FM Magazine #1, 2017 by FM Magazine

n Robotics bij ASML n Business intelligence bij Otravo n 10 onmisbare productiviteitstools voor professionals

HET SOFTWARE LANDSCHAP VOOR FINANCE

2017 FM.NL

VIND VANDAAG UW DROOMBAAN Tijd voor een nieuwe job in Finance? Zet nu uw eerste stap. Benut vele carrièrekansen op Finance.nl: ✔ Ontvang de Finance.nl Banenspecial, wekelijkse nieuwsbrief met alle relevante vacatures. ✔ Vind honderden financiële vacatures. Relevante topbanen op basis van uw voorkeuren. ✔ Solliciteer direct bij uw favoriete werkgevers. Duizenden werkgevers zoeken nu naar financials. ✔ Plaats simpel en gratis uw ‘online CV’. Zorg dat uw nieuwe werkgever u eenvoudig vindt. ✔ Maak gebruik van het interactieve platform voor u en alle werkgevers.

ZET DE VOLGENDE STAP IN UW CARRIÈRE. GA NU NAAR FINANCE.NL

inhoud 22

50 Trends en ontwikkelingen in e-invoicing 52 Blockchain-technologie: hype of (r)evolutie? 54 10 Excel fuck-ups 57 10 onmisbare productiviteitstools voor professionals 60 Nieuwe businessmodellen in de circulaire economie 62 Kan het vliegen? Van idee tot succesvolle startup 64 Vacatures

EXPERTS & DIENSTVERLENERS 04 Voorwoord

18 Effectief rapporteren: Dashboards en managementrapportages die wĂŠl worden gebruikt

06 Martin Hulsman, CFO van online travel-organisatie Otravo: "Pricing kan heel veel geld opleveren"

22 Robotics bij ASML

12 Business Intelligence bij Schiphol Group

40 Accounting mee laten komen met groei bij Rituals

14 Koen Penders, expert in Big Data & Analytics

45 Financial reporting verschuift steeds meer naar integrated reporting

16 Trends en ontwikkelingen in Management Control

47 3 belangrijkste wijzigingen in US GAAP

26 Payvision 28 World First 30 Inventory ERP Solutions 32 iCreative 34 Improved Corporate Finance 36 Axiom EPM 38 Eccentrade

FM MAGAZINE

voorwoord

Het softwarelandschap voor finance Na jaren van verhalen over disruptieve technologieĂŤn is in 2017 de tijd aangebroken om echt te gaan automatiseren. Bedrijven zijn zich bewust van de vele mogelijkheden, maar laten veel kansen vooralsnog liggen. Bijvoorbeeld e-invoicing, uit recent onderzoek van Ricoh blijkt dat nog minder dan 15 procent van de facturen in het bedrijfsleven middels XMLformaat wordt verstuurd (het standaard formaat voor digitale facturen). De rest gebruikt nog de PDF als e-mailbijlage. Natuurlijk is software nooit zaligmakend, dus de kritische blik van de financial is hard nodig om te zorgen dat de juiste investeringen worden gedaan en dat hun organisaties altijd de mens centraal blijven stellen. Bij het verkennen van de mogelijkheden van moderne software gebruiken we het 'Finance software landscape'-model van GBNED (zie pagina hiernaast). Alle kennis rond dit thema komt mooi samen op Financial Systems 2017 het technologie en IT-event voor financials - dat dit jaar in het teken staat van 'smart technology for smart professionals'. We hebben het thema van deze editie van FM Magazine onderverdeeld in de volgende vier subthemaâ&#x20AC;&#x2122;s: 1. Management Accounting Wat zijn de laatste trends in managementrapportages? Hoe kunnen finance teams hun organisatie helpen om meer data-driven te worden en de best mogelijke beslissingen te nemen vanuit bedrijfseconomisch perspectief? We spraken onder meer de CFO van online travel marktleider Otravo (moederbedrijf van WTC.nl en Vliegtickets.nl) die medewerkers in staat stelt zelf zoveel mogelijk beslissingen te nemen met data. Jeroen Frenken, hoofd Business Intelligence bij Schiphol Group, vertelt hoe hij en zijn team bezig zijn om van Schiphol een smart airport te maken. 2. Management Control 20 jaar terug was gebrekkige software het probleem dat als excuus werd gebruikt om niet te sturen. Dat gaat niet meer op nu ieder bedrijf een datawarehouse heeft en de beschikbare computerkracht gigantisch is toegenomen. De bottlenecks zijn nu gebrekkige rapportages die niet leiden tot het gewenste gedrag in het besturen en bijsturen van organisaties. Charles van der Ploeg en Merlijn Gillissen, experts in effectief rapporteren, delen hun know how over het maken van rapportages die wĂŠl aanzetten tot de gewenste gedragsverandering. Joost Stienen, Corpo-

FM MAGAZINE

voorwoord rate Controller bij ASML, laat zien hoe hij robotics inzet om de planning & control-processen te verbeteren. 3. Financial Accounting In de administratieve processen en externe verslaggeving wint de automatisering snel terrein. Een combinatie van financieel talent, gestroomlijnde processen en state-of-the-art software helpt ervoor zorgen dat de organisatie ‘in control’ is en stakeholders optimaal bediend worden met relevante informatie. We nemen een kijkje in de keuken bij o.a. het snelgroeiende Rituals. 4. Tools & Processen Slechts 15 procent van de facturen in het bedrijfsleven in Nederland wordt middels XML verstuurd, het standaard formaat voor digitale facturen. E-invoicing is slechts één van de vele processen die we met dit laatste subthema behandelen. We besteden hier aandacht aan alle procesoptimalisaties en tools die niet vallen onder de bovenstaande drie topics en bespreken ook opkomende technologieën, zoals blockchain. Hopelijk haalt u hier weer veel nieuwe ideeën uit om uw organisatie verder te helpen de komende jaren!

Finance software landscape Strategy • Long-term planning • Balanced scorecard • Risk management

Company

Finance and accounting Quality • BPM & WFM • DMS Processes • CRM • Order2Cash • Purpchase2Pay • E-invoicing • Cashmanagement • Creditmanagement • Paymentmngt • Payroll • Etc. Administration • General ledger • Sub ledgers • Elextronic banking • Depreciation • Obligations • Foreign currency • Ect.

Internal accountability

External accountability

Continuous assurance

Financial accounting (external reporting)

Continuous monitoring & auditing

Data analyse auditing

Management accounting (internal reporting)

Management control (planning & control)

Management reports

Fast close

Financial statement

Dashboards

CPM

Corporate tax

Consolidation

CBS statistics

Big Data analyse • Process mining

ABC

Credit reporting

• Data

Bron: GBNED

FM MAGAZINE

management accounting Financiële besturing bij snelle groei

ricing kan P heel veel geld opleveren Na een carrière bij bol.com komt Martin Hulsman, de nieuwe CFO van online travel-organisatie Otravo opnieuw bij een snelgroeiend bedrijf terecht. De uitdagingen voor finance komen overeen. “Een nieuwe productcategorie spreekt meer tot de verbeelding dan het verbeteren van de datakwaliteit.” DOOR DIRK-JAN ZOM FOTOGRAFIE GEERT SNOEIJER

oms gebeuren dingen precies op het goede moment. Een half jaar lang was Martin Hulsman interim-CFO bij bol.com geweest. Toen vroeg Otravo hem hun nieuwe CFO te worden. Geen lastig besluit: “Als je er eenmaal aan gesnuffeld hebt, smaakt dat natuurlijk naar meer.” Oorspronkelijk heeft Hulsman, die applied physics studeerde, helemaal geen achtergrond in finance. Na een baan als consultant bij McKinsey, kreeg hij een eerste finance-functie als manager controlling bij bol.com. “Best een spannende stap. Ik wilde deze functie drie of vier jaar doen en dan de balans opmaken of ik finance echt interessant vond. Uiteindelijk heb ik er zes jaar gezeten.” Hulsman kreeg grote kansen. Zo kon hij zijn eigen team opbouwen: “Toen ik er kwam waren er drie controllers, toen ik wegging waren dat er 22. Ook kon ik er werken aan de toekomst van de financiële besturing en de transformatie van de finance-functie.” Het aanbod van Otravo was behalve de mooie positie om meer redenen inte-

FM MAGAZINE

ressant. Hulsman: “Online retail en online travel hebben veel gemeenschappelijk, bijvoorbeeld de competitieve markt, de prijsdruk, het belang van online marketing en de belangrijke rol van IT. Bij Otravo gaat het ook om het verder professionaliseren van een snel groeiend bedrijf. Hier spelen dezelfde uitdagingen. Voor een overstap moest aan drie voorwaarden voldaan zijn: Ik moest enthousiast worden van het team, van de uitdaging en ik moest iets toe kunnen voegen. Op alle drie kon ik volmondig ja antwoorden.” Waar zit jouw toegevoegde waarde voor Otravo in? “Dat kan zitten in de finance-kant van business intelligence, het uitbreiden van ons datawarehouse, het verder professionaliseren van de financiële besturing. Je moet je voorstellen: Otravo was drie jaar geleden nog een klein familiebedrijf. Dat zijn we in rap tempo aan het brengen naar het niveau van een miljardenbedrijf dat we misschien over een paar jaar zijn. Het professionaliseren van een bedrijf in snelle groei, daar heb ik bij bol.com volop mee te maken gehad.”

“De maandafsluiting voelde soms als een parachutesprong”

Otravo (omzet 600 miljoen), bekend van merken Vliegtickets.nl en WTC, is marktleider op het gebied van online vliegreizen in de Benelux en in Scandinavië. In februari was het bedrijf weer op overnamepad en nam het de VakantieDiscounter over. “We konden zo een belangrijke groeipijler toevoegen aan Otravo. We waren al sterk in tickets, nu hebben we ook een prachtige positie in vakantiereizen”, legt Hulsman uit. Vorig jaar kreeg Otravo in durfinvesteerder Waterland een financier. Groeien de bomen tot in de hemel of is het lastig om groei te financieren in de travelbranche? “Ik denk dat travel aantrekkelijk is om in te investeren, omdat het steeds technologie-intensiever wordt. Daardoor groeien de schaalvoordelen. Hierdoor ontstaat ruimte voor grotere partijen in de markt, voor een investeerder is dat interessant. Er ontstaan nieuwe businessmodellen en op verschillende plekken zit ruimte voor innovatie.” Bij bol.com werkte je aan de transformatie van de finance-functie in een snelgroeiend bedrijf. Wat heb je aangepast?

“Bij snelle groei loopt finance soms achter op die groei. Dan kom je dingen tegen als handmatige boekingen, een indirecte kostprijsbepaling, een lange maandafsluiting, veel rapportagewerk in Excel en vaak ook grote onvoorspelbaarheid in je resultaat. Zo’n maandafsluiting voelt dan soms als een parachutesprong: je stapt uit het vliegtuig, voelt de grond onder je wegzakken, trekt aan een touwtje en hoopt maar dat de parachute opengaat. Bol.com verkocht in het begin alleen boeken en cd’s. Het was eenvoudig overzicht te houden op de hoeveelheid geld die binnenkwam. Het werd complexer toen er allerlei productcategorieën en daarmee honderden leveranciers bijkwamen. In rap tempo hebben we een grote inhaalslag gemaakt. We zijn teruggegaan naar de basis: hoe doe je financiële rapportage van een retailonderneming? De betrouwbaarheid van de inkomende goederenregistratie, de voorraden en de leveranciersvergoedingen achteraf, dat waren de belangrijke factoren om onze financiële afsluiting in kwaliteit te doen toenemen. Tegelijkertijd wilden we meer inzicht krijgen in onze marge- en omzettrends. We konden het resultaat uit de financiële administratie onvoldoende verklaren aan de hand van gegevens uit

FM MAGAZINE

management accounting “Het logistieke volume in het distributiecentrum ging in korte tijd een paar keer over de kop”

de operationele systemen. Die twee kwamen uit verschillende berekeningen voort. Nu wordt de boekhouding geautomatiseerd gevuld met informatie uit die operationele systemen. Die data is direct beschikbaar in de business intelligence-omgeving, waardoor medewerkers van bol.com het kunnen gebruiken voor analyse. Door deze nieuwe werkwijze hebben we vrijgespeeld van laagwaardige taken. Zij kunnen zich richten op hoogwaardige taken als analyse, advies en coaching van het management.” Ging finance de business ondersteunen? “In een wat kleiner bedrijf, zoals bol.com in mijn begintijd, kan het management even meekijken op de werkvloer en in de pannetjes roeren. Bij groei ontstaat er spitsuur aan de directietafel. Dat los je op door meer verantwoordelijkheid op lagere niveaus in de organisatie te leggen. Werknemers moeten financiële beslissingen kunnen nemen en daarvoor zijn goede rapportages en een hoge mate van financiële intelligentie nodig. Dat laatste kun je aanbrengen door coaching door de controlling-afdeling.” Hulsman hoefde het management van bol.com niet te overtuigen van de noodzaak van de veranderingen. Lastig was het wel om er prioriteit voor te krijgen. Hulsman: “Je hebt IT-capaciteit nodig, je hebt de logistieke teams nodig, je hebt een projectmanager nodig. Iedereen weet dat een betere financiële besturing belangrijk is, maar haal je daar extra omzet mee? Financials geloven van wel, maar je concurreert met mensen die een project opstarten om een nieuwe productcategorie toe te voegen. Dat spreekt meer tot de verbeelding dan het verbeteren van de datakwaliteit.” Misschien minder direct zichtbaar, maar de voordelen zijn er zeker, zegt Hulsman: “Het is heel waardevol als je binnen een big data-omgeving exact begrijpt wat de financiële effecten zijn van elke transactie. Je maakt zichtbaar waarop je geld verdient en hoeveel je de prijs kunt laten

FM MAGAZINE

zakken, zonder verlies te draaien. Daar kun je enorm veel commerciële winst mee boeken.” Bij Otravo zit je opnieuw bij een bedrijf waar technologie een belangrijke rol speelt. Wat spreekt je hierin aan? “Dat is begonnen met mijn studie natuurkunde. Het was voor mij niet de perfecte studiekeuze, het oplossen van vergelijkingen trok me niet. Wel kreeg ik in mijn studietijd ten tijde van de dotcom-bubble een bijbaantje, waarin ik bezig was met het ontwikkelen van allerlei nieuwe business modellen. Bij mijn afstuderen was ik betrokken bij een aantal experimenten met big data bij CERN. Het maakte bij mij een soort fascinatie los over geld verdienen binnen de technologie en ontdekken wat er allemaal mogelijk is. Eerst richtte ik me op de ontwikkelingskant en ging ik met vrienden websites bouwen. Later heb ik bij McKinsey meer over waardecreatie geleerd. Dat heb ik later bij bol. com weer goed kunnen combineren met mijn kennis over technologie.” In je studietijd ben je ook roeicoach geweest. Wat vond je het interessante hieraan? “Het is een combinatie van werken met mensen, waarnemen, luisteren, een probleem analyseren en uiteindelijk mensen succesvol maken. Iemand loopt ergens tegenaan of kan iets niet oplossen. Je kunt mensen iets bijbrengen. Het mooiste is als je een verandering of verbetering kunt zien. En daarnaast is het ook spannend. Je

management accounting MARTIN HULSMAN Geboortejaar 1978 Bedrijf Otravo Omzet 600 miljoen euro Aantal werknemers 240 Vorige functie CFO a.i. bol.com Burgerlijke staat/ gezin Samenwonend Mooiste muziek Andrea Motis Mooiste boek De Bosatlas van de Geschiedenis van Nederland Mooiste vakantiebestemming Naar de bergen

bent bezig met een roeiploeg, tot het moment dat ze aan de start van de wedstrijd liggen. Dan kun je er helemaal niets meer aan doen. Pas als ze over de finish komen weet je het resultaat van al je geknutsel.” Heeft deze ervaring je geholpen in je carrière? “Ik denk het wel. Mensen die een bepaalde drive of ambitie hebben, voeren iets in hun schild. Dat is ook zo binnen competitieve sport. Je hebt een plan en met het team ben je bezig dat doel te bereiken. Daar leer je iets van dat van waarde is in je latere leven als leidinggevende. Hiernaast biedt sport een relatief risicovrije omgeving om fouten te maken. Het is de ideale gelegenheid om te leren. Ik heb er van geleerd hoe je een team motiveert, hoe je omgaat met de groei van individuen en wat je doet als de samenwerking niet meer werkt. Ik heb gezien wat mijn eigen gedrag voor gevolgen kan hebben. De goede dingen probeer ik mee te nemen, de niet werkzame dingen probeer ik niet te herhalen.”

systeem, Hadoop, waarmee je makkelijker grote volumes aankunt.”

Bij online bedrijven spelen big data een grote rol. Hoe heb je dat opgepakt bij bol.com? “Bol.com begon al in een vroeg stadium met het ontsluiten van data voor werknemers. De uitdaging ontstond toen we steeds meer kruisverbanden gingen leggen, bijvoorbeeld met klikpatronen op de website. Het volume wordt dan enorm en dat brengt gigantische kosten met zich mee. We zijn overgestapt naar een nieuw

“Hiernaast zijn we steeds beter de behoefte aan self-service gaan inzien. Werknemers moeten zelfstandig zonder tussenkomst van een developer verschillende databronnen aan elkaar kunnen knopen. Bijvoorbeeld: is er in een bepaalde productcategorie een stijging of een daling van het aantal creditcardbetalingen via mobiel? Dat is een vraag die werknemers zelf moeten kunnen beantwoorden.

FM MAGAZINE

management accounting den van een wat geavanceerder niveau. Dat betekent dat de kwaliteit van het resultaat gewoon beter geworden is. De afdeling finance kan dus werken met een hoger rendement. Als je één keer goed de randvoorwaarden schept waardoor mensen in de business zelf de analyses kunnen doen, bereik je veel meer dan wanneer je alle vragen zelf probeert op te lossen.” Hoe is Otravo op dit moment met big data bezig? “Online retail ligt qua inzet van big data wel een stukje voor op online travel. Als branche komen we uit de wereld van stenen reisbureaus. Online komt wel sterk op, daardoor wordt het ook technologie-intensiever. Technieken en ideeën uit de retailbranche worden binnen online travel steeds relevanter, bijvoorbeeld realtime aanbevelingen, personalisatie of cross device shopping. Een groot deel van die technologie is ook afhankelijk van big data. We zien het potentieel en we zien ook dat we nog veel te doen hebben.”

De datasystemen moeten daarvoor heel goed ingericht zijn, zodat je data uit verschillende systemen kan gebruiken. En ik moet zorgen dat in dat landschap van microservices de definities van een productcategorie, maar ook van winst en omzet heel helder zijn en dat de datakwaliteit goed is. Dan kunnen werknemers zelf aan de slag.” “Dit is heel belangrijk binnen de professionalisering van de financiële besturing. Twee of drie niveaus onder de directie nemen werknemers beslissingen die een impact van tonnen op jaarbasis hebben. Zij moeten allemaal analysetools hebben om zelfstandig analyses te doen over omzet en winst. Een werknemer die de winst van voedingssupplementen achteruit ziet gaan moet zelf kunnen uitzoeken waarom dat is. In feite gaat het dan om een vraag aan finance. Ik heb mijn team snel zien groeien, maar niet zo snel dat die het aantal vragen kon bijhouden. Daarom heb ik als financial een belang in goede business intelligence.” Hierna werd de afdeling finance niet meer overstelpt met vragen? “Die vragen blijven toch wel komen, maar wor-

FM MAGAZINE

Hoe belangrijk is automated pricing binnen de online reisbranche? “Iedere partij die verkoopt op internet loopt tegen een paar dingen aan: de schapruimte is oneindig, dus je kunt oneindig veel producten verkopen. De concurrentie is ook oneindig, je concurreert met heel veel partijen. Verder is de prijs transparant en zijn de marges dun. Wil je in deze wereld geld verdienen, dan moet je met heel veel intelligentie in vergelijking met heel veel concurrenten voor heel veel producten heel vaak de prijs aanpassen. Dat is een uitdaging die je zonder automatisering niet het hoofd kunt bieden.” “Vanwege de sterke invloed van de prijs op de marge is finance altijd geïnteresseerd in pricing en viceversa. Pricing wil graag weten hoeveel ze verdienen op een product en hoe dat zit als de prijs omlaag gaat. Als financiële man ben ik intensief betrokken geweest bij het automatic benchmark pricing systeem dat antwoord geeft op deze vragen. Door dit soort analyses kun je als bedrijf heel veel geld verdienen. In een van de laatste maanden bij bol.com slaagde een analist er in op een slimme manier om prijsafstanden ten opzichte van de markt, onze marges, historische verkoopgegevens en de inkoop van google-adwords met elkaar in verband te brengen. Daarmee brachten we een optimalisatie op gang die een hoop geld kan opleveren. Het geeft een kick dat ik aan de basis daarvan heb gestaan en dat finance dat mogelijk maakt.” n

management accounting Business Intelligence bij Schiphol Group

Datagedreven cultuur breidt snel uit De rol die Business Intelligence speelt binnen bedrijven wordt steeds belangrijker. Dat mag geen nieuws meer heten, het is wel een ingrijpende ontwikkeling waarin veel bedrijven zoekende zijn naar de juiste organisatorische indeling en de meetbaarheid van succes. Ook voor Jeroen Frenken, manager Business Intelligence Competency Center bij Schiphol Group, blijft het een ontdekkingstocht. DOOR EDWIN VAN SAS

o worden BI-afdelingen vaak niet uit de grond gestampt, maar moeten zij zich vanuit een traditionele financeomgeving omvormen. “Toen ik hier begon hebben we een best in finance programma gedraaid. Onder meer scheidden we de rollen business control en finance control en investeerden we in mensen en IT”, legt Frenken uit. Een ander belangrijk project op finance en IT-gebied was het vergroten van de efficiency door centralisering en standaardisering van de rapportageprocessen. “Efficiency was de eerste focus. Iedereen zat op eigen afdelingen zelf het rapportagewiel uit te vinden. Dus kwam er één afdeling voor reporting.”

