Lokale programmabrochure erfgoeddag mechelen 2014

Mechelen EN

DE MECHELSE REGIO

Bonheiden / Boom / Bornem / Duffel / Niel / Rumst / Sint-Ama nds / Sint-Katelijne-Wa ver / Zemst

10.00 -18.00u.

Gratis toegang

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 1

11/03/14 17:10

Praktische informatie Inlichtingen en brochures kan je verkrijgen bij:

MECHELEN

BONHEIDEN

BOOM

DUFFEL

• Lamot Van Beethovenstraat 8/10 (ingang Haverwerf) 2800 Mechelen 015 29 49 10 erfgoeddag@mechelen.be www.erfgoedcelmechelen.be Op Erfgoeddag open van 10 tot 18u.

• Dienst Cultuur & Toerisme Gemeenschapscentrum ‘t Blikveld Waversesteenweg 11 2820 Bonheiden 015 50 28 72 toerisme@bonheiden.be www.bonheiden.be www.blikveld.be

• Cultuurdienst gemeente Boom Antwerpsestraat 42 2850 Boom 03 880 19 10 alex.ramael@boom.be

• Dienst archief en museum Gemeentestraat 21 2570 Duffel 015 30 72 13 museum@duffel.be www.duffel.be

Op Erfgoeddag: Lokaal ’t Baksteentje Noeveren 69, 2850 Boom 0477 36 53 29 Open van 10 tot 18u.

Op Erfgoeddag: • Gemeentelijk museum ‘Het Gasthuis’ Rooienberg 21b 2570 Duffel 015 32 11 39 Open van 10 tot 18u.

• UiT in Mechelen Hallestraat 2-4-6 2800 Mechelen 070 22 28 00 uit@mechelen.be www.uitinmechelen.be Op Erfgoeddag open van 13 tot 16u.

Op Erfgoeddag: Heemmuseum ’t Smiske Hoogstraat 52A 2820 Rijmenam Open van 10 tot 18u.

BORNEM • De Zilverreiger vzw Scheldestraat 18 2880 Weert (Bornem) de.zilverreiger@telenet.be www.zilverreiger.be Op Erfgoeddag open van 10 tot 18u.

2

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 2

11/03/14 17:10

RUMST

SINT-KATELIJNE-WAVER

ZEMST

EXTRA INFO

• Cultuurdienst gemeente Rumst Koningin Astridplein 12 2840 Rumst 03 880 00 93 cultuur@rumst.be

• Cultuurdienst Lemanstraat 63 2860 Sint-Katelijne-Waver 015 30 50 00 cultuurdienst@skw.be www.skw.be

• Dienst cultuur - archief De Griet 1 1980 Zemst 015 61 88 94 cultuur@zemst.be www.zemst.be

Op Erfgoeddag: Museum Rupelklei Uitbreidingsstraat 33 2840 Rumst Open van 10 tot 18u.

Op Erfgoeddag: ’t Grom / Toerisme Sint-Katelijne-Waver Midzelen 25A Sint-Katelijne-Waver 015 31 50 55 Open van 13 tot 18u.

Op Erfgoeddag: Sportimonium Bloso-domein Hofstade (ingang via Tervuursesteenweg) Trianondreef 19 1981 Zemst 015 61 82 22 Open van 10 tot 18u.

Bonheiden, Duffel, Putte en SintKatelijne-Waver bundelen hun toeristisch en culturele aanbod van het nieuwe seizoen in een gezamenlijke brochure.

Zo vind je alle activiteiten van Erfgoeddag, Week van de Amateurkunsten, andere evenementen en van de start van het nieuwe toeristische seizoen samen. De brochure kan je gratis afhalen bij de infopunten van de betrokken gemeenten.

SINT-AMANDS • Provinciaal Museum Emile Verhaeren E. Verhaerenstraat 71 2890 Sint-Amands 052 33 08 05 www.emileverhaeren.be Op Erfgoeddag open van 11 tot 18u.

Meer weten?

Neem contact op met Ria Moens via ria.moens@duffel.be of 015 30 72 10.

3

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 3

11/03/14 17:10

inhoUdstafeL

de ZichtBare heLft

• PRAKTISCHE INFORMATIE ..................................... 2

21 december 1968, iets voor een uur ‘s middags plaatselijke tijd.

Vanop het lanceerplatform op het John F. Kennedy Space center, wordt de Apollo 8-missie gelanceerd. Het project, dat gezien wordt als de wegbereider van de Apollo 11, met de beroemde maanlanding, zorgt voor een enorme sensatie op aarde. Na de vierde baan om de maan, doet astronaut William Anders iets wat geen mens hem ooit heeft voorgedaan: hij neemt ‘Earthrise’, een foto van de ‘opkomende aarde’, een beeld dat het Amerikaanse magazine Life bestempelt als ‘een van de meest invloedrijke beelden die ooit gemaakt zijn over onze leefomgeving.’

