V E RP OO NT I K A
2
V E R P O O N T I K A
Heeft de digitale camera haar hart nooit kunnen veroveren? Veronika gaat analoog te werk met oude camera’s die ze nog liefst van al op een rommelmarkt heeft gevonden. Daarnaast werk ze met een zelfgemaakte pinhole camera – een soort camera obscura – wat ervoor zorgt dat ze een langere belichtingstijd nodig hebt en foto’s minder scherp uit de bus komen.
3
4
Transformation, 2013
Zou Veronika haar foto’s onder de noemer sfeerfoto’s kunnen plaatsen? Poëzie en schoonheid zijn ongetwijfeld sleutelwoorden in haar praktijk. Veronika heeft een opleiding grafiek gevolgd, erna werkte ze sculpturen uit en daarna video’s… Haar foto’s ogen eveneens heel plastisch, zijn gelaagd en lijken van ver soms op schilderijen. Het is totaal geen ‘plat’ beeld dat ze ons voorschotelt. Er wordt vermoed dat Veronika met het oog van een kunstenaar kijkt. Dan hebben we het nog niet over het feit dat praten over haar werk je niet zo makkelijk lijkt. Namelijk kan je er zelf de vinger niet op leggen en dat beschouwen we als een positief gegeven… Na ons gesprek zijn haar foto’s voor ons nog altijd onontgonnen terrein, waar we meer van wil zien! Haar beelden lijken a neverending story van tijdloze en plaatsloze beelden waarin je je kan verliezen… We voelen ons aangetrokken tot haar beelden: van het onderwerp, over de compositie, tot de samenloop van de kleuren… Haar foto’s lijken over ‘het grote niets’ en tegelijkertijd over ‘alles’ te gaan…
5
6
Transformation, 2013
Na een omweg waarbij ze gebruik maakte van andere media, is ze opnieuw bij fotografie terechtgekomen. Op dat moment had ze zich een digitale camera aangeschafte, voelde ze dat dit niet mijn beeldentaal was. Ze heeft dat toestel snel weer verkocht en heeft met dat geld een analoge 6x6 TLR-camera aangemeten. Het voelde als thuiskomen en niet lang daarna ontwikkelde ze haar filmpjes zelf in de donkere kamer. Het gebruik van een eigen camera obscura is het gevolg van het feit dat ze met het beeld Les Bergers d’ Arcadie van Nicolas Poussin bezig was. Toen dat meer vorm kreeg, voelde ze dat ze beelden wilde maken die zijn tijd moesten krijgen om zich te vormen. Met haar gewone analoge camera kreeg ze niet het resultaat dat ze voor ogen had. Daarom maakte ze van een koffieblik en fotopapier zo’n pinhole camera. Aangezien daar geen viewfinder en diafragma in is verwerkt, krijg je nog minder ‘zicht’ op wat er op het beeld wordt gevormd, alsook langere belichtingen. Dat maakt fotograferen interessant voor haar.
7
8
Vroeger vormde ze een kunstenaarsduo met Els Dietvorst. Ze werkten graag met die oermaterialen: leem, hout en stro, omdat het zuiver ademende grondstoffen zijn. Ze creëerden vaak bukkende mensen die aan het graven waren. Alsof ze iets in de grond aan het planten waren of iemand aan het begraven waren. Meestal produceerden ze hun installaties in situ.
Life in the woods, 2012
Ze maakte de overstap naar video. Ze betrachtte je met filmpjes ‘in de psyche te boren’. Na die installaties koesterde ik de behoefte om thuis video’s te creëren. Na jaren in stilte in mijn hol thuis te creëren, vond ik het eindelijk tijd om een eerste kleine expo te organiseren. Ik presenteerde drie video’s op verschillende schermen en ik voelde dat het iets losmaakte bij het publiek: https://www.youtube.com/user/Veronikapot.
9
10
Transformation, 2013
NET OM MEER TE KUNNEN VERTELLEN Ze vond video juist te verhalend. Ze dacht dat het als een overgangsfase van sculptuur naar fotografie beschouwd kon worden. Ze begon haar filmpjes te posten op haar blog The unfortunate traveler. De blog evolueerde al snel naar foto’s van een imaginair iemand die reist en dat telkens met een tekstje erbij.
