ﻣﻘﺪﻣﻪ :
ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي وﺟﻮد دارد ،ﺣﻘﻮق ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد و در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ دوﻟﺖ ﻫﺎ وﺿﻊ ﻣﻘﺮراﺗﻲ را ﺑﺮاي ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻨﻈﻢ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻔﻴﺪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ،ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺮرات درﺑﺎره ي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﻧﻘﺺ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ،ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد و ﺿﻤﺎﻧﺖ اﺟﺮاﻫﺎي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﻧﻴﺰ ﻋﻠﻴﻪ آﻧﺎن اﻋﻤﺎل ﮔﺮدد ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﺿﻤﺎﻧﺖ اﺟﺮاﻫﺎ از ﻧﻮع ﻛﻴﻔﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪدر دوران اوﻟﻴﻪ ﺿﻤﺎﻧﺖ اﺟﺮاﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺖ و ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ،ﻟﻴﻜﻦ ﺑﻪ ﻣﺮور اﻳﻦ ﻣﺠﺎزات ﻫﺎ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﮔﺸﺘﻨﺪ اﻛﻨﻮن ﻫﺪف از اﺟﺮاي ﻣﺠﺎزات ﻫﺎ اﻫﺪاﻓﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺑﺸﺮدوﺳﺘﺎﻧﻪ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺑﺰه ﻛﺎر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮدي ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺑﺮاي اﺻﻼح و ﺑﺎزﺳﺎزي ﺧﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ،ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﭼﻨﺎن ﭼﻪ ﻣﺠﺎزات ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻫﺪف ﺳﺰادﻫﻲ و ﻋﺒﺮت آﻣﻮزي و ارﻋﺎب اﻧﮕﻴﺰي در ﺳﺎزﮔﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺠﺪد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺰه ﻛﺎر و اﺻﻼح او ﻗﺪم ﺑﺮدارد ،ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻛﻴﻔﺮ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد .اﻣﺮوزه در ﻣﻴﺎن ﻣﺠﺎزات ﻫﺎ » ﺣﺒﺲ « ﺑﻴﺶ از ﻫﻤﻪ رواج دارد و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روﺷﻲ ﺑﺮاي اﺻﻼح و ﺑﺎزﺳﺎزي ﻣﺠﺮم ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ رود ،وﻟﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺟﺮم ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ » ﺣﺒﺲ « ﺑﺮاي از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن رﻳﺸﻪ ﻫﺎي ﺟﺮم ﻓﺎﻳﺪه ﺑﺨﺶ ﻧﺒﻮده و ﻧﻴﺴﺖ ،ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺪﺗﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ را از ﺧﻄﺮ وﺟﻮد ﻣﺠﺮﻣﺎن و ﺗﺒﻪ ﻛﺎران ﻣﺼﻮن ﻧﮕﻪ ﻣﻲ دارد ) اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺎ ﺻﺮف ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺳﺮﺳﺎم آور ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ ( وﻟﻲ ﭘﺲ از آزادي از زﻧﺪان ﺗﺎزه ﻣﺸﻜﻼت زﻧﺪاﻧﻲ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﺮوع ﻣﻲ ﺷﻮد .ﺣﺒﺲ رﻓﺘﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻓﻌﺎل ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ،ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭘﺲ از ﺣﺒﺲ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﺳﻮء ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﻴﻜﺎر ،ﺑﻲ ﻣﻬﺎرت و ﻣﻄﺮود ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﺿﻤﻦ اﻳﻨﻜﻪ در دوران ﺗﺤﻤﻞ ﺣﺒﺲ ﻧﻴﺰ اﮔﺮ ﻣﺤﻴﻂ زﻧﺪان ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻧﻴﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺑﺎزﺳﺎزي ﻣﺠﺮم را ﻓﺮاﻫﻢ آورد .ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن از اﻋﻤﺎل اﻳﻦ ﻣﺠﺎزات ﺧﻮدداري ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ در ﻧﻈﺮ دارﻳﻢ ﺑﺎ ﺑﺮﺷﻤﺮدن آﺳﻴﺐ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﺒﺲ ﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﺧﺼﻮﺻﺎ ﻛﻮﺗﺎه و ﻣﻮﻗﺖ ﻧﻈﺮ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮ ﻗﻀﺎت را در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻛﺸﻮر ﺗﻐﻴﻴﺮ داده و ﺑﺴﻤﺖ ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺣﺒﺲ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺳﻮق دﻫﻴﻢ ﻟﺬا در وﻫﻠﻪ اول ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺠﺎزات ،ﺣﺒﺲ و اﻧﻮاع آﻧﺎن اﺷﺎره و ﺳﭙﺲ در ﺧﺼﻮص ﻋﻠﻞ ﻧﺎﻛﺎرآﻣﺪي ﺣﺒﺲ و راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺠﺎزات ﻫﺎي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آن ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ . ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺠﺎزات : ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎ در واﻗﻊ ﻧﻮﻋﻲ واﻛﻨﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﺪﻳﺪه ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ اﺳﺖ ،ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ رواﺑﻂ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم و ﺣﻔﻆ اﺳﺎﺳﻲ ﺗﺮﻳﻦ ارزﺷﻬﺎي ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮرواﺑﻂ آﻧﻬﺎ ،ﻧﺎﭼﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻓـﺮاد ﻫﻨﺠـﺎر ﺷـﻜﻦ واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ .اﻳﻦ واﻛﻨﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس اﺻﻮل دﻗﻴﻖ و ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎﺷﺪ.
1
ﺑﺎ اﻳﻦ وﺻﻒ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن اﻣﻮر ﺟﺰاﻳﻲ ﻣﺠﺎزات را اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ » :ﻣﺠﺎزات ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﺗﻨﺒﻴﻪ و ﻛﻴﻔﺮي ﻛﻪ ﺑﺮﻣﺮﺗﻜﺐ ﺟﺮم اﻋﻤﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد«.١
ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺠﺎزات در ﻣﺠﺮم : ﺑﺎ دﻗﺖ در ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺠﺎزات ﻣﻲ ﺗﻮان ﭘﻲ ﺑﺮد ﻛﻪ :
اوﻻَ :ﻣﺠﺎزات در ﻣﺠﺮم اﻳﺠﺎد ﺗﺮس و ﻫﺮاس ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﮔﻠﺪوزﻳﺎن در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ :ﻛﻴﻔﺮ ﻣﺮﻋﻮب ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ .ﻋﺎﻣـﻞ ﺗـﺮس و ارﻋـﺎب ﻧﻘـﺶ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ دارد .اﺻﻮﻻَ ﺑﺸﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻴﺎت ،آزادي ،ﻣﺎل ،ﺣﻴﺜﻴﺖ وآﺑﺮوي ﺧﻮد ﻋﻼﻗﻪ دارد .ﺳـﻠﺐ اﺣﺘﻤـﺎﻟﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻣﻮاﻫﺐ اﻟﻬﻲ ﻧﮕﺮان ﻛﻨﻨﺪه و ﺑﻴﻢ آور ﺑـﻮده و ﺧﻮدوﺳـﻴﻠﻪ اي اﺳـﺖ ﺑـﺮاي ﺑﺎزداﺷـﺘﻦ ﺷﺨﺼـﻲ ازﺗﻌﺪي و ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ ﺣﻘﻮق دﻳﮕﺮان و ﻧﻴﺰ ﺟﺎﻣﻌﻪ. 2 ﺛﺎﻧﻴﺎً :ﻣﺠﺎزات آزار دﻫﻨﺪه اﺳﺖ ﻣﺠﺮﻣﻲ ﻛﻪ درد و ﻧﺎراﺣﺘﻲ را ﺑﻪ دﻳﮕﺮي ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﺮده از ﻧﻈﺮ ﻋﻘـﻞ و ﺷـﺮع ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ آزاد و درد ﻣﺠﺎزات را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ .ﻟﺬا ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ در ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎي اﺳـﻼﻣﻲ ﻣﺴـﺌﻠﻪ ﻗﺼـﺎص ﻳـﺎ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ وﺟﻮد دارد و ﻳﺎ در ﺗﻌﺰﻳﺮات ﻗﻀﺎت ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺟﺮم ،ﻣﺠﺎزاﺗﻲ در ﺧﻮر ﺟﺮم ارﺗﻜﺎﺑﻲ ﺑﺮاي ﻣﺠﺮم ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻛﻪ ﻓﺮد ﻣﺠﺮم ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺎراﺣﺘﻲ و آﺳﻴﺐ دﻳﮕﺮي ﺷﺪه ﻣﺠﺎزات ﺷﻮد. ﺛﺎﻟﺜﺎً :ﻣﺠﺎزات ﻧﻮﻋﻲ ﺗﺤﻘﻴﺮﻓﺮد ﺑﺰﻫﻜﺎر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ .ﻓﺮدي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ در اﺛﺮ ﺟﺮم آﺳﻴﺐ رﺳﺎﻧﺪه اﻳـﻦ آﺳـﻴﺐ رﺳﺎﻧﻨﺪه ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺼﻮن از ﺗﺤﻘﻴﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻧﻮﻋﻲ از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﺮ از ﻃﺮﻳﻖ اﺟﺮاي ﻣﺠﺎزات در ﻣﻼء ﻋﺎم و ﻳﺎ اﻧﺘﺸﺎر آن از ﻃﺮﻳﻖ رﺳﺎﻧﻪ ﻫـﺎي ﮔﺮوﻫـﻲ و ﻳـﺎ ﺣﺘﻤﻲ ﺟﻠﻮه دادن ﻣﺠﺎزات و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ آن اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ. راﺑﻌﺎً :ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎي ﻧﻮﻋﻲ ﺟﺒﺮان ﺿﺮر وارده از ﻃﺮف ﻣﺠﺮم اﺳﺖ .و ﻣﺠﺮم را ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت وارده ﺑﻪ ﻓﺮد و اﺟﺘﻤﺎع ﻣﻲ ﻛﻨﺪ .ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎ در ﺗﺮﻣﻴﻢ و ﺟﺒﺮان ﻋﻴﻦ ﺻﺪﻣﻪ وارد ﺷﺪه ﻧﺎﺗﻮان ﻫﺴـﺘﻨﺪ وﻟـﻲ ﺑـﻪ ﻫﺮﺣﺎل وﺳﻴﻠﻪ اي ﺑﺮاي ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺟﺮا ﺷﺪن ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ و ﺻﻴﺎﻧﺖ ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد و ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ . ﻣﻄﻠﺐ دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ،آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﻮدن رﻧﺞ و ﺗﻌﺐ در ﻣﺠﺎزات ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻤﺎﻳﺰ آن ﺑﺎ اﻗﺪاﻣﺎت ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي و ﺗﺪاﺑﻴﺮ اﻣﻨﻴﺘﻲ .
اﺳﺖ .زﻳﺮا اﻳﻦ اﻗﺪاﻣﺎت و ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﺗﻮام ﺑﺎ رﻧﺞ و ﺗﻌﺐ ﻧﻴﺴﺖ اﻧﻮع ﻣﺠﺎزات
ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎ از ﺟﻬﺎت ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد اﺷﺎره ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ: اﻟﻒ ( ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎ از ﻟﺤﺎظ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ: -١د د ،ا )ﺡ ق ی ( ،ﺕ* ان ،اﻥ ' رات $دوﺱ ،١٣-٨ ،ج ،٢ص١ -٢ر ،5.د 4وزی ن ،ای ج) ،ﺡ ق 8ا 6 7ای ان( ،ج ،١ص-٧
2
-١ﻣﺠﺎزات اﺻﻠﻲ :ﻗﺼﺎص در ﻗﺘﻞ -٢ﻣﺠﺎزات ﺑﺪﻟﻲ :ﻛﻴﻔﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺷـﺮاﻳﻂ ﺧـﺎص ﺟـﺎي ﻛﻴﻔﺮاﺻـﻠﻲ را ﻣـﻲ ﮔﻴـﺮد ﻣﺜـﻞ ﭘﺮداﺧـﺖ دﻳـﻪ درﺻﻮرت ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻗﺘﻞ -٣ﻣﺠﺎزات ﺗﺒﻌﻲ :ﻣﺠﺎزاﺗﻲ را ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺣﻜﻢ اﺻﻠﻲ ،ﻣﺠﺮم ﺑـﺪان ﻛﻴﻔـﺮ ﻣـﻲ ﺷـﻮد ،ﺧـﻮاه ﺣﻜـﻢ ﺑـﻪ ﻣﺠﺎزات اﺻﻠﻲ ﺻﺎدر ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ ،ﻣﺜﻞ ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ ﻗﺎﺗﻞ از ارث -:ﻣﺠﺎزات ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ :ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎﻳﻲ را ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﺮم ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ ﺑﻪ ﻣﺠﺎزات اﺻﻠﻲ ،ﺑﺪان ﻧﻴﺰ ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﺜﻞ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در ﻣﺎﻫﻬﺎي ﺣﺮام ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻗﺘﻞ ﺷﺪه ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﺮداﺧﺖ دﻳﻪ ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻳﻚ ﺳﻮم آن ﻧﻴﺰ ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲ ﮔﺮدد.3 ب( ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎ از ﺟﻬﺖ ﻧﻮع ﺟﺮم و ﺑﺮﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ: -1ﺣﺪود -2ﻗﺼﺎص -3دﻳﺎت -4ﺗﻌﺰﻳﺮات -5ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎي ﺑﺎزدارﻧﺪه.٤
ﺣﺪ :ﺑﻪ ﻣﺠﺎزاﺗﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻮع و ﻣﻴﺰان و ﻛﻴﻔﻴﺖ آن در ﺷﺮع ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ.5 ﻗﺼﺎص :ﻛﻴﻔﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﻲ ﺑﻪ آن ﻣﺤﻜﻮم اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺟﻨﺎﻳﺖ او ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ.6 دﻳﻪ :ﻣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻃﺮف ﺷﺎرع ﺑﺮاي ﺟﻨﺎﻳﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ.7 ﺗﻌﺰﻳﺮ :ﺗﺎدﻳﺐ و ﻳﺎ ﻋﻘﻮﺑﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻮع وﻣﻘﺪار آن در ﺷﺮع ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺸﺪه و ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺣﺎﻛﻢ واﮔﺬارﺷﺪه اﺳـﺖ از ﻗﺒﻴﻞ ﺣﺒﺲ وﺟﺰاي ﻧﻘﺪي و ﺷﻼق ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺷﻼق ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ازﻣﻘﺪار ﺣﺪﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ.8 ﻣﺠﺎزات ﺑﺎزدارﻧﺪه :ﺗﺎدﻳﺐ ﻳﺎ ﻋﻘﻮﺑﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻃﺮف ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﻆ ﻧﻈﻢ و ﻣﺮاﻋـﺎت ﻣﺼـﻠﺤﺖ اﺟﺘﻤﺎع در ﻗﺒﺎل ﺗﺨﻠﻒ از ﻣﻘﺮرات و ﻧﻈﺎﻣﺎت ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد از ﻗﺒﻴﻞ ﺣﺒﺲ ،ﺟﺰاي ﻧﻘﺪي ،ﺗﻌﻄﻴـﻞ ﻣﺤﻞ ﻛﺴﺐ ،ﻟﻐﻮ ﭘﺮواﻧﻪ و ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ از ﺣﻘﻮق اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺎﻣﺖ در ﻧﻘﻄﻪ ﻳﺎ ﻧﻘﺎط ﻣﻌﻴﻦ و ﻣﻨـﻊ از اﻗﺎﻣـﺖ در ﻧﻘﻄﻪ ﻳﺎ ﻧﻘﺎط ﻣﻌﻴﻦ و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن.9 ج( ﻛﻴﻔﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد : -١ﻛﻴﻔﺮﻫﺎي ﺑﺪﻧﻲ :ﻣﺜﻞ ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ،ﻗﻄﻊ دﺳﺖ -٢ﻛﻴﻔﺮﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ :ﻣﺜﻞ ﻣﺼﺎدره اﻣﻮال ،دﻳﻪ -٣ﻛﻴﻔﺮﻫﺎي رواﻧﻲ :ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﺑﻴﺦ ،ﺗﻬﺪﻳﺪ ، ١٠ﺧﻠﻊ ﻟﺒﺎس
- ٣ر ،5 .ﺱ=* ) 7 6 ،زﻥ ان از دی @ 4اﺱ?م( ،ص ٣-و.٣٧ 6 -٤د@ ،١٢ق.م.ا B6،ب .١٣٧٠ 6 -٥د@ ،١٣ق.م.ا B6 ،ب .١٣٧٠ 6 -٦د@ ،١:ق.م.ا B6 ،ب .١٣٧٠ 6 -٧د@ ،١Eق.م.ا B6 ،ب .١٣٧٠ 6 -٨د@ ،١-ق.م.ا B6 ،ب .١٣٧٠ 6 -٩د@ ،١٧ق.م.ا B6 ،ب .١٣٧٠ -١٠ر ،5.ﺕ ) 7 6 ، Gﻥ $ @ Jا Iت اHﺱ? ، ( 6ص .١:
3
اﻫﺪاف ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺒﺲ ﻛﺮدن ﻳﻜﻲ از اﻗﺴﺎم ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎ در ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﻼم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺿـﺮورﺗﻲ اﺳـﺖ در ﻣـﻮرد اﻫﺪاف ﻣﺠﺎزات در اﺳﻼم ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﮔﺮدد: -1ﻫﺪف ﺳﻮدﻣﻨﺪي و ارﻋﺎب:
ﻣﻘﺮرات ﺟﺰاﺋﻲ اﺳﻼم داراي ﻫﺪف ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﺑﻮده و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ اﻳﻦ ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎ و ﺗـﺮس ﻧﺎﺷـﻲ از آﻧﻬـﺎ، ﻣﺎﻧﻌﻲ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ارﺗﻜﺎب ﮔﻨﺎه و ﺟﺮم ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﺷﻮد .ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ اﺟﺮاي ﻣﺠﺎزات در ﺟﺎﻣﻌـﻪ در واﻗـﻊ ﻧﻮﻋﻲ ﻫﺸﺪار ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد. -2ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻋﺪاﻟﺖ و اﻣﻨﻴﺖ:
ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ در اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻪ ﻋﺪاﻟﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ آن اﺟﺘﻤﺎع ﺑﺰودي از ﻫﻢ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ .اﻳﻦ ﻋﺪاﻟﺖ ﺣﻜﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ از ﻳﻚ ﻃﺮف ﺧﺎدﻣﻴﻦ و ﻧﻴﻜﻮﻛﺎران ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ و ﺑﺪﻛﺎران ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺷـﻮﻧﺪ و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻣﺠﺎزات ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺟﺮم در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و او را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺧﻄﺎﻳﺶ ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻛﻨﻴﻢ. رﻋﺎﻳﺖ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻓﺮاد اﺟﺘﻤﺎع ﺑﻪ ﺣﻘﻮق از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ ﺧﻮد ﻧﺎﺋﻞ آﻳﻨﺪ و از ﻧﻈﺮ روﺣـﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ آراﻣﺶ ﺑﺮﺳﻨﺪ .ﺗﻮﻗﻊ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺰﻫﻜﺎري ﺑﻪ ﺳﺰاي اﻋﻤﺎل ﺧﻮد ﺑﺮﺳﻨﺪ و ﻫـﻴﭻ ﺟﺮﻣـﻲ ﺑـﺪون ﻣﺠﺎزات ﻧﻤﺎﻧﺪ.ﺟﺮم ﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ » :ﺑﺎ ﻣﺠﺎزات ﺑﺰﻫﻜﺎر اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺎن اﺟﺮاي ﻋﺪاﻟﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ،آراﻣـﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ وﻓﻜﺮ اﻧﺘﻘﺎم ﺟﻮﺋﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ از ﺑﻴﻦ ﻣﻲ رود. -3ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي و ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم:
وﺟﻮد ﻣﺠﺎزات ﺑﺮاي ﺟﺮاﻳﻢ ﺳﺒﺐ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ اﻓﺮاد در ﭘﻴﺶ از وﻗﻮع ﺟﺮم و ﻳﺎ در ﺣﻴﻦ ارﺗﻜـﺎب آن ﻧـﻮﻋﻲ ﺣﺴﺎﺑﮕﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻮاﻗﺐ آن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و از ﺗﺮس اﻳﻦ ﻋﻮاﻗﺐ از ارﺗﻜﺎب آن ﻣﻨﺼـﺮف ﮔﺮدﻧـﺪ .ﻣﻌﻤـﻮﻻ اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺳﺒﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺗﺮس ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﻓﺮد ﺑﺮ ﻣﺬﻣﻮم ﺑﻮدن ﺟﺮم ﮔﺮدد .از ﺟﻤﻠﻪ آﺛﺎر ﻣﺜﺒـﺖ اﻳـﻦ اﻋﺘﻘﺎد اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﻀﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﻧﻈﻢ و آراﻣﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد .از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﺰﻫﻜﺎر ﭘﺲ از ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ و ﺗﺤﻤﻞ ﻣﺠﺎزات از ﺗﺮس ﻣﺠﺎزات از ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم ﺧﻮدداري ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. اﺑﻦ اﻟﻬﻤﺎم ﺣﻨﻔﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ »:ﻛﻴﻔﺮﻫﺎ ،ﻣﻮاﻧﻊ ﺧﻼﻓﻜﺎرﻳﻬﺎ ﭘﻴﺶ از اﻗﺪام ،و ﺑﺎزدارﻧﺪه از آﻧﻬﺎ ﺑﻌـﺪ از اﻗـﺪام ﻣـﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ .ﻳﻌﻨﻲ آﮔﺎﻫﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻧﺴﺎن را از ﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ ﮔﻨﺎه ﺑﺎز ﻣﻲ دارد و داﻧﺴﺘﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻌـﺪ از ارﺗﻜـﺎب ﮔﻨﺎه از ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻣﺠﺪد ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﻛﻨﺪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ در ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﻴﻔﺮي اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺮاﻋﺎت ﺷﺪه اﺳﺖ«.اﻟﺒﺘـﻪ ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﻼم ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺟﺮاﻳﻢ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻃﺮح ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﺠﺎزات ﻧﻤﻲ ﭘﺮدازد ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻫـﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ دارد ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ از آﻧﻬﺎ را در اﻳﻨﺠﺎ ﻳﺎدآورﻣﻲ ﺷﻮﻳﻢ: -1اﻋﻄﺎء وام از ﻃﺮﻳﻖ ﻗﺮض اﻟﺤﺴﻨﻪ -2آﺳﺎن ﮔﻴﺮي در اﻣﺮ ازدواج 4
