Fasal kranti punjabi magazine april 2017

Page 1

c;b eqKsh

o’kZ & 04 vd a & 02 ;kb-

02

nze -04

w[ZbLfJe ekghQjojh 35 o[ gJ/ 2017

ngq?b

2017

rzB/ ftu yogstko ezNo'b bJh ngBkU ndkwk dk @@swo## r[bkp dh ftfrnkfBe y/sh ns/ g”d ;[oZfynk T[Zso gqd/F d/ fe;kBK dh ;/tk ftu fJce' gkbh jkT{; dh y/sh dh fJBNo'veFB ns/ wjZst ftd/F ftu B”eoh SZv wX[fbek B/ ehsh o/Fw dh y/sh




ftFk ;{uh

c;b eqKsh

;bkjeko wzvb

wkf;e feqFh gZfsqek

ngq?b 2017

;kb- 02

nze -04

ftFk ;{uh feqFh ;wkukoHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH8 ezgBh ;wkukoHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH11 xZN g?f;nK ftu th yohd ;ed/ jK e?gNB Nq?eNo - nkfdZsn i'FhHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH19 i?fte T[sgkdK dh fBowksk J/He/HphH n?roh fpiB; gqkJht/N fbfwN/vHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH20 r[bkp dh ftfrnkfBe y/sh ns/ g”d ;[oZfynkHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH22 wdBbkb w/xtkb -Bhbw

;[ftXktK nB/e- ;EkB fJe fJce' fe;kB ;/tk e/IdoHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH24 n?;HghHf;zx- foFh gkb-nfGwfBT{ okJ/

T[Zso gqd/F d/ fe;kBK dh ;/tk ftu fJce’HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH26 foFhgkb- nfGwfBT{ okJ/

vkH i/Hn?;H ;zX{, T[g wjkfBd/Fe- y/sh, y/shpkVh wzsokbk vkHn?;HeHwbj'sok, nk:[es (y/sh) y/shpkVh wzsokbk vkH tkJhHnkoHwhBk, nk:[es (gq;ko), y/shpkVh wzsokbk Fqh ;[o/F rjbkts, nfsH feqFh fBd/Fe (gq;ko), jfonkDk ;oeko vkH J/He/H;qhtk;st, vkfJo?eNo ns/ e[bgsh, n?BHvhHnkoHnkJh gq'H UHghHfrZb, ;kpek e[bgsh, wHgqHeqHgq'HftHftH, T[d/g[o vkH pboki f;zx, e[bgsh, y/shpkVh :{Bhtof;Nh, i'Xg[o vkH vhHe/HFowk, vkfJo?eNo, ;hHn?;Hn?;HnkoHnkJh, eoBkb vkH Xhoi f;zx, vkfJo?eNo, ;o'QI nB[;zXkB fBd/Fkbk, Gosg[o vkH n?;He/Ho}k, vkfJoe?No, fJ;zNhfuTN{ nkc g;/Nh;kfJv ckowb { F/B seBhe, rV[rKt vkHn?wHn?bHikN, ;hBhno ftfrnkfBe, ;hHnkJhHn?wHn?wHtkJhHNh vkH tkJhHghHn?;Hvpk;, vkfJo?eNo, feqFh gq;ko, r'HpHgHeqHgq'HftHftH, gzs Bro vkHn?;Hn?;Hf;tku, nB[;zXkB fBd/Fe, u”HuHf;HjHfeqHftHftH fj;ko Fqh phHphHf;zx, ;jkfJe Tg[ nfXneF (ekogo'N/ ncn / o), NkNk ef?web; fbH Bf'Jvk vkH ;”fwso dk;, fBd/Fe- fJzvhnk fJzNoB?FBb fize n?;';hJ/FB vkH n?;Hn?BHG/Iv/, ezNoh n?ro'B'fw;N, w'i?e fJzvhnk gqkH fbH, r[VrKt

;zgkde wzvb

gkbh jkT{; dh y/sh dk fJzNo'veFB ns/ wjZstHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH28 oki/Ido ;'Bh- ;[o/F e[wko s/bh- vkb{ bkb wkbh - vkH nkoHJ/He”fFe- vkH fto/Ido f;zx

;zsbkb B/ ekfJw ehsh ;pihnK dh y/sh Bkb u”r[Dh nkwdBh dh fw;kbHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH30 ftd/F ftu B”eoh SZv wX[fbek B/ ehsh o/Fw dh y/shHHHHHHHHHHHHHHHHHHH32 fwZNh dh y[Fp{ fes/ r[nku Bk ikJ/HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH34 jo/ uko/ dh T[g:'frskHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH36 ngq?b wjhB/ d/ y/sh ;pzXh io{oh ezwHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH38 vkH okw ;to{g pkBk- vkH fdB/F e[wko

w/oh o;’JhHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH40 ;/jsHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH41 e[b g/i ;zfynk - 44

fJ; w?r}hB ftu gqekfFs b/y ns/ ftuko b/yeK d/ fBZih jB, gqekFe_;zgkde fJ;d/ bJh T[ZsodkJh BjhI jB. gqekFe ns/ w[dqe e'ghIdo Bo/F d[nkok ;tkwh n?ro'e;h eokg; ;fbT{FB} gqkH fbH bJh o?ew' gq?; gqkJht/N fbfwN/v, ;h- 59, Uybk T[d:'fre y/so, c/;-1, BthI fdZbh-110020 s'I w[fdqs ns/ n?e;-96_1, rbh Bzpo 12, pqjwkg[oh, Fkjdok, fdZbh-110053 s'I gqekfFs, ;zgkde - whBkeFh

vkHphHn?;Hs'woL gqXkB ftfrnkfBe, Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB vkH i/HghHn?;H vpk;L gqXkB ftfrnkfBe, Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB vkH i/HghH f;zxL ;kpek ftGkr nfXneF, fwdqk ftfrnkB, uH”uHf;HjHfeHqftHftH, fj;ko vkHn?;Hn?;HbmtkbL gqXkB ftfrnkfBe, n?BHvhHnkoHnkJh, eoBkb vkHn?;He/HF[ebkL gqXkB ftfrnkfBe, Gkosh rzBk nB[H;z;H byBT{ vkH rikBzd ikNL ;jkH nkukfonk (fwqdk ftfrnkB), wHgqHfeqHgq'HftHftH, T[d/g[o vkH nkoHn?uHwhBkL ;jkH nkukfonk (fwqdk ftfrnkB), wHgqHfeqHgq”,ftHftH T[d/g[o Fqh okw fBtk; u”XohL ;jkHnB[ ftfrnkfBe, nkBzd feqFh ftHftH nkBzd ;z;Ekge fBd/Fe T[g fBd/Fe

-

;zgkde n?;'f;J/N ;zgkde

-

;hBhno gZsoeko ;hBhno ;/b; gqpzXe ;/b; gqpzXe

-

wkoehfNzr n?r}hfeT{fNt

-

;'Fb whvhnk gqpzXe

-

fv}kfJfBzr

-

okitho f;zx e/H Bo/F Fkw f;zx vkH J/He/H f;o'jh whBkeFh d/t/Ido f;zx t'jok w’fBek wbj’sok ;kro wbj'sok fofse e[wko fgqnk ;/mh ;fosk f;zx :'frsk u”jkB fgqnk fsqgkmh whB{ w?Bh gqXkB fBokbh :kdt ;'Bw gkme ;fuB towk

nkfc; nf;;N?IN

-

nzfes u”Xoh

;zgoe J/-9, t?;N i:'sh Bro, d[orkg[oh u”Ie, Fkjdok, fdZbh- 110094

011&22815345

in.linkedin.com/in/fasal-kranti-972698129

info@fasalkranti.com, www.fasalkranti.com facebook.com/fasalkranti twitter.com/fasalkranti

04 c;bngqeq?bKsh 2017

instagram.com/fasalkranti/ +91 9012020804

www.fasalkranti.com


;zgkdeh ;zgkde dh ebw s'I,

ib T[g:'r fBg[zBsk ftu ;G s'I T[Zsw fvqg fJohr/FB y/

;zgkdeh

sh ftu gkDh dh io{os ;G s'I finkdk j?. fgSb/ e[M ;kbK ftu f;zukJh bJh ib d'jB Bkb ib dh T[gbpXsk brksko xN ojh j?, fijVh fe GftZy ftu fJe ysok pD ;edh j?. Gkos ns/ d[fBnk d/ ib ;o'sK ftu nfsnzs s/ih Bkb ewh t/yh ik ojh j?. fJ; ;wZf;nk d/ jb bJh ;k~ gkDh dk T[fus T[g:'r eoBk jh j't/rk. yVh c;b ftu g”d/ dh iV se gkDh gj[zukT[D bJh nkX[fBe f;zukJh gZXsh, fvqg fJohr/FB (p{zd-p{zd f;zukJh iK Nge f;zukJh gZXsh) pj[s jh bkGekoh j?. p{zd-p{zd f;zukJh dh F[o{nks ;G s'I gfjbK ;zB 1860 ftu iowBh ftu j'Jh. Gkos ftu fJ; gZXsh dh F[o{nks 1980 d/ ftuekob/ dFe s'I wzBh iKdh j?. nZi brGr 33,71,597 j?eN/no y/so ftu p{zd p{zd f;zukJh gZXsh dk gq:'r ehsk ik fojk j? fijVk fe 1960 ftu e/tb 40 jiko j?eN/no ;h. fe;kBK ftu ikro[esk nkT[D eoe/ j[D fvqg f;zukJh d/ nzsors y/socb brksko tXdk ik fojk j?. fvqg f;zukJh gZXsh d/ nzsors y/socb dh fdqFNh Bkb wjkokFNo, nKXokgqd/F, eoBkNe ns/ r[ioks nkfd ftu ekch gqubB tfXnk j?, fijVk fe fJjBK okiK d/ ib ;z;kXBK d/ nB[;ko io{oh th j?. sfwbBkv{, e/ob, wZX gqd/F, jfonkDk d/ fJbktk d{i/ gjkVh y/soK ftu th fJ;dk gqubB tXdk ik fojk j?. gozgokrs f;zukJh d[nkok gkDh dk B[e;kB j[zdk j?, g”fdnK ~ fwbD tkbk gkDh iwhB s'I fo; e/ iK Gkc pDe/ p/eko ubk iKdk j? fijVk g”fdnK ~ BjhI fwb gkT[Idk. fJ; bJh ib dk T[fus T[g:'r eoB bJh fJ; seBhe dk g: q r ' ehsk iKdk j,? fi; Bkb ib fo;kt xNZ jdz[k j? ns/ gkDh dh finkdkso wksok gf”dnK dhnK iVK se gjuz[dh j.? p{zd-p{zd f;zukJh ftu ib ~ g”fdnK dhnK iVK d/ B/V/ p{zd p{zd ftu NgekT[D bJh gkfJgbkfJB dk B?Ntoe bkfJnk iKdk j?. p{zd f;zukJh gZXsh fJe nfijh :[esh j? fi; ftu gkDh E'Vh E'Vh wksok ftu gbk;fNe gkfJg d[nkok f;ZX/ g”fdnK dhnK iVK se gj[zudk j?. Nge f;zukJh T[E/ ;G s'I finkdk T[g:[es j? fiE/ gkDh dh ewh j[zdh j? ns/ y/s ;wsb BjhI j[zd/ ns/ f;zukJh

www.fasalkranti.com

gqfeqnk youhbh j[zdh j?. fJ; ftXh d/ gq:'r Bkb ib T[g:'r deFsk 80-95 gqshFs se j?, id'I fe gkozgfoe f;zukJh gqDkbh ftu ib T[g:'r deFsk e/tb 30-50 gqshFs se jh j[zdh j?. ykd ns/ T[otoeK dh T[g:'r deFsk ftu th T[fus tkXk j[zdk j?. gkDh dk g{oh soQK ns/ ;w[fus T[g:'r j'D eoe/ g”fdnK d/ B/V/ s/V/ ykbh irQk ftu Bwh pj[s xZN ofjzdh j? fi; eoe/ yogstko BjhI T[rd/ iK pj[s xZN T[rd/ jB. fJ; ftXh ftu o;kfJfDe T[otoeK ~ ibftb/n nt;Ek ftu c;b ~ fdZsk iKdk j?. fvqg fJohr/FB ftu fwZNh o[VD dh ;zGktBk BjhI j[zdh fi; eoe/ fwZNh dh ;KG th j[zdh j?. fJ; gZXsh d[nkok fJeZm/ g{o/ y/so ftu gkDh dh fJe pokpo tzv j[zdh j? fi; Bkb y/s dh e'Jh B[Zeo ;[Zeh BjhI ofjzdh Bshi/ ti'I c;b T[sgkdesk ftu nkFkshs tkXk j[zdk j? Bkb jh g{oh c;b fJeZmh gZe e/ fsnko j[zdh j?.\ fvqg fJohr/FB dk T[g:'r ;pihnK, c[ZbK ns/ cbK dh y/sh ftu py{ph ehsk ik fojk j? ns/ fJ; gZXsh dk w[Zy bkG gkbh jkT{; ftu y/sh eoB tkb/ fe;kB th b? oj/ jB. fJ; gZXsh dh ;EkgBk ftu fe;kBK ~ e/Ido ns/ oki ;oekoK dh ;pf;vh th fdZsh ik ojh j?. oki feqFh ftGkr d/ nkfc; ftu ;zgoe eoe/ fe;kB fJ; ;[ftXk d/ pko/ ftu ikDekoh b? ;ed/ jB. p?IeK d[nkok th fJ; gZXsh ~ ;Ekfgs eoB bJh b'B ;[ftXk T[gbpX j?. jkbKfe fvqg fJohr/FB gqDkbh dk F[o{nksh you finkdk j[zdk j?, fJ; ftXh ftu T[g:'r j'D tkbh gkfJgbkfJB ~ y/s d/ u{fjnK d[nkoK B[e;kB gj[zukT[D dk th ysok ofjzdk j?. gkDh i/ finkdk ykok iK rkVk j? sK gkfJgbkfJB ftu o[ektN dh ;wZf;nk g?dk j'D dh ;zGktBk th pDh ofjzdh j?. nfijhnK e[M w[FfebK d/ pkti{d th fvqg fJohr/FB gZXsh d/ bkG finkdk jB. nkX[fBe d”o ftu gkDh dh ewh ~ t/yd/ j'J/ fJ; seBhe ~ ngBkT[D ;w/I dh wzr j?. GftZy ftu c;bK d/ ;jh T[sgkdB bJh fvqg fJohr/FB jh ;G s'I tfXnk gZXsh j?.

c;b eqKsh 05 5

ngq?b 2017



®

India’s No.1 Biologicals Company


feqFh ;wkuko e[zGoki dk XfBnk r[DtZsk ftu ;G s'I tfXnk

e[z

Goki dk XfBnk wzvh gqd/F jh BjhI ;r'I ;ko/ d/F ns/ d[fBnk Go ftu n?e;g'oN e[nkfbNh dh XfBnk yohdh bJh gqf;ZX j?. Gkos d/ fJbktk e'Jh d{ik d/F w;kbk phiK dh g{osh eoB ftu ;eFw BjhI j?. go toswkB ftu Gkos ;z;ko dh e[b wzr dh 57% g{osh eo ;edk j?. d[fBnk ftu Gkos XBhJ/ dk ;G s'I tZvk T[sgkde, fBo:kse ns/ T[gG'rsk d/F j?. fi;dh nzso-okFNoh piko ftu 70% dh fjZ;/dkoh j?. d/FGo ftu e[zGoki d/ XBhJ/ dh y[Fp{ g{o/ w[be d/ e'B/ e'B/ ftu c?bh j?. d/F d/ wjKBroK ns/ d/F d/ pkjo ykVh d/FK ftu Gkosh w;kfbnK dh wzr finkdk ofjzdh j?. fJ;d/ fJbktk fJE'I f;zrkg[o, wb/Fhnk, Fqhbzek, :{He/H igkB, :{Hn?;HJ/, dZyDh ncohek, ;T[dh nop, fJzv'B/Fhnk, iowBh, fpqN/B, e[t/s, B/gkb ns/ UwkB ftu fBo:ks ehsk iKdk j?. fJE/ n?torqhB, ;[go ckfJB, rohB wkb, ;e{No, pdkwh, vpb rqhB dh r[DtZsk dk XfBnk fwb iKdk j?, fijVk ykD/ d/ ikfJe/ ~ pdb fdzdk j?. fJE'I dh wzvh w[zpJh, okwrzi wzvh dhnK ehwsK s/ fBoGo eodh j?. d[fBnk ftu w'oZe', :{eq/B, t[brkfonk, o'wkfBnk, fJE'fgnk, noi?BNhBk, uhB ftu th XBhJ/ dk T[sgkdB j[zdk j? go fJjBK ;ko/ d/FK dk XfBnk Gkos d/ w[ekpb/ b'n e[nkfbNh dk j[zdk j?. e[zGoki d/ XfBJ/ ~ dZyDh Gkos, fdZbh, w[zpJh, g{Bk, j?dokpkd, u/BZJh, p?Irb'o, nfjwdkpkd, ebZesk, i?g[o, byBT{ ns/ okFNoh_nzso-okFNoh gZXo s/ gSkD fwbh j?. wZX gqd/F 5H95 bZy NB (18%) T[sgkdB d/ Bkb d{ik ;G s'I tZvk T[sgkde gqd/F j?. wZXgqd/F ftu XfBJ/ dh y/sh 1H98 bZy j?eN/no y/socb ftu j[zdh j? ns/ brGr 5H95 bZy NB T[sgkdB j[zdk j?. wZXgqd/F ftu w;kbk c;bK ftu XBhJ/ dh c;b ;G s'I finkdk wksok ftu ehsh iKdh j?. e[zGoki dh feqFh T[gi wzvh ph ro/v dh wzvh j?. fJj wzvh eJh tko g[o;feqs th j' u[eh j?. fJ; wzvh ftu Nkor?Ns'I finkdk nkte j[zdh j?. wZX gqd/F ftu XBhJ/ dk w[Zy tgko e/Ido e[zGoki, phBkrzi ns/ r[Bk j?. e[zGoki wzvh ftu brGr 350 cow ofi;Nov jB, fi; ftu eJh Bkw' frokwh cowK Fkfwb jB. e[zGoki wzvh ftu d/tk;, Fkikg[o, okirV, ftfdFk, r[Bk, nF'e Bro, fFtg[oh, e'Nk, pKok, SpVk, T[i?B, ;kro ns/ G'gkb d/ B/V/ s/V/ d/ fgzvK

j[

d/ fe;kB XfBnk t/uD nkT[Id/ jB. XBhJ/ dh yohddkoh eoB dyDh Gkos, r[ioks, wjkokFNo, fdZbh, T[so gqd/F ;w/s j'o th d{i/ okiK s'I tgkoh nkT[Id/ jB. e[zGoki wzvh ftu B”I soQK dhnK fe;wK d/ XfBJ/ dk eko'pko j[zdk j?. tgkohnK ~ T[u e[nkfbNh dk XfBnk fJE'I fwbD dh g{oh T[whd j?, fJ;dk nzdkik XfBnk c;b d/ wzvh se nkT[D d/ pknd bZrD bZrk j?. y/s s'I yfbjkD ns/ T[E'I wzvh se XBhJ/ dh nkte fgSb/ e[M fdBK s'I F[o{ j'Jh j? id'I fe y/so ftu XBhJ/ dh eNkJh dk f;bf;bk brksko ikoh j?. c;b ~ t/y e/ ;fji jh nzdkik bkfJnk ik fojk j? fe T[sgkdB tfXnk j'D Bkb nkte ftu th tkXk j't/rk. XBhJ/ ~ b? e/ e[zGoki wzvh dh gSkD d/F d/ wjKBroK ftu j?. ;hiB dk BtK XBhnk nkT[D bZrk j?. wzvh ftu XBhnk fJe fdB 26 jiko o[gJ/ gqsh e[fJzNb se t/funk frnk. wzvh ftu XBhJ/ dh ehws 4000 s'I 26000 o[gJ/ gqsh e[fJzNb ub ojh j?. dZyDh Gkos d/ okiK ftu XBhJ/ dh wzr finkdk ofjzdh j?. Gkos ftu XBhJ/ dh 50% xo/b{ ygs nKXogqd/F, eoBkNe, sfwbBkv{ ns/ e/ob ftu j[zdh j?. d[fBnk Go ftu e/tb e'uh ftu jh XBhJ/ dk s/b eZYD dk T[d:'r ;Ekfgs j?. e[zGoki sfj;hb th bhfvzr n?e;g'oNo j?, e[zGoki d/ XBhJ/ ~ nzso-okFNoh gZXo s/ ;G s'I tfXnk wzfBnk iKdk j?. e[zGoki dk XBhnk y[Fp{dko ns/ ;[nkd j[zdk j?. e[zGoki pD ;edk j? feqFh jp r[Bk fib/ ftu w;kbk phiK d/ y/so ft;Eko ns/ T[sgkdB dhnK ekch finkdk ;zGktBktK jB. w;kfbnK d/ T[sgkdB ftu n?e;g'oN e[nkfbNh ftu nkr{ e[zGoki sfj;hb, e/ob d/ pknd d/F ftu d{ik ns/ wZX Gkos ftu gfjbk ;G s'I tZvk w;kbk T[sgkde e/Ido j?. gqd/F d/ e[b XBhJ/ d/ y/socb d/ brGr 40% fjZf;nK s/ r[Bk fib/ ftu XBhJ/ dh y/sh ehsh iKdh j?. e[zGoki ~ y/shpkVh jp d/ o{g ftu th ftef;s ehsk ik ;edk j?. d/F-ftd/F ftu e[zGoki d/ XBhJ/ ~ ;G s'I T[sw wzfBnk ikdk j?. i/ e[zGoki ftu e/Idoh w;kbk p'ov d[nkok e[nkfbNh ezNo'b b?p ;Ekfgs ehsh ikJ/ sK XBhnk w;kb/ dh e[nkfbNh ftu ;[Xko d/ Bkb T[sgkdeK ns/ tgkohnK ~ T[gi dhnK T[fus ehwsK fwb ;eDrhnK. gq;s[shw[e/F e[wko e/tN c;b eqKsh, wZX gqd/F w'pkfJbL 9098458803

dkbK s/ BjhI oj/rh j[D wfjzrkJh dh wko

D se t/fynk ik fojk ;h fe dkbK dh wfjzrkJh fdB'-fdB tXdh s[oh ik ojh ;h ns/ b'eK bJh dkb o'Nh ykDk th w[Ffeb j' fojk ;h. dkbK dh wfjzrkJh Bkb i{M oj/ b'eK ~ j[D okjs dk ;kj fwfbnk j? feT[Ife ;oeko B/ eohp 15H33 bZy NB dkbK dk pco ;Nke pDtkfJnk j? ns/ Bkb jh ;{soK d/ w[skfpe fJj th dZf;nk frnk j? fe j[D iwky'oK s/ Be/b gkT[D dh fsnkoh j' rJh j?. dkbK ~ j[D nkgD/ y[d d/ ;hHvpfbT{H;h ;fjs d{ihnK gqkJht/N gkoNhnK s'I feokJ/ s/ bJ/ rJ/ r'dkwK ftu iwK ehsk iKdk j?. fJ; s'I ;kc ikfjo j' fojk j? fe j[D dkbK s/ finkdk fdB se wfjzrkJh dh wko BjhI fNe ;e/rh.