Als ze te veel met eenzelfde toestel zou fotograferen, zou ze haar beginnen vervelen. Steeds met één camera werken, zou als het ware tot een automatisme leiden. Ondertussen heeft ze veel toestellen en ondanks het gedoe – kent ze niet elk toestel even goed – brengt het haar in een soort focus. Daardoor moet ze haar nog harder inspannen om te kijken, wat een grotere uitdaging is. Ze vindt het boeiend dat ze door verschillende kijkgaten kan kijken. Ze is bang dat als ze met één toestel zou beginnen werken, ze haar niet meer getriggerd zou voelen en in een systeem zou vervallen.
11
Ze fotografeert wat er zich tussen het hoofd en de buik afspeelt en ze wilt tonen dat mislukkingen even belangrijk zijn als ‘lukkingen’.
12
Die mislukkingen brengt ze soms zelfs bewust aan. Dat doet ze zeker in haar laatste reeks Okay You’re Safe Now, waar ze herinneringen wil ‘vervagen’. Echter wenst ze daarin de coördinatie zelf terug in handen te nemen. Als het een toevalligheid is, heb je daar geen controle over. Het bepalen ‘wat’ ze gebuikt uit de overvloede aan beelden die ze heeft gefotografeerd. Dat is een organisch proces, dat zich laat leiden door het geheel der delen, maar het is bovenal een proces dat zich in mijn hoofd afspeelt. Ondertussen heeft ze de drie luiken van de reeks Arcadië, het utopische land uit de Griekse oudheid op drie verschillende locaties tentoongesteld.
Transformation, 2013
Universele beelden maken die schoonheid kunnen bieden
13
Life in the woods (2011-2012), het 1e luik van Arcadië, was een zoektocht naar de perfecte wereld van schoonheid en geluk. Sofie Crabbé omschreef het als: “Met haar kleine camera obscura ging Pot op zoek naar dubbelzinnige beelden die zowel het idyllische als de aanwezigheid van gevaar en de bijhorende onderhuidse spanning in zich droegen. Zonde en verderf waren nooit ver weg. “ 14
Daarna kwam het 2e luik van Arcadië, The life in Us (2012-2013), een reeks die een heel eigen thema en beeldtaal suggereren. Het lijken portretten, maar er is meer in het spel… Visueel zijn het niet zo’n aangename beelden om naar te kijken. De portretten stralen immers iets donkers en beangstigends uit… The Transformation (2013-2014), het 3e luik van Arcadië, de apotheose is van het drieluik. Je zou kunnen zeggen dat het wederom droombeelden zijn, die een sterke link vertonen met je eerste reeks.
Chantal Pattyn schreef over die reeks: ‘Arcadië leek definitief verdwenen, alleen het idee bleef over: een wereld na de Apocalyps, na de drama, alleen een gevoel van weemoed blijft over.’ Veronika omschreef het als het vastleggen van kantelmomenten, twijfelmomenten van mooi naar lelijk, van veilig naar gevaarlijk, van licht naar donker. Opmerkelijk is dat we hier ook foto’s in kleur mogen ontwaren.
Samenhangend, doch onsamenhangend…
15
Transformation, 2013
Wat is het Arcadië van elk mens?