Voor het eerst kon de mens van buitenaf een foto van de aardbol maken en reproduceren. Het zien van een halve aardbol werkte zowel bevreemdend als inspirerend. De ene helft was zichtbaar, de andere stak nog in de schaduw van de maan. Maar voor het eerst kon iedereen naar de aarde kijken zonder grenzen en andere menselijke constructies. De ‘grote blauwe planeet’ – zo genoemd omdat de oppervlakte van onze planeet voor meer dan 70% uit water bestaat – deed mensen naar adem happen. Ga maar na, en zoekt u het beeld ‘Blue marble’ (letterlijk: blauwe marmer) maar eens op via een zoekmachine. Dat beeld (genomen op 7 december 1972 door de bemanning van Apollo 17) opende het perspectief op het geheel van onze planeet, en maakte ook duidelijk

• INHOUDSTAFEL ...................................................... 4 • VOORWOORD STUURGROEP ERFGOEDDAG............ 4 • VOORWOORD BURGEMEESTER.............................. 6 • ERFGOEDDAG VOOR KINDEREN.............................. 7 • IN DE KIJKER.......................................................... 8 • ERFGOEDDAG IN MECHELEN ............................... 10 • ERFGOEDDAG IN DE MECHELSE REGIO

............... 29

• ALFABETISCHE LIJST VAN DE DEELNEMERS EN LOCATIES .................... 44

4

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 4

11/03/14 17:10

zaken achter de schermen gebeuren, rond registratie, klimaatbeheersing of behoud en beheer. Allerlei zorgzaam-koesterende activiteiten die geduldig worden uitgevoerd, dag in, dag uit, jaren na elkaar. Zaken die u doorgaans niet te zien krijgt, omdat ze meestal plaatsvinden in afgegrensde – niet zomaar voor het publiek toegankelijke – zones. Erfgoeddag is de ideale dag om erfgoedwerkers aan te spreken en te laten vertellen of tonen hoe belangrijk al dat werk achter de schermen is om voor het cultureel erfgoed te zorgen. Hoe belangrijk de blijvende en hopelijk sterkere steun is van u en de volksvertegenwoordigers en ministers die voor u werken om mogelijk te maken dit op een zorgzame en duurzame manier te doen en ook maatschappelijk relevant te maken.

De overdracht en grensovergangen tussen verleden, heden en toekomst regelen: hoe belangrijk is dat niet? Geniet grenzeloos op 27 april 2014 en we zien elkaar natuurlijk ook volgend jaar, op 26 april 2015, graag terug op de Erf!-dag. Koester en versterk samen met ons het draagvlak voor cultureel erfgoed.

dat de wereld, die we zo vaak graag opgedeeld zien in kleine, ‘eigen’ gehelen, in feite één is, zonder echte grenzen.

Grenzen vervullen allerlei functies. Soms zijn ze nuttig, bieden ze veiligheid en duidelijkheid, kansen tot ontwikkeling, versterking en worden ze gekoesterd. Soms zijn ze het waard om verdedigd te worden. Grenzen bieden ook referentiepunten en stof tot nadenken. Oplossen of opheffen van grenzen gebeurt het best en is het meest duurzaam als het gaat om een win-winsituatie, als ook de kleinste of zwakste instemt of zich beschermd weet. Dit geldt voor de grenzen tussen onroerend, roerend, immaterieel en digitaal erfgoed, tussen ‘Vlaams’ of ‘Belgisch’ erfgoed, voor de grenzen tussen erfgoed(zorg) in steden, regio’s, provincies, landen, continenten of tussen behoud en beheer, publiekswerking en onderzoek. Ook de vraag wanneer iets erfgoed wordt, tast grenzen af. Gebeurt dit na minstens twee à drie generaties?

Wat betekenen de vele activiteiten rond de herdenking van ’50 jaar migratie’ vanuit Turkije en Marokko in dat verband? Wie bepaalt de grenzen tussen (voortaan) ‘wel erfgoed’ en ‘niet erfgoed’ en wat en voor wie zijn de gevolgen om daarvoor (voortaan) verantwoordelijkheid op te nemen?

Maar denk er aan dat u, net als de Earthrise-foto, misschien maar de helft van het cultureel-erfgoedverhaal ziet, dat er allerlei

In naam van de Stuurgroep Erfgoeddag, Leen Breyne, Tine Vandezande, Roel Daenen en Marc Jacobs

5

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 5

11/03/14 17:10

Beste erfgoedliefhebber, Erfgoeddag is een vaste waarde in de Mechelse regio.

Ruim 40 cultuur- en erfgoedorganisaties in het Mechelse verwelkomen je graag op zondag 27 april. Een grenzeloos activiteitenprogramma strekt zich uit van Sint-Amands tot Boom en van Duffel tot Zemst, met Mechelen als kern.

Ontdek de impact van de Groote Oorlog in tentoonstellingen, een zoektocht naar collectiestukken, publicaties en lezingen. Of verken de migratieverhalen van gemeenschappen die de afgelopen decennia uit alle werelddelen naar Mechelen kwamen. Wie beeldmateriaal bewaart over de Marokkaanse migratie kan dit in de Moskee laten scannen door de Erfgoedcel en het zo een plek geven in de beeldbank. En als je honger krijgt tijdens je ontdekkingstocht, kan je terecht bij de leerlingen van KTA Wollemarkt.

Zij gingen op zoek naar hun culinaire roots en steken de recepten van hun grootmoeder in een hedendaags jasje.

Wist je dat een aantal exportproducten uit onze regio tot ver over de landsgrenzen bekend zijn? De Mechelse kant en de Duffelse duffelcoat zijn daar mooie voorbeelden van. In de zestiende eeuw al waren de Mechelse tuinders welkom aan het hof van de koningin van Denemarken. Anderzijds vonden exotische planten en dieren hun weg naar onze streken.

Willen ook je kinderen hun grenzen verleggen op 27 april?