08 c;bngqeq?bKsh 2017

www.fasalkranti.com



feqFh ;wkuko wfjbktK ~ ehsk ;zwkfBs- okXk w'jB f;zx ns/ T[jBK dk e”Fb ftek; th j't/rk. ;{soK d/ w[skfpe dZf;nk ik fojk j? fe y/shpkVh wzsoh B/ nzso-okFNoh wfjbk fdt; d/ w”e/ s/ okFNoh ;fjekoh ftek; fBrw tb'I @wfjbk ;fjekfosk dk wip{sheoB# ftF/ s/ nk:'fis ekoiFkbk d/ ;wkgB ;?FB ~ ;zp'fXs eod/ j'J/ fejk fe 2011 dh iBrDBk d/ nB[;ko d/F dhnK e[b wfjbk eowhnK ftu'I 65% feqFh ezwK ftu bZrh j'Jh j?. r”osbp j? fe d/F d/ g/Iv{ y/soK ftu tZvh frDsh ftu wfjbktK feqFh, gF{-gkbB, v/noh, wZSbh ns/ e[eZN gkbB ftu bZrh j'Jh j? ns/ e[M gfotkoK dhnK wfjbktK nfij/ ezwK ftu i[NhnK jB, fijBK dh Bk e/tb nkofEe ;fEsh wip{s j? pr'I T[jBK dk e”Fb ftek; th j'fJnk j/. ekoiFkbk ftu okXk w'jB f;zx B/ fJj th tZvk n?bkB ehsk j? fe j[D/ jkb jh ftu e”Fb ftek; wzsokb/ Bkb fJe ;wM”sk ehsk frnk j? fi;d/ nzsors 100 feqFh ftfrnkB e/IdoK ftu e”Fb ftek; e/Ido y'b/ ikDr/ fiE/ 200 xzN/ dh f;ybkJh fdZsh ikJ/rh ns/ ;G feqFh ftfrnkB e/IdoK ftu fJe wfjbk ftfrnkfBe dh fB:[esh io{oh eo fdsh rJh j? ns/ j[D se 400 e/IdoK ftu nfijh fB:[esh eo fdZsh rJh j?.

y/

shpkVh wzsoh okXk w'jB f;zx B/ 8 wkou ~ wfjbktK ~ ;zwkB fdzd/ j'J/ nzso-okFNoh wfjbk fdt; wBkfJnk ns/ fejk fe feqFh, gF{-gkbB, v/noh, wZSbh gkbB ns/ e[eZN gkbB ftu finkdk s'I finkdk wfjbktK ~ Fkfwb j'Dk ukjhdk j? fi; Bkb fe T[jBK dh nkofEe y[Fjkbh tX/rh

j'w wfB;No j? fe;kBK d/ Bkb

rq

fj wzsoh okiBkE f;zx B/ jfonkDk ;oeko d[nkok nk:'fis fJe ;zw/bB ftu fe;kBK ~ ;zp'fXs eod/ j'J/ fejk fe ;kb 2022 se fe;kBK dh nkwdBh d'r[Dh j' ikJ/rh. T[jBK B/ 21thI ;dh ftu feqFh y/so ~ T[Godk j'fJnk dZf;nk ns/ fejk fe y/sh ftu ftek; dhnK pj[s ;zGktBktK jB. Bkb jh fJj th fejk fe fe;kBK dk GftZy ekch T[itb j?. rqfjwzsoh B/ fJj th fejk fe gqXkBwzsoh B/ fe;kBK bJh pj[s ;kohnK :'iBktK eZYhnK jB T[jBK ftu'I ;G s'I yk; 2022 se fe;kBK dh nkwdBh ~ d'r[Dk eoBk j? ns/ fJ; :'iBk ~ n;hI n;bhns ftu pdbKr/. fJ;/ d”okB

fe;kBK nZr/ nkT[D tkbhnK u[B”shnK dk th fieo j'fJnk fi; ftu T[jBK B/ fejk fe fe;kBK dh ;G s'I yk; ;wZf;nk feqFh T[gi ~ T[fus ehws s/ t/uDk j?. y/sh d/ y/so ftu pj[s ;zGktBktK jB ns/ fJj ;zGktBktK Bk edh ysw j'JhnK jB ns/ Bk edh ysw j'DrhnK. eJh b'e fJj wzBD bZr/ jB fe 21thI ;dh ftu y/shpkVh jh e/tb fJe T[Godk j'fJnk y/so j?. fJ; ftu T[sgkdB tXkT[D bJh fijVh seBhe ngBkJh ik ojh j?, T[;dk ekch :'rdkB j?.

feqFh f;zukJh :'iBk dh F[o{nks

e/I

doh feqFh ns/ fe;kB efbnkD wzsoh okXk w'jB f;zx B/ phekB/o ftu ;tkwh e/FtkBzd oki;EkB feqFh :{Bhtof;Nh gfo;o ftu gZSwh y/soh feqFh w/bk2017 d/ T[dxkNB ;?FB ~ ;zp'fXs eod/ j'J/ fejk fe e/Ido ;oeko B/ gqXkBwzsoh feqFh f;zukJh :'iBk dh F[o{nks ehsh j?, fi; Bkb fe ;'e/

dh ;wZf;nk dk jZb j' ;e/rk. T[jBK B/ fejk fe gqXkBwzsoh w'dh dk ;[gBk j? fe jo y/s ~ gkDh ns/ jo ftnesh ~ o'}rko fwb/. fJ;/ d”okB 2022 se fe;kBK dh nkwdBh ~ d'r[Dk eoB dk fieo th ehsk, fi; ftu T[jBK B/ fejk fe fe;kBK dh nkwdBh sK tX/rh jh Bkb jh T[sgkdB finkdk j't/rk ns/ bkrs xZN nkJ/rh. nkgD/ ;zp'XB ftu T[jBK B/ fejk fe fwZNh dh sk;ho ;wMD ns/ fJ;dh T[gikT{ Fesh tXkT[D d/ T[d/F Bkb e/Ido ;oeko d[nkok fwqdk ;tk;E ekov dk gq'rokw th ubkfJnk ik fojk j?, fi;d/ sfjs 14 eo'V y/sK dh fwZNh d/ Bw{B/ wkou 2017 se fJeZm/ ehs/ ikDr/ ns/ fwZNh dh ;/js dh iKu ehsh ikJ/rh.

y/sh s'I j'Jh nkwdBh s/ N?e; BjhI bZr/rkL no[D i/Nbh

ftZ

s wzsoh no[D i/Nbh B/ jkb jh ftu fe;kBK dh fJe tZvh Fzek ~ d{o ehsk j?. T[jBK B/ b'e;Gk ftu j'Jh uouk dk itkp fdzd/ j'J/ ;gFN FpdK ftu fejk j? fe y/sh s'I j'Jh nkwdBh s/ fJBew N?e; Bk brdk j? ns/ BK jh bZrD tkbk j?. r”osbp j? fe ftZs wzsoh B/ fJ; rZb ~ pj[s tko d'jokfJnk ns/ nkg'f}N fXo ~ :ehB dtkT[Id/ j'J/ fejk fe fJj tfjw g?dk eoBk fe feqFh nkwdBh s/ N?e; bkT[D dk gqktXkB ehsk frnk j?, g{oh soQK rbs j?. fJBew N?e; Xkok d/ ;?eFB 10 d/ sfjs ;kc ;gFN j? fe feqFh s/ N?e; BjhI bZr/rk.

10 c;bngqeq?bKsh 2017

www.fasalkranti.com


fe;kBK dh gfjbh g;zd- n?B e/ v/noh NK DAIRY EQUIPMENTS “A house of Dairy Equipments” ISO 9001:2000 Certificate

n?

B e/ v/noh fJe[fJgw?IN; dh ;EkgBk jfonkDk d/ :w[Bk Bro fib/ ftu v/noh T[d:'r Bkb i[V/ b'eK ~ o'irko w[jZfJnk eokT[D d/ T[d/F Bkb ehsh rJh. ezgBh d[nkok w[jZfJnk eokJ/ rJ/ T[sgkdK Bkb fe;kBK dh bkrs ns/ ;w/I dh puZs j't/rh. ezgBh dh gqshfBXh fjwgqhs e”o B/ dZf;nk fe n?B e/ v/noh fJe[fJgw?IN; ezgBh dh F[o{nks 2005 ftu j'Jh. Bkb jh dZf;nk fe v/noh T[d:'rK dhnK io{osK ~ fXnkB ftu oZye/ n;hI v/noh :zsoK dk tgko F[o{ ehsk. gBho gq?;, y'fJnk wFhB, eohw ;/go/No, d[ZX dh c?N N?;fNzr wFhB, bZ;h wFhB ns/ d[ZX eZYD tkbh wFhB nkfd ezgBh d/ w[Zy T[sgkd jB. fJj th dZf;nk frnk fe j[D fe;kBK ~ v/noh T[sgkd pBkT[D bJh finkdk w/jBs eoB dh io{os BjhI j?. ezgBh w[Zy o{g Bkb ftek; tZb tX ojh j? ns/ ezgBh dk T[d/F f;oc ns/ f;oc rkje ~ g{oh soQK ;zs[FN eoBk j?. fe;kBK ~ j[D v/noh T[sgkd pBkT[D bJh finkdk w/jBs eoB dh io{os BjhI j? Bkb jh j[D se ezgBh d/ T[sgkd fe;kBK bJh ekch ckfJd/wzd f;ZX j'J/ jB.

ezgBh ;wkuko BK jh ekch j?Nkck n?roh fJzv;Noh}

fi

; soQK wB[Zyh ;oho ~ ;/jswzd ofjD bJh G'iB dh io{os j[zdh j? T[;/ soQK c;bK ns/ g”fdnK ~ ;/jswzd ofjD bJh wkfJeq'-fBT{Nqhn?IN; dh io{os j[zdh j?. fJ;/ yk; io{os ~ g{ok eo ojh j? Gkos dh Bkwh ezgBh Nkck n?roh fJzv;Noh}. ezgBh dh ;EkgBk 2011 ftu j'Jh. sd s'I jh ezgBh c;bK ;zpzXh ;G soQK d/ T[sgkd pDkT[Idh j?. ezgBh d/ T[sgkdK s'I ;ko/ fe;kB Gok g{oh soQK ;zs[FN jB ns/ ezgBh d/ T[sgkdK dk b'eK bJh BK jh ekch j?. Bkb jh ez g Bh pkfJU-g/ ; Nh;kfJv, pkfJUcoNhbkfJ}o;, fize dk th T[sgkdB eodh j? fi; Bkb fe fe;kBK ~ fe;/ soQK dh ;wZf;nk dk ;kjwDk Bk eoBk gt/.

ISO 9001:2016 Certified

Deals in : Bulk Milk Cooler, Milk Vending Machine, Storage Tank, Butter Churn, Paneer Press, Khoya Machine, Curd Machine, Milk Analyzer, Lassi Machine, Milking Machine & many more

Kamani Chowk, Workshop Road, Opp.: Oberoi Juice & Milk Bar. Yamuna Nagar - 135001 - Haryana (INDIA) www.nkdairyequipments.com info@nkdairyequipments.com, manpreet@nkdairyequipments.com www.nkdairyequipments.com

www.fasalkranti.com

+91 - 93550-13913, 93551-13913 +91 - 90505-86009, 90506-86009

c;b eqKsh 11 5

ngq?b 2017


ezgBh ;wkuko Gkos dk ;G s'I T[Zsw gqekF Eq?Fo

B

t Gkos fJzv;Noh} B/ jkb jh ftu gqekF XkB wbNheqkg Eq?Fo bKu ehsk j?. ezgBh dh F[o{nks 1969 ftu j'Jh. fJ; dh yk; fJj j? fe fJ; ftu j?th uZdo, uzrh e[nkfbNh dk ;Nhb, ;?bc nbkfJfizr fpnfozr dk fJ;s/wkb ehsk frnk j? fi; Bkb fe ;kb'-;kb wFhB fpBK fe;/ go/FkBh d/ ubdh ofjzdh j?. XkB wbNh eqkg Eq?Fo Bkb frZbk M'Bk 100% ;kc fBebdk j? ns/ gokb xZN N[ZNdk j? ns/ Eq?Fo Bkb eDe dk ;jh X{Vk pDdk j? fijVk fe ikBtoK d/ ykD bJh ;jh ofjzdk j?. Bkb jh Eq?Fo ftu nBki dh ;ckJh bJh fszB gZy/ fdZs/ rJ/ jB fi; Bkb fe c;bK ;kc fBebdhnK jB.

gkDh pukU, g?dktko tXkUb?tb wk;No T[g:'r ftu fbnkU

fJ

; rZb ~ Bekfonk BjhI ik ;edk fe j[D nfijh BthI seBhe nk rJh j? fi;d/ gq:'r Bkb fe;kB gkDh puk e/ th nkgDh g?dktko tXk ;ed/ jB. fJ; bJh fejk ik fojk j? fe gkDh pukU, g?dktko tXkU, nkX[fBeheoD dk bkG T[mkU ns/ b?tb wk;No ~ T[g:'r ftu fbnkU. fe;kBK d/ fJ; ;[gB/ ~ g{ok eo ojh j? n?;HghHn?b N?eBkb'ih} gqkJht/N fbfwN/v. ezgBh dk w[Zy T[sgkd b?tb wk;No j? fijVk nZi fe;kBK d/ ftu uj/sk pfDnk j'fJnk j? feT[Ife fJj fe;kBK dh ;[Zy-;[ftXk ftu nfGzB :'rdkB d/ fojk j?. b?tb wk;No 45% se gkDh dh puZs eodk j? ns/

pkfoF d[nkok fwZNh dh T[gobh gos d/ eNkn ~ o'edk j?. c;b dh T[gi ~ 35% se tXkT[D d/ Bkb Bkb fJj c;b dh T[gobh gos d/ gkDh ~ gqd{fFs j'D s'I o'edk j?. b/tb wk;No d/ T[g:'r BKb ykd dk th T[g:'r xZN j[zdk j? ns/ y/sh dk y/socb th tX iKdk j?. fJj yogstko ezNo'b ftu th ;jkfJsk eodk j?. @b?tb wk;No# nZi fe;kBK, fGzB fGzB feqFh :{Bhtof;NhnK, Gkosh feqFh nB[;zXkB gfoFdK, oki ;oekoK ns/ d{i/ ;z;EkBK d[nkok g{o/ d/F ftu gq:'r ftu fbnKdk ik fojk j?.

b[ph dk gZek tkndk- fpibh xZN gkDh finkdk

fe

;kB e'Jh th T[sgkd yohdD s'I gfjbK T[;dh r[DtZsk ~ t/ydk j? ns/ r[DtZsk ~ uzrh soQK goyD d/ pknd jh T[sgkd yohddk j?. nfij/ jh r[DtZsk Go/ T[sgkd w[jZfJnk eok ojh j? 50 ;kb g[okDh ezgBh b[ph fJzv;Noh} n?bHn?bHgh. ezgBh F[o{ s'I jh nkgD/ rkjeK s/ SkJh j'Jh j?. ezgBh w[Zy o{g Bkb T[Zusw e[nkfbNh d/ gzg ;?N ns/ w'NoK dk T[sgkdB eodh j?. b[ph gzg d/F Go ftu fJe tZv/ B?Ntoe d/ Bkb ezw eo ojh j? ns/ fe;kBK ~ BthBsw seBhe dh ikDekoh gqdkB eoB bJh jo feqFh w/b/ ftu fFoes eodh ofjzdh j?. fJb?efNqe w'No, j'oh}'BNb ;gfbN e/f;zr gzg, vq/B/i gzg, wv w'B'pbke gzg, ;[J/i gzg, toNheb wbNh;N/i gzg, ;?INohfcTr { b ggz, UgBtb / ;pwo;hpb wB';'N? ggz, jw' gF?qo p;{No ggz, Fb / t'b / iN? ggz, ;b ' o eNzob ' gB?b nkfd ezgBh d/ w[Zy T[sgkd jB.

fe;kBK dk ftFtk;- Fkog ro[Vk d/ T[sgkd

Fk

og ro[Vk ckow fJeT{gw?IN; gqkJht/N fbfwN/v Gkos dh s/ih Bkb tXdhnK j'JhnK pj[-okFNoh ezgBhnK ftu'I fJe j?. ezgBh dh F[o{nks 1977 ftu j'Jh. ezgBh B/ jkb jh ftu c;b eqKsh d/ Bkb fJe yk; w[bkeks d”okB dZf;nk fe ezgBh nkgDh ;EkgBk d/ ;w/I s'I jh y/sh d/ ezw ftu tos/ ikD tkb/ feqFh :zso dh ng{osh eo ojh j?. ezgBh B/ n?ro' fpjko w/b/ ftu th fjZ;k fbnk fi; ftu ezgBh d/ w?B/fizr vkfJo?eNo n?BHe/HfwFok B/ dZf;nk fe fJ; w/b/ ftu ezgBh g?vh thvo, wk;No thvo, gkto fNbZo, o'Nkt/No, g?vh thvo, feqFh thv eNo, p/ph thvo, wkfJeq' thvo ns/ gzg ;/N nkfd w[Zy T[sgkd b? e/ nkJh j?. g?vh tho d/ pko/ ikDekoh fdzd/ j'J/ T[jBK B/ dZf;nk fe fJ;dh yk; rZb fJj j? fe fJ; ftu fJe nZr/ ns/ fJe fgZs/ dk r/no T[gbpZX j? ns/ fJ;dh u”VkJh 450 fwHwhH Bkb'I th xZN j?. Bkb jh wk;No thvo d/ pko/ dZf;nk fe fJ; ftu S/ nZr/ ns/ d' fgZS/ d/ r/no jB ns/ fJ; dh e[b u”VkJh 260 fwHwhH s'I th xZN j?.

12 c;bngqeq?bKsh 2017

www.fasalkranti.com


fize dh wjZssk c;b T[sgkdB ftu fize sZs dk wjZstg{oB :'rdkB j?. g”fdnK ftu fize dh ewh Bkb c;b T[sgkdB s/ T[bNk n;o g?Idk j? fi; Bkb nBki T[sgkdB xZN j[zdk j?. fize dh ewh tkb/ y/soK ftu c;b T[sgkdB ftu 40 gqshFs se dh ewh t/yD ~ fwbh j? fi;d/ ekoB fe;kB GoktK dh nkofEe ;fEsh s/ th n;o g?Idk j?. ;zs[fbs T[otoe T[g:'r ftu fize ~ tXktk d/D dh io{os j? feT[Ife fJ; Bkb fwZNh dh ;/js ns/ c;bK d/ T[sgkdB ftu tkXk j[zdk j? fi;d/ cb;o{g ykd ns/ g”FD ;[oZfynk ;[fBFfus j[zdh j?.

fize g”Fe sZs ~ tXktk d/D Bkb fwZNh, c;b ns/ wB[ZyK ftu fize dh ewh dh g{osh j[zdh j?. fJ; jtkb/ ftu bzp/ ;EkJh jZb bJh fize :[es T[otoe nBki T[sgkdB ftu pj[s io{oh j?.

fize T[otoe d/ pko/ ikDekoh bJh ;zgoe eo'Lfize fBT{Nqhn?IN fJBhFhJ/fNt fJzNoB?FBb fize n?;';hJ/FB, n?cHJ/HnkJhH jkT{; 10, Fjhd ihs f;zx wkor, BthI fdZbh- 110067


ezgBh ;wkuko nkgD/ jopb T[sgkdK s/ yoh rzB/ ftu yogstko ezNo'b bJh T[soh phthih bkfJc ;kfJz; ngBkU ndkwk dk @@swo##

Gk

os ftu fdB'-fdB iB;zfynk tXdh ik ojh j?. fJ;d/ Bkb Bkb o;kfJfDe ehNBkFeK dk ysok th tX fojk j?. fJj ysoBke o;kfJD eZu/, gekJ/ ikD tkb/, d[ZX ns/ gkDh fijVk wB[Zy d[nkok ;/tB ehsk iKdk j?, d[nkok wB[Zy d/ ;oho ftu dkfyb jj' oj/ jB fi; eoe/ e?I;o fijhnK rzGho ;wZf;nktK dk wB[Zy ~ ;kjwDk eoBk g? fojk j?. b'eK dh fJ; rzGho ;wZf;nk ~ d{o eo ojh j? phthih bkfJc ;kfJz; fbfwN/v. ezgBh d/ u/now?B ns/ gqpzX fBd/Fe Fqh jDwzsokt rkfJetkvih B/ phthih bkfJc ;kfJz; dh ;EkgBk 1993 ftu ehsh. ezgBh B/ nkw nkdwh d/ ;/js bJh BtkukoK ~ fbnkT[D bJh d[fBnk Go ftu BthnK y'iK Bkb ;KM/dkoh ehsh j?. ezgBh d[nkok fbnkJ/ rJ/ ;ko/ T[sgkd jopb jB fijBK Bkb wB[Zy ;oho ;/jswzd oj/. ezgBh B/ fe;kBK dh ;j{bs bJh th e[M jopb c;b dtkJhnK bKu ehshnK jB fijVhnK fe j/m fbyhnK jBphthih n?ro' ;/c- 100% jopb c;b ;[oZfyne j? Bkb jh fJj c;bK d/ jo soQK d/ o'r, ehV/, p?eNhohnk ns/ tkfJo; nkfd bJh T[g:[es j? ns/ jkBhekoe Bk j'D eoe/ fJB;kBK d/ Bkb Bkb wX{-wZyhnK ~ th ;[oZfyns oZydk j? ns/ wZeVhnK d/ o{g ftu fwZso ehV/ ~ nkeofFs eodk j?. phthih n?ro' w?fie- fJj tZv/ g?wkB/ s/ jopb c;b ;[oZfyne j?. fwZNh ftu'I gkDh ns/ g”Fe sZsK ~ nt;'fFs eoB dh skes tXke/ ;G soQK d/ c;bK d/ T[sgkdB ns/ r[DtZsk tXkT[Idk j?. phthih n?ro' fBT{Nqh- fJj tZv/ g?wkB/ s/ ;{eFw g”Fe sZsK dh y[oke g”fdnK ftu gj[zukT[Idk j?. c;bK d/ ftek; bJh io{oh ;{eFw g”Fe sZsK d/ Bkb Bkb nwhB' n?f;v dh io{os th g{oh eodk j?. phthih fBE'tjhN- fJj ;ot-ftnkge gZfsnK bJh i?t T[otoe j?. c;bK ftu T[gbpX ;hU2 (ekopB vkfJnke;kfJv) ns/ yfDi g”Fe sZsK ~ gj[zukT[Idk j? Bkb jh gZshnK d[nkok g{o/ g”d/ ~ ftef;s eoe/ gqekF ;z;b/FD tXkT[D ftu th wdd eodk j?. ezgBh d/ u/now?B ns/ w?B/fizr vkfJo?eNo Fqh jDwzsokt rkfJetkv ih efjzd/ jB fe Gkos y/sh gqXkB d/F j? ns/ fe;kBK B/ d/F d/ ftek; ftu p/jZd :'rdkB fdsk j?. j[D ;k~ fJjBK fe;kBK d/ ftek; bJh :'rdkB eoBk ukjhdk j?. fJ;bJh n;hI B?B' seBhe nkXkfos jopb T[sgkdK ~ ftef;s ehsk j? fijVk c;bK dh oZfynk d/ Bkb Bkb T[jBK ~ p/jso Yzr Bkb tXD ftu th wdd eod/ jB.

14 c;bngqeq?bKsh 2017

ADAMA

n

dkwk fJzvhnk gqkJht/N fbfwN/v d[fBnk dh fJe nkr{ ezgBh j? fijVh y/shpkVh d/ y/so ftu ezw nkT[D tkb/ feqFh o;kfJDK d/ ft;fsqs T[sgkd ns/ BthnK y'iK bJh ikDh iKdh j?. ndkwk nZi d[fBnk ftu 100 s'I finkdk d/FK ftu feqFh o;kfJD T[gbpX eokT[Idh j?. ezgBh d/ J/HihHn?wH Fqh fdB/F fsnkrh ih B/ dZf;nk fe ezgBh dh F[o{nks Gkos ftu ;kb 2009 ftu j'Jh. nZi ndkwk fJzvhnk Gkos dhnK Nkg 5 ezgBhnK ftu'I fJe j?. ndkwk jo ;kb 3-4 Bt/I feqFh o;kfJD Gkosh pkiko ftu d/ ojh j?. fJ; bVh ftu ezgBh B/ phs/ ;kb @swo# BK dh dtkJh fdZsh j?, fijVh rzB/ dh c;b ftu yogstkoK dk pj[-nk:kwh ezNo'b eoB tkbk T[sgkd j?. @@swo+2-4 vh w?B## d/ gq:'r Bkb rzB/ dh c;b ftu brGr ;G soQK d/ yogstkoK ~ ezNo'b eo ;ed/ jB. swo d/ gq:'r d/ ;w/I y/s ftu b'VhIdh Bwh dk j'Dk io{oh j?. fJ;d/ p/jso Bshi/ bJh ;jh ;go/n B'ib (cb?N i?N_cb?N c/B) dk jh gq:'r eoBk ukjhdk j?. ezgBh d/ gqw[Zy T[sgkdK ftu swo d/ fJbktk J/fib, thvpbke, e;N'fvnk, fwokv'o, skg[i, ;erkB, nrkVh, gb/E'ok nkfd jB.

feq;Nb B/ @feqFh e[zG# ftu fbnk fjZ;k

4-7 wkou 2017 ftu gzsBro ftu j'J/ 101 @feqFh e[zG# w/b/ ftu feq;Nb eokg gq'N?eFB gqkJht/N fbfwN/v B/ fjZ;k fbnk. fi; ftu ezgBh B/ fe;kBK ~ fJeZm/ eoe/ nkgD/ T[sgkdK dh ikDekoh fdZsh. w/b/ ftu ezgBh B/ fe;kBK bJh coh w?vheb e?Ig brtkfJnk ns/ fe;kBK bJh bZeh vokn th eZY/. w/b/ d/ d{i/ fdB fe;kBK dh fJe ;Gk oZyh rJh fi; ftu :{HghH fe;kB d/ eftzdo e[wko B/ feq;No d/ T[sgkdK ~ ;okfjnk ns/ fejk fe ezgBh d/ T[sgkd pj[s jh yk; jB fi; ftu fe sbtko fize ;[go-14, rq'fcN, n?e;Nqk ;[go n?Iv fpbN w[Zy T[sgkd jB. ezgBh d/ w?B/fizr vkfJo?eNo nze[o nrotkb dk efjDk j? fe ezgBh fe;kB w/fbnK ftu fjZ;k b? e/ fe;kBK d/ Bkb ;zgoe ftu ofjzdh j? ns/ fe;kBK ~ y/sh Bkb ;zpzfXs e'Jh th go/FkBh j'D s/ ;bkj th fdzdh j?. fJ;/ bVh ftu ezgBh w/fbnK ftu nkgD/ Bt/I T[sgkdK ~ th bKu eodh ofjzdh j? ns/ fe;kBK se io{oh ikDekoh th gj[zukT[Idh ofjzdh j?.