-3اﻧﻔﺎق و ﺣﺴﻨﻪ -4ﺣﺪود و ﻗﺼﺎص -5اﻣﺮﺑﻪ ﻣﻌﺮوف وﻧﻬﻲ از ﻣﻨﻜﺮ -6ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻛﺎر ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ. -4اﺻﻼح و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺰﻫﻜﺎر
ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از اﻫﺪاف ﻣﻬﻢ ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎ در اﺳﻼم اﺻﻼح و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺠﺮم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ .ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷـﺪه ﻛﻪ ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎ ﺑﻌﺪ ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ ﺑﺨﻮد ﺑﮕﻴﺮد. اﺻﻼح ﺑﺰﻫﻜﺎر در واﻗﻊ آﺷﺘﻲ دادن او ﺑﺎ ﺧﻮد و دﻳﮕﺮاﻧﺴﺎﻧﻬﺎﺳﺖ .ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕـﺮ اﺻـﻼح و ﺗﺮﺑﻴـﺖ ﻣﺠـﺮم ﻧﻮﻋﻲ ﺑﻬﺴﺎزي ﺗﻤﺎﻳﻼت وﻳﺮاﻧﮕﺮاﻧﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ رﻓﺘﺎر ﺧﻮد ﻣﻮﺟﺒﺎت ﺗﻀﻴﻴﻊ ﺣﻘﻮق و آزادي اﻧﺴـﺎﻧﻬﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده اﻧﺪ .ﻟﺬا ﺳﻌﻲ ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮد ﻣﺠﺮم زﻳﺮﭘﻮﺷﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي اﺻﻼﺣﻲ و ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻴﻔﺮ ،اﺻﻼح ﺷﺪه و ﺑﺎز اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﺪن او ﺗﺴﻬﻴﻞ ﮔﺮدد. ﺷﻴﺦ ﺷﻠﺘﻮت ﻣﻔﺘﻲ اﻟﺰﻫﺮ ﻣﺼﺮ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ: »ﻣﺴﻠﻤﺎً ﻫﺪف ﺷﺮﻳﻌﺖ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﻴﻔﺮي اش ،اﺻﻼح و ﺗﻬﺬﻳﺐ ﻧﻔﺲ و ﺗـﻼش در ﺟﻬـﺖ ﺳـﻌﺎدت ﺑﺨﺸـﻴﺪن ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮي اﺳﺖ« .11 ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﻫﺪف اﺻﻼح و ﺗﺮﺑﻴﺖ را ﻣﻲ ﺗﻮان در ﺗﻌﺰﻳﺮات ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد ﭼﻮن در ﺗﻌﺰﻳﺮات ﺷﺨﺺ ﻣﺠﺮم ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ اﺣﻜﺎم ﺟﺰاﻳﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎرﻣﻲ آﻳﺪ و اﺻﻼح و ﺗﺮﺑﻴﺖ او ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺷﺎرع ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺣﺒﺲ در ﺻﺪر اﺳﻼم: در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم اﺷﺨﺎص ﺑﻪ ﻣﻘﺘﻀﺎي ﺟﺮاﻳﻢ ارﺗﻜﺎﺑﻲ ﻣﺠﺎزات ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ ،ﺣﺎل اﮔﺮ ﺟﺮاﻳﻢ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺷـﺪه از ﺟﻤﻠــﻪ اﻣــﻮري ﺑــﻮد ﻛــﻪ در ﺷــﺮح اﺳــﻼم ﻣﺠــﺎزات ﺣــﺒﺲ ﺑــﺮاي آﻧﻬــﺎ ﺗﻌﻴــﻴﻦ ﺷــﺪه ﺑــﻮد ،ﻣﺤﺒــﻮس ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ .اﻳﻦ روﻧﺪ در دوران ﺣﻜﻮﻣﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ آﻏﺎز و در دوره ﻫﺎي ﺑﻌﺪ از اﻳﺸﺎن در ﺟﻮاﻣﻊ اﺳﻼﻣﻲ ﺟﺮﻳـﺎن داﺷﺖ .ﭘﺲ ﺣﺒﺲ ﻛﺮدن ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﻦ و ﻣﺘﻬﻤـﻴﻦ در ﻋﺼـﺮ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ )ص( رواج داﺷـﺖ ﺑـﻪ ﻃـﻮري ﻛـﻪ ﺧـﻮد آﻧﺤﻀﺮت اﻓﺮادي را ﺣﺒﺲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ.ﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ از زﻣﺎن رﺳﻮل ﺧﺪا وﺟﻮدداﺷﺖ وﻟـﻲ در ﻋﺼـﺮ اﻳﺸﺎن زﻧﺪان ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻣﺤﻞ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ .اﻳﻦ ﻣﻄﻠـﺐ ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً در ﻣﻴـﺎن ﻫﻤـﻪ ﻣﻮرﺧﺎن و ﻣﺤﺪﺛﺎن ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ .دﻟﻴﻞ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ )ص( وﺟﻮد زﻧـﺪان را ﻧﺎﻣﺸـﺮوع ﻣﻲ داﻧﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﺳﺘﺎد ﻣﻜﺎرم ﺷﻴﺮازي )ﻋﺪم ﮔﺴﺘﺮدﮔﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ و ﻧﻴﺰ ﻗﻠّﺖ ﻣﺘﺨﻠﻒ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻌﻬﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ در آن زﻣﺎن از ﻣﻮﺟﺒﺎت اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻮد (12اﻣﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﺘﺘﺒﻊ در آﺛﺎر ﻋﻠﻤﺎء و داﻧﺸﻤﻨﺪان در ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ و ﻣﺘﻬﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺣﺒﺲ ﺑﻮدﻧﺪ .در ﺧﺎﻧﻪ ﻳﺎ در ﮔﻮﺷﻪ اي از ﻣﺴﺠﺪ ﻣﺤﺒﻮس ﻣـﻲ -١١ﺵ Lﺵ ت 7 6 ،د ،ا Bص.@ ، ١٣-E ، B6 ،ق O ،ﻥ Nاز د وا ، Mاﺡ) ، 7اﺡ Qم ا Pن( ،وت 6 ،ﺱ Oاه Nا ، Rﺕ ، ص ٨٩ Q6 -١٢رم ﺵ از ،ﻥ ﺹ O 6 ،ﺕ ری 6 OUGا زﻥ ان در اﺱ?م T6 ،ر در W O P6اﺱ? ، 6ﺵ 7ر@ ،٨ﺱ ل ،١٣-: ،٢Eص.١:
5
ﺷﺪﻧﺪ و ﻳﺎ روش ﻣﻼزﻣﺖ )ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﻣﺜﻼ ﺷﺨﺺ ﻃﻠﺒﻜﺎر ،ﺑﺪﻫﻜﺎر را ﻫﻤﺮاه ﺧﻮد ﻣﻲ ﺑﺮد و از او ﺟﺪا ﻧﻤﻲ ﺷﺪ( و ﺑﺮدﮔﻲ اﺳﻴﺮان )ﻛﻪ در ﻛﺘﺐ ﻓﻘﻬﻲ اﺣﻜﺎم آن ﻣﺸﺮوﺣﺎً ذﻛﺮ ﺷﺪه ( ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺻﻮرﺗﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ از زﻧﺪان ﺑﻮد ،رواج داﺷﺖ .ﻣﻀﺎﻓﺎً اﻳﻨﻜﻪ زن و ﻣﺮد ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺣﺒﺲ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪو ﻣﺨﺎرج آﻧﻬﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻴـﺖ اﻟﻤـﺎل ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﺪه و ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﻼﻣﻲ و اﺧﻼﻗﻲ درﺑﺎره آﻧﻬﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻲ ﺷﺪ. اﻳﻦ روش در زﻣﺎن ﺧﻼﻓﺖ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻧﻴﺰ ﺟﺮﻳﺎن داﺷﺖ ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ در زﻣﺎن ﻋﻤﺮ اﻳﺸﺎن ﺧﺎﻧـﻪ اي را اﺧﺘﺼـﺎص ﺑـﻪ زﻧﺪان دادﻧﺪ.در ﻛﺘﺎب ﺷﺮح ﻓﺘﺢ اﻟﻘﺪﻳﺮآﻣﺪه :در زﻣﺎن رﺳﻮل ﺧﺪا )ص( و اﺑـﻮﺑﻜﺮ زﻧـﺪاﻧﻲ وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺖ و ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ در ﻣﺴﺠﺪ ﻳﺎ داﻻن ﺧﺎﻧﻪ زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ ،ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻋﻤﺮ ﺧﺎﻧﻪ اي در ﻣﻜﻪ ﺑـﻪ ﭼﻬـﺎردرﻫﻢ ﺧﺮﻳـﺪ و زﻧﺪان ﻗﺮارداد.13ﻣﻮﻟﻒ زﻧﺪان از دﻳﺪﮔﺎه اﺳﻼم در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣـﻲ ﻧﻮﻳﺴـﺪ:در ﻛﺘـﺎب ﺷـﻔﺎء اﻟﻐﻠﻴـﻞ ﺗـﺎﻟﻴﻒ ﺧﻔﺎﺟﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ )ص( و اﺑﻮﺑﻜﺮ و ﻋﺜﻤﺎن زﻧﺪان وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﻦ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت در ﻣﺴﺠﺪ ﻳﺎ دﻫﻠﻴﺰﻫﺎ زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ،ﻟﻴﻜﻦ آﻧﮕﺎه ﻛﻪ زﻣﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻋﻠﻲ )ع( رﺳﻴﺪ اﻳﺸـﺎن ﺑـﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در اﺳﻼم زﻧﺪاﻧﻲ اﺣﺪاث ﻛﺮد ﻛﻪ ﻧﺎﻓﻊ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﻣﺤﺼـﻮر ﺑـﻪ دﻳـﻮار ﻧﺒـﻮده و ﻣﻮﺟﺐ ﻓﺮار ﻣﺘﻬﻢ ﻳﺎ ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲ ﮔﺮدﻳﺪ و زﻧﺪان دﻳﮕﺮي ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﻣﺨﻴﺲ ﻧـﺎم داﺷـﺖ.ﺗﻌـﺎرض ﻣﻮﺟـﻮد در ﻣﻮﺳﺴﻴﻦ اوﻟﻴﻪ زﻧﺪان را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﻴﺎن ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺮد :ﻋﻠﻲ )ع( ﻣﻜﺎن ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﺑﺮاي زﻧﺪان اﺣـﺪاث ﻛـﺮد وﻟﻲ ﻋﻤﺮ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ زﻧﺪان ﻧﻜﺮد او ﻣﻨﺰﻟﻲ ﺧﺮﻳﺪه ﺑﻮد و ﺑﺮاي زﻧﺪان از او اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﺮد. ﻣﻮﻟﻒ اﺣﻜﺎم اﻟﺴﺠﻮن وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎ دو زﻧﺪان ﻋﻠﻲ )ع( را از زﺑﺎن داﻧﺸﻤﻨﺪاﻧﻲ ﻧﻈﻴﺮ اﺳﺘﺎد ﺗﻮﻓﻴﻖ اﻟﻔﻜﻴﻜﻲ ،دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻄﻴﻪ ﻣﺼﻄﻔﻲ ،ﻧﻜﺪي ،ﻗﺎﺿﻲ ﻧﻌﻤﺎن ،اﺑﻦ ﻋﺎﺑﺪﻳﻦ و ﻏﻴﺮه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻔﺼﻞ ذﻛﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣـﺎ دراﻳﻨﺠـﺎ ﺑـﻪ ﻣﻘﺘﻀﺎي اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻓﻬﺮﺳﺖ وار ﻳﺎدآور ﻣﻲ ﺷﻮﻳﻢ .اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز: -١دوزﻧﺪان ﻋﻠﻲ )ع( ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻴﻔﺮ دادن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺻﻼح ﺑﻮد. -٢ارزش ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪن ﺑﻪ ﺷﺨﺺ زﻧﺪاﻧﻲ و ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري ﺑﺎ آﻧﺎن. -٣اﻧﺠﺎم دادن ﻋﺒﺎدﺗﻬﺎي ﺷﺮﻋﻲ -٤داﺷﺘﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺗﻬﺬﻳﺒﻲ و آﻣﻮزش ﻗﺮآن و ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻮادﺧﻮاﻧﺪن و ﻧﻮﺷﺘﻦ -٥اﺟﺎزه ﺧﺮوج زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺮاي ﺗﺸﻴﻊ ﺟﻨﺎزه ﻧﺰدﻳﻜﺎﻧﺶ -٦اﺟﺎزه ﺧﺮوج زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ در ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﺟﻤﻌﻪ و ﻋﻴﺪﻳﻦ -٧ﻋﻔﻮ ﻛﺮدن زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﺮﻳﺾ ﻛﻪ اﻣﻴﺪ ﺑﻬﺒﻮدي وي ﻧﺒﻮد. -٨اﺟﺎزه اﺷﺘﻐﺎل ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮاي ﻣﺤﺒﻮﺳﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺑﺪﻫﻲ ﺑﻪ زﻧﺪان اﻓﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ. -٩داﺷﺘﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻔﺮﻳﺢ و ﻫﻮاﺧﻮري زﻧﺪاﻧﻴﺎن در ﺣﻴﺎط زﻧﺪان -١٠دارا ﺑﻮدن ﻣﻘﺮراﺗﻲ در ﻣﻮرد ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺧﻮراك و ﭘﻮﺷﺎك زﻧﺪاﻧﻴﺎن -١١ﻓﺮاﻫﻢ ﺑﻮدن اﻣﻜﺎن ارﺗﺒﺎط زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮﺧﻮﻳﺶ -١٢ﻓﺮاﻫﻢ ﺑﻮدن اﻣﻜﺎن ﺣﻀﻮر زﻧﺪاﻧﻲ در دادﮔﺎه ﺑﺮاي دﻓﺎع از ﺧﻮﻳﺶ -١٣ر .5.ا ا * م 7 6 ،ا اﺡ Y $ ،ا ی ،ج ،Eص :٧١
6
-١٣ﺗﻌﺰﻳﺮ زﻧﺪاﻧﻴﺎن در ﻣﻮاﻗﻊ ﻟﺰوم -١٤ﺑﺎزدﻳﺪ از زﻧﺪاﻧﻴﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد آن ﺣﻀﺮت -١٥ﺗﻔﻜﻴﻚ زﻧﺪاﻧﻴﺎن
14
ﺑﺮﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس اﺳﺖ ﻛﻪ اﻛﺜﺮ داﻧﺸﻤﻨﺪان و ﻣﻮرﺧﺎن اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺘﺘﻔﻘﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﻲ )ع( ﻣﻮﺳﺲ زﻧـﺪاﻧﻬﺎي اﺻـﻼﺣﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺣﺒﺲ از دﻳﺪﮔﺎه ﻗﺮآن ﻟﻔﻆ ﺳﺠﻦ و ﻧﻴﺰ ﻛﻠﻤﻪ ﺣﺒﺲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺷﺎﻳﻊ آﻧﻬﺎ ،درﻣﻮارد ﻓﺮاوان در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑـﺮاي ﻣﺜـﺎل واژه ي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﻌﻞ در ﺳﻪ ﻣﻮرد در ﺳﻮره ﻳﻮﺳﻒ در آﻳﺎت 25و32و)) 35واﺳـﺘَﺒﻘَﺎ ا ْﻟﺒـﺎب وﻗَـﺪت ﻗَﻤﻴﺼـﻪ ﺠﻦَ أَو ﻋـﺬَاب أَﻟـﻴﻢ [25Z ﻗَﺎﻟَـﺖ ﻣﻦ دﺑﺮٍ وأَ ْﻟﻔَﻴﺎ ﺳﻴﺪﻫﺎ ﻟَﺪى ا ْﻟﺒﺎبِ ﻗَﺎﻟَﺖ ﻣﺎ ﺟﺰَاء ﻣﻦْ أَرادِ ﺑﺄَﻫﻠـﻚ ﺳـﻮءا إِﻻﱠ أَن ﻳﺴـ ﺠ َﻨﻦﱠ وﻟَﻴﻜُﻮﻧًﺎ ﻣﻦَ اﻟﺼﺎ ﻏﺮِﻳﻦَ ﺴ ﺴﻪ ﻓَﺎﺳﺘَﻌﺼﻢ وﻟَﺌﻦ ﱠﻟﻢ ﻳْ ﻔﻌﻞْ ﻣﺎ آﻣﺮُهَ ﻟ ﻴ ﻓَﺬَ ﻟ ُﻜﻦﱠ ا ﱠﻟﺬي ُﻟﻤُ ﺘ ﱠﻨ ﻨﻲ ﻓﻴﻪ وﻟَﻘَﺪ راود ﱡﺗﻪ ﻋﻦ ﱠﻧ ْﻔ
ﺠ ُﻨ ﱠﻨﻪ ﺣﺘﱠﻰ ﺣﻴﻦٍ [35Zآﻣﺪه اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻟﻔﻆ ﺳﺠﻦ ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﺎي ﺴ ُ [32Zﺛﻢ ﺑﺪا ﻟَﻬﻢ ﻣﻦ ﺑﻌﺪ ﻣﺎ رأَواْ اﻵﻳﺎتَ ﻟ ﻴ اﺳﻢ ﻛﻪ ﻣﺤﻞ ﺣﺒﺲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد در ﺷﺶ ﻣﻮرد در ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﻛﻪ ﻳﻮﺳﻒ درآﻳﺎت 33،36،39،41،42و 100ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﻗﺮآﻧﻲ ﺣﺒﺲ : .1از ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ آﻳﺎت ﻗﺮآﻧﻲ ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر ﻣﺠﺎزات ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻫﺎي ﻗﺼﺎص ، ﺣﺪود و دﻳﺎت ،از زﻧﺪان ))ﺳﺠﻦ(( 15ﻧﻴﺰ ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ .ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ،زﻧﺪان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻬﺎدي ﺿﺮوري و وﺳﻴﻠﻪ اي ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻣﺠﺮﻣﺎن و ﺑﻪ اﻧﺰوا ﻛﺸﺎﻧﻴﺪن آﻧﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ .آن ﭼﻪ از آﻳﺎت ﻗﺮآﻧﻲ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲ ﺷﻮد ،اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻋﻤﻞ ﻣﺴﺘﺒﺪان و ﻃﺎﻏﻮت ﻫﺎي زﻣﺎن را در اﺳﺘﻔﺎده ي ﻓﺮاوان از زﻧﺪان ﺗﻘﺒﻴﺢ ﻛﺮده و زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن ﻣﺼﻠﺤﺎن را ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻛﺮده اﺳﺖ . از آﻳﻪ ي 32ﺳﻮره ي ﻳﻮﺳﻒ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ زﻧﺪان ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻦ اراده ي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﺎي ﺑﻨﺪ ارزش ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺪ ﻳﺎ ارزش ﻫﺎي ﺧﺎص ﻫﻴﺄت ﺣﺎﻛﻤﻪ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻣﻲ ﻃﻠﺒﻨﺪ ،ﺑﻪ ﻛﺎر آﻳﺪ . ﻫﻤﺴﺮ )) ﻋﺰﻳﺰ ﻣﺼﺮ (( ﺧﻄﺎب ﺑﻪ زﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ او را ﻣﻼﻣﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﭘﺲ از ﻣﺠﺎب ﺷﺪن آﻧﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻮﺳﻒ ﻛﻪ ﺳﻴﻤﺎﻳﻲ ﻓﺮﺷﺘﻪ وار دارد ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ ،راﻫﺒﺮد ﺑﺮﺧﻮرد ﺧﻮد ﺑﺎ ﻳﻮﺳﻒ در ﺻﻮرت اﻣﺘﻨﺎع او از ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻪ ﻫﻮاي ﻧﻔﺲ زﻟﻴﺨﺎ را ﺑﻴﺎن ﻛﺮده و ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ... :اﻣﺎ اﮔﺮ آﻧﭽﻪ از او ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺮآورد ﻧﺴﺎزد ،ﺑﻪ زﻧﺪان ﺧﻮاﻫﺪ اﻓﺘﺎد و ﻣﺴﻠﻤﺎً ﺧﻮار و رﺳﻮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ . (( 16ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ،و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن اﻓﺰون ﺑﺮ ﻳﻮﺳﻒ دو ﺗﻦ دﻳﮕﺮ از ﻧﺪﻳﻤﺎن و ﺧﺎﺻﺎن ﺷﺎه ﻧﻴﺰ رواﻧﻪ ي زﻧﺪان ﺷﺪه -١٤ر .5.ا ا * م 7 6 ،ا اﺡ Y $ ،ا ی ،ج ،Eص :٧١ -١٥ای واژ@ ﺵ] 6ﺕ Oدر ﺱ ر@ 6ر Oی ﺱ\ Oر ر O $اﺱ.R a -١٦ان ﺡ ،` Qﺕ _ O7ه @ ﺹ bرزاد@ ،ای ٣٢ Oﺱ ر@ 6ر Oی ﺱ\ ،ص .E:١
7
ﺑﻮدﻧﺪ ،ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ در ﻣﺼﺮ ﻗﺪﻳﻢ ﻣﺤﺒﻮس ﻛﺮدن ﻣﺠﺮﻣﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺠﺎزات ،ﻻاﻗﻞ درﺑﺎره ي ﺑﺮﺧﻲ اﺷﺨﺎص ،ﻣﻄﺮح ﺑﻮده اﺳﺖ . .2در آﻳﻪ ي 33ﺳﻮره ي ﻣﺎﺋﺪه ،در ﻣﻘﺎم ﺑﻴﺎن ﻳﻜﻲ از ﻣﺠﺎزات ﻫﺎي ﻣﺤﺎرب )) ،ﻳﻨﻔﻮا ﻣﻦِ اﻻرض(( ﻛﻪ دو ﻗﻮل ﻣﺘﻔﺎوت در ﺗﻔﺴﻴﺮ آن آﻣﺪه اﺳﺖ : .1ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﺪت ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻳﻚ ﺳﺎل ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮاً ﻣﺸﻬﻮر ﻓﻘﻴﻬﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﻓﺘﻮاﺳﺖ ؛ .2اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺮاد از آن ،زﻧﺪان ﻛﺮدن ﻣﺤﺎرب اﺳﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﻓﻮت ﺷﻮد .ﻗﺎﺋﻼن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﻮل ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺠﺎزاﺗﻲ را در ﻣﻮرد ﻣﺤﺎرﺑﻲ ﺟﺎﻳﺰ ﻣﻲ داﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﺎ اﻗﺪام ﺧﻮد ﻧﻈﻢ ﺟﺎﻣﻌﻪ ي اﺳﻼﻣﻲ را ﻣﺨﺘﻞ ﻛﺮد اﻣﺎ ﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻛﺴﻲ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ . 17اﻳﻨﺎن در ﺗﺄﻳﻴﺪ دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮد ﺑﻪ رواﻳﺘﻲ از اﻣﺎم ﻋﻠﻲ )ع( ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻋﺒﺎرت )) اﺣﺒﺴﻮا ﺣﺘﱠﻲ ﻳﻤﻮﺗﻮا و ذﻟﻚ ﻧﻔﻴ ﻬﻢ ﻣﻦِ اﻻرض (( اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ .در ﻣﺠﻤﻮع ،در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺤﺎرﺑﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻗﺘﻞ ﻛﺴﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ،در ﺣﻘﻮق اﺳﻼﻣﻲ ﭼﻬﺎر ﻧﻈﺮﻳﻪ وﺟﻮد دارد : .1ﺣﺒﺲ در ﺷﻬﺮ ﺧﻮدش ؛ .2ﺣﺒﺲ در ﺗﺒﻌﻴﺪ ؛ .3ﺗﺨﻴﻴﺮ ﻣﻴﺎن ﺣﺒﺲ و ﺗﺒﻌﻴﺪ ؛ .4ﺗﺨﻴﻴﺮ ﻣﻴﺎن ﻏﺮق ﻛﺮدن ،ﺣﺒﺲ و ﺗﺒﻌﻴﺪ .
ﻗﻮل ﺑﻪ ﺣﺒﺲ ،ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ،ﺧﻼف ﻣﺸﻬﻮر ﻓﻘﻴﻬﺎن اﻣﺎﻣﻴﻪ اﺳﺖ و ﻇﺎﻫﺮاً ﻗﻮﻟﻲ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ.
18
.3در آﻳﻪ ي 15از ﺳﻮره ي ﻧﺴﺎء ،ﺣﺒﺲ در ﻣﻨﺰل ﻃﻲ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺠﺎزات زن زاﻧﻴﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ :ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ واژه ي )) ﻓﺎﺣﺸﻪ(( را در آن آﻳﻪ اﻋﻢ از زﻧﺎ و ﻣﺴﺎﺣﻘﻪ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ،ﺣﻜﻢ اﻳﻦ آﻳﻪ ﺑﺎ ﻧﺰول آﻳﻪ ي 2 ﺳﻮره ي ﻧﻮر ﻣﻨﺴﻮﺧﻪ ﻧﻴﺴﺖ .وﻟﻲ ،ﻇﺎﻫﺮاً ﺣﺒﺲ در ﻣﻨﺰل ﭘﻴﺶ از ﻇﻬﻮر اﺳﻼم در ﺷﺒﻪ ﺟﺰﻳﺮه ي ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ،ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺟﺰو اﺣﻜﺎم اﻣﻀﺎﻳﻲ اﺳﻼم ﺗﻠﻘﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﺸﻬﻮر ﻓﻘﻴﻬﺎن اﻣﺎﻣﻴﻪ ،ﺑﺎ ﻧﺰول آﻳﻪ ي 2ﺳﻮره ي ﻧﻮر ﻧﺴﺦ ﺷﺪه اﺳﺖ . در ﻧﺘﻴﺠﻪ ،در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ و از دﻳﺪﮔﺎه ﻓﻘﻴﻬﺎن اﻣﺎﻣﻴﻪ ،زﻧﺪان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺠﺎزات ﺷﺮﻋﻲ ﺟﺰ در ﻣﻮارد اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎرﻗﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﺪﺑﺎر ﺳﺮﻗﺖ ﻛﺮده و ﻧﻴﺰ زن ﻣﺮﺗﺪه ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﻧﺪارد و از ﻣﻨﻈﺮ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ،اﺑﺰارﻫﺎي ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه از ﺳﻮي ﻃﺎﻏﻮت ﻫﺎ و ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﺎي ﺟﻮر ﺑﺮاي دﻓﻊ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻳﺎ وادار ﻛﺮدن آﻧﺎن ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮداري اﺳﺖ .از آﻳﺎت و رواﻳﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﺒﺲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان )) ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﻮﻗﺖ (( ﻣﺮﺳﻮم ﺑﻮده و ﺗﺠﻮﻳﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ .
