Lokale programmabrochure erfgoeddag noorderkempen 2014

ZONDAG 27 APRIL 2014

REGIO NOORDERKEMPEN

www.erfgoeddagnoorderkempen.be

Wereldoorlog I aan de grens

ARENDONK

Erfgoedcel Noorderkempen is dit jaar aanwezig in Zondereigen, aan café Schuttershof. Logisch ook, met een jaarthema als ‘Grenzeloos’. Zondereigen ligt immers óp de Belgisch-Nederlandse grens. Op Erfgoeddag wordt bovendien de fietsroute langs de Dodendraad officieel geopend. Deze fietsroute heeft startplaatsen in de gemeenten Baarle-Hertog, Hoogstraten, Merksplas en Ravels en volgt de Dodendraad, die hier tijdens de Eerste Wereldoorlog werd geïnstalleerd om de vlucht- en smokkelroutes naar Nederland af te sluiten. Op verschillende locaties kom je reconstructies tegen van de Dodendraad, een wachthuisje, een schakelhuis,… Onderweg kom je ook infopanelen tegen, waar je via je smartphone verhalen over de Dodendraad kan beluisteren.

Maar in Zondereigen valt er nog meer te beleven! Kinderen kunnen een ritje komen maken op de Poppywagen – een draaimolen die de sfeer van de Eerste Wereldoorlog ademt. Je kan ook zelf een boodschap langs de Dodendraad smokkelen. Onze zendamateurs verzenden deze dan in morse naar café Schuttershof, waar je kan nakijken of je boodschap correct is aangekomen. Bovendien worden ook authentieke boodschappen uit de Eerste Wereldoorlog verzonden naar het zendstation van Raversijde. In Meulebeke zal een ‘Duits’ zendstation trachten de boodschappen te onderscheppen.

Wie graag te voet de streek verkent, kan in Zondereigen ook een wandeling langs de Dodendraad maken. Je kan een gratis wandelfolder afhalen aan café Schuttershof. Onderweg vertellen gidsen je alles over de geschiedenis van deze dodelijke infrastructuur. Het plaatselijk mannenkoor zorgt voor de muzikale omkadering: zij brengen een selectie van Kempense oorlogsliederen.

2

3

Kanonne, segèrre en perrecusies

Op de grens van de oorlog

Deze gegidste wandeling gaat door het centrum van Arendonk en gaat over kanonnen, sigaren en perrecusies (een typisch Arendonks woord voor ingewikkelde toestanden). Arendonk als grensgemeente tijdens WO I, met o.a. smokkel en spionage, staat centraal.

Als inwoners van een grensgemeente hebben de Arendonkenaren de impact van WO I van dichtbij gevoeld.

Deze tentoonstelling herinnert aan deze periode met info over o.a. de draadversperring, de quarantainestallen en de smokkelroute.

WANNEER-WAAR

WANNEER-WAAR

start wandeling 13.30u Parking Deroissart, Vrijheid 29, 2370 Arendonk

14u-17u Heemmuseum, Molenwiel 37, 2370 Arendonk

CONTACT

CONTACT

Heemkundige kring Als Ice Can, info@heemkringarendonk.be

Heemkundige kring Als Ice Can, info@heemkringarendonk.be

Spel zonder Grenzen Dat er op Erfgoeddag in de Noorderkempen heel wat te beleven valt, is je waarschijnlijk al opgevallen. Misschien kom je ook wel op plaatsen waar je nooit eerder geweest bent en ontdek je heel wat verrassende dingen. Wie op verkenning gaat in de verschillende gemeenten kan op diverse locaties deelnemen aan het Spel zonder Grenzen.

Samen elektro spelen, een fotozoektocht oplossen, oude volksspelen, … het zijn maar enkele van de vele activiteiten die je die dag kan beleven. Wie deelneemt, wordt bovendien ook nog eens beloond! Iedere deelname aan een spel levert je een stempel op. De stempelkaart vind je achteraan in deze brochure. Indien je 3 stempels verzamelt, ontvang je een uniek cadeautje waarmee nog meer spelplezier verzekerd is!

