INGENIEURSBELEVING: ANTICIPEREN OP DE BEROEPSPRAKTIJK

ONDERWIJSONTWIKKELING IN DE KIJKER

Het vernieuwde curriculum van de Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen zet niet alleen in op de beheersing van de technologie maar ook op vele andere kwaliteiten en capaciteiten die van een industrieel ingenieur worden verwacht. Een opvallende nieuwigheid in de opleiding is de ‘Ingenieursbeleving’, in het eerste bachelorjaar alleen al goed voor 9 ECTS. Waar staat dit opleidingsonderdeel voor? En wat valt er te beleven? Christel Willemaerts, coördinator van het docententeam, geeft het antwoord.

Een ingenieursbeleving is zowel een opleidingsonderdeel als een werkvorm”, legt Christel uit. “Ze behoort tot de categorie van alternatieve werk- en leervormen die tot doel hebben het probleemoplossend vermogen, de zelfstandigheid en de creativiteit te bevorderen evenals professionele competenties zoals communicatie, teamwork, ondernemingszin en kritische reflectie bij te brengen. Wat de ingenieursbeleving bijzonder maakt, is dat ze de studenten ‘raakt’ en daardoor memorabel –dus leerrijk- is. Pine en Gilmore, die de term ’experience economy’ bedachten, maken een onderscheid tussen ‘absorptie’ en ‘immersie’. Waar bij klassiek projectwerk veelal sprake is van absorptie, zorgt een beleving voor een onderdompeling, een ‘totaalervaring’ die ook appelleert aan emoties en zodoende een grotere en langere herinneringswaarde oplevert. Wat maakt een ingenieursbeleving nu echt beklijvend? Om te beginnen de aantrekkelijkheid uiteraard, maar andere factoren spelen eveneens een rol: de uitdaging, het competitie-element, de beloning of –gewoon- de fun. Ingenieursbelevingen maken het leren leuker”.

Inzet

“In de ingenieursbeleving kun je er helemaal voor gaan”, vervolgt Christel. “Je wordt uitgedaagd om al je kennis, vaardigheden en attitudes aan te spreken en samen te brengen. Bovendien kun je ook volop je eigen talenten of elders verworven competenties naar believen inzetten. Dat gebeurt in opdrachten die van die aard zijn dat de uitkomst of het resultaat niet altijd vooraf vastligt. Hoe opener de opdracht, hoe meer je er zelf een creatieve invulling kunt aan geven”.

“Niet alleen de mate van openheid varieert, ook de aanpak: individueel of in teamverband. Verder neemt de complexiteit en de authenticiteit –d.i. de mate van betrokkenheid van het werkveld- toe naarmate de opleiding vordert. Belangrijk is verder dat van de student, resp. het team, een concreet resultaat of een tastbaar product wordt verwacht. Dit al doende leren met vallen en opstaan draagt eveneens in grote mate bij tot de intensiteit en het leerpotentieel van de beleving. Het ultieme doel van de ingenieursbeleving is een afspiegeling te zijn van de latere beroepspraktijk”.

Onderwijsleeractiviteit

Ingenieursbeleving 1 in het eerste bachelorjaar bestaat uit vier onderwijsleeractiviteiten; een, geïntegreerd lab, een project, ruimtelijk inzicht & CAD en een reeks ondersteunende seminaries die focussen op professionele competenties. “Hierin leren de studenten de methodieken en de skills die vereist zijn om in de loop van de studie almaar complexere opdrachten en uitdagingen aan te kunnen “, aldus Christel.

Christel Willemaerts

Het Geïntegreerd Lab bestaat uit het uitvoeren van afgelijnde hands-on opdrachten waarbij verschillende disciplines aan bod komen. De proeven gaan over valversnelling, massaversnelling, microscopie en elektrochemie. Het project is een open opdracht die elementen uit de afstudeerrichtingen bevat waaruit de studenten na het eerste jaar moeten kiezen. De studententeams bouwen een onderdeel van een grote Rube Goldbergmachine, dit is een ingenieus apparaat dat zodanig in elkaar steekt dat het een mechanische kettingreactie teweegbrengt die aan het eind haar doel bereikt. “Kettingreacties maken zorgt niet alleen voor spanning en suspense, maar is ook bijzonder leerzaam”, merkt Christel op. “Energieomzetting, wrijvingsweerstand, sterkteberekening, sensoren, actuatoren, materialen, constructietechnieken, … de studenten kunnen echt alles tonen wat ze in hun mars hebben”.

Ruimtelijk inzicht & CAD handelt over het lezen, interpreteren en maken van technische tekeningen. Deze worden gebruikt in de voorbeelden en ontwerpen die in het project moeten worden gerealiseerd.

Professionele competenties

De seminaries Professionele Competenties zijn een wezenlijk bestanddeel van Ingenieursbeleving 1. “Hier worden de studenten vertrouwd gemaakt met het wetenschappelijk kader en leren ze specifieke skills zoals schrijfvaardigheden, projectmanagement, presentatietechnieken, groepsdynamica en creativiteit”, verduidelijkt Christel. “Daarvoor is een facultair team van experten samengesteld dat voor de input zorgt. Het inoefenen van de competenties gebeurt in het project en het Geïntegreerd Lab”.

“De experten staan eveneens in voor de coaching van de studenten. Een en dezelfde coach begeleidt de student, resp. het team, gedurende de hele ingenieursbeleving. Binnen eenzelfde onderdeel kan de coach niet tegelijk docent of vakinhoudelijk begeleider zijn. Zo ontstaat geen rolvermenging en weten de studenten duidelijk bij wie ze met wat terechtkunnen”.

Vervolgtraject

In september 2020 gaat het nieuwe curriculum, inclusief Ingenieursbeleving 1, van start. “De experts werken nu al volop aan een vervolgtraject dat het ‘trackrecords’ van de studenten gedurende hun hele opleiding zichtbaar maakt”, meldt Christel. “Dit moet op termijn resulteren in een e-portfolio gekoppeld aan een persoonlijk ontwikkelingsplan waarin de studenten zelf leerdoelen kunnen uitzetten en bewezen competenties inbrengen. Na de studie beschikken ze meteen over een cv-supplement om hun startbekwaamheid aan te tonen. En –niet te vergeten- een instrument om hun ontwikkeling tijdens hun loopbaan te blijven documenteren. Leren houdt immers nooit op. En de échte ingenieursbeleving, die begint bij het uitoefenen van het beroep. Onze taak bestaat erin hierop zo goed mogelijk te anticiperen”

Yves Persoons