-١٧ﺵ* eﻥ ،ا و Odا * $ Oﺵ ح ا OI7ا O '6ج ،٩ﺹ.٢٩--٧ f -١٨ر :O .5 .ی ر ، 6 :زﻥ ان در aن؛ ن ﺵ 7ر@ .E٣
8
زﻧﺪان از دﻳﺪﮔﺎه ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ : در زﻣﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و ﻧﻴﺰ ﺧﻠﻔﺎي راﺷﺪﻳﻦ زﻧﺪان ﻧﻬﺎدﻳﻨﻪ ﻧﺸﺪ .در آن روزﮔﺎر ،ﻣﺘﻬﻤﺎن را در روز و ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺘﻲ در ﻣﺤﻞ ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﺎﺿﻲ ﻣﻲ دادﻧﺪ .وﻟﻲ ،ﭘﺲ از ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮد و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﺤﺒﺲ اﺣﺴﺎس ﺷﺪ و از زﻧﺪان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ ازﻣﺠﺎزات ﻫﺎي ﺗﻌﺰﻳﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ .ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﻪ در زﻣﺎن اﻣﺎم ﻋﻠﻲ)ع( ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ))،ﻧﺎﻓﻊ((ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﺷﺪ.اﻳﻦ زﻧﺪان ﻛﻪ از ﻧﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد،ﺗﻮاﻧﺎ ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻻزم از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻧﺒﻮد .ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ،زﻧﺪان ﻫﺎي دﻳﮕﺮي از ﺧﺸﺖ و ﮔﻞ ﺑﻪ ﻧﺎم)) ﻣﺨّﻴﺲ ((ـ ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻮارﮔﺎه ـ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ آن ﺷﺪ ﺑﺎ روي ﻛﺎر آﻣﺪن اﻣﻮﻳﺎن ،ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ اﺣﻜﺎم ﺷﺮﻋﻲ و از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺠﺎزات ﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ در ﻣﻮاردي ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ و ﺧﻠﻔﺎ در ﻣﻘﺎم ﻣﺠﺎزات ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن و ﻣﺠﺮﻣﺎن آن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲ دﻳﺪﻧﺪ ،ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ .ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻇﺎﻫﺮاً ﻋﻤﺮ ﺧﺎﻧﻪ اي را در ﻣﻜﻪ از ﺻﻔﻮان ﺑﻦ اﻣﻴﻪ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﻫﺰار درﻫﻢ ﺧﺮﻳﺪه و آن را ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ زﻧﺪان ﻛﺮده ﺑﻮد ،ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻧﻬﺎدﻳﻨﻪ ﺷﺪن زﻧﺪان از ﻋﻬﺪ ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﺷﺮوع ﺷﺪه و ﭼﻬﺮه ي واﻗﻌﻲ ﺧﻮد را ﻛﻪ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﺬﻳﺐ و ﻧﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﺘﻬﻤﺎن ﺑﻮد ،ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺖ .ﺷﺪت ﻗﺴﺎوت ﺑﺮﺧﻲ از زﻣﺎﻣﺪاران اﻣﻮي ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﺮﺧﻮرد ﻏﻴﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺧﻮد ،ﻛﻪ در ﻣﺠﺎزات آﻧﺎن ﺑﻮﻳﮋه ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ .ﺣﺠﺎج ﺑﻦ ﻳﻮﺳﻒ ﺛﻘﻔﻲ دﺳﺘﻮر داد زﻧﺪان ﺑﻲ ﺳﻘﻔﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﺬﻳﺐ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﻣﺤﻜﻮﻣﺎن زﻳﺮ آﻓﺘﺎب ﮔﺮم ﻳﺎ ﺑﺎران و ﺳﺮﻣﺎ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﻮد .در ﻛﻨﺎر اﻳﻦ زﻧﺪان ﻛﻪ آن را )) دﻳﻤﺎس (( ﻧﺎﻣﻴﺪﻧﺪ ،زﻧﺪان ﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﻧﺎم ﻫﺎي )) ﻣﻄﺒﻖ (( و ))ﻋﺎرم(( ﻧﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ .اﻳﻦ زﻧﺪان ﻫﺎ داراي ﺳﻴﺎه ﭼﺎل ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻣﺤﻜﻮﻣﺎن ﺑﻮدﻧﺪ .ﺣﺘﻲ ﻣﻨﺼﻮر ،ﺧﻠﻴﻔﻪ ي ﻋﺒﺎﺳﻲ ،دﺳﺘﻮر اﻳﺠﺎد زﻧﺪاﻧﻲ در ﻛﺎخ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﻣﺤﺒﻮس ﻛﺮدن )) ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ (( را ﺻﺎدر ﻛﺮد .زﻧﺪاﻧﻴﺎن وﺿﻌﻴﺖ اﺳﻔﺒﺎري داﺷﺘﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺻﺪﻗﻪ ،زﻧﺠﻴﺮ ﺑﻪ ﭘﺎ ﻫﻤﺮاه زﻧﺪاﻧﺒﺎﻧﺎن آﻧﺎن را از ﻛﻮﭼﻪ ﻫﺎ ﻋﺒﻮر داده و از اﻳﻦ رﻫﮕﺬر ﺑﺨﺸﻲ از ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺧﻮرد و ﺧﻮراك آﻧﺎن را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ . ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺣﺠﺎج زﻧﺪاﻧﻴﺎن را وارد ﻣﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺎب ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻳﺎ آﺑﻲ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﻚ و ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ را ﺑﻨﻮﺷﻨﺪ و ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮگ ﺣﺠﺎج 50ﻫﺰار ﻣﺮد و 30ﻫﺰار زن ﻛﻪ 6ﻫﺰار ﺗﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ زﻧﺎن ﺑﻲ ﭘﻮﺷﺎك ﺑﻮدﻧﺪ ،در زﻧﺪان ﻫﺎي او ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ !! ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ زﺑﻴﺮ دﺳﺘﻮر داده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮادرش ﻋﻤﺮو ﺑﻦ زﺑﻴﺮ را در زﻧﺪان ﻣﻮرد ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ ؛ ﭼﻨﺪان ﻛﻪ از ﺷﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﭘﺸﺖ او ﭼﺮك ﺑﻴﺮون ﻣﻲ آﻣﺪ .ﺳﭙﺲ ،ﺳﮓ ﻫﺎي ﺳﺮﮔﻴﻦ ﺧﻮار ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﺳﻮي او رﻫﺎ ﺷﺪﻧﺪ و ﮔﻮﺷﺖ ﺑﺪن او را در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ زﻧﺠﻴﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ،ﺳﻮراخ ﻛﺮدﻧﺪ ﺳﺨﺖ ﺗﺮﻳﻦ!ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻫﺎ در زﻧﺪان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ اﻋﻤﺎل ﻣﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ از ﭘﺮداﺧﺖ ﺧﺮاج اﻣﺘﻨﺎع ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ . ﻇﺎﻫﺮاً ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺎن دادن ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ وﺿﻌﻴﺘﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﻗﺎﺿﻲ اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ در زﻣﺎن ﻫﺎرون اﻟﺮﺷﻴﺪ دﺳﺘﻮر ﺗﺨﺼﻴﺺ ﺑﻮدﺟﻪ اي ﺑﺮاي زﻧﺪاﻧﻴﺎن داد و ﻣﺒﻠﻐﻲ ﺣﺪود ده درﻫﻢ ﺑﺮاي ﻫﺮ زﻧﺪاﻧﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻣﺎه ﺑﻪ آﻧﺎن ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲ ﺷﺪ .ﺑﺮاي ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن ﻫﺰﻳﻨﻪ ي ﭘﻮﺷﺎك آﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺗﻤﻬﻴﺪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪ و در زﻣﺎن ﻣﻌﺘﻀﺪﻋﺒﺎﺳﻲ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ زﻧﺪان ﻫﺎ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻋﻬﺪه دار اﻣﺮ ﻗﻀﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻮدﻧﺪ ،واﮔﺬار ﺷﺪ .ﺑﻪ 9
ﺗﻌﺒﻴﺮ اﻣﺮوزي ،ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﻗﺎﺿﻲ اﺟﺮاي اﺣﻜﺎم ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ و ﺑﺮ ﺷﻴﻮه ي اﺟﺮاي ﻣﺠﺎزات ﻫﺎ ﻧﻈﺎرت ﻛﺮد . ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ،ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ راه و رﺳﻢ ﺣﺠﺎج ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﺮﺧﻲ از ﺧﻠﻔﺎ درﺻﺪد اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﺮدن زﻧﺪان ﻫﺎ و ﺗﻘﻠﻴﻞ رﻧﺞ و ﻋﺬاب ﻣﺤﻜﻮﻣﺎن ﺑﺮآﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ .ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ،ﺧﻠﻴﻔﻪ ي اﻣﻮي ، دﺳﺘﻮر داد ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﻗﺎﻣﻪ ي ﻧﻤﺎز ،ﺟﺰ در ﻣﻮرد آدﻣﻜﺸﺎن ،ﻏﻞ و زﻧﺠﻴﺮ از دﺳﺖ و ﭘﺎي ﻣﺤﻜﻮﻣﺎن ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ و ﺑﻪ ﭘﻴﺮوي از اﻣﺎم ﻋﻠﻲ )ع( ﻣﻘﺮر داﺷﺖ ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن داوﻃﻠﺐ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ . در ﻣﺠﻤﻮع ،ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺑـﺎ آن ﻛـﻪ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ زﻧـﺪاﻧﻲ را اﺳـﻴﺮ ﻧﺎﻣﻴـﺪه و ﺷـﻜﻨﺠﻪ ي او را ﻣﻨـﻊ ﻛـﺮده ﺑـﻮد، زﻧﺪان ﻫﺎي ﻋﺼﺮ اﻣﻮي و ﻋﺒﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮي ﻛﻪ ﻳﻮﺳﻒ از زﻧﺪان ﻛﺮده و آن را )) ﮔﻮرِ زﻧﺪﮔﺎن (( ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺑﻮد ، ﻧﺰدﻳﻚ ﺗﺮ ﺑﻮده اﻧﺪ. 19 زﻧﺪان ﺟﺰو ﻛﺪام ﻳﻚ از اﻗﺴﺎم ﻣﺠﺎزات اﺳﺖ ؟ در ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﻼم ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﻛﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺗﺪوﻳﻦ ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ ،دﻳﺪه ﻧﺸﺪه ،ﻣﮕﺮ در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ي اﺣﻜﺎﻣﻲ ﻛﻪ از ﺳﻴﺮه ي اﻣﺎم ﻋﻠﻲ )ع( و از ﻧﺼﻮص ﻓﻘﻬﺎي ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ .واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﺪان ﻫﺎ در ﺻﺪر اﺳﻼم ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﻛﻴﻔﺮﻫﺎ ،ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻘﺮرات وﻳﮋه اي ﺑﻮده اﻧﺪ ﻛﻪ از اﺻﻮل اﺳﻼﻣﻲ و ﻧﺼﻮص ﺷﺮﻋﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻮد ،زﻳﺮا ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﻮر ﻣﺠﺎزات ﻣﻲ دادﻧﺪ و آن ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﺟﺮاي دﺳﺘﻮرات ﻛﻴﻔﺮي ﻣﺒﺎﺷﺮت داﺷﺘﻨﺪ ،ﻫﻤﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺿﻮاﺑﻂ ﺷﺮﻋﻲ ﺧﺎﺿﻊ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻃﺒﻖ اﺣﻜﺎم اﺳﻼﻣﻲ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ. ﻛﻴﻔﺮﻫﺎي اﺻﻠﻲ در اﺳﻼم ﻋﺒﺎرت از ﺣﺪود ،ﻗﺼﺎص ،دﻳﺎت و ﺗﻌﺰﻳﺮات ﻫﺴﺘﻨﺪ .اﻳﻨﻚ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آن ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺤﺚ ﻣﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ اﺳﺖ ،اﻗﺘﻀﺎ دارد ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﻴﻢ زﻧﺪان ﺟﺰو ﻛﺪام ﻳﻚ از اﻗﺴﺎم ﻛﻴﻔﺮﻫﺎي ﻓﻮق اﺳﺖ .ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ ﻛﻪ ذﻳﻼً ذﻛﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ،ﻣﻌﻠﻮم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪﻛﻪ ﺣﺒﺲ ﻳﻜﻲ از اﻗﺴﺎم ﺗﻌﺰﻳﺮات اﺳﺖ : اﻟﻒ ـ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار و ﻣﻴﺰان ﺣﺪود از ﻃﺮف ﺷﺎرع ﻣﻘﺪس ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺣﺎﻛﻢ ﺣﻖ دﺧﻞ و ﺗﺼﺮف در آن را ﻧﺪارد )ﭼﻮن ﺣﺒﺲ در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻴﻔﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪه ،ﻣﻘﺪارش ﻣﻌﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ و ﻗﺎﺿﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﻴﺰان آن ﻛﻢ و زﻳﺎد ﻛﻨﺪ( ﻟﺬا ﺟﺰو ﺣﺪود ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻮن ﺗﻌﺰﻳﺮات ،ﻛﻴﻔﺮﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺪازه ي آن ﻫﺎ در ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺑﻴﺎن ﻧﺸﺪه و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺪار ،ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﻣﺎم و ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺮع واﮔﺬار ﺷﺪه اﺳﺖ ،ﭘﺲ زﻧﺪان ﺟﺰو ﺗﻌﺰﻳﺮات ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد . ب ـ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﺛﺎر ﺗﻮﺑﻪ و ﺑﺎزﮔﺸﺖ از ﮔﻨﺎه در اﻓﺮاد زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ ،اﻣﻜﺎن ﺗﻘﻠﻴﻞ در ﻣﺪت زﻧﺪان ﺷﻤﻮل ﻋﻔﻮ اﻣﺎم و ﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ي او وﺟﻮد دارد ،در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺣﺒﺲ ﺟﺰو ﺣﺪود ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﻳﺪ ،ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻴﺰان آن ﺑﺮاي اﻣﺎم ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ ،ﭼﻮن اﻣﺎم ﺣﻖ ﻋﻔﻮ ﻛﺮدن در ﻛﻴﻔﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ،را
-١٩ﺵ ر ، 7 6،ا H 6 O 7P6 ) b Rت( چ پ اول اﻥ ' رات h 4داﻥ] ،ﺱ ل ١٣٧-ص .١٨٢
10
ﻧﺪارد .ﻛﻤﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ از آزادي ﻣﺸﺮوط ،ﻋﻔﻮ و در ﻣﻮاردي ﺗﺒﺪﻳﻞ آن ﺑﻪ ﺟﺰاي ﻧﻘﺪي ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ ﺷﻮد ،در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﮔﺮ زﻧﺪان ﺟﺰو ﺣﺪود ﺑﻮد ،اﻋﻤﺎل ﻣﻮارد ﻓﻮق اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﺒﻮد . ج ـ در ﻋﻬﺪ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل )ص( و در زﻣﺎن اﺑﻮﺑﻜﺮ ،ﺣﺒﺲ ﻛﺮدن در ﻣﺴﺠﺪ و ﻳﺎ در دﻫﻠﻴﺰ ﻣﺴﺠﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ .اﮔﺮ ﺣﺒﺲ ﻛﺮدن از اﻗﺴﺎم ﺣﺪود ﺑﻮد ،ﻫﺮﮔﺰ در ﻣﺴﺠﺪ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻲ ﮔﺮﻓﺖ ،ﭼﻮن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ از اﺟﺮاي ﺣﺪود در ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻬﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ . د ـ ﺟﺮاﻳﻤﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﻤﻮل ﺗﻌﺰﻳﺮات ﻫﺴﺘﻨﺪ ،از ﻧﻈﺮ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻪ درﺟﻪ ي ﺟﺮاﻳﻤﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﻤﻮل ﺣﺪود ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ،ﻧﻤﻲ رﺳﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ زﻧﺪان ﺑﺮاي ﺟﺮم ﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ذﻛﺮ ﺷﺪه ،در ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ ،ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺗﻌﺰﻳﺮات ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ آﻳﺪ. در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻳﺪﮔﺎه ﻓﻘﻬﺎ زﻧﺪان اﮔﺮﭼﻪ ﻳﻚ ﻣﺠﺎزات ﺷﺮﻋﻲ و ﺟﺰو ﺗﻌﺰﻳﺮات اﺳﺖ ،ﻟﻴﻜﻦ ﺗﻨﻬﺎ در ﻣﻮارد ﺧﺎﺻﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎرﻗﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺳﺮﻗﺖ ﻛﺮده و ﻧﻴﺰ زن ﻣﺮﺗﺪه ﺗﺠﻮﻳﺰ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ واز ﻣﻨﻈﺮ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ،از اﺑﺰارﻫﺎي ﺑﻜﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه از ﺳﻮي ﻃﺎﻏﻮﺗﻬﺎ و ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﺎي ﺟﻮر ﺑﺮاي دﻓﻊ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻳﺎ وادار ﻛﺮدن آﻧﺎن ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺑﺮداري اﺳﺖ .از آﻳﺎت و رواﻳﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﺒﺲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﻣﺮﺳﻮم ﺑﻮده و ﺗﺠﻮﻳﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ. 20 ﺣﺒﺲ از ﺟﻬﺎت ﻓﻘﻬﻲ : ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺎرع از ﺣﺒﺲ و ﻧﮕﻬﺪاري اﻧﺴﺎن در ﻳﻚ ﻓﻀﺎي ﺗﻨﮓ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻘﺼـﻮد ﺷـﺎرع ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺼﺮﻓﺎت آزاداﻧﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص اﺳﺘﺎد ﺟﻌﻔﺮ ﺳﺒﺤﺎﻧﻲ در ﻛﺘﺎب ﻣﻌﺎﻟﻢ اﻟﺤﻜﻮﻣﻪ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﺪ: ﺣﺒﺲ در ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ اﻧﺴﺎن در ﺟﺎي ﺗﻨﮓ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻌﻮﻳﻖ ﺷﺨﺺ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺼﺮف آزاداﻧﻪ وي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ و آزار ﺑﺪور ﺑﺎﺷﺪ .اﻣـﺎم ﻋﻠـﻲ )ع( در ﻣـﻮرد اﺑـﻦ ﻣﻠﺠـﻢ ﺳﻔﺎرش ﻧﻤﻮد :اﻳﻦ اﺳﻴﺮ را ﺣﺒﺲ ﻛﻨﻴﺪ و او را ﻃﻌﺎم دﻫﻴﺪ و ﻧﻴﻜﻮ ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﻨﻴﺪ.21 ﻓﻘﻬﺎ وداﻧﺸﻤﻨﺪان دﻳﮕﺮﻫﻤﻴﻦ ﻣﻔﻬﻮم را از زﻧﺪان اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻛﺮده اﻧﺪ وﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ:ﺣﺒﺲ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﺗﻌﻮﻳﻖ و ﻣﻨـﻊ ﺷﺨﺺ ازﺗﺼﺮف آزاد،ﺧﻮاه درﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪﻳﺎ در ﻣﺴﺠﺪ ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺧﺼﻢ ﻳﺎ وﻛﻴﻞ اوﻣﻼزم وﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ. در ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﺘﺎب »ﻫﻞ ﻳﺠﻮر اﻟﺘﻌﺰﻳﺰ ﺑﺎﻟﺤﺒﺲ او ﺑﺎﻟﻤﺎل« ﺗﺎﻟﻴﻒ ﺳﻴﺪاﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﻣﻴﺮﻣﺤﻤﺪي ،ﺗﺮﺟﻤﻪ آﻗﺎي ﺑﺎﻗﺮي ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺿﻤﻨﻲ اﺷﺎره ﺑﻪ ﻣﻄﻠﺐ اﺧﻴﺮ دارد ﻛﻪ ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﺪ :ﺳﺠﻦ ﻣﺼﺪر و ﻣﻌﻨـﺎﻳﺶ ﻣﻨـﻊ اﺳـﺖ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧـﻪ ﻛـﻪ ﺣﺒﺲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻌﻨﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻟﻴﻜﻦ اﻃﻼق ﺑﺮ ﻣﺤﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ﭼﻮن زﻧﺪان ﻣﻜـﺎﻧﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ زﻧـﺪاﻧﻲ از ﺧﺮوج از آﻧﺠﺎ ﻣﻤﻨﻮع ﮔﺸﺘﻪ و از ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺼﺮﻓﺎت ﻛﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﻼك و ﻋﻴﺎل ﺧﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤـﺮوم ﮔﺮدﻳـﺪه
-٢٠د ﺵ ر ، 7 6 ،ی8kی ه زﻥ ان ی P6زات ه ،ﻥ' 4ای] ،ﺕ* ان ،ﺱ ل .١٣٨١ -٢١ﺱ ﻥ ` I6» ، bI ،ا O6 QاHﺱ? «O 6اﺹ *bن O Q6ا 6Hم ا 6ا ، 6 7چ.@١:٠١ ،١ق ،ص .:-٢
11
اﺳﺖ 22 .در آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﻣﻘﺮرات اﺟﺮاﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎن زﻧﺪاﻧﻬﺎ و اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﺎﻣﻴﻨﻲ و ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ ﻛﺸﻮر ﻧﻴﺰ زﻧـﺪان ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ :زﻧﺪان ﻣﺤﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻘﺎﻣﺎت ذﻳﺼﻼح ﻗﻀﺎﺋﻲ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪت ﻣﻌﻴﻦ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر داﺋﻢ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺻﻼح و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻴﻔﺮ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ.
23
ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ اﻧﻮاع ﻛﻴﻔﺮﻫﺎي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﺗﺼﺮﻓﺎت آزاداﻧﻪ اﻓﺮاد در اﻣﻮر ﺧﻮد ﺑﻪ آن ﺳﺎﻟﺐ آزادي ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻠﺐ ﻣﻄﻠﻖ آزادي ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد از اﻳﻦ رو؛ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻧﻘﺾ ﻗﺎﻧﻮن ﺷﺪه اﻧﺪ ﺳﺎﻟﺐ آزادي ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪه آن ﻳﺎ ﻣﺤﺪودﻛﻨﻨﺪه و ﺳﺎﻟﺐ ﺑﺮﺧﻲ ﺣﻘﻮق آﻧﻬﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن ﻓﺮد در ﻇﺎﻫﺮ و ﻧﮕﺎه اول و ﺣﺘﻲ از ﻟﺤﺎظ ﻣﺎﻫﻴﺖ ،ﻧﻮﻋﻲ ﻛﻴﻔﺮ اﺳﺖ .زﻳﺮا اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﻴﻞ و اراده ﻓﺮد اﺳﺖ و ﻳﻜﻲ از وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻛﻴﻔﺮ و ﺳﺰا ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد ،ﺑﻠﻜﻪ زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪن ،ﺑﺮاي ﻓﺮدﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎﻳﻲ اﻳﺠﺎد و ﺑﺮ او ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي روا و ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﻧﻴﺴﺖ و ﻧﻪ ﻛﺴﻲ دوﺳﺖ دارد ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع آن ﻗﺮارﮔﻴﺮد.اﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﻣﺸﺘﺮك ﻫﻤﻪ ﻣﺠﺎزات اﺳﺖ ﻛﻪ دراﺛﺮ اﺟﺮاي آﻧﻬﺎ ﻧﻮﻋﻲ ﻣﺤﺪودﻳﺖ اﻋﻢ از ﻣﺎﻟﻲ،ﺟﺎﻧﻲ،ﻳﺎرواﻧﻲ ،ﮔﻔﺘﺎري ﻳﺎ رﻓﺘﺎري ﺑﺮاي ﺣﻖ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻳﺎ ﺣﻴﺎت ﻳﺎ آزادي و ﻳﺎ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﻳﺎ ﻛﺮاﻣﺖ اﻧﺴﺎن اﻳﺠﺎد ﺷﻮد. اﻧﻮاع ﺣﺒﺲ ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺠﻬﺖ اﺧﺘﺼﺎر ﻓﻘﻂ 3ﻣﻮرد آن را ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ : -١اﻧﻮاع ﺣﺒﺲ از ﻟﺤﺎظ اﻫﺪاف آن -٢اﻧﻮاع ﺣﺒﺲ از ﻟﺤﺎظ ﻣﺪت آن -٣اﻧﻮاع ﺣﺒﺲ از ﻟﺤﺎظ ﻓﺮد ﻣﺤﺒﻮس -:اﻧﻮاع ﺣﺒﺲ از ﻟﺤﺎظ ﻧﻮع ﺟﺮم -Eاﻧﻮاع ﺣﺒﺲ از ﻟﺤﺎظ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﻣﺤﺒﻮﺳﻴﻦ.
اﻟﻒ ( اﻧﻮاع ﺣﺒﺲ از ﻟﺤﺎظ اﻫﺪاف ﻣﺸﺮوع و ﻣﻌﻘﻮل : »ﺣﺒﺲ ﻣﺠﺎزاﺗﻲ ،ﺣﺒﺲ اﺻﻼﺣﻲ ،ﺣﺒﺲ اﺣﺘﻴﺎﻃﻲ ،ﺣﺒﺲ ﺗﺎدﻳﺒﻲ ،ﺣﺒﺲ ﺳﻴﺎﺳﻲ ،ﺣﺒﺲ اﺳﺘﺤﻘﺎﻗﻲ ،ﺣﺒﺲ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ«
، a -٢٢ه ،ﻥ ﺹ ،زﻥ اﻥ از دی @ 4اﺱ?م ،`a ،ﻥ' ،١٣-١ ، 7 6ص .E- -٢٣ر 6 .5 .د@ ٣ی ﻥ O6ا ای ﺱ ز 6ن زﻥ اﻥ* و ا aا 6ت ﺕ 6و ﺕ B6ب ١٣٨٠روزﻥ O6رﺱ 7ﺵ 7ر@ 6 ١/٨٠/٧-٧٣رخ .١٣٨٠/:/٣١
12
-1ﺣﺒﺲ ﻣﺠﺎزاﺗﻲ
اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺒﺲ ﻣﺠﺎزات اﻓﺮاد ﺧﻼﻓﻜﺎر اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ زﺷﺘﻲ اﻋﻤﺎل ﺧﻮد ﺑﺸﻮﻧﺪ و در آﻳﻨﺪه از ﺗﻜﺮار اﻳﻦ اﻋﻤﺎل ﺧﻮدداري ﻛﻨﻨﺪ .اﻳﻦ ﺣﺒﺲ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺒﺮت دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺷﻮد .ﺣﺒﺲ ﻣﺠﺎزاﺗﻲ ﻳﻜﻲ از ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺗﺮﻳﻦ اﻗﺴﺎم ﺣﺒﺲ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﺑﻮده اﺳﺖ .و ﻫﺮ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺒﺴﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ .اﻳﻦ ﻧﻮع از زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن ﻫﻢ ﺷﺎﻣﻞ آن دﺳﺘﻪ از ﺣﺒﺴﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ آن ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻗﺎﺿﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.ﻣﻮارد اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺒﺲ ﻓﺮاوان در ﻛﺘﺐ ﻓﻘﻬﻲ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺳﻼﻣﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل 2ﻧﻤﻮﻧﻪ در زﻳﺮ ﻳﺎدآور ﻣﻲ ﺷﻮﻳﻢ .ﻣﻮﻟﻒ ﻋﺠﺎﺋﺐ اﻻﺣﻜﺎم اﻣﻴﺮاﻟﻤﻮﻣﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﺪ :در ﻣﻮرد ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ ﻣﺮد ﻣﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﻛﺸﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ اﻣﻴﺮاﻟﻤﻮﻣﻨﻴﻦ دﺳﺘﻮر زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ را ﺻﺎدر ﻛﺮدﻧﺪ 24.ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ اﻳﻨﻄﻮر ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ :ﻋﺒﺪا ...ﺑﻦ ﺳﻨﺎن اﻳﻨﻄﻮر ﻧﻘﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺤﻀﺮت ﺻﺎدق )ع( ﻋﺮض ﻛﺮدم ﺟﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﺖ ﻋﻘﻮﺑﺖ ﻣﺮدي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ زﻧﻲ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﻨﺪ و ﻣﻮي ﺳﺮ او را ﺑﻪ زور ﺑﺘﺮاﺷﺪ ﭼﻴﺴﺖ؟ﻓﺮﻣﻮد: او را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ وﺿﻊ دردآور ﻣﻮرد ﺿﺮﺑﺖ ﻗﺮارداد و ﺳﭙﺲ در زﻧﺪان ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﺎ وﺿﻊ ﻣﻮي ﺳﺮ آن زن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد .ﺣﺎل اﮔﺮ ﻣﻮي ﺳﺮ دوﺑﺎره روﺋﻴﺪ ﻣﻬﺮاﻟﻤﺜﻞ از ﺷﺨﺺ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﻨﻨﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و اﮔﺮ ﻣﻮي ﺳﺮاﺻﻼً ﻧﺮوﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ دﻳﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ زن را ﻛﻪ 5ﻫﺰار درﻫﻢ اﺳﺖ ﺑﭙﺮدازد. -2ﺣﺒﺲ اﺻﻼﺣﻲ
اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺒﺲ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﻣﻮرد اﻓﺮادي اﺟﺮا ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺎدت ﺑﺪي ﮔﺮﻓﺘﺎرﻧﺪ .ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﺘﺎدان ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﻛﻪ اﻧﺪرز و آﻣﻮزﺷﻬﺎ در آﻧﻬﺎ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﻤﻲ ﮔﺬارد و ﭼﺎره اي ﺟﺰ ﺣﺒﺲ آﻧﻬﺎ و ﺟﺪاﻛﺮدن آﻧﻬﺎ از ﭘﻴﻜﺮه ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻴﺴﺖ .اﻳﻦ اﻓﺮاد را در ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎه ﻳﺎ ﻃﻮﻻﻧﻲ زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻠﻤﻲ و ﭘﺰﺷﻜﻲ و رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ﺗﺎ اﺻﻼح ﺷﻮﻧﺪ. اﺳﺘﺎد ﻣﻜﺎرم ﺷﻴﺮازي درﺑﺎره دﻟﻴﻞ ﺟﻮاز اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺒﺲ از ﻧﻈﺮ ﻓﻘﻬﻲ ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﺪ)):دﻟﻴﻞ ﻓﻘﻬﻲ ﺑﺮ ﺟﻮاز اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ زﻧﺪاﻧﻬﺎ ﻧﺨﺴﺖ ﻋﻤﻮﻣﺎت ادﻟﻪ ﻧﻬﻲ از ﻣﻨﻜﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺟﺎزه ﻣﻲ دﻫﺪ در ﻧﻬﻲ ﮔﻨﻪ ﻛﺎران از اﻧﺠﺎم ﻣﻨﻜﺮات ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺑﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪ ،ﻳﻌﻨﻲ از ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرز و ارﺷﺎد ﺑﺎ زﺑﺎن و ﺳﭙﺲ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﮔﻔﺘﺎر ﺷﺮوع ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ راﻫﻲ ﺟﺰ زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن ﻣﺠﺮم ﻧﺒﺎﺷﺪ ،ﺣﺒﺲ ﻛﺮدن اﻓﺮاد ﺑﺮ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻬﻲ از ﻣﻨﻜﺮ واﺟﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد. -3ﺣﺒﺲ اﺣﺘﻴﺎﻃﻲ :
)) ﺣﺒﺲ اﺣﺘﻴﺎﻃﻲ ﻧﻮﻋﻲ اﻗﺪام ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻣﺘﻬﻤﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز درﺑﺎره او ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻗﻄﻌﻲ و ﻧﻬﺎﻳﻲ اﺗﺨﺎذ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ،ﻟﺬا در اﺛﻨﺎي ﺗﺤﻘﻴﻖ زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد و اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺒﺲ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﻛﻴﻔﺮ دادن ﻧﻴﺴﺖ ،ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ اﻗﺪام اﺣﺘﻴﺎﻃﻲ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﺘﻮاﻧﺪ اﺣﻴﺎﻧﺎً ﻓﺮار ﻛﻨﺪ .و ﻳﺎ ﻛﺎري ﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﻋﻤﻞ ﺗﺤﻘﻴﻖ اﺛﺮ ﺑﮕﺬارد .و از اﻳﻦ
-٢٤ا ، 6 6ﺱ WM P ، 6اHﺡ Qم ،ون 6ﺱ Oا q7 7 Hت ، ،ص .٧٣
13
ﺟﻬﺖ وﺿﻊ او در زﻧﺪان ﻏﻴﺮ از ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﻦ اﺳﺖ ((.ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم )ص( اﺷﺨﺎﺻﻲ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺗﻬﺎم ﺣﺒﺲ اﺣﺘﻴﺎﻃﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ((. 25 اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺟﺒﺲ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ وﺿﻊ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﺮاي ﺣﺎﻛﻢ آﺷﻜﺎر ﮔﺮدد .اﻳﻦ ﻧﻮع زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﻮاع ﻗﺒﻞ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ .از آﻧﺠﺎﺋﻴﻜﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻲ ﮔﻨﺎﻫﻲ ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد ﻟﺬا ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ زودﺗﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﺑﺎره آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد و اﻳﻦ دوران ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻮﺗﺎﻫﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ .ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻗﺎﺿﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻓﻮري اﺧﺘﻼف ﻃﺮﻓﻴﻦ را ﻓﻴﺼﻠﻪ دﻫﺪ و اﻳﻦ اﻣﻜﺎن دارد ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﭘﻴﺶ از آﻧﻬﺎ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ رﺳﻴﺪﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﻓﺮا رﺳﻴﺪه ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺎﺿﻲ اﻓﺮاد ﺧﻮاﻧﺪه را ﺗﺎ زﻣﺎن رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﭘﺮوﻧﺪه آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮﻗﺖ ﺣﺒﺲ اﺣﺘﻴﺎﻃﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . -4ﺣﺒﺲ ﺗﺄدﻳﺒﻲ :
اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺒﺲ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﻣﻮرد اﻃﻔﺎل ﺑﺰﻫﻜﺎر ﺻﺪق ﻣﻴﻜﻨﺪ،اﻃﻔﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﮔﺮﭼﻪ ﻣﺸﻤﻮل ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ وﻟﻲ اﮔﺮآزادي ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ داده ﺷﻮد،ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده وراه اﻧﺤﺮاف راﭘﻴﺸﻪ ﺧﻮد ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ .ﻟﺬا در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﺎره اي ﮔﻨﺎﻫﺎن زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪه ﺗﺎ ﺗﺄدﻳﺐ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺷﻮﻧﺪ .ﺣﺒﺲ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻴﻔﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﺆﻟﻒ اﻟﻤﺒﺴﻮط ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ )):ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ،ﻣﻨﺤﺼﺮاً ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺎدﻳﺐ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺒﺲ ﺷﻮﻧﺪ زﻳﺮا آﻧﻬﺎ ﻣﻜﻠﻒ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ (( 26. در اﻳﺮان و زﻧﺪاﻧﻬﺎي ﻛﻨﻮﻧﻲ ،ﻣﺮﻛﺰي ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﻮدﻛﺎن در آﻧﺠﺎ اﺻﻼح و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻛﺎﻧﻮن اﺻﻼح و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻛﺎﻧﻮن اﺻﻼح و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺮﻛﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻃﻔﺎل و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺰﻫﻜﺎر ﻛﻤﺘﺮ از 18ﺳﺎل ﺗﻤﺎم در آﻧﺠﺎ ﺑﺮاي اﺻﻼح و ﺗﺮﺑﻴﺖ و آﻣﻮزش ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . 27 -5ﺣﺒﺲ ﺳﻴﺎﺳﻲ :
اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺒﺲ ﻣﺨﺼﻮص ﻛﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻧﻈﺎم ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ و ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ ﺑﺎ اﻫﺪاف ﻣﺨﺎﻟﻒ دارد ) .ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ در زﻣﺎن ﻃﺎﻏﻮت و ﻳﺎ در ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻼد دﻧﻴﺎي اﻣﺮوز ( . -6ﺣﺒﺲ اﺳﺘﺤﻘﺎﻗﻲ :
)) ﻣﻨﻈﻮر از اﺳﺘﺤﻘﺎق )) ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﻖ (( اﺳﺖ .اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺒﺲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻴﻔﺎي ﺣﻘﻮق ﺿﺎﻳﻊ ﺷﺪه اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮد )) .ﺧﻮاه اﻳﻦ ﺣﻘﻮق از ﺣﻘﻮق ﻓﺮدي ﺑﺎﺷﺪ و ﺧﻮاه از ﺣﻘﻮق اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ((. ﻣﺜﻼً ﺷﺨﺺ ﺑﺪﻫﻜﺎر در ﺻﻮرت ﺗﻤﻜﻦ از اداء دﻳﻦ از ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺪﻫﻲ اﻣﺘﻨﺎع ﻣﻲ ورزد در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺪﻫﻜﺎر را ﺑﻪ زﻧﺪان ﻣﻲ اﻓﻜﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار ﮔﻴﺮد .زراره از اﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ )ع( ﻧﻘﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ)) :ﻋﻠﻲ )ع( ﺣﺒﺲ ﻧﻤﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻣﮕﺮ در ﺳﻪ ﻣﻮرد -1 :ﻏﺎﺻﺐ -2 ،ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺎل ﻳﺘﻴﻢ را از روي ﻇﻠﻢ ﺑﺨﻮرد -3 ،ﻛﺴﻲ ﻛﻪ
.١٩ر '6 )) ، 5 .و Rﺡ rاز دی @ 4ﺱ ) ، (( Rدر ه 7ﻥ ﺵ ر ( . .٢٠ر ، 5 .ﺱ ﺥ ،ﺵ r7ا ی )) ،ا 7ط (( ،ج ، ٢٠ص ٩١ .٢١ر 6 ، 5 .د@ ١٩ی ﻥ O6زﻥ اﻥ* و ا aا 6ت ﺕ 6uو ﺕ B6 ،ب . ١٣٨٠
14
اﻣﺎﻧﺘﻲ ﺑﻪ او ﺳﭙﺮده ﺷﺪه و او و آن را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮده اﺳﺖ((.در ﻛﺘﺎب اﻟﺨﺮاج آﻣﺪه ﻛﻪ )) اﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺿﺮر ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﻛﻨﺪ وي را ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺑﻪ اش آﺷﻜﺎر ﻧﮕﺸﺘﻪ اﺳﺖ زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ((. -7ﺣﺒﺲ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ :
ﮔﺎه اوﻗﺎت ﻣﺮدم ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ روﻳﺪادﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻈﻴﺮ اﻧﻘﻼب ﻫﺎ و ﻳﺎ اﺗﻔﺎﻗﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪن ﻫﻴﺠﺎن اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ،ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮادي ﺳﺨﺖ ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ اﮔﺮ آن اﻓﺮاد ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ، ﺟﺎﻧﺸﺎن ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﻣﻲ اﻓﺘﺪ ،در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﺤﻖ اﻋﺪام ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ .در اﻳﻨﺠﺎ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺗﺎ ﻓﺮو ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺧﺸﻢ ﻣﺮدم ﻣﺪﺗﻲ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻓﺮاد را ﻣﺤﺒﻮس ﻛﺮده ،ﺗﺎ ﺑﺎ ﻋﺎدي ﺷﺪن اوﺿﺎع و رﻓﻊ ﺧﻄﺮ ،آﻧﻬﺎ را آزاد ﺳﺎزد .اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺣﺒﺲ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎدر اﺳﺖ . ب( اﻗﺴﺎم ﺣﺒﺲ از ﻟﺤﺎظ اﻫﺪاف ﻧﺎﻣﺸﺮوع و ﻧﺎﻣﻌﻘﻮل »»ﺣﺒﺲ اﻧﺘﻘﺎﻣﻲ ،ﺣﺒﺲ ﺑﺮاي درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎ ،ﺣﺒﺲ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﻣﺰاﺣﻤﺎن ،ﺣﺒﺲ ﺑﺮاي از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن راﺑﻄﻪ رﻫﺒﺮي ««.