Je stempelkaart kan je op Erfgoeddag zelf inruilen in Zondereigen aan het Schuttershof (stand Erfgoedcel Noorderkempen). Lever je de kaart liever in op een later tijdstip, dan ben je hiervoor steeds welkom bij de Erfgoedcel op de Grote Markt 1 in Turnhout. Je mag de stempelkaart ook per post versturen, het cadeautje wordt je dan later toegezonden.

Het Spel zonder Grenzen kan je spelen op volgende locaties: 4

BAARLE-HERTOG

Baarle-Hertog: Smokkel je eigen boodschap langs de Dodendraad en laat ons zendstation je boodschap in morse verzenden: Schuttershof, Zondereigen 27, 2387 Baarle-Hertog Beerse:

Tentoonstelling Watt: ’t Heilaar, Heilaarstraat 35, 2340 Beerse

Hoogstraten: Tentoonstelling Wiebe Reijinga: Stedelijk Museum Hoogstraten, Begijnhof 9, 2320 Hoogstraten Kasterlee:

Banden met het buitenland: KLJ-lokaal, Kerkstraat 160, 2460 Tielen

Merksplas:

Aanloop Dodendraadroute: Begraafplaats Merksplas-Kolonie

Oud-Turnhout: Herdenking 100 jaar Groote Oorlog: Bibliotheek, Sint-Bavostraat 3, 2360 Oud-Tunrhout Ravels:

Migratie tijdens WOI: Weelde-Statie, Bredaseweg 46, 2381 Weelde

Rijkevorsel:

Grenzeloos Rijkevorsel: Stenen Bergmolen, Looiweg 33, 2310 Rijkevorsel

Turnhout:

Tentoonstelling Gesneuvelde parochianen: H. Hartkerk, Kerkplein, 2300 Turnhout

Vosselaar:

Pastorieëntocht: cultuurmarkt, centrum Vosselaar, stand HK Adriaen Ghys of om 11.30u aan Het Hof

Dodendraadroute: hoogspanning aan de Belgisch-Nederlandse grens Deze prachtige fietstocht van 38 km neemt je mee langs de Belgisch-Nederlandse grens. Hier werd in WO I een elektrische draadversperring geplaatst die al snel ‘de Dodendraad’ werd genoemd. Onderweg staan vier reconstructies en vijftien thematische infoborden. Op elf van deze borden staat een QR-code die je met een smartphone of tablet kunt scannen, waarna je een ingesproken verhaal hoort. Je kunt de verhalen ook thuis downloaden en ter plaatse beluisteren: www.dodendraad.org. Je kan tijdens Erfgoeddag de gratis fietsbrochure afhalen aan café Schuttershof.

De telegrafie en het gebruik van de morsecode was zeer lang de enige vorm van grenzeloze communicatie. Met de komst van telefonie, GSM en internet is dit nu nauwelijks nog te vatten. Op Erfgoeddag willen we het publiek terug kennis laten maken met deze communicatievorm, die nu enkel nog door radiozendamateurs wordt gebruikt. Je kan je eigen bericht over de Dodendraad smokkelen en laten doorseinen om het een beetje later aan het Schuttershof in ontvangst te nemen. Ook worden er originele oorlogsberichten doorgestuurd naar een zendstation in het West-Vlaamse Raversijde. In Meulebeke tracht een ‘Duits’ station deze berichten te onderscheppen.

WANNEER-WAAR

WANNEER-WAAR

10u - 18u Café Schuttershof, Zondereigen 27, 2387 Baarle-Hertog

10u -17u Zondereigen, reconstructie Dodendraad en Schuttershof, Zondereigen 27, 2387 Baarle Hertog

CONTACT Heemkundekring Amalia van Solms, Herman Janssen, 014 63 40 77, herman.janssen@pandora.be

5

Grenzeloze telegrafie

CONTACT Cis Bauweraerts, 014 42 67 08, ON4NOK@uba.be

gedeeltelijk

Watt? Grenzeloze mogelijkheden, grenzeloos verbruik?

B E E R S E

Eerstesteenlegging van de elektriciteitscabine op het Heilaar op 28 september 1924. In het midden herkennen we burgemeester Jozef Rommens, gouverneur Holvoet en Karel Van Nyen.

Pastorieëntocht Beerse – Vosselaar

In het kader van het Groen Seizoen organiseert de dienst cultuur i.s.m. Heemkundige Kring De Vlierbes en EANDIS een boeiende en interactieve tentoonstelling over elektriciteit.