Erfgoedman trekt zijn reisplunje aan en neemt hen mee op ontdekkingstocht. Met ‘kleur in de klas’ presenteren Mechelse schoolkinderen het erfgoed dat hun familie vanuit een verre thuis meebracht. De verhalen van oorlogsvluchtelingen inspireren

kinderen van vandaag om een hedendaagse vredesboodschap in mekaar te knutselen en de wereld in te sturen.

Het Erfgoeddagaanbod overschrijdt op alle vlakken grenzen dit jaar; er werken opvallend veel nieuwe organisaties mee en alle deelnemers hebben het onderste uit de kan gehaald om hun werking voor te stellen. Nu nog een publieksopkomst die de grenzen van onze verbeelding overstijgt ;-) Ik wens je een mooie Erfgoeddag!

Bart Somers Burgemeester van de stad Mechelen 6

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 6

11/03/14 17:10

ERFGOEDDAG VOOR KINDEREN: Wat VaLt er te BeLeVen? Bij een heleboel verenigingen in Mechelen en omstreken kan je terecht voor een erfgoedprogramma op kindermaat. Alle activiteiten zijn verwerkt in een kinder-doe-boekje vol weetjes, raadsels en puzzels. Erfgoedman vertelt het jonge volkje wat hij op zijn vele reizen rond de wereld heeft opgestoken over grenzeloos erfgoed.

Je kan het kinder-doe-boekje afhalen bij alle partners die een kinderactiviteit organiseren, in Lamot en bij UiT in Mechelen.

Je kan het ook aanvragen bij de Erfgoedcel op het nummer 015 29 49 10 of per mail naar erfgoeddag@mechelen.be.

7

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 7

11/03/14 17:10

Extra in de kijker op Erfgoeddag

Meer weten over Wereldoorlog I in Mechelen en de regio?

Surf naar www.erfgoedcelmechelen.be en ontdek op onze nieuwe minisite alle activiteiten die op til zijn. Wie zelf iets wil organiseren, vindt er de nodige inspiratie dankzij links naar databanken met krantenartikels en foto’s, een lijst van mogelijke educatieve partners en nog veel meer.

De Groote Oorlog

Migratie

In 2014 is het net 100 jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog – oftewel de Groote Oorlog – uitbrak. Deze oorlog drukte een zware stempel op het leven in Mechelen en de regio. De Mechelse binnenstad werd, vooral in het begin van de oorlog, zwaar bestookt. Uiteraard werden ook de forten in de regio belegerd.

Voedseltekorten, vluchtelingen, de elektrische grensversperring tussen België en Nederland, smokkel, en opeisingen tekenden het leven van alledag. Het hoeft geen betoog dat er letterlijk en figuurlijk veel grenzen werden overschreden.

50 jaar geleden sloten Marokko en Turkije een bilateraal akkoord met België over de werving van Marokkaanse en Turkse gastarbeiders. Erfgoeddag anno 2014 zet het thema migratie dan ook extra in de kijker.

De afgelopen decennia kwamen mensen vanuit alle werelddelen naar Mechelen. De migratieverhalen van deze gemeenschappen ontdek je op Erfgoeddag in tentoonstellingen, workshops en een inscanmoment in de Mechelse Moskee, wandelingen en culinaire proeverijen.

Alle Erfgoeddagactiviteiten rond het thema migratie herken in deze programmabrochure aan dit icoontje:

De herdenking van de Groote Oorlog brengt heel wat in beweging in de Mechelse regio, en dat merk je ook op Erfgoeddag. De grensverleggende gruwel van de Groote Oorlog komt aan bod in tentoonstellingen, oproepen om collecties binnen te brengen, publicaties en lezingen in Lamot maar ook in Duffel, Rumst, Niel, Rijmenam en Boom.

Je herkent al deze activiteiten in de programmabrochure aan dit symbool:

De Erfgoedcel Mechelen organiseert twee activiteiten die kaderen in het migratieproject ‘Bruggenbouwers’. Dit project van ACV Mechelen-Rupel en ACW Mechelen wil de herinnering aan 50 jaar Marokkaanse migratie in Mechelen op een toegankelijke en brede manier bij de Mechelaars brengen.

Het hele jaar door worden getuigenissen, ervaringen, verha8

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 8

11/03/14 17:10

len en eventueel ook foto’s en voorwerpen verzameld m.b.t.

50 jaar Marokkaanse gemeenschap in Mechelen. Ze vormen de basis voor een erfgoedwandeling en een educatief programma in de Noker vanaf 1 oktober tot 30 november.

DIGITALE WEEK Tijdens de Digitale Week kan je overal in België deelnemen aan activiteiten waarin het gebruik van multimedia centraal staat. In het veelzijdige programma vinden zowel beginners als mensen met wat meer ervaring hun gading. De Digitale Week gaat dit jaar door van 19 tot en met 27 april. Plaatselijke organisaties in heel Vlaanderen en Brussel staan borg voor laagdrempelige activiteiten. Deelname is steevast gratis of zeer goedkoop.

SOIRÉE LAMOT

Op Erfgoeddag staan in Mechelen twee activiteiten in het teken van de Digitale Week: een workshop voor kinderen ‘Rik Wouters & co., de Groote Oorlog verbeeld’ en een inscanmoment voor de Regionale Beeldbank. Meer info over deze activiteiten vind je in het programmaoverzicht.

Soirée Lamot sluit van eind april tot midden juni aan bij het thema van Erfgoeddag 2014. De lezingen vertalen het thema ‘Grenzeloos!’ in een brede waaier aan onderwerpen. Zo ontdek je wat middeleeuwse reissouvenirs ons vertellen over pelgrimstochten en welke indruk Mechelen maakte op de 18de en 19de-eeuwse reiziger. Laat je verbeelding de vrije loop in de wereld van sagen en legenden of verdiep je in de veelzijdige geschiedenis van de Marokkaanse migratie.