28
-1ﺣﺒﺲ اﻧﺘﻘﺎﻣﻲ :
در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺒﺲ ﻫﻴﭻ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻌﻘﻮﻟﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد ،ﺟﺒﺎران ﻳﺎ ارﺑﺎﺑﺎن ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎم ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﻣﺮدم آزاده و ﻳﺎ رﻋﺎﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻛﻴﻨﻪ و دﺷﻤﻨﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻖ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ دل دارﻧﺪ ،آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ زﻧﺪان ﻣﻲ اﻓﻜﻨﺪ .و در ﻓﺠﻴﻊ ﺗﺮﻳﻦ وﺿﻊ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻨﺪ و ﺑﺴﺎ ﺷﺪه ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ ﻣﻲ ﭘﻮﺳﻨﺪ و از ﺑﻴﻦ ﻣﻲ روﻧﺪ . -2ﺣﺒﺲ ﺑﺮاي درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎ :
ﺟﺒﺎران ﺑﺮاي درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎي روﺣﻲ ﻳﺎ ﺟﺴﻤﻲ ﻣﺒﺎرزان راه ﺣﻖ ،آﻧﻬﺎ را زﻧﺪاﻧﻲ ﻧﻤﻮده و ﺗﺤﺖ اﻧﻮاع ﺗﺤﻘﻴﺮﻫﺎ و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻫﺎي روﺣﻲ و ﺟﺴﻤﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻨﺪ .اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺒﺲ در اﻓﺮاد ﻣﻘﺎوم ﺑﻲ اﺛﺮ ﺑﻮده . ﺑﻠﻜﻪ ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎن ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ در آﻧﻬﺎ و اداﻣﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد .وﻟﻲ در اﻓﺮاد ﺿﻌﻴﻒ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ زﻧﺪاﻧﻬﺎ ﻣﻮﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﺪه و از اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻲ ﺧﻮردﻧﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت آﻟﺘﻲ در دﺳﺖ ﺟﺒﺎرات در ﻣﻲ آﻳﻨﺪ -3ﺣﺒﺲ ﺑﺮاي از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن راﺑﻄﻪ رﻫﺒﺮي :
اﻳﻦ ﻧﻮع از ﺣﺒﺲ ﻛﺮدن ﻣﺨﺼﻮص رﻫﺒﺮان ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺳﺖ .رﻫﺒﺮاﻧﻲ ﻛﻪ زورﮔﻮﻳﺎن و ﺟﺒﺎران از ﻣﺒﺎرزان آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺘﻮه آﻣﺪه و ﺑﺮاي ﻗﻄﻊ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ رﻫﺒﺮ وﭘﻴﺮوان وي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي آﻧﻬﺎ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺣﺒﺲ اﻳﻦ رﻫﺒﺮان ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ .اﻣﺎ ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ زﻧﺪاﻧﻬﺎ دراﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻌﻜﻮس ﻣﻲ دﻫﺪ و ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺴﺠﺎم ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺮوان و ﻋﺰت و ﺑﺰرﮔﻲ و ﻣﻌﺮوﻓﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ رﻫﺒﺮان ﻣﻲ ﺷﻮد .ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان از دﺳﺘﮕﻴﺮي و زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن و ﺗﺒﻌﻴﺪ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ )ره( و ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺰرﮔﺎن و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در زﻣﺎن ﻃﺎﻏﻮت و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ اﻧﻘﻼﺑﻬﺎ ﻳﺎد ﻛﺮد . Q6 .٢٢ر ﺵ از ،ﻥ ﺹ Ob $ )) ، O 6 ،زﻥ ان (( T6ر در W Q6 O P6اﺱ?م ،ش ، ٣ﺱ ل ،١٣٦٤ ، ٢٥ص . ١٤
15
-4ﺣﺒﺲ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﻣﺰاﺣﻤﺖ :
ﮔﺎﻫﻲ وﺟﻮد ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻋﺎﻟﻢ ،ﻣﺨﺘﺮع ،ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ،ﺧﻼﺻﻪ ﻳﻚ ﻓﺮد ﻻﻳﻖ ﻧﻮﻋﻲ ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺑﺮاي ارﺑﺎﺑﺎن زر و زور اﺳﺖ .ﻟﺬا اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻓﺮاد ﺑﻪ زﻧﺪان ﻓﺮﺳﺘﺎده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ،ﺗﺎ اﻳﻦ ﺟﺒﺎران ﺑﻪ ﺧﻮد ﻛﺎﻣﮕﻲ ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ. ﺣﺘﻲ ﮔﺎﻫﻲ زورﮔﻮﻳﺎﻧﻲ ﭘﺴﺖ در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻮده اﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮان زﻧﺎن زﻳﺒﺎ را ﺑﻪ زﻧﺪان اﻓﻜﻨﺪه ﺗﺎ ﻫﻤﺴﺮان آﻧﻬﺎ را ﺗﺼﺎﺣﺐ ﻛﻨﻨﺪ.29ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي اﺧﻴﺮ ﻣﻮردﺗﺎﺋﻴﺪاﺳﻼم وﻋﻘﻼي ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻴﺴﺖ. ج( اﻧﻮاع ﺣﺒﺲ از ﻟﺤﺎظ ﻣﺪت آن از اﻳﻦ ﻟﺤﺎظ دو ﻧﻮع ﺣﺒﺲ دارﻳﻢ ﺣﺒﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺪت آن ﻣﻌﻴﻦ ﺷﺪه وﺣﺒﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺪت آن ﻣﻌﻴﻦ ﻧﮕﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ( 1ﺣﺒﺴﻬﺎي ﻣﻌﻴﻦ :ﻣﻨﻈﻮر ﺣﺒﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺪت آن ﻣﻌﻴﻦ اﺳﺖ ،ﻫﻤﺎن ﺣﺒﺴﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺘﻮن ﻓﻘﻬﻲ ، ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻮع ﺟﺮم ارﺗﻜﺎﺑﻲ زﻧﺪان آﻧﻬﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ .آﻗﺎي اﺣﻤﺪ ﺻﺎدﻗﻲ ﻣﻮارد اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺒﺲ را اﻳﻨﻄﻮر ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ . اﻟﻒ(ﺣﺒﺲ ﺷﺶ روزه :ﺑﺮاي ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ اوﻟﻴﺎء ﻣﻘﺘﻮل ﺑﺮاي ﻛﻴﻔﺮ ﺧﻮاﺳﺖ و ﻃﻠﺐ ﻣﺠﺎزات و ﻗﺼﺎص ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻨﺪ . ب( ﺣﺒﺲ ﻳﻜﺴﺎل :ﺑﺮاي ،ﻣﺮدي ﻛﻪ ﻏﻼم ﺧﻮد را در اﺛﺮ ﻛﺘﻜﺎري ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪه و ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻔﺴﺪﻳﻦ ﻓﻲ اﻻرض . ج( ﺣﺒﺲ اﺑﺪ:ﺑﺮاي زن ﻣﺮﺗﺪ در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﻧﻜﻨﺪ و ﺑﺮاي ﺳﺎرﻗﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از دو ﻣﺮﺗﺒﻪ اﺟﺮاي ﺣﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻗﺖ ﺑﺰﻧﺪ .و ﺑﺮاي ﻛﺴﻴﻜﻪ دﺳﺘﻮر ﻗﺘﻞ ﺑﺪﻫﺪ و دﻳﮕﺮي را ﺑﻪ دﺳﺘﻮر او ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ (( 30. -2ﺣﺒﺲ ﻫﺎي ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ :آن ﺣﺒﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺪت آن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﮕﺮدﻳﺪه و اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎ ﺻﻼﺣﺪﻳﺪ ﺣﺎﻛﻢ و ﻗﺎﺿﻲ ﺷﺮوع ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ) ﺣﺒﺲ ﺗﻌﺰﻳﺮي ( .اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺒﺲ ﻣﻮرد ﺗﺎﺋﻴﺪ و راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﭘﻴﺸﻮاﻳﺎن دﻳﻨﻲ ﺑﻮده و در ﻣﺘﻮن ﻓﻘﻬﻲ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺰاﺋﻲ ﻣﻮارد آن ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ .و ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺗﻚ ﺗﻚ آن ﻣﻮارد در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﻧﻤﻲ ﮔﻨﺠﺪ .اﻣﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﻮاردي را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ در زﻳﺮ ﻳﺎدآور ﻣﻲ ﺷﻮﻳﻢ .ﺣﺒﺲ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﺗﻞ را ﻓﺮار ﻣﻴﺪﻫﺪ ،ﺣﺒﺲ ﻛﺴﻴﻜﻪ در اﻣﺎﻧﺖ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻛﻨﺪ ،ﺣﺒﺲ اﺧﺘﻼس ﻛﻨﻨﺪه ،ﺣﺒﺲ ﻣﻤﺘﻨﻊ ازاداء دﻳﻦ ،ﺣﺒﺲ ﺗﺎرك ﻧﻔﻘﻪ ،ﺣﺒﺲ ﻋﺎﻟﻢ ﻓﺎﺳﻖ،ﺣﺒﺲ ﭘﺰﺷﻚ ﺟﺎﻫﻞ،ﺣﺒﺲ ﺟﺎﻋﻞ اﺳﻨﺎد،ﺣﺒﺲ ﻣﺨﻔﻲ ﻛﻨﻨﺪه
اﺷﺨﺎص ﺑﺎ ﺳﻮء راﻫﺰﻧﺎن ،ﺣﺒﺲ
ﺷﺎﻫﺪدروﻏﮕﻮ ،ﺣﺒﺲ ﺗﻮزﻳﻊ ﻛﻨﻨﺪه آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ آﻟﻮده ،ﺣﺒﺲ ﺗﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﻋﺪواﻧﻲ و ﻏﻴﺮه
.٢٣ر ، 5 .ﺕ ری OUGﺡ ) ، rدر ه 7ﻥ ﺵ ر ( . .٢٤ر ، 5 .ﺹ د aاردﺱ ﻥ ،اﺡ )) ، 7زﻥ ان در اﺱ?م (( ،ص. ١١٥ .٢٥ر . 5 .ه 7ﻥ ﺵ ر ،ﺡ rﺕ8Iی از 6ت ﺹ ور ﺡ. `Q
16
31
ﻋﻮاﻣﻞ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺠﺎزات ﻫﺎي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺣﺒﺲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ اﻣﺮوزه دﻳﮕﺮ ﻛﺎرآﻳﻲ ﻧﺪارد و اﺛﺮات زﻳﺎن ﺑﺎر آن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻓﻮاﻳﺪ و ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺟﺮاي آن اﺳﺖ ...ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻫﺎﻳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻫـﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﺛﺮات زﻳﺎن ﺑﺎر ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮده ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ از آن اﺛﺮات ﺑﻜﺎﻫﻨﺪ 32 .اﻳﻦ دﻻﻳﻞ ﺑﺨﺸﻲ ﺑﻪ اﻫـﺪاف ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ ﺑﺮﻣﻲ ﮔﺮدد و ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ آن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﻴﻔﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻫﺪاف ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﺮآورده ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺨﺸـﻲ دﻳﮕﺮ از اﻳﻦ دﻻﻳﻞ ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ و ﺷﻴﻮه اﺟﺮاي آن ﺑﺮﻣﻲ ﮔﺮدد ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻣﺤـﻴﻂ زﻧـﺪان و ﻗﻴـﻮد وﺷﺮاﻳﻂ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮآن ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺑﻪ ﻓﻜﺮ اﻳﺠﺎد روﺷﻬﺎي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ.. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺟﺮم زا ﺑﻮدن ﻣﺤﻴﻂ زﻧﺪان ،ﺗﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ و ﻛﻤﺒﻮد ﻓﻀﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﻜﺴـﺖ اﺻـﻼح و درﻣـﺎن در زﻧﺪان ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ .ﻋﻤﺪه دﻻﻳﻞ ﻋﻤﻠﻲ ﻋﺪم ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ ﻛﻪ از ﺳﻮي ﻣﺨﺎﻟﻔـﺎن اراﺋـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ذﻳﻼ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز: ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ در دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻫﺪاف
ﻣﺠﺎزات ﻫﺎ از اﻫﺪاﻓﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ از ﺟﻤﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز :ارﻋﺎب و ﻋﺒﺮت اﻧﮕﻴـﺰي و ﺑﺎزﺳـﺎزﮔﺎري ﻣﺠﺪد ﻣﺠﺮم در ﺟﺎﻣﻌﻪ )اﺻﻼح و درﻣﺎن( .ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧـﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻣﺠـﺎزات ﻧﺘﻮاﻧﺴـﺘﻪ اﺳـﺖ اﻫﺪاف ﻓﻮق را ﺑﺮآورده ﻛﻨﺪ .ذﻳﻼ ﺑﻪ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ و ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ در ﺗﺤﻘﻖ ﻫﺮﻳﻚ از اﻫﺪاف ﻓﻮق ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ. -1ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺟﺮم
ﻳﻜﻲ از اﻫﺪاف ﻣﺠﺎزات ﻫﺎ ،ارﻋﺎب وﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ .ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻨﺒﻪ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮاﻧﻪ و ﺳﻮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﻛﻴﻔﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ آن ﻛﻴﻔﺮ ،ﭼﻨﺎن ﺗﺮس و واﻫﻤﻪ اي اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ ﻛﻪ در وﻫﻠﻪ اول ،ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺤﻜﻮم ﻣﺮﺗﻜﺐ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ارﺗﻜﺎب ﻣﺠﺪد ﺑﺰه را در او از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮد و در وﻫﻠﻪ دوم ،ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻮم اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﻪ ﺟﺰء ﺑﺰﻫﻜﺎر ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ از ﺑﺰﻫﻜﺎر اﺻﻠﻲ ﺑﻪ داﻣﻦ ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم روي آورﻧﺪ. ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻧﺪﻳﺸﻪ ارﺗﻜﺎب ﻣﺠﺪد ﺟﺮم از ﺳﻮي ﻣﺮﺗﻜﺐ را ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﺧﺎص و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم ﺑﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ از ﺑﺰﻫﻜﺎر را ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﻋﺎم ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ٣٣.
اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف ﻣﺠﺎزات ﻫﺎ را ﺑﺮآورده ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴـﺖ .ﺑﻌﺒـﺎرت دﻳﮕﺮ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﻫﺪف ﺑﺮاي ﻛﻴﻔﺮ ،آﻳﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ از ارﺗﻜﺎم ﺟﺮاﻳﻢ و ﺗﻜﺮار آن در ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻌﻤﻞ آﻣﺪه اﺳﺖ؟ آﻣﺎرﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﻴﻔﺮ در ﺑﺮآورده ﻛﺮدن اﻳـﻦ ﻫـﺪف ﻣﻮﻓـﻖ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ و ﺑﺎز ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻋﻤﻮم اﻓﺮاد از ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم دﺳﺖ ﻧﻜﺸﻴﺪه اﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺨﺸـﻲ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻛﻴﻔﺮي زﻧﺪان را ﺗﻜﺮار ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺮم ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ و ﻫﺮﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻌﺪاد اﻓﺰوده ﻣﻲ ﺷﻮد .ﺑـﺮاي -26ﺵ ر ، 7 6 ،ی8kی ه زﻥ ان ،ه 7ن 6ﺥ ،Tﺹ٧-٩ f -٣٣پ ، xﻥ ر 6 ،ﺥ Tپ ' ،ص٣١
17
ﻣﺜﺎل ،آﻣﺎر ﺗﻌﺪاد زﻧﺪاﻧﻴﺎن در ﺳﺎﻟﻬﺎي 1370اﻟﻲ 1381از 91243ﺑﻪ 151062ﻧﻔﺮ اﻓـﺰاﻳﺶ داﺷـﺘﻪ وﺑﻴﺸـﺘﺮﻳﻦ رﻗﻢ 166/133اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎل 1380ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺠـﺎزات زﻧـﺪان در ﻛـﺎﻫﺶ آﻣﺎر ﺟﺮاﻳﻢ ،ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ و ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺟﺮم ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﺪارد .ﺑﻨﺎﺑﺮﻳﻦ زﻧﺪان ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ اﻣﻨﻴـﺖ ﻗﻀـﺎﻳﻲ را ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻲ اﻋﺘﻤﺎدي و ﺑﺪﺑﻴﻨﻲ را ﺑﺮﺧﻲ در اﻳﻦ ﻣﻲ داﻧﻨـﺪ ﻛـﻪ ﺟـﺮم ﻧﺎﺷـﻲ از ﻋﻮاﻣـﻞ از ﻗﺒﻴـﻞ ﻓﻘـﺮ، ﺑﻴﻜﺎري ،ﺑﻴﺴﻮادي ،ﻣﻬﺎﺟﺮت ،و ...اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﺪان در از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن آﻧﻬﺎ ﻫﻴﭻ ﻧﻘﺸﻲ و ﺗﺎﺛﻴﺮي ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷـﺖ و ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻋﻠﻞ و زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم در ﺟﺎﻣﻌﻪ وﺟـﻮد داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ زﻧـﺪان از ارﺗﻜـﺎب ﺟـﺮم ﭘﻴﺸـﮕﻴﺮي ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد.
34
ﺑﻨﺎﺑﺮﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﻧﻘﺶ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﻓﻘﺮ ،ﺑﻴﻜﺎري ،ﻣﻬﺎﺟﺮت و ﻏﻴـﺮه را در ﻋﺪم ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ از ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺖ اﻣﺎ ﻋﻠﺖ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻛﻪ ﺑﺨـﺶ ﻋﻤـﺪه اي از ﺟﻤﻌﻴـــﺖ ﻛﻴﻔـــﺮي زﻧـــﺪان را ﻫﻨـــﻮز ﺗﻜـــﺮار ﻛﻨﻨـــﺪﮔﺎن ﺟـــﺮم ﺗﺸـــﻜﻴﻞ ﻣـــﻲ دﻫﻨـــﺪ ﺑـــﻪ ﻧﻈـــﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﻌﺎﻳﺐ و اﻳﺮاداﺗﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در وﺟﻮد ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ و اﺟﺮاي آن ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ .ﻟﺬا ،وﻗﺘـﻲ ﻛﻪ ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ داده ﻫﺎي آﻣﺎري اﻳﻦ ﻫﺪف ﻣﺠﺎزات را ﺑﺮآورده ﻧﻜﻨﺪ و اﺟﺮاي آن ﻣﻔﻴﺪ واﻗﻊ ﻧﺸـﻮد ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي آن اﻣﺮي ﺿﺮوري اﺳﺖ. -2ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي اﺻﻼح و درﻣﺎن:
ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از اﻫﺪاف ﻣﺠﺎزات ﻫﺎ ﺑﺎزﭘﺬﻳﺮي ﻣﺠﺪد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺰﻫﻜﺎر و اﺻﻼح و درﻣﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ .اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺻﻼح و درﻣﺎن ﺑﺰﻫﻜﺎر و ﺑﺎزﺳﺎزﮔﺎري ﻣﺠﺪد وي ﻳﻜﻲ از آﻣﻮزه ﻫﺎي ﻓﻜﺮي ﻣﻜﺘﺐ دﻓﺎع اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
35
ﺑﺮﻧﺎر ﺑﻮﻟﻚ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺻﻼح ﻣﻘﺼﺮ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﺪف اﺳﺖ ﻛﻪ او دوﺑﺎره ﺑﻪ راه ﺧﻄﺎ ﺑﺎزﻧﮕﺮدد.