Wist je dat...

- GC ‘t Heilaar gevestigd is in een oud magazijn van de Provinciale Elektriciteitsdienst (PED)?

- de PED in 2014 90 jaar geleden werd opgericht?

- de elektriciteitscentrale noodenergie voorziet voor de eigen gemeente maar ook voor een groot deel van de Kempen?

- bij de komst van de centrale onze inwoners werden gevraagd om zoveel mogelijk elektriciteit te verbruiken?

- er daarom een speciale huishoudbeurs werd georganiseerd om elektrische huishoudtoestellen te leren kennen?

- het verhaal van zoveel mogelijk verbruiken nu helemaal achterhaald is?

- er veel tips zijn om je energieverbruik te doen dalen?

Je fietst of wandelt via een uitgestippelde route langs de (oude) pastorieën van Beerse en Vosselaar. Onderweg krijg je heel wat interessante verhalen en weetjes mee. Je houdt halt aan GC ’t Heilaar en de Witherenpastorie in Beerse en aan het Hof en het dorpscentrum van Vosselaar. Aan de pastorieën kan je de geschiedenis van de parochies van Beerse en Vosselaar lezen. Aan Het Hof kan je ook deelnemen aan een gegidste toer door Jasper Bijnen, co-auteur van het boek ‘Het Hof Van Vosselaar’.

Je passeert bij deze tocht ook langs de cultuurmarkt in Vosselaar en de tentoonstelling ‘Watt!?’ in Beerse, waar je iets kan drinken en/of eten.

Je vindt de route in de bibliotheken en gemeentehuizen van Beerse en Vosselaar. Op Erfgoeddag ligt de route ook ter beschikking aan de startplaatsen van de route.

WANNEER-WAAR

WANNEER-WAAR 10u - 18u GC ‘t Heilaar, Heilaarstraat 35, 2340 Beerse

CONTACT GC ’t Heilaar – Heilaarstraat 35, Beerse – informatie op 014 60 07 70 of cultuur@beerse.be

CONTACT Heleen Driesen, 014 60 08 41, heleen.driesen@vosselaar.be; Elle Verwaest, 014 60 07 79, elle.verwaest@beerse.be

6

Elektriciteitscentrale aan de Busselen, opgericht in 1925. (foto Leon Daneels, 1981)

gedeeltelijk

10u - 18u start cultuurmarkt: 13.30u Gidstoer Het Hof: 11.30u en 14u Startplaatsen: Witherenpastorie: Pastoriestraat 2, 2340 Beerse

GC ‘t Heilaar: Heilaarstraat 35, 2340 Beerse

Cultuurmarkt: centrum Vosselaar

Het Hof: Hofeinde 136, 2350 Vosselaar

7

Wiebe Reijinga (1860-1930)

HOOGSTRATEN

Over de grenzen heen: De Heilig Bloedprocessie van Boxtel - Hoogstraten Twee historische processie anders bekeken

Het Stedelijk Museum stelt werken tentoon van de Friese kunstenaar Wiebe Reijinga (1860-1930). Deze in Groningen geboren creatieveling kwam na veel omzwervingen eind jaren ‘20 als bedelaar in Hoogstraten aan. Hij schilderde vele landschappen en dorpsgezichten, dikwijls in ruil voor een bord soep of een kom rijstpap. Deze ‘clochard’ van over de grens was een fenomeen van zijn tijd.

Dodendraadroute: hoogspanning aan de Belgisch-Nederlandse grens Deze prachtige fietstocht van 38 km neemt je mee langs de Belgisch-Nederlandse grens. Hier werd in WO I een elektrische draadversperring geplaatst die al snel ‘de Dodendraad’ werd genoemd. Onderweg staan vier reconstructies en vijftien thematische infoborden. Op elf van deze borden staat een QR-code die je met een smartphone of tablet kunt scannen, waarna je een ingesproken verhaal hoort. Je kunt de verhalen ook thuis downloaden en ter plaatse beluisteren: www.dodendraad.org

De fototentoonstelling rond de Heilig Bloedprocessie van Boxtel - Hoogstraten gaat in de eerste plaats over het “randgebeuren” van de twee processies: de processiegangers in volle voorbereiding (al dan niet “plechtig”), de toeschouwers en de kermis. Bovendien is er ook aandacht voor de relatie Boxtel-Hoogstraten tussen 1924-2014, een grensoverschrijdende samenwerking!