Meer info over de digitale week op www.digitaleweek.be De Digitale Week is een organisatie van LINC vzw.

Meer info over de lezingreeks op www.erfgoedcelmechelen.be 9

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 9

11/03/14 17:10

in Mechelen

10

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 10

11/03/14 17:10

Aartsbisschoppelijk Archief Mechelen

Academie voor Beeldende Kunsten

• Tentoonstelling: Migratie tegen wil en dank.

Belgische vluchtelingen in Engeland tijdens de Eerste Wereldoorlog

• Tentoonstelling: Continenten ‘Continenten’ is een totaalinstallatie van jonge leerlingen (11-13) van de Academie Mechelen. Vertrekpunt is de installatie van kunstenaar Nevan Lahart uit de tentoonstelling ‘Newtopia’. Na de expo mocht het werk (een driedimensionale wereldkaart) ontmanteld worden. De jongeren transformeerden de aparte continenten en deconstrueerden oude grenzen tot een nieuwe wereldkaart, een nieuw Luilekkerland.

Oorlog en vluchtelingen. Het is nog steeds een actueel thema.

Op Erfgoeddag tonen we aan de hand van uniek archiefmateriaal hoe veel Belgen na de Duitse inval in 1914 het kanaal overstaken en een veilig onderkomen zochten in Engeland.

Waar verbleven ze en hoe werden ze opgevangen? Een verhaal over het overschrijden van grenzen en over migratie als gevolg van de Groote Oorlog.

Locatie: Academie voor Beeldende Kunsten Minderbroedersgang 5, 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 9 en 17 uur Openingstoespraak om 12 uur

Locatie: Diocesaan Pastoraal Centrum Varkensstraat 6, 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur Rondleidingen om 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 en 17 uur

De Academie Mechelen biedt kinderen, jongeren en volwassenen een grote keuze van artistieke opleidingen aan binnen de beeldende kunsten. In de Academie Mechelen staat kunst centraal, maar het is meer dan enkel het beoefenen van diverse kunstdisciplines.

Het is onze betrachting dat de cursisten via kunstbeoefening en cultuureducatie gepassioneerde kunst- en cultuurparticipanten worden. Aan de academie trachten we kinderen, jongeren en volwassenen via betekenisvolle activiteiten te begeleiden tot geëmancipeerde, vrije en kritische mensen.

Het Aartsbisschoppelijk Archief bevat de historische archieven van het in 1559 opgerichte Aartsbisdom Mechelen en gedeeltelijk ook van zijn voorlopers, de middeleeuwse bisdommen Kamerijk en Luik. Belangrijke archiefbestanden zijn onder meer de archieven van de aartsbisschoppen en archieven van en over kloosters en abdijen met enkele stukken uit het midden van de 12 eeuw.

11

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 11

11/03/14 17:10

Erfgoedcel Mechelen • Lezing: Matinée Lamot: de grenzen van de oorlog i.s.m. Stedelijke Musea Mechelen, Koninklijke Oudheidkundige Kring voor Kunst en Letteren van Mechelen, Heemkundige Kring ‘Hoembeka’, Mechelse zendamateurs

• Tentoonstelling: Grenzeloze Ommegang: een terugblik Blik mee terug op de Mechelse Ommegang via talloze foto’s en videofragmenten in de Erfgoedmobiel van Lamot. De focus ligt op de participatie van diverse gemeenschappen aan de Ommegang. Eveneens wordt het verhaal achter de kostuums van de figuranten uit de doeken gedaan. Ontdek de verborgen symboliek die de kostuums een uniek karakter geven.

Soirée Lamot is een vaste waarde in het lezingencircuit. Boeiende vertellers nemen je mee in de coulissen van het Mechelse erfgoed. Speciaal voor Erfgoeddag is er Matinée Lamot, een exclusieve namiddageditie waar experten uit diverse Mechelse erfgoedorganisaties in korte lezingen het verhaal en de impact van WO I in Mechelen brengen. Welke grenzen werden ten gevolge van deze oorlog doorbroken? De hele dag door wisselen sprekers uit het kruim van de Mechelse erfgoedorganisaties elkaar af. Ze delen met veel passie hun verhalen met het publiek, dat zo kennis maakt met de oorlogsgeschiedenis vanuit een museaal, historisch, heemkundig en technisch standpunt.

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen

12

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 12

11/03/14 17:10

13

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 13

11/03/14 17:10

• Tentoonstelling: Kleur in de klas! i.s.m. Bruggenbouwers, Vormingplus Regio Mechelen, t,arsenaal Mechelen/GEN2020, basisschool St-Jozef-Coloma

• Workshop: Gekiekt en gescand i.s.m. Stadsarchief Mechelen, Vormingplus Regio Mechelen, Bruggenbouwers, Mechelse Moskee

Ontdek hoe grenzeloos rijk de Mechelse klasjes zijn. Snuister door portretten en verhalen van Mechelse kinderen over hun favoriete object, de betekenis en herkomst. De verhalen zijn het resultaat van een klassikale workshop filosoferen rond migratie en tradities. Naast de tentoonstelling, kunnen kinderen genieten van verhalen rond migratie die door een acteur in een theatersetting wordt verteld.