16
Weliswaar hoopt ze dat de kijker door zijn eigen referentiekader aanvoelt dat het universele portretten zijn. Ze vroeg zich af hoe de bewoners van Arcadië er uit zouden zien. Wat is het Arcadië van elk mens? Zo begon ze plastieken speelgoedfiguurtjes te kopen op rommelmarkten. Van de interessantste gezichten maakte ze vervolgens macro-opnames. Op de expo hingen 24 portretten en voor elk opgehangen portret was nog eens een kijkdoos geplaatst. Elke kijkdoos vormde als het ware de weergave van hun persoonlijke Arcadië. Wanneer ze op een knopje drukte, zag ze in die kijkdoos een kleine foto van een landschap, een geliefde, een kind, familie… Ze vroeg zich bij elk portret af wat eigenlijk eenieders verlangen was… Toen Marc Ruyters - hoofdredacteur van het tijdschrift H ART - mijn expo bezocht, vergeleek hij de expo met Ellis Island. Volgens hem waren het mensen die op zoek zijn naar het intieme geluk…
Transformation, 2013
Het zou fijn zijn, mocht iedereen zelf een beetje veranderen door haar foto’s. De titel Okay You’re Safe Now doet ons net nadenken over: “ Is dat écht wel zo?” Net als de ambiguïteit van onze herinnering. Ze vindt het moeilijker om naar schoonheid op zoek te gaan, maar ze dwingt haarzelf er wel toe om de donkerte te zien, want je hebt beide nodig. Ze besef wel dat sommige beelden onder de noemer ‘mooi’ kunnen worden geplaatst en dat bepaalde mensen dat ook zo ervaren.
Zoek jij schoonheid voor ons?
17
Veronika functioneert het best als ze in reeksen of concepten denk. Inhoud is heel belangrijk voor haar. Ze voelde dat ze die kantelmomenten wilde ‘uitbeelden’. Ze fotografeert veel natuurlijk, maar uiteindelijk komen alle beelden bijeen in de keuzes die ze maakt voor een project. Het zijn beelden die in eerste instantie niet bij elkaar lijken te horen en ogenschijnlijk niks met elkaar te maken hebben, maar uiteindelijk toch samenkomen.
18
Okay You’re Safe Now, 2014
Okay You’re Safe Now, 2014
19
Veronika haar betrachting blijft om iets los te weken bij ons… Zou Veronika haar foto’s onder de noemer sfeerfoto’s kunnen plaatsen? Poëzie en schoonheid zijn ongetwijfeld sleutelwoorden in haar praktijk.
20
Veronika is 100% vrij in wat of hoe ze fotografeert, alsook in hoe ze foto’s naar de kijker presenteert. Ze kan zo breed en ver gaan als ze wilt… Het lijkt sowieso vrij werk wat ze maakt. Die reeksen kunnen eerder worden opgevat als een psychologische of conceptuele kapstok om niet verloren te lopen in haar beelden. Transformation, 2013
21
Okay You’re Safe Now. Zal de kijker nieuwe elementen in het werk van Veronika Pot ontwaren? We hebben namelijk de indruk dat de ene reeks in de andere overloopt en de beelden zich door elkaar heen ontwikkelen. Bovendien zijn de onderwerpen alweer heel verscheiden. 22
Okay You’re Safe Now, 2014
Okay You’re Safe Now, 2013
Veronika wilde het in dit werk over het geheugen hebben. In dit nieuw project zijn de beelden toch ietsje explicieter, ruwer, minder zacht en dromerig… Voor haar is dat een andere beeldentaal dan in de vorige reeks. Het gaat over een tussengebied, een onzichtbare plek in het hoofd waar herinneringen worden opgeslagen en terug naar boven worden gerakeld. Die herinneringen eroderen na verloop van tijd, omdat dingen vervagen, te lang geleden zijn of omdat er nieuwe gebeurtenissen de oude wegduwen. Zij vervormen wat we initieel in gedachten hadden… Zo kunnen foto’s die we later terugzien niet meer weergeven wat we in gedachten hadden. Alsof onze herinnering ons lijkt te bedriegen. Ze probeert een iconografisch beeld te maken van wat in een geheugen zou kunnen zitten. Door eerst op de beelden te krassen en dit vervolgens te fotograferen, komt ze tot beelden die zogezegd met de tijd zijn uitgewist. Het zijn als het ware gelaagdheden die geknipt worden uit idyllische beelden of ‘stukken’ die uit het geheugen zijn gevaagd... Het fijne is dat ook hier iedereen een andere beleving heeft bij het bekijken van de foto’s…
23
24
25
26
A neverending story van tijdloze en plaatsloze beelden waarin je je kan verliezen
27
28
29