij... 23 Een christelijke zorgverlener

• Woonzorglocaties in diverse plaatsen van Nederland (Er zijn initiatieven in o.a. Apeldoorn, Krimpen aan den IJssel, Katwijk, Veenendaal)

ZORGPARTNERS LELIE ZORGGROEP De volgende zorgpartners zijn aangesloten bij Lelie zorggroep:

In veel gebieden in Nederland.

bestaat wel/niet/soms Column door Simon Polinder

van je leven

26 Liefdevolle zorg volgens Florence Nightingale

28 Een Leliebloemetje voor... Vrijwilligers en mantelzorgers in ’t zonnetje

29 ZieZoZorg 30 Liefdevolle zorg haalbaar? Column door Dr. Alfred Teeuw

31 Lelie zorggroep Wij zijn er voor u!

Een overzicht van alle producten en diensten van Lelie zorggroep

32 ‘Wat fijn dat je er voor me bent!’ Tekstkaartjes om weg te geven

IN ONTWIKKELING

Waardigheid en trots bij Lelie zorggroep

Van mens tot mens 25 Begeleid wonen op het kruispunt

ADVIES EN SERVICES VAN LELIE ZORGGROEP

Woonzorgcentrum Edelweiss

Doorn

Huis de Merwede

Sliedrecht

Altenastaete Thuiszorg

Nieuwendijk

Bethesda Thuiszorg

Zaandam

Victory Centre

Rotterdam

Ds. G.H. Kerstencentrum

Veenendaal

Thuis in Zorg

Rotterdam

Woonzorgcentrum Huize Marijke

Doorn

Woonzorgcentrum Huize Spoorzicht

Rhenen

Stichting Allcura

Benthuizen

Ter Wal Woonzorg

Lepelstraat

WERKEN BIJ LELIE ZORGGROEP Wil je bij Lelie zorggroep werken? Kijk op onze site voor actuele vacatures.

CONTACT Lelie zorggroep T 0900 – 22 44 777 (lokaal tarief ) Wormerhoek 14G Postbus 151 2900 AD Capelle aan den IJssel

I www.leliezorggroep.nl E info@leliezorggroep.nl

Volg ons op Twitter (@leliezorggroep) of Facebook (Lelie zorggroep).

‘ Wat fijn dat je ’ ! t n e b e m r o o v er

Bedankt da er voor me b t je ent!

belver 4 Nieuwe bij Johannes 13:3

Bedankt dat jet! er voor me ben

je Bedankt datent! er voor me b fg llie heb lie n’ Zoals ik ju r liefhebbe a a lk e ie ll moeten ju taling

Bedankt da t je e r v o o r m e bent!

ef. i l r a a k l e b e ‘H ehad, zo

e zorg ‘Werken in d g’ is een roepin

ep nummer 6

zorggro Uitgave van Lelie

✂

Bedankt dat je er voor me bent!

✂

Ik ben blij dat ik jou ken

e m t to s n e m n va rg o z e ll vo e fd e Li

e i l Le

Wanneer h et geluk van een a nder jouw gelu k is noemen we dat liefd e

gale Florence Nightin

www.leliezorggroep.nl

In gesprek over liefdevolle zorg:

oog en oor voor de pijn achter het ziek-zijn

Mantelzorger in de zorg In het spoor van

Florence Nightingale

e n i z a g a m

‘ Wat fijn dat je ’ ! t n e b e m r o o v er

Bedankt da er voor me b t je ent!

belver 4 Nieuwe bij Johannes 13:3

Bedankt dat jet! er voor me ben

je Bedankt datent! er voor me b fg llie heb lie n’ Zoals ik ju r liefhebbe a a lk e ie ll moeten ju taling

Bedankt da t je e r v o o r m e bent!

ef. i l r a a k l e b e ‘H ehad, zo

e zorg ‘Werken in d g’ is een roepin

ep nummer 6

zorggro Uitgave van Lelie

✂

Bedankt dat je er voor me bent!

✂

Ik ben blij dat ik jou ken

e m t to s n e m n va rg o z e ll vo e fd e Li

e i l Le

Wanneer h et geluk van een a nder jouw gelu k is noemen we dat liefd e

gale Florence Nightin

www.leliezorggroep.nl

In gesprek over liefdevolle zorg:

oog en oor voor de pijn achter het ziek-zijn

Mantelzorger in de zorg In het spoor van

Florence Nightingale

e n i z a g a m