www.fasalkranti.com


8222000647 EPABX : 9996400618 I E-mail: info@hindustanhatcheries.com


ezgBh ;wkuko

i

Nq?eNo dk ;Zuk ;kEh- phHe/HNh

d'I n;hI fe;/ th uh} dh F[o{nks uzrh w/jBs Bkb eod/ jK sK fJe fdB w[ekw s/ io{o gj[zud/ jK. nfijh w/jBs Bkb ezw eo ojh j? d/F dh ikDh-gSkDh ns/ fe;kBK dh b'efgqn ezgBh pkb feqFBk fJzv;Noh} fbfwN/v. ezgBh dh F[o{nks 1987 ftu j'Jh. ezgBh w[Zy o{g Bkb n?rohebuo NkfJo} pDkT[Idh j?. phHe/HNhH 2300 s'I finkdk n?;e/:{ (;Nke ehfgzr :{fBN) Bkb rb'pb nkc-jkJht/ NkfJo fJzv;Nqh d/ gqw[Zy T[sgkdeK ftu'I fJe j?. fe;kBK bJh fJj ;ko/ nkc-jkJht/ NkfJo ;wkXkB bJh @tB ;Nkg Fkg# j?. jkb jh ftu c;b eqKsh dh fpjko ftu j'Jh @n?ro' fpjko# w/b/ ftu ezgBh d/ gqshfBXh Bkb w[bkeks j'Jh fi; ftu T[jBK B/ dZf;nk fe w/b/ ftu T[jBK ~ ekch uzrh gqshfeqnk fwbh. T[jBK B/ dZf;nk fe w/b/ ftu nbr nbr okiK s'I nkJ/ fe;kBK B/ ;Nkb s/ nk e/ phHe/HNh NkfJo d/ pko/ ikDekoh jkf;b ehsh ns/ fJjh ezgBh dh ;cbsk ~ do;kT[Idk j?. ezgBh B/ fpjko w/b/ ftu o/vhnb ns/ N{tjhbo NkfJo ~ do;kfJnk. ezgBh B/ fe;kBK dh io{os ~ t/yd/ j'J/ o/vhnb NkfJo bKu ehsk

16 c;bngqeq?bKsh 2017

j?, feT[Ife ezgBh d/ nB[;ko e[M fe;kB nfij/ jB fijV/ Nq?eNo ubkT[Id/ ubkT[Id/ EekB wfj;{; eod/ jB ns/ fe;kB nkgD/ NkfJo s'I ;zs[FN th BjhI ofjzd/. fJ;/ ~ t/yd/ j'J/ o/vhnb NkfJo ~ wkoehN ftu fbnKdk frnk j?. o/vhnb NkfJo dh yk; rZb fJj j? fe fNT{pb?; NkfJo j'D eoe/ fJ; ftu Nq?eNo T[Sbdk BjhI j? ns/ fJj fcT{b dh th puZs eodk j?. xkj tkb/ fJbkfenK ftu th o/vhnb NkfJo nk;kBh Bkb ezw eod/ jB. fpjko d/ w/b/ ftu ezgBh d/ gqshfBXhnK Bkb fe;kBK B/ o/vhnb NkfJo dh ekch g[ZSskS ehsh ns/ w/b/ d/ gfjb/ fdB jh 3 fe;kBK B/ fJ;~ nkovo th ehsk. phHe/HNhH N{tjhbo NkfJo dh ykf;ns dZ;d/ j'J/ fejk fe fJj ;co ~ ;[oZfyns, s/i ns/ finkdk nkBzdekoh pDk fdzd/ jB. N{-tjhbo NkfJo d/

;?rw?IN Bkb rkjeK ~ y[F eoB dh ezgBh ~ j'o th tiQk fwb rJh j?. phe/Nh NkfJo fe;kBK ~ xZN bkrs s/ uzr/ NkfJo T[gbpX eok ojh j?. fi; Bkb fe;kBK ~ xZN bkrs ftu uzrk T[sgkdB fwb/. ezgBh finkdkso feqFh w/fbnK ftu fjZ;k b?Idh j?, fi; Bkb iwhBh gZXo s/ ik e/ fe;kBK dhnK io{osK ~ g{ok eo ;e/. ezgBh dhnK Gkos ftu gzi nZsnkX[fBe T[sgkdB fJekfJnK jB fijVhnK n”ozrkpkd, fGtkVh, u'gKeh, vkwphtbh ns/ G[i ftu ;fEs jB ns/ fJE/ 7000 s'I finkdk b'e ezw eod/ jB. phHe/HNhH e'b Nq?eNo, jkot?;No, b?tfbzr wFhB ns/ ohgo (eNkJh wFhB) fij/ ;G soQK d/ feqFh ;zpzXh T[geoDK bJh 5 fow ftnk; s'I b? e/ 54 fow ftnk; d/ NkfJo T[gbpZX jB. phHe/HNh d[nkok seBheh o{g Bkb T[BZs wFhBK bJh T[u Fq/Dh NkfJo dk fBowkD th ehsk j? fit/I fe finkdk jko;gkto tkb/ Nq?eNo, ezpkfJB jkot?;No, ihghn?; ezNo'bo tkjB, nkoNhe[b/fNv vzg Nqe, jkJh;ghv eq/B, ;'fc;Nhe/fNv g'oN ns/ ezN/Bo j?Ivbo nkfd d/ NkfJo.

www.fasalkranti.com


ezgBh ;wkuko fe;kBK dh okj nk;kB eodh nkbwkJhNh

nk

bwkJhNh n?ro'N?e gqkJht/N fbfwN/v y/shpkVh d/ y/so dh ikDh-gSkDh ezgBh j?. fpjko d/ w/b/ ftu yk; w[bkeks d”okB ezgBh d/ J/ohnk ;/b; w?B/io ftB/ e[wko T[gfdnkJ/ ns/ fFfFo towk B/ dZf;nk fe ezgBh dh F[o{nks 1977 ftu j'Jh. ezgBh w[Zy o{g Bkb c;b ;[oZfynk :zso, ;go/no gzg ns/ ;g/no gkoN; dh fBowksk j?. w/b/ ftu ezgBh B/ nkgD/ ekch ;ko/ T[sgkd gqdofFs ehs/ fi; ftu fe nkbkg ;[go, nkbkg J/e' gkto, nkbkg r'bv gkto, nkbkg c[N ;gq/no, nkbkg 2 fJB 1 gkto, nkbkg okeo ;gq/no, nkbkg ;Nhb gkto, nkbkg rohB gkto, nkbkg thv eNo, nkbkg rkovB ;gq/no, nkbkg jkJh gkto, nkbkg ;[go gkto ns/ nkbkg n?uHNhHghH fJj ;ko/ T[sgkd yk; jB. nkbkg ;[go ns/ nkbkg J/e' gkto d/ pko/ T[jBK B/ dZf;nk fe nkbkg ;[go dh yk; rZb fJj j? fe fJ;dh N?Ie eg?f;Nh 16 bhNo j?. nkJhHn?;HnkJh wkoe j'D d/ Bkb Bkb fJj wip{s ns/ fNekT{ ;gq/no j?. ;gq/no ftu ;Zi/ ns/ yZp/ d't/I jZEK Bkb fSVeD dk nkgFB j? ns/ fJj ;G soQK dhnK c;bK ns/ ;pihnK bJh ;G s'I T[Zsw ;gq/no j?. fFfFo towk ih B/ nkbkg nkbkg J/e' gkto d/ pko/ dZf;nk fe fJj w/IN/B?I; coh, gktoc[b 12thI_12 J/Hn?u ;gq/no j? ns/ fJ;d/ fJe tko c[Zb ukoi j'D s/ 500-550 bhNo dtkJh dk fSVekn ehsk ik ;edk j?.

e?we' B/ g/F ehsk e?we' N/okNq/e 4W Nq?eNo

Gk

os dh gqw[Zy feqFh T[geoD pBkT[D tkbh e?we' B/ fpjko d/ fe;kB w/b/ ftu e?we' N/okNq/e 4W Nq?eNo ~ bKu ehsk j?. ezgBh dk g{ok BK e/ob n?ro' wFhBoh ekog'o/FB fbfwN/v j? ns/ fJ;dh F[o{nks 1973 ftu j'Jh. ezgBh d/ gqshfBXh B/ e?we' N/okNq/e 4W Nq?eNo d/ pko/ dZf;nk fe fJj ekwg?eN fJNkfbnB fvikfJB tkbk Nq?eNo j? fi; ftu gkto ;N/nfozr d/ Bkb c'o tjhb vokfJt th T[gbpX j?. Bkb jh fJ; ftu o'Nkt/No, ebNht/No, fo}o, jb, p?v ckowo, fFfEb xkj eZND dh wFhB, bkB dh xkj eZND dh wFhB, g';N j'b fvro, ;gq/no nkfd nN?uw?IN; th T[gbpX jB. fJ; Bkb o'gkJh, fBokJh, NqK;g'oN, y/sh d/ ezw nkfd ehs/ ik ;ed/ jB. e?we' rkovB fNbo ph 30, e?we' gkto ohgo e/HnkoH 120, e?we' poZF eNo e/ph;h 300, e?we' gkto ohgo e/HnkoH 120, e?we' poF eNo e/ph;h 300, e?we' gkto fNbo e/n?wph 200 ezgBh d/ j'o w[Zy T[sgkd jB. fe;kBK ~ ;[B/jk fdzd/ j'J/ ezgBh dk efjDk j? fe ;ko/ fe;kB Gok e?we' d/ feqFh T[goeDK dk fJ;s/wkb eoD ns/ y/shpkVh ftu tkX/ ~ ;[fBFfus eoB.

n?uHghHn?w B/ ehsk ;e{bh pZfunK d/ fdbK s/ oki

feq

Fh y/so dh ikDh gSkDh pj[-okFNoh ezgBh n?uHghHn?w e?wheb} n?Iv coNhbkfJ}o; fbfwN/v B/ ;ko/ fe;kBK d/ fdbK s/ oki ehsk j'fJnk j?. fe;kBK d/ fdbK s/ SkT[D d/ Bkb Bkb j[D ezgBh B/ fe;kBK d/ pZfunK dk th fdZb fiZs fbnk j?. n?ughn?w B/ jkb jh ftu 23 cotoh 2017 ~ @;hn?;nko# gq'rokw ;zs'F feqFh fdt; dh F[o{nks ehsh, fi;d/ sfjs ezgBh B/ d/F Go d/ brGr ;ko/ okiK d/ ;e{bK d/ brGr 25 jiko pZfunK ~ w[cs ofi;No, tkNo p'sb ns/ eokg ekov tzv/ ns/ gq'rokw d/ d”okB ezgBh d/ nfXekohnK B/ 25 jiko s'I finkdk pZfunK ~ y/sh Bkb ;zpzfXs ikDekohnK th fdZshnK. fJ; s'I ;kc ikfjo j' fojk j? fe ezgBh fpiB; d/ Bkb Bkb ;wkfie fizw/tkohnK ~ th pj[s uzrh soQK ;wM ojh j? ns/ ;wki ftu ;[Xko fbnkT[D dk ezw eo ojh j?.

www.fasalkranti.com

c;b eqKsh 17 5

ngq?b 2017


ezgBh ;wkuko j[D xZN you ftu fwb/rk finkdk ckfJdk- G{wh n?ro'

;z

B 1999 ftu F[o{ j'Jh r[ioks dh ezgBh G{wh n?ro' fJzv;Noh} nkgD/ rkjeK ~ y/shpkVh Bkb ;zpzfXs feqFh :zso w[jZfJnk eok ojh j?. ezgBh e'b nZi 100 s'I finkdk vhbo i[V/ j'J/ jB. ezgBh ;w/I ;w/I s/ BthI seBhe d/ feqFh :zso pDkT[Idh ofjzdh j? fi; Bkb fe fe;kBK se BthnK seBheK d/ T[sgkd gj[zuD. ezgBh w[Zy o{g Bkb nkN'w?fNe ;hv fvqb, o'Nkt/No ns/ rokT[Iv BN fvro dk T[sgkdB eodh j?. ;hv fvqb dk w[Zy ckfJdk fJj j? fe fJ;d/ gq:'r Bkb phi dh fpikJh ftu xZN ;wK brdk j? ns/ y/sK ftu fJe ;wkB phi dh fpikJh j' iKdh j?. fJ; nkN'w?fNe ;hv fvqb dh wzr g{o/ Gkos ftu j?. ezgBh d/ T[sgkdK s'I fe;kB g{oh soQK ;zs[FN jB. ezgBh dk w[Zy T[d/F Gkos ftu ofjD tkb/ jo fe;kB ~ nkgD/ T[sgkdK dhnK ;/tktK T[gbpX eokT[Dk j? fi; Bkb fe ;ko/ fe;kBK dk GftZy tfXnk j't/. ezgBh d/ ;ko/ T[sgkd T[fus ehwsK s/ T[gbpX jB fi; Bkb fe fe;kBK ~ xZN you ftu finkdk ckfJdk fwb/rk. fJjBK ;kohnK y{phnK eoe/ jh fe;kB ezgBh d/ T[sgkdK dk b[sc b? oj/ jB.

18 c;bngqeq?bKsh 2017

www.fasalkranti.com


fJzNoftT{

xZN g?f;nK ftu th yohd ;ed/ jK e?gNB Nq?eNo - nkfdZsn i'Fh b

rGr 23 ;kbK s'I th finkdk g[okDk fJfsjk; oZyD tkbh ezgBh e?gNB Nq?eNo; gqkJht/N fbfwN/v nZi d[fBnk Go d/ fe;kBK ~ soZeh tZb b? ik ojh j?. ezgBh e'b F[o{ s'I jh tZvh Nq?eNo o/Ii j? fi; Bkb fe;kBK ~ fe;// soQK dh ;wZf;nk dk ;kjwDk BjhI eoBk g?Idk. ezgBh B/ nZi Gkos ftu nkgDh fJe nbr gSkD pDk bJh j?. e?gNo Nq?eNo; dh yk; rZb fJj j? fe fijVk th fe;kB fJ; Nq?eNo dk fJ;s/wkb eodk j?, T[j jw/FK ckfJd/ ftu jh ofjzdk j?. e?gNB d/ Nq?eNo fe;kBK d/ ftu uouk dk ftFk pD/ j'J/ jB. jkb jh ftu @n?ro' fpjko## d/ fe;kB w/b/ ftu ezgBh d/ ;hBhno n?r}hfeT{fNt nkfdsn i'Fh Bkb w[bkeks j'Jh. T[jBK B/ dZf;nk fe ezgBh dk beF fo;ou d/ y/so ~ tXkT[Dk j? ns/ fJ;~ ;zg{oB eoB bJh ezgBh ekch g?;/ th you eo ojh j?. c;b eqKsh Nhw B/ T[jBK s'I ezgBh d/ T[sgkdK pko/ ikDekoh gqkgs ehsh. gq;s[s j? T[jBK Bkb rZbpks d/ e[M nzFe?gNB Nq?eNo pko/ dZ;'< ;G s'I gfjbK sK w?I ezgBh dh F[o{nks d/ pko/ dZ;Dk ukjKrk, ezgBh dh F[o{nks 1994 ftu j'Jh. ezgBh dh F[o{nks fe;kBK ~ t/yd/ j'J/ ehsh rJh. feT[Ife nZi Gkos ftu pj[s ;ko/ nfij/ fe;kB jB fijV/ wfjzr/ ns/ tZv/ Nq?eNo BjhI yohd ;ed/, sK fJ;d/ bJh ;kvh ezgBh B/ Nq?eNo dh nfijh o/Ii eZYh j? fi; Bkb fe fijV/ fe;kBK e'b g?;/ xZN jB T[j nk;kBh Bkb xZN ehwsK ftu e?gNB Nq?eNo yohd ;ed/ jB. Gkos ftu e?gNB Nq?eNo ~ @S'Nk Nq?eNo# d/ BK Bkb th ikfDnk iKdk j?. ezgBh B/ fijV/ jkb jh ftu Nq?eNo bKu ehs/ jB T[;d/ pko/ dZ;'< ezgBh B/ jkb jh ftu @@e?gNB 10-30 HP fwBh Nq?eNo; f;oh}## ~ bKu ehsk j?. fJ;dh ykf;ns fJj j? fe fJ; Nq?eNo ftu gkto nf;;N/v ;N/nfozr d/ Bkb cozN UgfBzr p'BN th pDh j'Jh j?. Nq?eNo ftu w'pkfJb

www.fasalkranti.com

ukofizr dk yk; fJzsikw th j?. ;wkoN J/vhvh;h jkJhvq'fbe jkJhgkto wbNh ;ghv ghNhU, ;w{E f;ze'qw/F NqK;fwFB dh th yk; ftt;Ek fdZsh rJh j?. ezgBh e'b fezB/ feqFh T[sgkd jB ns/ T[jBK ftu'I ;G s'I yk; T[sgkd pko/ dZ;'< jkb jh ftu ezgBh e'b w[Zy o{g Bkb 62 feqFh T[sgkd jB fijV/ fe r[DtZsk Bkb Gog{o jB. r[DtZsk eoe/ jh nZi 62 T[sgkdK ~ fe;kB g;zd th eo oj/ jB. e?gNB o'Nkt/No, ;hv fvqb, ebNht/No ezgBh d/ w[Zy T[sgkd jB ns/ fJjBK ftu'I ;G s'I yk; T[sgkd o'Nkt/No j?. o'Nkt/No ;G s'I finkdk ubD tkbk feqFh T[sgkd j? ns/ ezgBh e'b fJj 3 c[ZN, 3H5 c[ZN ns/ 4 c[ZN ftu T[gbpX j?. GftZy ftu ezgBh dk eh beF j?< ezgBh dk w[Zy o{g Bkb beF fe;kB jB ns/ fi; soQK nZi fe;kB ;kv/ d[nkok pDkJ/ rJ/ feqFh T[sgkd ns/ Nq?eNo s'I ;zs[FN jB, T[;/ soQK GftZy ftu th ;kvk beF fJjh j? fe n;hI nkgD/ rkjeK ~ g{oh soQK ;zs[FN eo ;ehJ/. ;kvk rkjeK Bkb GftZy ftu th fJjh tkdk j? fe n;hI nZr/ fJ; s'I th p/jso r[DtZsk tkb/ feqFh T[sgkd ns/ Nq?eNo g/F eod/ ojKr/. rkjeK ~ ;zs[FN eoB d/ Bkb Bkb n;hI nkgDh ezgBh d/ NoB Uto ~ d'r[Dk eoB bJh T[; s/ th yk; fXnkB d/tKr/. fe;kBK bJh ;zd/F< fe;kBK ~ fJjh efjDk ukjKrk fe fi; th fe;kB Gok dh nkofEe ;fEsh ewi'o j? T[j ;kv/ Nq?eNo ~ ubk e/ t/yD feT[Ife ;kv/ Nq?eNo pj[s ;;s/ jB ns/ e'Jh th fe;kB n;kBh Bkb yohd ;edk j?. Bkb jh w/ok fJj th dkntk j? fe ;kv/ Nq?eNo s'I p/jso Nq?eNo fes/ BjhI fwb/rk. fe;kBK ~ w/oh fJjh p/Bsh j? fe ;ko/ T[sgkd tfXnk seBhe tkb/ fJ;s/wkb eo' fi; Bkb finkdk s'I finkdk s[jk~ ckfJdk fwb ;e/. gq;s[sh ;kro wbj'sok ;hBhno ioBfb;N, c;b eqKsh w'pkfJb- 09990383322 Jhw/b- sagar@fasalkranti.com

c;b eqKsh 19 5

ngq?b 2017


fJzNoftT{

i?fte T[sgkdK dh fBowksk J/He/HphH n?roh fpiB; gqkJht/N fbfwN/v

J/H

e/Hph n?roh fpiB; gqkJht/N fbfwN/v dh F[o{nks 2014 ftu j'Jh. ;EkgBk ekb s'I jh fJj ezgBh y/shpkVh d/ y/so ftu nkgDk nw[Zb :'rdkB d/ ojh j?. ezgBh w[Zy o{g Bkb pkfJU-g?;Nh;kfJv, pkfJU czrh;kfJv, pkfJUfJB;?eNh;kfJv nkfd i?fte T[sgkdK dk fBowkD eo ojh j? fi; Bkb fe fe;kBK ~ y/sh eod/ ;w/I wdd fwb ;e/. ezgBh d/ ;hBhno wkoehfNzr w?B/io vkH oki/F fpFB'Jh ih B/ dZf;nk fe ;kvh ezgBh fe;kBK dhnK c;bK dh ;[oZfynk eoB bJh jw/FK fsnko j?. fe;kB pVh w/jBs Bkb c;b ~ T[rkT[Idk j? fi;~ ehV/ d/

gqe'g eoe/ iK xZN g?dktko eoe/ Gkoh B[e;kB j[zdk j?. J/He/Hph n?roh fpiB; gqkJht/N fbfwN/v nfij/ i?fte T[sgkd bKu eodh j? fijBK d/ T[g:'r Bkb c;b T[sgkdB ftu tkXk sK j't/rk jh, Bkb jh ;/js s/ nB[e{b gqGkt gt/rk. dZ;d/ jK s[jk~ ezgBh d[nkok pDkJ/ rJ/ w[Zy T[sgkdK d/ pko/NqkJhe'vowk ftovh- fJj fJe i?fte cc{zdh BkFe cc{zd j?. fJ;dk T[g:'r nbr-nbr c;bK ftu iV ns/ phi ifBs o'rK dh o'eEkw eoB bJh ehsk iKdk j?, fit/I fe- iV rbB, T[emk nkfd fpwkohnK bJh. f;T{v'w'Bk; cb'o/;?I;- fJj th fJe i?fte cc{zdh BkFe cc{zd j?. fJ;dk T[g:'r fGzB fGzB c;bK ftu jtk, gkDh ns/ G{wh ifBs cc{zdh o'rK dh o'eEkw bJh ehsk iKdk j?. d't/I jh T[sgkdK dk T[g:'r iwhB d/ T[guko ns/ yVh c;b ftu ehsk ik ;edk j?. fize x'be ihtkD{ ns/ g'NkF x'be ihtkD{fJj fJe i?fte ;{eFw sZs ykd ~ g{oD eoB tkbk i?fte ihtkD{ ykd j?. d'tK dk T[g:'r jo soQK dhnK c;bK ftu fit/I fe ;pihnK, cb, nBki, dbjB, fsbjB ftu ehsk ik ;edk j? ns/ fize x'be ihtkD{ iwhB ftu ik e/ fize sZs ns/ g'NkF x'be ihtkD{ iwhB ftu ik e/ g'NkF sZs ~ ;feqn eoe/ c;b ~ T[gbpX eokT[Idk j?. fi; Bkb r[DtZsk ns/ T[sgkdB d'jK ftu tkXk j[zdk j?.

ezgBh B/ jkb jh ftu noktbh Bkwe fJe fe;kB ebZp y'fbnk j? fi; Bkb i[V e/ ;ko/ fe;kB Gok coh ;/tktK b? ;ed/ jB. nkU ikDhJ/ fe;kB ebZp dhnK ;[ftXktK d/ pko/L 1H fwZNh ns/ gkDh dh iKu 2H c;b ftu ehV/ ns/ fpwkohnK dh iKu 3H c;b n?e;goNK dh ;bkj 4H BthBsw c;b seBheh dh ikDekoh 5H i?fte y/sh Bkb ;zpzfXs ikDekoh 6H B?B' seBhe dh dtkJh ns/ ykd dh ikDekoh 7H y/sh ftu ezw nkT[D tkbhnK t;s{nK nB[dkfBs doK s/ 8H ;oekoh nB[dkB :'iBktK dh ikDekoh ns/ ;fj:'r 9H c;b T[sgkdB dh fteoh ftu ;fj:'r 10 fe;kB e”Fb ftek; gq'rokw 11H fe;kB gzukfJs ns/ fe;kB w/bk vkH oki/F fpFB'Jh B/ fe;kBK ~ ;[B/jk fdzd/ j'J/ fejk fe finkdk s'I finkdk fe;kB fJ; ebZp dk bkG b?D fi; Bkb fe ;ko/ fe;kB GoktK ~ nkT[D ftu ;w/I ftu y/sh eoB Bkb bkG fwb ;e/. gq;s[sh ;kro wbj'sok ;hBhno ioBfb;N, c;b eqKsh w'pkfJb- 09990383322 Jhw/b- sagar@fasalkranti.com

fJzv'fcb fJzv;Noh} d/ T[sgkdK B/ pDkJh nbr gSkD

fJz

v'fcb fJzv;Noh} nZi Gkos ftu ikfDnk gSkfDnk BK j?. feqFh T[sgkdK ~ b? e/ ezgBh B/ nZi fe;kBK d/ ftu

20 c;bngqeq?bKsh 2017

fJe nbr gSkD pDkJh j'Jh j?. nZi d/ fe;kB dh ;G s'I rzGho go/FkBh c;bK ftu ehVk br ikDk j[zdh j? fi; Bkb fe ;koh c;b BFN j' iKdh j?. fe;kBK dhnK go/FkBhnK ~ d{o eoB bJh fJzv'fcb fJzv;Noh} dh F[o{nks ehsh rJh. jo fe;kB ukj[zdk j? fe T[;d/ y/s dh c;b joh-Goh ns/ bfjbjkT[Idh j'Jh j't/. ezgBh ;w/I ;w/I s/ ehNBkFe T[sgkd bKu eodh j/ fi; Bkb fe fe;kBK dh ;wZf;nk dk jZb ibdh s'I ibdh j' iKdk j?. ezgBh w[Zy o{g Bkb fJz;?eNh;kfJv;, g?;Nh;kfJv;, joph;kfJv;, czrh;kfJv; nkfd T[sgkd pDkT[Idh j?.

www.fasalkranti.com


SUPRAMINO ORGANIC PHOSPHOROUS

SUPRAMINO NUTRICAL

Supramino Organic Phosphorous is in liquid form and highly soluble in water, faclitates complete absorption by the plant. Prevents and corrects phoshorus deciency in all crops. Since supramino Organic phoshorus is combined with rich rich source of chelated amino acid it is most effective than inorganci salts and is therefore required in very small quantities dosages. Contains amino nitrogen as carrier material and will not only help the crop to absorb phosphorus but also imporves soil mico ora due to its organics nature.