Zes van de vijftien decentrale financials werden overgenomen en daarnaast werden er mensen met een IT-achtergrond en kennis van data toegevoegd. “Bij de start was er nog een beperkte samenwerking met ICT en bestond het rapporteren nog voor 90 procent uit excellen. Omdat we alles hebben kunnen

FM MAGAZINE

automatiseren hebben we veel tijd overgehouden. Daardoor ben ik in staat geweest om ook rapportages te maken voor afdelingen buiten finance of control. Of op basis van financiële en operationele en commerciële data”, licht Frenken de ontwikkelingen binnen Schiphol Group toe. “Zo kwam de verbetering erin en vanaf toen hebben we ons kunnen ontwikkelen tot een BI-afdeling.” Het kostte een aantal jaar voordat de veranderingen effect sorteerden, mede omdat de omvorming tijd in beslag nam omdat er geen mensen werden ontslagen. Frenken: “Het was een mix van natuurlijk verloop en investeren in je personeel. Ik zie het daarom meer als een proces van doorgroeien dan van omvormen.” Onderdeel van dit proces was onder andere de overgang van het BICC van de financiële kolom naar de ITorganisatie van Schiphol Group. KOPPELING MET STRATEGIE Een belangrijke factor om succesvol te zijn is het hebben van een heldere

bedrijfsstrategie waarbinnen ook de BI-afdeling opereert. Voor Frenken betekent dit dat hij vanuit IT heeft nagedacht over hoe men het beste kan bijdragen aan de strategie van Schiphol Group ‘to become Europe’s preferred airport’. “Daarop hebben wij als IT-organisatie gezegd: wij willen de ‘best digital airport’ worden.” Een programma waaraan de afdeling van Frenken een bijdrage levert is de zogenoemde seamless passenger journey, waarbij het idee is dat je het bezoek aan de luchthaven zo aangenaam mogelijk maakt doordat je zowel aan de voor- als aan de achterkant zaken goed hebt geregeld. “Het is onze doelstelling dat je nooit langer dan 10 minuten hoeft te wachten bij een security filter. We hebben allerlei data over wanneer het druk is op de luchthaven en kunnen passagiers informeren over waar de rij bij de security het kortst is en het security personeel zo effectief mogelijk inzetten.” SMART AIRPORT Een andere ontwikkeling is ‘smart

management accounting airport’, waarbij via sensoren op allerlei apparaten informatie wordt ingewonnen die ervoor kan zorgen dat het onderhoud kostenefficiënt kan worden uitgevoerd en de klantbeleving op Schiphol goed is en blijft. “We hebben bijvoorbeeld sensoren in rolpaden. Als een van die sensoren een temperatuur boven een bepaalde waarde aangeeft is dat een indicatie voor een storing in de toekomst. Daar kun je dan tijdig op inspelen en ‘s nachts al preventief onderhoud plegen, in plaats van dat het apparaat tijdens een piekmoment kapot gaat. Het is de uitdaging voor ons om samen met onze partners in de business zoveel mogelijk van dit soort voorbeelden te verzinnen waarmee we de klantbeleving kunnen verbeteren.” Maar ook intern moet je als BI-afdeling een strategie en positie bepalen. Frenken kiest ervoor om als centrale organisatie zoveel mogelijk diensten aan te bieden waar decentrale onderdelen zelf mee aan de slag kunnen. Centraal doen wat centraal moet, en decentraal doen wat decentraal kan is daarbij het devies. “Een centrale IT-organisatie zoals vroeger is geen houdbaar model voor de toekomst. Ik ben meer voor een hybride model. Een centrale club die decentrale afdelingen faciliteert. En niet zeggen ‘gij zult product x gebruiken’, maar wel: ‘Als je dit product gebruikt, dan kan ik je optimaal ondersteunen.’ Dan zie je dat men in de praktijk toch meestal kiest voor het product waar ze ondersteuning voor krijgen.” SELF-SERVICE BI “Een van onze doelen is de analytische slagkracht te vergroten door alle afdelingen in staat te stellen vraagstukken te beantwoorden met behulp van BI-producten die wij maken. Niet per se onze eigen analytische slagkracht vergroten dus, maar die van de hele organisatie.” Self-service BI is daar een van de

belangrijke elementen in, waarbij afdelingen zelf met tools aan de slag kunnen en er de informatie uit kunnen halen die ze nodig hebben. Al blijkt het in de praktijk niet altijd eenvoudig om managers zelf met BI-toepassingen aan de slag te laten gaan. “Managers vonden die dashboards geweldig om te zien, dus dachten we dat ze er ook mee aan de slag zouden gaan. We bouwden er heel veel opties en mogelijkheden in omdat we gewend waren om BI-producten te maken voor financials. Maar dat geldt niet voor iedereen hebben we geleerd. Je moet in persona’s denken. Een manager achter het dashboard krijgen is bovendien echt een proces van lange adem. Vaak zijn het alsnog de controllers die onze BI-producten gebruiken om er zelf in Excel mee verder te gaan. Ze maken dan op basis van de data uit het BI product een rapportage voor het management, terwijl managers net zo goed zelf met het dashboard aan de slag zouden kunnen waarbij de controllers eigenlijk alleen de duiding zouden hoeven verzorgen”, legt Frenken uit. Gedragsverandering kost tijd: “De meest gebruikte functie van onze BI-tool is nog altijd ‘send to excel’.” DE BELANGRIJKSTE KPI’S Toch ziet Frenken wel dat de datagedreven cultuur snel toeneemt binnen Schiphol Group. “Business analytics is everybody’s business now. Binnen finance, maar ook bij marketing, operatie, security, vastgoed en hr. Overal eigenlijk. Wij zijn daar de spin in het web in. Ik zie het als een opdracht voor mezelf om alle BI-professionals binnen Schiphol te faciliteren en te stimuleren door een analytics community te bouwen zodat we elkaar beter maken en gebruik maken van alle mogelijkheden.” Of je succesvol bent als BI-afdeling hangt volgens Frenken sterk af van

“Iedereen zat op eigen afdelingen zelf het rapportagewiel uit te vinden, dus kwam er één afdeling voor reporting”

de KPI’s die je jezelf stelt. “Toen we als reporting house doorgroeiden naar een volwaardig BICC ging de klanttevredenheid omhoog, dat kon je meten. Bovendien konden we het met minder mensen doen, dus ook financieel was het makkelijk aan te tonen. Maar het beter laten werken van de security filters laat zich lastig in euro’s uit te drukken. Als je zoals wij reizigers in 90 procent van de gevallen niet langer dan 10 minuten wilt laten wachten bij de security, dan moet je het eerst inzichtelijk maken. Wij hebben daar een product voor gemaakt, dat wordt gebruikt op de werkvloer. Dan zijn de benefits indirect. Wat voor mij een belangrijk teken is dat we goed bezig zijn: als mijn BI-producten worden gebruikt en worden doorontwikkeld. Het gebruik van mijn producten en diensten is uiteindelijk mijn belangrijkste KPI.” n

FM MAGAZINE

management accounting

Sturen op deliverables en resultaten werkt niet bij big data Het bewustzijn dat het benutten van data een belangrijke concurrentiefactor is - of zelfs een product op zichzelf - beseffen de meeste bedrijven inmiddels. Bedrijven nemen data scientists aan en gaan aan de slag. Toch gaat het, ondanks de goede bedoelingen, nog niet zo snel met de ontwikkelingen. Hoe komt dat ze nog steeds niet de data-driven organisaties zijn die ze ambiëren? DOOR EDWIN VAN SAS

oen Penders, Strategy Consultant Advanced Analytics bij ABN AMRO, was voordat hij bij de grootbank in dienst trad jaren actief als data scientist en big data-consultant bij verschillende grote Nederlandse bedrijven. Zo kreeg hij een goed beeld van de problemen waar veel bedrijven die met big data aan de slag gaan mee worstelen. In eerste instantie ontbrak vaak een heldere visie op hoe men big data concreet kon maken. “Wat ik veel meemaakte bij bedrijven die nog niks deden met data, was dat ik als consultant het verzoek kreeg: ‘We hebben heel veel data en zitten op een goudmijn, zou je dat voor ons willen verzilveren? Succes ermee!’”

Penders hielp bedrijven om de mogelijkheden van big data grijpbaarder te maken. “Het eerste wat je moet doen is een betere vraag stellen. Een businessvraag waar het

FM MAGAZINE

je van pas komt. Bij je marketing bijvoorbeeld, kun je het gebruiken om veel beter te targeten. Bij een fashion retailer waar ik een project deed zeiden ze: ‘onze modale klant is een vrouw van 27’. Uit de data bleek: het is een vrouw van 42 die in een nieuwbouwwijk woonde. De eerste reactie was ‘dit kan niet’. Maar wat bleek: de klantenkaart was veelal van de moeder die online kleding kocht voor hun dochter. Met zulke gegevens kun je uiteindelijk veel effectiever een marketingcampagne gaan draaien.”

“Klant-kennis zit dus niet alleen in data, maar ook in mensen”

Klantkennis zit dus niet alleen in data, beaamt Penders, maar ook in mensen. “Juist om die data goed te interpreteren is mensenkennis nodig. Bij een grote internetaanbieder zagen we bijvoorbeeld dat klanten vaak eerst online selfservice-items bekijken en vervolgens bellen naar de klantenservice. Wij zochten uit waar de klant naar zocht en waar die vervolgens over belde. Als je een medewerker van de klantenservice het zoekpad liet zien snapte die al heel snel wat er aan de hand is. Zo van: ‘Oh, dat is een 60 plusser die de resetknop van z’n router niet kan vinden’. Dat kon je eenvoudig oplossen door een foto van die knop te maken en dat scheelde een hele hoop belletjes. Dat zijn op het oog kleine operationele verbeteringen, maar die tellen onder aan de streep flink mee.” RESULTAAT NIET GEGARANDEERD “Binnen de bank proberen we de kennis die in klantgegevens is

management accounting opgesloten, te ontsluiten naar de relatiemanager en de klant”, vertelt Penders. “Onze data en en modellen vertellen veel over de risico´s en kansen voor een specifieke klant. Voorspellende modellen kunnen vervolgens passende oplossingen adviseren op het gebied van financieren en vermogensbeheer. Dit is een waardevol hulpmiddel voor de relatiemanager, die de dromen en ambities van de klant kent. Ook dit is zo’n gouden combinatie van klantkennis uit data en uit mensen.”

Resultaat is echter niet gegarandeerd, ook wanneer je (op het oog) goede nieuwe producten of diensten bedenkt op basis van big data. “Je kunt een prachtig idee hebben, waarmee je bijvoorbeeld op basis van social media data nog relevantere aanbiedingen kunt doen. Maar na twee maanden hard werken blijkt het niet te kunnen of levert het toch niks op.” Van de tien ideeën zal meer dan de helft waarschijnlijk niet goed werken, waarschuwt Penders. “Ik heb projecten gedaan waarbij er erg werd gestuurd op deliverables, resultaten. Dat werkt niet bij big data en advanced analytics. Het is een ontdekkingstocht, geen project met een kop en een staart. Bij ABN AMRO is het devies ‘be a columbus’. Net als Columbus gaat het om visie, durf, een doel voor ogen hebben (Indië), maar ook nieuwsgierig te blijven en bereid zijn om doelen bij te stellen.”

doende met big data. Zo ook ABN AMRO, Penders huidige werkgever. Daar ziet hij dat de fase van experimenteren met data slechts de eerste stap is. Nu hij zelf medeverantwoordelijk is voor het big data en advanced analytics-beleid, ziet hij de interne uitdagingen waar veel organisaties voor staan. “Mijn functie bij de bank was een mooie kans om zogezegd eens op de stoel van de klant te mogen zitten. Onze afdeling is strategisch gepositioneerd en met een team leggen we het fundament voor de bank van de toekomst. Die is wendbaar en doet alles op basis van data. ABN AMRO is in zekere zin een technologiebedrijf met steeds meer intelligente systemen. Er gebeurt hier heel veel. De bank is een ecosysteem op zich waar data doorheen vloeit en we zorgen ervoor dat dit ecosysteem optimaal functioneert.” Want dat is een belangrijke tweede stap die veel bedrijven moeten zetten: van experimenteren met big data naar het écht data driven worden als organisatie. “Op congressen hoor ik telkens presentaties waarin succesvolle experiment worden gepresenteerd. ‘In potentie kan het veel geld opleveren’, klinkt het dan. Maar het gaat erom dit ook werkelijkheid te maken.”

“Managers moeten omslag maken”

Voor de big data-starters bepleit Penders dan ook dat bedrijven – groot of klein – data scientists gebruiken om uit te zoeken waar de kansen liggen voor een bedrijf. Dat kost geld en de zekerheid dat het snel geld oplevert is er niet. “Het vereist inderdaad vertrouwen. Maar een ding weet ik zeker: als je het niet doet, loop je morgen een stukje verder achter dan vandaag.”

Veel bedrijven staan momenteel voor de uitdaging om die ‘tweede fase’ in te gaan. “Bedrijven zijn begonnen met big data teams en data scientists, en hebben ook de meerwaarde ervan wel aangetoond. Nu staan ze voor de uitdaging om dat ook in de uitvoering operationeel te maken.”

VAN EXPERIMENTEREN NAAR INCORPOREREN Inmiddels zijn veel bedrijven druk

Het gaat er volgens Penders niet meer om dat het management en een clubje voorlopers big data heb-

“Een hele hoop kleine operationele verbeteringen tellen onder aan de streep flink mee”

ben omarmd, maar ook de ‘gewone’ manager. “Je ziet vaak dat managers het vervelender vinden als een nieuwsbrief een week niet wordt verstuurd, dan wanneer hij naar de verkeerde mensen wordt gestuurd. Ook zij moeten de omslag maken en écht vanuit data gaan denken.” Dat vereist ook grotere aanpassingen in IT-systemen, aangezien de labsetting van waaruit de tests werden gedaan moeten worden geïmplementeerd in het hele bedrijf en zaken moeten worden geïntegreerd. “Daar zijn investeringen mee gemoeid. En data scientists moeten nauw samenwerken met de business om experimenten te kunnen operationaliseren. Interne adviseurs kunnen daar een belangrijke rol in spelen. Om een echte data-driven organisatie te worden moet de hele organisatie immers worden meegenomen en daar komen ook verandermanagement en stakeholdermanagement om de hoek kijken.” n

FM MAGAZINE

management control

Trends in management control De controller anno 2017 is een alleskunner. Of althans, dat wordt hij geacht te zijn als we kijken naar de verschillende taken die hij in toenemende mate krijgt toebedeeld. Met twee specialisten bespreken we de belangrijkste trends en ontwikkelingen in management accounting en management control. DOOR EDWIN VAN SAS

inrich Slobbe, Associate Professor Financieel management voor Executives MBA bij Business School Nederland en eigenaar van financieel consultancybedrijf Wizfiz, is kenner van het internal reportingdomein. Hij heeft de sector sinds eind jaren 90 sterk zien veranderen. “Robert Kaplan publiceerde in 1992 een aantal artikelen in de Harvard Business Review die in de jaren erna een grote paradigmaverandering teweeg hebben gebracht. Hij benadrukte dat management accounting niet alleen gaat over geld en kostenbeheersing, maar over hoe je een organisatie zodanig stuurt dat het financiële gevolgen heeft.”

Daarmee doelt Slobbe op het voorspellende karakter dat managementinformatie kan, en in toenemende mate moet hebben. Er wordt veel scherper gekeken naar welke KPI’s een voorspellende waarde voor de toekomst hebben. Die trend ziet ook Maurice Franssen, Partner bij Orgfit en auteur van het boek Management Control. “Veel bedrijven zijn nog bezig met past-control. Met name bij de grotere publieke organisaties is 70-80 procent daar nog mee bezig. Ana-

FM MAGAZINE

lyses zijn erop gericht waarom iets niet is gelukt, op het afleggen van verantwoording, in plaats van dat data wordt ingezet voor het realiseren van organisatiedoelstellingen.” Terugkijken is nodig om de basis op orde te hebben, stelt Franssen, maar het is de kunst om daar niet in te blijven hangen en meer naar present en future control te gaan. VOORSPELLEN EN NIET-FINANCIËLE DATA Om de toekomst beter te kunnen voorspellen wordt steeds meer gebruik gemaakt van (big) data, ziet Slobbe. “Via algoritmes kan worden gezocht naar voorspellende waardes die van invloed zijn op de financiële huishouding en de gevolgen van huidig handelen.” Management accounting is nog steeds een wereld van cijfertjes en data, maar niet meer louter van financiële gegevens. Meer en meer is de controller bezig met een zoektocht naar oorzakelijke verbanden, constateert Slobbe. “Als je kijkt naar de softwarepakketten voor managementinformatie die nu op de markt zijn zie je al dat de niet financiële component daarin veel groter is. Vaak zitten er maar zo’n 3-5 essentiële financiële KPI’s in en 10-15 die over niet-financiële zaken gaan.” Deze soft controls vertellen

het hoe en waarom en zijn dus de predictive analytics waar bedrijven op kunnen sturen. Om naast efficiencyslagen ook nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen zijn zulke voorspellende data goud waard. Dat betekent wel dat de controller steeds meer als een wetenschapper aan het werk moet om zulke informatie uit de systemen te krijgen. “In welke data ga je zoeken en waar leg je de oorzakelijke verbanden? Dat zijn ingewikkelde vragen en je ziet nog veel dat oorzaak en gevolg worden omgedraaid”, stelt Slobbe. “Hbo-opgeleiden missen vaak dat stukje, die zijn meer op de praktijk gericht. Big data is een prachtig woord, maar om er daadwerkelijk informatie van te maken is echt een vak.” De sector overziend ziet Slobbe momenteel twee types controllers. Naast de datagedreven controller die aan een sterke opmars bezig is, is er ook de hands-on controller die over de werkvloer loopt en kijkt waar zaken efficiënter, wendbaarder of slimmer kunnen. “Daar waar letterlijk aan de knoppen wordt gedraaid is dit type controller aanwezig. Niet achter een scherm, maar in de praktijk.”

management control

Dit type business controller zal niet uitsterven, maar volgens Slobbe zal deze tak van sport een steeds kleinere rol zal spelen. Zeker bij grote bedrijven zal relevante data steeds meer door algoritmes zijn te maken dan een business controller in de praktijk kan zien. Want soms blijkt een ‘valuezone’ in andere zaken te zitten dan je met het blote oog kunt zien. “Zo blijkt dat één van de belangrijkste uitdagingen is om personeel gemotiveerd te krijgen en te houden. Men heeft nu de relatie gelegd met kwaliteit en stijl van leiderschap, gerelateerd aan gemotiveerde medewerkers die productiever zijn en ervoor zorgen dat klanten tevredener zijn. Ook met de opkomst van het ‘internet of things’ komt er zoveel relevante voorspellende informatie vrij waarmee nog veel winst is te boeken”, aldus Slobbe. BLAUWE EN RODE PROFIELEN Uiteindelijk gaat het erom een goede

mix te vinden van verschillende type controllers, vindt Franssen. “In mijn boek maak ik een vergelijking tussen rode en blauwe mannetjes. Rood is creatief en staat voor innoveren, blauwe mannetjes staan voor stabiliteit en het volgen van procedures. Bij past-control is de overhand blauw, bij future heb je vooral rode mannetjes en vrouwtjes nodig.” Dat de pure financials van nature vaak erg blauw zijn zien beide experts dan ook als een serieus probleem voor de toekomst. Slobbe: “Het is makkelijker om een rood iemand te leren rekenen dan een blauw iemand te leren communiceren.” Franssen vult aan: “Ik zie dat het effectief kan zijn leidinggevenden van financiële afdelingen die daar niet de opleiding voor hebben maar wel de managementervaring en die in staat zijn te kunnen veranderen.” Het is volgens de auteur-consultant van belang op verschillende manieren naar ver-

schillende vraagstukken te kijken, zowel op acute als lange termijn problemen. “Maar bedrijven worden vaak maar op één manier ingericht en kiest men ervoor om de korte termijn problemen op te lossen, de complexe laat men liggen en worden vooruit geschoven. Het gevolg is, dat steeds dezelfde problemen worden opgelost.Tot het moment dat er gereorganiseerd moet worden. Bij management control wordt te weinig de tijd genomen om het probleem goed te analyseren”. En als die analyses wél worden gemaakt hangt de effectiviteit van de controller sterk af van zijn of haar overtuigingskracht. Een goede business controller ziet niet alleen waar de kansen voor waardecreatie liggen, hij weet ook het management ervan te overtuigen. Franssen: “Wat ik opvallend vind is dat in het primaire proces, de lijn, men verder is in dit proces. Finance loopt echt achter – er is flink werk aan de winkel.” n

FM MAGAZINE

management control Effectief rapporteren

Dashboards en managementrapportages die wél worden gebruikt Het besturen van een organisatie is geen sinecure. De hoeveelheid gegevens neemt nog steeds exponentieel toe en zijn ook steeds sneller beschikbaar. Daardoor verouderen gegevens ook steeds sneller en is de tijd om goed onderbouwde beslissingen te nemen enorm afgenomen. Dit vergroot de druk op het vinden van de juiste vorm en inhoud van de managementrapportages. Charles van der Ploeg en Merlijn Gillissen, docenten van de training Effectief Rapporteren, geven adviezen om te komen tot managementrapportages die echt werken. DOOR JEPPE KLEYNGELD

jaar terug was gebrekkige software het probleem dat als excuus werd gebruikt om niet te sturen. Dat gaat niet meer op nu ieder bedrijf een datawarehouse heeft en de beschikbare computerkracht gigantisch is toegenomen. De bottlenecks zijn nu gebrekkige rapportages die niet leiden tot het gewenste gedrag in het besturen en bijsturen van organisaties. In een onderzoek van Decido dat tussen 2011 en 2015 werd uitgevoerd gaf ruim 25 procent van de ondervraagde organisaties aan dat minder dan 10 procent van de ontvangers van rapportages daar ook echt wat mee doet. In die organisaties wordt dus dagelijks, wekelijks en maandelijks energie gestoken in het verzamelen en opstellen van rapportages die niet worden gebruikt. In slechts 20 procent van de gevallen worden de rapportages ‘grotendeels’ gebruikt

FM MAGAZINE

(gebruikt door meer dan 60 procent van de gebruikers).

en inhoudelijk is er nog veel winst te behalen, ook bij grotere bedrijven.”

Het gaat op twee vlakken mis in rapportages: inhoud en lay-out. “Rapportages moeten de brandstof zijn voor het goede gesprek over de aansturing van een organisatie. Wanneer je dat niet op orde hebt, weet je zeker dat niet de juiste dingen gaan gebeuren. Hoe krijg je mensen in beweging?; Daar gaat het om.” Aan het woord is Charles van der Ploeg die onlangs samen met Merlijn Gillissen het boek Cruise. Control? Effectieve rapportages die je als vanzelf gebruikt uitbracht. Ze schreven het boek omdat zij vanuit hun adviespraktijk Decido constateerden dat veel bedrijven hun rapportages nog niet op orde hebben. “Organisaties hebben veel geïnvesteerd in informatievoorziening en de kinderziektes zijn eruit”, zegt Van der Ploeg. “Maar toch, als we naar de managementrapportages kijken zijn er wel wat afslagen gemist. Visueel

INHOUD AFSTEMMEN OP ROL EN REDUCEREN TOT ABSOLUTE KERN Wanneer Gillissen en Van der Ploeg de rapportages bekijken bij organisaties waar ze adviseren zien vaak al snel waar het hapert. “Als de boodschap er al in zit, is het zeer lastig hem eruit te krijgen”, stelt Gillissen. “Hierin zit al vaak een bottleneck in rapportages: managers hebben weinig tot geen invloed op de indicatoren die ze te zien krijgen en de verbinding met de strategie ontbreekt.” Wat de juiste inhoud is voor iemand, hangt af van zijn of haar rol. Van der Ploeg: “De controller of financieel manager heeft de taak focus aan te brengen. Wat wil of moet een manager écht weten om vanuit zijn of haar rol invloed te kunnen hebben? Focus daarbij op iemands taken en verantwoordelijkheden bij

management control Business Intelligence

Beslissen Voorspellen Communiceren Monitoren Analyseren Onderzoeken

Rapporteren

Opslaan Integreren Transformeren Opschonen Verzamelen Informatie productie

Charles van der Ploeg

Informatie gebruik

 Figuur 1: De rapportageparadox

het uitvoeren van de strategie. Dit vraagt echt om andere skills van de financial. Het gaat niet langer slechts om het verzamelen van de data en die in een rapport zetten, maar om het nadenken over hoe de informatie gebruikt gaat worden en welke informatie voor wie interessant is (zie figuur 1). Verplaats je in de gebruiker: voor controllers zijn getallen duidelijk, voor de manager misschien niet altijd direct.” Natuurlijk hoeft de financial niet alles zelf te bedenken, maar hij moet de managers wel uitdagen. “De financieel manager faciliteert het goede gesprek. Is een indicator beïnvloedbaar? Sluit hij aan op de strategie? Zo ja, dan verdient hij waarschijnlijk een plek in de rapportage. De kunst is heldere keuzes te maken in welke informatie je in een rapportage opneemt”, zegt Gillissen. “Geen keuzes maken is een belangrijke valkuil bij managementrapportages. Veel rapporten

zijn wel 80 pagina’s lang en staan vol met indicatoren waar de lezer geen invloed op heeft: dan raken mensen de weg kwijt. Bij rapporteren geldt absoluut het adagium less is more. Bovendien wordt vaak gedacht; one size fits all, maar het tegenovergestelde is waar: one size doesn’t fit all. Bij het sturen op indicatoren is effectiviteit veel belangrijker dan efficiency. Efficiency kan wel belangrijk zijn bij het IT-proces voor bouwen en beheren van rapportages. Maar wat is belangrijker: een heel efficiënt (IT)rapportageproces die dashboards maakt die niemand gebruikt of iets meer maatwerk waardoor managers echt de rapportages gaan gebruiken? De financial moet zichzelf de vraag stellen: waarom maak je een rapport? Als het antwoord het vergroten van impact is, dan zul je maatwerk moeten leveren en voor elke gebruiker de rapportage moeten beperken tot dat waar iemand echt iets mee kan.”