WANNEER-WAAR 13u -18u Sint-Katharinakerk, Vrijheid 153, 2320 Hoogstraten

WANNEER-WAAR 10u -17u Stedelijk Museum Hoogstraten, Begijnhof 9, 2320 Hoogstraten

CONTACT Heilig Bloedstichting, johan.ooms1@telenet.be

CONTACT Piet Van Deun, 03 340 19 80, museum@hoogstraten.be

WANNEER-WAAR 10u -18u Bezoekerscentrum De Klapekster, Kolonie 41, 2323 Wortel

CONTACT Piet Van Deun, 03 340 19 80, museum@hoogstraten.be

8

9

KASTERLEE

Kastelse verenigingen en hun banden met het buitenland Het Murgesticomité zet zijn Roemeense activiteiten in de kijker, terwijl het Plaffeiencomité informeert over de verbroedering met de Zwitserse zustergemeente Plaffeien.

Solidariteitsactie verenigingen Lichtaart stelt projecten in Afrika voor. Het Forum voor Vlaamse Vrouwen biedt gratis Roemeense, Zwitserse en Afrikaanse hapjes aan.

WANNEER-WAAR 10u - 17u KLJ-lokaal, Kerkstraat 160, 2460 Tielen

CONTACT Heemkundige kring KLT, Herman van Gorp, 014 85 07 68, 0499 27 77 80, hermanvangorp@pandora.be Deelname aan verschillende gratis spelletjes met als thema ‘Zwitserland’.

Om het uur trekking prijzen!

10

Slag bij Tielen

MERKSPLAS

De Slag op de Tielenheide was een veldslag op 24 januari 1597 tussen een Staatsleger onder prins Maurits van Oranje en een koninklijk Spaans leger onder graaf van Varax. In de moerassige omgeving van Tielen werden de Spanjaarden verslagen; ze verloren 2000 manschappen.

Jef Diels slaagde erin op basis van oude schetsen de slag precies te lokaliseren.

Adrianus Nuyts, burger van Tielen, leidt de bezoekers tijdens een wandeling van 4 km langsheen het front en vertelt onderweg over de Slag van Tielen, zoals hij die meemaakte in 1597.

WANNEER-WAAR start gegidste wandeling doorheen het domein van 3 Para: 10.30u en 14u vertrek: KLJ-lokaal, Kerkstraat 160, 2460 Tielen

WO I in de grensregio We fietsen de aanlooproute naar de Dodendraadroute en houden halt aan de landlopersbegraafplaats op MerksplasKolonie, waar een gids het verhaal doet van de Spaanse Griep tijdens WO I. Elke fietser ontvangt een fietsvlaggetje.

Op de begraafplaats kun je genieten van een gratis hapje en drankje (streekbier). Daarnaast kun je deelnemen aan een zoekwedstrijd. Daarna rijden we naar Wortel-Kolonie waar de aansluiting is van de hoofdroute en vervolgen we onze tocht naar Baarle-Hertog/Nassau. We fietsen terug naar Merksplas en houden halt in Zondereigen bij de animatiestand van Erfgoedcel Noorderkempen vlakbij de Dodendraad. Dit initiatief is een samenwerking tussen Toerisme Merksplas vzw, Heemkundekring Marcblas, Gevangenismuseum en cultuurdienst Merksplas WANNEER-WAAR

CONTACT

start 13.30u vertrek: Markt, 2330 Merksplas

Heemkundige kring KLT, Herman van Gorp, 014 85 07 68, 0499 27 77 80, hermanvangorp@pandora.be

CONTACT cultuur@merksplas.be

11

OUD-TURNHOUT

Herdenking 100 jaar Groote Oorlog in Oud-Turnhout – 2014-2018 In 2014 is het 100 jaar geleden dat WO I uitbrak. Deze oorlog heeft aan veel soldaten uit Oud-Turnhout en de hele regio het leven gekost. Ondanks het feit dat de laatste getuigen overleden zijn, blijft de Groote Oorlog voortleven in het collectieve geheugen van ons land. België speelde een belangrijke rol in deze oorlog, niet in het minst door de moedige weerstand van onze soldaten in de IJzervlakte.