50 jaar geleden verlieten de eerste Marokkaanse gastarbeiders de grenzen van hun thuisland om in België te komen werken. De Regionale Beeldbank wil daarom haar beeldcollecties over de Mechelse regio uitbreiden met beelden over de Marokkaanse migratie naar Mechelen. Kom langs met je foto’s en wij scannen ze ter plaatse in.

Locatie: Mechelse Moskee Olivetenvest 6, 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur Vertellingen om 11, 14 en 15.30 uur Reservatie voor de vertellingen(3 x 25 pers.): 015 29 49 10 - erfgoeddag@mechelen.be

De Erfgoedcel Mechelen wil het rijke en diverse erfgoed van Mechelen én de Mechelse regio helpen bewaren, onderzoeken, ontsluiten en onder de aandacht van een zo breed mogelijk publiek brengen. Dit gebeurt aan de hand van uiteenlopende projecten i.s.m. diverse erfgoedbewaarders. De Erfgoedcel Mechelen coördineert Erfgoeddag in Mechelen en de Mechelse regio.

14

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 14

11/03/14 17:10

Galerij CG Centrum voor oude grafiek

Het Firmament • Filmvoorstelling: Life’s but a walking shadow i.s.m. GEN2020, t,arsenaal Mechelen, Stad Mechelen

• Tentoonstelling: Grenzen van de stad Kaarten en platte gronden werden vanaf de 16e eeuw in Vlaanderen gekoesterd. Cartografie omvat land- en zeekaarten, plattegronden van steden, landerijen en vorstelijke residenties.

Voor de eerste keer werden grenzen getrokken en op papier gezet. Concurrerende steden en genootschappen, vijandige steden en huursoldaten aasden op routebeschrijvingen. De grenzen van een stad werden zo ook afgebakend.

Met de interculturele theatertechnieken van het schimmenspel brengen de acteurs van GEN2020, onder leiding van Mokhallad Rasem, een universeel en tijdloos verhaal over migratie. Deze documentaire geeft inzicht in de overdracht van een eeuwenoude, grenzeloze speltechniek en toont hoe theatermaker en acteurs deze naar eigen hand zetten tijdens het project ‘Life’s but a walking shadow’.

Locatie: Galerij CG Sint Janstraat 9, 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Galerij CG is gespecialiseerd in grafiek uit de 17de, 18de en 19de eeuw. Ze is ondergebracht op de eerste verdieping van een 18deeeuws als monument beschermd huis met muurschilderingen uit dezelfde periode.

Het Firmament is het landelijk expertisecentrum voor het cultureel erfgoed van de podiumkunsten in Vlaanderen. De organisatie werkt aan een duurzaam beleid voor het podiumkunstenerfgoed.

15

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 15

11/03/14 17:10

‘t Grom

Kantclub Etterjefke

• Demonstratie: Proevertje uit de oorlogstuin

• Demonstratie: Grenzeloze kant Vlaamse kantwerksters verlieten hun vaderland en verspreidden de techniek van de Mechelse kant over de hele wereld.

Aan de hand van verschillende foto’s en documenten brengt kantclub Etterjefke het verhaal van kant over de grenzen heen.

We gaan dit jaar vreemd. Kom daarom langs bij ons in het Lamotgebouw te Mechelen. Daar lichten we een tipje op van de oorlogstuin die vanaf juni 2014 in ’t Grom te bezichtigen is.

Deze groentetuin zal aspecten van het alledaagse (over-)leven belichten. En wist je dat honger over de grenzen heen de Eerste Wereldoorlog heeft beïnvloed? Laat je verrassen en ontdek ons project op Erfgoeddag.

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

• Workshop: Grenzeloze kant Aan de hand van foto’s en documenten brengt Kantclub Etterjefke het verhaal van Vlaamse kantwerksters die de techniek van het Mechelse kant verspreidden over de hele wereld, soms zelfs tot in Amerika! Dat is wel héééééél erg ver, vind je niet?!

‘t Grom is het eerste doemuseum in Vlaanderen rond groenten en tuinbouwerfgoed. In het Groentemuseum, gelegen op een 18deeeuwse hoevesite, ontdek je niet alleen allerlei vergeten tuinbouwmateriaal. Je daalt er letterlijk af in de aarde, ontdekt hoe groenten groeien, ontmoet de belagers van de planten en komt alles te weten over de herkomst van groenten en over gezonde voeding en onze eetcultuur.

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Kantclub Etterjefke wil de techniek van het kantklossen en de indrukwekkende geschiedenis van het kantwerk, als belangrijk deel van ons erfgoed, promoten en bekendmaken bij een breed publiek.

16

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 16

11/03/14 17:10

17

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 17

11/03/14 17:10

Kazerne Dossin

Koninklijke Gidsenbond Mechelen

• Filmvoorstelling: Silent Stories

• Rondleiding: Mechelaars her en der

In de documentaire ‘Silent Stories’ portretteert journaliste Catherine Vuylsteke mannen en vrouwen die wegens hun seksuele geaardheid hun vaderland moesten ontvluchten.

Catherine Vuylsteke licht haar film toe. Parallel is er een tentoonstelling die het pad volgt van Hitlers terreur tegen homoseksuelen tot de situatie nu over mensenrechten en discrimitie van anders seksueel geaarde mannen en vrouwen.

In deze wandeling komen Mechelaars aan bod die de stad bekend maakten. We bezoeken de plaatsen waar anekdotes over hen aan bod komen, zoeken de wat vergeten figuren op die ooit erkenning kregen en halen hen vanonder het stof. Hiermee proberen we de grenzen van de vergetelheid te doorbreken en het blazoen van deze stadsgenoten (en dat van de stad zelf) op te poetsen.