Supramino Nutrical is manufactured by sophisticate fementation process and is 100%bio available to the crops.It helps in enhancing owereing,fruits sets &ensures higher yields. It also enhances number of fruits,fruits size and quality of fruits;thus imporove overall quality of the produce calcium helps to mitigate heat stress. It helps the crops to develop resistance against disease. It is highly compatible with all chemical and pesticides. completely Bio-Degradable,toxic free and residue free product.

SUPRAMINO Organic CALMAG

SUPRAMINO ORGANIC POTASH

SUPRAMINO Organic CALMAG is an Ideal Nnutritional product based on sophisticated Bio technology fermentation process & 100%Biodegradable,it is toxic free and residue free. Presence of boron in organic form ensures prevention of ower drops and enhances fruitssets. Completely organic product & effective to replace synthetic & imported products Enhances owering, fruitsets & ensures higher yields. prevention & corrects nutrients deciencies. Enhances number of fruits, fruits size &quality of the fruits. A complete nutraceutical & 100% Bio available products.

Supramino Organic Potash is based on sophisticated Bio technology fermentation process and is 100% bio available to the crops, Toxin free & residue free enhances the production of protein and improves the efciency of nitrogenous fertilizers. Promotes growth of healthy green leaves and reduces the intensity of chlorosis. enhances ower formation, fruit set, seed set and maturity rate which impoves the yield & 100% Biodegradable, Increases the size, color, avor aroma, Total Soild sugars and quality of fruits

BIOGOLD INDUSTRIES LLP (ISO 9001 2008, ISO 22000 2005, OHSAS 180012007, WHO-GMP CERTIFIED) Ground Floor, Unit no. 3, Back Bay View CHS, 3-A, Mama Pamanand Marg, Opera House, Mumbai-400 004. Phone: +91 22 24916500 / 23613467 | Fax : +91 22 24916504 / 05 | Email : pradeep@biogoldindustries.net, sales@biogoldindustries.net | web : www.biogoldindusties.net | web Link : http://www.biogoldindustries.in


r[bkp dh y/sh

r[bkp dh ftfrnkfBe y/sh ns/ g”d ;[oZfynk

r[

bkp ~ n;hI finkdkso prhu/ dh F'Gk bJh bkT[Id/ jK. t?;/ g[okD/ iwkB/ s'I jh ;kv/ d/F ftu r[bkp dh tgkfoe b?tb s/ y/sh ehsh ik ojh j?. r[bkp ~ fJ;dh ;z[dosk, o{g, nkeko ns/ y[Fp{ d/ eoe/ jh c[ZbK dk okik wzfBnk frnk j?. fJjBK c[ZbK dk T[g:'r fGzB fGzB czeFBK, Fkdh-ftnkj, wkbk pBkT[D bJh, g{ik bJh, r[bezd, noe ns/ fJso nkfd pBkT[D bJh ehsk iKdk j?. r[bkp ~ brGr y[b/ tksktoD ftu jh T[rkfJnk iKdk j? go y[b/ tksktoD ftu T[Zsw r[DtZsk d/ ns/ tZv/ nkeko d/ c[Zb gqkgs BjhI j[zd/ jB. fJ; bJh tfXnk r[DtZsk ns/ fBo:ks d/ wkgdzvK ~ g{ok eoB bJh ;[Zofyns tksktoD ftu y/sh eoBk io{oh j?. tgkfoe gZXo s/ bkJ/ rJ/ r[bkp d/ c[Zb ski/ jh E'e wzvhnK ftu t/u fdZs/ iKd/ jB. c[ZbK ftu r[bkp dh irQk ;G s'I gfjbK j? fijVk fe g{oh d[fBnk ftu T[rkfJnk iKdk j?. r[bkp dh tgkfoe y/sh bJh uzrh fe;w d/ c[Zb gqkgs eoB bJh j/m fbyhnK rZbK dk fXnkB oZyDk io{oh j?fe;wK dh u'D- tgkfoe c[Zb T[sgkdB bJh

22 c;bngqeq?bKsh 2017

;jh fe;wK dh u'D pj[s io{oh j?, fJ; bJh nfijhnK fe;wK dh u'D eoBh ukjhdh j? fijBK dk sBk bzpk j't/. rohB jkT{; ftu r[bkp dh tfXnk ns/ finkdk T[gi tkbhnK fe;wK ebc?Nh, r'bvB r/N;, r?v r?bk, c;oN o?v fe;, wo;hvh}, B'pb/;, fttkbvh, ;Nko bkfJN nkfd. ;w{j ns/ c[Zb d/ ozr d/ nkXko s/ r[bkp dhnK fe;wK fJ; soQK jBibtk:{- r[bkp d/ T[u r[DtZsk d/ c[ZbK dk ro[Zg dk BK jkJhfpqv-Nh

tgkfoe T[sgkdB eoB bJh ibtk:{ dk wjZstg{oB ;EkB j?. rohBjkT{; ftu nkw s”o s/ id'I n;wkB s/ pZdb SkJ/ ofjzd/ jB T[; t/b/ 20 s'I 21 fvroh ;?bf;n; ns/ pkeh fdBK ftu 24 s'I 27 fvroh ;?bf;n; skgwkB oZfynk iKdk j?. go 15 s'I 27 fvroh skgwkB ;G s'I finkdk mhe ofjzdk j?. i/ g[Fg efbek pDd/ ;w/I rohB jkT{; dk skgwkB finkdk j[zdk j? sK T[u r[DtZsk d/ c[bK

c[Zb dk ozr ;c/d

fe;wK dk BK itkjo, okijz;, ftor', gk;ekbh, rzrk, g{;k-;'fBnk, g{ofBwk fgqnswk, ng'b', r'bvB ikfJzN, r'bvB wk;No gh;.

rkVk bkb

feqw;B, oesrzXk, ukob; w?bfoB, feqw;B rb'oh

uwehbk Bhbk b'fjs NkNk, ;/IN[no, pfbT{wB, pb{ fvbkfJN, fBbkwpoh ;zsoh

;[go ;Nko, w'N/i[wk

d' ozr tkbk vpb fvbkfJN, fgekfvbh, fe; nkc ckfJo, ;gkoNB, ;bwB cb'fopzvk ;w{j ;c/d ghbk r[bkph

nkfJ; tor ;wo;Bh, uzdowk, fusu'o ;'Bkok, ;h gob, r'bvB NkfJw;, r'bvB b'e; no[fDwk, ethB n?bh}kfpE, pqkJhvb

uwehbk Bhbk b'fjs Bhb fBbkwpok

www.fasalkranti.com


r[bkp dh y/sh dk T[sgkdB BjhI ehsk ik ;edk. rohB jkT{; ftu 60-70 gqshFs d/ w[ekpb/ nkodosk uzr/ c[Zb T[sgkdB bJh io{oh j? ns/ ekopB vkJhnke;kfJv dk J/no b?tb 1000 s'I 1H5000 ghghn?w pfDnk ofjDk ukjhdk j?. fwZNh- T[fus ib fBek;, ihtKF:[es pb{Jh d'wN s'I fueBh d'wN fwZNh fi;dk ghn?u wkB 6H0-7H0 j't/ fJ;d/ bJh T[g:[es ofjzdh j?. r[bkp ~ feqfsqw d[nkok th uzrh soQK T[rkfJnk ik ;edk j?. rohB jkT{; ftu w[Zy s”o s/ fwZNh ofjs wkfXnw dk fwFoD e'e'ghN ns/ gobkfJN dk bVhtko 80 ns/ 20 gqshFs ekch ofjzdk j?. gotoXB- r[bkp d/ gotoXB bJh finkdkso @Nh pfvzr# dk gq:'r ehsk iKdk j?. fJ; ftXh ftu fJe ebh (pv) ~ ;ezX iK w{btozs dh Skb d/ ftu irQk pDk e/ gk fdZsk iKdk j? ns/ fco uzrh soQK pzBQ fdsk iKdk j?. T[soh Gkos ftu ;ezX bJh o'ik fJzvhek fe;w Uv'okNk ;G s'I T[g:[es wzBh rJh j?. g”d/ fsnko eoBk- wZX f;szpo s'I wZX Btzpo d/ phi w{btqzs g”d/ fsnko eoB bJh o'ik pop'fBnkBk, o'ik fJzvhek fe;w Uv'o/Nk ns/ o'ik wbNhb'ok dhnK ebwK fenkohnK ftu 1015 ;?INhwhNo dh d{oh s/ bkU. uzrh fe;w d/ g”fdnK s'I nZy b? e/ w{btqzs s/ pfvzr iBtohcotoh ftu ehsh iKdh j?. xZN skgwkB tkb/ y/soK ftu wkou ftu th pfvzr ftXh ekw:kp j?. d/;h r[bkp d/ g”d/ efNzr d[nkok fsnko ehs/ iKd/ jB. p?v dh fsnkoh ns/ g”d o'gD- r[bkp d/ g”d/ bkT[D bJh brGr 1 whNo u”Vk p?v, fi;dh T[ukJh 30 s'I 40 ;?INhwhNo ns/ bzpkJh io{os nB[;ko iK rohB jkT{; d/ nB[;ko oZyh iKdh j?. rohB jkT{; ftu r[bkp d/ g”fdnK dh ;zfynk 7 s'I 13 gqsh tor whNo oZyh iKdh j?. fJ; soQK fJe j?eN/no y/so ftu 50 s'I 60 jiko g”d/ bkJ/ ik ;ed/ jB. g”fdnK dh o'gkJh bkfJB s'I bkfJB 40 s'I 50 ;?HwhH ns/ g”d/ s'I g”d/ dh d{oh 14 s'I 16 ;?HwhH oZyDk T[fus ofjzdk j?. rohBjkT{; ftu J/eb gzesh dh irQk vpb o'n gqDkbh T[g:[es ofjzdh j?. f;zukJh- r[bkp ftu gkDh dh wzr fwZNh dh fe;w, nkodosk, skgwkB, fdB dh bzpkJh nkfd s/ fBoGo eodh j?. rohB jkT{; ftu f;zukJh p{zd-p{zd f;zukJh gZXsh d[nkok eod/ jB. f;zukJh bJh 6H5 s'I 7H0 ghn?u wkB dk ib, fi;dh em'osk 200 ghghn?w s'I xZN j't/, gq:'r eoBk ukjhdk j?. ib dk btD gZXo 0H7 www.fasalkranti.com

n?wn?w_;?HwhH s'I finkdk BjhI j'Dk ukjhdk. nkw s”o s/ fJe tor whNo ftu 3 s'I 10 bhNo gkDh dh io{os g?Idh j? fijVh fe w”;w ns/ c;b d/ tkX/ s/ fBoGo eodk j?. eNkJh SNkJh- g”fdnK d/ uzr/ tkX/ bJh ;w/I s/ eNkJh SNkJh eo'. ;kb ftu fJe tko nes{po wjhB/ ftu g”fdnK dh eNkJh SNkJh eoBk io{oh j?.eNkJh-SNkJh eod/ ;w/I gsbhnK, ;[ZehnK, o'rrq;s ns/ fJe d{i/ Bkb T[bMhnK NfjDhnK ~ eZN fdU. fwBhJ/uo g'bhn?IEk ns/ bsk r[bkpK ftu eNkJh SNkJh dh b'V BjhI j[zdh. fJjBK ftu'I e/tb ;[ZehnK NfjDhnK eZNhnK iKdhnK jB. jkJhfpqv Nh fe;wK ftu 3-5 w'NhnK NfjDhnK ~ SZve/ pkeh ;kohnK ~ w[Zy sB/ d/ e'b'I eZN fdzd/ jB. u[DhnK j'JhnK NfjDhnK ~ th 5-6 nZy se SZv e/ eZN fdzd/ jB. eNkJh eod/ ;w/I nkyoh nZy pkjo tZb ofjDh ukjhdh j?. g'bhn?IEk ns/ b'ohtzvk fe;wK ftu eNkJh SNkJh xZN ehsh iKdh j?. eNkJh-SNkJh d/ s[ozs pknd eZN/ fjZ;/ s/ ekgo nke;heb'okfJv dk b/g eo'. fv;pfvzr- r[bkp dh jo NfjDh s'I ckbs{ ebhnK ~ eZY e/ f;oc fJe ebh ~ SZvD d/ ezw ~ fv;pfvzr efjzd/ jB. nkw s”o s/ jo NfjDh s/ fJe ebh SZvh iKdh j?. fJj gqfeqnk tZv/ c[Zb b?D bJh pVh io{oh j?. c[Zb s'VDk- c[ZbK dh r[DtZsk f;oc uzrh fe;w ns/ ehws gqGkfts ftt;Ek s/ jh fBoGo BjhI eodh, ;r'I fJj T[g:[es ;;Uso gqpzXB s/ th fBoGo eodh j?, fJ; ftu ;G s'I wjZstg{oB j? eNkJh dh nt;Ek. c[ZbK ~ w[Zy s'o s/ T[; ;w/I s'VDk ukjhdk j? id'I T[j g{oh soQK eZND bJh fsnko j' ikD go e[M c[ZbK ~ fybD s'I gfjbK jh eZN fbnk iKdk j?. iK fco T[; ;w/I eZN fbnk iKdk j? id'I g[FghektK ftu ozr fybD s'I gfjbh nt;Ek iK fco T[; ;w/I eZN fbnk iKdk j? id'I g[FhgektK ftu ozr B}o nkT[D bZr/ iK gzy[VhnK nZXhnK iK g{ohnK y[Zb ikD. nkw s”o s/ eNkJh dk ;jh ;wK g”d/ dh gqiksh, fe;w, w”;w, wzvh dh d{oh ns/ T[gG'rsktK dh g;zd s/ fBoGo eodk j?. c[Zb pj[s ibdh BkFtkB ;[Gkn d/ j[zd/ jB fJ; bJh fJjBK dh eNkJh iK sK ibdh ;t/o/ iK ftu d/o Fkw d/ ;w/I, id'I skgwkB xZN j't/, eoBh ukjhdh j?. ;t/o d/ ;w/I eZN/ j'J/ c[Zb finkdk so'-skik ofjzd/ jB, id'I fe Fkw d/ ;w/I eZN/ j'J/ c[ZbK ftu ;G s'I finkdk ekop'jkJhvq/N dk ;zuko j[zdk j? fi; fe c[ZbK dh bzph T[wo s?n eodk j?. c[ZbK ~ eZND bJh s/i Xkodko uke{

iK f;e/fNno dk gq:'r eo', sK fe T[;d/ pkjoh T[ZseK ~ fe;/ soQK dk B[e;kB Bk gj[zu/. eZND d/ s[ozs pknd ;ko/ c[ZbK ~ fe;/ gkDh d/ posB ftu g[Fgtozs tkb/ gkf;UI oZyd/ oj'. c[ZbK dh g?fezr- 20-20 c[ZbK d/ sfBnK ~ nypko ftu bg/N e/ 100 ;?HwhH bzp/ 50 ;?HwhH u”V/ ns/ 61_2 ;?HwhH v{zx/ rZs/ d/ vZfpnK ftu g?e eoe/ wzvh ftu G/i'. T[gi- eofss g[FgK dh g?dktko eJh ekoeK fit/I rohBjkT{; dk tksktoD, T[rkJhnK ikD tkbhnK fe;wK, g”fdnK dh T[wo, oZy-oykn ns/ gqsh tor whNo o'fgs g”fdnK dh ;zfynk nkfd s/ fBoGo eodh j?. rohBjkT{; ftu n”;sB 150-250 c[Zb gqsh tor whNo gqkgs j[zd/ jB fijBK ftu'I 75 s'I 85 gqshFs se gfjbh Fq/Dh d/ c[Zb j[zd/ jB. ehV/ ns/ fpwkohnKvkJhp?e- g”dk T[go'I ekbk j' e/ j/mK tZb'I ;[ZeDk F[o{ j' iKdk j? ns/ j”bh j”bh wo iKdk j?. fJ;d/ fJbki bJh o'rrq;s fjZ;/ ~ eZNe/ 0H2% pkft;NB dk x'b bkU. o'} ;e/b- w[Zy sB/ s/ G{o/ ozr dh gos pD iKdh j? ns/ sBk j”bh-j”bh ;[ZeD bZrdk j?. fJ;d/ fJbki bJh 0H05% v/w/NkB w?EkfJb 25 JhH;hH (w?Nkf;;Nke;) d/ x'b dk fSVekn eo'. o; u{;e ehVk- fJj ehVk gZshnK, sfBnK, ebhnK ns/ g”fdnK d/ e'wb nzrK Bkb fuge e/ o; u{;dk j?. Bshi/ ti'I g”fdnK dk tkXk o[e iKdk j?. fJjBK ftu w[Zy s”o s/ w'fJbk, ;e/b ehVk (Fbe), goDihth (Efo;) nkfd jB. fJ;d/ fJbktk bJh w'B'eq'N'ck; 36 n?;n?b 1H5 fwbhbhNo iK fwEkfJb fvw/NkB 1 fwbhbhNo gqsh bhNo iK vkfJfwE'J/N 30 Jh;h 2 fwbhbhNo gqsh bhNo gkDh dh do Bkb fSVekn eo'. finkdk gqe'g Bk j't/ sK gkDh d/ s/i fSVekn Bkb th fJjBK ~ ysw ehsk ik ;edk j?. SkfSnk o'r (gkT{voh fwbfvT{)- fJ; o'r d/ jwb/ Bkb gZshnK ns/ ebhnK s/ ;c/d u{oD tor/ XZp/ pD iKd/ jB, fi; Bkb gqekF ;z;b/FD ftu o[ektN nkT[Idh j? ns/ g”d/ dk ftek; o[e iKdk j?. fJ;d/ fJbki bJh gf”dnK ~ Tf[us do{h ns/ yb [ / ftu bkU. eb / e;hB 1 fwbhbhNo iK eo/kEB/ 1 fwbhbhNo gsqh bhNo gkDh d/ xb ' dk 10 fdB d/ nszokb s/ fSVekn eo'. wdBbkb w/xtkb -Bhbw oki;EkB feqFh :{Bhtof;Nh wjkokDk gqskg feqFh ns/ seBhe :{Bhtof;Nh T[d/g[o, oki;EkB Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB- fdZbh

c;b eqKsh 23 5

ngq?b 2017


y/shpkVh

i

;[ftXktK nB/e- ;EkB fJe fJce' fe;kB ;/tk e/Ido

d'I 50 ;kb gfjbK fJce' dh ;EkgBk j'Jh ;h sK w[Zy o{g Bkb T[otoeK dk T[sgkdB ns/ ;fjekoh ;fwshnK dk wip{sheoB jh beF ;h. ibdh jh fe;kBK se f;ZXh gj[zu pBkT[D dh wzFk Bkb fJe jh SZs d/ j/mK fe;kBK ~ ;ko/ feqFh nkdkB T[otoe, phi, feqFh o;kfJDK dh fteoh d/ Bkb Bkb w[cs feqFh seBheh ;bkj ns/ feqFh ;kfjs T[gbpX eokT[D d/ T[d/F Bkb fJce' fe;kB ;/tk e/IdoK dh ;EkgBk ehsh rJh. fJ;/ eVh ftu gfjbk fe;kB ;/tk e/Ido, f;szpo 1974 ftu T[so gqd/F d/ ;jkoBg[o iBgd ftu ;Ekfgs ehsk frnk ;h. nZi fJe SZs d/ j/mK f;zrb ftzv', tB ;Nkg Fkg eJh BktK Bkb fe;kBK ~ ;[ftXktK d/D dh rZb eJh irQk s/ j' ojh j?. id'I fe nZi s'I 42 ;kb gfjbK fJce' fJ;~ nwbh ikwk gfjDk u[Zeh ;h. fJjBK e/IdoK dh ;EkgBk d/ ;w/I T[otoeK dh fteoh d/ Bkb Bkb d{i/ eJh wjZstg{oD beF fJce' d/ Bhsh fBowksktK d/ ;kjwD/ ;h. nZi fJjBK e/IdoK Bkb fe;kBK ~ j/m fbyhnK ;[ftXktK fwb ojhnK jB· T[Zu r[DtZsk:[es T[otoe, i?t T[otoe, gkDh ftu Fs-gqshFs x[bBFhb T[otoeK dh T[fus do s/ ftZeoh. · T[BZsFhb phiK r[DtZsk:[es feqFh oZfynk

24 c;bngqeq?bKsh 2017

o;kfJDK dh T[fus do s/ fteoh. ;{eFw ns/ r”D g”Fe sZs:[es T[otoeK dh T[fus do fteoh · BthB feqFh fBt/FK Bkb fe;kBK ~ ikD{ eokT[Dk · seBheh feqFh ;bkj T[gbpX eokT[Dk · fwZNh dk gohyD eoktkT[Dk · ;/tk e/Ido d/ y/so ftu rqkw nzrheoB ns/ fe;kBK d/ y/sK s/ gqdoFB bkT[Dk · coh feqFh ;kfjZs T[gbpX eokT[Dk · fe;kBK d/ gq:'r bJh coh feqFh :zso T[gbpX eokT[Dk · feqFh ;zpzXh BthI ikDekoh d/D bJh fe;kB ;GktK nk:'fis eokT[Dk · e?Fb/; NqKi?eFB dh ;[ftXk nZi d/FGo ftu 161 feqFe ;/tk e/Ido fJce' d[nkok ;zukfbs jB. fJjBK d/ fJbktk fJce' Jh-pkiko e/Ido ns/ nkJhHn?cHn?cHvhH;hH d/ fteoh e/Ido th fJce' fe;kB ;/tk e/IdoK d/ wkvb s/ jh ubkJ/ ik oj/ jB. fJjBK e/IdoK d/ wjZstg[oD ezw ~ t/yd/ j'J/ T[HgqH ftu feqFh T[sgkdB wzvh ;fwshnK ftu fJjBK bJh ;EkB T[gbpX eokJ/ rJ/ jB. wzvh ;fwsh d[nkok T[gbpX eokJ/ rJ/ fJjBK ;EkBK s/ T[otoe, phi nkfd d/ GzvkoD bJh b'VhIdh irQk sK j? jh Bkb Bkb jh fe;kBK d/ nktkrwB, tkjB yVk ·

eoB ns/ p?mD dh th b'VhIdh ;[ftXk j?. fJce' fe;kB ;/tk e/Ido fiE/ th ;zukfbs jB, fteoh ns/ fe;kBK dh ;zfynk dh fdqFNh Bkb T[; iBgd d/ ;G s'I tZv/ e/Ido jB. fJce' d[nkok ;zukfbs e/IdoK dh n”;s ;kbkBk fteoh 3500 NB T[otoe ns/ o[gJ/ 415 bZy gqsh e/Ido gqsh ;kb ojh j?. Bt/I T[sgkdK s/ yk; i'o gozgokrs T[otoeK- :{fonk, vhHJ/HghH, n?BHghHe/H d/ fJbktk ;{eFw g”Fe sZsK, ib-ftb/ T[otoeK, i?t T[otoeK, gkdg jkow'B nkfd BthI ghVh d/ feqFh fBt/FK s/ fJjBK fe;kB e/IdoK okjhI yk; i'o fdZsk ik fojk j?. Bk f;oc fJjBK d/ T[u r[DtZsk:[es T[sgkdK dh T[gbpXsk ;[fBFfus eokJh ik ojh j?, ;r'I fe;kBK ~ T[jBK dh T[g:'frsk ns/ gq:'r ftXh dh ikDekoh th fdZsh ik ojh j?. T[otoeK dh deFsk tXkT[D ns/ c; dh fe;/ th nt;Ek ftu g”Fe sZsK dh g{osh eoB ftu ;eFw ibftb/ T[otoeK dh g{oh bVh ;/tk e/IdoK s/ T[gbpX eokJh rJh j?, fit/I fe n?BghHe/ 18L18L18, :{ohnk ck;c/N 17L44, n?;HUHghH 0L0L50, e?bFhnw BkJhNq/N 15,5L0L0L18, 8 nkfd. fJ;/ soQK r”D ns/ ;{eFw g”Fe sZsK bJh p? I N ' B kfJN ;bco 90% ns/ ;bco

www.fasalkranti.com


y/shpkVh vpfbT{HvhHihH 90%, p'okB 14H6%, w'B'fize 33% nkfd tkfip ehwsK s/ T[gbpX jB. fJce' d[nkok T[gbpX eokJ/ ik oj/ fJjBK T[sgkdK dh ehws pkiko ftu T[gbpX pkeh ;ko/ poKvK s'I ekch xZN j?. ;w[zdoh tB;gsh (o?v pokT[B n?brh) d/ n?e;Nq?eN ~ fJce' d[nkok @;krfoek# BK Bkb rq?fBT{b ns/ sob o{g ftu fe;kBK ~ T[gbpX eokfJnk ik fojk j?. fJ; ftu fGzB fGzB gkde tkXkekoe jkow'B; d/ fJbktk ;{eFw g”Fe sZs th j[zd/ jB. c;bK ftu ;krfoek d/ x'b d/ fSVekn Bkb T[;dh T[sgkdB Fwsk ns/ T[sgkd dh r[DtZsk ftu tkXk j[zdk j?. ;krfoek rq?fBT{b dk T[g:'r fpikJh d/ ;w/I fwZNh ftu ehsk iKdk j?. i?t T[otoeK s/ yk; i'ofJce' B/ g[okD/ e?fono p/;v i?t T[otoeK dh irQk Bt/I sob i?t T[otoe T[gbpX eokJ/ jB. fJjBK dh F?bc bkfJc d' ;kb j?. fJj i?t T[otoe J/i/N'p?eNo, J/;hN'p?eNo, c;c'o; x'be p?eNhfonk (ghHn?;Hph), fize x'b p?eNhfonk (e/Hn?;Hph) ns/ n?Bghe/ i?t T[otoe (fi; ftu BsqiB ;fEshekoe p?eNhfonk d/ Bkb ck;c'o; ns/ g'NkF x'be p?eNhfonk) th