Het project ‘100 jaar Groote Oorlog’ wordt opgezet om deze vreselijke gebeurtenissen op een passende wijze te herdenken en onder de aandacht te brengen. De huidige generatie mag die gruwelijke feiten niet vergeten en moet het zinloze er van inzien.

R A V E L S

Tijdens Erfgoeddag gaat de herdenking van de Groote Oorlog officieel van start met de lancering van een fiets- en autoroute. De route kijkt over de gemeentegrenzen heen en brengt je naar locaties en relicten die ons herinneren aan de Groote Oorlog. Gloednieuwe infoborden langs het parcours geven extra duiding bij de gruwelijke gebeurtenissen.

Deze prachtige fietstocht van 38 km neemt je mee langs de Belgisch-Nederlandse grens. Hier werd in WO I een elektrische draadversperring geplaatst die al snel ‘de Dodendraad’ werd genoemd. Onderweg staan vier reconstructies en vijftien thematische infoborden. Op elf van deze borden staat een QR-code die je met een smartphone of tablet kunt scannen, waarna je een ingesproken verhaal hoort. Je kunt de verhalen ook thuis downloaden en ter plaatse beluisteren: www.dodendraad.org WANNEER-WAAR 10-18u Weelde-Statie, Bredaseweg 46, 2381 Weelde

Tijdens de begeleide fietstocht word je onder deskundige leiding van een gids ondergedompeld in de geschiedenis van Oud-Turnhout tijdens WO I. Wie liever op eigen houtje meer te weten wil komen over het lot van de Oud-Turnhoutse frontsoldaten en de impact van de Eerste Wereldoorlog op het dagelijkse leven in onze gemeente, kan de fiets- of autoroute aanschaffen in de Openbare Bibliotheek.

CONTACT Luc Andries, 0474 97 17 27, lc_ndrs@yahoo.co.uk

Aansluitend kan je in de bibliotheek nog een bezoek brengen aan de tentoonstelling ‘De Groote Oorlog in de literatuur’.

WANNEER-WAAR vertrek begeleide fietstocht: 14u vertrekplaats fietstocht: Openbare Bibliotheek, Sint-Bavostraat 3, 2360 Oud-Turnhout

CONTACT Bea Geudens, 014 47 94 94

12

Dodendraadroute: hoogspanning aan de Belgisch-Nederlandse grens

13

Migratie tijdens WO I aan de grens met Nederland

RIJKEVORSEL

Tijdens WO I is er heel wat gebeurd aan onze grenzen. Zo passeerden in Weelde-Station tienduizenden vluchtelingen. Ze werden hier tijdelijk opgevangen in loodsen.

We focussen met een rondleiding op de relicten van het stationscomplex van Weelde-Station en een kleine fototentoonstelling in ons archief op deze problematiek die helaas vandaag nog altijd realiteit is - denk maar aan de vluchtelingen in SyriĂŤ, Palestina, ...

WANNEER-WAAR 10u - 17u Archief in Weelde-Statie, Bredaseweg 46, 2381 Weelde

Grenzeloos Rijkevorsel is een fietstocht langsheen verhalen doorheen tijd en ruimte. Zo kan je een ritje maken op een oude paardenmolen, een molenspel spelen, souvenirs laten schatten, skypen met geĂŤmigreerde inwoners van Rijkevorsel of een bezoek brengen aan het Aster Berkhofmuseum waar de reisverhalen van schrijver Aster Berkhof extra aandacht krijgen.

WANNEER-WAAR 10u - 17u Stenen Bergmolen, Looiweg 33, 2310 Rijkevorsel

gedeeltelijk

CONTACT

Volkspelen als hoefijzer werpen, ring werpen, e.a.

Kenneth Kerckhofs, 03 340 00 37, cultuurdienst@rijkevorsel.be

CONTACT Luc Andries, 0474 97 17 27, lc_ndrs@yahoo.co.uk

14

Grenzeloos Rijkevorsel

15

gedeeltelijk

Oud Molenspel aan Stenen Bergmolen

TURNHOUT

Begeleide wandeling Groote Oorlog

Vesparoute langs de Dodendraad

Tentoonstelling Kartonnen Wapens

Tijdens de wandeling bezoek je met gids de plaatsen waar de Duitse bezetter diverse voorzieningen oprichtte. Nooit eerder getoonde foto’s geven een beeld van onze stad zowel tijdens de oorlog als tijdens de bevrijding.