Locatie: Kazerne Dossin Goswin de Stassartstraat 153, 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 17 uur Filmvoorstelling om 11, 13.30 en 15.30 uur (duur: 1 uur)

Locatie: Toerismehuis De Gulden Arent Hallestraat 2-6, 2800 Mechelen Om 10, 13.30 en 16 uur (duur: 2 uur)

Gediplomeerde stadsgidsen van de Mechelse Gidsenbond leiden je door de oude hoofdstad van de Nederlanden, de heerlijkheid Mechelen. Je maakt kennis met enkele gekende, maar vooral met niet of minder gekende aspecten van deze stad. Verwacht je aan onthullende verhalen over vermeende stadslegenden, historische personages en monumenten. Oude volksdevotie en plaatselijke gebruiken komen (terug) aan het licht, kritisch getoetst.

Kazerne Dossin vertelt het verhaal van de meer dan 25 000 gedeporteerden vanuit de Mechelse Dossinkazerne naar AuschwitzBirkenau, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het nieuwe Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten opende haar deuren in december 2012 en gedenkt, informeert over en waarschuwt voor uitsluiting, discriminatie en massageweld vroeger en nu.

18

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 18

11/03/14 17:10

KTA Wollemarkt

Malinwa Archief

• Demonstratie: Welke buitenlandse invloeden beïnvloeden onze eetcultuur?

• Tentoonstelling: Expeditie Uruguay i.s.m. Erfgoedcel Mechelen, KRC Mechelen, Rijksarchief

De studenten van KTA Wollemarkt nemen je op Erfgoeddag mee op een reis doorheen hun verschillende culinaire achtergrondculturen. Welke gerechten kregen zij overgeleverd van hun familie? Welke eigen interpretatietoetsen geven ze aan hun traditionele keuken? Worden ze ook beïnvloed door de Vlaams/Belgische keuken en is er ook een omgekeerde dynamiek? Ontdek het tijdens een smaakvolle demonstratie!

België was het eerste Europese land dat zich in 1930 inschreef voor het eerste WK voetbal in het verre Uruguay. In de Belgische delegatie bevonden zich vier Mechelaars: Racingers Jan Diddens en Theodoor Nouwens, Malinwajer Gust Hellemans en delegatieleider Oscar Vankesbeeck. Via sprekend beeldmateriaal en live interviewsessies reconstrueren we hun overzeese expeditie-avonturen.

Locatie: KTA Wollemarkt Wollemarkt 26, 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 17 uur

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

KTA Wollemarkt biedt een brede waaier aan opleidingen in beroeps- en technisch secundair onderwijs. Onze leerlingen toetsen hun theoretische kennis regelmatig aan de echte wereld. Zo nemen de leerlingen haarzorg klanten onder handen, serveren onze leerlingen restaurant-keuken dagelijks een culinair gerecht in het oefenrestaurant en brengen onze leerlingen verzorging en jeugd- en gehandicaptenzorg via stages hun kennis in de praktijk.

De leerlingen handel-logistiek, informaticabeheer en kantoor leiden met veel succes hun miniondernemingen. Kennen én kunnen, daar draait het om. Van talent tot competent.

Het Malinwa Archief, onderdeel van het supportersorgaan van KV Mechelen, zet zich in om de collectie van bestaande archief en documentatiestukken zo goed mogelijk te bewaren en denkt na over manieren om de supporters en het grote publiek te laten kennismaken met het rijke verleden van de club.

19

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 19

11/03/14 17:10

Mechelenbinnenstebuiten vzw • Rondleiding: Afgeboord

• Rondleiding: Wie blust er de maan? i.s.m. Sharaf vzw

Door de stad lopen zichtbare, maar ook onzichtbare grenzen.

Natuurlijke grenzen zijn duidelijk, maar organisatorische of juridische grenzen zijn dat veel minder. Loop op Erfgoeddag met ons mee langs rooilijnen, bouwhoogtes en leer kijken naar deze levende grenzen in het stadsbeeld.

Samira en Peter hebben elk een eigen speciale band met Mechelen. Ze nemen je mee op een dubbel-gidstocht en laten je kennis maken met hun kijk op Mechelen. De culturele afkomst van beide gidsen is verschillend, maar er is er heel wat dat hen bindt. Waar liggen de grenzen? Wie is de ‘echte Mechelaar’? Beiden blussen ze op hun eigenzinnige wijze de Mechelse maan.

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Om 10, 13, 14 en 15 uur

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Om 14 uur (duur: ca. 1,5-2 uur) Reservatie (25 pers.): peter.meuris@gmail.com

Mechelenbinnenstebuiten meemaken is filosoferen over de stad Mechelen als plek, met een brede waaier aan menselijke activiteiten.

Filosoferen over heden, verleden en toekomst van de stedelijke samenleving. Geen omgeving is zo boeiend door haar complexiteit als de historische stad. Vooral daar loont het de moeite om door tijd en ruimte te reizen.

20

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 20

11/03/14 17:10

Mechelse Zendamateurs • Demonstratie: Grenzeloze communicatie vroeger en nu.