T[gbpX j[zd/ jB. fJj fe;kBK bJh 250 fwbhH, 500 fwbhH ns/ 1 bhNo g?fezr ;kfJi ftu T[gbpX j?. phi F'XB, G{wh F'XB, iV ns/ ezX F'XB d/ o{g ftu i?t T[otoeK dk gq:'r eo o;kfJfDe T[otoeK dh ygs ftu 10-15 gqshFs ewh ns/ 15-20 gqshFs se dhnK c;bK dh T[gi ftu tkXk pj[s jh xZN ehws you eo e/ gqkgs ehsh ik ;edh j?. nfsfwsftnZJh j'D d/ Bkb Bkb i?t T[otoe n?BtkfJow?IN co?Ivbh th j?. phs/ e[M ;kbK ftu id'I T[otoeK dh ewh ojh j? ns/ ekbkpikoh j'Jh j? sK fJjh e/Ido fe;kBK d/ ftu pj[s b'efgqn pD/ j'J/ jB. T[otoeK dh ewh dh ;fEsh ftu ekbkpikoh s/ th fJj e/Ido ekch jd se o'e bkT[D ftu ;cb oj/ jB. fe;kBK bJh i?t T[otoe, ib-ftb/n

T[otoeK, ;{eFw g”Fe sZsK nkfd dh T[gbpXsk xZN bkrs ftu T[sgkdB tXkT[D d/ T[d/F Bkb ;[fBFfus eokJh ik ojh j?. fe;kBK dk fpUok ezfgT{No ftu doi ofjzdk j?. T[otoeK dhnK ehwsK xZN j'D dh ;{uBk ns/ ;kwkfJe feqFh seBheh ;zd/F th T[jBK d/ w'pkfJb s/ G/i/ iKd/ jB. fJce' d[nkok ubkJh ik ojh ;zeN joD phwk :'iBk d/ nzsors ;/tk e/IdoK s'I t/u/ rJ/ T[otoeK s/ fJe bZy o[gJ/ se dk d[oxNBk phwk fe;kBK ~ fpBk fe;/ gqhfwnw G[rskB d/ gqkgs j[zdk j?. fJj e/Ido fe;kBK bJh ;jh wkfJfBnK ftu nB/e ;[ftXktK tkb/ e/Ido f;ZX j' oj/ jB . n?;HghHf;zx- foFh gkb-nfGwfBT{ okJ/ fJzvhnB ckowo; coNhbkfJ}o e'-nkgo/fNt fbfwN/v 8, r'yb/ wkor, byBT{- 26001

fNZgDh c;b eqKsh wkf;e feqFh gZfsqek pj[s jh tfXnk gZfsqek j?. ;ko/ fe;kB Gok fJ;~ ekch g;zd eo oj/ jB ns/ gZfsqek ftu Sg/ nkoNheb fe;kBK ~ y/sh dh BthI seBhe f;ykT[Id/ jB. -ftB'd u”jkB

fe;kBK ~ ikro[e eoB bJh gZfsqek ftu fdZshnK ;cbsk dhnK ejkDhnK ;G ~ y/sK ftu e[M tfXnk eoB bJh gq/fos eodhnK jB. gZfsqek ftu gqekfFs ;wkuko skohc d/ ekfpb jB. -;Zfsnk Fowk

;w/I s/ Bt/I T[sgkdK dh ikDekoh fwbD Bkb y/sh ftu fe;kBK ~ ekch ckfJdk fwfbnk j? ns/ ;G ~ BthBsw ikDekoh fwb ojh j? fe fejV/ wjhB/ ftu fejV/ T[sgkd ~ fJ;s/wkb ehsk ikJ/. -okj[b u”Xoh

;w/I d/ Bkb Bkb pdb e/ fe;kBK Bkb i[Vh ofjD tkbh e/tb fJe gZfsqek c;b eqKsh j?, fijVh fe ;kv/ ;wki d/ fe;kBK ~ ikro[e eo BthBsw seBheK dh ikDekoh d/ ojh j?. -;fuB gKv/

c;b eqKsh ftu gqekfFs fJzNoftT{ ;G s'I finkdk bkGekoh jB feT[Ife d/F Go dhnK ;kohnK ;z;EktK dh ikDekoh ;G ~ xo p?m/ fwb iKdh j?. -t?Gt f;o'jh

gZfsqek dk ;wki ftu wjZstg{oB :'rdkB j?. nZi th d/F ftu finkdkso iB;zfynk ukj/ T[j wfjbk j't/ iK g[oF d't/I jh y/sh d/ ezw ftu i[N/ jB. nfij/ ro[Zg ~ fXnkB ftu oZy e/ gZfsqek ftu gqekfFs ;wZroh ;wki d/ fjZs ftu j?. -w[okoh bkb Fowk

www.fasalkranti.com

c;b eqKsh 25 5

ngq?b 2017


y/shpkVh

T[Z

so gqd/F 241H7 bZy j?eN/no y/so ftu ;fEs j?. F[ZX feqFhrs y/so 165H6 bZy j?eN/no j?. fJj d/F dk ;G s'I tZvk y/sh T[sgkde oki j?. fJE'I rzrk, iw[Bk, ns/ T[jBK dhnK ;jkfJe BdhnK, BfjoK ns/ d{i/ ;o'sK d[nkok brGr 140 bZy j?eN/no f;zfuzs y/so j?. T[so gqd/F d/F dk ;G s'I finkdk T[otoe T[g:'r eoB tkbk gqd/F j?. fJce' fJE/ FhoF ng{osheosk dh G{fwek ftu j?. fJ; bJh fJce' d[nkok T[so gqd/F ftu gfjb d/ nkXko s/ T[otoeK dh ng{osh ehsh iKdh j?. T[b/yD:'r j? fe fJce' d/ d' T[otoe :{fBN th fJ;/ gqd/F ftu ;fEs jB. gqd/F d/ e[b T[otoe ftsoD ftu fJce' dh fjZ;/dkoh 44% ojh j?. ;kb 2015-16 ftu gqd/F ftu :{ohnk, n?Bghe/ ns/ vhHJ/Hgh dh e[b T[otoe ng{osh 86H70 bZy NB ;h, fi; ftu fJce' dh fjZ;/dkoh 38H13 bZy NB (44%) ojh j?. fJce' d[nkok gqd/F ftu :{ohnk, vhJ/gh, n?Bghe/ 12L32L16, n?Bghe/ 10L26L26, n?Bghn?; 20L20L0L13 ns/ fize/N/v n?Bghe/ dh ng{osh ehsh iKdh j?. fGzB fGzB g”Fe sZsK dh ewh ~ d{o eoB ns/ T[otoeK dh Fesh tkX/ bJh fJce' B/ ib-ftb/ T[otoe 17L44 (:{ohnkL ck;c/N), ib-ftb/ n?Bghe/ 18L18L18 ns/ g'NkFhnw ;bc/N dh ng{osh F[o{ ehsh j?. fGzB fGzB y/soK ftu fwZNh gohyD BshfinK s'I gsk bZrk j? fe gqd/F ftu fize, ;bco ns/ p'okB dh th ewh tZv/ g?wkB/ s/ gkJh ik ojh j?. fJ; bJh fJjBK g”Fe sZsK dh ewh ~ d{o eoe/ feqFh T[sgkdB tkX/ bJh fJce' d[nkok w'B' fize ;bc/N, p/BN'BkfJN ;bco ns/ p'okB dh ng{osh ehsh ik ojh j?. ;wBfts g”Fe sZs gqpzXB bJh fJce' B/ g”Fe sZs ;ztofXs ezg';N, joh ykd nkfd d/ gq:'r bJh yk; i'o fdZsk j?. fJce' d[nkok e'ov/N, c{bg[o Bkb T[sgkfds i?t T[otoe J/i'N'p?eNo, okfJi'fpnw, J/;hN'p?eNo, ck;c'o; x'be p?eNhfonk nkfd dh tzv sob o{g ftu fe;kBK ~ ehsh ik ojh j?, fi; Bkb BkJhNq'iB, ck;c'o; ns/ g'NkF dh T[gbpXsk ftu tkXk, fJjBK i?t T[otoeK ftu w”i{d ;{eFw ihtK d[nkok j' iKdh j?. fi; Bkb feqFh T[gi ftu ;koEe tkXk j[zdk j?. T[so gqd/F ftu ;kb 2016-17 ftu 4H36 bZy bhNo sob i?t T[otoe dh ng{osh dh :'iBk j?. fJce' fe;kB ;/tk e/IdoK dh y/shpkVh ftek; ftu G{fwek gqd/F ftu fJce' d[nkok 66 fe;kB ;/tk

26 c;bngqeq?bKsh 2017

e/IdoK dh ;EkgBk ehsh rJh, fijBK Bkb T[otoeK d/ Bkb Bkb i?t T[otoe, ib-ftb/n T[otoe ns/ fJce'-n?w;h Bkb T[sgkfds feqFh o;kfJDK dh fteoh fe;kBK ~ ehsh ik ojh j?. fJjBK fe;kB ;/tk e/IdoK s/ feqFh fBt/FK dh g{osh d/ fJbktk fJjBK d/ ekoro T[g:'r d/ pko/ th ikDekoh fdZsh iKdh j?. fJjBK fe;kB ;/tk e/IdoK d[nkok n”;s o{g Bkb gqsh e/Ido 4130 NB T[otoeK dh ;kbkBk fteoh ehsh ik ojh j?. feqFe ;/tk e/IdoK d[nkok phs/ ;kb g{o/ gqd/F ftu brGr 3 bZy NB T[otoe t/u/ rJ/ jB. fwqdk ihoD'T[dko gq'rokw gqd/F ftu ;rB feqFh gZXshnK ~ ngBkT[D Bkb feqFh T[sgkdB ftu p/gBkj tkXk j'fJnk j?. Bshi/ ti'I c;bK d[nkok io{oh g”Fe sZsK dk d'jB Gkoh wksok ftu fwZNh Bkb ehsk frnk j?. Bshi/ ti'I fwZNh ftu ihtKF ekopB, ck;c'o;, g'NkF, fize, ;bco, p'okB, b'jk ns/ e?bFhnw dh ewh j' rJh j?. Bkb jh fwZNh d/ G”fse, o;kfJfDe ns/ i?fte r[DK ftu th ewh nkJh j?. fwZNh d[nkok T[sgkfds ykdnzB dh r[DtZsk poeoko oZyD bJh fJce' d[nkok g{o/ gqd/F ftu joh ykd ns/ dbjBh c;bK d/ y/so ~ tXkT[D bJh gq'rokw ubkfJnk ik fojk j?. john ykd dh c;b dh fwZNh ftu gbNkJh eo d/D Bkb fwZNh ftu ihtKF ekopB ns/ T[gbpX BkJhNq'iB dh wksok ftu tkX/ d/ Bkb jh d{i/ ;ko/ g”Fe sZsK dh T[gbpXsk tX iKdh j? ns/ fwZNh d/ G”fse, o;kfJfDe ns/ i?fte r[DK ftu ;[Xko j[zdk j?, fi; Bkb T[sgkdB, T[sgkd dh r[DtZsk ns/ fe;kB dh nkwdBh ftu tkXk j[zdk j?. rqkw nzrheoD fJce' d[nkok gqd/F d/ ;ko/ iBgdK ftu 84 rqkw ;GktK dk nzrheoD ehsk frnk j? fi; ~ wkvb fgzv d/ o{g ftu ftef;s ehsk ikJ/rk. fJ; ftu feqFh ftek;, ;wkfie ftek;, fwZNh ihoD'T[dko bJh pj[s ;ko/ seBheh gq'rokw nk:'fis ehs/ ik oj/ jB, fi; Bkb nkX[fBe feqFh seBheh dk ft;sko ns/ Bt/I T[sgkdK d/ pko/ fe;kBK dk frnkB tX fojk j?. Bshi/ ti'I feqFh T[sgkdB ftu tkX/ d/ Bkb jh T[jBK d/ ihtB gZXo ftu ;[Xko j' fojk j?. ;fjekfosk ftek; gqd/F d/ fGzB fGzB iBgdK ftu r'FmhnK ns/ f;ybkJh gq'rokw nk:'fis eo ;fjekoh eowhnK d/ seBheh feqFh frnkB ftu tkXk

ehsk ik fojk j?. gqd/F d/ ;fjekfosk ftGkr d/ iBgdh ns/ sfj;hb gZXoh nfXekohnK ~ n?cHn?wHvhHnkJh r[VrKU ftu f;ybkJh dtk e/ T[jBK dk frnkB tXkfJnk ik fojk j?. w?Ipoh ;fwshnK ~ fJce' d[nkok 20% bkGKF dk G[rskB brksko ehsk ik fojk j?. ;fwshnK d/ r'dkwK ftu T[otoe GzvkoD ns/ T[jBK d[nkok fJce' T[otoeK dk NqK;g'oN ehs/ ikD Bkb ;fwshnK dh nkwdBh ns/ feZs/ ftu tkXk j' fojk j?. ;kb 2016-17 ftu F[o{nksh ;fjekoh ;fwshnK s/ fJce' T[otoeK d/ GzvkoD dh :'iBk pDkJh rJh j?, fi; Bkb ;fwshnK d/ T[otoeh feZs/ ns/ nkwdBh ftu tkXk j't/rk. feqFh w/bk ns/ gqdoFBh fJce' d[nkok gqd/F ftu iBgd, wzvb ns/ gqd/F b?tb dk w/bk ns/ gqdoFBhnK ftu ;feqn o{g Bkb fjZ;k b? e/ nkX[fBe feqFh seBheh ns/ Bt/I T[sgkdK dk gqdoFB eo fe;kBK dk frnkB tXkfJnk iKdk j?. T[b/yD:'r j? fe eJh iBgdK ns/ wzvbK ftu T[sfeqFN gqdoFBh bJh fJce' ~ gfjbk ;EkB gqkgs j'fJnk j?.

www.fasalkranti.com


y/shpkVh

T[Zso gqd/F d/ fe;kBK dh ;/tk ftu fJce'

tksktoD dk pukn fJce' d[nkok gqd/F ftu fJe bZy s'I finkdk fBzw d/ o[y bkJ/ rJ/ jB, fi; Bkb n?BtkfJow?IN ftu ;[Xko j't/rk. Bkb jh fbzw Bkb T[sgkfds fBw'oh fJce' d[nkok 15 o[gJ/ gqsh feHrqkH dh do Bkb fe;kBK ~ t/uh ikJ/rh fi; Bkb fe;kBK ~ n?e;Nqk nkwdBh th fwb/ r h. fJce' d[ n kok gfotofXs nkJhHn?cHn?cHvhH;h d[nkok gqd/F ftu tZv/ y/so s/ @@t/;N b?Iv fvt?bgw?IN :'iBk## fwZNh ;[Xko, o[Zy bkT[Dk ns/ T[BZsFhb phi dk T[sgkdB ns/ tzv ehsh ik ojh j?. ib-;zu/ dhnK eJh :'iBktK th nkJhHn?cHn?cHvhH;hH d[nkok ubkJhnK ik ojhnK jB. fe;kBK ~ f;ybkJh fJce' d[nkok ;Ekfgs rqkwhB ftek; fBnk;, e'ov/N d[nkok fe;kBK dk ftFkb o{g ftu f;ybkJh gq'rokw ubkfJnk ik fojk j?. fJ; soQK dh f;ybkJh dk w[Zy T[d/F fe;kBK dh y/sh ;zpzXh B{sB seBheh ikDekoh ftu tkXk eoBk j?. fe;kBK d/ y/sh ftu y/so gqdoFB

www.fasalkranti.com

nk:'fis eo BthBsw feqFh ftXhnK dhnK ikDekohnK Bkb T[jBK ~ ikD{ eokT[Dk th e'ov/N dk T[d/F j?. e'ov/N ftu ;Ekfgs fwZNh gohyD gq:'rFkbk ns/ fJce' d/ w'pkfJb ;kfJb N?;fNzr t?B (;ub fwZNh gohyD :kB) d[nkok fe;kBK d/ y/sK s'I fJeZm/ ehs/ rJ/ 72000 Bw{fBnK dh iKu eoe/ ;kfJbb j?bE ekov fe;kBK ~ T[gbpX eokJ/ rJ/ jB. ftF/F :'iBktK fJce' B/ ;wZf;nk tkb/ y/soK ftu nkofEe ns/ ftjkfoe feqFh seBheK d/ fJ;s/wkb ~ w{os o{g d/D d/ T[d/F/ Bkb gqd/F d/ T[ZBkt, fJNktk, eZB”i ns/ w[iZcoBro fifbnK ftu @@fwZNh pjkbh ns/ T[sgkdesk ftu tkXk gfo:'iBk## BK dh yk; gfo:'iBktK ubkJhnK jB, fi; ftu fJjBK y/soK ftu c;b-T[sgkdB ns/ fwZNh ;/js ns/ fe;kBK dh nkwdBh ftu pj[s tkXk j'fJnk j?. gq'B:B gq'rokw fJce' d[nkok brksko fe;kB ;GktK, fe;kB d/ y/sK s/ gqdoFB, fe;kB fdt;, c;b

ftuko r'FmhnK ns/ f;ybkJh ns/ ;?o-;gkNk gq'rokw nk:'fis ehs/ ik oj/ jB. fe;kBK ~ y/shpkVh :{Bhtof;NhnK_fo;ou ;z;EkBK ftu x[wk e/ nkX[fBe feqFh seBheh ns/ rqkwhB ftek; dh ikDekoh T[gbpX eokJh iKdh j?, fi; Bkb fe;kB ;wkt/F ftek; tZb tX oj/ jB. f;Nh ezg';N d/ gq:'r ~ tXkT[D dh e'fFF fJce', T[HgqH d[nkok F[o{nksh o{g Bkb f;Nh ezg';N d/ gq:'r d[nkok fwZNh ;/js ;ztoXB dh gfjb ;kb 2016 s'I ehsh rJh j?. fJce' dk fJj gq'rokw Gkos ;oeko d[nkok ;[MkJh rJh f;Nh ezg';N d/ T[g:'r dh :'iBk ~ ;keko eoB dh gfjb d/ o{g ftu fJe nB'yk gq'rokw j?. fJce' d[nkok f;Nh ezg';N dh fe;kBK ~ coh f;ybkJh fdsk ik ojh j?. fJj ezw gqd/F d/ ;ko/ fifbnK ftu eoB dk gq;skt j?. foFhgkb- nfGwfBT{ okJ/ oki ;/b; gqpzXe w[Zy gqpzXe (;/b;) fJce', byBT{

c;b eqKsh 27 5

ngq?b 2017


y/shpkVh

gkbh jkT{; dh y/sh dk fJzNo'veFB ns/ wjZst gk

bh jkT{; dh y/sh fJe yk; f;XKs s/ nkXkfos j? fi;~ rohB jkT{; gqGkt fejk iKdk j?. fJ; f;XKs d/ nB[;ko i/ fe;/ G{-Gkr ~ gkbhfEB iK fe;/ j'o uh} Bkb YZfenk iKdk j?, sK }whB d/ T[; fjZ;/ dk skgwkB Bkowb tksktoD d/ skgwkB s'I 5-7 fvroh ;?INhro/v finkdk ofjzdk j?, skgwkB dk finkdk ofjDk, YZeD tkb/ gdkoE s/ th fBoGo eodk j?. fJj tXdk skgwkB T[; }whBh fjZ;/ ~ ;kb Go y/sh d/ nB[e{b pDk fdzdk j?. YZeD tkb/ gdkoE d/ nkXko s/ fJj ;zouBktK gkbhfEB dk T[g:'r eoe/ pDkJ/ ikD tkb/ YKu/, gkbh jkT{;, eZu dk T[g:'r eoe/ fJ; soQK ;zouBk pDkJh iKdh j? sK T[; ~ rbk; jkT{;, B/N j? sK T[;~ B?N jkT{; efjzd/ jB. fJj ;G soQK dh ftt;EktK ~ nkw GkFk ftu rohB jkT{; fejk iKdk j?. pkrtkBh c;bK d/ T[sgkdB ns/ io{os ftu pj[s coe j?, fJ; coe ~ xZN eoB bJh gozgokrs pkrtkBh d[nkok fizB/ y/sh :'r y/so dh io{os j?, UBh tXdh iB;zfynk ~ wZd/B}o T[gbpX j'Dk n;zGt j?. rohB jkT{; seBhe, T[u T[sgkdesk d/ nkXko s/ xZN y/so s'I finkdk T[sgkdB T[gbpX eokT[D d/ ekfpb j?. i/ d/F ftu toswkB ftu ;pih seBhe dk T[g:'r ehsk ikJ/ sK ;pihnK dh ;kbkBk T[gbpXsk fJe eo'V NB tX ;edh j?. gkbh jkT{; ftu ;pihnK ftu w[Zy s”o s/ yhok, fGzB gqeko dh fFwbk fwou ns/ NwkNo dh y/sh bkGdkfJe j?, id'I fe c[ZbK ftu iop/ok, e'B/oFB ns/ r[bkp nZs s'I finkdk bkGdkfJe f;ZX j'J/ jB. Bkb jh feqFh ns/ g/Iv{ fJbkfenK ftu finkdk o'irko dk ftek; j't/rk, fi;~ f;Zfyns B”i[nkB tor ns/ wfjbktK ngBk ;edhnK jB. fJjBK ftu wBukjh c;b fe;/ th w”;w ftu T[rkJh ik ;edh j?. gkbh jkT{; seBhe s'I gqsh fJekJh y/socb T[sgkd (4-5) r[Dk sK finkdk fwbdk jh j? Bkb jh p/-w”;wh cb ;pihnK ns/ c[ZbK dh ehws th pj[s tfXnk fwbdh j?. fJ; seBhe s'I gqkgs T[sgkdB dh r[DtZsk T[u e'Nh dh j[zdh j?. fJ; gZXsh ~ ngBk e/ f;Zfyns B”i[nkB o'}rko gqkgs eoe/

28 c;bngqeq?bKsh 2017

uzrk g?;k ewk ;edk j.? fe;kBK dh rohB jkT;{ dh ;EkgBk bJh oki ;oekoK dn [ kok bB' th fdsk ik fojk j?. gq'-N/qn g”d fsnko eoBk- gbk;fNe Nq/n iK gq'-Nq/n gbk;fNe dh pDh j'Jh j[zdh j?, fi; ftu ;Zu/ tor/ S'N/ S'N/ ykB/ j[zd/ jB. fJjBK ykfBnK ftu phi gke/ Nq/n ~ ezNo'b ehs/ tksktoD ftu oZy e/ g”d fsnko j' iKdh j?. gq'-Nq/n ftu g”d fsnko eoB d/ j/m fby/ sohe/ jBfwFoB wkfXnw fsnko eoBk- gq'-N/qn ftu fwZNh ofjs wkfXnw Gfonk ikdk j?. fJj wkfXnw fBoiwhfeqs e'e'fgN, gobkfJN ns/ towhe[bkfJN dk fwFoD j[zdk j?. fJj wkfXnw ~ fsno eoB bJh ;kc irQk iK gZe/ coF s/ gkbhfEB ftSk e/, d' srkoh e'e'fgN, fJe srkoh gobkfJN ns/ fJ srkoh towhe[bkfJN gk e/ fJ; fwFoD s/ gkDh fSVeDk ukjhdk j?. gkDh fwbkT[Id/ ;w/I fXnkB oj/ fe fwFoD BK sK ;[Zek ofjDk ukjhdk j? ns/ Bk jh finkdk frZbk oj/. nfij/ fwFoD ~ ;kc ;[Eoh ns/ T[gukfos gq'-Nq/n ftu Go fbnk iKdk j?. fJ; soQK Goh j'Jh Nq/n fpikJh bJh fsnko j[zdh j?. fJ; ifoJ/ okjhI towhe[bkfJN, gobkfJN ns/ e'e'fgN dk nkgDk nkgDk wjZst j[zdk j?. towhe[bkfJN ftu d' fjZ;/ J/b[fwBk ns/ fJe fjZ;k f;fbek j[zdh j? ns/ fJj c?bD tkbh yfDi eb/n j[zdh j?. fJ; dh ib XkoD eg?f;Nh th finkdk j[zdh j?. gobkfJN pkohe ;c/d gkT{vo j[zdk j?, fijVk wkfXnw ftu ;zuko tXkT[Idk j? ns/ Bkb jh wkfXnw dk skgwkB th ezNo'b eodk j?. e'e'fgN ekopfBe gdkoE j'D d/ Bkb wkfXnw ~ pzB e/ oZyD dk ezw eodk j?. gq'-Nq/n ftu fpikJh eoBk- fpikJh eoB bJh T[BZs fe;w d/ ns/ T[gukfos phiK dk fJ;s/wkb eo'. gq'-Nq/n ftu S'N/ S'N/ ykB/ j[zd/ jB. fJe ykB/ ftu phi gkT[Dk j[zdk j?. phi ~ T[Irbh Bkb J/Bh v{zxkJh se jh dpkU fe T[gobk fjZ;/ dh s?n s/ B}o nkJ/. fJ;~ ;wsb ;EkB s/ ns/ iwhB s'I T[go oZyD bJh b'j/ d/ iK beZV d/ ;N?Iv dk fJ;s/wkb eo'.

