Het economisch potentieel van cargofietsen

Een fietser baant zich dapper een weg door de stad met een goed gevulde fietskar, je pakketje wordt bij je thuis geleverd met de fiets en de loodgieter komt met al zijn materiaal aangefietst. Er zijn steeds meer cargobikes, grote buitenmaatse fietsen gebruikt voor transport, op onze wegen. En met reden: files en opstoppingen in onze steden, het geluidsoverlast en luchtvervuiling door gemotoriseerd verkeer en bestelwagens die het fietspad versperren; cargofietsen zijn minstens een deel van de oplossing.

De bestuurder van de kleine vrachtwagen of bestelwagen die zich een weg moet banen door de stad van handelaar naar handelaar, botst op een hoop problemen onderweg. Het is draaien en keren in smalle straten en eens de bestemming bereikt is het zoeken naar een parkeerplaats om makkelijk te kunnen laden en lossen. Dan gebeurt het wel eens dat zo’n vrachtwagen of bestelwagen het fietspad verspert of in het midden van de straat parkeert. Die slibt dan minutenlang dicht.

Cargofietsen hebben dat probleem niet, ze omzeilen het drukke autoverkeer en bereiken vlotter hun bestemming in de stad. Ideaal voor het overbruggen van de ‘last mile’. Hierbij leveren vrachtwagens of boten goederen af aan een magazijn aan de rand van een stedelijk centrum of dichtbevolkte wijk, de cargofiets neemt dan de lokale leveringen voor zijn rekening.

Bijkomend voordeel is de kostprijs. Een cargofiets heeft geen brandstof nodig of duur onderhoud. Voor een fiets heb je geen rijbewijs nodig waardoor bedrijven flexibel hun personeel kunnen inzetten en deze de nodige autonomie hebben. Fietsleveringen creëren dus jobs zonder dat de kosten voor handelaars stijgen. En dan hebben we het nog niet eens gehad over maatschappelijke winst op vlak van gezondheid, milieu, files en geluids- en geuroverlast.

In de toekomst zullen er nog steeds vrachtwagens nodig zijn. Denk maar aan leveringen aan grote supermarkten of bouwwerven. Maar in een fietsvriendelijke stad waar cargofietsen instaan voor een groot deel van de stedelijke logistiek zal er minder gemotoriseerd verkeer onderweg zijn. Resultaat: minder opstoppingen waardoor noodzakelijke vrachtwagens vlotter doorgang hebben.

Een cargofiets kan meer transporteren dan je zou denken. Wist je dat de laatste modellen professionele e-cargofietsen zo’n 400 kg kunnen dragen aan een snelheid van 25 km per uur? Naar schatting kan zo’n 50% van het goederentransport in steden gebeuren door de cargofiets. Het is dé oplossing voor kleine en middelgrote ondernemingen maar even goed voor grootschalige logistieke operaties.

Pakketjes op de fiets

Het voordeel van een fiets is dat hij makkelijk kan aangepast worden aan specifieke noden. Zo stappen techniekers op kleinere modellen geschikt voor het vervoer van het materiaal dat ze nodig hebben voor kleinere reparaties. De Franstalige RTBF stuurt een productieteam op stap met de cargofiets voor het maken van lokale reportages. Zelfs de hondenbrigade van de Brusselse politiezone Marlow (Ukkel, Watermaal-Bosvoorde, Oudergem) maakt sinds kort gebruik van een cargofiets.

Het gebruik waar je wellicht het meest vertrouwd mee bent, is het vervoer van pakketjes. Coolblue, een Nederlandse webwinkel, levert in België al pakketjes met de fiets sinds 2018. Onze eigen Bpost levert sinds 2021 in verschillende Vlaamse steden en Brussel met de fiets. Post NL volgde in juli 2023 met een fietskoerier experiment. De evaluatie was positief, waardoor Post NL vanaf september een depot opent van waaruit de pakketjes per fiets worden geleverd.