Telegrafie als immaterieel erfgoed i.s.m. UBA vzw, Radiomuseum Heist o/d Berg, MCL (Mechelen)

• Workshop: Initiatie telegrafie i.s.m. UBA vzw, Radiomuseum Heist o/d Berg, MCL (Mechelen) Lang-kort-lang-kort-kort. Benieuwd naar de voorloper van de sms? De Mechelse Radioamateurs wijden je in in de geheimen van morsecodes en telegrafie. Vergeet wat je hoorde in de jeugdbeweging, hier leer je de echte kneepjes van het vak en experimenteer je met het versturen en ontvangen van boodschappen, over taal- en landgrenzen heen, en dat zonder GSM!

Telegrafie met morsetekens is nu verdwenen bij officiële diensten, maar lang voor de komst van Facebook, twitter of het worldwideweb was dit de enige echt grenzeloze manier om informatie door te geven. De Radioamateurs Mechelen tonen je de geschiedenis van deze communicatievorm. Bezoekers leren zelf tekens ontvangen en vergapen zich aan seinsleutels, van de oudste telegrafen tot een telex uit 1985.

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

De Mechelse zendamateurs zijn een Mechelse vereniging van techniekers met één belangrijk gemeenschappelijk interessepunt: ze hebben allemaal belangstelling voor de technologie van de radiocommunicatie in al zijn aspecten.

21

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 21

11/03/14 17:10

22

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 22

11/03/14 17:10

Natuurpunt Mechels Rivierengebied

Provinciaal Groendomein Vrijbroekpark

• Wandeling: De intocht van exoten in het Mechels Broek i.s.m. Natuurpunt

• Wandeling: Exoten zonder grenzen Tijdens een wandeling maak je in het Vrijbroekpark kennis met tal van exotische bomen, planten en dieren. Ben jij ook benieuwd hoe ze onze grenzen overstaken? Of wil je weten hoe deze exoten stof waren voor tal van verhalen en vernieuwende producten? Kom dan snel een kijkje nemen hoe ze onze wereld met hun komst veranderden.

De invoer van planten en dieren van ver over onze grenzen is niet nieuw. Veel exoten uit het verleden veroverden een vaste plaats in onze natuur (tulp, kastanje, konijn). Vandaag, dankzij groeiende mobiliteit en wereldhandel, worden natuurbeschermers nog meer dan vroeger geconfronteerd met invasieve nieuwkomers. Een expert neemt je mee in het Mechels Broek, op zoek naar herkomst én invloed van nieuwe exoten.

Locatie: Vrijbroekpark Ridder Dessainlaan 65, 2800 Mechelen Om 10, 14 en 16 uur

Locatie: Bezoekerscentrum Mechels Rivierengebied Muizenhoekstraat 7, 2812 Mechelen - Muizen Om 14 uur

Het Vrijbroekpark is een groene long van 50 ha, gelegen aan de rand van de stad Mechelen. De ideale plaats om te wandelen, te dromen op een terrasje, te sporten of bewonderende blikken te werpen op de plantencollecties.

Natuurpunt vzw is een vereniging die zich inzet voor de Vlaamse natuur. De vereniging koopt en beheert natuurgebieden en stelt ze maximaal open voor zachte recreatie. Ze wordt gedragen door duizenden vrijwilligers die ondersteund worden door een professioneel team. Dankzij het grote aantal aangesloten gezinnen kan ze ook wegen op het lokale en regionale beleid.

23

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 23

11/03/14 17:10

Regionaal Landschap Rivierenland

Samenlevingsopbouw Provincie Antwerpen

• Zoektocht: Het pad van de hondenvangers

• Filmvoorstelling: De Konektorkaart i.s.m. Gijs Vanhee, Dikadoku,

1917, ook achter het front is de oorlog zichtbaar en worden grenzen overschreden. Er is geen voedsel, honden worden geslacht, mensen verkopen zichzelf. In de voetsporen van Victor gaan we op zoek naar zijn ontvoerde hond Django. Samen achterhalen we de gruwelijke realiteit van de oorlog en beleven we het landschap langs de rivier. De jeugdroman ‘De Hondeneters’ van Marita De Sterck vormt de basis voor deze activiteit.

Stadsartiest Gijs Vanhee, Dikadoku en Samenlevingsopbouw Provincie Antwerpen bouwen een nieuwe narratieve kaart van Mechelen: de Konektorkaart. Samen gaan ze op zoek naar migratieverhalen in Mechelen. Via tekeningen, foto’s en memorabilia wordt samen met deze Mechelaars een unieke kaart van Mechelen geconstrueerd. Het hele proces wordt gefilmd en leidt tot een boeiende minidocumentaire: ‘de Konektorkaart’.

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Om 11 uur (duur: 3,5 à 4 uur) Reservatie (30 pers.): 015 21 98 53 - info@rlrl.be

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Kunstwerk doorlopend open tussen 10 en 18 uur Documentaire: om 11, 14 en 15 uur

Regionaal Landschap Rivierenland (RLRL) wil als samenwerkingsverband van ‘open-ruimtegebruikers’ acties ontplooien om het typische landschap rond de benedenlopen van de rivieren Nete, Dijle, Zenne en Rupel te behouden en te verfraaien, en de mensen die er wonen hierbij te betrekken.

Samenlevingsopbouw Provincie Antwerpen werkt met groepen die zelf niet makkelijk opkomen voor hun rechten. Samen met hen worden problemen aangepakt die te maken hebben met armoede, wonen, arbeid, energie en leefbaarheid. Die problemen worden omgezet in structurele oplossingen. Er wordt daarbij ook een beroep gedaan op het (lokaal) beleid en andere instanties. Dat ‘samen met hen’ maakt dit werk uniek.