“Geen keuzes maken is een belangrijke valkuil bij managementrapportages. Veel rapporten zijn wel 80 pagina’s lang” LAY-OUT: AANZETTEN TOT ACTIE Zodra de boodschap die de controller middels de rapportage wil overbrengen inhoudelijk scherp is, bepaalt de lay-out van een rapportage vervolgens of die boodschap ook daadwerkelijk aankomt bij een manager. Daarbij blijkt kennis over de werking van ons brein geen overbodige luxe. “In de meeste rapporten zitten allerlei visuele belemmeringen die belemmeren dat het brein de juiste boodschap oppakt”, zegt Van der Ploeg. “We hebben voor ons boek goed gekeken naar de onderzoeken van Daniel Kahneman in de gedragseconomie. Hij heeft zeer uitgebreid onderzocht hoe informatie leidt tot beslissingen en won daar als enige niet-econoom ooit de Nobelprijs voor de Economie voor. Wij hebben deze kennis in ons boek toegepast op rapportages.” Waar het steevast misgaat is in het visualisatie-aanbod van softwareprogramma’s dat doet denken

FM MAGAZINE

management control

Merlijn Gillissen

“Met een paar simpele ingrepen in de layout kan de kwaliteit en leesbaarheid van rapportages zeer sterk verbeterd worden” aan een snoepwinkel. Alleen al in Excel, nog altijd het meest gebruikte programma door financials, kun je kiezen uit tientallen graphs, naalden, pie charts, stoplichten, bar charts, trendlijnen,

scatterplots, geograﬁsche kaarten en nog veel meer. Standaard gegenereerde graphs zijn makkelijk in het rapport te krijgen, maar zijn vaak ongeschikt voor om managers aan te zetten tot analyse en actie. “Omdat je het allemaal kan gebruiken, betekent niet dat je het ook moet gebruiken”, zegt Gillissen. “Sommige graphs, zoals pie charts, moet je helemaal nooit gebruiken; die brengen de boodschap totaal niet over; het brein is niet in staat helder te zien welk percentage de verschillende taartpunten vertegenwoordigen (zie figuur 2). In welke graphs je wel gebruikt moet je heel selectief zijn. Bedenk je goed dat elke pixel die je gebruikt een prikkel is die het brein moet verwerken. Zo is het beter om geen 3D visualisatie te gebruiken omdat het niks toevoegt, maar wel herseninspanning kost en vaak ten koste gaat van de echte boodschap. Simplicity is key. Gebruik je teveel kleuren of speciale effecten, dan raken de hersenen zodanig afgeleid dat ze de kernboodschap helemaal niet meer niet registreren. Kortom, bij het ontwerpen van de lay-out gaat het erom het zo basic mogelijk te houden. Gebruik enkele bar charts met slechts twee kleuren, zodat de aan-

dacht van de lezer echt gaat naar de inhoudelijke boodschap.” “In technologie is veel veranderd. 20 jaar terug kostte een gigabyte opslag nog duizenden euro’s, dus de controller moest goed nadenken over wat echt nodig was. Nu is technologie geen bottleneck meer, eerder een bos waardoor je de bomen niet meer ziet. De technologie is verbeterd, maar de hersenen zijn dat niet”, zegt Van der Ploeg. “De informatieparadox noemen we dat. Filters inbouwen is daarom een noodzaak. Effectief rapporteren gaat om het maximale eruit halen door de informatie te reduceren tot de absolute kern.” “En voor de controller verschuift zijn taak dus steeds meer van ‘producent’ naar regisseur: zorgen dat de rapportages ook écht gebruikt gaan worden”, vult Gillissen tot slot aan. “Managers moeten in actie komen op basis van effectieve rapportages en ze niet ongelezen ter zijde schuiven. De controller heeft dus een wezenlijke rol om alle belemmeringen weg te nemen en managers te helpen met het maken van de juiste keuzes. Alleen zo kan de financial zijn toegevoegde waarde blijven(d) vergroten!” n

Omzetcijfers Q1 Nederland België Duitsland Polen

FM MAGAZINE

624

Duitsland

552

Italië

476

Frankrijk

Oostenrijk

Frankrijk

Nederland

Italië

 Figuur 2: Pie chart versus bar chart

Polen

België

410 365 300 184

A OORDEELD

ge n)

IDER

8.5

LE OP

STE FINANC BE IË LE

EFFECTIEVE RAPPORTAGES

Br in on ar :S erv prin gest.nl (140+

VOLG DE EENDAAGSE CURSUS

Verbeter rapportages met heldere vuistregels Steekt u te veel tijd in het produceren en lezen van rapportages? Wordt er onvoldoende actie genomen op basis van de rapportage? Tijdens deze cursus reiken ervaren experts op het gebied van besturing en visualisatie u tientallen praktisch toepasbare ideeën aan. Breng uw eigen rapportage in en deze wordt tijdens de training bekeken en verbeterd. U kunt direct aan de slag. 4 redenen om deel te nemen: • Ga naar huis met uw eigen aangepaste rapportage • Verbeter de inhoud van uw rapportages met heldere vuistregels • Maak het verschil door de juiste visualisatie en lay-out • Verzilver eindelijk de in rapportages geïnvesteerde energie

Volg de cursus op: 20 juni 2017, Hotel Courtyard by Marriott Amsterdam Airport 29 november 2017, Hotel Fletcher Utrecht Nieuwegein Bekijk deze en meer trainingen op AlexVanGroningen.nl

SCHRIJF U IN VIA ALEXVANGRONINGEN.NL

ts an

Nederl an lijke d ink

van Accoun tie t sa

oepsorga Ber ni se

Ko n

AlexVanGroningen.nl

management control

Joost Stienen, ASML

“Robotics maakt werk voor finance veel interessanter” Bij een high-tech bedrijf als ASML past ook een high-tech finance functie. Corporate Controller Joost Stienen heeft dan ook een aantal experimenten opgestart in Robotic Process Automation. “Duizenden handmatige journaalposten passen niet bij een bedrijf als ASML. Robotics betekent niet dat mensen overbodig worden, maar dat ze kunnen gaan doen waar ze echt voor opgeleid zijn.” INTERVIEW MICHAEL VAN ASPEREN (CONTROLLERS NETWERK) CEES VAN TILBURG (DATAMATICS GLOBAL SERVICES) FOTOGRAFIE ARTHUR VAN MEGEN

innen chipmachinebouwer ASML is Joost Stienen als Corporate Controller verantwoordelijk voor interne en externe verslaggeving, accounting, en de overige finance functies inkoop, planning en business control. Stienen - die in 2015 de Controller of the Year Award won - begeleidt daarnaast vanuit finance het hele productontwikkelingsproces bij ASML. Je zou zijn rol kunnen beschouwen als interne CFO. Wolfgang Nickl houdt zich als Group CFO vooral bezig met externe verantwoordelijkheden, zoals tax, treasury en investor relations. Onder het controllingteam van Stienen vallen 220 man.

Namens FM Magazine spraken Michael van Asperen en Cees van Tilburg de Corporate Controller van ASML recentelijk over robotics, een thema waarin hij enorm geïnteresseerd is voor zijn bedrijf. “We zijn op aarde om Moore’s Law door te zetten en chips sneller, groener en goedkoper te krijgen”, begint Stienen. “Als dat ons lukt worden de mogelijkheden van applicaties enorm veel groter. Daar profiteren we als finance ook weer van. Wanneer je vroeger de consolidatie van de cijfers deed moest je een nacht wachten totdat de ratelende machine

FM MAGAZINE

alles hadden verwerkt. Dan bleek er een fout in te zitten en moest je weer opnieuw beginnen. Straks kun je dat in-memory doen met alle mogelijkheden van dien.” ROBOTICS MAAKT WERK PLEZIERIGER Om direct een veel voorkomende misvatting uit de weg helpen; bij robotics denkt men vaak aan fysieke robots die door de gangen heen lopen, maar dit gesprek gaat over RPA (Robotic Process Automation). Voor finance biedt dat enorme kansen, denkt Stienen. “Wij zijn een high-tech bedrijf, dus moeten dat ook zijn in de finance functie. De eerste gedachte die veel mensen hebben bij RPA is: hoeveel banen gaat dit kosten? Wat ik de organisatie vooral probeer mee te geven is dat het werkplezier er flink door omhoog gaat. Vindt iemand het echt leuk om elke maand een workin-progress lijstje uit het systeem te halen? Met RPA worden de mensen meer proces-expert en adviseur. Dat is veel interessanter werk.” Voor de organisatie zelf levert het daarnaast veel op. “Verschillende studies laten zien dat het minder foutgevoelig is. Je moet kijken of je originele codering klopt, maar dat kun je onderzoeken met stresstesten. Ik geloof dat de inzet van robotics leidt tot een hogere kwaliteit en lagere

management control kosten. Ook kun je processen 24/7 door laten lopen en niet alleen tussen 9:00 en 17:00.” 425.000 FACTUREN MET ZEVEN FTE Aan de basis van robotics staat centralisatie, automatisering en het op orde brengen van de masterdata. Op transactioneel gebied hebben Stienen en zijn team de afgelopen jaren veel aan centralisatie gedaan. “We hebben onze wereldwijde accounts payable processen gecentraliseerd in Nederland”, aldus Stienen. “Ook hebben we het proces zoveel mogelijk geautomatiseerd middels een scanningcenter. Daar scant men de facturen en laadt ze vervolgens in het grootboek. Na three-way-matching vindt vervolgens automatische betaling plaats. Door deze bijna optimale inrichting zijn we in staat met slechts zeven vaste FTE’s en een aantal flexkrachten zo’n 400.000 tot 450.000 facturen per jaar te verwerken. 85 procent van de facturen wordt momenteel straight through verwerkt. Daar kunnen we nog wel wat winnen. China is lastig vanwege de karakters. Uiteindelijk willen we de volledige factuurstroom automatiseren. Dat is een volgende stap.” Stienen gelooft nadrukkelijk niet in outsourcing van de processen, maar juist voor centralisatie en automatisering in eigen huis. “De reden is dat we bij ASML veel hoogopgeleide mensen hebben werken ook binnen accounts payable. En dit zijn niet de goedkoopste. Waarom wij dat doen is omdat academici bij een hick-up in het proces niet gaan dweilen met de kraan open, maar de root cause gaan oplossen. Bij Shared Service Centers krijgt de aanbieder betaald per factuur of werknemer en zijn de incentives vaak niet gericht op het optimaliseren van het proces.” FINANCE ALS SNELWEG In 2005 bestond het finance team bij ASML nog uit 170 medewerkers bij een omzet van 2,5 miljard euro. De eerste verdubbeling in omzet kon finance door automatisering en centralisering aan met hetzelfde aantal medewerkers. Iets meer dan tien jaar later in 2016 is de omzet gegroeid naar 6,8 miljard euro. De headcount is daarbij wel iets gegroeid naar 220 man. “Dat komt omdat de organisatie complexer is geworden met een aantal nieuwe business lines. Dit kon niet worden opgevangen met de toenmalige processen en masterdata. Hierdoor moesten we allerlei analyses op het gebied van financial control eerst verrijken”, aldus Stienen. “Niet dat we het niet nog steeds erg goed doen. Onze expenses to revenue verhouding van de finance organisatie is

Joost Stienen ontvangt de Controller of the Year Award 2015

“Bij Shared Service Centers krijgt men betaald per factuur of werknemer en zijn de incentives niet gericht op het optimaliseren van het proces”

minder dan 0,8 procent. Dat is best-in-class. Maar we kunnen niet de business blijven ondersteunen door er steeds meer mensen bij te zetten. Waar ik naar toe wil in 2020 is een snelweg (zie figuur). Die snelweg is het proces en moet de totale formule van het verkeer kunnen managen. Daar zit met onze procedures een bewegwijzering in die het verkeer stuurt waar het heen moet. We hebben ook ingebouwde trajectcontrole; niet om boetes uit te delen, maar om een continue feedback stroom te genereren voor de business.” TOEPASSINGEN VAN ROBOTICS Nu de basis goed is ingeregeld, hebben Stienen en zijn team besloten een aantal experimenten

FM MAGAZINE

management control ik denk dat als we er eenmaal werken, we vanzelf nieuwe toepassingen zullen ontdekken.” In deze fase gaat het nog meer om signalering dan om algoritmes die beslissingen nemen en zaken overnemen. “Het staat nog in de kinderschoenen”, zegt Stienen. “De basis moet goed zijn. In dat kader zijn we ook bezig ons ERP-systeem opnieuw in te richten. We zijn zo snel gegroeid dat er de nodige workarounds in zijn geslopen. We willen nu terug naar zo simpel mogelijk.”

te gaan doen met robotics, dit om een beter beeld te krijgen van wat het voor ASML kan betekenen. “Proof of concepts als je wilt”, zegt Stienen. “Daarbij kijken we niet met oogkleppen op alleen naar finance, maar breder naar global business services. Een voorbeeld is travel: voor visa moet je bij HR zijn, voor hotels en tickets bij Facility Management en voor declaraties bij Finance. Via onze snelweg willen we de informatiestromen die hieruit ontstaan aan elkaar knopen. Als je op reis gaat kan het systeem je dan al informeren over hotels, het weer, vliegtickets en allerlei andere zaken. Dit zorgt ervoor dat onze mensen de best mogelijke beslissingen nemen vanuit bedrijfseconomisch oogpunt.” Een ander voorbeeld is inkoop. “We hebben prefered suppliers waarmee we afspraken hebben over volumekortingen. Stel dat iemand een bestelling wil plaatsen bij een andere leverancier, dan wil ik wel dat er een mail uitgaat om te checken of dat wel de bedoeling is. Niet na de fact dus, maar voor de fact. Al die informatie komt hier in een parkeergarage bij elkaar. Vervolgens kunnen we die dan op verschillende manieren rubriceren en beschikbaar maken zodat de business controllers daar samen met een fabriek betere doorlooptijden mee kunnen realiseren of met de inkoop- en verkoopafdeling betere deals/contracten kunnen afsluiten.” “We houden de scope nog klein, zoals bijvoorbeeld bij het travel project”, vervolgt Stienen. “Het gaat nu nog om het leereffect. Binnen deze kleine scope proberen wat zaken te automatiseren, zodat financial control met de rapportages aan de slag kan gaan. Wat ik hoop is dat we de mogelijkheden gaan zien. Voor mij is het ook nieuw, maar

FM MAGAZINE

FINANCIEEL TALENT OPTIMAAL INZETTEN Door de scope klein te houden zorgt Stienen ervoor dat RPA niet als bedreigend wordt ervaren. Hij gelooft duidelijk in robotics als hulpmiddel om beter te presteren. Maar de kritische geest van de controller blijft nodig. “Het is mooi dat er data uit de computer komt, maar weet je echt wat het betekent? Daar moet je heel goed met je boerenverstand naar blijven kijken.” En dat is de rol van finance zoals die bedoeld is, vindt Stienen. “Nog niet zo lang geleden gingen onderzoeken rond waarin stond dat 65 procent van de tijd op finance afdelingen besteedt werd aan het verzamelen van de data-informatie en slechts 35 procent aan analyse. Daar hebben bedrijven enorme stappen in gezet, maar het zou 1/99 moeten zijn. Masterdata en kwaliteit van processen moeten gewoon goed zijn. We proberen te groeien naar 11 miljard omzet, 50 procent gross margin en 40 procent return on invested capital. Dat levert voldoende vragen op om ons helemaal in stuk te bijten tot in alle hoeken van de organisatie. Ik heb veel liever dat we met 220 man zoveel mogelijk tijd daaraan besteden dan aan het rapporteren en de transactionele kant.” Kortom, het doel van RPA is om de kennis en capaciteiten van de financial ten volle te gaan benutten. “We hebben 80 procent academici”, besluit Stienen. “Het is toch treurig wanneer we hen moeten vragen rapportages te produceren en informatie te corrigeren. We hebben nog steeds mensen nodig, mensen die kunnen analyseren, trends zien en in discussie kunnen gaan met fabrieksmensen of inkopers om meer waarde te ontsluiten voor balans, resultaat of kasstroom. Dat zal door RPA niet veranderen. Integendeel zelfs.” n

rubriek Experts & Dienstverleners

HET FINANCE SOFTWARE LANDSCHAP

FM MAGAZINE

experts

dienstverleners

Retailers laten geld liggen!

Payvision’s nieuwe visie op betaaltransacties Op het punt waar transactiegegevens de betaalterminal bij de winkel verlaten, daar komt Payvision in beeld. Payvision is een payment provider en lanceerde onlangs haar nieuwe omnichannel betaalplatform Acapture. Van afhandelaar van Visa-, Mastercard- en alternatieve lokale betaalmethoden, groeit de onderneming steeds meer uit tot gegevensanalist van betaaldata. Het doel is duidelijk: voor de consument de meest prettige transactieafwikkeling en voor de webwinkelier zoveel mogelijk succesvolle transacties realiseren, zowel instore als online.

1 Gijs op de Weegh, Chief Operations Officer (COO) bij Payvision concretiseert de activiteiten van het bedrijf aan de hand van zeven thema’s. FM MAGAZINE

Omnichannel: het combineren van instore en online betaalgegevens Iedere retailer moet op alle kanalen – online, instore, mobiel en social – aanwezig zijn, dat is omnichannel. Voor de online kanalen gaat dat goed, maar het lastigste stuk is om uit te vinden wat er in de winkel gebeurt. Op de Weegh: “Terwijl toch 92 procent van alle transacties in de winkel plaatsvindt weten de retailers erg weinig van deze instore klant. Van de 8 procent online klanten weten ze alles.” Dat is waar Payvision en Acapture in beeld komen: door online en offline betalingen samen te voegen, kwantificeert en ontsluit het bedrijf data. Het is de eerste stap in het analyseren van klantgegevens om de klant een aanbod op maat te kunnen bieden.

In-store data science: betaalgegevens als bron voor je winkelaanbod Aan de hand van de betaalgegevens kan een winkelier zijn instore klant beter

leren kennen. Doordat klanten vaak hetzelfde betaalmiddel gebruiken, kun je betaalgegevens koppelen aan wat je hebt gekocht. Daardoor worden patronen zichtbaar en ontstaat inzicht in wat bepaalde typen mensen kopen. Een voorbeeld is de anonieme Bonuskaart van Albert Heijn. Als je daar online gegevens aan koppelt, bouw je een klantprofiel op, met een paar demografische kenmerken. Door die te groeperen, kun je voorspellingen doen van wat personen uit die groep gaan kopen. Nog een stap verder gaat de loyalty card die bijvoorbeeld H&M, Zara en Bijenkorf voeren. Daarmee bouw je per persoon een klantprofiel op en richt je je aanbod specifiek op die persoon. “Zara weet vaak beter wat de consument wil hebben dan dat deze het zelf weet”, verklaart Op de Weegh.

Wereldwijde e-commerce: geen verrassingen achteraf Het lijkt zo makkelijk: nu we online kunnen winkelen, is het toch eenvoudig om

experts wereldwijd af te rekenen? Toch komt er meer bij kijken. Dat begint bij de juiste betaalmethodes bieden, waarmee je internationale klant bij voorkeur betaalt. Maar daar komen de importrechten, vervoerskosten en alle weten regelgeving nog bij. Payvision heeft al jaren ervaring met dit ‘cross-border e-commerce’. Op de Weegh: “Zo voorkom je dat je iets online koopt en er vervolgens achter komt dat de prijs twee keer zo hoog is en je bestelling een week te laat binnen komt.”

Fraude: fraude reduceren zonder onnodig omzetverlies Bij het afhandelen van betalingsverkeer is het doel het aantal frauduleuze transacties te minimaliseren, met behoud van zoveel mogelijk goede transacties. Er zijn transacties die er frauduleus uitzien, maar toch goed zijn. Dit zijn de zogeheten ‘false positives’. Door bijvoorbeeld het IP-adres van een heel land te blokkeren, blokkeer je ook goede betalingen en raak je alle klanten uit dat land kwijt. Op de Weegh: “Ons doel is om zoveel mogelijk goede transacties door te laten gaan. Wij verzamelen historische data over transacties en kijken of die wel of niet frauduleus werden. Zo bouwen we voorspellende modellen om fraude tot een acceptabel niveau te reduceren, zonder onnodig omzet te missen.”

Authorisation rates: zoveel mogelijk succesvolle transacties De authorisation rate staat voor het aantal succesvolle transacties dat je realiseert. Doordat banken elkaar niet vertrouwen en elkaar blokkeren, kan deze authorisation rate laag uitvallen. “Dit gebeurt constant in het internationale netwerk van betalen”, constateert Op de Weegh. “Bijvoorbeeld omdat de bank in een bepaald land zit, vanwege gebeurtenissen

dienstverleners

PROFIEL PAYVISION Payvision is een Payment Provider. Het bedrijf begon in 2002 in Amsterdam met het afhandelen van Visa- en Mastercard-betalingen en het opbouwen van een wereldwijd betaalnetwerk. Inmiddels biedt het bedrijf meer dan 80 verschillende betaalmethoden aan en richt het bedrijf zich meer op het optimaliseren van het betaalproces en beschikbaar maken van betaalgegevens voor verdere analyse. Payvision werkt veel samen met partners, onder meer met de grootste providers van betaalterminals. Payvision en Acapture maken het onderscheid door het optimaliseren van betaalprocessen aan de hand van data. Op de Weegh: “Wij zijn innovatiever en kunnen sneller schakelen dan banken. Ons doel is om zoveel mogelijk succesvolle transacties te realiseren in de betaalindustrie. Daarnaast willen we winkeliers de tools geven om daadwerkelijk hun klanten te leren kennen en te zorgen dat ze succesvol zijn met hun producten.”

uit het verleden of vanwege strenge beveiligingsmaatregelen zoals het vragen om een wachtwoord bij betalingen boven een bepaald bedrag. Banken bouwen beveiligingsmechanismes in voor transacties met bepaalde kenmerken. Houd je je daar niet aan, dan gaat de transactie niet door. Zo kun je onnodig transacties verliezen.” Payvision heeft modellen gebouwd om te voorspellen welke bank welke transactie het best zal accepteren.

Consumentengedrag: zo veel mogelijk data in zo min mogelijk stappen Wat is een acceptabele hoeveelheid stappen die de consument doorloopt om te betalen, zonder af te haken? Terwijl je als winkelier toch zoveel mogelijk data van die consument verzamelt? Dat is het doel van consumer behavior. Op de Weegh: “Bij Uber mag betalen niet meer zijn dan één druk op de knop, terwijl je bij het bestellen van je vliegticket vijf stappen acceptabel vindt.” Zo heeft iedere winkelier zijn eigen geoptimaliseerde proces. Payvision en Acapture evalueren dit continu. De onderneming kijkt hoeveel stappen optimaal zijn en vult die ook in. “Het is verbazingwekkend hoeveel er nog te optimaliseren is. Hoe meer je weet van je klant, hoe beter je iemand kunt profileren en hoe beter je je winkelaanbod daarop kunt afstemmen. Aan de andere kant wil je niet dat de klant onder-

weg afhaakt. Het gaat om het vinden van de juiste balans”, licht Op de Weegh toe.

Privacy: wat krijgt de consument terug voor een inbreuk? Hoeveel inbreuk op zijn privacy accepteert een klant? Op de Weegh: “Dat hangt sterk af van wat deze ervoor terugkrijgt. Toen een Nederlandse bank in 2014 aankondigde dat ze betaalgegevens van klanten commercieel ging gebruiken, stond Nederland op zijn kop. Waarom? Vooral omdat een bank dit voornamelijk doet om er zelf beter van te worden: de bank verdient er geld mee. Daartegenover staat Google dat veel meer informatie van jou vergaart en ook commercieel gebruikt. Dat vinden velen geen probleem, omdat Google daardoor bijvoorbeeld kan voorspellen hoe laat je op je bestemming bent.” Voor consumenten geldt dat ze hun privacy alleen opgeven als ze er voldoende voor terugkrijgen. Als betaalprovider geef je de klant een beter betaalproces en een productaanbod dat op hem is afgestemd. n

FM MAGAZINE

experts

dienstverleners

Esschert Design

Groot geworden maar familiair gebleven Valuta-expert World First is trots Esschert Design, een van zijn vele klanten in Nederland, te presenteren. Esschert Design is actief in ruim 60 landen. World First helpt bedrijven die internationaal zaken doen winstgevend te groeien en noemt dit soort bedrijven ‘minimultinationals.

en kleine dertig jaar geleden begon Ria Mosterd in haar 15e-eeuwse boerderij ‘Het Esschert’ in Deurningen, Twente een bedrijfje in cadeaus voor huis en tuin. Sindsdien is Esschert Design met haar zonen Arend en Gerard Mosterd aan het hoofd al een paar keer verhuisd vanuit hun ouderlijk huis via Hengelo naar Enschede. Het tekent de groei van wat eerst een Nederlandse maker van eigen ontworpen cadeaus voor particulieren was tot een internationale producent en leverancier van cadeauartikelen voor het grootwinkelbedrijf. Tegenwoordig is de boerderij terug te zien in het logo.

voorwaarden voldoen: ze dienen iets met de tuin te maken hebben, je moet ze dankzij een bepaalde print als cadeau kunnen geven en ze moeten een functie hebben en dus geen ornament zijn.

“Toen wij in 1993 begonnen met leveren aan grote ketens, hielp moeder mee met de verkoop. Door haar betrokkenheid bij de groothandel kregen de detailhandelsactiviteiten niet meer de aandacht die ze verdienden”, vertelt eigenaar Gerard Mosterd. “Die groothandel nam zo’n vlucht dat we gestopt zijn met de detailhandel. Met de groothandel kun je meteen grote volumes wegzetten, terwijl detailhandel destijds hard werken was voor een beetje omzet.”

Esschert Design genereert 25 tot 30 procent van haar omzet op de thuismarkt Nederland en heeft, vanwege de Britse ‘feel’ en constante innovatie, veel succes in Angelsaksische landen als Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika. “Je succes valt of staat met vernieuwing”, legt Gerard Mosterd uit. “We hebben heel veel trendgevoelige artikelen en vervangen jaarlijks toch wel zo’n 20 procent van het assortiment. En je hebt artikelen die je een, twee jaar als een dolle verkoopt zoals glowin-the-day, lichtgevende plastic bloemen. Dat was vooral een enorme hit in Duitsland.”