www.fasalkranti.com


y/shpkVh gq'-Nq/n ftu g”d dk oZy-oykn- fpikJh d/ d' fdB pknd gq'-Nq/n d/ T[go'I nktoD gkbhfEB_Eow'e'b FhN ~ jNk fbnk iKdk j? ns/ fJe fdB SZv e/ fJe fdB gkDh fdsk iKdk j?. gq'-Nq/n ~ ehN o'Xh B?N Bkb pD/ ykB/ ftu oZyDk ukjhdk j? fi; Bkb g”d/ ~ ehV/ ns/ o'r s'I w[es oZfynk ik ;e/. fJ; soQK g”d 25-30 fdB ftu irQk pdbD d/ :'r j' iKdh j?. g”d/ eZYd/ ;w/I sB/ s'I cV e/, gq'-Nq/n d/ ykB/ ~ T[Irbh Bkb T[Zgo tZb u[fenk iKdk j?, fi; Bkb wkfXnw ;fjs g”d Nq/n d/ pkjo nk iKdh j?. nfijh g”d ftu iVK ;c/d Xkr/ dh soQK wkfXnw d/ nk; gk; fbgNhnK ofjzdhnK jB. T[g:[es tksktoD ftu Fkw d/ ;w/I g”d ~ y/s ftu fFcN eo fdsk iKdk j? ns/ g”d bkT[D d/ s[ozs pknd y/s dh f;zukJh ehsh iKdh j?. g”d bkT[D bJh fenkoh fsnko eoBkgkbh jkT{; ftu g”d/ bkT[D bJh, p?v pBkT[D bJh T[; y/so ftu'I ezeo-gZEo ns/ j'o ntF/F jNk e/ iwhB ~ ;wsb eo d/Dk ukjhdk j?. pknd ftu T[E/ 20 NB sbkp dh fwZNh, 1 NB ;Vh j'Jh r'po dh ykd, 1 NB ghbh fwZNh gqsh 1000 tor whNo d/ fj;kp Bkb gk e/ uzrh soQK gkDh Go d/Dk ukjhdk j?. f;zukJh d/ 3-4 fdB pknd o/yKeB eo brGr fJe c[ZN T[uhnK fenkohnK pBkT[DhnK ukjhdhnK jB. fwZNh finkdk frZbh iK finkdk ;[Zeh BjhI j'Dh ukjhdh BjhI sK fenkohnK BjhI pD gkT[DrhnK. fJ; soQK fsnko fenkohnK s/ brGr 10 ;?HwhH dh gos wkfXnw dh fwbkT[Dh ukjhdh j?, fi; ftu

j/m fby/ gqeko ntnt fwbkT[D/ ukjhd/ jBLeo yogstko ns/ g[okDh c;b d/ ntF/F jNk d/ D/ ukjhd/ jB. pknd ftu g{ohnK fenkohnK towh ezg';N- fszB fjZ;/ ~ 40-50 wkJheq'B gkbhfEB Bkb Ye d/Dk towh e[bkfJN- fJe fjZ;k ukjhdk j?. jo fenkoh ftu 7 whNo d/ nzsokb fBzw dh ybh- fJe fjZ;k s/ fJe fJe g?NqhfvF ftu 10 rqkw g'NkFhnK e'e' ghN- fJe fjZ;k gow?rB/N d/ feq;Nb Goe/ oZy d/D/ ukjhd/ jB. bZeV dk p[okdk- fszB fjZ;/ fiE/ fiE/ g?NqhfvF oZyh j'Jh j?, T[E'I gkbhfEB jNk d/Dk ukjhdk j?. T[;d/ pknd fJe pheo ftu uktb dh s{Vh- fszB fjZ;/ cow/ bvhjkfJv b? e/ fJe fJe g?Nqhfvr ftu fenkohnK dh ;zfynk- 18 gkfJnk iKdk j?. fJ;d/ s[ozs pknd gkbhfEB gqsh fenkoh bkT[D tkb/ g”d/- 124 Bkb YZe fdsk iKdk j?, fXnkB oj/ fe g?NqhfvF fJe gkbh jkT{; ftu e[b g”fdnK dh ftu ckow/bvjkfJv gkT[Id/ jh T[; ftu'I s/i r?; frDsh- 2232 fBebdh j?, fijVh ;/js ~ B[e;kB gj[zukT[Idh (50X45 ;?HwhH)- 2232 j?. fJ; bJh s[ozs T[; g?NqhfvF ~ gkbhfEB (50X30 ;?HwhH)- 3350 Bkb YZe e/ oZyD d/ pknd jh d{ih g?NqhfvF ftu ckow/ bvjkfJv gkT[Dh ukjhdh j?. ;zg{oB (50X60 ;?HwhH)- 1680 uzrh soQK fsnko fenkohnK s/ d' fvqg T[guko pj[s ibdh eoBk ukjhdk j?. ckow/fbB bkfJB gqsh fenkoh d/ fj;kp Bkb ftSkT[Dh gkT[D d/ s[ozs pknd g{oh :{fBN ~ xZN' xZN 24 ukjhdh j?. d' fvqg bkfJB d/ ftu 50 ;?HwhH dh xzN/ bJh pzd ofynk iKdk j?. nrb/ fdB d{oh oZyDh ukjhdh j?. pknd ftu fJe fvqg d/ gkbhfEB jNk e/ fenkohnK dh y[dkJh eoe/ Bkb Bkb gqsh 45 ;?HwhH dh d{oh s/ fJe fJe o'gkJh ehsh iKdh j?. fcT{fwr/FB eoB Bkb g”dk bkT[Dk ukjhdk j?. g{oh bkfJB ftu g”d/ fwZNh ftu w”i{d eJh soQK d/ jkBhekoe iht br ikD T[;d/ pknd ;kjwD/ tkbh bkfJB ftu BFN j' iKd/ jB, fi; Bkb c;b ftu xZN s'I d' g”fdnK ftu nkT[D tkbh irQk s/ fJe fJe xZN fpwkohnK bZrdhnK jB. g”dk bkT[Dk ukjhdk j?, fi; Bkb jo g”d/ ~ oki/Ido ;'Bh- ;[o/F e[wko s/bh- vkb{ bkb wkbh b'VhIdh irQk fwb ;e/. d't/I bkfJBK ftu g”d/ - vkH nkoHJ/He”fFe- vkH fto/Ido f;zx nkjwD/ ;kjwD/ BjhI bkT[D/ ukjhd/. oki;EkB feqFh :{Bhtof;Nh, T[d/g[o (wjkokDk gq s kg feq F h ns/ N?eBkb'ih :{Bhtof;Nh, T[d/g[o) gbKNzr p?v; dk fBoiwheoD (fcT{fwr/FB) Jhw/bL sureshkumarteli97!@gmail.com ;G s'I gfjbK fenkohnK dh fBokJh-r[vkJh

o'ue sZE T[bN/ jZE Bkb fbyD tkb/ b'e n”;sB fszB ;kb xZN ihT[Id/ jB.

fe;/ th c[ZNpkb d/ w?u ftu 149-0 dk ;G s'I finkdk ;e'o j?.

c[ZbK ~ i/ ;zrhs ;[DkfJnk ikJ/ sK T[j ibdh tXd/ jB.

BhId Bk nkT[Dk ns/ f;o dod dk fJe ekoB w'pkfJb c'B dk o/vhJ/FB th j?.

jo T[j f;ro/N fi; dk X{znK s[jkv/ ;oho d/ nzdo iKdk j?, s[jkvh fizdrh d/ 11 fwNz xNZ eo fddzk j.?

;{noK dh ;ohoe pBktN nfijh j[zdh j? fe T[j nkekF BjhI t/y ;ed/.

www.fasalkranti.com

c;b eqKsh 29 5

ngq?b 2017


;cbsk dh ejkDh

;zsbkb d/ y/s s/ fJce' d/ gqpzX fBd/F vkH :{Hn?;Hnt;Eh

g[o;eko gqkgs eod/ ;zsbkb

;zsbkb B/ ekfJw ehsh ;pihnK dh y/sh Bkb u”r[Dh nkwdBh dh fw;kb fJ

ce' dh @@fwZNh pjkbh ns/ T[sgkdesk tkXk gfo:'iBk## F[o{ j'D s'I gfjbK wsbp ;kb 2008-2009 se Bhb rK d/ vo Bkb ;zsbkb dh yohc dh y/sh ftu yk; fdbu;gh BjhI ;h. T[j gfjbK gozgokrs y/sh eod/ oj/. n;hI b'eK B/ T[jBK ~ ;pih dh y/sh bJh gq/fos ehsk. T[jBK ~ ;pihnK dh tfXnk T[gi bJh ;zeo phiK d/ wjZst ns/ c;bK dhnK ;zeo gqikshnK dh g”Fe sZsK dh b'V, T[jBK ftu ib gqpzXB ns/ ehV/-fpwkohnK s'I ;[oZfynk pko/ ikDekoh fdZsh sK T[jBK dk efjDk ;h fe j[D se fJjBK uh}K dh ;jh ikDekoh T[jBK ~ BjhI ;h. gfo:'iBk F[o{ j[zd/ jh T[BZs y/sh d/ frnkB dk ;zuko th j'Dk F[o{ j' frnk. fe;kB-ro[Zg p?mK ns/ T[BZs y/sh ftF/ s/ f;ybkJh gq'rokwK d/ pknd feq F h fwq d k-ihoD' T [ d ko d[ n kok T[sgkdesk-tkXk ns/ bkGekoh y/sh d/ gqsh

30 c;bngqeq?bKsh 2017

T[s;kfjs j'J/. ;zsbkb B/ id'I ;kv/ Bkb rZbpks ehsh sk T[jBK B/ g{o/ wB':'r Bkb T[BZs y/sh eoB dk ;zebg d'jokfJnk. ;zsbkb d/ wB ftu e[M BtK eo ftykT[D dh fJZSk B/ ;k~ T[jBK d/ j'o B/V/ j' e/ feqFh dh T[BZs seBheh d/ gquko gq;ko dk w”ek fdZsk. T[jBK dk wzBDk ;h fe j[D T[j gfo:'iBk d/ ftfrnkfBeK d/ ;[MktK nB[;ko jh ;pih dh T[BZs y/sh g{o/ wB':'r Bkb eoDr/ ns/ fJj ftyk d/Dr/ fe T[jBK dk ns/ T[jBK d/ y/sK dh skes eh j?. gsk brkJhJ/ eh ehsk ;zs bkb B/ ;zsbkb B/ tgkfoe y/sh dh gfjb eoe/ fJj fw;kb ekfJw eo fdZsh fe S'Nh i's dk fe;kB th ;zgzB j' ;edk j?. ;kb 2008-09 ftu uko uko fp;tk ftu T[Vd, fsb ns/ jo/ uko/ dh y/sh ehsh. pkeh 12 fp;tk y/s ftu yohc ftu e'Jh c;b BjhI bJh rJh ;h ns/ y/s ykbh

;h. oph ftu e[b 12 fp;tk ftu eDe dh y/sh ehsh. pkeh y/socb ftu pzdr'Gh, NwkNo, po;hw, nkb{, w/Eh ns/ fgnki dhnK c;bK bJhnK. fJ; soQK 12 fp;tk ftu'I 2 fp;tk ftu pzdr'Gh, 5 fp;tk ftu NwkNo ns/ d' d' fp;tk ftu po;hw ns/ nkb{ ns/ fJe fp;tk ftu w/Eh fgnki dh y/sh ehsh. ;kb 2008-09 ftu T[jBK ~ e[b 30,124 o[gJ/ dh F[ZX nkwdBh j'Jh. ;kb 2009-10 ftu gkozgfoe y/sh SZve/ ;zsbkb B/ g{o/ 24 fp;t/ (0H75 J/eV) ~ ;pih d/ y/s ftu pdb fdZsk ns/ ub gJ/ T[BZs y/sh dh okj s/. ;kb 2009-10 ftu ;zsbkb B/ yohc d/ w”;w ftu T[rkJhnK rJhnK c;bK s'I 41,475 o[gJ/ dk F[ZX bkG ewkfJnk. Bkb jh yohc dhnK c;bK fsnko j' ikD d/ pknd g{o/ i'F Bkb oph dhnK c;bK bJhnK fijBK ftu'I 68,345 o[gJ/ dk F[ZX bkG gqkgs ehsk. g{o/ ;kb ftu 24 fp;tk (0H75

www.fasalkranti.com


;cbsk dh ejkDh

;zsbkb d/ y/s dh uZgB eZd{ dh c;b

J/eV) y/socb Bkb 1,09,820 o[gJ/ dk bkG ewkfJnk. Fqh ;zsbkb fJce' d/ F[eor[iko jB feT[Ife fJce' dh fwZNh pjkbh ns/ T[sgkdesk tkXk gfo:'iBk F[o{ j'D d/ pknd jh T[jBK dh ;'u ftu ;ekokswe ;[Xko j'fJnk ns/ T[BZs ns/ bkGekoh y/sh dk ;jh frnkB fwbD d/ pknd jh T[j ;cb j' ;e/. fJj gfo:'iBk d/ bkr{ j'D eoe/ jh T[jBK ~ T[BZs feqFh bJh io{oh frnkB sK fwb jh fojk j?, Bkb jh ;pihnK d/ ;zeo phi ns/ ehV, o'r BkFh dtkJhnK bJh th b'VhIdh nkofEe ;jkfJsk gqkgs j' ojh j.? fJ;d/ fJbktk gfo:i'Bk d/ nfXekohnK dh ;wI/ ;wI/ s/ Tj[BK d/ ys/ s/ wi”d{rh Bkb ;kwfJe frnkB ns/ ioo{h ;bkj fwbd/ ofjD eoe/ Tj[ yk; s”o s/ ckfJdk b? oj/ jB. ;kb 2008-09 ftu ;zsbkb dh ;kbkBk nkwdBh e/tb 30,124 o[gJ/ ;h fijVh fe ;kb 2010 ftu tX e/ 1,09,820 o[gJ/ ns/ ;kb 2010-11 ftu 1,14,432 o[gJ/ j' rJh. ;kb 2011-12, 2012-13, 2013-14, 2014-15 ns/ 2015-16 ftu 115085, 180000, 119000, 117500 ns/ 190000 o[gJ/ ewkJ/. ukb{ ftZsh ;kb ftu uZgB eZd{ dh uzrh c;b j' ikD Bkb fJjBK dh nkwdBh ftu tkXk j' ikJ/rk. fJ; ;kb fJjBK dh po'ebh dh c;b th tfXnk j?. www.fasalkranti.com

;zsbkb B/ ;kb 2013-14 s'I wX{-wZyh gkbB dk ezw th F[o{ eo fdZsk, fi; Bkb fJjBK ~ 15000-20000 o[gJ/ dh nkwdBh j' iKdh j?. ;zsbkb e'b 1 cohiB rK, 1 tZSh ns/ fJe tZSk j?. rK 12-14 bhNo d[ZX fdzdh j? fi; Bkb ;kb Go ftu brGr 54,000 o[gJ/ dk d[ZX fwb iKdk j?. ikBtoK d/ wb-w{so ns/ c;b ntF/FK dh ;w[fus ;KG eoe/ T[j g”Fe sZs ;ztofXs ezg';N ns/ towh ezg';N fsnko eod/ jB. c;bK ftu T[otoeK d/ ;zs[fbs gq:'r bJh T[j ;dk rzGho ofjzd/ jB. BkJhNq'iB, ck;c'o; ns/ g'NkF dh g{osh bJh ;zsbkb :{fonk, vhJ/gh ns/ fwT{o/N nkc g'NkF_BkJhNq'iBL ck;c'o; L g'NkF (12L32L16 iK 10L26L26) dk gq:'r eod/

jB. fize ns/ p'okB fij/ ;{eFw g”Fe sZsK ns/ rzXe d/ gq:'r d/ wjZst ~ th BjhI G[Zbd/. ezg';N ykd dk gq:'r T[j nkgDk Xow ;wMd/ jB. c;b uZeo dk jw/FK fXnkB oZyd/ jB. c;b ;[oZfynk ftu e'Jh u{e BjhI eod/. ;zsbkb B/ gfo:'iBk s'I fwb/ frnkB ns/ nkdkB dk g{ok bkG b? e/ nkgDh nkwdBh ftu uko r[Dk tkXk eo fbnk j?. j[D ;zsbkb fJ; e'fFF ftu j? fe T[jBK ~ feokJ/ s/ e[M y/s fwb ikD sK y/sh dk y/socb tX ikJ/rk ns/ T[jBK dh w/jBs dk g{ok bkG T[jBK ~ fwb ;e/rk. ;zsbkb B/ bx{ ns/ ;hwKs fe;kBK bJh fJe nfijh Biho g/F ehsh j? fe S'Nh i's T[BZs feqFh bJh nfGFkg BjhI ;r'I todkB j? feT[Ife S'Nh i's dk gqpzXB gfotko d/ w?IpoK d[nkok ;zGt j' iKdk j?. fi; Bkb T[jBK ~ o'irko sK fwbdk jh j? Bkb jh y/sh dk you th xZN iKdk j?, fi; Bkb T[jBK dh nkwdBh ftu th ;koEe tkXk j' iKdk j?. Bshi/ ti'I T[jBK d/ ofjD;fjD d/ gZXo ftu th tKfSs ;[Xko j' iKdk j?. vkHe/Hn?BHfstkoh- n?;HghHf;zx

fJzNoB?N s/ ;pih T[sgkdB dk nkdoF wkvb y'idh ;zsbkb dh p/Nh

fJzvhnB ckowo; coNhbkfJ}o e'nkgo/fNt fbfwN/v 8 r'yb/ wkor, byBT{- 226001

c;b eqKsh 31 5

ngq?b 2017


;cbsk dh ejkDh

ftd/F ftu B”eoh SZv wX[fbek B/ ehsh o/Fw dh y/sh ;” B”i[nkB fe;kB f;ZyDr/ wShgkbB d/ r[o

fp

i/ fJB;kB ukj/ sK eh BjhI eo ;edk. T[j th fe;/ ezw ~ eoB dh fJZSk j't/ sK T[;d/ ;kjwD/ e[M th BjhI j?. ukj/ T[j w[Ffeb ftu j't/ iK fco fe;/ d{i/ y/so ftu g?;k feT[I Bk ewk fojk j't/ T[j nkgDh fJZSk d/ nB[;ko ezw eo jh b?Idk j?. fpjko d/ efNjko fib/ d/ cbek d/ rKXh rqkw po/Nk dh wX[fbek u”Xoh B/ 3 ;kb gfjbK bzdB :{Bhtof;Nh ftu gq'c?;o dh B”eoh SZv e/ fgzv bJh e[M eoB dk ;[gBk t/fynk. ;[gBk g{ok eoB bJh wX[fbek B/ fgzv ftu tkg; nk e/ o/Fw d/ g”d/ dh y/sh F[o{ eo fdsh. T[jBK Bkb T[jBK d/ gsh th jB, fijV/ r[VrKt ftu ofj oj/ ;B. fszB ;kb gfjbK wX[fbek cbek ;fEs nkgD/ fgzv nkJh. fJZE'I dh jfonkbh ns/ y/sh B/ T[jBK ~ fJzBk gqGkfts ehsk fe T[j fJE/ ow rJh. fgsk Btb feF'o u”Xoh dk efjDk j? fe T[jBK ~ nkgDh p/Nh s/ wkB j?. T[;B/ ;kY/ gzi J/eV iwhB s/ o/Fw d/ g”d/ dh y/sh dh F[o{nks ehsh j?. fJj iwhB pzio ;h. nZi T[; ftu jo/ Go/ g”d/ bfjbjk oj/ jB. wX[fbek B/ o/Fw d/ g”d/ dh y/sh ~ fdB d'r[Dh, oks u”r[Dh soZeh ehsh. d/F dh fwZNh dh y[Fp{ fJE/ fyZu fbnkJh wX[fbek B/ dZf;nk fe nkgD/ d/F dh fwZNh dh y[Fp{ d/ ekoB T[j Gkos tkg; nkJh. Gkos ftu p[BeoK ;fjs wfjbktK ~ nksw-fBoGo ns/ wip{s pBkT[Dk T[jBK dk we;d j?. fJ; ezw ftu T[jBK d/ wksk fgsk ns/ gfoiBK d/ Bkb T[jBK d/ ftd/F ;kfJzfN;N gsh vkH v/ftv N'B?IN' dk ;fj:'r fwb fojk j?. wX[fbek B/ dZf;nk fe T[j nkgDh e'fFF Bkb fgzv dhnK pkeh n”osK ~ th nksw-fBoGo pBkT[Dk ukj[zdh j?. i/ ;G mhe fojk sK ibdh jh nkgD/ fgzv ftu o/Fw T[d:'r bkJ/rh. wX[fbek B/ fwFB @ub' nkgD/ fgzv tZb# s/ i'o fdzd/ j'J/ ns/ pkg{ d/ ;[gB/ ~ ;keko eoB d/ T[d/F Bkb Gkos ftu p[BeoK ~ wip{s pBkT[D dh mkB bJh j?. fdZbh ftu tZvh G?D s[fbek u”Xoh d/ ;fj:'r Bkb b{w gbKN T[d:'r ns/ nkB bkfJB Fkfgzr ns/ Gkos ftu eJh irQk fdZbh, G'gkb, pzrb”o e'beksk ;fjs eJh tZv/ FfjoK ftu F'n o{w y'be/ o/Fw, ykdh Bkb pD/ j?Ivb{w ns/ ozr-fpozr/ egV/ dh fteoh F[o{ ehsh j?. wX[fbek nZi jikoK p[Beo gfotkoK ~ o'irko d/ ojh j?.

32 c;bngqeq?bKsh 2017

jko d/ ;htkB fibk wZSh ;z;kXB ftGkr, p/o'}rko B”i[nkBK ~ ibdh jh f;ybkJh bJh oki s'I pkjo G/i/rk. fJ;d/ bJh :'iBk pDk bJh rJh j? ns/ p/o'}rko :[teK s'I n?gbhe/FBK bJhnK ik ojhnK jB, sKfe f;ybkJh gkT[D d/ pknd fJj b'e fib/ ftu gJh pzio G{wh s'I ;'Bk T[rk ;eD. nZi th fib/ d/ eJh fjZf;nK ftu iwhB p/eko gJh j'Jh j?, fiZE/ wZSh dk T[sgkdB ehsk ik ;edk j?. eJh B”i[nkB wZSh gkbB eoe/ oki ftu nkgDk BK o”FB eo oj/ jB. fJ; tko ftGkr B/ uko wjhB/ ftu fib/ d/ 125 B”i[nkB fe;kBK ~ wZShgkbB d/ p/jso r[o f;ykT[D dk beF oZfynk j?, fJ;dh f;ybkJh bJh nbr nbr NhwK pDkJhnK ikDhnK jB. ofjD s'I b? e/ G'iB se dh ;[ftXk ;oeko tb'I T[gbpX eokJh ikJ/rh. ftGkr s'I fwbh ikDekoh d/ nB[;ko wkou, ngq?b, wJh ns/ i{B ftu f;ybkJh fdZsh ikJ/rh, fijVh nbr nbr irQk s/ j't/rh. ftGkr s'I fwbh ikDekoh d/ nB[;ko fe;kBK s'I n?gbhe/FBK bJhnK ik ojhnK jB. fJZS[e b'e f;ybkJh gqkgs eoB bJh nkfc; ftu nk e/ ckow Go ;ed/ jB. fJ; f;ybkJh d/ d”okB fe;kBK ~ wZSh gkbB d/ nkX[fBe fNg; ftfrnkfBeK d[nkok fdZs/ ikDr/. T[jBK ~ wZSh d/ T[sgkdB s'I b? e/ T[;dh d/yGkb se d/ r[o dZ;/ ikDr/ sKfe fe;kB T[E'I f;ybkJh gqkgs eo e/ uzrh soQK wZSh gkbD ns/ T[sgkdB eo ;eD. id'I nkX[fBe sohe/ Bkb fe;kB wZSh dk gkbB eoDr/ sK T[sgkdB ftu th nk;kB sohe/ Bkb tkXk j't/rk. Nq/fBzr gqkgs eoB d/ pknd ;zpzfXs fe;kBK ~ ftGkr tb'I gqwkD gZso th T[gbpX eokJ/ ikDr/. fJj gqwkD gZso fe;kBK bJh pj[-T[g:'rh f;ZX j'Dr/. fJE/ j't/rh f;ybkJh fib/ d/ B”i[nkBK ~ f;ybkJh bJh uko ;z;EkBK ftu G/fink ikt/rk. fJjBK ftu r'ftzd tZbG gzs feqFh :{Bhtof;Nh, gzsBro, T[sokyzv ftu 16 s'I b? e/ 25 wkou se f;ybkJh fdZsh ikJ/rh fiE/ 30 b'eK ~ f;ybkJh fdZsh ik ojh j?. fJ;/ soQK dhgBk okfJD f;zx ;fjekfosk f;ybkJh ;z;EkB, gNBk ftu 30 b'eK ~ 27 ngq?b s'I b? e/ 6 wJh se, ekehBkok nKXok gqd/F e/Idoh wZSh f;ybkJh ;z;EkB ftu 25 b'eK ~ 2 s'I b? e/ 11 wJh se ns/ wZSh f;ybkJh ;z;EkB, whmkg[o, gNBk ftu 40 b'eK ~ 28 i{B s'I b? e/ 7 i[bkJh se f;ybkJh fdZsh ikJ/rh. fibk wZSh nkfc;o wFhF Fqhtk;st B/ dZf;nk fe f;ybkJh ~ b? e/ g{oh fsnkoh ehsh rJh j?. fib/ d/ eJh fe;kB uzto dh pzio iwhB s/ f;ybkJh gk e/ wZSh gkbB eo oj/ jB, fijBK B/ nkgDh nkofEe ;fEsh ~ fJ;d/ okjhI ;[Xkfonk j?. fJjBK s'I jh gq/oDk b? e/ j[D fJE'I d/ B”i[nkB th f;ybkJh b?D ftu fdbu;gh ftyk oj/ jB. r'o/nke'mh gqyzv d/ u”Bg[o d/ e[wko oke/F, pVjfonk gqyzv d/ ;z[doh d/ Fesh f;Bjk, wjkokirzi gqyzv d/ B'sB fgzv d/ w}jo[b je, GrtkBg[o jkN d/ wjwdg[o d/ wB'i ;kjBh, okwg[o d/ ftg[b e[wko j?uoh okjhI wZSh dk gkbB eo oj/ jB. fJjBK ftu e[wko oke/F d/ fJE/ 2012 ftu w[Zywzsoh fBfsF e[wko T[jBK dh j?uoh ~ t/yD bJh gjz[u/ ;B. ;zdhg e[wko A ;hBhno gZsoeko A c;b eqKsh, fpjko www.fasalkranti.com



y/shpkVh

fwZNh dh y[Fp{ fes/ r[nku Bk ikJ/ w

B[Zy ~ nkgDk ihtB ubkT[D bJh G'iB dh io{os j[zdh j?. fit/I ;/jswzd ;oho ftu id'I se gqkD Fesh dk ;zuko j? sd se jh T[;~ ihfts fejk iKdk j?. mhe T[;/ soQK fwZNh ~ ;/jswzd oZyD ftu ns/ g”fdnK dk ihtB uZeo ubkT[D bJh fGzB fGzB g”Fe sZsK dh io{os j[zdh j?. fwZNh dh gqkD Fesh (i?fte nzF) fizBh finkdk j't/rh T[Bh jh T[j g?dktko tXkT[D ftu :'rdkB eo ;e/rh, go i/ fe;/ ekoBK eoe/ fwZNh ftu gqkD Fesh_i?fte nzF xZN iK ysw j' ikD sK fwZNh pzio j' ikJ/rh. fwZNh ns/ gkDh ;kv/ ihtB d/ d' e[dosh ;z;kXB jB fijBK dk ;kv/ ihtB Bkb v{zxk ;zpzX j?, go wB[Zy B/ fJjBK e[dosh ;z;kXBK dk d[o T[g:'r eoe/ nkgD/ ns/ d/F bJh fJe rzGho ;wZf;nk g?dk eo fdZsh j?. nZi d/F bJh ;G s'I tZvh u[B”sh j? iwhB dh T[gikT{ Fesh dk xZN j'Dk, f;zfus ib dk pj[s finkdk d'jB, ibtk:{ pdbkn dk c;bK dh g?dktko s/ gqGkt, tXd/ ehV/ ns/ fpwkohnK, o;kfJDK dk nzXkX[zX gq:'r ns/ nzB, ib ns/ jtk ftu tXdk gqd{FD, fi;d/ Bshi/ nkT[D tkbh ghVh s/ ysoBke o{g ftu ;kjwD/ nk ;ed/ jB. tXdh j'Jh nkpkdh dhnK p/f;e io{osK ~ g{ok eoBk ;kvk ;G dk coi j?. d/F dh iB;zfynk nkT[D tkb/ 10 ;kbK ftu 150 eo'V d/ B/V/ s/V/ j'D dk nzdkik j?. okFNoh gZXo s/ jkb/ 80-100 bZy NB g”FD sZs c;bK d[nkok jo ;kb F'fFs ehs/ ik oj/ jB. i/ n;hI g”Fe sZsK dk d'jB xZN Bk eo ;e/ sK feqFh T[sgkd d/ tXd/ beF ~ gkT[Dk n;zGt j' ikJ/rk. go ;G s'I finkdk G{fwek fe;kBK dh j?, fijVh uzrh y/sh gqDkbh ngBk e/