36
اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺻﻼح و درﻣﺎن و ﺑﺎزﭘﺬﻳﺮي در اﺳﻨﺎد ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻗﻮاﻋﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻻزم اﻟﺮﻋﺎﻳﻪ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻃﺮز رﻓﺘﺎر اﺻﻼﺣﻲ ﺑﺎ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺼﻮب 1955و ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣـﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﺳﺎل 1966ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ اﺷﺎره ﻛﺮدﻛـﻪ در ﺳـﺎل 1354ﺑـﻪ اﻣﻀـﺎي دوﻟﺖ اﻳﺮان رﺳﻴﺪه و ﻣﺠﻠﺲ آن ﻧﻴﺰ آن را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺳﺎﻧﺪه اﺳﺖ .ﻣﻔﺎد ﻫﻤﻴﻦ ﻗﻮاﻋﺪ و ﻣﻘﺮر ﺑﻮد ﻛﻪ ﻗﺒـﻞ از اﻧﻘﻼب و ﺑﻌﺪاً ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﺎ ﺗﺪوﻳﻦ آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ اﺟﺮاﻳـﻲ ﺣﺒﺲ در ﺳﺎل 1372و ﺳﭙﺲ اﺻﻼﺣﻴﻪ آن در ﺳﺎل 1380ﺑـﻪ ﻣﺮﺣﻠـﻪ اﺟـﺮا درآﻣـﺪ .ﻫﻤـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻌﺎﻫـﺪات و ﻣﻘﺮرات و ﻃﺮح ﻫﺎي ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ و داﺧﻠﻲ در ﺟﻬﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﺮدن ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ و اﺻﻼح و درﻣﺎن ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ و اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﺸﻜﻼت و اﻳﺮاداﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮزﻧﺪان وﻧﺤﻮه اﺟـﺮاي آن وارد ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي اﺻﻼﺣﻲ و ﺑﺎزﭘﺮوري ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ دﭼﺎر ﺗﺮدﻳﺪ و ﺷﻜﺴﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻛﻪ زﻧﺪان اﻣـﺮوزه 4 -٣٤درز – 7 6ر 6 ، dﺥ Tپ ' ص ١١٠ -٣٥پ ، xﻥ ر 6 ،ﺥ Tپ ' ،ص:٧ - -٣٦پ ، xﻥ ر 6 ،ﺥ Tپ ' ،ص٣٣
18
ﻋﻠﻲ رﻏﻢ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي اﺻﻼح و درﻣﺎن و ﺑﺎزﭘﺮوري آن ،ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ در درﻣﺎن و اﺻﻼح ﺑﺰﻫﻜـﺎران ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮﻧﺮخ ﺗﻜﺮار ﺟﺮم ارﺗﻜﺎﺑﻲ ﺗﻮﺳﻂ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﻌﺪ از آزادي از زﻧﺪان اﻓﺰوده ﺷﺪه اﺳﺖ .از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاردي را ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان در ﺗﺎﺋﻴﺪ ﻋﺪم ﻛﺎرآﻳﻲ ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ در ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ارﺗﻜﺎب ﺟـﺮم و اﺻـﻼح و درﻣـﺎن ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ ﺑﺪان اﺷﺎره ﻛﺮد ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻌﻤﻞ آﻣﺪه در ﻳﻜﻲ از اﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﻛﺸﻮر اﺳﺖ .ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﻪ ،ﻣﻴﺰان ﺗﻜﺮار ﺟﺮم ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﺣﺒﺲ ﻛﺮده اﻧﺪ 33/82درﺻﺪ و در ﺑﻴﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺠﺎزات آﻧﻬﺎ ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪه ﺗﻨﻬﺎ 3/95درﺻﺪ اﺳﺖ .37ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاري اﻳﺴـﻨﺎ در اﻳﻨﺘﺮﻧـﺖ ،ﻗﺴـﻤﺖ ﻓﻘـﻪ و ﺣﻘـﻮق در ﺗـﺎرﻳﺦ 82/9/19رﺋﻴﺲ ﺳﺎزﻣﺎن زﻧﺪان ﻫﺎ در ﻫﻤﺎﻳﺶ 3روزه راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﻣﺮاﻛﺰ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﻌـﺪ از ﺧﺮوج اﻋﻼم ﻛﺮد 40درﺻﺪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن در دﻧﻴﺎ ﭘﺲ از آزادي ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺟﺮم ﺷـﻮﻧﺪ و اﻳـﻦ رﻗـﻢ در ﻛﺸـﻮرﻣﺎ 30 درﺻﺪ اﺳﺖ .در ﺗﻮﺟﻴﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ ﻣـﻲ رﺳـﺪ ﻛـﻪ اﺻـﻼح و ﺑﺎزﺳـﺎزﮔﺎري در ﻣﺤـﻴﻂ ﺑﺴـﺘﻪ و ﺗﺤـﺖ اﺟﺒﺎرﻛﺎرآﻳﻲ ﻫﺎي ﻻزم را ﻧﺪاﺷﺘﻪ و زﻧﺪان ﺑﺎ ﻫﺮ ﻛﻴﻔﻴﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑـﺎزﻫﻢ اﺛـﺮ اﺻـﻼﺣﻲ آن ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ اﺻـﻼح و ﺑﺎزﺳﺎزﮔﺎري در اﺟﺘﻤﺎع ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ.ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻛﺎﻣﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي اﺻﻼح و درﻣﺎن ﺑﭙﺮدازﻳﻢ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﻈﻴﺮ ﺗﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ زﻧـﺪان و ﻛﻤﺒـﻮد ﻓﻀـﺎي ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﮔﻮﻳﺎي ﻫﻤﺎن ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﺑﺘﺪا ﮔﻔﺘﺎر ﻣﻮرد اﺷﺎره ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و آن اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ دﻻﻳﻞ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﻪ ﻣﺸـﻜﻞ از ﻧﻮع اول داﻣﻦ ﻣﻲ زﻧﻨﺪ و ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﻫﺪف ﺧـﻮد را ﺑـﺮآورده ﻛﻨـﺪ .از ﺟﻤﻠـﻪ ﻋـﻮاﻣﻠﻲ ﻛـﻪ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﺑﺴﺰاﻳﻲ در ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺻﻼح و درﻣﺎن ﺑﺰﻫﻜﺎر در زﻧﺪان دارﻧﺪ. -3ﺟﺮم زا ﺑﻮدن ﻣﺤﻴﻂ زﻧﺪان
ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ زﻧﺪان در ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﺟﺮم زا و ﻣﺠﺮم ﭘﺮور ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ
38
دﻻﻳﻞ زﻳﺮ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺟﺮم زا ﺑﻮدن ﻣﺤﻴﻂ زﻧﺪان ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ و ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: اﻟﻒ :زﻧﺪان ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﺑﺮاي آﻣﺎده ﻛﺮدن و اﻧﺘﻘﺎل ﻓﻨﻮن ارﺗﻜﺎب ﺑﺰه ﻃﻲ ﻣﺪﺗﻲ ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن در ﻳـﻚ ﺟﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ارﺗﺒﺎط دارﻧﺪ .ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻫﻤﺎن ﭘﺪﻳﺪه ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭘﺬﻳﺮي از زﻧﺪان ﻣﺪﻧﻈﺮ اﺳﺖ .39ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻮﺿـﻴﺢ ﻛـﻪ در وﻫﻠـــﻪ اول ﻣﻤﻜـــﻦ اﺳـــﺖ در اﺛـــﺮ ﺗﻤـــﺎس ﺑـــﺎ ﺑﺰﻫﻜـــﺎران ﺣﺮﻓـــﻪ اي داﺧـــﻞ زﻧـــﺪان ﺑـــﻪ ﻣﺠـــﺮم ﺣﺮﻓﻪ اي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮد .ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ زﻧﺪان ﻣﻮﺟﺐ ارﺗﻘﺎي ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺟﺮم ﻣﻲ ﺷﻮد ﭼﺮا ﻛـﻪ ﻫــﺮ ﭼــﻪ ﺗــﺮاﻛﻢ ﺟــﺮم ﺑﻴﺸﺘﺮﺑﺎﺷــﺪ ﻣﻘــﺪار ﻳــﺎدﮔﻴﺮي ﺷــﮕﺮدﻫﺎ و ﺣﻴﻠــﻪ ﻫــﺎي ﺑﺰﻫﻜــﺎري ﻧﻴــﺰ ﺑﻴﺸــﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد 40.در وﻫﻠﻪ دوم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ زﻳﺮا زﻧﺪاﻧﻲ ،ﺑﺎ آزادﺷﺪن ﻣﻮﺟﺐ اﻧﺘﻘﺎل ﻓﺮﻫﻨـﮓ و ﻓﻨـﻮن ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻤﻮم اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﭘﺪﻳﺪه اي ﺑﻪ ﻧﺎم ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭘﺬﻳﺮي از زﻧﺪان ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺴـﺒﺖ $ -٣٧ا 6ز ﺕ P7ﻥ Oد@ ﺕ P6 z Iزات در ﺡ ق ای ان و اﻥ ، r kپ ی ن ﻥ O6رﺵ ﺱ ارﺵ داﻥ' @ kزاد واﺡ م و ﺕ ت ،١٣٨١ ص O ،٩٧ﻥ Nاز ﺹ bر b ، ،ﺵ ﺱ و ﺕ H 6 b Oت م ی ج ٢اﻥ ' رات ﺱ Nﺱ ل ١٣٨:ص ١:: -٣٨پ ، Qژرژ ،م ﺵ ﺱ ،ﺕ O7ﺡ ﻥ bPا ﻥ د ،اﻥ ' رات داﻥ' @ kﺵ* *' ،١٣٧٠ ،ص ١٠٨ 4 -٣٩درز 7 6 ،ر 6 ، dﺥ Tپ ' ،ص ١١٢ -٤٠زﻥ ان 4ای ی $ Iه | پTی 6 Q 6از { 6زﻥ ان ی از ا eات اﻥ 8ا و 4 OI6ی8اﻥ Oزﻥ ان زﻥ اﻥ O ،دﻥ ل ا aم در ای { 6و ﺥ O 4رژی` و زﻥ 6 4اول در ن .ﻥ 6 ، Nر 6 ، 5ﺥ a Tص ،٩٠ﻥ bPا ﻥ د ﺡ و ه ﺵ` ، kﺡ، 7 داﻥ' O6م ﺵ ﺱ ،چ پ اول ،اﻥ ' رات داﻥ' @ kﺵ* *' ،١٣٧٧ص .٢٧E
19
ﺑﻪ ﻋﻤﻮم رخ دﻫﺪو اﻓﺮاد زﻳﺎدي ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ارﺗﻜﺎب ﺑﺰه ﺑﺎ اﻟﮕﻮ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭘﺬﻳﺮي از زﻧﺪاﻧﻲ ﺳﻮق ﭘﻴـﺪا ﻛﻨـﺪ .در ﺟـــﺮم ﺷﻨﺎﺳـــﻲ ﻣﻌﺎﺻـــﺮ ﻧﻈﺮﻳـــﻪ اي ﺑـــﺎ ﻋﻨـــﻮان ﻓﺮﻫﻨـــﮓ ﭘـــﺬﻳﺮي از زﻧـــﺪان ﻣﻄـــﺮح ﺷـــﺪه ﻛـــﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮓ زﻧﺪان در ﻃﻮل اﻗﺎﻣﺖ در ﺣﺒﺲ ﺑﺮﺷﺨﺼﻴﺖ و رﻓﺘﺎر زﻧﺪاﻧﻴﺎن اﺛﺮﻣﻲ ﮔﺬارد.
41
ب :زﻧﺪان ﻣﻜﺎن ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ارﺗﻜﺎب ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﺘﻴﺰه ﺟﻮﻳﻲ اﺳﺖ 42ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﺘﻴﺰه ﺟﻮﻳﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻳﺎ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻤﻞ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪﻳﺎ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﺎﻣﻮرﻳﻦ زﻧﺪان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧـﺪاﻧﻴﺎن ﺑﺎﺷـﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ اوﺿﺎع و اﺣﻮال ﺣﺎﻛﻢ در زﻧﺪان ﺑﺎﺷﺪ. -4ﺗﻌﺎرض ﺑﺎ اﺻﻞ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻮدن ﻣﺠﺎزات زﻧﺪان
ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻣﺠﺎزات ﻫﺎي زﻧﺪان اﺻﻞ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻮدن ﻣﺠﺎزات ﻫﺎ ﺳﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ در ﻣﻜﺘﺐ اﺳﻼﻣﻲ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﺴﻮول اﻋﻤﺎل ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺖ و ﺗﺨﻠﻔﺎت و ﺗﻌﺪﻳﺎت ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺑﻪ ﭘﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮان ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ )وﻻﺗﺰروا وازره وزراﺧﺮي ( ﺣﺎل ﺗﻼش ﻋﻤﺪه ﺣﻘﻮﻗﺪاﻧﺎن ﻧﻴﺰاراﺋﻪ ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ ﺑﺮآورده ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻫﺪاف اﺻﻼﺣﻲ و ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺟﺮم ﻗﺎﺋﺪه ﻣﺬﻛﻮر را ﻣﺮاﻋﺎت ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ. ﻋﻼوه ﺑﺮاﻳﻦ زﻧﺪان ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻗﻄﻊ راﺑﻄﻪ زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺎزﻧﺪﮔﻲ ﻋﺎدي ،ﺧﺎﻧﻮاده ،ﻛﺎر و دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﻣﻲ ﺷﻮد .اﻧﺘﻈﺎر ﻛﺴﺎن وﺑﺴﺘﮕﺎن ﻣﺠﺮم و در ﺧﻮاﺳﺖ آزادي او و ﻣﺮاﺟﻌﺎت ﻣﻜﺮر ﺟﻬﺖ ﻣﻼﻗﺎت زﻧﺪاﻧﻲ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺟﻬﺖ ﺧﻼﺻﻲ و ﻳﺎ ﺗﺨﻔﻴﻒ ﻣﺠﺎزات زﻧﺪاﻧﻲ ﻫﻤﻪ و ﻫﻤﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻫﺪر رﻓﺘﻦ وﻗﺖ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدي آﻧﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻓﺸﺎرﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و رواﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﻃﺮاﻓﻴﺎن زﻧﺪاﻧﻲ وارد ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﺒﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﻴﻔﺮ ﺑﺎ اﺻﻞ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻮدن ﻣﺠﺎزات زﻧﺪان ﻣﻐﺎﻳﺮت دارد. -5ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺮﺟﺎﻣﻌﻪ
ﻣﻤﻠﻮ ﺷﺪن زﻧﺪان از زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻴﺮو و ﺳﺎﻳﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ آن ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دوﻟﺖ و از ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻛﻴﻔﺮ زﻧﺪان ﻋﻼوه ﺑﺮاﻳﻦ ﻛﻪ اﻓﺮاد زﻧﺪاﻧﻲ از ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺎز ﻣﻴﺪارد و ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﺑﺎزده آﻧﺎن ﻣﺤﺮوم ﻣﻲ ﺷﻮد ﺧﺰاﻧﻪ دوﻟﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن اﻓﺮاد ﺧﻼﻓﻜﺎر ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺸﺪه ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ را ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد.
43
-6ﺗﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ زﻧﺪان
اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺎﻧﻊ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﻣﻘﺪﻣﺎت آزادﺳﺎزي ﻣﺠﺮﻣﺎن و ﺑﺎزﺳﺎزﮔﺎري آﻧﺎن را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮد .ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ،ﺗﺮاﻛﻢ ﺳﺒﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري ﺻﺮف )) اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن (( اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﺷﻮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ -٤١ﻥ bPا ﻥ ا د ،ﺡ ،ﺕ ی ات م ی ،اول . 4 -٤٢درز 7 6 ،ر ، dﻥ رﺱ ی * زﻥ ان؛ ه 7ن 6ﺥ Tص ١٢١ -٤٣روزﻥ O6ای ان ،ﺱ Oﺵ 6 : Oداد O ،١٣٧٩ﻥ Nاز I6ون ﺱ ز 6ن زﻥ اﻥ* و ا aا 6ت ﺕ ' 6ر
20
тАлтАк ╪МтАмя╗Ыя║┤я║Оя╗зя╗▓ я╗Ыя╗к я║Ся║Оя╗│я║к ╪з╪▓ ╪п╪▒я╗гя║О┘Ж ┘И я║Ся║оя╗зя║Оя╗гя╗к я╗ля║О┘К ╪зя║╗я╗╝я║гя╗▓ ╪зя║│я║Шя╗Фя║О╪п┘З я╗Ыя╗ия╗ия║к тАк ╪МтАм╪з╪▓ ╪в┘Ж я╗гя║дя║о┘И┘Е я╗гя╗▓ я║╖я╗оя╗зя║к тАк .тАм╪зя╗Уя║░┘И┘Ж я║Ся║о ╪в┘Ж тАк╪МтАмтАм тАля║│я║оян╝я║╕я╗дя╗к ┘К ╪зя╗│я║ая║О╪п я║Чя╗ия║╢ я╗ля╗в я║Ся║о╪з┘К я╗Ыя║О╪▒я╗Ыя╗ия║О┘Ж ┘И я╗ля╗в я║Ся║о╪з┘К я╗гя║дя╗Ья╗оя╗гя║О┘Ж ╪зя║│я║ЦтАк.тАмтАм тАлтАк -7тАмя╗гя║╕я╗Ья╗╝╪к я║Ся╗мя║к╪зя║╖я║Шя╗▓ я╗гя╗оя║Яя╗о╪п ╪п╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘ЖтАм
тАл╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗ля║О ╪п╪▒ ╪зя╗Пя╗ая║Р я╗Ыя║╕я╗о╪▒я╗ля║О я║Ся║О я╗Ыя╗дя║Тя╗о╪п я╗гя╗ия║Оя║Ся╗К я╗гя║Оя╗Яя╗▓тАк ╪МтАмя╗зя║Тя╗о╪п я╗гя║о╪зя╗Чя║Тя║Ц я╗ля║О┘К я║Ся╗мя║к╪зя║╖я║Шя╗▓ ┘И я║Чя╗Ря║мя╗│я╗к ┘К я╗гя╗ия║Оя║│я║Р ╪▒┘И я║Ся╗ктАм тАл╪▒┘И╪зя╗зя║ктАк 44.тАмя╗ля╗в ян╝я╗ия╗┤я╗жтАк ╪МтАм╪▓я╗зя║к╪зя╗зя║Тя║Оя╗зя║О┘Ж ╪п╪з╪▒╪з┘К ╪вя╗гя╗о╪▓╪┤ я╗ля║О┘К я╗╗╪▓┘Е я╗зя╗┤я║┤я║Шя╗ия║ктАк .тАм╪зя╗Уя║░┘И┘Ж я║Ся║о ╪в┘ЖтАк ╪МтАмя║гя╗Шя╗о┘В ┘И ╪пя║│я║Шя╗дя║░╪п я╗зя║Оян╝я╗┤я║░┘К ╪п╪▒тАм тАл╪з╪▓╪з┘К я╗гя║┤я║Ж┘Ия╗Яя╗┤я║Ц я╗гя╗мя╗дя╗▓ я╗Ыя╗к я║Ся║о я╗Ля╗мя║к┘З ╪п╪з╪▒я╗зя║ктАк ╪МтАм╪п╪▒я╗│я║Оя╗Уя║Ц я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия╗ия║ктАк .тАм╪п╪▒ я║Ся║оя║зя╗▓ я╗Ыя║╕я╗о╪▒я╗ля║ОтАк ╪МтАмя╗гя╗┤я║░╪з┘Ж я╗гя║о┌п ┘И я╗гя╗┤я║о ╪п╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘ЖтАм тАля║Ся║Оя╗╗я║│я║ЦтАк.тАмтАм тАлтАк -8тАмя║Чя║Дя║Ыя╗┤я║оя╗ля║О┘К ╪▒┘И╪зя╗зя╗▓ я║Ся║о ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗▓тАм
тАл╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗ля╗оя╗│я║Ц я╗гя║дя╗Ья╗о┘Е ╪▒╪з ╪з╪▓ я╗гя╗┤я║О┘Ж я╗гя╗▓ я║Ся║о╪п ┘И я║Ся╗оя╗│яоЛ┘З ╪п╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗ля║О┘К я║Ся╗ая╗ия║к я╗гя║к╪к тАк ╪МтАм╪в┘Ж ян╝я╗ия║О┘Ж ╪зя║зя║Шя╗╝я╗Яя╗▓ ╪п╪▒ я║╖я║ия║╝я╗┤я║ЦтАм тАл╪з┘И я║Ся╗к ┘Ия║Яя╗о╪п я╗гя╗▓ ╪в┘И╪▒╪п я╗Ыя╗к я╗зя║Шя╗┤я║ая╗к ┘К ╪в┘Ж янШя╗┤я║о┘И┘К я╗Ыя╗о╪▒я╗Ыя╗о╪▒╪зя╗зя╗к ┘И я╗гя║дя║╛ я╗│я║О я║гя║Оя╗Яя║Ц я║Чя╗мя║Оя║Яя╗дя╗▓ я║│я║Ц я╗Ыя╗к я║Ся╗к я║╖я╗Ья╗Ю я║╖я╗о╪▒╪┤тАм тАл╪п╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘ЖтАк ╪МтАм╪п╪▒яоФя╗┤я║о┘К я║Ся║О я║│я║Оя╗│я║о ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗┤я║О┘Ж ┘И я╗ля╗дя║Оя╗зя╗ия║к ╪в┘Ж ╪вя║╖я╗Ья║О╪▒ я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪птАм тАлтАк-9тАм╪зя╗│я║ая║О╪п я╗гя║╕я╗Ья╗╝╪к ╪зя║Яя║Шя╗дя║Оя╗Ля╗▓ ┘И я║зя║Оя╗зя╗о╪з╪пяоФя╗▓ тАк:тАмтАм
тАля║Ся╗к я╗Гя╗о╪▒ я╗Ыя╗ая╗▓ я║Чя║О ╪▓я╗гя║Оя╗зя╗▓ я╗Ыя╗к я╗Уя║о╪п ┘И╪з╪▒╪п ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗зя║╕я║к┘З ╪зя║│я║Ц я╗ля╗в ╪з┘И ┘И я╗ля╗в я║зя║Оя╗зя╗о╪з╪п┘З ╪в┘Ж я║╖я║ия║║ ╪з╪▓ я╗гя╗ия║░я╗Яя║Ц ╪зя║Яя║Шя╗дя║Оя╗Ля╗▓тАм тАля║Ся║оя║зя╗о╪▒╪п╪з╪▒ я╗ля║┤я║Шя╗ия║к ┘Ия╗Яя╗▓ ╪зяоФя║о я║╖я║ия║╝я╗▓ я║гя║Шя╗▓ я║Ся╗к я╗Ля╗ия╗о╪з┘Ж я╗гя║Шя╗мя╗в ┘И я╗зя╗к я╗гя║ая║о┘Е ян╝я╗ия║к ╪▒┘И╪▓┘К ╪▒╪з ╪п╪▒ я║Ся║О╪▓╪п╪зя║╖я║ШяоХя║О┘З я║СяоХя║м╪▒╪зя╗зя║к я║Ся║ОтАм тАля║Чя╗оя║Яя╗к я║Ся╗к я╗Ля║о┘Б я╗Ля║Оя╗гя╗к я╗гя║о╪п┘Е ┘И я╗Ля║к┘Е я╗Уя║о┘В я╗Чя║Оя║Ля╗Ю я║╖я║к┘Ж я╗гя╗┤я║О┘Ж я╗гя║ая║о┘Е ┘И я╗гя║Шя╗мя╗в ╪пя╗│я║к┘З я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п я╗Ыя╗к я║Ся║О я║╖я║ия║║ ╪▒я╗Уя║Шя║О╪▒ я║зя╗оя║Ся╗▓тАм тАля╗зя╗дя╗▓ я║╖я╗о╪п я║гя║О┘Д я║Чя║╝я╗о╪▒ я╗Ыя╗ия╗┤я╗в я╗Уя║о╪п ян╝я╗ия║к я╗гя║Оя╗ля╗▓ я╗│я║О ян╝я╗ия║к я║│я║Оя╗Яя╗▓ ╪▒╪з ╪п╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗гя╗▓ яоФя║м╪▒╪зя╗зя║к ╪п╪▒ ╪зя╗│я╗ж ╪▓я╗гя║О┘Ж я╗гя╗▓ я║Ся╗┤я╗ия╗┤я╗в я╗Ыя╗к я╗ля╗втАм тАля║зя╗о╪п я║╖я║ия║║ ┘И я╗ля╗в я║зя║Оя╗зя╗о╪з╪п┘З ╪з┘И я╗гя╗оя╗Чя╗Мя╗┤я║Ц я║зя╗оя║Ся╗▓ ╪▒╪з я║Чя║ая║оя║Ся╗к я╗зя╗дя╗▓ я╗Ыя╗ия╗ия║к ┘И ╪п╪▒ я║Ся║┤я╗┤я║О╪▒┘К ╪з╪▓ я╗гя╗о╪з╪▒╪п ╪пя╗│я║к┘З я║╖я║к┘З ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗ктАм тАля║гя║Шя╗▓ я╗Уя║о╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗│я║О я║Ся║┤я║ШяоХя║О┘Ж я║╖я║ия║║ я╗гя║ая║о┘Е я╗ля╗в ╪з╪▓ я╗Ля╗ия╗о╪з┘Ж я╗гя║ая║о┘Е я║Ся╗о╪п┘Ж я║╖я║ия║║ я║зя║Оя║╗я╗▓ я║┐я║о╪▒ ╪пя╗│я║к┘З ╪зя╗зя║к я╗Ыя╗к ╪зя╗│я╗ж я╗гя╗о╪▒╪птАм тАл╪▒╪з я╗гя╗▓ я║Чя╗о╪зя╗зя╗┤я╗в я╗зя╗оя╗Ля╗▓ я╗гя║ия║Оя╗Яя╗Фя║Ц ┘И я║Чя╗Мя║О╪▒╪╢ я║Ся║О ╪зя║╗я╗Ю я║╖я║ия║╝я╗▓ я║Ся╗о╪п┘Ж я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к я╗ля║О я║Чя╗Фя║┤я╗┤я║о я╗Ыя╗ия╗┤я╗в ╪▓я╗│я║о╪з ╪п╪▒я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к я╗ля║О┘КтАм тАля║│я║Оя╗Яя║Р ╪в╪▓╪з╪п┘К я╗гя║Ья╗Ю я║гя║Тя║▓ ╪вя║Ыя║О╪▒ ╪▓я╗│я║Оя╗зя║Тя║О╪▒ ╪зя║Яя║о╪з┘К я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к я╗ля║О┘К ян╝я╗к ╪з╪▓ я╗Яя║дя║О╪╕ я╗гя║┤я║Оя║Ля╗Ю я║зя║Оя╗зя╗о╪з╪пяоФя╗▓ я║Чя╗ия╗мя║О я╗гя║ая║о┘Е ╪▒╪з ╪п╪▒ я║Ся║отАм тАля╗зя╗дя╗▓ яоФя╗┤я║о╪п ┘И я║зя║Оя╗зя╗о╪з╪п┘З я╗ля║Оя╗│я╗▓ я╗Ыя╗к я╗зя║О┘Ж ╪в┘И╪▒ ╪вя╗зя╗мя║О ╪п╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я║Ся╗к я║│я║о я╗гя╗▓ я║Ся║о╪п ╪зяоФя║о ╪зя╗гя║о╪з╪▒ я╗гя╗Мя║О╪┤ ╪вя╗зя╗мя║О я╗гя╗ия║дя║╝я║о я║Ся╗к я╗Ыя║О╪▒ я╗Ыя║о╪п┘ЖтАм тАл╪в┘Ж я║╖я║ия║║ я║Ся║Оя║╖я║к ян╝яоХя╗оя╗зя╗к ╪з╪▓ я║Чя║Тя╗Мя║О╪к я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к ╪зя╗│я╗дя╗ж я║зя╗о╪зя╗ля║к я║Ся╗о╪п ╪Я я║гя║О┘Д янШя║▓ ╪з╪▓ я╗гя║╕я╗Ья╗╝╪к я╗Уя╗о┘В ╪зя╗Яя║мя╗Ыя║о ╪п╪▒ ╪зя║Яя║о╪з┘КтАм тАля╗гя║ая║О╪▓╪з╪к я║гя║Тя║▓ я╗зя║Шя╗┤я║ая╗к я║зя║оя║│я╗ия║к я╗Ыя╗ия╗ия║к┘З ╪зя║│я║Ц ╪в┘Ж я║╖я║ия║║ я╗гя║дя╗Ья╗о┘Е я║Ся╗к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗зя╗дя╗▓ я║╖я╗о╪птАк .тАм╪п╪▒ я╗Чя╗о╪зя╗зя╗┤я╗ж ╪зя╗│я║о╪з┘Ж я╗гя╗о╪з╪▒╪п┘К я╗Ыя╗ктАм тАля║Ся╗к я║Яя║Оя╗│яоХя║░я╗│я╗ия╗▓ я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к я║гя║Тя║▓ я╗гя╗ия║ая║о я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п ┘Ия║Яя╗о╪п ╪п╪з╪▒╪птАк.тАмтАм тАлтАк -10тАмя║Чя║Оя║Ыя╗┤я║о я║│я╗о╪б я║Ся║о я║╖я║ия║╝я╗┤я║Ц ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗▓тАк:тАмтАм