Hoe keken de Turnhoutenaars naar de internationale spanningen in de jaren die aan de oorlog vooraf gingen en wat gebeurde er in de eerste maanden na de mobilisatie op 31 juli 1914?

In 2014 is het 100 jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Ook Turnhout en omgeving hadden sterk te lijden onder de bezetting. Om dit te herdenken werd er een stuk van de Dodendraad gereconstrueerd. De Dodendraad heeft een belangrijke rol gespeeld tijdens WO I. Het was een elektrische versperring aan de grens tussen België en Nederland, een grens tussen oorlog en vrede.

Tijdens de Vesparoute kom je voorbij de reconstructie van de Dodendraad en alles wat daarbij hoorde. De infoborden die je passeert, geven meer informatie over de Dodendraad maar ook over WO I. De Vesparoute is in totaal 60 km lang en brengt je langs de kolonies van Merksplas en Wortel, de Dodendraad, schakelhuis en schildwachthuisjes in Zondereigen en de enclavegemeenten Baarle-Hertog en Baarle-Nassau. Je rijdt terug naar Turnhout langs landelijke wegen door Weelde, Ravels en Oud-Turnhout.

De perfecte uitstap om Turnhout en de regio te verkennen maar ook om in de geschiedenis te duiken.

Tijdens Erfgoeddag kun je kennis maken met een verkorte route. Breng je Vespa mee! We vertrekken in groep om 13.30u.

Tijdens de tentoonstelling Kartonnen Wapens krijg je een beeld van de vrijetijdsbesteding van de soldaten tijdens WO I. In het begin werd de oorlog aanzien als een spel. Wie zich militair wilde scholen, kon aan de slag met kaart- en bordspelen. Met speelkaarten kon je bijvoorbeeld het geven van seinen of de soorten schepen van de marine leren kennen. Maar speelkaarten werden ook gebruikt als propaganda. Zo werden helden van de oorlog, generaals en gevechtsscènes prominent in de verf gezet. Daarnaast werd er in de loopgraven, gevangenkampen en hospitalen verwoed kaart gespeeld.

Dit om de verveling te verdrijven.

Tijdens onzekere tijden wil iedereen graag weten hoe het verder gaat. Speelkaartenfabrikant Beprols pikte hierop in en lanceerde in 1916 een kaartspel voor waarzeggers, genoemd naar de beroemde Franse kaartlegster mademoiselle Lenormand. Brepols was noch de eerste, noch de laatste om dit te doen maar maakte er een fraai hoogstandje van. Ondanks alles had WO I ingrijpende gevolgen voor de Turnhoutse drukkerijen en speelkaartenmakers. De ontreddering greep om zich heen en de normale productie viel stil. Na de wapenstilstand van 11 november 1918 kwamen de drukkerijen terug op gang. Maar niets was meer zoals voordien...

WANNEER-WAAR vertrek wandeling met gids om 10u, 14u en 16u Toerisme & Uit, Grote Markt 44, 2300 Turnhout

CONTACT Kristien Sysmans, 014 44 33 55

WANNEER-WAAR doorlopende gidsbeurten Nationaal Museum van de Speelkaart, Druivenstraat 18, 2300 Turnhout

CONTACT Kristien Sysmans, 014 44 33 55

WANNEER-WAAR 13.30u Toerisme & Uit, Grote Markt 44, 2300 Turnhout

CONTACT 16

Kristien Sysmans, 014 44 33 55

17

Kaart & Kongo

Leven op de Klein Engelandhoeve: grens tussen arm en rijk

Tentoonstelling van enkele oude landkaarten en ander didactisch materiaal. Voorwerpen en foto’s van de missiezusters in Kongo. Rondgang door een gedeelte van school en klooster. Kennismaking met de Collectie Heilig Graf.