34 c;bngqeq?bKsh 2017

T[gbpX iwh ns/ ib ;z;kXBK dk uzrh soQK gq:'r eoe/ nkX[fBe feqFh seBheK, wFhBheoD nkgBk e/ iwhB ftu j'D tkb/ G?V/ n;oK ~ o'e ;ed/ jB ns/ io{os s'I finkdk bkrs ~ xZN eoe/ ykd nzB T[sgkdB ~ tXkT[D ftu wjZstg{oD G{fwek fBGk ;ed/ jB. nkU n;hI ;G fJ; fdFk ftu fe;kBK Bkb yV/ j'e/ nkgDh fwZNh dh y[Fp{ ~ tkg; fbnkT[D ftu wjZstg{oB edw tXkT[D. fe;kB Gok eh eo ;ed/ jB1H fwZNh gkDh dh iKu- ;G s'I gfjbK fe;kB Gok fwZNh ns/ f;zukJh ib dh iKu eotkT[D, sKfe fwZNh ftu T[gbpX g”Fe sZsK dh wksok_ewh dk nzdkik bkfJnk ik ;e/ ns/ T[otoeK dh T[fus wksok dk T[g:'r eo ;eD. fwZNh ns/ gkDh dk Bw{Bk b?D dk sohek ns/ j'o ikDekoh nkgD/ Bidheh feqFh ftGkr, feqFh ftfrnkB e/Ido Bkb ;zgoe eoe/ b? ;ed/ jB. ;ko/ okiK ftu fwZNh gohyD gq:'rFkbktK ;Ekfgs ehshnK rJhnK jB, fiE'I fJj iKu iK sK w[cs iK pj[s xZN ch; b? e/ ehsh iKdh j?. 2H T[otoeK dk T[fus ns/ ;zs[fbs gq:'r- finkdkso fe;kB :{ohnk dk gq:'r finkdk wksok ftu eod/ jB fi; Bkb ehV/ ns/ fpwkohnK dk gqe'g tXdk j? ns/ iwhB ns/ ib ftu ysoBke o;kfJD tksktoD, ib ns/ iwhB ~ d{fFs eod/ jB. ;zs[fbs gq:'r Bkb Bk e/tb r?o-io{oh bkrs xZN ehsh ik ;e/rh ;r'I iwhB dh ;/js ~ th poeoko oZfynk ik ;e/rk.

www.fasalkranti.com


y/shpkVh 3H

c;b gqpzXB- fe;kB Gok T[fus fe;w dh wksok ns/ phi fpikJh dk ;wK ngBk e/ Bk e/tb g?dktko tfXnk b? ;eDr/ ;r'I j'D tkb/ tksktoDh gqd{FD ~ th o'e ;eDr/. 4H o;kfJDK dk ;jh ns/ T[fus gq:'r- fe;/ th c;b ftu i/ yogstkoBkFh, ehV/ ns/ fpwkoh dk ;jh ;w/I s/, ;jh nt;Ek ftu gq:'r ehsk ikJ/ sK fwZNh dh T[gikT{ Fesh ftu j'D tkbh ewh ~ o'fenk ik ;edk j?. finkdk T[sgkdB dh fJZSk ftu iwhB, ib ns/ tksktoD ftu gqd{FD dk gZXo tfXnk j/. 5H f;zukJh ib dk ;d-T[g:'r- f;zukJh ib fJe e[dosh ;z;kXB j?, fi; dh ;[oZfynk ;kvk ;G dk B?fse coi j?. c;bK dh u'D, c;b uZeo, c;b uZeo ftu dbjBh c;bK dk ;wkt/F, f;zukJh dhnK BthnK s'I BthnK ftXhnK fit/I fvqg gqDkbh, G{whrs f;zukJh gqDkbh, Ngek f;zukJh, ctkok f;zukJh nkfd ngBke/ f;zfus ib dk ;dT[g:'r eoe/ iwhB ftu j'D tkb/ p[o/ n;o ~ o'fenk ik ;edk j?. b/io b?tbo seBhe ngBk e/ 20-30 gqshFs gkDh dh pus ehsh ik ;edh j?. fwZNh ftu ihtKF dh wksok xZN j'D Bkb ib XkoD eg?f;Nh xZN j' iKdh j?. 6H fwZNh dk oZy-oykn- finkdkso fe;kB c;b eNkJh d/ pknd c;b ntF/FK ~ nZr bk fdzd/ jB fi; Bkb fwZNh ftu T[gbpX T[gobh sfj s/ w”i{d i?fte nzF, g”Fe sZs ns/ bkGdkfJe ihtkD{ ;V e/ BFN j' iKd/ jB. eJh fe;kB Gok nkgD/ y/sK s'I 1-3 c[ZN fwZNh

www.fasalkranti.com

T[mtk fdzd/ jB fi; Bkb iwhB dh T[otoesk ns/ T[sgkdesk xZN j' iKdh j?. c;b ntF/F gqpzXB, BthI seBhe dk gq:'r, dbjDh c;bK dk ;wkt/F, ihtkD{ ykdK dk gq:'r, i?fte ykdK_joh ykd fit/i d{ih seBhe ngBk e/ iwhB dh dFk ~ ;[Xkfonk ik ;edk j?. fJjBK ;G ;[MktK ~ ngBk e/ ;k~ nkgD/ ;hfws ;z;kXBK Bkb T[u T[sgkdB b?D tZb edw tXkT[Dk j't/rk. feT[Ife fGzB fGzB ekoBK Bkb nZi d/F dh e[b 23H5 eo'V j?eN/no iwhB ftu'I brGr 16H6 eo'V j?eN/no iwhB yokp j' u[eh j?. finkdk nzB T[sgkdB bJh f;zukJh ib dk T[fus T[g:'r th io{oh j?. ;kvh io{os bJh e[dosh ib dk e/tb 0H5 s'I 1% fjZ;k jh T[gbpX j?. i/ n;hI fJjBK e[dosh iwhBh ;z;kXBK dh ;zGkb eoKr/ sK ;kb 2025 se ykdnzB T[sgkdB 30 eo'V NB j'D dh ;zGktBk ehsh ik ;edh j?. ;k~ jo e'fFF Bkb fJjBK ;z;kXBk ~ ftBkF j'D s'I pukT[Dk j't/rk, feT[Ife fwZNh dh fJe fJzu T[gobh sfj ~ pBD ftu 200 s'I 1000 ;kb se brd/ jB. ;k~ nkgDh fwZNh dh y[Fp{ tkg; eoBh j't/rh, fi;d/ bJh wjkswk rKXh ih dh ejh rZb ~ :kd oZyDk pj[s io{oh j?-

@@iwhB jo/e d/ Gog/N bJh sK T[sgkdB d/ ;edh j?, go fe;/ d/ bkbu bJh BjhI## Bo/Ido e[wko r'fJb feqFh ftfrnkB e/Ido, dkwbk, :w[BkBro (jfonkDk)

c;b eqKsh 35 5

ngq?b 2017


y/shpkVh

jo/ uko/ dh T[g:'frsk y/

sh d/ pdbd/ gfot/F ns/ ezghNhFB eoe/ fe;kBK dk o[MkB Brdh ns/ finkdk nkwdBh tkbhnK c;bK tZb tXdk ik fojk j?. fJ; bJh nZi T[gikT{ y/sh dh iwhB w[y s”o s/ ykd nzB ns/ Brdh c;bK d/ T[sgkdB d/ T[g:'r ftu fbnkJh iKdh j?. id'I fe jo/ uko/ d/ nzsors y/socb xZN j[zdk ik fojk j?. gF{nK ~ jo o'} ;[Ze/ ns/ jo/ uko/ dh io{os T[jBK dh T[wo, ;oho dk Gko, T[sgkdesk iK T[g:'frsk b?tb nkfd d/ nkXko s/ fBoXkfos j[zdh j?. nkw s”o s/ oph c;bK dh eNkJh d/ pknd jo/ uko/ dh ewh j' iKdh j?. d[Xko{ gF{nK s'I finkdk d[ZX T[sgkdB bJh jo/ uko/ dh brksko T[gbpXsk io{oh j?. jo/ uko/ ftu gq'NhB, e?bFhnw, ck;c'o; nkfd sZs T[fus wksok ftu T[gbpX j'D Bkb gF{nK dh d[ZX

36 c;bngqeq?bKsh 2017

T[sgkdB dh skes tXdh j?. uko/ ftu ftNkfwB J/ dh Gog{osk Bkb gF{nK dk fpwkohnK s'I pukn j[zdk j?. dkD/ d/ w[ekpb/ jo/ uko/ ftu g”FfNe sZs xZN you/ ftu nk;kBh Bkb T[gbpX j[zd/ jB. jo/ uko/ ~ @@;kfJb/i## iK @@j/## d/ o{g ftu ;zGkfbnk ik ;edk j?. fijV/ fe;kB GoktK e'b f;zukJh dh ;[ftXk T[gbpX j't/, T[jBK ~ ukok c;bK ~ T[rkT[D dh gfjb eoBh ukjhdh j?. jo/ uko/ dh T[gbpXsk tXD Bkb d[ZX T[sgkdB ftu tkXk j't/rk ns/ fe;kBK dh nkwdBh th tX/rh. yohc ns/ oph d/ e[M g”FfNe jo/ uko/ T[rkT[D dhnK ftXhnK fJ; gqeko jBL itko ukok c;b T[rkT[D dh seBhe itko yohc ftu uko/ dh w[Zy c;b j?. T[BZs gqikshnK ftu'I 7-9 gqshFs se gq'NhB gkJh iKdh j?.

iwhB- d'wN, pb{Jh d'wN ns/ jbeh ns/ n”;s ekbh fwZNh fi;dk ib fBek; uzrk j't/, itko dh y/sh bJh tfXnk j?. itko dhnK T[BZs fe;wK- fwZNh i”I (fonk)ghH;hH-6, ghH;hH-9, :{HghHuoh 1 ns/ 2, gzs uho-3, n? u -4, jfonkDth uoh-171, nkJhHihHn? c HnkoHnkJhHn? w -452, n? ; -427, nkoHnkJh-212, n?cHn?;H277, n?uH;h-136 pj[ eNkB tkbhnK itko gqikshnK- n?wHghH uoh ns/ g{;k uoh-23, n?;Hn?;Hih- 5937 (fwZmh ;[vkB), n?wHn?cHn?;Hn?u-3, gkfJBhno-998 fJ;~ finkdk eNkJh bJh i”I dh ;G s'I tfXnk fe;w wzfBnk iKdk j?. fJ; ftu 5-6 gqshFs gq'NhB j[zdh j? ns/ i”I ftu gkfJnk ikD tkbk ifjo jkJhvq';kfJBe nwb xZN j[zdk j?. fpikJh dk ;wK- i{B_i[bkJh ftu fpikJh eoBk mhe j?. phi do- S'N/ phiK tkbhnK fe;wK ftu phi 30 feHrqkH ns/ d{ihnK gqikshnK dk 50 feHrqkH gqsh j?eN/no oZyDk ukjhdk j?. b'fpnk d/ Bkb 2L1 d/ nB[gks ftu phiDk ukjhdk j?. T[otoe- T[BZs fe;wK ftu 100 feHrqkH BsqiB, 50 feHrqkH ck;c/N, 25 feHrqkH g'NkF gqsh j?eN/no dh io{os j[zdh j?. eNkJh- c;b uko/ bJh 60-70 fdBK ftu eNkJh :'r j' iKdh j?. rtko d/ jo/ uko/ dh c;b T[rkT[D dh ftXh rtko y[Fe y/soK bJh g”FfNe ns/ cbhdko uko/ dh c;b j?. fJ;~ ne;o i”I ns/ pkio/ Bkb fwbk e/ phi ;ed/ jK. rtko dhnK T[BZs fe;wK- NkfJg-2, n? c HUHn? ; -277 ns/ n? u Hn? c H;h-119, n?uHn?cH;h-156, pz[d/b rtko-1, nkJhHihHnkoHnkJh-212-9, pz[d/b rtko-2 fpikJh dk ;wK- gfjbh wkB;{B d/ pknd i{B iK i[bkJh fpikJh dk T[g:[es ;wK j?. phi do- F[ZX c;b bJh 40 feHrqkH gqsh j?eN/no ns/ fwbtK c;b bJh 15-16 feHrqkH gqsh j?eN/no phi do oZyh iKdh j?. T[otoe- 120 feHrqkH n/BHghHe/H gqsh j?H dh do Bkb fpikJh d/ ;w/I gq:'r eoB s/ c;b tfXnk j[zdh j?. T[gi- jo/ uko/ dh n”;s T[gi 200-225 e[fJzNb gqsh j?H fwbdh j?. pkio/ dh ukok c;b pkiok dhnK T[BZs gqikshnK- ;zeo ftu g{;k-322, g{;k-23, ;ze[b ftu oki-171, vpfbT{H;hH;h-75 uko/ bJh T[g:[es jB.

www.fasalkranti.com


y/shpkVh phi do- F[ZX c;b bJh 10 feHrqkH phi ekch ofjzdk j?. fwbtK c;b ftu 2L1 nB[gks ftu pkiok ns/ b'fpnk dh fpikJh ehsh iKdh j?. T[otoe- 100 feHrqkH BsqiB, 50 feHrqkH ck;c'o; ns/ 50 feHrqkH g'NkF gqsh j?eN/no dh do Bkb gq:'r eoBk ukjhdk j?. fJ;d/ bJh 100-120 feHrqkH n?BHghHe/ d/ ;ed/ jK. fpikJh d/ ;w/I 175 feHrqkH :{ohnk gfjbh ns/ d{ih eNkJh bJh fdU. f;zukJh- nkw s”o s/ pkfoF ftu phih rJh c;b ~ f;zukJh dh b'V BjhI g?Idh. T[gi- jo/ uko/ dh n”;s T[gi 400-500 e[zsb gqsh j?eN/no j[zdh j?. po;hw ukok c;b T[sgkdB po;hw uko/ dh fpikJh nes{po d/ gfjb/ gytkV/ ftu eoB Bkb gF{nK ~ jok ukok fd;zpo s'I wJh se fwbdk ofjzdk j?. po;hw wZeh, M'Bk, i”I iK pkiok d/ pknd nk;kBh Bkb phih ik ;edh j?. y/s dh fsnkoh- po;hw dh y/sh ;G iwhBK ftu ehsh ik ;edh j? go nkw s”o s/ Gkoh d'wN fwZNh fi;dh ib Xkoe Fwsk finkdk jz[dh

j?, fJ;dh y/sh bJh ;jh ofjzdh j?. d'-fszB tko j?o' ubk e/ y/sh dh fwZNh G[oG[oh eo b?Dh ukjhdh j?. y/s dk ;wsb j'D po;hw dh y/sh bJh io{oh j?. po;hw dhnK gqikshnK- po;hw dh todkB, i/Hth-1 ns/ thHn?b-1, thHn?b-10, i/Hn?uHth-146 gqw[Zy gqikshnK jB. phi do ns/ phi T[guko- 25-30 feHrqkH phi dh b'V gqsh j?H j[zdh j?. nkw s”o s/ po;hw d/ phi Bkb ek;Bh dk phi fwbkfJnk iKdk j?. uzr/ phi T[sgkdB bJh fJj io{oh j? fe F[ZX phi phfink ikJ/. i/ ek;Bh Bkb fwFfos phi ~ 5-10 gqshFs Bwe fwb/ x'b ftu gkfJnk ikJ/ sK ek;Bh d/ phi gkDh ftu s?oB brd/ jB ns/ T[jBK ~ nk;kBh Bkb nbr ehsk ik ;edk j?. i/ fe;/ y/s ftu gfjbh tko po;hw phih ik ojh j? sK phiD s'I gfjbK po;hw ebuo d[nkok phi dk T[guko eoBk nZs io{oh j?. T[otoe- 30 feHrqkH BsqiB ns/ 80 feHrqkH ck;c'o; gqsh j?eN/no dh do Bkb 175 feHrqkH vhHJ/Hgh ns/ gfjbh, d{ih ns/ shih eNkJh d/ pknd 100 feHrqkH :{ohnk gqsh j?eN/no d/Dk ukjhdk j?. eNkJh- gfjbh eNkJh 50 fdB pknd

eoBk fco 30 fdB d/ nzso s/ eNkJh ehsh ik ;edh j?. fJ; soQK 4-5 eNkJhnK ehshnK ik ;edhnK jB. ;[o/F uzd :kdt- ;'w/Ido whDk UwgqekF gqikgs

ftfdnktku;gsh ftfdnkoEh, T[fdnkB ftfrnkB ftGkr Fqh eoD Bo/Ido feqFh :{Bhtof;Nh, i'pB/o ckow ;jkfJe, y/soh ukok e/Ido, fj;ko feqFh ns/ fe;kB efbnkD wzsokbk ftfdnktku;gsh ftfdnkoEh, F;n ftfrnkB ftGkr

feqFh nB[;zXkB e/Ido, d[orkg[o, i?g[o

Future of farming is Polyhouse

www.fasalkranti.com

c;b eqKsh 37 5

ngq?b 2017


feqFh ekoi

ngq?b wjhB/ d/ y/sh ;pzXh io{oh ezw vkH okw ;to{g pkBk- vkH fdB/F e[wko ;;Zn ftfrnkB ;zGkr GkHfeqHnB[Hg-Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB, BthI fdZbh- 110012

n

gq?b wjhB/ oph c;bK dh eNkJh, rjkJh ns/ yfbjkbK dk ezw fBFgkdB dk wjhBk j[zdk j?, Bkb jh ikfJd dhnK c;bK dh fpikJh ns/ d/yGkb fJ; wjhB/ d/ wjZstg{oB ezw jB. fJ;d/ fJbktk rzB/ dh c;b dh eNkJh ns/ fpikJh dk ezw th Bkb ubdk ofjzdk j?. rowh d/ w”;w dh ;pihnK yk; eoe/ eZd{ tor dhnK dh fpikJh bJh th wjhB/ dh F[o{nks pj[s tfXnk ;wK j?. fJ; bJh gq;s[s b/y ftu ngq?b wjhB/ d/ nzsors fBFgkfds ehs/ ikD tkb/ y/sh d/ ezwK s/ uouk ehsh ik ojh j?. oph c;bK dh eNkJh ns/ rjkJh oph c;bK fit/I eDe, i”I, uBk, wNo ns/ w;o nkfd dh eNkJh ns/ rjkJh dk ezw ehsk iKdk j?. T[go'es c;bK dh eNkJh T[g:[es ;w/I s/ eoBk pj[s io{oh j? BjhI sK fJjBK dh T[gi ns/ r[DtZsk s/ gqshe{b n;o g?Idk j?. i/ eNkJh d/ ;w/I d/o j[zdh j? sK pkbhnK iK cfbnK N[ZN e/ fvr ;edhnK jB. fJ;d/ fJbktk d/o Bkb eNkJh eoB s/ fuVhnK ns/ u{fjnK s'I B[e;kB j' ;edk j?. eDe dh eNkJh nkw s”o s/ jzf;nk Bkb ehsh iKdh j?, go e[M fe;kB fJ;dh eNkJh Feshukfbs :zsoK 9ohgo iK ezpkfJB) Bkb eod/ jB. jzf;nk Bkb eDe dh eNkJh eoB s/ dkD/ ns/ s{Vh d'jK dh B[e;kB xZN j[zdk j?. ezpkfJB wFhB Bkb rjkJh ns/ eNkJh d'jK dk ezw fJeZmk j' iKdk j?. jkbKfe ezpkfJB d[nkok eNkJh ns/ rjkJh eoB Bkb s{Vh dk B[e;kB j[zdk j? go fJ;dh eNkJh Fwsk finkdk j'D eoe/ eNkJh ftu ;w/I ns/ XB dh pus j[zdh j?. wFhB d[nkok eNkJh eoB bJh eDe d/ dkfDnK ftu 20% s'I finkdk Bwh BjhI j'Dh ukjhdh BjhI sK rjkJh mhe soQK BjhI j' gkT[Idh ns/ dkD/ pkbhnK ftu c;/ ofj iKd/ jB. i/ eDe dh c;b dh eNkJh doKsh iK jz;hJ/ Bkb ehsh iKdh j? sK c;b ~ rjkJh s'I 4-5 fdB gfjbK X[Zg ftu ;[ek b?Dk ukjhdk j?. i/ eNkJh d/ ;w/I pkfoF j'D dh ;zGktBk j't/ sK c;b ~ eZN e/ yfbjkB ftu fJeZmk eoe/ ;[ek b?Dk ukjhdk j?. fiE'I se ;zGt j't/ c;b ~ bzp/ ;w/I se yfbjkB ftu BjhI oZyDk ukjhdk ns/ ibdh jh Eo?Fo d[nkok fJ;dh rjkJh eo b?Dh ukjhdh j?. eJh tko y/s iK yfbjkD ftu c;b ~ nZr bkT[D dh ;zGktBk ofjzdh j?. fJ; bJh c;b ~ nZr bkT[D s'I pukT[D bJh b'VhIdhnK ;ktXkBhnK iK fBo'Xe T[gkn eoB/ ukjhd/ jB.