тАл╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗▓ ╪п╪▒ ╪п╪зя║зя╗Ю ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗Уя║оя║╗я║Ц ╪▓я╗│я║О╪п┘К ╪п╪▒ ╪зя║│я║Шя╗Фя║О╪п┘З ╪з╪▓ я╗Уя╗Ья║о ┘И я╗Чя╗о┘З я║Чя║ия╗┤я╗Ю ╪п╪з╪▒╪п ╪зяоФя║о ╪зя╗│я╗ж я╗зя╗┤я║о┘И ╪п╪▒ я║Яя╗мя║Ц я╗гя║Ья║Тя║Ц ┘ИтАм тАл╪п╪▒ ╪▒╪з┘З ╪зя║╗я╗╝╪н ╪з┘И я║Ся╗к я╗Ыя║О╪▒ яоФя║оя╗Уя║Шя╗к я╗зя║╕я╗о╪п я╗Чя╗Дя╗Мя║О┘Л ╪з╪▓ ╪зя╗│я╗ж я╗зя╗┤я║о┘И ╪п╪▒ я║Яя╗мя║Ц я║зя╗╝┘Б ┘И ╪з╪▒я║Чя╗Ья║О╪и я║Ся║░┘З ╪зя║│я║Шя╗Фя║О╪п┘З я║зя╗о╪зя╗ля║к я╗Ыя║о╪птАк.тАмтАм тАлтАк -┘д┘дтАм┘И╪з╪▒я║▒ █МтАк8kтАм█М ┘З тАк P6тАм╪▓╪з╪к ╪▓я╗е ╪з┘ЖтАк }a O P6 ╪МтАм█М ┘И я║б тАк aтАм╪п╪з╪птАк }a @ a 4тАм█М тАк ╪М OтАм╪┤ тАк * ┘г┘итАм╪▒ тАк ╪М┘б┘г┘и┘бтАм╪╡ тАк.-┘атАмтАм
тАлтАк21тАмтАм
тАл╪п╪▒ я╗гя║╝я║Оя║гя║Тя╗к я╗ля║Оя╗│я╗▓ я╗Ыя╗к я║Ся║О ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗┤я║О┘Ж я║╗я╗о╪▒╪к яоФя║оя╗Уя║Шя╗к ╪зя║гя║┤я║О╪│ я║зя╗о╪п ╪▒╪з я╗ля╗ияоХя║О┘Е ╪зя║Яя║о╪з┘К я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к ╪зя╗│я╗ияоХя╗оя╗зя╗к я║Чя║╕я║оя╗│я║в я╗Ыя║о╪п┘ЗтАм тАл╪зя╗зя║ктАк:тАмтАм тАлтАк -1тАм╪зя║гя║┤я║О╪│ я║гя╗Шя║О╪▒╪ктАм тАлтАк -2тАм╪зя║┐я╗Дя║о╪з╪и ┘И я╗зяоХя║о╪зя╗зя╗▓тАм тАлтАк -3тАмя╗Ля║м╪з╪и ╪▒┘Ия║гя╗▓тАм тАлтАк -4тАмя║Чя║о╪│тАм тАлтАк -5тАмя║Ся╗мя║Ц ╪▓╪пяоФя╗▓тАм тАлтАк -6тАм╪зя╗Уя║┤я║о╪пяоФя╗▓ ┘И я║Ся╗▓ я║зя╗┤я║Оя╗Яя╗▓ ╪п╪▒ я╗гя╗о╪▒╪п ╪зя╗Уя║о╪з╪п я║│я║Оя║Ся╗Шя╗к ╪п╪з╪▒тАм
тАля║Ся║Оя╗│я║к я║Чя║Оя╗Ыя╗┤я║к я╗зя╗дя╗о╪п я╗Ыя╗к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я║Чя║Оя║Ыя╗┤я║о я╗Ля╗дя╗┤я╗Шя╗▓ я║Ся║о ╪▒┘И╪н ┘И ╪▒┘И╪з┘Ж ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗▓ я║Ся║оя║Яя║О┘К я╗гя╗┤яоХя║м╪з╪▒╪птАк .тАм╪зя╗│я╗ж я║Чя║Оя║Ыя╗┤я║о я║╖я║Оя╗│я║к я║│я║Оя╗Яя╗┤я║О┘Ж ╪п╪▒╪з╪▓тАм тАлянШя║▓ ╪з╪▓ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗зя╗┤я║░ я║Ся║Оя╗Чя╗▓ я║Ся╗дя║Оя╗зя║к я╗гя╗ия║Шя╗Шя╗Ю я║╖я║к┘Ж я║Ся╗к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я║Чя╗ия╗мя║О я╗│я╗Ъ ╪зя╗зя║Шя╗Шя║О┘Д я╗Уя╗┤я║░я╗│я╗Ья╗▓ я╗зя╗┤я║┤я║Ц я║Ся╗ая╗Ья╗к ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗▓ я║Чя║О╪▓┘З я╗гя║ая║О╪▓╪з╪ктАм тАля║╖я║к┘З я╗Ыя║┤я╗▓ ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪з╪▓ ┘Ия║┐я╗Мя╗┤я║Шя╗▓ ╪з╪▓ я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к я║Ся╗к ┘Ия║┐я╗Мя╗┤я║Ц ╪пя╗│яоХя║о┘К янШя║О яоФя║м╪зя║╖я║Шя╗к ╪зя║│я║ЦтАк .тАм┘И ╪з╪▓ ╪зя╗│я╗ж ╪▒┘И я║Ся╗к ╪пя╗зя║Тя║О┘Д я╗ля╗оя╗│я║ЦтАм тАля║Яя║кя╗│я║к┘К ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к я║зя╗о╪п ╪▒╪з я║Ся║О ┘Ия║┐я╗Мя╗┤я║Ц ┘Ия╗гя╗оя╗Чя╗Мя╗┤я║Ц я║Чя║О╪▓┘З я║│я║О╪▓яоФя║О╪▒ я╗зя╗дя║Оя╗│я║ктАк .тАмя║Ся║ия║╕я╗▓ ╪з╪▓ ╪зя╗│я╗ж я╗ля╗оя╗│я║Ц я║Ся║О я║Ся║о ян╝я║┤я║Тя╗▓ я╗Ыя╗ктАм тАля║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к я║Ся╗к ╪з┘И я╗гя╗▓ ╪▓я╗зя║к я║╖я╗Ья╗Ю я╗гя╗▓ яоФя╗┤я║о╪п ┘И я╗гя║Оя║Ся╗Шя╗▓ ╪в┘Ж ╪п╪▒ ╪з╪▒я║Чя║Тя║О╪╖ я║Ся║О ╪зя╗Уя║о╪з╪п┘К ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к я║Ся║О ╪в┘Ж я╗ля║О я║Ся╗к я║│я║о я║зя╗о╪зя╗ля║к я║Ся║о╪п ┘И я║Ся╗ктАм тАля╗ля╗дя╗┤я╗ж я╗Ля╗ая║Ц ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж ╪▒╪з╪вя╗гя╗о╪▓я║╖яоХя║О┘З я║Ся║░я╗ля╗Ья║О╪▒┘К я╗зя║О┘Е я╗зя╗мя║О╪п┘З ╪зя╗зя║к ян╝я║о╪з я╗Ыя╗к я╗Уя║о╪п ╪з╪▓ я╗Гя║оя╗│я╗Ц я╗│я║Оя╗Уя║Шя╗к я╗ля║О┘К ╪п╪зя║зя╗Ю ╪▓я╗зя║к╪з┘ЖтАм тАл╪▓я╗гя╗┤я╗ия╗к я║Ся║░я╗ля╗Ья║О╪▒┘К ┘И я║Чя╗Ья║о╪з╪▒ я║Яя║о┘Е ╪▒╪з я╗Уя║о╪з я╗гя╗▓ яоФя╗┤я║о╪птАк .тАмя╗ля╗дян╜я╗ия╗┤я╗ж ╪зяоФя║о ╪п┘И я╗Ля║Оя╗гя╗Ю ╪в╪▓╪з╪п┘К я╗Ля╗дя╗Ю ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗┤я║О┘Ж ┘И я║Чя║ая╗дя╗К я║Чя╗Мя║к╪з╪птАм тАл╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗▓ я╗гя║ая║о┘Е ┘И я╗зя║Оя║│я║О╪▓яоФя║О╪▒ я║Ся║О я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к ╪▒╪з я╗Ыя╗к я║Ся║Оя╗Ля║Ъ ╪зя╗зя║кя╗│я║╕я╗к я╗гя║ая║оя╗гя║Оя╗зя╗к ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗┤я║О┘Ж я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п я╗гя║к я╗зя╗Ия║о я╗Чя║о╪з╪▒ ╪пя╗ля╗┤я╗в ┘И я╗│я╗ЪтАм тАля╗Гя║о┘Б я╗гя╗Мя║О╪пя╗Яя╗к я║СяоХя║м╪з╪▒я╗│я╗в я╗зя║Шя╗┤я║ая╗к я╗гя╗Мя║О╪пя╗Яя╗к я╗Уя║ая║Оя╗│я╗К я║Ся╗▓ я║╖я╗дя║О╪▒┘К я║зя╗о╪зя╗ля║к я║Ся╗о╪п я╗Ыя╗к я╗гя╗▓ я║Чя╗о╪зя╗зя║к ╪п╪▒ я╗гя║дя╗┤я╗В я║Ся║┤я║Шя╗к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗ля║О ╪зя║Чя╗Фя║О┘ВтАм тАл╪зя╗Уя║Шя║ктАк .тАмя╗ля╗дян╜я╗ия╗┤я╗ж ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж ╪▒╪з я╗гя╗▓ я║Чя╗о╪з┘Ж я║Ся╗к я║Ся╗┤я╗дя║О╪▒я║│я║Шя║О┘Ж я║╖я║Тя╗┤я╗к я╗Ыя║о╪п я╗ля╗дя║Оя╗зяоХя╗оя╗зя╗к я╗Ыя╗к я║Ся╗┤я╗дя║О╪▒╪з┘Ж ╪з╪▓ я║Ся╗┤я╗дя║О╪▒┘К я║зя╗о╪п я╗гя╗▓ я╗зя║Оя╗Яя╗ия║к ┘ИтАм тАл╪зя╗зя║Шя╗Ия║О╪▒ я║Ся╗мя║Тя╗о╪п ┘И я║зя║о┘И╪м ╪з╪▓ я║Ся╗┤я╗дя║О╪▒я║│я║Шя║О┘Ж ╪▒╪з ╪п╪з╪▒я╗зя║к ян╝я╗к я║Ся║┤я║О я║Ся║О янШя║░я║╖я╗Ъ ┘И янШя║оя║│я║Шя║О╪▒ я║зя╗о╪п я║Ся╗к я║│я║Шя╗┤я║░┘З я║Ся║о я╗гя╗▓ я║зя╗┤я║░я╗зя║к ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗┤я║О┘ЖтАм тАля╗зя╗┤я║░ я║Ся║О я╗гя╗Шя║Оя╗│я║┤я╗к я╗Ыя║о╪п┘Ж я║Яя║о┘Е я║зя╗о╪п я║Ся║О я║Яя║о┘Е ╪пя╗│яоХя║о╪з┘Ж ┘И я╗гя║к╪к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я║Чя╗Мя╗┤я╗┤я╗ж я║╖я║к┘З я║Ся║о╪з┘К я║зя╗о╪п ┘И ╪зя║╖я║ия║Оя║╗я╗▓ я╗Ыя╗к я╗зя╗Ия╗┤я║о я║Яя║о┘ЕтАм тАл╪з┘И я╗гя║оя║Чя╗Ья║Р я║╖я║к┘З ┘И я║Ся║дя║Ъ ╪п╪▒ я╗Ля║О╪пя╗╗я╗зя╗к ┘И я╗Пя╗┤я║оя╗Ля║О╪пя╗╗я╗зя╗к я║Ся╗о╪п┘Ж ╪зя║гя╗Ья║О┘Е я║╗я║О╪п╪▒┘З я╗зя╗оя╗Ля╗▓ я║Ся╗┤я╗дя║О╪▒┘К ┘И я╗зя║Тя╗о╪п ╪в╪▒╪зя╗гя║╢ ╪п╪▒ ╪вя╗зя║О┘Ж я║Ся╗ктАм тАл┘Ия║Яя╗о╪п я╗гя╗▓ ╪вя╗│я║к я╗Ыя╗к я║гя║Шя╗▓ я║Ся╗к я╗гя║о╪зя╗Чя║Тя║О┘Ж ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж ╪зя╗Ля║Шя║о╪з╪╢ ┘И я║Ся║О ╪вя╗зя║О┘Ж я║Ся╗к я║зя║╕я╗оя╗зя║Ц ╪▒я╗Уя║Шя║О╪▒я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия╗ия║ктАк.тАмтАм
тАлтАк45тАмтАм
тАлтАк-11тАм╪вя╗гя╗о╪▓╪┤ ┘И ╪зя╗зя║Шя╗Шя║О┘Д я║Яя║о╪зя╗│я╗втАк:тАмтАм
тАл╪зяоФя║о янШя║мя╗│я║оя╗Уя║Шя╗к я║Ся║Оя║╖я╗┤я╗в я╗Ыя╗к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я║Ся╗дя║Ья║Оя║Ся╗к я╗│я╗Ъ я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к ╪зя║│я║Ц ┘И я╗гя╗▓ я║Чя╗о╪з┘Ж ╪в┘Ж ╪▒╪з я╗ля╗дян╜я╗о┘Ж я╗│я╗Ъ я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к я╗Ыя╗оян╝я╗Ъ ╪п╪▒ я╗зя╗Ия║отАм тАляоФя║оя╗Уя║Ц я╗Яя║м╪з я╗ля╗дя║Оя╗зяоХя╗оя╗зя╗к я╗Ыя╗к я╗│я╗Ъ я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к я║Ся╗к я╗Ля╗ия╗о╪з┘Ж я╗│я╗Ъ я╗Ыя╗Ю ╪п╪з╪▒╪з┘К я╗│я╗Ья║┤я║о┘К ╪зя║Яя║░╪з ┘И я╗Ля╗ия║Оя║╗я║о я║Чя║╕я╗Ья╗┤я╗Ю ╪пя╗ля╗ия║к┘З я║Ся╗о╪п┘З ┘ИтАм тАля╗ля╗дя╗о╪з╪▒┘З ╪зя╗гя╗Ья║О┘Ж ╪зя╗│я╗ж ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к я║Ся║оя║зя╗▓ ╪з╪▓ ╪зя╗│я╗ж ╪зя║Яя║░╪з ╪з╪▓ я╗Чя║Оя╗Ля║к┘З ┘И я║╖я╗Ья╗Ю я║Ся╗мя╗ия║ая║О╪▒ я║зя║О╪▒╪м я║╖я║к┘З ┘И я║гя║Оя╗Яя║Ц я╗зя║Оя║Ся╗мя╗ия║ая║О╪▒ я║Ся╗к я║зя╗о╪птАм тАля║СяоХя╗┤я║о╪п ╪п╪▒ я╗гя║дя╗┤я╗В ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗зя╗┤я║░ я╗ля╗дя╗о╪з╪▒┘З ╪зя╗│я╗ж ╪зя║гя║Шя╗дя║О┘Д ╪п╪з╪▒╪п я╗Ыя╗к я║╖я║Оя╗ля║к янШя║кя╗│я║к┘З ╪з┘К я╗зя║Оя║Ся╗мя╗ия║ая║О╪▒ я║Ся║Оя║╖я╗┤я╗втАк.тАмтАм
тАлтАк 6 -┘д┘етАм┘З тАк O6тАм╪зя║╣?╪н я║Х тАк RтАмя║▒ ╪▓тАк 6тАм┘Ж ╪▓я╗е ╪зя╗е* я║╡тАк 7тАм╪▒@ тАк ┘з:тАмя║е ╪п╪з╪п тАк тАУ 4 P6 тАУ ┘з┘итАмя║▒тАк ] Id O 7тАмя║╡ я╗е тАм
тАлтАк22тАмтАм
тАл╪з╪▓ ╪вя╗зя║ая║О я╗Ыя╗к я║╖я║о╪зя╗│я╗В ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗ля║О я║Ся╗к яоФя╗оя╗зя╗к ╪з┘К ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪зя║гя║Шя║о╪з┘Е я║Ся╗к я╗Чя║Оя╗зя╗о┘Ж ╪▒╪з ╪вя╗гя╗о╪▓╪┤ я╗зя╗дя╗▓ ╪пя╗ля║к я║Ся╗ая╗Ья╗к ╪▒╪з┘З я╗ля║О┘К яоФя║оя╗│я║░ ╪з╪▓тАм тАля╗Чя║Оя╗зя╗о┘Ж ┘Ия╗зя║дя╗о┘З ╪з╪▒я║Чя╗Ья║О╪и я║Яя║о╪зя╗│я╗в я║Яя║кя╗│я║к ╪вя╗гя╗о╪▓╪┤ ╪п╪з╪п┘З я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п я╗гя║ая║оя╗гя║О┘Ж ╪зя║Чя╗Фя║Оя╗Чя╗▓ я║Ся╗к я╗гя║ая║оя╗гя║О┘Ж я║гя║оя╗Уя╗к ╪з┘К я║Чя║Тя║кя╗│я╗Ю я╗гя╗▓тАм тАля║╖я╗оя╗зя║к я║Ся║оя║зя╗▓ я╗гя╗Мя║Шя╗Шя║кя╗зя║к я╗Ыя╗к я╗гя║ая║оя╗гя║Оя╗зя╗▓ ╪▓я╗гя║Оя╗зя╗▓ я╗Ыя╗к ┘И╪з╪▒╪п ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗гя╗▓ я║╖я╗оя╗зя║к ян╝я╗о┘Ж я╗гя║О╪▒┘К яоФя║░я╗│я║к┘З ╪зя╗зя║к ┘Ия╗Яя╗▓ я╗ля╗ияоХя║О┘Е я║зя║о┘И╪м ╪з╪▓тАм тАл╪▓я╗зя║к╪з┘Ж ╪зя╗Уя╗Мя╗▓ я╗гя╗▓ я║╖я╗оя╗зя║ктАк .тАмя║Ся╗ия║Оя║Ся║о╪зя╗│я╗ж я╗ля║к┘Б ╪зя║╗я╗╝я║гя╗▓ я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к я║гя║Тя║▓ я╗Ыя╗оя║Чя║О┘З я╗гя║к╪к я║Ся╗к я╗Яя║дя║О╪╕ я╗Уя╗Шя║к╪з┘Ж я╗Уя║оя║╗я║Ц я╗Ыя║Оя╗Уя╗▓ ╪з╪▓тАм тАля╗│я╗Ъ я║│я╗оя╗Чя║Оя║Ся╗Ю я║Чя║дя╗Шя╗Ц я╗зя╗┤я║┤я║Ц ┘И ╪з╪▓ я║│я╗о┘К ╪пя╗│яоХя║о я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к я║гя║Тя║▓ я╗ля║О┘К я║Ся╗ая╗ия║кя╗гя║к╪к я║зя╗Дя║о я╗зя║Оя║│я║О╪▓яоФя║О╪▒ я║╖я║к┘Ж я╗гя║дя╗Ья╗о┘Е я║Ся║ОтАм тАл╪зя║Яя║Шя╗дя║О╪╣ ╪▒╪з янШя║▓ ╪з╪▓ я║зя║о┘И╪м ╪з╪▓ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж ╪п╪▒ янШя╗▓ ╪п ╪з╪▒╪птАк .тАм╪п╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗ля║О┘К ╪пя║│я║Шя╗к я║Яя╗дя╗Мя╗▓ я╗зя╗┤я║░ я║Ся╗к я╗Яя║дя║О╪╕ ╪зя║зя║Шя╗╝╪╖ ╪зя╗зя╗о╪з╪╣тАм тАля╗гя║ая║оя╗гя╗┤я╗ж я║зя╗Дя║о я║Чя╗Ья║о╪з╪▒ я║Яя║о┘Е ╪▒╪з ╪зя╗Уя║░╪зя╗│я║╢ я╗гя╗▓ ╪пя╗ля║к ┘И ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж ╪зя╗зя╗Фя║о╪з╪п┘К я╗зя╗┤я║░ я╗Гя║Тя╗К ╪зя║Яя║Шя╗дя║Оя╗Ля╗▓ ╪▒╪з ╪п╪▒ я║╖я║ия║╝я╗┤я║Ц я╗гя║дя╗Ья╗о┘ЕтАм тАля║┐я║Оя╗│я╗К я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия║к я║Ся╗ия║Оя║Ся║о╪зя╗│я╗ж ╪зя║╗я╗╝я║гя║О╪к ╪зя╗зя║ая║О┘Е я║╖я║к┘З ╪п╪▒ ╪▒┌Шя╗│я╗в ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я║Яя╗ия║Тя╗к ╪з╪▒я╗Ля║Оя║Ся╗▓ ╪вя╗зя║о╪з я╗Ыя╗в ╪зя║Ыя║оя╗зя╗ия╗дя╗о╪п┘З ┘И ╪зя╗зяоУ ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗▓тАм тАля║Ся╗о╪п┘Ж я╗зя╗┤я║░ ╪зя╗гя╗┤я║к я║Ся║О╪▓яоФя║╕я║Ц я║Ся╗к ╪▓я╗зя║кяоФя╗▓ я║╖я║о╪зя╗Уя║Шя╗дя╗ия║к╪зя╗зя╗к ╪▒╪з ╪з╪▓ я║Ся╗┤я╗ж я╗гя╗▓ я║Ся║о╪п я║Ся║кя╗│я╗ж я╗Яя║дя║О╪╕ я║Ся║оя║зя╗▓ я╗гя║ая║оя╗гя╗┤я╗ж ╪▓я╗зя║кяоФя╗▓ ╪п╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘ЖтАм тАл╪▒╪з я║Ся╗к ╪▓я╗зя║кяоФя╗▓ ╪▒я╗зя║Ю ╪в┘И╪▒ ┘И ╪зя║гя╗┤я║Оя╗зя║О┘Л янШя║о ╪▓я║гя╗дя║Ц я║зя║О╪▒╪м я║Чя║оя║Яя╗┤я║в я╗гя╗┤я║кя╗ля╗ия║ктАк.тАмтАм
тАлтАк46тАмтАм
тАлтАк -12тАмя║Ся╗┤я╗Ья║О╪▒┘К ┘И я╗Гя║о╪п ╪зя║Яя║Шя╗дя║Оя╗Ля╗▓ тАк:тАмтАм
тАл╪зя╗Яя╗Т (я║Ся╗┤я╗Ья║О╪▒┘К ┘И я╗Гя║о╪п ╪зя║Яя║Шя╗дя║Оя╗Ля╗▓ ╪з╪▓ ╪пя╗│яоХя║о ╪вя║Ыя║О╪▒ ╪▓я╗│я║О┘Ж я║Ся║О╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗гя║дя║Тя╗о╪│ я║╖я║к┘Ж ╪зя╗Уя║о╪з╪п я╗Уя╗Мя║О┘Д я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к ╪зя║│я║ЦтАк .тАмя╗гя║ая║О╪▓╪з╪ктАм тАля║гя║Тя║▓ я║┐я╗дя╗ж ╪в┘Ж я╗Ыя╗к ╪п╪▒ я║гя╗┤я╗ж ╪зя║Яя║о╪з я║Ся║Оя╗Ля║Ъ я║Ся╗┤я╗Ья║О╪▒ я║╖я║к┘Ж я╗│я╗Ъ я╗Ля╗Ая╗о я╗Уя╗Мя║О┘Д я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к я╗гя╗▓ яоФя║о╪п╪п янШя║▓ ╪з╪▓ ╪зя║Яя║о╪з я╗зя╗┤я║░ я║Ся║Оя╗Ля║ЪтАм тАля╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п я╗Ыя╗к я╗Уя║о╪п я╗гя╗оя╗Чя╗Мя╗┤я║Ц я║╖я╗Ря╗ая╗▓ я║зя╗о╪п ╪▒╪з ╪з╪▓ ╪пя║│я║Ц я║Ся║кя╗ля║к ┘И я╗Ля╗Ая╗о┘К я╗Ыя╗к ╪п╪▒ яоФя║мя║╖я║Шя╗к я╗Ля╗Ая╗о я╗Ыя║О╪▒┘К я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к я║Ся╗о╪п ╪зя╗Ыя╗ия╗о┘ЖтАм тАля║Ся║┤я║О┘Ж я╗Ля╗Ая╗о я║Ся╗┤я╗Ья║О╪▒ я║│я║оя║Ся║О╪▒ я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к я║╖я╗о╪птАк.тАмтАм тАл╪и( ╪з╪▓ ╪пя╗│яоХя║о я╗гя║╕я╗Ья╗╝╪к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗зя║Тя╗о╪п я║Ся║оя╗зя║Оя╗гя╗к я╗ля║О┘К я║Чя╗Фя║оя╗│я║дя╗▓ ┘И я║│я║ояоФя║о┘Е я╗Ыя╗ия╗ия║к┘З я║Ся║о╪з┘К ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗┤я║О┘Ж ╪зя║│я║ЦтАк .тАмя║Ся╗ия║Оя║Ся║о╪зя╗│я╗ж я║зя╗о╪птАм тАл╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗┤я║О┘Ж я╗гя║ая║Тя╗о╪▒я╗зя║к я╗Ыя╗к я╗│я╗Ья║┤я║о┘К я║Ся║оя╗зя║Оя╗гя╗к я╗ля║О┘К я║Чя╗Фя║оя╗│я║дя╗▓ я║Ся║о╪з┘К я║зя╗о╪п я║Ся╗к ╪зя║Яя║о╪з ╪п╪▒ ╪в┘И╪▒я╗зя║к я╗Ыя╗к я║Ся╗Мя╗Ая║О┘Л я║Ся║оя║зя╗▓ ╪з╪▓ ╪в┘Ж я║Ся╗Мя╗ия╗о╪з┘ЖтАм тАля║зя╗╝┘Б ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗гя║дя║┤я╗о╪и я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п ┘И я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к ╪п╪▒ янШя╗▓ ╪п╪з╪▒╪птАк.тАмтАм тАл╪м( ╪з╪▓ я║│я╗оя╗│я╗▓ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗гя╗оя║Яя║Р я╗Гя║о╪п ╪зя║Яя║Шя╗дя║Оя╗Ля╗▓ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п ┘И ╪п╪▒я║╗я║к╪п я╗Чя║Оя║Ся╗Ю я║Чя╗оя║Яя╗мя╗▓ ╪з╪▓ я║зя║Оя╗зя╗о╪з╪п┘З я╗ля║ОтАк ╪МтАм╪зя╗Чя╗о╪з┘ЕтАк╪МтАмтАм тАл╪п┘Ия║│я║Шя║О┘Ж ┘И я╗ля╗в я╗гя║дя╗ая╗к я╗зя║┤я║Тя║Ц я║Ся╗к я╗гя║ая║о┘Е ╪в╪▓╪з╪п я║╖я║к┘З я║Ся╗▓ ╪зя╗Ля║Шя╗ия║О я║╖я║к┘З ┘И я╗ля╗┤ян╗ я║Чя╗дя║Оя╗│я╗ая╗▓ я║Ся╗к я╗гя╗Мя║Оя║╖я║о╪к я║Ся║О ┘И┘К ╪з╪▓ я║зя╗о╪п я╗зя║╕я║О┘ЖтАм тАля╗зя╗дя╗▓ ╪пя╗ля╗ия║ктАк .тАм╪зя╗│я╗ж ╪зя╗гя║о я║│я║Тя║Р я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п я╗Ыя╗к я║гя║▓ ╪зя╗зя║Шя╗Шя║О┘Е ┘И я╗Ыя╗┤я╗ия╗к я║Ся╗к я║Яя║О┘К я╗Ля║Тя║о╪к ┘И я╗Ля║Оя╗Гя╗Фя╗к ╪п╪▒ ╪п┘Д ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗▓ ╪в╪▓╪з╪п я║╖я║к┘З я║Ся╗ктАм тАл┘Ия║Яя╗о╪п ╪вя╗│я║к ┘И я╗ля║о ян╝я╗к я║Ся╗┤я║╕я║Шя║о ╪з╪▓ я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к ┘И ╪зя╗Гя║о╪зя╗Уя╗┤я║О┘Ж я╗Уя║Оя║╗я╗ая╗к яоФя╗┤я║о╪п я╗Уя║о╪п я║Ся╗к ╪п┘И╪▒ ╪з╪▓ я╗зя╗Ия║О╪▒╪к ┘И я╗Ыя╗ия║Шя║о┘Д ╪зя║Яя║Шя╗дя║Оя╗Ля╗▓ я║Ся║О╪▓ я║Ся╗ктАм тАл╪з╪▒я║Чя╗Ья║О╪и ╪зя╗Ля╗дя║О┘Д я╗гя║ая║оя╗гя║Оя╗зя╗к я╗гя║Тя║О╪п╪▒╪к я╗гя╗▓ ┘И╪▒╪▓╪птАк.тАмтАм тАлтАк-13тАмя╗Ля║к┘Е я╗Гя║Тя╗Шя╗к я║Ся╗ия║к┘К я║╗я║дя╗┤я║в ╪п╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж тАк:тАмтАм
тАля╗│я╗Ья╗▓ ╪з╪▓ ╪▒╪з┘З я╗ля║О┘К я║Яя╗ая╗ояоФя╗┤я║о┘К ╪з╪▓ ╪вя║│я╗┤я║Р я╗ля║О┘К ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗Гя║Тя╗Шя╗к я║Ся╗ия║к┘К ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗┤я║О┘Ж ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к я║Ся║Оя╗│я║к ╪в┘Ж я╗ля║О ╪▒╪з я║Ся║оя║гя║┤я║РтАм тАля║Яя╗ия║┤я╗┤я║ЦтАк ╪МтАмя║│я║Оя║Ся╗Шя╗к тАк ╪МтАмя║│я╗ж тАк ╪МтАмя╗зя╗о╪╣ я║Яя║о┘Е я║Чя║Оя║Ся╗Мя╗┤я║ЦтАк ╪МтАмя╗гя╗┤я║░╪з┘Ж я╗гя║дя╗Ья╗оя╗гя╗┤я║Ц я║Ся╗к я║гя║Тя║▓ ╪Ы ┘Ия║┐я╗К я║Яя║┤я╗дя║Оя╗зя╗▓ ┘ИтАк ...тАм╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗▓ я╗Ыя║о╪птАк.тАмтАм тАля╗Гя║Тя╗Шя╗к я║Ся╗ия║к┘К ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗┤я║О┘Ж ╪п╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗ля║О┘К я╗Ыя║╕я╗о╪▒ я╗гя║О я║Ся║о я╗гя╗╝┘Г я║│я╗ж ┘И я║Яя╗ия║▓ я╗Чя║о╪з╪▒ я╗гя╗▓ яоФя╗┤я║о╪п я╗ля║о ян╝я╗ия║к я║Ся║оя║зя╗▓ я╗гя╗о╪зя╗Чя╗К я╗гя╗╝┘ГтАм тАля║│я╗ж ╪п╪▒ я╗зя╗Ия║о яоФя║оя╗Уя║Шя╗к я╗зя╗дя╗▓ я║╖я╗о╪п янШя║▓ я╗ля╗дя╗к ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗┤я║О┘Ж я║╗я║о┘Б я╗зя╗Ия║о ╪з╪▓ ╪зя╗│я╗ж я╗гя╗╝┘Г я║Ся║О ╪зя╗зя╗о╪з╪╣ я║Яя║о╪зя╗│я╗в ╪зя╗Ля╗в ╪з╪▓ я║│я╗ияоХя╗┤я╗ж ┘И я║│я║Тя╗ЪтАм тАлтАк 6 -┘д┘жтАм┘З тАк O6тАм╪зя║╣?╪н я║Х тАк RтАмя║▒ ╪▓тАк 6тАм┘Ж ╪▓я╗е ╪зя╗е* я║╡тАк 7тАм╪▒@ тАк ┘з:тАмя║е ╪п╪з╪п тАк тАУ 4 P6 тАУ ┘з┘итАмя║▒тАк ] Id O 7тАмя║╡ я╗е тАм
тАлтАк23тАмтАм