DUBBELCIJFERIGE GROEI Esschert Design verkoopt inmiddels 1800 zelf ontworpen producten van vuurkorven tot vogelhuisjes, terraskachels tot gieters en deurmatten tot BBQ-gereedschap. Die worden gefabriceerd in China en enkele Oost-Europese landen. Deze producten moeten, volgens Mosterd, aan drie

FM MAGAZINE

Na een aantal jaar van dubbelcijferige groei is de omzettoename in 2016 teruggelopen tot een plus van bijna vijf procent. De omzet van de groep bedraagt inmiddels ongeveer 35 miljoen euro. “Vooral in tuincentra zit nauwelijks nog groei. We compenseren dit onder meer met een sterke groei in internetverkopen aan grote webshops als Wehkamp, Fonq en Coolblue.”

MAGAZIJN SOMS TE KLEIN Om de producten bij de juiste klant te krijgen laat Esschert Design een groot deel naar haar distributiecentrum in Enschede komen. Het bedrijf heeft daar een magazijn van 25.000 vierkante meter,

rubriek “De dollar is goed voor zo’n 60 a 70 procent van de vreemde valuta-behoefte van Esschert Design”

een opslag die zich laat vergelijken met ruim drie voetbalvelden. Soms gaan de producten vanuit China, waar doorgaans betaald wordt met de Amerikaanse dollar, of andere landen waar Esschert Design produceert rechtstreeks naar de klant toe. Om zijn activiteiten te financieren, koopt het bedrijf vooral de dollar aan. Die munt is goed voor zo’n 60 a 70 procent van de vreemde valutabehoefte van Esschert Design. Heel lang zorgde een van de grootbanken voor het valutamanagement van de Twentse onderneming. Sinds ongeveer drie jaar maakt Esschert Design gebruik van de diensten van World First. “In vergelijking met onze huisbank kwam World First toch eigenlijk met heel andere producten om de valuta af te dekken. Dankzij valutaopties konden we meeprofiteren terwijl de dollar stijgende is”, legt Gerard Mosterd uit. “Het heeft ons voordelen opgeleverd omdat we door de winst op opties die als een soort bonus werkt steeds tegen relatief gunstige koers dollars hebben kunnen aankopen.” ZOALS THUIS Ondanks de groei door de jaren heen is Esschert Design altijd een familiebedrijf gebleven. Zo creëert het een sfeer zoals die thuis ook is voor al zijn medewerkers, bijvoorbeeld door

de lunch te verzorgen. “Van magazijn tot kantoor, er komt beleg en brood op tafel. Er is altijd een gezamenlijke lunch zonder dat iemand een broodtrommeltje hoeft mee te nemen. Je probeert het toch een beetje familiair te houden.” Verder is Esschert Design door de jaren heen een zeer platte organisatie gebleven. Mosterd vindt deze zelfs een beetje te plat. Het bedrijf heeft volgens hem wat meer managers nodig, vooral om nieuwelingen te begeleiden en wegwijs te maken in het bedrijf. “Ze kunnen bij mij blijven binnenlopen, maar niet meer voor elk wissewasje” BUITEN NEDERLAND De verandering in hiërarchie betreft niet alleen Nederland. Om buiten zijn thuismarkt te kunnen groeien in landen als België, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland, investeert Esschert Design flink in het verkoopapparaat. “In Nederland zijn we een van de

toonaangevende spelers. We willen graag dat als een grootwinkelbedrijf in het buitenland iets wil doen op zijn tuinafdeling, wij een van de namen zijn waaraan ze denken.” Het bedrijf heeft inmiddels zijn agent in het buitenland vervangen door eigen accountmanagers. Daarboven staat in de landen een hoofd verkoop die ervoor zorgt dat de klanten die je kunt benaderen ook daadwerkelijk benaderd worden. Esschert Design heeft die omslag zo’n twee jaar geleden ingezet en plukt daar volgens Mosterd nu al de vruchten van. “Je ziet dat we in Frankrijk waar we zo’n twee jaar geleden een omslag hebben gemaakt inmiddels dubbelcijferige groei laten zien. In Duitsland / Oostenrijk zijn we vanaf het tweede kwartaal bijna dekkend, alle witte vlekken zijn weggewerkt met verkopers. Bovendien hebben we in die landen de marketing opgetuigd zodat we klanten daar ook echt bereiken.” n

FM MAGAZINE

experts

dienstverleners

Single Source of Truth, ook als die fout is... Enterprise Resource Planning (ERP) verandert al jarenlang in een zeer hoog tempo. Vroeger lag de focus op het succesvol opleveren van ERP-software. Vandaag de dag is dit niet meer voldoende, het uitgangspunt is om na tien jaar nog steeds business partners te zijn. Alleen een langdurig partnership creëert voor alle partijen business value! 30 JAAR EEN ONDERSCHEIDENDE MISSIE “Onze missie is dat onze relaties op een andere manier omgaan met informatie. Niet door zelf alles te ontwikkelen, maar door gebruik te maken van bestaande applicaties en tools. Wij willen nieuwe ontwikkelingen ontdekken, onderzoeken en integreren in ons ERP-platform, want zo creëer je business value. Hierbij hanteert Inventive sinds haar oprichting nog steeds dezelfde ‘wetten’:

“I

nternet is alles omvattend en bedrijven die dit afwijzen gaan verdwijnen. De risicoverdeling tussen opdrachtgever en ERP-partner wordt genormaliseerd. De manier waarop het gebruik van ERP-software wordt afgerekend verandert drastisch. Het begin van een nieuw ICT-tijdperk.” Arno Mulder, software entrepreneur in hart en nieren, aan het woord.

“Sinds de oprichting in 1987 geef ik leiding aan Inventive Software. In al die jaren heb ik de ontwikkelingen binnen de ICT-wereld aan den lijve meegemaakt. Inventive heeft in die periode voortdurend gewerkt aan de ontwikkeling van standaard, maar aanpasbare software voor het bedrijfsleven. Het begon als een stageproject bij een door mij opgericht bedrijf. Inmiddels werken wij met 25 vaste professionals en vaste partners voor honderden bedrijven waarbij tienduizenden mensen onze software gebruiken.”

FM MAGAZINE

• De Single Source of Truth is het uitgangspunt voor ieders handelen op operationeel, tactisch én strategisch niveau. De Single Source of Truth is vereist om één business value te creëren en één business value betekent één definitie met één waarde. Zo begrijpt iedereen van elkaar wat hij of zij bedoelt en wordt integraal management mogelijk. De Single Source of Truth is de enige juiste bron, ook als die fout is, omdat iedereen eraan bijdraagt en iedereen de kwaliteit ervan bewaakt en verhoogt. Het juiste inzicht ontstaat door de toegang die Inventive biedt tot de bron. • Many apps in, one report out. Niet het ontwikkelen van applicaties en tools, maar het integreren hiervan binnen het Inventive ERPplatform zorgt ervoor dat er grote stappen gemaakt kunnen worden. Vervolgens kunnen klanten deze applicaties en tools uitrollen binnen het bedrijf, wat het succes van organisaties bepaalt. De samenwerking tussen alle partijen vraagt om het verzamelen, structureren en rapporteren van data in een begrijpelijk en deelbaar format. Met zoveel verschillende partijen en nog veel meer data is het noodzakelijk om goed te kunnen communiceren en te kunnen vertrouwen op één bron.

experts

• Wij zoeken naar het unieke DNA, de strategie en organisatie van onze klanten. Het DNA waardoor zij succesvol zijn. Wij onderscheiden ons hiermee van onze concurrentie door uiterst snel, in combinatie met het standaardpakket, aanpassingen te ontwikkelen die aansluiten op de vereisten van onze relaties. Inventive heeft daarom het Inventive DNA-model ontwikkeld voor het activeren en deactiveren van applicaties, zodat de dienstverlening van Inventive – in tegenstelling tot separaat maatwerk – schaalbaar is voor onze relaties. Allemaal binnen één source door een gedegen versieen distributiebeleid.” WAAR WORDEN DE MEESTE INFORMATIEPROBLEMEN DOOR VEROORZAAKT? “Het probleem wordt duidelijk zichtbaar in die omgevingen waarin informatiesystemen telkens aangepast moeten worden aan de veranderende organisatie- en marktomstandigheden, nieuwe weten regelgeving en technologieën. De inspanningen om nieuwe aanpassingen te blijven realiseren nemen toe naarmate het systeem groter wordt en meer koppelingen krijgt met andere software. De meeste informatieproblemen ontstaan als men er niet in slaagt deze koppelingen/

interfaces te realiseren. Medewerkers binnen de organisatie(s) worden dan de letterlijk interface tussen systemen met alle bekende bijverschijnselen. Vanaf dat moment heeft de organisatie ‘verloren’ en starten de problemen. Het is echt zaak dat organisaties deze geautomatiseerde interfaces realiseren. Inventive maakt dan ook alleen maar integraties met derden, waarbij wij letterlijk de data opnemen in het ERP-systeem, waardoor de Single Source of Truth de data waarborgt. Een ander punt is dat ERP-projecten bij grote organisaties moeilijk te managen zijn. Er is door onderzoeksbureau The Standish Group International jarenlang onderzoek gedaan naar ERP-projecten. Er is structureel aangetoond dat het falen van ERP-projecten vooral te wijten is aan menselijke problemen. Denk hierbij aan de samenwerking, beslissingen nemen, betrokkenheid, duidelijke doelen stellen etc. en voor een klein deel aan technische oorzaken.” TEAMSPORT “Mede door de succesfactoren voor ICT-projecten waarbij de factor “mensen” een belangrijke rol speelt, staat ons inziens ERP synoniem voor teamsport. De kracht van Inventive zit hem ook in het team. Niet alleen voor de mensen van Inventive maar juist in combinatie met de mensen van onze

dienstverleners

opdrachtgevers. ERP is dus teamsport waarbij twee organisaties dezelfde doelstelling hebben, Single Source of Truth. Om deze doelstelling te behalen moeten onze mensen nauw samenwerken met de opdrachtgever. Dat is de hoofdreden dat wij onszelf niet als leverancier van een ERP-systeem zien, maar als ERP-partner.” WAT WORDT DE VOLGENDE “VERANDERING”? “De investeringen en kosten voor bedrijven gaan aanzienlijk verbeteren, namelijk in plaats van betalen voor licenties c.q. gebruiksrechten, wordt er een nieuw model ingevoerd, Pay per Use. Het is meer dan alleen het doorrekenen van de kosten van de infrastructuur (internet, servers etc.), maar ook het werkelijke gebruik van het ERP-systeem in plaats van prijzen bepalen op achterhaalde voorcalculaties of een vast tarief per gebruiker per maand (ook wanneer die persoon met verlof is of parttime werkt). Pay per Use gaat uit van de opgestarte (verbruik) functies, dus gebruikt u het systeem niet heeft u ook geen kosten! Deze manier van afrekenen heeft grote invloed op het selecteren, offreren, installeren, implementeren, gebruiken en onderhouden van software voor het bedrijfsleven, zodat met recht gesproken kan worden van een nieuw ICT-tijdperk.” n

FM MAGAZINE

experts

dienstverleners

Automatisering begint, waar digitalisering stopt Al jaren vraagt de markt om digitalisering van documentenstromen. In het bijzonder de digitale verwerking van inkomende facturen. Daar zijn alleen maar voordelen voor te noemen: transparantie in het proces, facturen en bijlagen op ieder moment opvraagbaar, eenvoudige ‘auditablility’, delen van kennis, enzovoorts. Hoe eerder het document digitaal is, des te beter, is het credo.

e laatste jaren is volledige automatisering, of ‘robotisering’, van het Accounts Payable (AP) proces steeds meer in trek. Facturen moeten volautomatisch met orders en/of contracten worden ‘gematcht’, en dan bij voorkeur op regelniveau, zodat er geen menselijke tussenkomst voor het verwerken van facturen noodzakelijk is. ‘Straight Through Processing’ is het doel. Want daarmee kunnen significante kostenbesparingen worden gerealiseerd en zijn er kwalitatieve verbeteringen mee door te voeren.

Ondanks de flirt met volledige automatisering, investeren bedrijven hoofdzakelijk in het verbeteren van het scan- en herkenproces, zonder zich af te vragen wat de beste manier is om de juiste data te krijgen teneinde het AP proces écht te automatiseren. Waarom wil men data op een afbeelding 100 procent herkend krijgen, terwijl de bron van de data al in bezit is, in de vorm van een ERP of soortgelijk systeem? Automatische herkenning op regelniveau zal in de praktijk maximaal 70 procent van de beschikbare data opleveren.

FM MAGAZINE

Hiervoor dient op voorhand behoorlijk wat tijd en energie te worden gestoken in het trainen van de herkensoftware. En omdat 100 procent herkenning niet gehaald wordt, dient tenminste 30 procent van de data handmatig te worden aangevuld. Voor iedere factuur. Iedere dag weer. AUTOMATISERING VRAAGT OM EEN ANDERE KIJK De meeste organisaties claimen een geautomatiseerd AP-proces te hebben, maar feitelijk zijn er nog significante slagen te maken op het gebied van efficiëntie, zodra men de bestaande processen, en de digitalisering ervan, loslaat, en de voordelen van automatisering begint in te zien. Dat inzien begint misschien wel met het loslaten van juíst het digitaliseren van documenten (papier) en afbeeldingen (PDF), en met de invoering van elektronische documenten zoals de elektronische factuur (e-invoice). Wij horen vaak dat dit onmogelijk is, of dat het not done is, om dat van leveranciers te vragen. Allerlei bezwaren worden er opgevoerd om geen automatiseringsslag te maken waar leveranciers

rubriek

bij betrokken moeten worden. De enorme voordelen die dit zal hebben op efficiëntie en kostenverlaging is dan aan dovemansoren gericht. Maar waarom lukt het de grootste e-retailer van Nederland dan wel? Waarom lukt het de grootste verzekeraar van Nederland dan wel? Neem de verzekeraar. Zij ontvangen al hun facturen in één standaard XML-formaat, ongeacht de herkomst, waarna de data rechtstreeks in het ERP-systeem wordt verwerkt. Matching, boeking en betaalbaar stelling gebeurt volledig automatisch, zonder tussenkomst van menselijk handelen. Parallel hieraan voeren zij campagnes om leveranciers te wijzen op de voordelen van elektronisch dataverkeer, waarmee gezamenlijk een efficiëntere en duurzamere procesinrichting gerealiseerd kan worden. Zij verlagen hun operationele kosten en bestendigen daarmee de klant-leverancier relatie. En door het ‘continuous improvements’ programma wordt het iedere dag nóg beter. Wat is hier voor nodig? Commitment en de drive om ‘operational excellence’ te bereiken. Doorzettingsvermogen dus, én een partner met kennis van zaken. Benieuwd wat automatisering van uw purchase to pay proces voor uw bedrijf (en leveranciers) betekent? Stuur mij gerust een e-mail of geef me een belletje. Dan kijken we er samen naar. n

I CREATIVE ICreative helpt grote organisaties, multinationals en overheidsinstellingen met automatisering van inkoop tot betalingsprocessen (purchase to pay) en e-facturatie oplossingen. Ongeacht de ERP systemen in gebruik, waaronder SAP en Oracle, en ongeacht het aantal kantoren, landen, valuta’s en talen van toepassing. Automatisering van het inkoop tot betalingsproces biedt controle. Door uitgaven op een digitale, centrale en gestandaardiseerde wijze te managen, krijgt u continu en real-time zicht op alle order- en factuurstromen binnen uw bedrijf. Hiermee brengt u meer uitgaven onder beheer, verlaagt u structureel de kosten van verwerking, kunt u de geldstromen optimaliseren, en vergoot u de transparantie en daarmee compliance van bedrijfsprocessen. Wat er voor nodig is om dit te realiseren? Samenwerking met IT, collega’s en leveranciers. Toonaangevende software van Basware. En een gespecialiseerde purchase to pay partner die u bij de hand neemt – ICreative.

Joost Rozeboom Sales Director, ICreative jrozeboom@icreative.nl 06 - 45974097

FM MAGAZINE

experts

dienstverleners

Snelle groeiers vinden financiering bij Neos en Improved Bedrijven groeien steeds sneller, banken passen op hun tellen en institutionele beleggers zetten miljarden opzij om direct te investeren in bedrijven. Neos Direct Lending (Neos) en IMPROVED Corporate Finance (Improved) knopen de drie trends samen en springen in het gat in de markt. DOOR WILLEM VAN OOSTEN

e klanten van de internationale vermogensbeheerder Schroders hebben een grotere behoefte om rechtstreeks te investeren in bedrijven. Door het jarenlange beleid van lage rentes valt er maar weinig rendement te halen met reguliere beleggingsvormen als obligaties en spaarproducten. In de zoektocht naar rendement overwegen institutionele beleggers, de klanten van Schroders, een groter deel van hun vermogen direct aan te wenden bij bedrijven, waaronder het mkb. Dat doen ze niet zelf, maar in samenwerking met lokale partners.

Het Rotterdamse bedrijf Neos Direct Lending voorziet Europese mkb-ondernemers van groeifinanciering. Sinds januari mag het kantoor 300 miljoen euro aanwenden in de vorm van leningen bij mkb-bedrijven. Vaak zijn het (technologie) bedrijven met een nieuw businessmodel die bijvoorbeeld een deel van hun financiering hebben gekregen van een private-equitypartij en aanvullend vreemd vermogen zoeken. â&#x20AC;&#x153;De markt zit hier op te wachten. De financiering is sneller geregeld, maar voor een hoger tarief. Bedrijven die snel groeien vormen soms een te groot risico voor een bank, maar zijn juist een kans voor Neosâ&#x20AC;?, zegt Boris Kwantes, managing director van Neos.

Boris Kwantes

FM MAGAZINE

INTERACTIEVE TELEVISIE VAN XITE Xite is typisch een bedrijf dat past binnen het

experts

dienstverleners

profiel van de klanten van Neos. Xite is een Nederlandse interactieve televisiezender die voornamelijk muziekvideoclips uitzendt voor jongeren in de leeftijdscategorie van 13 tot 28 jaar. Neos en netwerkpartner Improved zijn sinds de oprichting van het bedrijf betrokken bij groeifinanciering en advies over internationale expansie. Het bedrijf heeft een sterke technologische component, een innovatief businessmodel en groeit snel. Daarom was het vanaf de start al typisch een klant voor Improved. SNELLE EN FLEXIBELE FINANCIERING De miljoenen worden vergeven in tranches tot maximaal tien miljoen euro. Om genoeg kandidaten te vinden die groeigeld zoeken werkt Neos samen met ongeveer tweehonderd partijen met een sterk netwerk van snelgroeiende bedrijven met een relatief hoog risicoprofiel. Dat zijn precies de bedrijven waar Improved mee samenwerkt. “Wij zijn enorme fans van Neos”, zegt Frank Verbeek, managing partner van Improved. “Klanten krijgen heel snel duidelijkheid of ze financiering krijgen. Daarnaast is de flexibiliteit van de financiering heel groot. Als de bedrijven sneller groeien dan verwacht heeft Neos de mogelijkheid om de financiering uit te breiden. Heeft een bedrijf het wat zwaarder, dan kan het bedrijf meer lucht krijgen.” DEALS VAN TIEN MILJOEN EURO Neos en Improved werkten eerder samen. Voor het nieuwe fonds van 300 miljoen euro werkte Neos al vanuit het MKB Impulsfonds. Dat waren kleinere investeringen die net onder de gemiddelde dealsize van Improved lagen. Nu Neos kredieten tot 10 miljoen kan verstrekken, is er voor Improved een ‘perfect match’. Neos en Improved profiteren beiden van hun samenwerking, dus was er geen reden om een provisie-overeenkomst op te stellen. “We hebben wel een confidentiality-overeenkomst gemaakt en afgesproken dat

Frank Verbeek

Improved betrokken blijft bij de investering na het sluiten van de deal”, zegt Boris Kwantes. “Dankzij de betrokkenheid van Improved kunnen we beter op de hoogte blijven van wat er gebeurt bij de klant en wanneer nodig de financieringsovereenkomst aanpassen.” Zo bewegen Neos en Improved met de klanten mee. Samen werken ze ook aan verdere productontwikkeling. Improved draagt hierbij de wensen van zijn klanten aan. “Dat is voor ons een groot voordeel van een hechte samenwerking met partners als Improved”, zegt Kwantes. “Samen met onze business partners, zoals Improved, gaan we de volgende generatie producten maken.” Om welke nieuwe producten het precies gaat willen de heren nog niet zeggen, maar de richtlijn is om dichter op de wens van de klant te zitten en nog sneller duidelijkheid te geven over een mogelijke financieringsdeal. Snelheid is voor snelgroeiende

bedrijven in een onzekere omgeving heel belangrijk. “Bij ons is het proces van aanvraag tot toekenning binnen drie tot zes weken afgerond. Soms is een financiering zelfs binnen tien dagen al rond.” De snelheid - en het geld - valt in de smaak bij klanten. “We zijn nu circa 2,5 maand actief met ons nieuwe fonds en hebben rond de dertig a veertig miljoen euro weggezet.” Dat is nog maar een fractie van de totale som van 300 miljoen euro, maar Verbeek en Kwantes voorzien geen problemen om de resterende miljoenen te vertrekken. Als zij blijven leveren door snel duidelijkheid te verschaffen en flexibel mee te bewegen, dan komen de bedrijven vanzelf. n

FM MAGAZINE

experts

dienstverleners

Raymond Leggett, Axiom Software

“Spreadsheets omarmen in plaats van vervangen” Moderne financiële leiders spelen een vitale rol in het opzetten en bijhouden van strategische prioriteiten binnen hun organisaties, en geven de toon aan voor initiatieven die technologie, risk management, acquisities en nieuwe activiteiten omvatten. Als gevolg daarvan is er een grote druk op de financiële leiders om niet alleen geaggregeerde maar ook organisatorische gegevens op te volgen en resultaten effectief te communiceren aan de stakeholders.

gile finance teams die moderne technieken - zoals scenario modellering en rolling forecasts - en moderne planning tools gebruiken die de budgetteringscyclus inkorten en de rapportage verbeteren, zijn goed gepositioneerd om hun strategische besluitvorming te optimaliseren. Deze organisaties zijn in staat om zich snel aan te passen aan een veranderende markt en weten ook voordeel te halen uit nieuwe kansen. Om deze evolutie in finance in kaart te brengen interviewde Kaufman Hall onlangs meer dan 350 CFO’s en senior finance professionals wereldwijd en vroeg ze naar de stappen die zij zetten naar moderne, agile planning methoden en de hindernissen daarvoor nog genomen moeten worden. Raymond Leggett, country manager van Kaufman Hall - Axiom Software Nederland, heeft meer dan 25 jaar financiële en performance management ervaring, grotendeels in het kader van enterprise software en licht de belangrijkste uitkomsten toe. TAKEN VAN MODERNE FINANCE TEAMS “De rol van finance organisaties is drastisch uitgebreid met een aantal nieuwe verantwoordelijkheden. Deze kunnen bestaan uit het evalueren

FM MAGAZINE

van fusie- en overname-mogelijkheden en het spelen van een bredere rol bij het bepalen van strategische initiatieven”, licht Leggett de transities toe. “Daarnaast zijn CFO’s nu belast met het bouwen van een financieel team dat de juiste vaardigheden bezit die nodig zijn voor een effectieve data-analyse en de rapportage van deze high-level initiatieven ondersteunen. Veel moderne CFO’s huren MBA’s in die goed vertrouwd zijn met de technologie en door data-analyse de implicaties van trends kunnen begrijpen en communiceren.” Om hierin succesvol te zijn slagen hebben CFO’s behoefte aan een rijke set van betrouwbare, nauwkeurige gegevens die hen in staat stelt om snel weloverwogen beslissingen te maken. Vaak reiken de gegevens die nodig zijn om beslissingen effectief te nemen verder dan financiën en omvatten ze operationele en transactionele datasets. “Veel financiële leiders blijven worstelen met het gebruik van data. Een overweldigende meerderheid van de respondenten (93 procent) gaf aan dat ze denken dat hun organisatie meer moet doen om de financiële en operationele gegevens te gebruiken voor betere strategische beslissingen.”