WANNEER-WAAR

tentoonstelling: wel,

rondgang: gedeeltelijk 11u - 18u Klooster en school van het Heilig Graf (Parking langs de Baron du Fourstraat, ingang Patersstraat 28, nabij de Grote Markt), 2300 Turnhout

De Franse nadruk in België, een nationale industrie in de 19de eeuw

CONTACT

1814. België is bevrijd van het strakke Franse regime.

Door een stevige staatscensuur is er geen sprake van persvrijheid, en het aantal drukkers is sterk ingeperkt.

Met de oprichting van het Koninkrijk der Nederlanden komt hierin verandering. Onder actieve stimulans van Koning Willem I kent de Belgische drukpers een enorme bloei door de export van duizenden goedkope Franse nadrukken, waarvan de verspreiding reikt tot in St. Petersburg. Ontdek het verhaal van deze nationale industrie in de Historische Drukkerij Turnhout.

014 41 54 68

WANNEER-WAAR 10u -18u Historische Drukkerij Turnhout, Steenweg op Mol 84, 2300 Turnhout

CONTACT Herwig Kempenaers, 014 42 00 34, 0498 53 69 84

18

19

gedeeltelijk

De Klein Engelandhoeve was in het verleden een thuis voor de armsten, pachters die zonder comfort hun dagelijks leven leidden. Dit in groot contrast met de functie als jachtverblijf voor de notabelen. Op de Klein Engelandhoeve wordt in één van de ruimten een weergave opgebouwd van de leefruimte van de eerdere bewoners, een weergave van de armoede op het platteland.

WANNEER-WAAR

gedeeltelijk

11u - 18u Klein Engelandhoeve, Klein Engeland 29, 2300 Turnhout

CONTACT Melanie Ryckaert, 014 44 33 60

De vogels achterna. Wielewaalreizen in beeld en woord In de vorige eeuw organiseerde natuurvereniging De Wielewaal naast daguitstappen, regelmatig ook buitenlandse reizen. De eerste keer in 1948, naar het vogeleiland Texel. In het Natuurpunt Museum, waar een deel gewijd is aan de geschiedenis van de natuurbeweging, worden herinneringen opgehaald aan die vogelreizen.

Naast foto’s en verslagen zijn er oude filmbeelden te zien.

Gesneuvelde parochianen in WO I

BILL WORKSHOP FOTOGRAFIE

In de Heilig Hartkerk wordt de Grote Oorlog herdacht d.m.v. een kleine fototentoonstelling. Aan de hand van getuigenissen uit die periode – een relaas door de zusters van de school op het Kerkplein en een uitvoerig verslag van toenmalig pastoor Dierckx, maar ook glasramen ter nagedachtenis van gesneuvelden – wordt getoond hoe de oorlog het parochiale leven beïnvloedde en hoe de omgang verliep tussen de parochianen en de Duitse bezetter.

Toon ons jouw blik op erfgoed!

Toon ons jouw blik op erfgoed en schrijf je in voor een gratis cursus fotografie georganiseerd door BILL. Door wie?

Inderdaad, BILL, een organisatie die jongeren warm wil maken voor cultuur.

Ben je tussen de 16 en 26 jaar oud en heb je zin om ons erfgoed op een originele manier in de kijker te zetten dan is deze workshop vast en zeker iets voor jou. Twintig jonge fotografen krijgen de kans om op zoek te gaan naar hét Erfgoedbeeld van de dag en worden hierin bijgestaan door professionele fotografen.

Je krijgt een stoomcursus fotografie vooraleer je zelf op pad gaat gewapend met je camera en het erfgoed als model. Op het einde van de dag volgt een uitgebreid feedbackmoment en selecteren de professionele fotografen de leukste foto’s.

De beste fotografen worden die dag meteen beloond met een prijs! In de week volgend op Erfgoeddag kiest een onafhankelijk jurylid de beste foto uit Turnhout. De winnaar mag zich aan lokale publiciteit en ‘15 minutes of fame’ verwachten!

De kerk is op Erfgoeddag onmiddellijk na de hoogmis toegankelijk voor bezoekers, vanaf 10.30u WANNEER-WAAR 10.30u - 17u H. Hart, Kerkplein, 2300 Turnhout (ingang voor rolstoelgebruikers kant Molenstraat)

CONTACT stefan.hhart@skynet.be, 0473 51 09 76

WANNEER-WAAR 10u-17u Natuurpunt Museum, Graatakker 11, 2300 Turnhout

CONTACT Jos Gysels, 0473 99 24 82, jos.gysels@natuurpunt.be

20

21

Er wordt gezorgd voor een gratis ontbijt en een broodjeslunch.