тАл╪вя║╖я╗ия║О ┘И я╗ля╗дян╜я╗ия╗┤я╗ж я║Ся║к┘И┘Ж я║Чя╗оя║Яя╗к я║Ся╗к ╪пя╗Уя╗Мя║О╪к я╗гя║дя╗Ья╗оя╗гя╗┤я║Ц ┘И я╗зя╗┤я║░ я║Ся║к┘И┘Ж я╗Ля╗ия║Оя╗│я║Ц я║Ся╗к я╗Ыя╗┤я╗Фя╗┤я║Ц ┘И ян╝яоХя╗оя╗зяоХя╗▓ ╪з╪▒я║Чя╗Ья║О╪итАм тАля║Яя║о╪зя╗│я╗дя║╕я║О┘Ж ╪п╪▒ я╗Ыя╗ия║О╪▒ я╗│я╗Ья║кя╗│яоХя║о я╗Чя║о╪з╪▒ яоФя║оя╗Уя║Шя╗к я╗гя╗▓ я║╖я╗оя╗зя║к я╗│я╗Мя╗ия╗▓ ╪п╪▒ ┘И╪зя╗Чя╗К я║зя╗о╪зя║│я║Шя╗к ┘И я╗зя║Оя║зя╗о╪зя║│я║Шя╗к ╪▓я╗гя╗┤я╗ия╗к ╪▒╪з я║Яя╗мя║Ц ╪вя╗гя╗о╪▓╪┤тАм тАля╗ля║О┘К я║Чя║Тя╗мя╗Ья║О╪▒╪зя╗зя╗к ┘И я║Чя║Тя║О╪п┘Д ╪зя╗Гя╗╝я╗Ля║О╪к я║Ся║░я╗ля╗Ья║О╪▒╪зя╗зя╗к я╗Уя║о╪зя╗ля╗в я╗гя╗▓ ╪з┘И╪▒я╗зя║к я║Ся╗к я╗ля╗дя╗┤я╗ж я║Яя╗мя║Ц я║Яя╗о╪з┘Ж ╪зя╗Пя╗Фя║О┘Д я║╖я║к┘З ╪з┘К я╗Ыя╗к я║╖я║Оя╗│я║ктАм тАл╪зяоФя║о я║Ся╗к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗гя║дя╗Ья╗о┘Е я╗зя╗дя╗▓ я║╖я║к ╪зя║гя║Шя╗дя║Оя╗╗ я╗ля╗┤ян╗ яоФя║О┘З я╗гя║оя║Чя╗Ья║Р я║Яя╗ия║Оя╗│я║О╪к я║│я╗ияоХя╗┤я╗ж я╗ля╗в я╗зя╗дя╗▓ я║╖я║к я║Ся╗ия║Оя║Ся║о╪зя╗│я╗ж я║Ся║Оя╗│я║к я║╖я╗┤я╗о┘З я╗Гя║Тя╗Шя╗ктАм тАля║Ся╗ия║к┘К ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗┤я║О┘Ж ╪зя║╗я╗╝╪н я║╖я╗о╪птАм тАлтАк -14тАмянШя║Оя╗│я╗┤я╗ж я║Ся╗о╪п┘Ж я║│я╗Дя║в я║Ся╗мя║к╪зя║╖я║Ц ┘И ╪зя║зя╗╝┘В тАк:тАмтАм
тАл╪зя║Яя║о╪з┘К я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗Пя║Оя╗Яя║Тя║О я║Чя╗Шя║Оя║┐я║О я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия║к я╗Ыя╗к я║Чя╗Мя║к╪з╪п я╗Ыя║Ья╗┤я║о┘К ╪з╪▓ ╪зя╗Уя║о╪з╪п я║Ся║о╪з┘К я╗гя║к╪к ╪▓я╗гя║О┘Ж я╗гя║ия║Шя╗ая╗Т ╪п╪▒я╗│я╗Ъ я╗гя╗Ья║О┘ЖтАм тАля╗гя║дя║Тя╗о╪│ я║╖я╗оя╗зя║к я╗Ыя╗к ╪п╪▒ ╪зя╗│я╗ж я╗гя║к╪к ╪з╪▓ ╪в╪▓╪з╪п┘К я║Ся╗▓ я╗зя║╝я╗┤я║Р ┘И ╪з╪▓ я║Чя╗дя║О╪│ я║Ся║О я╗ля╗дя║┤я║о╪зя╗зя║╕я║О┘Ж я╗гя║дя║о┘И┘Е я╗гя╗▓ я║╖я╗оя╗зя║ктАк.тАмтАм тАля║Ся║О я║Чя╗оя║Яя╗к я║Ся╗к ╪зя╗│я╗ж я╗Ыя╗к я║Чя╗Мя║к╪з╪п ╪зя╗Уя║о╪з╪п ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗▓ я║│я║Оя╗Яя╗▓ я║Ся╗к я║│я║О┘Д ╪зя╗Уя║░╪зя╗│я║╢ я╗гя╗▓ я╗│я║Оя║Ся║к я║Ся╗к я╗гя╗о╪з╪▓╪з╪к ╪в┘Ж я║Ся║о я║╖я╗дя║О╪▒┘З ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗ля║О ╪зя╗Уя║░┘И╪п┘ЗтАм тАля╗зя╗дя╗▓ я║╖я╗о╪п ╪з┘Ия╗Яя╗┤я║О┘К ╪зя╗гя╗о╪▒ я╗зя║ОяоФя║░я╗│я║о ╪вя╗зя║О┘Ж ╪▒╪з ╪п╪▒ я╗ля╗дя║О┘Ж ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗ля║О я║Яя║О┘К я╗гя╗▓ ╪пя╗ля╗ия║к ╪з╪▓ ╪зя╗│я╗ж ╪▒┘И я╗гя║╕я║Оя╗ля║к┘З я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п я╗Ыя╗ктАм тАл╪п╪▒я║│я╗ая╗о┘Д я╗ля║О┘К ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я║│я╗к я╗│я║О ян╝я╗мя║О╪▒ я║Ся║о╪зя║Ся║о я╗Зя║оя╗Уя╗┤я║Шя╗▓ я╗Ыя╗к ╪з╪▓ я╗Гя║о┘Б я╗гя║┤я╗оя╗╗┘Ж я║Ся╗мя║к╪зя║╖я║Ц я╗гя╗Мя╗┤я╗ж яоФя║╕я║Шя╗к ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗▓ я╗зяоХя╗мя║к╪з╪▒┘К я╗гя╗▓тАм тАля║╖я╗о╪п я║Чя║о╪зя╗Ыя╗в ╪зя╗Уя║о╪з╪п ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗▓ тАк╪МтАмя╗Уя╗Шя║к╪з┘Ж ┘И я╗│я║О я╗Ыя╗дя║Тя╗о╪п я║Ся║О я╗ля╗дя║┤я║о╪зя╗зя║╕я║О┘Ж я║Ся║Оя╗Ля║Ъ я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п я╗Ыя╗к я║Ся╗┤я╗дя║О╪▒┘К я╗ля║О┘К ┘И╪зяоФя╗┤я║о╪п╪з╪▒тАк ...тАм╪п╪▒ я╗гя╗┤я║О┘ЖтАм тАл╪вя╗зя║О┘Ж я║╖я║Оя╗│я╗К яоФя║о╪п╪птАк.тАмтАм
тАлтАк47тАмтАм
тАля║Ся║к┘И┘Ж я║Чя║о╪пя╗│я║к я╗гя╗оя╗Чя╗Мя╗┤я║Ц ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж ╪▓я╗гя╗┤я╗ия╗к я╗гя║┤я║Оя╗Ля║к┘К ╪зя║│я║Ц я║Ся║о╪з┘К ╪зя╗зя║Шя╗Шя║О┘Д я║Ся╗┤я╗дя║О╪▒┘К я╗ля║О┘К ┘И╪зяоФя╗┤я║о ╪п╪з╪▒ ┘И я╗Ля╗Фя╗оя╗зя╗▓ я╗гя║Оя╗зя╗ия║к ╪зя╗│я║к╪▓ ┘ИтАм тАля╗лянЩя║Оя║Чя╗┤я║ЦтАк .тАмя╗ля╗дян╜я╗ия╗┤я╗ж я╗гя║┤я║Оя║Ля╗ая╗▓ ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗мя║ОтАк ╪МтАмя║зя║Оя╗Яя╗Ья╗оя║Ся╗▓ ┘И я║│я╗о╪▒╪з╪о я╗Ыя║о╪п┘Ж янШя╗оя║│я║Ц ┘И я╗зя╗┤я║░ я║╖я╗┤я╗о╪╣ я║Ся╗┤я╗дя║О╪▒┘К я╗ля║О┘К ╪▒┘И╪зя╗зя╗▓ тАк ╪МтАмя║Ся╗┤я╗дя║О╪▒┘КтАм тАляоФя║О┘Д ┘И тАк ...тАм╪п╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я║Ся╗оя║Яя╗о╪п я╗гя╗▓ ╪вя╗│я║ктАк.тАмтАм тАлтАк -15тАмянШя╗┤я║Оя╗гя║кя╗ля║О┘К я║Ся║оян╝я║┤я║Р я║зя╗о╪▒╪п┘Ж тАк:тАмтАм
тАля╗Уя║о╪зя╗│я╗ия║к я║Ся║оян╝я║┤я║Р я║зя╗о╪▒╪п┘Ж ┘И я║Ся║оян╝я║┤я║Р я║зя╗о╪▒╪п┘Ж я╗Ля║к┘З ╪з┘К ╪п╪▒ я╗│я╗Ъ я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к я╗гя║Оя╗зя╗ия║к я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж ╪▒╪з я╗зя╗Ия║оя╗│я╗к янШя║о╪п╪з╪▓╪з┘Ж я║Ся╗к ╪п┘ИтАм тАля╗гя║оя║гя╗ая╗к ╪зя║│я║Оя║│я╗▓ я║Чя╗Шя║┤я╗┤я╗в я╗Ыя║о╪п┘З ╪зя╗зя║ктАк :тАм╪зя╗зя║дя║о╪з┘Б ╪з┘Ия╗Яя╗┤я╗к ┘И ╪зя╗зя║дя║о╪з┘Б я║Ыя║Оя╗зя╗оя╗│я╗ктАм тАл╪п╪▒ я╗гя║оя║гя╗ая╗к ╪зя╗зя║дя║о╪з┘Б ╪з┘Ия╗Яя╗┤я╗ктАк ╪МтАм╪зя╗Уя║о╪з╪п ╪з╪▓ я╗ля╗ия║ая║О╪▒я╗ля║О┘К ╪зя║Яя║Шя╗дя║Оя╗Ля╗▓ я║│я║о я║Ся║оя╗гя╗▓ я║Чя║Оя║Ся╗ия║к ┘Ия╗Яя╗▓ я║Ся║оян╝я║┤я║Р я╗зя╗дя╗▓ я║зя╗о╪▒я╗зя║к ┘И я║зя╗о╪п ╪▒╪зтАм тАля╗гя╗ия║дя║о┘Б я╗зя╗дя╗▓ я╗зяоХя║О╪▒я╗зя║к ╪з╪▓ ╪зя╗│я╗ж яоФя║мя║╖я║Шя╗к ╪пя╗│яоХя║о ╪зя╗Уя║о╪з╪п я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к я╗зя╗┤я║░ я╗ля╗ия╗о╪▓ я║Ся║о╪з┘К ╪вя╗зя║О┘Ж ╪зя║гя║Шя║о╪з┘Е я╗Чя║Оя║Ля╗ая╗ия║к ┘И ╪вя╗зя║О┘Ж ╪▒╪з я╗гя╗ия║дя║о┘Б я╗зя╗дя╗▓тАм тАл╪п╪зя╗зя╗ия║ктАк .тАмя╗гя║оя║гя╗ая╗к ╪зя╗зя║дя║о╪з┘Б я║Ыя║Оя╗зя╗оя╗│я╗к ╪▓я╗гя║Оя╗зя╗▓ ╪▒╪о я╗гя╗▓ ╪пя╗ля║к я╗Ыя╗к ╪▒я╗Уя║Шя║О╪▒ ╪зя╗зя║дя║о╪зя╗Уя╗▓ я║Чя╗оя║│я╗В ╪зя╗Уя║о╪з╪п я╗гя╗мя╗в я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к я╗гя║Ья╗Ю ╪п┘Ия║│я║Шя║О┘ЖтАк╪МтАмтАм тАл┘И╪зя╗Яя║кя╗│я╗жтАк ╪МтАмя╗Ыя║О╪▒я╗Уя║оя╗гя║Оя╗│я║О┘ЖтАк ╪МтАмя╗гя╗Шя║Оя╗гя║О╪ктАк ╪МтАмянШя╗ая╗┤я║▓ ┘И ╪п╪з╪пяоФя║О┘З я╗Ля╗ая╗ия╗▓ ┘И ╪вя║╖я╗Ья║О╪▒ яоФя║о╪п╪птАк .тАмя║зя╗Дя║Оя╗Ыя║О╪▒ ┘И я║╖я║ия║╝я╗▓ я╗Ыя╗к я╗ля╗ия║ая║О╪▒я╗ля║О ╪▒╪з ╪▓я╗│я║оянШя║ОтАм тАляоФя║м╪зя║╖я║Шя╗к я║Ся╗к яоФя╗Фя║Шя╗к я╗Ыя║О╪▒ я╗Уя╗┤я╗ия╗Ья╗Ю я╗гя║о╪зя║│я╗в я║Ся╗▓ ╪вя║Ся║о┘Ия╗│я╗▓ я║Ся║о╪зя╗│я║╢ ╪зя║Чя╗Фя║О┘В я╗гя╗▓ ╪зя╗Уя║Шя║к я╗Ыя╗к ╪п╪▒ ╪зя╗│я╗ж я║╗я╗о╪▒╪к я║╖я║ия║║ я╗гя║дя╗Ья╗о┘Е я║Ся╗ктАм тАл╪зя╗зя║дя║о╪з┘Б я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п я║│я║о╪▓я╗зя║╢ ┘И я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к я╗гя╗▓ яоФя║о╪п╪п ┘И я╗гя║ая║Тя╗о╪▒ я╗Ыя╗дя╗▓ я║╖я╗о╪п я╗Ыя╗к я║Ся║оя║Чя║о┘К ╪зя║зя╗╝я╗Чя╗▓ я╗гя║дя╗Ья╗о┘Е я╗Ыя╗ия╗ия║кяоФя║О┘ЖтАм тАл╪зя╗Ля║Шя║о╪з┘Б я╗зя╗дя║Оя╗│я║к ┘И я╗Яя║м╪з я║Ся║оян╝я║┤я║Тя╗мя║Оя╗│я╗▓ я╗гя╗Мя║Шя║О╪п я╗гя║Оя╗зя╗ия║к ╪зя║Ся╗ая╗ктАк ╪МтАмя╗Пя╗┤я║оя╗Ля║О╪п┘КтАк ╪МтАмя╗Ыя╗╝я╗ля║Тя║о╪п╪з╪▒┘КтАк ╪МтАмя║Ся║кя╗Ыя║О╪▒┘ЗтАк ╪МтАмя╗гя╗Мя║Шя║О╪п ┘И ┘Ия╗ЯяоХя║о╪п ┘ИтАк ...тАм╪▒╪з ╪з╪▓тАм тАл╪пя╗│яоХя║о╪з┘Ж ╪п╪▒я╗│я║Оя╗Уя║Ц я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия║ктАк.тАмтАм
тАлтАк 6 -┘д┘зтАм┘З тАк O6тАм╪зя║╣?╪н я║Х тАк RтАмя║▒ ╪▓тАк 6тАм┘Ж ╪▓я╗е ╪зя╗е* я║╡тАк 7тАм╪▒@ тАк ┘з:тАмя║е ╪п╪з╪п тАк тАУ 4 P6 тАУ ┘з┘итАмя║▒тАк ] Id O 7тАмя║╡ я╗е тАм
тАлтАк24тАмтАм
тАлтАк -16тАмя║Ся║о╪в┘И╪▒╪п┘З я╗зя║┤я║Оя║зя║Шя╗ж я║Чя╗оя╗Чя╗Мя║О╪к ╪зя╗зя║кя╗│я║╕я╗дя╗ия║к╪з┘Ж я║гя╗Шя╗о┘В тАк:тАмтАм
тАл╪▓я╗зя║к╪з┘Ж ╪п╪▒ я╗Ля╗дя╗Ю ╪вя╗зян╜я╗к ╪▒╪з я╗Ыя╗к я╗гя║кя╗Ля╗▓ ╪в┘Ж ╪зя║│я║Ц ╪з╪▒╪зя║Ля╗к я╗зя╗дя╗▓ ╪пя╗ля║к я╗ля║к┘Б ╪зя╗зя║┤я║О┘Ж я╗ля║О┘К ╪з┘И╪зя║зя║о я║│я║к┘З тАк 18тАмя╗Ыя╗к я║Ся║о╪з┘К я╗гя║ая║О╪▓╪з╪ктАм тАл╪▓я╗зя║к╪з┘Ж ╪зя╗Чя║┤я║О┘Е ╪п╪▒я║Яя║Оя║Чя╗▓ ╪▒╪з я╗гя╗ия╗Ия╗о╪▒ я╗Ыя║о╪п┘З я║Ся╗о╪пя╗зя║к ╪в┘Ж я║Ся╗о╪п я╗Ыя╗к я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к я╗гя║мя╗Ыя╗о╪▒ я║Яя╗ия║Тя╗к я╗Ля║Тя║о╪к ╪зя╗зяоХя╗┤я║░ я║Ся╗к я║зя╗о╪пя║СяоХя╗┤я║о╪птАм тАл╪зя╗зя║┤я║Оя╗зя╗мя║О┘К ╪з┘И╪зя║│я╗В я║│я║к┘З тАк 19тАм╪▒╪з я╗зя╗┤я║░ я╗зя╗Ия║о я║Ся║о ╪в┘Ж я║Ся╗о╪п я╗Ыя╗к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж ╪зя╗зя╗Фя║о╪з╪п┘К я╗гя╗оя║Яя║Тя║О╪к я╗зя║к╪зя╗гя║Ц я╗гя║дя╗Ья╗о┘Е ╪▒╪з я╗Уя║о╪зя╗ля╗в я║│я║О╪▓╪птАк .тАм╪п╪▒тАм тАля║│я║к┘З я║Ся╗┤я║┤я║Шя╗в я╗зя╗┤я║░ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗гя╗Ья║О┘Ж ┘И ┘Ия║│я╗┤я╗ая╗к ╪з┘К я║Ся║О╪▓янШя║о┘И╪▒┘К ╪зя║Яя║Шя╗дя║Оя╗Ля╗▓ я╗гя║дя╗Ья╗о┘Е я╗гя║дя║┤я╗о╪и я╗гя╗▓ я║╖я║к ╪зя╗гя║О я║гя╗Шя╗┤я╗Шя║Ц ╪зя╗│я╗ж ╪зя║│я║ЦтАм тАля╗Ыя╗к я╗ля╗дя╗к ╪зя╗│я╗ж ╪зя╗гя╗┤я║к я╗ля║О я║Ся║оя║Ся║О╪п ╪▒я╗Уя║Шя╗к ╪зя║│я║Ц ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗Ыя╗к я╗гя╗▓ я║Ся║Оя╗│я║┤я║Ц ╪зя║Ся║░╪з╪▒ ╪зя║╗я╗ая╗▓ я╗Ыя╗ия║╢ ╪п╪▒ я╗гя╗Шя║Оя║Ся╗Ю я║Ся║░я╗ля╗Ья║О╪▒┘К я║Ся║Оя║╖я║к я╗зя╗к я║Чя╗ия╗мя║ОтАм тАля║Ся╗к ╪зя╗│я╗ж я╗гя╗мя╗в ╪пя║│я║Ц я╗зя╗┤я║Оя╗Уя║Шя╗к я║Ся╗ая╗Ья╗к ╪вя╗гя║О╪▒я╗ля║О я╗зя║╕я║О┘Ж я╗гя╗▓ я╗Ыя╗к я║Ся║░я╗ля╗Ья║О╪▒┘К ┘И я║Чя╗Ья║о╪з╪▒ я║Яя║о┘Е ╪▒┘Ия╗зя║к ╪зя╗Уя║░╪зя╗│я║╕я╗▓ я╗гя║┤я║Шя╗дя║о ┘И ┘Ия║гя║╕я║Шя╗ия║О┘ГтАм тАл╪▒╪з ╪п╪зя║╖я║Шя╗к ╪зя║│я║ЦтАк.тАмтАм
тАлтАк48тАмтАм
тАля╗Ля╗ая║Ц ╪зя╗│я╗ж ╪зя╗гя║о ╪зя╗│я╗ж ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к я╗Ыя╗┤я╗Фя║о я║гя║Тя║▓ я║Ся╗Мя║к ╪з╪▓ ╪з╪▒я║Чя╗Ья║О╪и я║Яя║о┘Е я║Ся╗╝я╗Уя║Оя║╗я╗ая╗к ┘И я║Ся╗к яоФя╗оя╗зя╗к ╪пя╗Уя╗Мя╗к ┘И╪зя║гя║к┘З ╪зя╗Ля╗дя║О┘Д я╗зя╗дя╗▓ я║╖я╗о╪птАм тАля║Ся╗ая╗Ья╗к я║Ся║о╪з┘К я╗гя║к╪к ╪▓я╗│я║О╪п┘К я╗Гя╗о┘Д я╗гя╗▓ я╗Ыя║╕я║к я║Ся╗ия║Оя║Ся║о╪зя╗│я╗ж ╪вя║Ыя║О╪▒ ╪зя╗│я╗ж я╗гя║ая║О╪▓╪з╪к ╪п╪▒ ╪зя╗│я║ая║О╪п ╪зя╗Гя╗дя╗┤я╗ия║О┘Ж я║зя║Оя╗Гя║о я║Ся║о╪з┘К я║Яя║Оя╗гя╗Мя╗к ┘И ╪з╪▓тАм тАля║Ся╗┤я╗ж я║Ся║о╪п┘Ж я║Чя║о╪│ ┘И ┘И╪зя╗ля╗дя╗к ╪в┘Ж я║Яя║о┘Е ╪з╪▓ я╗зя╗Ия║о ╪зя╗Уя║о╪з╪п ╪зя║Яя║Шя╗дя║О╪╣ я╗гя║дя╗о ┘И я╗зя║Оя║Ся╗о╪п я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п ┘И яоФя║мя║╖я║Ц ╪▓я╗гя║О┘Ж я║Ся║Оя╗Ля║Ъ я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪птАм тАля╗Пя╗ая╗Ия║Шя╗▓ я╗Ыя╗к ┘Ия╗Чя╗о╪╣ я║Яя║о┘Е ╪п╪▒ я╗зя╗мя║О╪п ╪пя║│я║Ц ╪зя╗зя║к╪▒я╗Ыя║О╪▒╪з┘Ж я╗Чя╗Ая║О┘И╪к ┘И ╪зя║Яя║о╪з┘К я╗Чя╗о╪зя╗зя╗┤я╗ж я╗Ыя╗┤я╗Фя║о┘К ╪зя╗│я║ая║О╪п я╗Ыя║о╪п┘З я║Ся╗о╪п ╪з╪▓ я║Ся╗┤я╗ж я║Ся║о┘И╪птАм тАл╪п╪▒ я╗зя║Шя╗┤я║ая╗к я║гя║Оя╗Яя║Ц ╪пя╗Уя║Оя╗Ля╗▓ ╪вя╗зя╗мя║О я╗Ыя╗в я║╖я║к┘З ┘И ╪п╪▒я║Чя╗Мя╗┤я╗┤я╗ж я╗зя╗о╪╣ ┘И я╗гя╗Шя║к╪з╪▒ я╗Ыя╗┤я╗Фя║о я║Чя║дя║Ц я║Чя║Оя║Ыя╗┤я║о я╗Чя║о╪з╪▒ яоФя╗┤я║о╪п ян╝я╗к я║Ся║┤я║О ╪з┘Ия╗Чя║Оя║Чя╗▓ я╗Ыя╗ктАм тАля╗Ыя╗┤я╗Фя║о я║Чя║Оя╗│я╗Ъ ╪пя╗ля╗в я╗гя╗Шя║к╪з╪▒ я╗гя╗Мя╗дя╗оя╗Яя╗▓ я╗Ыя║Оя╗ля║╢ я╗гя╗▓ я╗│я║Оя║Ся║к ┘И я╗зя╗мя║Оя╗│я║Шя║О яоФя╗ия║Оя╗ля╗Ья║О╪▒тАк ╪МтАмя╗гя║ая║О╪▓╪з╪к ╪зя╗зя║ая║О┘Е я║╖я║к┘З ╪▒╪з я╗зя║Оян╝я╗┤я║░ я╗гя╗▓ я║╖я╗дя║О╪▒╪птАк.тАмтАм тАлтАк-17тАм╪▓┘И╪з┘Д я║гя║▓ я╗гя║┤я║Мя╗оя╗Яя╗┤я║Ц тАк:тАмтАм
тАля╗гя║ая║О╪▓╪з╪к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗зя╗к я║Чя╗ия╗мя║О я╗зя╗┤я║о┘И┘К я║Ся║О╪▓╪п╪з╪▒я╗зя║к┘З я╗зя║к╪з╪▒╪п я║Ся╗ая╗Ья╗к я║гя║▓ я╗гя║┤я║Мя╗оя╗Яя╗┤я║Ц ╪▒╪з я╗зя╗┤я║░ ╪п╪▒ я╗зя╗мя║О╪п ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗┤я║О┘Ж ╪з╪▓ я║Ся╗┤я╗ж я╗гя╗▓ я║Ся║о╪п ┘ИтАм тАл╪вя╗зя║О┘Ж ╪▒╪з я║Ся╗к я║Ся╗┤я╗Ья║О╪▒┘К ┘И я║Чя╗ж янШя║о┘И╪▒┘К я║│я╗о┘В я╗гя╗▓ ╪пя╗ля║к ╪▓я╗│я║о╪з я║Ся║┤я╗┤я║О╪▒┘К ╪з╪▓ ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗┤я║О┘Ж я╗гя║к╪к ╪▓я╗│я║О╪п┘К ╪▒╪з ╪п╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я║Ся╗к я║│я║о я║Ся║о╪п┘ЗтАм тАл╪зя╗зя║к ┘И ╪п╪▒ ╪вя╗зя║ая║О я║Ся║О я║Ся╗┤я╗Ья║О╪▒┘К ┘И я║Чя╗ж янШя║о┘И╪▒┘К ╪▒┘И╪▓яоФя║О╪▒ яоФя║м╪▒╪зя╗зя║к┘З ╪зя╗зя║к ┘И я║Чя╗дя║Оя╗гя╗▓ я╗зя╗┤я║О╪▓я╗ля║О┘К ╪вя╗зя║О┘Ж ╪з╪▓ я║зя╗о╪▒╪з┘Г ┘И янШя╗оя║╖я║О┘ГтАк╪МтАмтАм тАля╗гя║┤я╗Ья╗ж тАк ...тАмя║Ся║к┘И┘Ж я║Чя║дя╗дя╗Ю ╪▓я║гя╗дя║Ц я║Чя║Оя╗гя╗┤я╗ж яоФя║╕я║Шя╗к тАк ╪МтАмян╝я╗ия║О┘Ж ╪зя╗│я╗ж ┘Ия║┐я╗К я╗Ля║О╪п┘К я║Яя╗ая╗о┘З я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия║к я╗Ыя╗к я║гя║Шя╗▓ я║Ся║о╪з┘К я║Ся╗┤я║о┘И┘Ж ╪вя╗гя║к┘ЖтАм тАл╪з╪▓ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗гя╗┤я╗Ю ян╝я╗ия║к╪зя╗зя╗▓ я╗зя║╕я║О┘Ж я╗зя╗дя╗▓ ╪пя╗ля╗ия║ктАк .тАм╪п╪▒ я╗зя║Шя╗┤я║ая╗к ╪зя║гя║┤я║О╪│ я╗гя║┤я║Мя╗оя╗Яя╗┤я║Ц ╪п╪▒ я╗гя╗Шя║Оя║Ся╗Ю я║зя╗о╪п ┘И я╗Ля║Оя║Ля╗ая╗к я║╖я║О┘Ж ╪п╪▒ я╗зя╗мя║О╪п ╪вя╗зя║О┘ЖтАм тАля╗зя║Оя║Ся╗о╪п я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п ян╝я╗ия║Оя╗зян╜я╗к ╪з╪▓ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я║Ся╗┤я║о┘И┘Ж я║Ся╗┤я║Оя╗│я║к ╪п┘Ия║Ся║О╪▒┘З я╗гя║оя║Чя╗Ья║Р я║Яя║оя╗гя╗▓ я╗гя╗▓ я║╖я╗оя╗зя║к я║Чя║О я║Ся╗к ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я║Ся║ояоФя║о╪пя╗зя║к ян╝я║о╪з я╗Ыя╗к ╪п╪▒тАм тАл╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я║Ся╗к я║Ся║оя║зя╗▓ я║гя╗о╪зя║Ля║ая║╕я║О┘Ж ╪пя║│я║Шя║оя║│я╗▓ янШя╗┤я║к╪з я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия╗ия║к я╗Ыя╗к ╪п╪▒ я║Ся╗┤я║о┘И┘Ж ╪з╪▓ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж ╪зя╗гя╗Ья║О┘Ж ╪пя║│я║Шя║оя║│я╗▓ я║Ся╗к ╪вя╗зя╗мя║О ╪▒╪зя╗зя║к╪з╪▒я╗зя║к ╪з╪▓тАм тАл╪зя╗│я╗ия║о┘И ╪п╪▒ ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж я╗ля╗┤ян╗ я╗зя╗о╪╣ ╪▒я╗зя║ая╗▓ ╪зя║гя║┤я║О╪│ я╗зя╗дя╗▓ я╗Ыя╗ия╗ия║к ┘И я║Ся╗к я╗Гя║Тя╗К я║╖я╗о┘В ╪▓я╗зя║к╪з┘Ж ╪в┘Ж я╗ля║О ╪▒╪з я║Ся╗к ╪з╪▒я║Чя╗Ья║О╪и я╗гя║ая║к╪п я║Яя║о┘Е ┘И╪зтАм тАля╗гя╗▓ ╪п╪з╪▒╪п я║Чя║О я║Ся║Шя╗о╪зя╗зя╗ия║к ╪з╪▓ ┘И╪зя╗Чя╗Мя╗┤я║Ц ╪▓я╗зя║кяоФя╗▓ я║зя╗о╪п я╗Ыя╗к ╪п╪▒ я╗зя╗Ия║о ╪зя╗зя╗мя║О я╗│я╗Ъ я╗зя╗о╪╣ ╪▓я╗зя║к╪зя╗зя╗▓ я║Яя╗ая╗о┘З яоФя║о я║╖я║к┘З я║зя╗╝я║╗я╗▓ янШя╗┤я║к╪з я╗Ыя╗ия╗ия║ктАк.тАмтАм тАлтАк49тАмтАм
тАлтАк 6 -┘д┘итАм┘З тАк O6тАм╪зя║╣?╪н я║Х тАк RтАмя║▒ ╪▓тАк 6тАм┘Ж ╪▓я╗е ╪зя╗е* я║╡тАк 7тАм╪▒@ тАк ┘з:тАмя║е ╪п╪з╪п тАк тАУ 4 P6 тАУ ┘з┘итАмя║▒тАк ] Id O 7тАмя║╡ я╗е тАм тАлтАк 6 -┘д┘йтАм┘З тАк O6тАм╪зя║╣?╪н я║Х тАк RтАмя║▒ ╪▓тАк 6тАм┘Ж ╪▓я╗е ╪зя╗е* тАУя║▒ ┘Д ┌Ж* ╪▒┘Е я║╡тАк 7тАм╪▒@ тАк ╪М ┘б┘г┘и: -:-тАм┘╛ ┘И█МтАк 7 6 8тАмя╗е ╪з╪п } ┘З ~тАк 7 RтАм╪п╪зя╗е'тАк @ kтАм╪▓╪з╪п ╪зя║▒?тАк 6тАмтАм
тАлтАк25тАмтАм
ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﺠﺎزات ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺣﺒﺲ ﺑﻪ : (1آزادي ﻣﺸﺮوط
(2ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻣﺠﺎزات
( 3ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﺠﺎزات
(1آزادي ﻣﺸﺮوط :ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ آزادي ﻣﺸﺮوط زﻧﺪاﻧﻴﺎن اﺷﺎره دارد در ﻣـﺎده 38 ق.م.ا ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺮاي ﺑﺎر اول ﺑﻪ ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ ﻣﺤﻜﻮم ﺷﻮد و ﻧﺼﻒ ﻣﺠﺎزات ﺣـﺒﺲ را ﮔﺬراﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ دادﮔﺎه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻄﻲ او را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺮوط آزاد ﻛﻨﺪ . ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﺬﻳﺮش آزادي ﺗﻮﺳﻂ دادﮔﺎه: -1ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ ﺑﻪ ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر -2ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺼﻒ ﻣﺪت ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ ﺑﻪ ﺣﺒﺲ -3ﻧﺸﺎن دادن ﺣﺴﻦ اﺧﻼق ﻣﺴﺘﻤﺮاً در ﻃﻮل ﻣﺪت اﺟﺮاي ﺣﺒﺲ -4ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻋﺪم ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم از ﺳﻮي ﻣﺤﻜﻮم ﻋﻠﻴﻪ ﭘﺲ از آزادي ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اوﺿﺎع و اﺣﻮال زﻧﺪاﻧﻲ -5ﭘﺮداﺧﺖ ﺿﺮر و زﻳﺎن ﻣﺪﻋﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ ﺟﺰاي ﻧﻘﺪي ﻳﺎ ﻗﺮار ﭘﺮداﺧﺖ آﻧﻬﺎ -6ﻣﺪت آزادي ﻣﺸﺮوط ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻳﻚ ﺳﺎل و ﻛﻤﺘﺮ از ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﻧﻴﺴﺖ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ دادﮔﺎه ﺗﺮﺗﻴﺒﺎت و ﺷﺮاﻳﻄﻲ را ﻛﻪ ﻓﺮد ﻣﺤﻜﻮم ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺪت آزادي ﻣﺸﺮوط اﻧﺠﺎم دﻫﺪ از ﻗﺒﻴﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ در ﻣﺤﻞ ﻣﻌﻴﻦ ﻳﺎ ﻋﺪم ﺳﻜﻮﻧﺖ در ﻣﺤﻞ ﻣﻌﻴﻦ و ...را در ﺣﻜﻢ ﻗﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ (2ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻣﺠﺎزات :
ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺬار در ﻣﻮارد 25ﺗﺎ 36ﺗﻌﻠﻴﻖ را ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻧﻜﺘﻪ اي ﻛﻪ وﺟﻮد دارد اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻘـﻂ ﻣﺠﺎزات ﻫﺎي ﺗﻌﺰﻳﺮي و ﺑﺎز دارﻧﺪه ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ .در ﺿﻤﻦ ﻣﻮاردي ﻣﺜﻞ اﺧﺘﻼس ارﺗﺸﺎء ﻛﻼﻫﺒﺮ داري و ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش وارد ﻛﺮدن ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺠﺎزات ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي از اﻧﺤﺎء ﺑﺎ اﻧﺠـﺎم اﻋﻤﺎل ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ ﺣﺪ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻧﻴﺴﺖ .ﻧﻜﺘﻪ اي ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻗـﺎﻧﻮن ﮔﺬار ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ))ﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻣﺠﺎزات را ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ(( ﻛﻪ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻣﺠﺎزات ﺑﺎ ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺗﻌﻠﻴـﻖ ﻣﺠﺎزات ﻣﻨﺎﻓﺎت دارد و ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺗﻤﺎم ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ. 50