experts

Volgens de respondenten liggen de belangrijkste uitdagingen voor hun organisaties voornamelijk op het ondersteunen van de business en forecasting. Leggett: “Er zijn vier thema’s die we het meest zien terugkomen in de survey: ‘rapportage en analyse om de besluitvorming te ondersteunen’, ‘operationele budgettering en forecasting’, ‘kostenbeheersing en efficiency’ en ‘lange-termijn financiële planning’”. AFHANKELIJKHEID VAN STANDALONE SPREADSHEETS De meeste financieel managers weten goed wat er nodig is om een effectieve financiële afdeling neer te zetten, maar lopen in de praktijk op tegen verschillende obstakels. “Volgens 60 procent van de respondenten zijn beperkte middelen de grootste uitdaging”, licht Leggett toe. “Ook verouderde processen en ontoereikende technologische mogelijkheden worden door bijna 50 procent van de respondenten genoemd als belemmeringen waarmee zij worden geconfronteerd.” Deze problemen versterken elkaar, ziet Leggett. “Verouderde processen en ontoereikende technologie resulteren vaak in handmatige dataverzameling, een beperkte

rapportering en vragen rond de kwaliteit van de gegevens.” Deze problemen rondom data integratie en de visualisatie in dashboards zijn generiek in het bedrijfsleven. “Verouderde oplossingen of een te grote afhankelijkheid van standalone spreadsheets dragen vaak bij tot een inefficiënte rapportages”, aldus Leggett. “Uit ons onderzoek blijkt dat tweederde van de ondervraagden aangeeft dat hun budgetteringscyclus langer dan drie maanden duurt. Als je de begrotingscyclus kunt inkorten zorgt dit ervoor dat de definitieve begroting steunt op gegevens die nog actueel zijn en maakt dat ruimte vrij voor het financiële team om meer tijd aan de analyse te besteden.” Spreadsheetprogramma’s als Excel worden hierbij vaak als boosdoener aangewezen: je kunt er weliswaar alles mee, maar versiecontrole, beveiliging en de noodzaak voor handmatige integratie van verschillende gegevensbronnen zouden een doeltreffend performance management in de weg staan. Toch houdt het gebruik ervan aan in het bedrijfsleven. “Ruim 85 procent blijft spreadsheets gebruiken ter aanvulling van de planning”, licht Leggett toe. “Meer dan driekwart van de res-

dienstverleners

pondenten gebruikt spreadsheets voor extra modellering en analyse, bijna de helft gebruikt ze om verschillende databronnen samen te voegen en als alternatieve invoer te dienen. Om doeltreffend te zijn moeten moderne planningsoplossingen spreadsheets omarmen en kunnen inzetten voor geavanceerde modellering en analyse.” Want, stelt Leggett, het succes van organisaties wordt steeds meer bepaald door goede en correcte besluitvorming die gebaseerd is op data-aangestuurde analyse. “In veel gevallen hangt het verschil tussen het maken van vooruitgang of stagnatie af van de vraag of organisaties voordeel halen uit moderne hulpmiddelen en processen die hen in staat stellen om efficiënt toegang te krijgen tot gegevens voor analyse en om tijdig verslag uit te brengen aan hun organisaties. Het omarmen van de moderne performance management praktijken - zoals scenario modellering en rolling forecasts - in combinatie met een grotere nadruk op data-analyse - zal de waarde van de financiële afdeling verhogen in zowel het bepalen en het opvolgen van de belangrijkste management initiatieven.” n

FM MAGAZINE

experts

dienstverleners

Jean Witteveen, Eccentrade

“Combinatie kredieten duurzaamheidsinformatie maakt ons uniek” Bedrijven helpen met transparant handeldrijven: dat is de simpele missie van het Amsterdamse Eccentrade, een snelgroeiende FinTech start-up (genomineerd voor Dutch FinTech Awards 2017) opgericht in 2014. Via hun cloud based platform geeft Eccentrade bedrijven inzicht in KVK- en financiële informatie, kredietscores én behaalde certificaten met betrekking tot duurzaamheid en bedrijfsvoering. Met deze groeiende database kan ieder bedrijf op zoek naar gekwalificeerde zakenpartners.

et grote thema waarmee Eccentrade zich wil onderscheiden is duurzaamheid. “Ons unique selling point wordt het leveren van informatie over de duurzaamheidsprestaties van bedrijven”, aldus Witteveen. “Consumenten, aandeelhouders en toezichthouders verwachten steeds meer van bedrijven dat ze zich bewust zijn van wat er allemaal gebeurt in hun supply chain. Wanneer een bedrijf echter inzichtelijk wil maken hoe het presteert op dit gebied is dat een waanzinnige opgave waarmee enorm veel tijd, geld en energie gemoeid is. Op basis van gigantische hoeveelheden data en machine learning zijn wij bezig statistische formules te ontwikkelen waarmee we inzichtelijk kunnen maken hoe duurzaam een organisatie opereert.”

Voor zowel grote als kleine bedrijven is duurzaamheid een steeds belangrijker thema. Vanaf 2017 zullen Europese, beursgenoteerde bedrijven met meer dan 500 werknemers in hun jaarverslag aandacht moeten schenken aan bedrijfsvoering op gebied van milieu, mensenrechten, diversiteitsbeleid en anti-corruptiemaatregelen. De richtlijn 2014/95/EU werd door het Europees Par-

FM MAGAZINE

lement met grote meerderheid aangenomen. Niet alleen regelgeving, maar ook de publieke opinie zorgt er voor dat bedrijven steeds meer aandacht schenken aan duurzaamheid. Uit de Maatschappelijk Imago Monitor van 2016 blijkt dat 49 procent van de 4.400 ondervraagden vindt dat bedrijven op dit moment onvoldoende aandacht schenken aan hun duurzame beleid. Het unieke platform van Eccentrade maakt de middels o.a. verschillende certificaten van bedrijven inzichtelijk hoe bedrijven presteren op het gebied van CO2 uitstoot, ISO certificering en MVO beleid. Deze certificaten, bijvoorbeeld ISO 14001 of de MVO prestatieladder, worden toegevoegd aan de dagelijks groeiende internationale database.” Bedrijven die over één of meerdere certificaten beschikken worden aangemoedigd deze via de website in te sturen om daarmee hun zichtbaarheid te vergroten en bij te dragen aan een transparanter bedrijfsleven. Bovendien beloont Eccentrade deze bedrijven met een maand gratis toegang tot het platform en alle beschikbare informatie. “Onze data helpt ondernemingen te voldoen aan de huidige en toekomstige Europese wetgeving en het zorgt voor een ‘schone’ supply chain”, aldus Witteveen.

rubriek “We hebben een cultuur van leren en experimenteren wat data scientists erg aanspreekt”

TRANSFORMATIEVE MISSIE Witteveen woonde een lange tijd in zijn geboorteland Brazilië waar de kiem werd gelegd voor zijn drive om het bedrijfsleven te helpen verduurzamen. In de stad São Paulo waar hij leefde was de natuur compleet verwoest. “De resources van de aarde gaan een keer opraken. Het moet veranderen en dat zien bedrijven gelukkig ook, maar om het werkbaar te maken is totale transparantie nodig. En dat is wat we bij Eccentrade faciliteren. Veel bedrijven weten momenteel niet hoe duurzaam zij eigenlijk zijn. Laat staan dat zij er op kunnen sturen.” Dat de ambitie potentie heeft blijkt uit de interesse die investeerders hebben getoond voor Eccentrade. De onderneming nam in 2014 aan het ‘accelerator-programma’ Startupbootcamp deel en kreeg 500.000 euro financiering. Witteveen is momenteel met een aantal partijen in gesprek over de volgende financieringsronde en mogelijke nieuwe samenwerkingen. Witteveen is vol vertrouwen over het vermogen van Eccentrade om financiering aan te trekken. De missie om het bedrijfsleven te verduurzamen met data doet in zijn simplicity denken aan de missie van Google om alle informatie van de wereld te organiseren. En dat geeft veel vertrouwen in het groeipotentieel van de Amsterdamse start-up. De missie om de wereld te verbeteren helpt Witteveen ook om

Het team van Eccentrade met rechts vooraan Jean Witteveen

talentvolle medewerkers aan te trekken. “Data scientists zijn zoals bekend erg in trek in het bedrijfsleven. Geld gaan ze toch wel verdienen, dus ze zijn veel meer op zoek naar een belangrijk doel waar ze energie van krijgen. Dat kunnen wij ze bieden. We hebben daarnaast een cultuur van leren en experimenteren wat datawetenschappers erg aanspreekt. En dat leidt tot positieve resultaten. 5 van de 10 producten die wij ontwikkelen wordt succesvol; dat is een zeer hoog percentage.” Het verdienmodel van Eccentrade draait op aantrekkelijk geprijsde abonnementen (ook prima betaalbaar voor MKB-ondernemingen) waarmee klanten toegang krijgen tot het handelsinformatieplatform. “Zakendoen begint bij een creditcheck”, aldus Witteveen. “Daar voegen we straks duurzaamheid aan toe. Dat wordt common practice en daar willen wij de nummer 1 speler in worden.” Andere inzichten

die klanten uit de database kunnen halen zijn o.a. saleskansen (market intelligence) en risicoprofielen. “We werken voortdurend aan het vergroten van onze database”, vertelt de gepassioneerde directeur van Eccentrade. “Bedrijven snappen dat het in hun eigen belang is transparant te zijn. Bovendien wil niemand zaken doen met een bedrijf dat niet te vinden is.” “Als we lang genoeg doorgaan met data verzamelen, treedt er op een gegeven moment een netwerkeffect op”, besluit Witteveen zijn verhaal. “Dan kunnen we voorspellingen gaan maken op handelseffecten. Kunstmatige Intelligentie is een key factor in onze verdere ontwikkeling. Wij willen een intelligent platform bouwen waarmee je uiteindelijk een duurzaamheidsrapport kunt genereren van elk bedrijf ter wereld. Gratis. Hier zijn we nog niet, maar we gaan er komen.” n

FM MAGAZINE

financial accounting

â&#x20AC;&#x153;Mensen die zowel finance als technologie-kennis hebben zijn schaarsâ&#x20AC;?

FM MAGAZINE

financial accounting Ilse de Graaff, Rituals

“Hoe accounting kan zijn” Hoe gaat de accounting functie van een succesvolle onderneming om met onstuimige groei? Verregaande automatisering is een must, maar flexibiliteit is ook een noodzaak, stelt Ilse de Graaff, verantwoordelijk voor Accounting & Compliance bij Rituals. “Rituals is een ondernemende club; we kunnen niet alles vastleggen in manuals.” DOOR JEPPE KLEYNGELD FOTOGRAFIE ELISABETH BEELAERTS

lse de Graaff heeft 14 jaar lang bij KPMG gewerkt in de accountancy. Ze heeft altijd de wens gehad om ook een keer in een onderneming te werken. Anderhalf jaar geleden diende deze kans zich aan. De snelgroeiende cosmetica retailformule Rituals zocht een Director Accounting and Compliance. De uitdaging: de accounting afdeling van Rituals mee te laten komen met de groei én een flinke boost in professionalisering te geven. “De afdeling bestaat uit 25 mensen en we verwerken zo’n 50.000 facturen per jaar. Ook creditmanagement valt onder mijn team. Ieder land heeft een eigen financial accountant die de afsluiting doet. We hebben daarnaast ook nog iemand voor insurances, treasury en internal operational audit”, aldus De Graaff.

Sinds haar aantreden is het een behoorlijke rollercoaster ride geweest. “We hebben vorig jaar een fantastische omzetgroei gerealiseerd. Dat kunnen weinig bedrijven zeggen. We zitten nu in 15 landen en bestaan uit 19 entiteiten. De ondernemersdroom om van Rituals een wereldspeler te maken is in volle gang om werkelijkheid te worden. De snelle groei wordt waargemaakt door de snelheid waarmee wij in staat zijn nieuwe winkels neer te zetten. Daarin ligt er ook nog veel groeipotentie in onze andere segmenten wholesale, e-commerce en travel.” SYSTEEMLANDSCHAP Bij zo’n onstuimige groei is automatisering een must. “We doen alle accounting centraal op het hoofdkantoor aan de Keizersgracht. Centrale aan-

FM MAGAZINE

“Aan de ene kant moeten we de snelle groei van het bedrijf bij blijven benen en ons dus flexibel opstellen, aan de andere kant willen we efficiënte processen”

sturing geeft ons meer control”, aldus De Graaff. “Ook is een eenduidig financieel proces essentieel.” Toen ze begon was de keuze voor Microsoft Dynamics al gemaakt. De implementatie kreeg zij voor haar rekening. “We hebben ervoor gekozen de oplossing gefaseerd land per land uit te rollen. Daar ben ik achteraf blij mee, want bij haperingen - die bij dergelijke ERP-trajecten toch altijd optreden - kun je dan rustig bijsturen. Als je dan overal tegelijk problemen krijgt wordt het chaos. We zijn er nu bijna: we hebben nog één land te gaan.” Resultaten van de implementatie zijn al volop te merken. De processen lopen veel efficiënter. “Dat is te merken aan de doorlooptijden die sterk gereduceerd zijn”, licht De Graaff toe. “De facturen komen nu bijvoorbeeld op hetzelfde punt binnen. Dat klinkt simpel, maar je moet het wel goed inrichten. Toen ik binnenkwam ontstond er nog wel eens lichte paniek over facturen die nog niet betaald waren. Dat proces is nu gestroomlijnd.” Consolidatie gaat momenteel nog via QlikView / Excel. “Het is gedeeltelijk geautomatiseerd. We willen alles vanuit Dynamics gaan doen zodra alle landenorganisaties over zijn. De tussenstappen in Excel willen we helemaal vanaf, want bij elke stap loop je het risico op fouten.”

FM MAGAZINE

Nog een voordeel van het traject is het sterk verbeterde inzicht in de cashflow. De Graaff: “We hebben Readsoft geïmplementeerd. Dat is lerende software die facturen uitleest en een boekingsvoorstel doet. Dat scheelt veel handmatig werk en we weten nu waar in de flow we bepaalde facturen kunnen vinden. Het inzicht in cashflow is ook sterk verbeterd. Rituals investeert veel in de winkels en klantbeleving. Daarnaast hebben we veel voorraad verspreid liggen. Na de zomer beginnen we al voorraad op te bouwen voor het kerstseizoen, waar een groot deel van onze omzet gerealiseerd wordt. We worden groter, dus optimaal cash inzicht behouden is ontzettend belangrijk.” VOORTDUREND SPANNINGSVELD Aan maximale automatisering en efficiency zit ook een keerzijde, namelijk dat je inlevert op flexibiliteit. “Dit is inderdaad een voortdurend spanningsveld”, erkent De Graaff. “In de landen mag men zo weinig mogelijk merken van accounting, zodat ze zich optimaal kunnen focussen op het gelukkig maken van zoveel mogelijk klanten. De processen moeten daarom smooth zijn. Dat betekent niet dat je over je heen moet laten lopen. Aan de ene kant moeten we de snelle

financial accounting

groei van het bedrijf bij blijven benen en ons dus flexibel opstellen, aan de andere kant willen we efficiënte processen. Soms moeten we meebewegen en soms terugduwen: we zoeken voortdurend naar de juiste balans.” Wat goed werkt - en wat misschien wel het enige is dat werkt - is voortdurend het gesprek aangaan en uitleggen wat je doet als accounting. “Wij hebben op de afdeling veel vriendelijke mensen werken”, aldus De Graaff. “Die zaten er al toen Rituals nog een klein bedrijf was en toen bijna alles nog kon. Als een manager binnen kwam en zei; ‘deze factuur moet vandaag betaald worden’, dan deed men dat. Zo kunnen we nu niet meer werken. Dienstbaarheid is mooi, maar als je wilt meegroeien moet je soms ‘nee’ verkopen. De facturen worden nu één keer per week betaald, maar je moet de mensen wel uitleggen waarom dat zo is. De reden dat we het proces zo hebben ingericht is dat het een grotere schaalbaarheid biedt en meer cashflow inzicht. We doen geen dingen buiten het systeem om, want daarmee krijgen we dubbele boekingen of andere ellende. We willen liefst zo min mogelijk uitzonderingen. Aan de andere kant willen we ook weer niet te

star zijn, want dit is een ondernemende club. We kunnen niet alles vastleggen in manuals. Maar communicatie is key: we kunnen dit doen, maar dat betekent één persoon extra aannemen tegen deze kosten. Willen we dat?” MEER IT-KENNIS NODIG Het einde van accounting ziet De Graaff niet gebeuren, maar wel het einde van het simpele inboekwerk. “Dat wil je zoveel mogelijk automatiseren en daar zijn we al hard mee bezig. Zo hebben we laatst Extended Banking inge-

FM MAGAZINE

financial accounting

vermogen. Maar het is nooit optimaal, dus je hebt mensen nodig om het systeem in te richten. En mensen die zowel finance als IT-kennis hebben zijn schaars.” Omdat IT-kennis steeds belangrijker wordt, staat De Graaff erop dat mensen in haar team zelfredzaam worden. “We willen niet afhankelijk zijn van IT’ers. Daarom doen we veel learning on the job; we laten dingen niet doen door IT’ers, maar laten ons uitleggen hoe we het zelf kunnen oplossen.”

“Een exercitie die ons helpt is onszelf regelmatig de vraag te stellen met welke vijf processen we gaan stoppen”

voerd, een inleestool voor bankboekingen. Dat heeft alweer een besparing van minder leuk werk opgeleverd. Automatisering helpt zo om het minder boeiende, handmatige werk te automatiseren. Dat maakt mensen vrij voor andere dingen. We hebben hoogopgeleide mensen zitten en van hun talenten willen we goed gebruik maken.” De Director Accounting and Compliance ziet dat het zwaartepunt van het werk steeds meer verschuift naar het slim inrichten en opzetten van systemen en processen. “De onderkant van het proces kunnen we automatiseren, bijvoorbeeld BTW, bankboekingen en facturen. Het is dan wel belangrijk om steekproeven en analyses uit te voeren: hier ligt een taak voor professionals met kennis van finance, IT en compliance. Accounting professionals moeten hierin meekomen. Dat betekent wel dat er meer van hen wordt gevraagd, anders worden ze op een gegeven moment ingehaald. Neem Readsoft, dat heeft zelflerend

FM MAGAZINE

NOOIT KLAAR “De inrichting van het proces is nooit klaar”, stelt De Graaff. “De business staat ook niet stil. Wij blijven ook verder automatiseren. Dat doen we op een aantal manieren. Allereerst door niet te dweilen met de kraan open. We worden overspoeld door de business, dus hebben we de neiging workarounds te verzinnen om de load aan te kunnen in plaats van de kraan dicht te draaien. Dat moeten we zeker niet doen. Ook blijven we kritisch kijken naar de zinnigheid van onze activiteiten. Een exercitie die daarbij helpt is onszelf regelmatig de vraag te stellen met welke vijf processen we gaan stoppen. Bijvoorbeeld, we zetten wekelijks een rapport in een shared box, maar hoe vaak is er afgelopen maand naar gekeken? Nul keer. Laten we dat anders gaan doen. Mijn opdracht aan alle mensen is: snap wat je doet en waarom je het zo doet. Cross reviewen is een ander voorbeeld. Één medewerker doet de closing, een ander reviewt het. Daardoor komen ze samen tot de beste manier om dingen te doen, en leren ze er samen van.” De steeds verregaandere automatisering - automatisering van cashflow forecast is een volgende stap - betekent dat de mensen naar een hoger niveau moeten opschuiven. En dat kunnen ze, vertelt De Graaff. “Mijn accountants kunnen meer dan alleen het boeken van accruals. Zij schuiven steeds meer op naar financial control en analyse. Zo wordt de kwaliteit van de cijfers steeds beter, en kan business control ook meer waarde toevoegen. Zo kunnen de business controllers meer de business in en zien waar inzicht in de cijfers waarde kan toevoegen, bijvoorbeeld op gebied van customer profitability en het effect van innovaties op de omzet. Daar willen we nog veel meer de diepte mee in gaan.” n

financial accounting Ruud Vergoossen (hoogleraar externe verslaggeving)

“Financial reporting verschuift steeds meer naar integrated reporting” Regels en wetgeving rond externe verslaggeving zijn de afgelopen jaren intensiever en gedetailleerder geworden. En het ziet ernaar uit dat die trend de komende jaren alleen maar doorzet, ziet Ruud Vergoossen, hoogleraar Financial Reporting aan Nyenrode Business Universiteit en de universiteit van Maastricht. DOOR EDWIN VAN SAS

m belanghebbenden (meestal aangeduid als ‘stakeholders’) optimaal te bedienen met relevante informatie en aan te tonen dat een organisatie ‘in control’ is, is een combinatie van financieel talent, gestroomlijnde processen en state-of-the-art software nodig. De eisen worden steeds hoger ziet Vergoossen, bijvoorbeeld als gevolg van een toenemende internationalisering en het complexer worden van financiële producten.

TOENEMENDE COMPLEXITEIT “De belangrijkste ontwikkeling van de afgelopen jaren is de internationalisering van de financiële verslaggeving. Met de verplichting van IFRS voor beursgenoteerde bedrijven is informatie vergelijkbaar over grenzen heen, wat van belang is omdat de kapitaalmarkten ook sterk geïnternationaliseerd zijn.” Als gevolg van IFRS is de benodigde informatie voor externe verslaggeving toegenomen en moet er meer complexere data worden gedeeld. “Waarderingen bijvoorbeeld zijn steeds meer richting fair value opgeschoven. Het waarderen van obligaties en derivaten, maar ook vastgoed moet tegen de reële waarde in plaats van wat er ooit voor betaald is. Fair value valt niet

“Het zou me niet verbazen als binnen nu en tien jaar integrated reporting de jaarrekening vervangt”

altijd op objectieve wijze te bepalen, zoals dat kan bij een beurskoers. Voor vastgoed bijvoorbeeld is het een stuk lastiger en soms heb je ook verschillende waardebronnen”, verklaart Vergoossen de toegenomen complexiteit. In de administratieve sfeer is externe financiële verslaggeving meer en meer geautomatiseerd de afgelopen jaren, maar dat betekent niet dat het minder arbeidsintensief is geworden. Er zijn namelijk andere zaken bij gekomen. “De verslaggevingsvraagstukken zijn complexer geworden. Verslaggeving over pensioenen is vrij ingewikkeld om te bepalen. Steeds belangrijker wordt ook de rol van toekomstwaarde. Er komen steeds meer schattingselementen in de financiële verslaggeving. In die zin is het werk toegenomen.” Daarnaast vraagt, nee eist de samenleving ook steeds meer informatie over bedrijven. En dat gaat verder dan financiële verslaglegging, legt Vergoossen uit. “Er wordt veel meer kwalitatieve informatie gevraagd, bedrijven leggen ook steeds meer verantwoording af in het bestuursverslag of door middel van sociale, milieu- of duurzaamheidsverslagen. Het gaat niet alleen meer om de centen, maar ook om de mens en de omgeving.” INTEGRATED REPORTING Waar IFRS de regels rondom financiën heeft uitgebreid en complexer gemaakt, komen daar nu dus steeds meer de sociale en maatschappelijke aspecten bij. “Je ziet de vraag naar integrated reporting toenemen, waarin de financiële ver-

FM MAGAZINE

financial accounting slaggeving en die over andere zaken wordt geïntegreerd. Het publiceren van een financiële jaarrekening verschuift steeds meer naar verslaggeving over wat de onderneming bijvoorbeeld ten aanzien van werknemers, het milieu of de samenleving heeft gedaan en gaat doen. Het zou me niet verbazen als binnen nu en tien jaar integrated reporting de jaarrekening vervangt. Grote ondernemingen als Shell, AEGON, DSM en AKZO doen het al, zij het nu nog vrijwillig.” Een nadeel is volgens Vergoossen wel dat het bij integrated reporting moeilijk is om er concrete standaarden voor te maken. “Er zijn wel internationale richtlijnen, maar iedere onderneming is anders. Je kunt niet op iedere situatie regels maken.” De regelzucht ziet Vergoossen dan ook als een van de belangrijke problemen waar financial reporting mee kampt. “Qua financiële verslaglegging wil men alles zoveel mogelijk in regels vatten en dat is wel wat doorgeschoten. Wat je veel ziet is dat veel van die regels reparatieregels zijn voor bestaande regels, doordat bedrijven transacties zo construeren dat het op een bepaalde manier in verslaglegging terechtkomt.” Daarbij kan worden gedacht aan leasecontracten. Omwille van een betere balanspositie willen veel bedrijven die niet op de balans hebben, maar regelgeving wordt op dit punt steeds verder aangescherpt. “Bij vliegmaatschappijen bijvoorbeeld, worden operationele leasecontracten gebruikt zodat hun vloot niet op de balans hoeft te komen – in tegenstelling tot een financieel leasecontract. Nieuwe regelgeving verplicht nu dat bij beursgenoteerde ondernemingen vanaf 2019 alle leasecontracten op de balans moeten staan.” De strakke manier waarop de AFM het toezicht op beursfondsen stuurt gaat volgens Vergoossen ver, maar