38 c;bngqeq?bKsh 2017

uB/ dhnK gZshnK id'I bkb-G{o/ ozr dhnK j'D ns/ fvZrDk F[o{ eo d/D sK c;b ~ eNkJh :'r wzB b?Dk ukjhdk j?. g”fdnK ~ jz;nk d[nkok eZNe/ fJeZmk eo bU ns/ brGr fJe jcsk X[Zg ftu ;[ekT[D d/ pknd fJ;dh rjkJh eo'. vzfvnK Bkb e[ZN e/ iK p?bK ~ c;b s/ ubk e/ uB/ d/ dkfDnK ~ nbr eo fbnk iKdk j?. eDe d/ Eo?Fo ftu e[M pdbkn eoe/ uB/ dh rjkJh bJh tofsnk ik ;edk j?. wNo dh c;b eZND d/ pknd T[;~ fJe jcs/ se ;[ZeD fdsk ikJ/. fJ; c;b s/ p?bK dh dKn ubke/ dkDk nbr ehsk ik ;edk j?. w;o dh eNkJh dk T[g:[es ;wK sd j[zdk j? id'I cbhnK g{oh soQK ge u[ehnK j'D ns/ g”d/ g{oh soQK ;[e/ Bk j'D. w;o dh eNkJh ;t/o d/ ;w/I eoB Bkb cbhnK dk B[e;kB xZN j[zdk j?. c;b eZN d/ fJe jcs/ se w;o dh c;b ~ yfbjkB ftu ;[ZeD fdsk ikJ/. fJ;d/ pknd p?bK dk dKn ukbe/ dkD/ ~ nbr eo b?Dk ukjhdk j?. fJ; ezw bJh T[g:[es Eo?Fo dk th gq:'r ehsk ik ;edk j?. rowh d/ w”;w ftu wKj ns/ w{zr dh fpikJh oph c;b dh eNkJh ns/ yohc c;b dh fpikJh d/ ftueko brGr 80-90 fdB y/s ykbh gJ/ ofjzd/ jB. T[soh Gkos ftu fJ; T[gbpX ;w/I ftu wKj iK w{zr ~ ;cbskg{ote T[rkfJnk ik ;edk j?. fJe j?H fpikJh bJh 20-25 feHrqkH phi dh io{os j[zdh j?. fpikJh 25-30 ;?HwhH d{o s/ bkfJBK ftu eoBk ckfJd/wzd ofjzdk j?. fpikJh dh v{zxkJh uko s'I gzi ;?HwhH oZyDh ukjhdh j?. phi-ifBs o'rK s'I pukn bJh d' rqkw Ehow iK pkft;fNB ~ gqsh feHrqkH phi ftu fwbk e/ fpikJh s'I fJe jcsk gfjbK T[gukfos eo b?Dk ukjhdk j?. 20-25 feHrqkH BkJhNq'iB ns/ 40-50 feHrqkH ck;c'o; (ghHU) gqsh j?eN/no fpikJh ;w/I e[zvK ftu gk d/Dh ukjhdh j?. fpikJh s'I gfjbK gqGkth okJhi'fpnw d/ Nhe/ Bkb th phi T[guko eo b?Dk ukjhdk j?. T[Vd dhnK fe;wK jB- nkikd T[Vd-1, nkikd T[Vd-2, NkfJg-9, Bo/Ido T[Vd1 ns/ gzs T[Vd-35_w{zr dhnK rowh dhnK fe;wK ftu g{;k ftFkb J/Hn?;Hn?wHn?b-668, g{;k 9531, g{;k ftFkb, n?uH:{Hn?w-2, n?uH:{Hn?w-12, g{;k t?;kyh, ghHvhHn?wH11, ghHvhHn?wH54, gzs w{zr-1 ns/ gzs w{zr-4 nkfd Fkfwb jB. ukok c;bK dh fpikJh rowhnK d/ fdBK ftu jo/ uko/ dh T[gbpXsk

fJe rzGho ;wZf;nk ofjzdh j?. fJ; bJh ykbh j'J/ y/sK ftu ukok c;bK dh fpikJh fJ; ;w/I ibdh eo b?Dh ukjhdh j?. e[M ukok c;bK fit/I- uoh, wZeh, pikok, weuoh, b'fpnk ns/ rtko nkfd dh fpikJh dk fJj ;jh ;wK j?. uzrk ukok T[sgkdB bJh T[BZs fe;wK dh u'D, ykd ns/ T[otoeK dk ;zs[fbs gq:'r, T[g:[es f;zukJh ns/ eNkJh gqpzXB io{oh j?. ukok c;bK dh fpikJh d/ ;w/i y/s ftu b'VhIdh Bwh dk j'Dk pj[s io{oh j? BjhI sK gb/tk bZrD d/ pknd jh y/s dh fsnkoh eoe/ fpikJh eoBh ukjhdh j?. fJjBK c;bK dh fpikJh 25-30 ;?HwhH dh d{oh s/ bkfJBK ftu fszB s'I uko ;?HwhH dh v{zxkJh s/ eoBh ukjhdh j?. i”I, pkiok ns/ wZeh ftu 60-90 feHrqkH BkJhNq'iB ns/ 30-40 feHrqkH ck;c'o; (ghHU) gqsh j?eN/no dk T[g:'r bkGgqd j't/rk. id'I fe dbjDh ukok c;bK (b'fpnk, rtko) bJh 20-25 feHrqkH BkJhNq'iB ns/ 40-50 feHrqkH ck;c'o; (ghHU) gqsh j?eN/no dh do Bkb gq:'r eoBk ukjhdk j?. wZeh dh uko/ bJh T[g:[es fe;wK jBL ncoheB Nkb, i/-1006 ns/ gqskg wZeh uoh 6 ukok pkiok dh T[BZsFhb fe;wK jB- ghH;hHph-164, n?cHphH;h-16, nftek pkiok uoh-2 ns/ nftek pkiok uoh-19. i”I dh fJe eNkJh bJh fe;wK jB- ghH;h-23, n?uH;h-260, n?wHth uoh, gzs uoh 3, gzs uoh 4, g{;k uoh jkJhfpqv-10 ns/ jfonkDk itko (n?;-513). ito dh pj[-eNkJh fe;wK ftu'I n?;Hn?;HihH 59-3, n?;H 59-3 n?;Hn?;Hih 988, jo ;'Bk 855 ns/ ;Hn?;Hn?u-20 n?wHn?c nkfd Fkfwb jB. b'fpnk dhnK T[BZsFhb fe;wK jB- :{HghH;hH 4200, :{HghH;hH 8705, :{HghH;h 9207, pz[d/b b'fpnk-1, pz[d/b b'fpnk-2 nkfd. pz[d/b rtko-1, pz[d/b rtko-2, pz[d/b rtko-3 ns/ rtko eqKsh nkfd rtko dhnK T[BZsFhb fe;wK jB. rzB/ dh fpikJh ns/ d/yGkb T[Zsoh Gkos ftu rzB/ dh fpikJh dk T[g:[es ;wK 15 cotoh s'I 15 wkou d/ wZX wzfBnk iKdk j?. go finkdkso fe;kB rzB/ dh fpikJh oph c;bK dh eNkJh d/ pkd j'J/ ykbh y/sK ftu eod/ jB. fJ; bJh rzB/ dh fpikJh ngq?b-wJh ;w/I ftu ehsh iKdhnK j? fi;~ gAS/sh rzBk wzfBnk iKdk j?. ;/jswzd ns/ o'rofjs rzB/ dk T[gobk nZXk iK fJe fsjkJh fjZ';k fi; ftu ekch Bwh ns/ r[b{e'} T[gbpX j[zdk j?, dk T[g:'r fpikJh ftu eoBk ukjhdk j?. rB/ d/ phi ~ 54 fvroh ;?H skgeqw

www.fasalkranti.com


feqFh ekoi tkb/ gkDh ftu 2H30 xzN/ se T[gukfos eoB s/ phi-ifBs o'rK dk ezNo'b ehsk ik ;edk j?. i/ T[go'es T[guko ;zGt Bk j't/ sK phi ~ 0H2 pkft;NB (200 rqkw gqsh 100 bhNo gkDh) d/ x'b ftu 15 fwzN se oZy e/ T[gukfos eo'. fpikJh d/ ;w/I y/s ftu b'VhIdh Bwh j'Dh io{oh j?. gS/sh fpikJh ftu bkfJB dh d{oh 60 ;?HwhH oZy e/ F[o{nksh g”d ;zfynk ~ tXkfJnk ik ;edk j?. fpikJh dh v{zxkJh 10 ;?HwhH oZyDk T[g:[es ofjzdk j?. i/ fpikJh d/ ;w/I y/s ftu Bwh dh ewh j't/ sK fpikJh d/ s[ozs pknd fJe jbeh f;zukJh eo d/Dh ukjhdh j? ns/ y/s ftu uN nkT[D s/ fJe nZXh r[vkJh eo d/Dh ukjhdh j?. i/ o;kfJfDe ftXh Bkb yogstko ezNo'b eoBk j? sK fpikJh d/ s[ozs pknd J/NqkfiB (2 feHrqkH ;feqn gdkoE) iK w?NqhfpT{fiB (1 feHrqkH ;feqnk gdkoE) ~ 500-600 bhNo gkDh ftu x'b e/ gqsh j?H dh do Bkb fSVe fdU. i/ rzB/ ftu dhwe nkT[D dh ;zGktBk j't/ sK eb'o'gkfJohck; 20 JhH;h dh 6H25n bhNo wksok ~ 1000 bhNo gkDh ftu x'be/ e{vK ftu phi{ rzfBnK d/ T[s/ gqsh j?eN/no dh do Bkb fSVe fdU. gzikp, jfonkDk, oki;EkB, wZX ns/ gZSwh T[Zso gqd/F ns/ T[sokyzv bJh rzB/ dh e'Hn?uH92201, e'H FkH95255, e'H98014, e'HFkH 96268, e'Hgzs 97222, e'H0118, e'H 0238, e'H0124, e'H0239 nkfd fe;wK T[g:[es jB. id'I fe g{oph T[so gqd/F, fpjko, gZSwh pzrkb ns/ Mkoyzv bJh e'H 87268, e'H ;/H 95422, e'H ;/H 96234, e'Hn?bHe/H 94184, e'H0232 ns/ e'H0233 rzB/ dhnK T[g:[es fe;wK jB. joh ykd bJh c;bK dh fpikJh fwZNh ftu i?t gdkoE ns/ g”Fe sZsK dh T[gbpXsk tXkT[D bJh joh ykd dk gq:'r bkGekoh j[zdk j?. joh tB;gsh ;wZroh ~ T[;/ y/s ftu T[rke/ iK fe;/ j'o irQk s'I fbnk e/ y/s ftu fwbkT[D dh gqfeqnk ~ joh ykd d/Dk fejk iKdk j?. rowh ftu joh ykd d/ bJh ;BZJh, ns/ Y?Iu/ dh phi do bVhtko 60-70 ns/ 50-60 feHrqk gqsh j?eN/no oZyh iKdh j?. T[go'es c;bK dh fpikJh ngq?b wjhB/ d/ nzs se io{o eo b?Dh ukjhdh j?. fpikJh d/ ;w/I y/s ftu b'VhIdh Bwh j'Dh ukjhdh j?. fijVhnK fwZNhnK ftu ck;c'o; sZs dh ewh j't/ T[E/ ck;c'o; d/D Bkb fJjBK c;bK dk tkXk uzrk j'D Bkb jo/ gdkoE dh finkdk g?dktko j[zdh j?. joh ykd dhnK c;bK dh y/s ftu gbNkJh fJjBK dh c[Zb pBD dh nt;Ek (fpikJh d/ brGr 50-60 fdB pknd) ftu ehsh ikDh ukjhdh j?. joh ykd d/ gq:'r Bkb yohc ftu bJh ikD tkbhnK c;bK dh T[sgkdesk ftu tkXk j[zdk j?. T[g:[es c;bK jB- ;BZJh, Y?Iuk, rtko, b'fpnk, w{zr iK T[Vd nkfd. ;pihnK nkb{, uBk iK ;o'I nkfd dh eNkJh d/ pknd www.fasalkranti.com

ykbh j'J/ y/sK ftu bsk tkbhnK ;pihnK fit/Ieo/bk, fNzvk, yhok, b”eh, eeVh ns/ s'oh nkfd dh o'gkJh iK fpikJh 100 ;?HwhH s'I 50 ;?HwhH dh d{oh s/ eo'. i/ fJj ;pihnK bk fdZshnK rJhnK jB sK T[jBK ftu io{os nB[;ko f;zukJh ns/ fBokJh r[vkJh dk ezw eod/ oj'. b”eh ns/ yhok ftu jkJhvq'ikfJv ns/ 2,3-5 NqkJh nkUv' p/Bi'fJe n?f;v dh 50 ghHghHn?w (50 fwHrqkw gqsh bhNo gkDh) bhe[nv x'b ~ d' gZsh dh nt;Ek ns/ 4 gZshnK dh nt;Ek ftu d' tko fSVekn eoB Bkb wkdk g[FgK dh ;zfynk tX iKdh j?, fi; Bkb g?dktko ftu tkXk jz[dk j?. w{bh dh g{;k u/seh iK nkoHnkoHvpfbT{ NhH BK dhnK fe;wK dh fpikJh th fJ; wjhB/ ehsh ik ;edh j?. ndoe dh fpikJh bJh gq:[es ezdK ~ pkft;fNB BK dh dtkJh d/ 0H1 gqshFs (1 rqkw dtkJh gqsh bhNo gkDh ftu x'b Bkb 30 fwzN se T[gukfos eoB d/ pknd jh eo'. gZsh tkbhnK c;bK ftu u”bkJh ns/ e[bck dh fpikJh ;fj c;b d/ o{g ftu ehsh ik ;edh j?. fJ; wjhB/ NwkNo dh c;b ftu cb S/de ehV/ s'I B[e;kB j'D dh ;zGktBk ofjzdh j?. fJ;dh ;[zvh eZu/ ns/ ge/ j'J/ cbK ftu S/e eo fdzdh j?. o'eEkw bJh gqGkfts cbK ~ BFN eo d/Dk ukjhdk j?. o;kfJfDe ezNo'b bJh w?bkfEnkB dtkJh ~ 1 fwHbhH gqsh bhNo gkDh ftu x'be/ fSVekn eo'. fSVekn s'I gfjbK ;ko/ fsnko cbK ~ s'V b?Dk ukjhdk j? ns/ fSVekn d/ pknd 3-4 fdBK se cbK dh s[VkJh BjhI eoBh ukjhdh. fJ; wjhB/ rowh w”;w dh fGzvh dh c;b ftu cb bZrD brd/ jB. f;oc jo/ ns/ Bow o/F/ ofjs cbK ~ 3-4 fdB d/ nzsokb s/ s'Vd/ ofjDk ukjhdk j?. finkdk d/o Bkb s'VD s/ cb eV/ ns/ o/F/dko j' iKd/ jB. fGzvh ftu ghbk fFok w'i/e ftFkD{ d[nkok c;b ~ B[e;kB j' ;edk j?. fJ; o'r Bkb gZshnK dhnK fFoktK uwehbhnK ns/ ghb/ ozr dhnK j' iKdhnK jB. cbK dk nkeko S'Nk j' iKdk j?. fJj o'r gqGkfts g”fdnK ns/ yogstkoK ~ BFN eo d/Dk ukjhdk j? ns/ ;z;s[s ehNBkFh d/ gq:'r Bkb ;c/d wZyh s/ ezNo'b ehsk ikDk ukjhdk j?. fJ; ;w/I fgnki dh y[dkJh th F[o{ j' iKdh j?. fXnkB oj/ fe y[dkJh g{oh gZeD s/ jh eo'. fJ;dh gSkD bJh g”fdnK dh rodB ;[Ze rJh j't/ ns/ jokgB ysw j' frnk j't/, fJj nt;Ek mhe ofjzdh j?. bj;[D dh y[dkJh fJ; wjhB/ ehsh ik ;edh j?. y[dkJh d/ 10-15 fdB gfjbK f;zukJh pzd eo d/Dh ukjhdh j?. GzvkoD gZshnK ;fjs jh eoBk ukjhdk j?. fFwbk fwou dh c;b ftu fBokJh r[vkJh eod/ ofjDk ukjhdk j?. io{os nB[;ko c;b ftu

7-10 fdBK d/ nzsokb s/ jbeh f;zukJh eod/ ofjDk ukjhdk j? ns/ f;zukJh d/ pknd BkJhNq'iB dh pkeh nZXh wksok dk p[oekn eo fdU. i/ ehfVnK dk gqe'g j't/ sK o'r'o 30 JhH;h dh 1H25 bhNo wksok ~ 500-600 bhNo gkDh ftu x'b e/ fSVekn eo'. i/ fJ;d/ pkti{d ehfVnK ~ gqGkth ezNo'b Bk j't/ sK 10-15 fdB d/ nzsokb s/ fJ; dk fSVekn d'jokfJnk ik ;edk j?. fXnkB oj/ cbK dh s[VkJh ns/ dtkJh fSVekn d/ ftu 6-7 fdB dk ck;bk io{o j't/. eNjb d/ cbK ftu rbB o'r br ;edk j?. fJ;dh o'eEkw bJh fize ekop'w/N e/ 0H200H25 gqshFs x'b dk fSVekn ;z;s[s ehsk frnk j?. pkr fBzp{ torh cbK ~ fvZrD s'I o'eD bJh 2,4vh, e/ 10 ghHghHn?w (10 fwHrqkH_bhNo gkDh) x'b dk fSVekn eo'. nKtb/ ns/ po;ks ftu bkJ/ rJ/ d{i/ pkrK ftu f;zukJh ns/ fBokJh r[vkJh dk ezw eod/ oj'. ;w/I ;w/I s/ t/b ns/ gghsk d/ cbK dh s[VkJh eoe/ T[jBK ~ piko ftu t/uD bJh G/i'. nzp d/ pkrK ftu fBoXkfos wksok ftu g”Fe sZsK dk gq:'r io{oh j?. fJe ;kb d/ g”d/ bJh 50 rqkw BkJhNq'iB, 250 rqkw ck;c'o; ns/ 500 rqkw g'NkF dk gq:'r eoBk ukjhdk j?. io{os nB[;ko f;zukJh ns/ fBekJh- r[vkJh th eod/ ofjDk ukjhdk j?. nzp d/ cb fvrD s'I o'eD bJh n?BHJ/HJ/H d/ 15 ghHghHn?w (15 fwHrqkw gqsh bhNo gkDh) x'b dk fSVekn eo'. Bkb jh nzp d/ cbK dk nkeko tXkT[D bJh 2% :{ohnk d/ x'b dk fSVekn ehsk ik ;edk j?. rowhnK d/ c[bK fit/I fifBnk, g'ou[bkek ns/ e'funk d/ g”fdnK dh f;zukJh, fBokJh r[vkJh eod/ ofjDk ukjhdk j?. rb”fvUb; d/ ;gkfJe eZND d/ 40-45 fdB pknd xBezNK dh y[dkJh, fc SK ftu ;[ekT[Dk, ;ckJh, ro/fvzr d/ pknd 5% n?b;kB X{b ns/ 0H2 gqshFs w?Ie'i/p gkT{vo Bkb T[gukfos eoe/ T[;/ fdB e'bv ;N'o ftu Gzvkfos eo b?Dk ukjhdk j?. oiBhrzXk ns/ r[bkp ftu fJe jcs/ d/ nzsokb s/ f;zukJh ns/ fBokJh r[vkJh eod/ oj'. Bkb jh ;[ZehnK NfjDhnK ~ th eZNd/ ofjDk ukjhdk j?. gkg[bo d/ g”fdnK ns/ Bo;oh dh 15 fdB d/ nzsokb s/ f;zukJh ns/ fBokJh r[vkJh eoBh ukjhdh j?. i/ g”fdnK ftu dhwe dk gqe'g j't/ sK fJ;d/ bJh eb'ogkfJohck; fJe bhNo gqsh j?H dh do Bkb f;zukJh Bkb gq:'r eo ;ed/ jK.

c;b eqKsh 39 5

ngq?b 2017


w/oh o;’Jh

o;'Jh ckfJd/wzd ;”Im d/ bZv{

fwmkJh ftu bZv{ sK ;G ~ g;zd jB, go ckfJd/ tkb/ bZv{ xZN jh ykd/ iKd/ jB. fJE/ n;hI dZ; oj/ jK ;”Im d/ bZv{ dh o?f;gh fi; ~ ykD Bkb s[jk~ eJh ckfJd/ j'Dr/. ;wZroh 100 rqkw ;”Im 250 rqkw pdkw gkT{vo 100 rqkw Bkfonb gkT{vo 500 rqkw r'Id 300 rqkw fxU

fJe uwZu fJbkfJuh gkT{vo 2 eg nkNk 1 eZg ;[Ze/ w/t/ (eki{, fuo”Iih, feFfwF, fg;sk eZN/ j'J/) ftXh · whvhnw nKu ftu eVkjh ftu r'Id gk e/ G[zB'. id'I fJjBK dk nkeko c[Zb e/ d'r[Dk j' ikJ/ sK r?; pzd eo fdU. r'Id ~ mzvk j'D d/ pknd dodok gh; bU.

www.fasalkranti.com

·

j[D fJ;/ eVkjh ftu E'Vk fijk fxU gk e/ · wZXw nKu s/ ;[fBjok j'D se nkNk G[zB'. fJ;~ eZY e/ gb/N ftu oZy bU. fco eVkjh ftu r[V gk e/ fgxbD bJh gkU.

40 c;bngqeq?bKsh 2017

id'I r[V fgxb ikJ/ sK nKu pzd eoe/ fJ; ftu nkNk, r'Id, ;'Im, Bkfonb gkT{vo, pdkw gkT{vo, ;[Ze/ w/t/, fJbkfJuh gkT{vo ns/ pfunk fxU gk e/ uzrh soQK fwe; eo bU.

·

fsnko fwFoD Bkb bZv{ pDk bU. vZp/ ftu Go e/ oZy' ns/ o'i ;t/o/ d[ZX Bkb ykU.

www.fasalkranti.com


;/jsH

j[D g[oFK bJh th t}B tXkT[Dk j' frnk nk;kB Gk

os ftu ofjD tkb/ jo g[oF dh ;G s'I nfjw ;wZf;nk j? T[;dk tiB. g[oFK dk t}B nk;kBh Bkb BjhI tX gk fojk j? ns/ T[j gsb/ jh ofj iKd/ jB. wfjbktK dh soQK jh g[oFK dk th nfijk tor j? fijVk nkgD/ d[pb/gD s'I go/FkB j[zdk j?. e[M wod nfij/ jB fijBK ~ pj[s G[Zy brdh j? ns/ T[j nkgDk tiB tXkT[D ftu n;woE j[zd/ jB. nfij/ b'eK ~ ;wM BjhI nkT[Idk fe T[j tiB fet/I tXkT[D ns/ fejV/ fNg; ngBkT[D. s[jk~ d; d/JhJ/ fit/I n”osK d/ tiB tXkT[D bJh fJe yk; vkfJN gbkB fsnko ehsk iKdk j? mhe T[t/I jh g[oF th nkgDk tiB tXkT[D bJh tiB tXkT[D tkb/ gq'NhB b? ;ed/ jB. fijV/ g[oFK ~ tiB tXkT[D dh io{os j[zdh j?, T[jBK ~ nkgD/ vkfJN gbkB s/ yk; fXnkB d/Dk ukjhdk j?. nkU ikDhJ/ g[oFK bJh tiB tXkT[D tkb/ nkjko· g[oFK ~ Gko tXkT[D bJh ;G s'I gfjbK ukjhdk j? fe T[j fdB ftu fszB tko G'iB b?D ns/ G'iB eoB s'I gfjbK ns/ pkd ftu toe nkT[N eoBk Bk G[ZbD. · ;ohoe T{oik gkT[D bJh iK finkdk n?Boih gkT[D bJh s[jk~ nkgD/ G'iB ftu ekop'jkJhvq/N; dh wksok tXk d/Dh ukjhdh j?. fJ;d/ sfjs s[;hI nBki, uktb, gk;sk, cb ns/ ;pihnK dk ;/tB eo ;ed/ j'.

www.fasalkranti.com

·

·

·

· ·

nkgD/ G'iB ftu'I c?Nh ykd gdkoEK ~ eZYe/ T[jBK dh irQk gq'NhB Bkb Gog{o ykd gdkoE Fkfwb eo'. ;pihnK, cb, ;/w, pokT[B okfJ;, eDe_nBki fij/ g”Fe sZs :[es ykd gdkoE tiB tXkT[D ftu bkGekoh j[zd/ jB. d' gh; pokT[B pq?v wZyD d/ Bkb, fszB nzfvnK dk nkwb/N, gBho d/ gh; ns/ ;pihnK. ;bkd, i{;, ;{g ~ th Fkfwb eo ;ed/ jK. s[;hI B'Bt?i ykUr/ sK s[jk~ tiB tXkT[D ftu finkdk nk;kBh j't/rh. eDe nkXkfos nBki, eDe d/ fp;e[N ns/ ugksh, dkbK, cbhnK, pkio/ dh o'Nh, pokT[B okfJ;.

· ·

· ·

·

fJe uwZu wZyD d/ Bkb Fkekjkoh ns/ wk;kjkoh ;{g. ;[Ze/ w/t/, uktb, cbK dk e;Nov, Ffjd, r[V, ;[Ze/ rkio, ;bkd. n?INhnke;hv?IN Bkb Gog{o nyo'N, pdkw, nziho ;fjs d{i/ w/t/. gBho ;?Ivftu Bkb Fkekjkoh g[bkt, fponkBh ns/ GotK goKm/ tiB tXkT[D bJh sb/ j'J/ gkgV, nuko, e'bv fvqze, fug; ize c{v fJ;/ soQK dhnK d{ihnK uhiK s'I puDk ukjhdk j?. i/ s[;hI tiB tXkT[D bJh nkjko b? oj/ j' sK s[jk~ nkgD/ tiB dk foekov oZyDk io{oh j?. nfij/ ftu wjhB/ ftu d' tko tiB u?e eo'. fJj ;G gdkoE b?D Bkb s[;hI nk;kBh Bkb tiB tXk ;ed/ j'.

c;b eqKsh 41 5

ngq?b 2017



Haryana: 7087438486



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.