84 -٥٠ارش ه 7ی] ا 7رﺱ راه* ی8kی P6زات زﻥ ان O P6 -ﺡ aداد 4ﺵ 7ر@ ٣٨ص ١٣-
26
(3ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ :
ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ در ﻣﺎده 22ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه ﻛﻪ دادﮔـﺎه ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﺠـﺎزات ))ﺗﻌﺰﻳـﺮي ﻳـﺎ ﺑﺎزدارﻧﺪه را(( ﺑﻪ ﻣﺠﺎزاﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﺣﺎل ﻣﺘﻬﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﺪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ در ﻣﺘﻦ ﻣـﺎده آﻣـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ ))دادﮔﺎه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ(( ﻛﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ دادﮔﺎه ﻫﺎ اﺟﺒﺎري ﺑﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﺠﺎزات ﻧﺪارد .ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻨﺪ ﻫﺎي 1و 2ﻣﺎده 3ﻗﺎﻧﻮن وﺻﻮل ﺑﺮﺧﻲ از درآﻣﺪ ﻫﺎي دوﻟﺖ ﻣﺼﻮب 73/12/28ﺑﻴﺎن ﻣﻲ دارد (1در ﻫﺮ ﻣﻮرد ﻛﻪ در ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎزات ﻛﻤﺘﺮ از 91روز ﺣﺒﺲ و ﻳﺎ ﻣﺠﺎزات ﺗﻌﺰﻳﺮي ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺨﻠﻔﺎت ﻣﺜﻞ راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺑﺎﺷﺪ از اﻳﻦ ﭘﺲ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺣﺒﺲ و ﻳﺎ ﻣﺠﺎزات ﺗﻌﺰﻳﺮي ﺣﻜﻢ ﺑﻪ ﺟـﺰاي ﻧﻘـﺪي از ﻫﻔﺘـﺎد و ﻳـﻚ ﻫﺰار رﻳﺎل ﺗﺎ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل ﺻﺎدر ﻣﻲ ﺷﻮد . (2ﻫﺮ ﮔﺎه ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎزات ﺑﻴﺸﺘﺮ از 91روز ﺣﺒﺲ و ﺣﺪاﻗﻞ آن ﻛﻤﺘﺮ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ دادﮔﺎه ﻣﺨﻴﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از ﺳﻪ ﻣﺎه ﻳﺎ ﺟﺰاي ﻧﻘﺪي از ﻫﻔﺘﺎد و ﻳﻚ ﻫﺰار رﻳﺎل ﺗﺎ ﺳﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل دﻫﺪ ...وﻟﻲ ﺟﺮاﺋﻤﻲ ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻛﻴﻔﺮ آن ﺑﻴﺸﺘﺮ از 91روز اﺳﺖ ﻳﺎ ﺣﺒﺲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻗﺘﻞ و ﺻﺪﻣﺎت ﺑﺪﻧﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺨﻠﻔﺎت راﻧﻨﺪﮔﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺟﺰاي ﻧﻘﺪي ﻧﻴﺴﺖ .ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﺠﺎزات ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎده 22ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺬﻛﻮر در ﺑﺎﻻ ﻣﻘﻴﺪ و ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﻣﻮارد ﻣﻌﻴﻦ و ﻣﺼﺮﺣﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ . راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺠﺎزات ﻫﺎي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺣﺒﺲ ﺑﻌﺪ از وﻗﻮع ﺟﺮم : ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد ﺑﻌﺪ از وﻗﻮع ﺟﺮم از راه ﻛﺎرﻫﺎ و راه ﺑﺮدﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺠﺎزاﺗﻬـﺎي ﺟـﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻀﺎت ﻣﺤﺘﺮم اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد : -1ﺗﻌﻮﻳﻖ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺗﻮﺳﻂ دادﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ اﻋﻄـﺎي ﻓﺮﺻـﺖ ﺑـﻪ ﻣـﺘﻬﻢ ﺟﻬـﺖ ﺳـﺎزﮔﺎري ﺑـﺎ ﻫﻨﺠﺎرﻫـﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ -2ﺗﺠﺪﻳﺪ داﻣﻨﻪ ي ﻗﺮاردادﻫﺎي ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﻮﻗﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ي ﮔﺴﺘﺮده ﺻﺪور ﻗﺮارﻫﺎي ﻗﺒﻮﻟﻲ ﻛﻔﺎﻟﺖ و وﺛﻴﻘـﻪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ زﻧﺪاﻧﻲ ﻧﺸﺪن ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ ﺗﺎ زﻣﺎن ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد و آﺛﺎر ﻣﺜﺒﺖ ﻓﺮاواﻧﻲ را در ﭘﻲ دارد ﻛـﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آﺛﺎر و ﺗﺒﻌﺎت ﺳﻮء ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﺪم ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﻦ و ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ اﻣﻜﺎن ﺑﺮاﺋﺖ ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ ﭘﺲ از ﻃﻲ ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ اﺷﺎره ﻛﺮد . -3ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮي از ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﻧﻮﻳﻦ و ﻛﺎرﺳﺎزي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻌﻠﻴـﻖ ﻣﺠـﺎزات ،ﺗﺨﻔﻴـﻒ و ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻣﺠـﺎزات ،آزادي ﻣﺸﺮوط ،آزادي ﺑﻪ ﺷﺮط ﺳﭙﺮدن ﺿﻤﺎﻧﺖ ،ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﺳﺎده و ﻓﺸﺮده ﺗﻘﺴـﻴﻂ ﺟﺮﻳﻤـﻪ ﻫـﺎي ﻧﻘـﺪي ، ﭘﺮداﺧﺖ دﻳﺎت و ﺟﺰاﻫﺎي ﻧﻘﺪي ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻫﺎي ﻣﺮدﻣﻲ و ﻣﺴﺎﻋﺪت ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ ،اﻋﻤﺎل ﻋﻔﻮ ﻋﻤﻮﻣﻲ ،ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻣﻮردي ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﻗﺒﺎل ﻣﺠﺮﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺣﺎﺋﺰ ﺷﺮاﻳﻂ ﻻزﻣﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻫﺪاف اﺻﻼﺣﻲ ﻣﺠﺎزات ﻫﺎ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﺿﻤﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻛﻴﻔﺮ زﻧﺪان ﻫﺎ ،ﻣﺠـﺮم 27
را از آﺛﺎر و ﺗﺒﻌﺎت ﺳﻮء زﻧﺪان ﻣﺼﻮن و ﻣﺤﻔﻮظ ﻧﻤﻮده و اﻣﻜﺎن ﺑﺎز اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﺮدن وي را ﺑﻴﺶ از ﭘـﻴﺶ ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد . -4زﻧﺪان ﺑﺎﻧﻲ ﺻﺤﻴﺢ و اﺟﺮاي ﻃﺮح ﻫﺎي دوران ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ و در ﺣﻴﻦ آزادي ﺑـﺎ ﺑـﻪ ﻛـﺎرﮔﻴﺮي اﺑﺰارﻫـﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻣﻮزش زﻧﺪاﻧﺒﺎن و ﻣﺪدﻛﺎران ،ﺳﻮاد آﻣﻮزي ،ﺣﺮﻓﻪ آﻣﻮزي ،ﺗﺮوﻳﺞ و اﺷﺎﻋﻪ ورزش ،ﻫﻨﺮ و ﻛﻼس ﻫﺎي اﺣﻜﺎم و ﻗﺮآن و اﻣﺜﺎﻟﻬﻢ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ زﻧﺪاﻧﻲ را در ﻃﻮل ﻣﺪت ﺗﺤﻤﻞ ﺣﺒﺲ ،ﻣﺘﺤﻮل ﺳﺎﺧﺘﻪ و او را ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻟﻢ و ﺷﺮاﻓﺖ ﻣﻨﺪاﻧﻪ در ﻣﺤﻴﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ آﻣﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ . راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺠﺎزات ﻫﺎي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺣﺒﺲ ﺑﻌﺪ از اﺟﺮاي ﺣﻜﻢ : ﺑﻌﺪ از اﺟﺮاي ﺣﻜﻢ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ اﺗﺨﺎذ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﺻﺤﻴﺤﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ اﻫﺪاف اﺻﻼﺣﻲ و ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ ﻣﺠﺎزات ﻫﺎ را ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﺮد : -1ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﭘﺲ از ﺧﺮوج :
اﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ ﻧﻬﺎد ﺗﺎزه ﺗﺄﺳﻴﺲ اﺳﺖ ،ﻟﻴﻜﻦ در ﻫﻤﺎن ﺑﺎدي اﻣﺮ آﺛﺎر ﻣﺜﺒﺖ ﻓﺮاواﻧﻲ را از ﺧﻮد ﺑﺮﺟـﺎي ﮔـﺬارده و آﻣﺎر و ارﻗﺎم اراﺋﻪ ﺷﺪه از ﺳﻮي ﻣﺴﺆﻟﻴﻦ زﻧﺪان ،ﺣﺎﻛﻲ از اﺛﺮ ﮔﺬاري ﻓﺮاوان اﻳﻦ ﻧﻬﺎد ارزش ﻣﻨﺪ اﺳﺖ . -2اﻋﺎده ﺣﻴﺜﻴﺖ و ﺣﺬف ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ از ﺳﺠﻞ ﻛﻴﻔﺮي ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ : ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روﻳﻪ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوزه در ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﺣﺎﻛﻢ اﺳﺖ ،اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺻﺮف ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ ﺑﻪ زﻧﺪان ﻳﺎ اﺳﺎﺳـﺎً داﺷﺘﻦ ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺘﻲ ،از اﺷﺘﻐﺎل ﺑﻪ ﻛﺎر و ﺑﺴﻴﺎري از ﺣﻘﻮق ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺤـﺮوم ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ ،در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺷﺮﻋﻲ ،اﻓﺮاد ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از اﺟﺮاي ﺣﻜﻢ ،ﺑﻪ اﻋﺎده ﺣﻴﺜﻴﺖ ﻧﺎﻳﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺘﻲ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ وﺟﺎﻫﻴﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ ،ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻮازﻳﻦ ﺷﺮﻋﻲ ﻧﻴـﺰ ﻣﺤﺴـﻮب ﻣـﻲ ﺷﻮد و ﻟﺬا ﺑﺤﺚ ﺣﺬف ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ از ﺳﺠﻞ ﻛﻴﻔﺮي و اﻋﺎده ﺣﻴﺜﻴﺖ درﺑﺎز اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﺮدن اﻓـﺮاد و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻜﺮار ﺟﺮم ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ. -3اﻳﺠﺎد زﻣﻴﻨﻪ در اﺟﺘﻤﺎع ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮش زﻧﺪاﻧﻴﺎن : از دﻳﮕﺮ ﺿﺮورت ﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﻌﺪ از آزادي زﻧﺪاﻧﻲ ﭘﺬﻳﺮش وي در اﺟﺘﻤﺎع اﺳﺖ .ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎﻳﺪ آﻏﻮش ﭘـﺮ ﻣﻬﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ روي زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺳﺮﺧﻮردﮔﻲ و ﺳﺮﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺤﻤﻞ ﺣﺒﺲ ،ﺑﺎﻋﺚ ﻃﺮد ﻣﺠـﺮم از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﮕﺮدد.زﻳﺮا ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي ﻗﻬﺮي و ﺑﻐﺾ آﻟﻮد ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ،ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن ﺑﺰه ﻛﺎر ﺑﻪ ﺳﻮي ﺟـﺮم و ﮔﻨﺎه و ﺗﻜﺮار ﺑﺰه ﮔﺮدد . اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آن ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺟﺮاﺋﻢ زاﻳﻴﺪه ﻣﺸﻜﻼت و ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ و ﻟﺬا ﺑـﺮاي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ رﻳﺸﻪ ﻫﺎي ﺟﺮم و ﻛﺎﺳﺘﻦ از آﻣﺎر ﺑﺰه ﻛﺎري ﻫﺎ ﻫﻴﭻ ﭼﺎره اي ﺟﺰ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﺮم زا وﺟـﻮد ﻧﺪارد و ﺣﻞ ﺑﺴﻴﺎر از اﻳﻦ ﻣﻌﻀﻼت ﺗﻨﻬﺎ از ﻋﻬﺪه ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﺑﺮ ﻧﻴﺎﻣﺪه و در ﮔﺮو ﻋﺰم ﺟﺪي و ﻫﻤﺮاﻫﻲ دوﻟﺖ 28
) ﻗﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ ( و ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ .اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﺠﺎد اﺷﺘﻐﺎل و رﻓﺎه ﻧﺴـﺒﻲ ،ﻣﻬـﺎر ﮔﺮاﻧـﻲ و ﻛﻨﺘـﺮل ﺗﻮرم ،اﻳﺠﺎد اﻣﺎﻛﻦ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ورزﺷﻲ ،ﺗﻼش در ﺟﻬﺖ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺧﺎﻧﻮاده و ﻛﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ ،ﺳﺎزﻣﺎن دﻫﻲ اﻣﺮ ﻣﻬﺎﺟﺮت و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آن ،ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎز و ﻛﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﻌﻀﻼت ﺷﻬﺮك ﻫﺎي اﻗﻤﺎري و ﺣﺎﺷﻴﻪ اي ،ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺿﺮوري و ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و دﻫﻬﺎ اﻗﺪام ﻣﺆﺛﺮ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ اﺟﻤﺎﻻً ﺑﻪ آﻧﻬـﺎ اﺷـﺎره ﺷـﺪ ،از ﺟﻤﻠﻪ اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ و ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ ﺑﺎ ﻋﺰﻣﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺪي در راه ﺣﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﻜﻮﺷﻨﺪ . ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﮔﻴﺮي از وﻗﻮع ﺟﺮم و ﻛﺎﻫﺶ آﻣﺎر ﺟﺮاﻳﻢ ﻣﻮﺟﻮد و ﺣـﻞ ﻣﻌﻀـﻼت زﻧـﺪان ﻫـﺎ و ﺗﺤﻘـﻖ اﻫﺪاف ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ ﻛﻴﻔﺮﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ و ﺗﻨﻬﺎ در ﮔﺮو ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ،ﻫﻤﺪﻟﻲ ،ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ و اراده واﻗﻌـﻲ و ﻋﻤﻠـﻲ ﻗـﻮاي ﺳـﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﺑﻮده و ﺑﺪون اﻳﻦ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ و اﺗﻔﺎق ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺿﻊ ﻓﻌﻠﻲ زﻧﺪان ﻫﺎ و ﺗﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻛﻴﻔـﺮي ﻣﻮﺟـﻮد ، اﻫﺪاف اﺻﻼﺣﻲ و ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﺤﻮي ﺗﺤﻘﻖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ .
ﻧﺘﺎﻳﺞ : ﭘﺲ از ﺑﻴﺎن آﺳﻴﺒﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﺒﺲ ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ ﺑﻪ راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨـﺎب ﺟـﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﺒﺲ اﺷﺎره ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ : ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﻴﺎن آﺳﻴﺐ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﺼﻮص ﺣﺒﺲ ﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﻣـﺪت و ﺑﻠﻨـﺪ ﻣـﺪت زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺿﺮورت اﺗﺨﺎذ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺣﺒﺲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﻤﻮدن ﻗﻀﺎت اﻣـﺮي اﻣﻜﺎﻧﭙﺬﻳﺮ ﺑﻮده ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺴﻮﻻن ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻛﺸﻮر را ﻣﻲ ﻃﻠﺒﺪ. در ﺧﺼﻮص ﺟﺮاﻳﻢ ﻛﻢ اﻫﻤﻴﺖ ،ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ اﺗﻔﺎﻗﻲ و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺰه ﻛﺎر ،ﻧﻈﺮ ﺑﺮآن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻓﻌﻠﻲ زﻧﺪان ﻫﺎ ،ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ از اﻋﻤﺎل ﻛﻴﻔﺮ ﺣﺒﺲ اﺟﺘﻨﺎب ورزﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺧﻠـﻮت ﺷـﺪن زﻧـﺪان ﻫـﺎ ، ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ در ﻣﻮرد ﺑﺰه ﻛﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺟﺮاﻳﻢ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪه و ﻳﺎ ﻣﻜﺮراً ﺑﻪ ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم ﻣﺒﺎدرت ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و اﻋﻤﺎل ﻣﺠﺎزات زﻧﺪان در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل اﻳﻦ ﻛﻴﻔﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ را از ﻣﺨـﺎﻃﺮات آﻧـﺎن ﻣﺼـﻮن و اﻳﻤﻦ ﮔﺮداﻧﻴﻢ ،ﺿﻤﻦ اﻳﻨﻜﻪ اﻣﻜﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ،اﺻﻼح و ﺗﺮﺑﻴﺖ آﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ زﻧﺪان ﻫﺎ ﻣﻴﺴﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد . ﺧﻼﺻﻪ اﻳﻨﻜﻪ زﻧﺪان در ﻣﻮرد اﺷﺮار ،ﻣﺨﻠﻴﻦ ﻧﻈﻢ و اﻣﻨﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ ﺧﻄﺮﻧﺎك ،ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷـﺪن ﺷﺮاﻳﻂ اﺻﻼﺣﻲ و ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ را ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﻳﻢ اﻣﺎ در ﻣﻮرد ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ اﺗﻔﺎﻗﻲ و ﺑﺰه ﻛﺎران ﻧﻮﺟﻮان و ﺟﺮاﻳﻢ ﻛـﻢ اﻫﻤﻴﺖ و ﻣﺠﺎزات ﻫﺎي ﺣﺒﺲ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت ،ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻌﺎﻳﺐ آن ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺰاﻳﺎي آن اﺳﺖ را ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻴﻢ ،ﭼﻮن در اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺣﺒﺲ ﻫﺎ ،اﻣﻜﺎن اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﻲ و ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه در زﻣﻴﻨﻪ ﻫـﺎي ﺣﺮﻓﻪ آﻣﻮزي ،روان ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و درﻣﺎﻧﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد .در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﺣﺒﺲ ﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ و ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت اﻣﻜـﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ،ﻧﻈﺎرت و ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺗﺎ ﺗﺤﻘﻖ و ﺣﺼﻮل اﻫﺪاف ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﺗﺤﻮل رﻓﺘﺎر زﻧـﺪاﻧﻲ
29
ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﮔﺮ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺗﺪوﻳﻨﻲ در ﻣﻮرد وي ﺑﺎﺷﺪ ،اﻣﻜﺎن ﻛﺎﻫﺶ ﺣـﺒﺲ و اﻋﻤـﺎل ﺗﺨﻔﻴﻔـﺎت ﻣﻘﺘﻀﻲ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ . ﺑﻪ اﻣﻴﺪ آن ﻛﻪ ﺑﺎ اﺗﺨﺎذ راه ﻛﺎرﻫﺎي ﺻﺤﻴﺢ ،ﻋﻠﻤﻲ و ﻣﻨﻄﻘﻲ ،ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺻﻮﻟﻲ و ﻣﺆﺛﺮي را در زﻣﻴﻨﻪ ي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺟﺮاﻳﻢ و ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ در ﭘﺮﺗﻮ اﻳﻦ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ،ﺿﻤﻦ ﻛﺎﺳﺘﻦ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻛﻴﻔﺮي زﻧﺪان ﻫﺎ ،اﻫﺪاف اﺻﻼﺣﻲ و ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ ﻣﺠﺎزات ﻫﺎ را ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﻮده و آﻳﻨﺪه اي روﺷـﻦ و اﻓﻘـﻲ اﻣﻴـﺪوار ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺮاوري ﻧﺴﻞ آﻳﻨﺪه ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ .
30