FM MAGAZINE

die gedetailleerde regelgeving wordt ook mede door de accountants en ondernemers zelf in de hand gewerkt. “Je ziet dat zij onzeker worden of hun manier van rapporteren de toets wel doorstaat. En dus vragen ze zelf om nadere toelichting op de regels, waardoor de regelgeving verder toeneemt. Er wordt vanuit accountants en ondernemers vaak geklaagd over de regeldruk, maar voor een deel zijn ze er ook zelf schuldig aan.” DE MEERWAARDE VAN FINANCIAL REPORTING IFRS is bedoeld om de financiële positie van bedrijven wereldwijd beter vergelijkbaar te maken, maar in de praktijk loopt dit nog niet vlekkeloos. Zo is het EU-breed verplicht om volgens IFRS te rapporteren, maar worden ze per land anders geïnterpreteerd en toegepast. “Daarop is gezegd: dan gaan we ook toezicht houden op de uitvoering van IFRS. Maar dat is op nationaal niveau ingestoken”, legt Vergoossen uit. “Dat toezicht zou EU-breed moeten zijn. Het ESMA, de organisatie die dit zou moeten doen, heeft op dit moment alleen een coördinerende taak, maar zou hier eigenlijk de leiding over moeten krijgen. Het doel moet zijn: nagaan of de regels op een consistente manier worden toegepast. Nu zie je dat landelijke toezichthouders jaarrekeningen helemaal gaan uitpluizen en daarmee eigenlijk een deel van het werk van de accountant overnemen.” Financial reporting wordt door veel bedrijven gezien als een verplicht nummer, maar kan ook een meerwaarde zijn voor een bedrijf, stelt Vergoossen. “Je ziet dat veel beursgenoteerde bedrijven het gebruiken om een visitekaartje naar buiten af te geven, met name de grote beursfondsen. Ook de Henri Sijthoff-prijs waarin een onafhankelijke jury het bedrijf met het beste jaarverslag uitkiest is een mooi iets om publicitair mee voor de dag te komen. Het

“Veel regels zijn reparatieregels voor bestaande regels, doordat bedrijven transacties zo construeren dat het op een bepaalde manier in verslaglegging terechtkomt” geeft aan dat je als bedrijf je zaakjes op orde hebt. En wat je ziet is dat de jury ook steeds meer kijkt naar geïntegreerde verslaggeving bij hun beoordeling.” Dat is dus ook waar Vergoossen de grootste uitdagingen én kansen ziet voor de komende jaren. “Bedrijven moeten de omslag maken naar integrated reporting. Ondernemingen moeten ook aangeven wat ze doen op het gebied van duurzaamheid en personeelsbeleid. Het is de uitdaging voor CFO’s om daar de komende jaren mede vorm aan te geven. Het is namelijk nog niet uitgekristalliseerd hoe dit eruit gaat zien. Maar door druk vanuit de politiek en samenleving zou deze ontwikkeling in een stroomversnelling kunnen komen.” n

financial accounting

Belangrijkste wijzigingen in US GAAP Voor beursgenoteerde bedrijven in de VS, of Amerikaanse bedrijven met Nederlandse dochterondernemingen zijn de US GAAP standaarden verplicht. Een uitdagende klus voor financieel managers, want er zijn regelmatig wijzigingen van de regels en die kunnen een grote impact hebben. Wij vroegen topexpert Stefan Betting (o.a. docent IFRS, Lean Accounting & US GAAP voor Alex van Groningen) om de belangrijkste wijzigingen van US GAAP op een rij te zetten en te vergelijken met de Europese IFRS-regels en de Nederlandse Dutch GAAP. Wat betekenen de veranderingen voor uw organisatie? DOOR EDWIN VAN SAS

Men zegt vaak dat de regeldruk alleen maar zwaarder en complexer wordt voor accountants. Wat is uw kijk hierop? Als je kijkt naar US GAAP zie je dat het wat makkelijker wordt voor de externe accountant. Er zijn veel meer regels uitgewerkt en ze worden ook steeds beter uitgelegd. Doordat de toelichting toeneemt over hoe je de regels moet toepassen, wordt het voor de accountant makkelijker om te bepalen of iets wel of niet goed is ingevuld. Eerder moest je meer zelf interpreteren en kon je discussie hebben en nu zijn er minder grijze gebieden. De regels komen ook steeds meer in lijn met internationale regelgeving, wat dat betreft groeien US GAAP en IFRS naar elkaar toe, al zit de Amerikaanse maatschappij struc-

tureel anders in elkaar, dus ligt het niet voor de hand dat er ooit één set regels zal ontstaan. De nieuwe regels brengen vooral veranderingen op het gebied van opbrengstverantwoording, consolidatie en kapitaalbelangen en leasing.

Opbrengstverantwoording De nieuwe situatie is geënt op overeenkomsten. De focus ligt op het nemen van opbrengsten bij het leveren van goederen van diensten als je contracten hebt met derden. Vroeger was het zo dat er in de standaarden zes of zeven plekken waren met regels voor opbrengstverantwoording. Dat wordt nu één plek. Een stuk gecentraliseerder en duidelijker dus. De Amerikaanse ondernemingen waren al gewend om vanuit een

juridische invalshoek te kijken naar opbrengstverantwoording, maar ze moeten nu ook meer aandacht besteden aan het risico- en beloningengedeelte – dat wordt daar eigenlijk nu geïntroduceerd. In US GAAP was het zo dat als je in een contract zei: ‘op dat moment moet ik de omzet nemen’, dan moest je de omzet ook nemen. Terwijl wij in Europa al zeiden: het contract is niet van belang, maar het gaat meer om de werkelijkheid. Dat geldt nu ook voor US GAAP. Als je bijvoorbeeld 1,2 miljoen euro ontvangt over dertien maanden, moet je nu rekening houden met de inflatie, of met rekenrente. Je moet het contant maken en dan wordt de omzet dus lager. In Amerika was dat eerder nooit een issue.

FM MAGAZINE

Verder zijn de toelichtingsvereisten voor beursgenoteerde bedrijven in Amerika aangepast. Dat komt erop neer dat er meer moet worden toegelicht. Er zijn een aantal specifieke performance methoden benoemd die US GAAP eerder niet kende, met name voor diensten: de specific performance method, proportional performance method en de completed performance method. Zoals gezegd ligt de focus daarbij meer dan voorheen op performance, in plaats van alleen maar het contract.

Consolidatie van kapitaalbelangen Op dit gebied heeft de IASB samengewerkt met de FASB en hebben ze nu veel meer overeenkomsten dan voorheen. Alleen noemen ze in de VS bepaalde dingen wel iets anders: de categorisering en methodieken zijn hetzelfde, maar kunnen een andere naam hebben. Het enige gekke wat dan ontstaat, je ziet ook in de praktijk dat mensen daar raar van staan te kijken, is dat push down accounting is toegestaan. Dat wil zeggen: de overnemende partij dwingt de overgenomen partij om dezelfde waarderingsaanslagen toe te passen. Een voorbeeld: je koopt een bedrijf met een pand van één miljoen boekwaarde, maar de werkelijke waarde is drie miljoen euro. Degene die hem overneemt boekt hem in bij zijn eigen waarde voor drie miljoen, want dat is hij eigenlijk waard. Maar wij zouden in Nederland uitgaan van dat miljoen, want dat zijn wij gewend. Nee, zeggen ze onder US GAAP, dan moet je hem ook gaan waarderen voor drie miljoen. Dat is internationaal verboden, maar de Amerikanen kennen dit nog steeds.

Leasing De hoofdregel is: alle leaseovereenkomsten moeten op de balans. Maar er zijn wel verschil-

FM MAGAZINE

len tussen IFRS en US GAAP. Bij IFRS gaan de regels uit van de classificaties op basis van het gebruik. Bij US GAAP gaan ze uit van de classificatie op basis van de aard van het ding. Je koopt bijvoorbeeld een bestelauto waarmee je pizza’s bezorgt. Dan zegt IFRS: het is blijkbaar een auto die je gebruikt voor je pizzeria. US GAAP zegt gewoon: het is een auto. Het zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat een auto die je voor korte tijd huurt om je van a naar b te brengen niet een activa is dat op de balans hoeft te komen onder IFRS, terwijl dit bij US GAAP wel zo is. Bij IFRS hebben ze ook uitzonderingen voor het activeren van bepaalde posten als ze een geringe waarde hebben, zoals een telefoon, tablet of laptop. Dan hoeft dat onder IFRS niet op de balans, maar bij US GAAP zijn er geen uitzonderingen, ook niet bij bedragen onder de 500 euro. Als iets langer dan een jaar wordt gebruikt moet het op de balans komen.

Verder heeft IFRS bij lease verschillende regels voor materiële en immateriële vaste activa. Bij US GAAP hebben ze alleen oog voor materiële vaste activa. Ze gaan niet in op immateriële vaste activa, daarin zijn ze beperkter. Als je kijkt naar US GAAP old school had je kwantitatieve en kwalitatieve kenmerken. Die zijn er niet meer, zoals de normen van 75 procent (economische levensduur versus technische levensduur) en 90 procent (verhouding contante waarde toekomstige leaseverplichtingen en reële waarde object) zijn geschrapt omdat ze nu zeggen: alles komt op de balans. Het is een stuk strenger geworden dan vroeger. Overigens gaat deze nieuwe standaard in de VS voor het MKB vanaf 2020 in, een jaar later dan internationaal. n

US GAAP ESSENTIALS 12 oktober 2017 in Nieuwegein

OORDEELD

8.5

Ko n

ge n)

ts an

Nederl an lijke d ink

1 dag € 995

IDER

Periode Investering

LE OP

van Accoun tie t sa

oepsorga Ber ni se

STE FINANC BE IË

Uw voordelen • Gebruik de gevolgen van de wijzigingen/verschillen met IFRS/Dutch GAAP in uw voordeel • Word een betere gesprekspartner voor uw Amerikaanse collega’s • Ontdek de impact van US GAAP • Begrijp de meest recente wijzigingen in US GAAP • Ga naar huis met praktische kennis

Ontdek in één dag hoe u jaarrekeningen volgens US GAAP standaarden leest en hoe u deze afzet tegen uw huidige en nationale verslaggeving. De training is praktisch van aard, de huidige weten regelgeving wordt met praktijkvoorbeelden, jaarrekeningen en casussen uit de doeken gedaan.

Br in on ar :S erv prin + 0 gest.nl (14

US GAAP EXPERT 14, 21 en 28 november 2017 in Nieuwegein

Deze training gaat verder dan de vrijblijvende vergelijking van standaarden als Local/Dutch GAAP. Krijg inzicht in alle aspecten van de Amerikaanse rapportage waarbij zowel de FASB-regels als de SEC-Forms en regels uit de doeken worden gedaan. Veel belangrijker nog: U leert er écht mee werken. Uw voordelen • Krijg inzicht in alle aspecten van de Amerikaanse rapportage • Bereid u voor om in de Verenigde Staten aan de slag te gaan met deze materie. • Deel uw kennis en ervaring met vakgenoten • Toets uw US GAAP kennis met 20 multiplechoice vragen • Ontvang een waardevol US GAAP Expert certificaat

ts an

Nederl an lijke d ink

van Accoun tie t sa

oepsorga Ber ni se

Periode Investering

3 dagen € 2.295

SCHRIJF U IN VIA ALEXVANGRONINGEN.NL

AlexVanGroningen.nl Chief Human Resources Officer

Ko n

tools & processen

Trends en ontwikkelingen in e-invoicing Op veel financiële afdelingen neemt het handmatig inboeken van facturen nog altijd een hoop tijd in beslag. In de accountancy is het ‘inkloppen van facturen’ zelfs een verdienmodel dat nog steeds in stand wordt gehouden. Maar langzaam komt er een verschuiving op gang. Bedrijven en overheden zien de positieve resultaten die met e-invoicing te behalen zijn en oriënteren zich op (verdere) automatisering. Welke andere trends en ontwikkelingen spelen er op het gebied van e-invoicing? DOOR JEPPE KLEYNGELD

eel financiële afdelingen denken na over het optimaliseren van hun purchase-to-pay(P2P) proces, waar inkomende factuurverwerking onderdeel van is. Een volledig geautomatiseerd P2P-proces omvat een webbased inkoopsysteem waarmee medewerkers toegang krijgen tot de webportalen van hun leveranciers. Wanneer het bestelde product arriveert bij goederenontvangst wordt er in het systeem automatisch een match gemaakt tussen de inkooporder en de factuur. Als die match klopt, wordt de betaling automatisch klaargezet in het ERP-systeem. Dit laatste stuk staat bekend als e-factureren of e-invoicing. Voor alle duidelijkheid: de nu nog veelgebruikte pdf is weliswaar ook een digitaal bestand, maar dit wordt niet bedoeld met e-factureren. De factuur moet automatisch te verwerken zijn in een systeem zonder handmatige handelingen. De belofte van e-factureren is groot. Het is stukken efficiënter dan het huidige proces, levert inzichten op in de inkoopuitgaven en liquiditeit, maakt nieuwe vormen van werkkapitaalfinanciering mogelijk en levert

FM MAGAZINE

ook geld op in de vorm van kostenbesparingen en betalingskortingen. De praktijk leert echter dat elektronisch factureren nog lang niet zo is ingeburgerd als gewenst. Een aantal grote organisaties, zoals Heineken en KPN, zetten grote stappen, maar veel organisaties nemen een afwachtende houding aan en schuiven de voordelen die met elektronisch factureren te behalen zijn voor zich uit. De Rijksoverheid heeft een grote stap voorwaarts gezet en haar leveranciers per 1 januari 2017 verplicht facturen elektronisch aan te leveren. Het doel van de Rijksoverheid is bedrijven en medeoverheden ertoe aan te zetten ook versneld op e-factureren over te gaan. E-factureren is namelijk de toekomst. In een recent trendrapport van Ricoh, leverancier van innovatieve documentbeheer services (te downloaden via fm.nl/whitepapers), wordt de huidige stand van zaken op het gebied van e-invoicing besproken. Hierin komen de volgende trends naar voren. 1. Het einde van papier Papieren facturen versturen, al dan niet op verzoek van klanten, is in de

huidige tijd ‘not-done’. Veel bedrijven digitaliseren hun papieren facturen. Ze versturen pdf’s via e-mail naar hun klanten en scannen inkomende facturen in of halen ze op bij factuurportals. Dit is de eerste stap (digitaal factureren 1.0) naar volledige automatisering waarbij berichtenverkeer tussen klant en leverancier volledig automatisch verloopt en facturen direct in de boekhouding worden verwerkt (e-invoicing 2.0). 2. Scannen en herkennen van boekingsdocumenten Als gevolg van de eerste trend is in het scannen en herkennen van boekingsfacturen al enkele jaren een explosie zichtbaar. “Dit is feitelijk een voorloper van volledig elektronisch factureren”, aldus Gerard Bottemanne, een expert in financiële software. “Door middel van tekstherkenning kunnen grote aantallen documenten automatisch verwerkt worden in de boekhouding. Behalve dat dit veel handmatig werk scheelt is het grote voordeel dat oude documenten gemakkelijk teruggevonden kunnen worden. Grote organisaties hebben dit allemaal in gebruik.” 3. UBL wint terrein Elektronisch factureren via UBL

tools & processen IN 7 STAPPEN VOLLEDIG DIGITAAL FACTUREREN Stap 1. Oriënteer u op de kansen en mogelijkheden Stap 2. Maak een softwareselectie en kies een implementatiepartner Stap 3. Stel een businesscase en plan van aanpak op Stap 4. Neem andere afdelingen mee Stap 5. Implementeer (en houd het menselijk) Stap 6. Faciliteer uw ketenpartners Stap 7. Pluk de vruchten van e-invoicing

(Universal Business Language) wordt door vele experts en marktpartijen gezien als de nieuwe standaard in Nederland. UBL omvat afspraken over de digitale gegevensstructuur van een factuur in XML-formaat waardoor 100 procent herkenning van een factuur mogelijk wordt. Steeds meer softwareleveranciers ondersteunen UBL om elektronisch factureren mogelijk te maken, zowel voor uitgaande facturen als voor inkomende factuurverwerking. 4. Implementatie Accounts Payable-oplossingen Bedrijven die vooroplopen op het gebied van e-invoicing hebben de laatste jaren al stappen gezet om een groot deel van hun factuurstroom te automatiseren. Doorgaans beginnen deze organisaties bij de binnenkomende factuurstroom. Na de implementatie van een document handling-oplossing of accounts payable-systeem komen de facturen typisch binnen op één centraal e-mailadres vanwaar ze – grotendeels automatisch – geboekt en betaald worden. Voordelen zijn: - Centrale boeking leidt tot minder fouten (bij decentrale factuurverwerking worden kosten vaak op verschillende plaatsen geboekt);

- Minder medewerkers zijn bezig met factuurverwerking; - Efficiencywinst en meer inzicht in inkoopuitgaven. 5. Outsourcing aan Billing Service Provider (BSP) De voorlopers kiezen er ook regelmatig voor om hun factuurverwerking uit te besteden aan een Billing Service Provider (BSP). Leveranciers van deze organisaties kunnen de facturen nu in elk formaat aanleveren en de BSP zorgt ervoor dat de factuur wordt omgezet en direct geboekt kan worden in het financiële systeem van de uitbestedende partij. Uiteraard is deze dienstverlening niet gratis, maar met de veel efficiëntere workflows die dit oplevert, kan de uitbestedende organisatie dit er ruimschoots uithalen. TRANSITIE NOG AAN HET BEGIN Ondanks bovengenoemde ontwikkelingen zeggen verschillende experts in de whitepaper van Ricoh dat we echt nog aan het begin staan. Er moet nog enorm veel gebeuren om dit op grote schaal van de grond te krijgen. De verplichting vanuit de Rijksoverheid zou bedrijven kunnen aanzetten om stappen te zetten, maar vooralsnog laten veel bedrijven de XML-stroom links liggen en maakt het merendeel van hen nog gebruik van de pdf als e-mailbijlage. Jan Nienhuis, Manager bij Simplerinvoicing, een community van leidende Europese e-facturatie- en accountingsoftwareleveranciers, schat de adoptiegraad van XML momenteel lager dan 15 procent. “Het staat nog echt in de kinderschoenen.” Een belangrijke oorzaak van de lage adoptie is dat het invoeren van verregaande automatisering in de purchase-to-pay processen en gevoelige snaar raakt op de financiële afdeling: het besparen van personeel. Op veel financeafdelingen, zeker wanneer die zich nog grotendeels bezighouden met

transactieverwerking, bestaat vaak grote weerstand tegen verandering. “Wanneer je inkomende facturen automatiseert kun je wel 50 procent medewerkers op je crediteurenadministratie besparen”, constateert Ron Müller, Business Development Manager bij Ricoh Nederland. “Dat is een behoorlijk groot issue voor de financieel managers van zulke omvangrijke administraties. Aan de andere kant komen deze mensen wel vrij voor belangrijkere zaken, zoals het analyseren van de uitgaven en het adviseren van de business managers. Aangezien financiële rollen die erg repeterend van aard zijn in de nabije toekomst geautomatiseerd gaan worden, is het voor financiële professionals raadzaam zo snel mogelijk op te schuiven naar rollen en taken die van onmisbare waarde zijn voor hun onderneming.” Er is al langer een transitie gaande binnen de finance afdeling. Financiële professionals werden tot voor kort vooral gezien als boekhouders die de achteruitkijkspiegel bedienden. Inmiddels schuiven zij op in de waardeketen. Müller constateert een attitudeverandering onder CFO’s en financieel managers. “Ze treden proactiever op en zijn op zoek naar de business drivers van hun onderneming”, stelt hij. “Ook signaleren ze trends in hun markten en brengen ze op elegante wijze risico’s ter sprake. Ik wil het belang van e-invoicing niet overdrijven, maar het kan één van de dingen zijn die financieel managers verder helpt de transitie naar hun nieuwe rol te maken.” n

MEER OVER E-INVOICING VINDT U IN DE WHITEPAPERS: • Trendrapport digitaal factureren: pure winst voor de financieel manager • Stappenplan digitaal factureren: In 7 stappen volledig digitaal factureren Te downloaden via: fm.nl/whitepapers

FM MAGAZINE

tools & processen

Blockchain-technologie: hype of (r)evolutie? Vrijwel iedereen heeft erover gehoord, maar niemand lijkt in staat om het helemaal te doorgronden – laat staan goed uit te kunnen leggen. Is de blockchain-technologie een technologische hype of gaat het echt de wereld veranderen? DOOR EDWIN VAN SAS

aul Bessems, CEO bij Weconet Blockchain Technologies en schrijver van het boek Blockchain organiseren, voorziet een grote toekomst voor blockchain. Maar tegelijkertijd nuanceert hij ook de revolutionaire kanten van de technologie. “Ik las een aantal jaar geleden het whitepaper van Nakamoto over de blockchaintechnologie en raakte erdoor getriggerd. Niet zozeer door de technologie, maar vooral door het onderliggende organisatieontwerp. Ik ben van huis uit organisatiekundige met een fascinatie voor de vraag hoe we organisatietechnologie beter kunnen alignen met een fundamenteel nieuw organisatiemodel. Nakamoto voegde slechts enkele, wel belangrijke, puzzelstukjes toe, maar 90 procent van blockchain was er al. Cryptologie was er bij wijze van spreken al bij de Egyptenaren. Databasetechnologie in de jaren ’60. Gedistribueerde systemen zijn al van de jaren ‘70. Het beestje krijgt een andere naam, maar in de basis is niet heel anders”, legt Bessems uit. ORGANISEREN VAN ONDERLING VERTROUWEN Gloednieuw of niet, de mogelijkheden om via het gebruik van Blockchain zaken te veranderen is zeker aan de orde. En dat is nodig, stelt Bessems. Vanuit de industriële revolutie ontwikkelde de manier van werken zich vanuit de fabriek naar het

“Blockchain zou einde Facebook en Google kunnen betekenen” FM MAGAZINE

kantoor, maar ondanks dat het werk veranderde, wijzigde de manier van organiseren niet. “Technologie is in staat om dat wel te doen, mits het gecombineerd wordt met een nieuw organisatiemodel. Blockchain-organiseren is een combinatie van blockchaintechnologie met het Weconomics organisatiemodel. Het is een middel om democratisch en zonder tussenkomst van derden onderling vertrouwen en zaken te organiseren.” Wat dat betreft kan de impact van blockchaintechnologie nog een stuk groter zijn dan die van de uitvinding van het internet, denkt Bessems. “Heeft internet veel te weeg gebracht? Ja, we gebruiken het veel, maar heeft het ons ook productiever gemaakt, of democratischer? Zijn we minder gaan werken? Dat niet.” Maar zijn marktplaatsen als Uber en AirBnB niet al een voorbeeld van democratisch en effectief organiseren van vraag en aanbod? “Deels, maar het grote verschil is dat zij werken met een oud governancemodel. Deze bedrijven houden alle informatie in eigen interne databases in plaats van dat persoonlijke data van mensen op een gedeeld netwerk staan waarin niemand leidend is.” Wat dat betreft kun je blockchain volgens Bessems het beste zien als een infrastructuur, een wegennet waar publiekelijk gebruik van kan worden gemaakt. Data worden dan (weer) eigendom van het individu en bedrijven kunnen die met toestemming controleren op echtheid, maar worden er geen eigenaar van. Deze manier van

tools & processen werken en organiseren kan grote gevolgen hebben, stelt Bessems. “Het zou het einde van bijvoorbeeld Facebook en Google kunnen betekenen. Dat zijn geen databedrijven maar advertentiebedrijven van wie het businessmodel erop is gebaseerd dat ze heel veel persoonlijke data hebben die heel veel geld waard is. Zij bepalen wat je op je tijdlijn te zien krijgt en welke advertenties op basis van de informatie waar zij eigenaar van zijn. Blockchain kan dat principe veranderen en een algemene nutsvoorziening zijn waarmee je voor, bij wijze van spreken een paar tientjes per jaar, het beheer over je persoonlijke data houdt.” GEVOLGEN VOOR FINANCE Logischerwijs heeft dat ook gevolgen voor de financiële sector en financiële functies. Overal waar vertrouwen in het spel is, kan blockchain namelijk grote impact hebben omdat het een protocol is dat werkzaamheden kan overnemen of veel productiever kan organiseren. “Bij transacties geldt dat je elkaar moet kunnen vertrouwen. Sinds 1400-1500 ontstonden er instituties om vertrouwen te organiseren: contracten, geld, boekhouding. En die zijn enorm in complexiteit toegenomen in de loop van de tijd. De boekhouder en accountant zijn bedacht om te laten zien dat je te vertrouwen bent als bedrijf. Maar vertrouwen kun je programmeren en dat snappen veel mensen nog niet. Blockchain kan vertrouwen bovendien organiseren zonder dat de complexiteit toeneemt.” Volgens Bessems bestaat er bovendien zoiets als algoritmeangst. “Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan waaruit blijkt dat mensen eerder het oordeel van een mens vertrouwen dan dat van een algoritme. Bijvoorbeeld bij het voorspellen van de beste kandidaat voor een functie.” Een goed ontwikkeld ecosysteem als blockchain kan voor de veiligheid en betrouwbaarheid zorgen die veel

financiële functies vragen. En niet alleen voor de financiële wereld, maar ook op juridisch gebied. Tel daarbij op dat blockchain de potentie heeft om de businessmodellen van de AirBnB’s, Facebooks, Googles en Ubers van deze wereld op zijn kop te zetten en de impact die blockchain kan hebben is duidelijk. Bessems: “Blockchain gaat meer impact hebben dan het internet en het gaat bovendien sneller. Er is nu meer reden om productiever te worden dan in de jaren ’90, dat speelt mee bij de snelheid waarmee blockchain zich zal ontwikkelen.” Hoe kunnen bedrijven zich voorbereiden op deze snelle ontwikkeling, zodat zij de omslag snel en succesvol kunnen maken? “Als bedrijf moet je al zoveel mogelijk aan de slag met sturen op productiviteit en vooral de inzet van technologie daarbij. Als je talenten wil binden moet je zoveel mogelijk onnodig werk uit hun handen nemen, zij hebben thuis ook allemaal nog dingen te doen en willen niet zomaar overwerken als zaken ook effectiever kunnen worden georganiseerd. De afgelopen jaren zie je dat de productiviteitsgroei is gedaald, ondanks de opkomst van IT. Daar moet je nu al zoveel mogelijk slagen in maken als bedrijf.” Bessems constateert echter dat bij veel bedrijven technologie, waaronder blockchain, vooral wordt gezien als manier om de eigen, bestaande business veilig te stellen en niet om er nieuwe businessmodellen of producten en diensten mee te ontwikkelen. “Het zou mooi zijn als bijvoorbeeld banken gaan redeneren vanuit de consument. Dat zij niet allemaal individueel persoonlijke data in eigen beheer houden, maar dat persoonlijke data in blockchain zit en zij onderhands dingen regelen als het nodig is. Bij een hypotheekaanvraag moet je nu allerlei informatie aanleveren ter verificatie. Dat zou vele malen effec-