Het belang van cargofietsvriendelijke steden

Wat maakt dat de cargofiets in de ene stad een sterk groeiende populariteit kent en in een andere stad erg onderbenut blijft? Cargofietsen kunnen maar in hun volle potentieel worden benut als ook de infrastructuur en het stedelijke verkeer hierop is voorzien, er duidelijke informatie voorhanden is en stimulansen bestaan om het gebruik aan te moedigen. Het Europees project City Changer Cargo Bike, het Brusselse project Cairgo Bike en ook het werk van de European Cyclists’ Federation omtrent Cargo Bike Friendly Cities geven ons belangrijke inzichten.

Een stad met coherente fietsroutes zonder obstakels als drukke kruispunten, drempels en versmallingen, een plek waar er genoeg ruimte is om zich vlot van punt a naar b te begeven, is een stad waar de cargofiets floreert. Daarnaast zijn er investeringen nodig in depots en extra ruimtes voor fietslogistiek. Fietskoeriers moeten zich ook ter plekke veilig kunnen parkeren in de directe omgeving van het afleveradres. Omkaderende maatregelen die de autodruk verminderen door te investeren in alternatieven en aangepaste circulatie tot slot, maken de droom van een cargo fietsparadijs dan compleet.

Het overschakelen naar een cargofiets, inclusief de nieuwe manier van verplaatsen en het uitoefenen van professionele activiteiten, is een niet te onderschatten stap. Want hoe begin je hieraan? Het aanbieden van een testperiode aan bedrijven en individuen is een mogelijkheid zodat noden kunnen worden afgestemd op het type cargofiets. Ook een aangepaste training om voldoende zelfvertrouwen te hebben in het verkeer kan een meerwaarde zijn.

Met dergelijke kennismakingsprogramma's kan het beleid de transitie faciliteren. Deze kan verder ondersteund worden door subsidie- en investeringsmechanismen. De aankoop van een cargofiets is al snel 4.000 tot 8.000 euro. Niet veel voor een groot be- drijf, maar al snel een aanzienlijke drempel voor een startende of kleine onderneming.

En tot slot: de tijd dat de bakfiets gezien werd als een vervoermiddel waarbij de geitenwollen sok als dresscode gold is voorbij. De cargofiets heeft intussen het bestofte imago van zich afgeschud. Maar het blijft belangrijk om ze te promoten en

Cargo Bike Friendly Cities

Vrachtfietsvriendelijke steden of fietslogistieksteden, zijn stedelijke gebieden die prioriteit geven aan en het gebruik van transportfietsen met bezorgdoeleinden ondersteunen. Ze zetten een slimme stap in de richting van duurzaamheid, efficiëntie en verbeterde kwaliteit van leven.

Veel Europese steden worstelen met steeds complexere uitdagingen op het vlak van mobiliteit. Van het aanpakken van de klimaatverandering tot het ontwarren van vastgelopen verkeersstromen.

Nu steeds meer bedrijven en stedelingen zich tot de transportfiets wenden als oplossing, worden ze steeds meer gezien als een cruciaal instrument in duurzame stedelijke ontwikkeling. Niet minder dan 50% van het goederentransport zou kunnen worden verplaatst naar transportfietsen. Gegevens over het bredere plaatje zijn nog niet beschikbaar. te normaliseren. Hun potentieel blijft onderbenut. We hebben allemaal te winnen bij meer cargofietsen, niet alleen de bedrijven maar ook de stad zelf.

Hoe vrachtfietsvriendelijk zijn Europese steden tegenwoordig? European Cyclists' Federation (ECF) wilde het weten en heeft 125 Europese steden geanalyseerd en bracht ze samen in een nieuw ‘vrachtfietsvriendelijke stedendashboard’. ECF zal de voortdurende vergelijking van gegevens over vrachtfietsen tussen steden hiermee vergemakkelijken, zodat ze kan dienen als een cruciale bron voor beleidsmakers en iedereen die met slimme mobiliteit bezig is.