Je hoeft als deelnemer enkel een digitale spiegelreflexcamera mee te brengen.

WANNEER-WAAR 10u-18u School van het Heilig Graf (Parking langs de Baron du Fourstraat, ingang Patersstraat 28, nabij de Grote Markt), 2300 Turnhout

CONTACT Reservatie: lydia@bill.be met vermelding van Erfgoeddag Turnhout

VBAARLE-HERTOG OSSELAAR

Pastorieëntocht Beerse – Vosselaar Je fietst of wandelt via een uitgestippelde route langs de (oude) pastorieën van Beerse en Vosselaar. Onderweg krijg je heel wat interessante verhalen en weetjes mee. Je houdt halt aan GC ’t Heilaar en de Witherenpastorie in Beerse en aan het Hof en het dorpscentrum van Vosselaar. Aan de pastorieën kan je de geschiedenis van de parochies van Beerse en Vosselaar lezen. Aan Het Hof kan je ook deelnemen aan een gegidste toer door Jasper Bijnen, co-auteur van het boek ‘Het Hof Van Vosselaar’.

Je passeert bij deze tocht ook langs de cultuurmarkt in Vosselaar en de tentoonstelling ‘Watt!?’ in Beerse, waar je iets kan drinken en/of eten.

Je vindt de route in de bibliotheken en gemeentehuizen van Beerse en Vosselaar. Op Erfgoeddag ligt de route ook ter beschikking aan de startplaatsen van de route.

WANNEER-WAAR

BEERSE

HOOGSTRATEN

KASTERLEE

MERKSPLAS

RAVELS

RIJKEVORSEL

TURNHOUT

VOSSELAAR

OUD-TURNHOUT

Minstens 3 stempels geven je recht op een uniek cadeautje. Je kan deze stempelkaart vandaag meteen inruilen op de stand van Erfgoedcel Noorderkempen (Schuttershof te Zondereigen). Nadien kan je terecht bij Erfgoedcel Noorderkempen (Grote Markt 1 te Turnhout, 9u-17u) of je kan de kaart ook opsturen. Het cadeautje wordt jou per post toegestuurd. Vergeet in dat laatste geval niet om je volledig adres te vermelden.

gedeeltelijk

10u - 18u start cultuurmarkt: 13.30u Gidstoer Het Hof: 11.30u en 14u Startplaatsen: Witherenpastorie: Pastoriestraat 2, 2340 Beerse

GC ‘t Heilaar: Heilaarstraat 35, 2340 Beerse

Cultuurmarkt: centrum Vosselaar

Het Hof: Hofeinde 136, 2350 Vosselaar

CONTACT Heleen Driesen, 014 60 08 41, heleen.driesen@vosselaar.be; Elle Verwaest, 014 60 07 79, elle.verwaest@beerse.be

22

BAARLE-HERTOG

23

In de toekomst willen we je nog beter informeren. Zou je daarom even de tijd willen nemen om deze korte vragenlijst in te vullen?

Een kleine moeite, maar voor ons een schat aan informatie.

Bedankt! Erfgoedcel Noorderkempen.

Hoe heb je je geïnformeerd over Erfgoeddag? ○ Nationale brochure ○ Regionale brochure ○ Lokale flyer ○ Streekkrant/Zondag ○ Website Faro

○ Website erfgoeddagnoorderkempen.be ○ Facebook ○ Via vrienden, familie, e.d. ○ Andere:

Met hoeveel personen heb je deelgenomen aan erfgoeddag?

Volwassenen

Kinderen

Hoe heb je je verplaatst tussen de verschillende erfgoedactiviteiten? ○ Met de fiets ○ Met de wagen

○ Te voet Naam

:

Woonplaats : E-mailadres :

○ Ik wens door de Erfgoedcel Noorderkempen op de hoogte gehouden worden van toekomstige erfgoedactiviteiten.

24

V.U. Jan Sels, Draaiboom 98, 2360 Oud-Turnhout