“De boekhouder en accountant zijn bedacht om te laten zien dat je te vertrouwen bent als bedrijf. Maar vertrouwen kun je programmeren met blockchain” tiever kunnen worden georganiseerd met blockchain. Banken pingen een vraag naar een personal dataserver om te checken of informatie correct is, maar krijgen de data niet in bezit. Op de vraag komt alleen een simpel wel/niet correct.” En bedrijven moeten volgens Bessems nadenken over wat de toegevoegde waarde is van de mens ten opzichte van de machine. “Die ligt niet in de transactiesfeer maar meer in adviesfuncties, waarbij je mensen helpt die op basis van een script niet de juiste keuzes kunnen maken.” Dat proces naar het steeds effectiever inzetten van blockchaintechnologie gaat de komende jaren stapsgewijs een steeds belangrijkere rol in de samenleving spelen, voorspelt Bessems. “Blockchain is geen revolutie, maar een evolutie.” n

FM MAGAZINE

tools & processen

De 10 grootste Excel fuck-ups Fouten in Excel kosten bedrijven wereldwijd jaarlijks miljarden euroâ&#x20AC;&#x2122;s. Om nog maar niet te spreken van alle kostbare tijd die verloren gaat. Excel topexpert Hans van Dorth deelt de 10 meest voorkomende.simpele fouten in Excel. Waar gaat het mis in zijn ervaring en hoe kunt u deze blunders voorkomen? DOOR HANS VAN DORTH

FM MAGAZINE

tools & processen

Propertie/eigenschap problemen Met onjuiste source data komt er onjuiste nieuwe informatie. Met onjuiste source data properties komt er onjuiste informatie. In eerste instantie lijkt een waarde een waarde, maar is tekst! In eerste instantie lijkt een datum een datum, maar is tekst! Enzovoorts.

Garbage-in is garbage-out. A: Gegroepeerde sheets Vergeten om taken uit te voeren op gegroepeerde cellen is waarschijnlijk de meest voorkomende fout gemaakt door Excel-gebruikers. Groepeer twee of meer sheets en het wordt gezien als één sheetsheet. Met andere woorden, wat je ook doet op het actieve sheet, Excel dupliceert die gegevens in alle sheets. Gegroepeerde sheets bewerken is een geweldige manier om op repetitieve taken te bezuinigen, inclusief opmaak. Bijna alles wat je kunt doen in één sheet, kun je ook doen in gegroepeerde sheets, inclusief opties, printeigenschappen en nog veel meer.

B: Vergeten om gegroepeerde sheets op te heffen Het vergeten om gegroepeerde sheets op te heffen is een veel voorkomende fout. Vergeet niet dat alles wat je doet op de actieve sheet, Excel dupliceert in alle sheets - zelfs het ongezien vervangen van data zonder waarschuwing. Er is dan werkelijk niets meer wat u kunt doen, dus wees alert. Echter, Excel toont [Group] in de titelbalk wanneer u werkt in een groep, dus houd u ogen open voor deze visuele aanwijzing.

Excel-files en sheet consistentie Uw oude Excel-bestanden moet u vanaf heden opnieuw gaan bouwen in de nieuwe Excel versie. De reden is dat oude Excel-bestanden wel compatible zijn met de Nieuwe Excel versies, maar het toch fout gaat. Het worden namelijk grote logge en trage files en u zich maar afvragen: ‘hoe kan dat nou?’

U werkt harder dan u kan, dan is de kans op fouten aanzienlijk Elke dag/week/maand, enz. Daar komt die …….. file weer PFFFFF. Elke keer weer die redundante handelingen uitvoeren om van die set data een juiste tabel te maken. Maak gebruik van macro’s ter voorkoming van fouten en u realiseert een megasnelheid als winst!

We zijn gegaan van 65.536 rijen en 265 kolommen naar meer dan een miljoen rijen en 16.000 kolommen. Daarnaast is tegenwoordig MS Office 64-bit (dit was 32-bit). Wanneer u 250 Excel-bestanden heeft, zijn er ongeveer maximaal 5 á 10 uw core Excel-files. Deze core Excelfiles moet u volgens de nieuwe standaardisering opbouwen, maar zonder copy/paste of omzetten naar XLSX. Dan gaat het namelijk nog steeds fout!

• Zwwente/variabele fouten; • Variabele/consistente fouten; • Zelfs lege-cellen in een datatabel kunnen fouten veroorzaken.

Inconsistentie van een file/sheet naar sheet is een grote misser. Indien de cellen dezelfde waardeinformatie bevatten moeten deze van een parameter-sheet afkomen zijn. Deze kunt u middels een formule in alle sheets doorvoeren.

Druk op de knop en alles is foutloos klaar. U werkt te moeilijk Van het verspreiden van gegevens over meerdere sheets wordt verondersteld dat het productiever en efficiënter is. Helaas, indien u niet weet hoe u meer dan één sheet tegelijk moet bekijken op hetzelfde moment, dan verspeelt u tijd, het heen en weer flippen tussen de sheets kost tijd en zorgt voor fouten. Maak gebruik van formula-auditing waar alle relevante informatie naast elkaar staat.

FM MAGAZINE

tools & processen Vertrouwen op de spellingcontrole / find and replace Als u verwacht dat Excel op alle sheets in de file controleert, moet ik u teleurstellen. Deze functie controleert alleen de actieve sheet. Om ervoor te zorgen dat Excel de spellingcontrole / find and replace op alle sheets in de sheets uitvoert, groepeert u alle sheets die het bestand bevatten. Vergeet later niet de groepering op te heffen of selecteer bij de opties van find and replace de optie ‘All Sheets’. Wat ook wel eens gebeurt is dat u de find and replace actie hebt toegepast en dat

er veel meer tekst of waarden zijn aangepast dan gedacht. Een ‘Match Case’ of ‘Find Entire Cells Only’ maakt dan een megagroot verschil! Vertraging kost geld en vergroot de kans op fouten Hoe Excel te versnellen door gebruik te maken van alle processors voor het berekenen?

1. Schakel over op het rekenen met alle beschikbare processors: ‘File’ > ‘Opties’ > ‘Advanced’ > Scroll naar beneden, vink ‘Enable multithreaded berekeningen’ en kies ‘Gebruik alle processors op deze computer’. Dit komt de rekentijd ten goede met +/ 42% 2. Sluit andere programma’s af, ook email applicaties en de browser. Het effect is sterk afhankelijk van de programma’s die u gebruikt. 3. Zet de computer op ‘Engels (USA)’ regional-settings. Dit komt de rekentijd ten goede met +/- 81% 4. Gebruik de 64-bit versie van Excel. Dit komt de rekentijd ten goede met +/- 9%

HANS C. VAN DORTH doceert al ruim 20 jaar voor Alex van Groningen en geldt als één van de absolute Excel experts in de wereld. Hans verzorgt jaarlijks tientallen open en incompany Excel trajecten voor een keur aan organisaties waaronder Accenture, KLM, Royal Haskoning, DHV, Lely Industries, Gemeente Den Haag en Noordhoff Uitgevers.

FM MAGAZINE

5. Gebruik sneller formules Vervangen SOMMEN.ALS door VLOOKUP of INDEX-MATCH (waar mogelijk) als een LookUp formule. Een ander voorbeeld: = MAX(A1,0) is 6% sneller dan = IF(A1>0,A1,0). (Zodra u VLOOKUP in Excel onder de knie hebt is het tijd om te gaan naar INDEX/MATCH. Deze formule combinatie geeft dezelfde resultaten maar zonder de problemen van VLOOKUP) Dit komt de rekentijd ten goede met +/- 53% 6. Vermijd voorwaardelijke opmaak, gebruik deze alleen in uw dashboard 7. Verdeel de werkmap in verschillende Files/ Sheets

Source – PivotTable – Parameter - Dashboard Lege Cellen kunnen desastreuse gevolgen hebben Cellen die leeg zijn lijken niet gevaarlijk, maar zijn het wel. Sommige formules geven hierdoor fouten weer. Vul lege cellen altijd met een nul waarde.

Van bron-sheets view sheets maken U kunt supersnel inzicht krijgen in brondata, maar het is zeer foutgevoelig. Als voorbeeld het gebruik van Sub-Totals/Grand-Totals. Maak dus nooit van uw bron-sheet een view sheet.

Rijen en/of kolommen tussen voegen in brontabellen Het invoegen van lege rijen en kolommen in u sets met brontabellen is niet veilig. Vaak worden er formules toegepast voor dataverrijking. Als u dataverrijking wilt, doet u dit in de eerste lege kolom aan de rechterkant, aaneengesloten aan de datatabel. Ook al zou u 10 kolommen voor dataverrijking willen toevoegen is dit zonder risico. n

tools & processen

10 onmisbare productiviteitstools voor professionals Productiviteit is een van de belangrijkste concurrerende factoren in de hedendaagse economie. Wie in dezelfde tijd meer voor elkaar krijgt is meer geld waard. Toch is er maar beperkt aandacht voor manieren waarop we onszelf effectiever kunnen laten werken, terwijl we in een maatschappij leven die continue prikkels oplevert die ons kunnen afleiden. Meer dan ooit is het behouden van focus op kerntaken, het hoofd leeg te houden om onze energie productief in te zetten, van belang. DOOR EDWIN VAN SAS

nline tools kunnen ons daarbij helpen, vertelt Marcel van den Berg van Think Productive. “Het leven is gecompliceerder dan ooit en we moeten veel ballen in de lucht houden. Om rust in je kop te houden kunnen tools een uitkomst bieden, maar ik zeg altijd ‘psychologie gaat voor technologie’”. Daarmee doelt Van den Berg op de noodzaak om vooraf duidelijk te hebben wat je met een tool wilt doen, waarvoor en hoe je hem gaat gebruiken. “Anders loop je hopeloos vast. Een tool kan niet het denkwerk voor je doen, maar kan alleen helpen als je precies weet wat je ermee wilt bereiken.”

TWEEDE BREIN In het denkmodel waar Van den Berg vanuit gaat, is het van belang om ervoor te zorgen dat je niets in je hoofd vasthoudt. We onthouden namelijk vaak veel te veel onnodige informatie die energie opslurpt. “Je denkt: ‘ik moet straks nog even m’n moeder bellen, nog even dit kopen’. Je houdt het in je hoofd, maar die kan het niet managen, waardoor je achter de feiten aanloopt. En juist als je wilt ontspannen denk je: ‘shit dat had ik moeten doen’. Om dat te voorkomen kun je bijvoorbeeld tool gebruiken om je persoonlijke workflow te verbeteren.” Tools die zo’n ‘tweede brein’ van je vertegenwoordigen kunnen die ruimte in je hoofd bieden, zodat je later, op momenten dat het jou uitkomt, aan bepaalde taken wordt herinnerd. ZERO INBOX Een ander gebied waarop veel effectiviteitswinst is te behalen is in het gebruik van e-mail. “Je moet voorkomen dat je mailbox niet het centrale dashboard wordt van waaruit je

geleefd wordt”, vertelt Van den Berg. “Het is van belang dit goed in te richten en ik zou aanraden met een lege inbox te werken, zoals Merlin Mann eind jaren ’90 met zijn zero inbox voorstelde. Hij concludeerde dat het voor kenniswerkers nu extreem belangrijk is een goed systeem, een goede structuur voor het behandelen van e-mail te hebben omdat je er anders onnodig veel tijd aan besteedt. Je bent ook reactief aan het werken: je pakt op wat er als eerste binnenkomt, waardoor je vaak het grotere geheel mist. En belangrijk: probeer het aantal keren per dag dat je je mail checkt zo klein mogelijk te houden.” EFFECTIEF VERGADEREN Een derde tak van sport waar mensen productiever kunnen worden is op het gebied van vergaderen. “Het draait hier uiteraard niet alleen om het gebruik van tools, aangezien effectief vergaderen ook in bijvoorbeeld de manier waarop je vergadert zit, het hoe en waarom”, concludeert Van den Berg. “Maar

FM MAGAZINE

tools & processen

1. Captio Een slimme manier om jezelf te mailen. Je hoeft alleen de app te openen en kunt meteen typen. Het wordt meteen naar een vooraf ingesteld e-mailadres gestuurd. 2. Braintoss Doet ongeveer hetzelfde als Captio, maar je kunt naast het typen van berichten ook foto’s maken en audiobestanden opnemen. Handig voor als je bijvoorbeeld in de auto zit en een goed idee niet meteen kunt verwerken.

het is wel verstandig om vergaderstukken overzichtelijk bij elkaar te houden via apps of digitale archieven. Zelf heb ik ook verschillende notitieboeken voor vergaderingen, waar ik alvast zaken in opschrijf die me te binnen schieten, of waar ik bestanden in hang die ik tijdens vergaderingen wil delen.” 10 ONMISBARE PRODUCTIVITEITSTOOLS Van den Berg ziet dat effectiviteitstools steeds volwassener worden en zich doorontwikkelen. Met name de grote aanbieders maken een inhaalslag. Maar de kern blijft dat de tool slechts een hulpmiddel is, het ligt aan de gebruiker of ze ook de productiviteit bevorderen. “Het gaat niet om tools, maar om routines en gewoontes. De kern die erachter zit is gedragsverandering, een punt wat ook veel aandacht krijgt in de trainingen die wij geven.” De top-10 van productiviteitstools volgens Marcel van den Berg:

FM MAGAZINE

3. Todoist Een gebruiksvriendelijk ‘tweede brein’. Je kunt het inrichten op basis van projecten, taken en deadlines en alles erin managen en niet onbelangrijk: het werkt op alle platformen en systemen, waardoor je er altijd bij kunt. 4. Nozbe De Rolls Royce onder de takenlijsten. Veel mogelijkheden om binnen de tool in teams te werken aan gezamenlijke projecten, taken te delegeren en makkelijk bestanden en opmerkingen te delen. Integreert ook goed met Dropbox en Office 365. 5. Inbox Een tool gekoppeld aan Gmail die helpt om je emails te managen. Bijvoorbeeld om mails uit te stellen om later te behandelen en taken toe te voegen aan je inbox Moet je over een week terugkomen op een mailtje? Stel hem dan zo in dat je op het moment dat het jou uitkomt een melding krijgt dat je actie moet ondernemen.

6. OneNote/Evernote Belangrijke tools om aantekeningen bij te houden en vergaderdocumenten in bij te houden. Met Evernote kun je bijvoorbeeld heel makkelijk screenshots knippen en toevoegen aan (vergader)mappen, zodat je snel relevante informatie kunt opslaan en delen. 7. 1Password Al je wachtwoorden bij elkaar waardoor je maar één (ingewikkeld) wachtwoord hoeft te onthouden. Nooit meer hetzelfde wachtwoord gebruiken voor verschillende accounts én nooit meer eenvoudige wachtwoorden opgeven met hulp van de wachtwoord-generator die in de tool is ingebouwd. 8. Pomodoro Voor de echte effectiviteitsninja zijn er talloze apps die als een kookwekker werken. 25 minuten knallen en daarna vijf minuten pauze als beloning. Onmisbaar voor wie van scrummen, sprints en het agile werken houdt. 9. Phrase express/Text Expander Met deze app kun je hele lappen tekst vervangen door een simpele code. Afsluitingen van e-mails, of hele standaarde-mails die je vaak moet gebruiken kunnen door een simpele lettercombinatie tevoorschijn worden getoverd. Ook handig om die verrekte IBAN-nummers snel tevoorschijn te toveren. 10. Toggle Deze tool geeft je inzicht in je tijdsbesteding. Op een eenvoudige manier kun je bijhouden waar je de hele tijd mee bezig bent waardoor je snel kunt analyseren hoe je nog effectiever kunt worden. Enige voorwaarde: wel eerlijk invullen! n

WERK SLIMMER, NIET HARDER WERK SLIMMER & SNELLER MET TIENTALLEN TIPS, TOOLS EN TRICKS Hoe u omgaat met uw beperkte hoeveelheid aandacht bepaalt hoe succesvol u bent. Ontwijk stress, uitstelgedrag, onderbrekingen en onbelangrijke afleidingen. Ontdek hoe u deze barrières doorbreekt zodat u kunt focussen op wat er écht toe doet. Tijdens de Masterclass leert u denken als een Productiviteits Ninja™. U zult razendsnel alle informatie verwerken, controle over uw werk ervaren en bewuste keuzes maken over wat op welk moment uw aandacht nodig heeft.

UW VOORDELEN ✔ Voorkom ‘informatie overload’, uitstelgedrag en stress ✔ Maximaliseer uw energie, concentratie en motivatie ✔ Besteed drastisch minder tijd aan e-mail en afleidingen ✔ Verhoog uw persoonlijke productiviteit ✔ Werk slimmer en sneller met handige tools, software en apps

Volg de cursus op: 8 en 9 juni 2017 in Amsterdam 12 en 13 oktober 2017 in Huizen

SCHRIJF U IN VIA ALEXVANGRONINGEN.NL

Nederl an lijke d ink

ts an

Ko n

AlexVanGroningen.nl Chief Human Resources Officer

van Accoun tie t sa

oepsorga Ber ni se

strategie Maak van jouw bedrijf een kringloopbedrijf

Nieuwe businessmodellen in de circulaire economie We moeten efficiënter omgaan met schaarse grondstoffen, want die raken anders snel op. De ambitie om dat te doen is er, maar het aantal bedrijven dat nu al concreet aan de slag is met circulaire economie is nog maar op één hand te tellen. Er moet dus nogal wat gebeuren om die omslag te maken. De financieel manager kan hierin een sleutelrol vervullen, vindt Jan Jonker, hoogleraar Duurzaam Ondernemen aan de Radboud Universiteit (Nijmegen School of Management) te Nijmegen. DOOR JEPPE KLEYNGELD

“E

r is heel veel belangstelling voor de Circulaire Economie (CE) wat ik heel bemoedigend vindt”, begint Jan Jonker. “Zowel bedrijven, burgers als de overheid hebben veel interesse om het streven naar duurzaamheid economisch te vertalen. Niet voor niets heeft het ministerie vorig jaar het Rijksbrede programma ‘Circulaire Economie: Nederland circulair in 2050’ geïnitieerd. Met dit programma legt het Rijk de ambitie neer om in 2030 50 procent minder grondstoffen te gebruiken. In 2050 moet dat 100 procent zijn.”

Jonker is de initiatiefnemer van het landelijke onderzoek naar business modellen voor de circulaire economie (BMCE) dat in 2016 werd uitgevoerd. “Uit het onderzoek blijkt dat wat er daadwerkelijk gebeurd in het bedrijfsleven op het gebied van CE nog zeer bescheiden is”, aldus Jonker. “De liefde is er, maar tussen ambitie en omzet zit nog een grote kloof.” DE GROTE TRANSITIE De circulaire economie heeft veel potentieel en dit kan zich vertalen naar nieuwe verdienmodellen en werkgelegenheid. Maar we moeten het de tijd gunnen, vindt Jonker. “Dit is echt niet van vandaag op morgen een realiteit. De indus-

FM MAGAZINE

triële revolutie hebben we ook pakweg 50 jaar over gedaan. Zo gaat dat met transities en dat is CE zeker. Het is een volledig ander economisch model. We hebben zeker tien jaar nodig om grote stappen te zetten, maar als we er echt op inzetten gaat er dan wel wat substantieels gebeuren.” De kern van de CE is dat grondstoffen binnen een kringloop worden gehouden. Jonker: “Dat is dus een materiële en een economische kringloop. Met het sluiten van kringlopen creëren we waarde. Een waarde die we niet alleen uitdrukken in termen van financiële of economische waarde, maar ook in andere waarden, zoals ecologische impact door grondstoffen in de regio te houden en vervoersbewegingen te verminderen.” Nederland heeft een aantal voordelen, zo beargumenteert Jonker. “Zo zijn we erg goed in logistiek. Daar zijn we al eeuwen mee bezig, dus daar hebben we een stapje voor op de ons omringende landen. Vanuit de overheid is nu concreet beleid nodig; fiscalisering kan structureel bijdragen. Geen ‘ruitenwissersbeleid’, maar een écht en stabiel transitiebeleid. Ik hoop nog steeds op een Minister van Circulaire Economie in het Kabinet Rutte III die dit onderwerp op de agenda gaat zetten én houden.”

strategie NIEUWE BUSINESSMODELLEN Uit het onderzoek is een lijst van 100 koploper bedrijven gekomen dat met circulair ondernemen bezig is. Maar een heel breed scala aan bedrijven herkennen de CE als een grote kans. Een cruciaal aspect van een circulair businessmodel is het zo optimaal mogelijk gebruik maakt van producten, onderdelen en hun grondstoffen. “Door producten te refurbishen kun je onderdelen opnieuw bruikbaar maken en afval uit de cyclus halen”, licht Jonker toe. “Stel je voor dat we alle digitale apparaten die we nu weggooien één keer zouden hergebruiken, wat een gigantische impact dat zou hebben! Een mooi voorbeeld uit het onderzoek is de Kaak Groep in Terborg die bakmachines fabriceert. Ze gaan machineonderdelen die retour komen - en die niet meer refurbished kunnen worden - verpoederen en van dat poeder gaan zij nieuwe onderdelen printen met een 3D-metaalprinter. Dat is op en top de circulaire economie. De kringloop sluiten en zorgen dat onderdelen én grondstoffen zo lang mogelijk meegaan.” Leveranciers zijn niet noodzakelijk blij met zulke ontwikkelingen, want er wordt minder of helemaal niet meer ingekocht. “Maar in elke transitie zijn er mensen niet blij. Dat is van alle tijden”, aldus Jonker. “Door de transitie gaat de conventionele economie krimpen, maar er gaan wel nieuwe arbeidsplaatsen door ontstaan. We gaan minder maken, minder delven, maar meer hergebruiken en meer producten als dienst aanbieden.” Een voorbeeld is Auping dat bedden steeds minder vaak verkoopt, maar het gebruik ervan verhuurd. “Het is nog te vroeg om te zeggen hoe de impact op de economie en op de arbeidsmarkt er precies uit gaat zien, maar dat er sprake is van een transitie is wel duidelijk”, aldus Jonker. “We moeten eerst een eind op weg zijn voordat we daar wat zinnigs over kunnen zeggen, maar in logis-

tiek, dienstverlening, 3D-printen en refurbishment gaan zeker nieuwe banen ontstaan.” Hoe begin je hiermee? “Ga experimenteren”, adviseert Jonker. “Ga in een tuinhuisje aan de slag met een klein stukje van je bedrijf. Maak al werkende weg de vertaalslag van lineair naar circulair. Met wie kan je een kringloop sluiten? Welke producten lenen zich goed voor verdienstelijking? Wat kun je om te beginnen refurbishen? Dat zijn spannende debatten om te voeren.” ROL VAN DE FINANCIEEL MANAGER Een belangrijk vraagstuk voor het financieel management van de onderneming is hoe je bij een circulair model gaat afrekenen. “Lineair afrekenen werkt niet altijd meer”, aldus Jonker. “Wanneer je licht gaat verhuren in plaats van lampjes verkopen, zul je ook je verdienmodel moeten aanpassen, bijvoorbeeld naar een abonnementenmodel. Ook kun je denken aan uitwisseling van andere eenheden dan geld in de keten waar je inzit. Voor een onderzoek naar nieuwe verdienmodellen waar we nu mee bezig zijn op de universiteit hebben we 52 verdienmodellen in kaart gebracht die lang niet allemaal op geld draaien. Mobiliteit, stroom, logistiek, tijd, servercapaciteit; je kunt met van alles afrekenen. Dit is wel een vraagstuk voor financieel managers: hoe verdeel je evenwichtig de kosten én baten onder de partners in een kringloop; wie komt wat toe? Wie draagt nog de verantwoordelijkheid voor assets? Hoe zet je je governance op?” Een ander taakgebied van finance - het op orde brengen van de financiering - gaat ook veranderen door CE. “Diensten passen niet in het traditionele financieringsmodel van banken”, aldus Jonker. “Wat is het onderpand? We zien tegelijkertijd nieuwe vormen van financiering opkomen, zoals crowdfunding en

“De kringloop sluiten en zorgen dat onderdelen én grondstoffen zo lang mogelijk meegaan. Dat is circulaire economie” supply chain finance. Met technologieën als blockchain zullen er nog meer nieuwe vormen ontstaan. Het verdienmodel van banken, lenen tegen rente, raakt zo achterhaald. De circulaire economie wordt verder geholpen door nieuwe verdienmodellen in financiering. Aan de financieel manager de taak de mogelijkheden in kaart te brengen en de bronnen aan te boren die het beste aansluiten op het veranderende businessmodel van zijn/haar onderneming.” Een eerste stap is beginnen met Integrated Reporting (IR), concludeert Jonker. “We gaan naar een duurzame economie toe, businessmodellen gaan veranderen en de rapportagecyclus moet daarop aansluiten. Hoe dit precies gaat werken weten we nog niet. Dat gaan we ontdekken en is een proces van pionieren. Er is, kortom, werk aan de winkel; ook voor de financieel manager.” n

FM MAGAZINE

strategie Kan het vliegen? Van idee tot succesvolle startup

5 kenmerken van kansrijke startups Vanuit zijn rol als adviseur van corporates en startups en scale-ups en als jurylid van de Dutch en European FinTech Awards kreeg De Bree veel ondernemers te spreken over hun startup idee of onderneming. “Vaak staken ze dan direct een heel verhaal af over hoe fantastisch hun bedrijf wel niet was, maar ze vertelden te veel”, aldus De Bree. “Ik werd overweldigd. Bovendien waren veel van de startup CEO’s slecht voorbereid. Ze hadden bijvoorbeeld geen concrete vragen voor mij en mijn mede-juryleden.” Uit deze gemiste kansen is het idee geboren voor De Bree’s nieuwste boek ‘Kan het vliegen?’. DOOR JEPPE KLEYNGELD

‘K

an het vliegen?’ is geschreven vanuit het oogpunt van succesvolle CEO’s van startups en investeerders. Hoe kijken zij aan tegen het potentieel van startups? Welke gaan het maken en welke niet? Veel heeft te maken met common sense. “Ik heb de laatste jaren, en ook al in mijn tijd als bankier, heel veel investeerders leren kennen”, aldus De Bree. “Mensen met echt ondernemersbloed zien binnen twee seconden of het iets gaat worden met een onderneming. Ze gaan echt geen formulieren lezen. Bij KPN Ventures - waar ze zoeken naar technologie startups met potentieel voor samenwerkingen of overnames - hebben ze hier goede funnels voor ontwikkeld. Het gaat net zoveel om de mensen achter het bedrijf als over de financiën. Wanneer je wilt slagen moet je daarom voor jezelf een aantal vragen eerlijk beantwoor-

FM MAGAZINE

den. Ben je zelf wel geschikt als oprichter? Hoe kies je een idee? En hoe stel je een Lean-startup team en een scale-up-team samen? Door dit te doen vermijd je makkelijk te voorkomen valkuilen.” DE KENMERKEN VAN KANSRIJKE STARTUPS: 1. De juiste CEO in de juiste fase Succesvolle ondernemers weten waar ze zelf goed in zijn. En ze weten wanneer ze moeten stoppen. Zodra de startup de scale-up fase bereikt, stappen ze eruit. “In de startup fase heb je een ondernemer nodig die het idee verkoopt aan de industrie en die klanten aantrekt”, aldus De Bree. “Als je opstijgt en begint te groeien heb je weer een andere CEO nodig.” Wanneer je investeerders wilt aantrekken is de juiste man of vrouw aan het roer en het juiste team fundamenteel. “Investeerders vinden

strategie KAN HET VLIEGEN? VAN IDEE TOT SUCCESVOLLE STARTUP Dit eerste Nederlandse ‘how-to’ boek voor oprichters van en investeerders in startups en scale-ups biedt geen garantie voor succes, maar vergroot wel de slaagkans van je startup - of investering daarin - aanzienlijk. Meer weten? Ga naar www.kanhetvliegen.nl.

elevator pitches maar onzin. Een investeerder wil vooral weten: wie ben je, hoe je geld gaat verdienen, hoe je onderscheidt van anderen en met wie? Het verhaal over het bedrijf komt daarna pas.” 2. De juiste kwaliteiten in het team “Nogmaals, het gaat allemaal om de mensen”, benadrukt De Bree. “Als startup heeft je merk nog weinig waarde, maar de oprichter of oprichters en de mensen in bijvoorbeeld je Raad van Advies hebben dat wel. Zij hebben een netwerk en ervaring; die bepalen mede de waarde van de startup. De nodige kwaliteiten die ze zelf (nog) niet hebben moeten ze erbij gaan halen.” In de startup-fase heb je energie en ondernemerschap nodig en dat hebben oprichters vaak wel. Maar ook heel belangrijk (en vaak onderschat) is: wie drukt op de stopknop als het idee niet goed blijkt te werken? Uit de interviews blijkt bovendien dat vrouwen een hoger EQ hebben en beter in kunnen schatten met wie ze te maken hebben en of zij zelf wel goed bezig zijn. De keerzijde is dat ze soms te lang twijfelen. 3. Focus op de klant Veel van de formulieren die startups bij financieringsrondes moeten invullen vindt De Bree maar onzin. “Je verdient nog geen geld; je hebt weinig klanten, dus die cijfers zeggen maar heel weinig. Het is veel belangrijker om met prototypen te werken om commitments van toe-

komstige klanten te krijgen. Richt je op wat je echt goed kunt. Op een echte unieke oplossing. En waar besteed je tijd en geld aan?” Een meedogenloze focus op de klant, kenmerkt de meest kansrijke startups. De Bree: “Ik kwam laatst bij de bank waar ik al 40 jaar klant ben en ze zeggen niet; ‘dag meneer de Bree’, terwijl ze alle informatie hebben. Jammer, gemiste kans. Echte innovatie zit aan de voorkant; je klant goed kennen. Startups komen vaak aanzetten met alle data die ze verzameld hebben, maar die is op zichzelf niets waard. Hoe gaan ze met hun idee precies mensen helpen? Wie zijn hun concurrenten? Welk probleem gaan ze oplossen met hun oplossing? Dat wil ik als investeerder weten.” 4. Een slimme oplossing voor een probleem Een veelvoorkomende misvatting bij startups is dat het om de financiering gaat. Volgens de auteur en de geïnterviewde experts is het echte issue of de onderneming een probleem oplost waar klanten bereid zijn voor te betalen. “Waarom kiest een bloemenstal voor Adyen? Omdat alle betaalkaarten ermee werken. Dat is innovatie. Of neem ParkBee, een platform dat privé parkeergarages goedkoop beschikbaar maakt voor het publiek. Of Deskbookers, een app die het aanbod van werkplekken inzichtelijk maakt en waar je vervolgens direct kunt boeken. Beebox die biologische maaltijd-

boxen samenstelt van producten die zij direct bij de boer hebben ingekocht. Dat zijn startups die echte problemen oplossen en echt waarde creëren. Wanneer een investeerder het potentieel van een startup beoordeeld is de eerste vraag; is de onderneming in staat klanten aan te trekken en cash te genereren?” 5. Een unieke waardepropositie De Bree ziet veel startups die de strijd aangaan met directe concurrenten. “In Nederland heb je 150 crowdfunding sites. Wie daar nu mee aankomt is volstrekt kansloos”, aldus De Bree. “Leer van de Blue Ocean Strategie. Ga niet achter het marktaandeel van je concurrenten aan, maar boor een nieuwe markt van zogenaamde ‘niet-klanten’ aan.” Spotcap is een voorbeeld van onderscheidend Fintech-bedrijf, stelt De Bree. “Ze richten zich op de financiering van beginnende bedrijven, maar focussen zich op hele andere ondernemingen dan de grootbanken. Die hebben veel te hoge interne kosten om beginnende ondernemingen te kunnen bedienen. Spotcap investeert veel in de ontwikkeling van algoritmes voor deze specifieke kredietaanvragen. Boven het systeem staat een groep deskundige kredietbeoordelaars. Zij bouwen zo aan een unieke propositie. Het marktaandeel hiervan is nog klein, maar de winstgevendheid is in potentie groot.” Investeerders hanteren vaak een portfoliostrategie. Ze investeren in een groot aantal startups en hopen dat er eentje succesvol wordt. Peter Thiel, medeoprichter van PayPal, zegt: “je moet alleen investeren in startups die het gaan maken.” En welke dat zijn kun je na het lezen van ‘Kan het vliegen? Van idee tot succesvolle startup’ veel beter inschatten. n

FM MAGAZINE

In deze rubriek treft u een overzicht aan van recente vacatures die geplaatst zijn op Finance.nl, dé vacaturesite voor finance professionals. Wilt u ook vacatures plaatsen op Finance.nl en de bijbehorende uitingen op het web en in print? Bezoek dan Finance.nl of neem contact op met Product Manager Rienke Vingerling (rvingerling@alexvangroningen.nl / 06-46352657).

Bedrijfskundig Adviseur & Partner Claassen, Moolenbeek & Partners Partners van CM&P adviseren ondernemingen in het MKB succesvol bij o.a. financieringsvraagstukken, bedrijfsovernames en ondernemingsplanning. Wij zoeken uitbreiding voor onze kantoren in heel Nederland. Zie: Finance.nl/vacature140730

Finance Manager (HBO/WO, leidinggevend, MKB) Namens Kasparov B.V. in de Regio Breda We zijn voor deze organisatie op zoek naar een Finance Manager die als rechterhand van de CFO zal gaan fungeren. Onze opdrachtgever is een sterk groeiende, gezonde MKB dienstverlener met een landelijke dekking. Er werken ruim 60, voornamelijk jonge professionals. Zie: Finance.nl/vacature/140714/finance-manager--hbo-wo,leidinggevend,-mkb-,-regio-breda

Head of Finance EuroTec in Roosendaal

Wij zoeken een zelfstandige en analytisch sterke financiële professional, die een actieve bijdrage levert aan de verdere professionalisering van de organisatie. Je voelt je thuis in een dynamische omgeving gericht op groei. Verder ben je communicatief zeer vaardig en op financieel vlak verantwoordelijk voor de rapportages aan het internationale moederbedrijf. Zie: Finance.nl/vacature/140681/

Finance Manager Alfred H. Knight in Moerdijk

Manager Financiën Herstructureringsmaatschappij Overijssel in Zwolle

Door verdere groei komt Alfred H. Knight Holland B.V. in de volgende fase terecht. Veel financiële zaken worden nu opgepakt door de Managing Director (die eindverantwoordelijk is voor Nederland) en door de externe accountant. Het is nu zaak dat er een eigen financiële afdeling wordt opgezet waardoor zoveel mogelijk in eigen hand wordt gehouden. Zie: Finance.nl/vacature/140773/finance-manager

Ben jij de parttime financiële topper met fulltime focus die ons naar een volgend niveau brengt? Past de werkwijze van HMO bij je? Zie: Finance.nl/vacature/140700/

Finance Manager AWL techniek in Harderwijk

Control and Reporting Finance Associate Manager PepsiCo Accurate and timely preparation and (US GAAP) reporting for approx 60 HQ legal entities (the Netherlands, Switzerland, Cyprus, Gibraltar, Mauritius, Curacao, Canada and Denmark) in SAP and Hyperion/HFM. Zie: Finance.nl/vacature/140784/

Hoofd Financiën BigData Republic in Nieuwegein Als financiële spin in het web ben jij de primaire contactpersoon voor collega’s, leveranciers, klanten, management en externe accountant. Zie: Finance.nl/vacature/140751/

Financieel strateeg afdeling SIF (Stadsontwikkeling) Gemeente Rotterdam Je geeft hoogwaardig advies aan de directie van Stadsontwikkeling en het bestuur gebaseerd op in- en externe oriëntatie op het gebied van investeren in de ruimtelijk-economische ontwikkeling van stad en regio. Zie: Finance.nl/vacature/140749/financieel-strateeg-afdeling-sif-stadsontwikkeling-

The Finance Manager leads the local financial team and should work continuously with the team on improving and professionalizing (financial) processes and systems. The Finance Manager is expected to ensure compliance to local financial laws and regulations. Zie: Finance.nl/vacature/140739/finance-manager

Manager Financiën en Bedrijfsvoering Namens CBK voor de Sleutels in Leiden Het accent van het takenpakket op managementniveau ligt op de financiële strategie, treasury, planning, risicobeheersing en de waardering van de vastgoedportefeuille. P&O, communicatie, ICT en facilitaire dienst maken deel uit van de afdeling. Zie: Finance.nl/vacature/140626/

Wat zeggen relaties over Finance.nl? Kasparov: “Onderscheidt zich van andere generieke sites”

Brainfish: “Realistische sparringpartner”

Wij werken al vanaf 2010 intensief samen met Finance.nl. De site trekt finance specialisten, aangezien wij ons ook als specialist profileren is dat een mooie combinatie. Door het netwerk van Alex van Groningen merken wij dat enkel professionals van HBO niveau en hoger reageren. Daarin onderscheidt men zich van andere generieke sites, en vinden wij die ene topper die we elders niet hebben kunnen vinden.

“Betrokken en professionele partner binnen een niche markt. Doordat we dezelfde taal spreken, wordt er snel geschakeld en proactief meegedacht over de beste manier van branding en het optimaal bereiken van financiële professionals. Brainfish is een jonge groeiende organisatie en samen met Rienke Vingerling, Manager Finance.nl, wordt een plan van aanpak op maat gemaakt. Finance.nl is een prettige, maar ook realistische sparringpartner, waardoor er een goede basis is gelegd voor een langdurige samenwerking.”

Jasper van Eck, directeur Kasparov Kasparov werft financiële professionals voor het bedrijfsleven. Die focus vinden wij essentieel om als volwaardig gesprekspartner op te treden. Als intermediair bemiddelt Kasparov in vacatures voor een financieel medewerker tot een CFO en alles daartussen. Kasparov heeft continu mooie finance vacatures van MBO tot WO + niveau. Kijk bij ons op de site voor alle functies.

Hella Bolte, eigenaar Brainfish Brainfish is gespecialiseerd in de Werving & Selectie van financieel personeel en gevestigd in Gorinchem. Het netwerk waar bedrijven de beste financiële professional vinden voor hun vacature en waar wordt meegedacht met professionals over de volgende stap in hun carrière. Met aandacht, oprechte interesse en plezier worden beide partijen met elkaar in contact gebracht en wordt er gewerkt aan langdurige relaties.

OP ZOEK NAAR EEN NIEUWE UITDAGING?

OP ZOEK NAAR FINANCE PROFESSIONALS? Finance.nl is dé vacaturesite voor financials. Staat u op het punt om uw financiële afdeling uit te breiden? Zoekt u nieuw financieel talent? Neem dan snel contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.* n n n n n n n

Plaats uw vacature op Finance.nl Blader door de CV Databank Benader gericht kandidaten via Target Mailings Adverteer in de Finance.nl Banen Special Bespaar tijd met Assisted Search Sta bovenaan op veelbezochte landingspagina’s Bereik duizenden finance professionals via de FD bijlage: ‘Finance Carrière Special”

TIP: De topwergevers positie heeft een bruto bereik van meer dan 150.000 financials. Plaats snel uw vacature op Finance.nl. *Wilt u meer weten? Neem dan contact op met Rienke Vingerling via 06-46352657 of rvingerling@alexvangroningen.nl

Finance.nl is dé vacaturesite voor financials. Wekelijks worden honderden nieuwe vacatures geplaatst. Vele interessante werkgevers wachten op uw reactie, zoals Akzo Nobel, Heineken, Unilever, E.ON, ASML en vele toprecruiters. n n n n n n

Vind uw nieuwe baan op Finance.nl Plaats uw CV in de CV Databank Maak een Search Agent aan Meld u aan voor de Finance.nl Banen Special Meld u aan voor de FM.nl Nieuwsbrief Meld u aan voor FM Club en ontvang FM Magazine

TIP: Word dagelijks op de hoogte gehouden van nieuwe vacatures binnen uw interessegebied. Maak een Search Agent aan.

MEER KENNIS GROTER NETWERK SNELLERE CARRIÈRE WORD LID VAN DE FM CLUB EN PROFITEER VAN ALLE PRIVILEGES: • Ontmoet vakgenoten en laat u inspireren tijdens netwerkborrels van de FM Club • Bezoek FM Club Masterclasses over actuele financiële onderwerpen (met PE Certificering) • Ontvang FM Magazine, hét magazine voor de moderne finance professional • Verzeker u van deelname aan de belangrijkste jaarcongressen voor financials • Bezoek interessante bedrijven Meld u vandaag nog aan via FMClub.nl

Financieel Management (FM) is de informatiebron voor financieel managers en controllers van middelgrote bedrijven. Het multimediale platform bestaat uit een webportal en online discussiefora, een tijdschrift en diverse events. Het multimediale portfolio van FM is optimaal ingericht om finance professionals te bereiken met praktijk, visie en trends. FM Magazine verschijnt jaarlijks in de vorm van 4 specials. Redactie: Burgemeester Haspelslaan 63 1181 NB, Amstelveen E-mail: redactie@alexvangroningen.nl Website: FM.nl Hoofdredacteur: Jeppe Kleyngeld (jkleyngeld@alexvangroningen.nl) Tel: 06 50602289 Aan deze editie werkten mee: Michael van Asperen, Marcel van den Berg, Paul Bessems, Stefan Betting, Gerard Bottemanne, Tony de Bree, Hans van Dorth, Maurice Franssen, Jeroen Frenken, Merlijn Gillissen, Ilse de Graaff, Jan Jonkers, Koen Penders, Charles van der Ploeg, Edwin van Sas, Hinrich Slobbe, Cees van Tilburg, Ruud Vergoossen, Dirk-Jan Zom Uitgever: Alex van Groningen B.V. Burgemeester Haspelslaan 63, 1181 NB Amstelveen

FM MAGAZINE

Marketing: Karin Buskermolen (marketing@alexvangroningen.nl) Tel: 020 639 0008 Sales & Traffic: Tim Bosman (tbosman@alexvangroningen.nl) Tel: 020 5788909 Bent u leverancier en wilt u een advertentie, advertorial of gastbijdrage plaatsen in FM Magazine? Neem dan contact op met Tim Bosman. Lidmaatschappen: FM Magazine is onderdeel van een lidmaatschap van de FM Club. De FM Club is hét platform waar ambitieuze financieel managers en zzp-ers in finance elkaar ontmoeten. Word nu lid en ontmoet vakgenoten tijdens exclusieve masterclasses, netwerkborrels en topcongressen, bezoek interessante bedrijven en ontvang vier keer per jaar FM Magazine. Meld u aan via FMClub.nl. Drukker: Bal Media Vormgeving: Cor Lesterhuis Fotografie: Elisabeth Beelaerts, Arthur van Megen, Geert Snoeijer © Alex van Groningen B.V. Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever is het niet toegestaan om integraal artikelen over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te

maken of te verveelvoudigen in welke vorm dan ook. Nota bene: geen toestemming is nodig om de titel en inleiding van artikelen over te nemen op (eigen) websites, mits met bronvermelding. Wet Bescherming Persoonsgegevens De abonneegegevens zijn opgenomen in een database van Alex van Groningen B.V. Deze is aangemeld bij het College Bescherming. Persoonsgegevens. Wij gebruiken deze gegevens om u op de hoogte te houden van aanbiedingen. Indien u hier bezwaar tegen heeft, maakt u dit kenbaar door bericht te zenden naar info@alexvangroningen.nl. Aanlevering van artikelen Voorwaarden voor plaatsing: de auteur heeft het volledige auteursrecht op het werk; het artikel is niet eerder, in welke taal dan ook, gepubliceerd; met publicatie wordt geen geheimhoudingsplicht geschonden; de auteur verleent de uitgever het gebruiksrecht op het artikel om dit exclusief in al haar media te (her) publiceren in print, online of in welke vorm dan ook; de uitgever behoudt zich te allen tijde bij aangeleverde artikelen het recht voor deze te kunnen inkorten, koppen en de vorm te kunnen wijzigen en artikelen in een voor de betreffende publicatie door de uitgever geschikt geachte context te kunnen plaatsen.

ONMISBARE OPLEIDINGEN VOOR FINANCIALS PERMANENTE EDUCATIE

VERRASSENDE INZICHTEN EN INSPIRERENDE ONTMOETINGEN ď &#x201D; Overzicht juni

Bijeenkomst

Locatie

PE Uren

Programma

1, 8, 15, 21 en 29 juni

Risicomanagement

Amsterdam

5 dagen

6 juni

Uitfasering van het DGA pensioen

Nieuwegein

1 dag

7, 14, 21, 28 juni en 5 juli

Controller in een Week

Nieuwegein

5 dagen

7, 21 juni en 5 juli

Vastgoedrekenen

Amsterdam

3 dagen

8 juni

BI voor Financials

Amsterdam

1 dag

8 juni

Businesscase schrijven

Amsterdam

1 dag

8 juni

Externe Verslaggeving voor de Samenstelpraktijk

Bunnik

1 dag

8 en 9 juni

Werk slimmer niet Harder

Amsterdam

2 dagen

12 en 13 juni

Actief in Overnames

Bussum

2 dagen

13 en 14 juni

Big Data & Analytics voor Financials

Nieuwegein

2 dagen

13, 20, 27 juni en 4 juli

Leergang BTW

Bunnik

4 dagen

14 juni

Interactieve Dashboards met Excel

Amsterdam

1 dag

14 en 15 juni

Lean Essentials & Lean Accounting

Amsterdam

2 dagen

14 juni

Top 10 Fiscale highlights voor de ZZP-er

Bunnik

1 dag

15 juni

Effectieve Liquiditeitsprognoses met Excel

Nieuwegein

1 dag

20 juni

Effectieve Rapportages

Amsterdam

1 dag

20 en 21 juni

Enterprise Risk Management

Nieuwegein

2 dagen

20 juni

Optimaal fiscaal adviseren van de DGA

Amsterdam

1 dag

21, 22 en 23 juni

Financieel Management

Amsterdam

3 dagen

21 en 28 juni

Strategisch Werkkapitaal Management

Amsterdam

2 dagen

22 juni

Optimale Bedrijfsfinanciering voor het MKB

Bussum

1 dag

27 juni

BTW & Aftrek van Voorbelasting

Bunnik

1 dag

27 juni

Fiscale Actualiteiten IB & Vpb

Bussum

1 dag

27 juni

Strategieversnellen voor Financials

Amsterdam

1 dag

Bovenstaand overzicht betreft een selectie. Voor het complete overzicht gaat u naar AlexVanGroningen.nl.

INTERESSE IN E-LEARNING OF EEN TRAINING OP MAAT? BEL 020 639 0008 OF GA NAAR ALEXVANGRONINGEN.NL

ts an

Nederl an lijke d ink

van Accoun tie t sa

oepsorga Ber ni se

A S S O C I AT I O N

Ko n

GROEI BEGINT MET DE JUISTE KOFFIE

*Onderzoek uitgevoerd in 2014 door Strategic Research onder 212 beslissers en 1.000 werknemers in 5 Europese landen.

Ontdek de kracht van Nespresso voor uw bedrijf

BUSINESS SOLUTIONS Bevlogen medewerkers helpen uw bedrijf groeien*. Hoe stimuleert u dagelijks uw medewerkers? Ontdek de kracht van de juiste koffie; Nespresso Business Solutions. Vraag nu een proefplaatsing aan op nespresso.com/kantoor of bel 0800 024 8010.