24

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 24

11/03/14 17:10

Speelgoedmuseum Mechelen vzw

Stedelijke Musea Mechelen & Stadsarchief

• Workshop: Grenzeloos spelplezier

• Evocatie & Workshop: Rik Wouters & co.

De Groote Oorlog verteld en verbeeld i.s.m. Afdeling Woord Conservatorium Mechelen

Verleg je grenzen en daag je tegenstander uit om samen met jou een gezelschapsspel te spelen! Neem het tegen elkaar op tijdens het cowboy - indianen damspel, schaken, stratego, ... en tal van andere spellen. Durf jij je pionnen over hun grens te plaatsen en het terrein van je tegenstander te veroveren?

Leerlingen van de Afdeling Woord van het Conservatorium Mechelen brengen op basis van documenten uit het Stadsarchief verhalen van enkele Mechelaars in de Groote Oorlog.

Kostuums en documenten doen de grenzen van tijd en ruimte vervagen. Kruip in de huid van Mechelse oorlogsfiguren zoals Alfred Ost en Paul du Trieu via tekeningen, foto’s en spannende oorlogsverhalen. Stuur je eigen brief uit naam van deze personages per zelfgemaakte postduif met ballon de wereld in.

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Het Speelgoedmuseum is één van de grootste speelgoedmusea van Europa met een prachtige collectie speelgoed van vroeger en nu. Wie tijdens het bezoek gebeten wordt door de speelmicrobe kan zich uitleven in de uitgebreide speelruimte! Poppen, gezelschapsspellen, treinen, knuffeldieren, constructiespeelgoed en nog veel meer; stuk voor stuk tonen ze dat speelgoed een ‘spiegel van de grote wereld’ is. De ludieke en interactieve presentatie van de vaste collectie en de tijdelijke tentoonstellingen maken elk bezoek tot een unieke ervaring.

De Stedelijke Musea Mechelen vertellen het verhaal van de stad Mechelen. Het Stadsarchief heeft als doel de historische kennis over stad en regio en haar bewoners vrij raadpleegbaar te maken voor iedereen.

25

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 25

11/03/14 17:10

26

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 26

11/03/14 17:10

Ursulinen Mechelen • Evocatie: Vlucht van de zusters Ursulinen naar U.K. i.s.m. Geert Clerbout, Re-enactmentgroep 1914-1940 Fort Liezele

• Tentoonstelling: Op stap met Ursulineke in de wereld Naar aanleiding van 100 jaar Ursulinen Mechelen en naar analogie met de vlucht van de zusters tijdens WO I, liet de school haar mascotte écht en virtueel op stap gaan. De grenzeloze avonturen en het volledige achtergrondverhaal kan je op een kleine tentoonstelling ontdekken. Tijdens rondleidingen ontdek je aanvullend objecten uit de tijd van de vlucht van de zusters.

Scholengroep Ursulinen Mechelen opende in 1914 in de Milsenstraat. De zusters moesten bij het uitbreken van WO I snel naar Engeland vluchten. Geert Clerbout vertelt in een lezing over hun vlucht en terugkeer naar Mechelen. Re-enactmentgroep Fort Van Liezele speelt de ‘oproeping van soldaten’ na en geeft meer uitleg over uniformen en wapens van de soldaten.

Locatie: Ursulinen Mechelen Hoogstraat 35, 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Locatie: Ursulinen Mechelen Hoogstraat 35, 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur, Lezing om 14 uur Re-enactmentgroep van 13.30 tot 16.30 uur

Ursulinen Mechelen is een school met een uitgebreid studieaanbod in het centrum van Mechelen, nabij de Brusselpoort. We tellen ongeveer 1450 leerlingen. We bieden kwaliteitsvol en dynamisch onderwijs aan. Wij kiezen voor een open communicatie. Vanuit onze christelijke inspiratie en sterke betrokkenheid begeleiden we kinderen en jongeren in hun groei naar zelfstandigheid. Wij vieren ons 100-jarig bestaan in 2014!

27

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 27

11/03/14 17:10

Vlaamse Kunstkring voor Marqueteurs • Demonstratie: De verre roots van een oud kunstambacht

• Workshop: Marqueterie voor kids Kinderen zetten hun eerste stappen in het ambacht en vertrekken met hun eigen, eenvoudig houtinlegwerkje naar huis.

Ze gaan de experimentele toer op en laten zich voor hun werk inspireren door de vreemde motieven en materialen uit het verleden.

De techniek van de marqueterie kent zijn oorsprong bij het houtinlegwerk of ‘intarsia’. Intarsia is eeuwenoud en komt van ver over onze grenzen, zoals het oude Egypte. De Kunstkring ging op zoek naar de meest sprekende werkjes waarin kostbare materialen uit verre werelden de bezoekers doen wegdromen. Daarnaast tonen de marqueteurs elementen van die vreemde invloeden in hun huidige werk.

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open van 10 tot 18 uur

Locatie: Lamot Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open van 10 tot 18 uur

De Vlaamse Kunstkring voor Marqueteurs wil het ambacht van het inlegwerk promoten. Ze haalt haar inspiratie uit het verleden door oude intarsiastukken te ontleden. Door cursussen te organiseren houden de marqueteurs de traditionele methodes levend. De kunstkring richt haar blik niet enkel op het verleden. De aandacht voor nieuwe technieken en creaties legt een brug tussen verleden en heden.

28

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 28

11/03/14 17:10

in de Mechelse regio

29

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 29

11/03/14 17:10

BONHEIDEN Heemkring ‘t Hoefyser

Kantcentrum ‘t Ordinaaltje

• Tentoonstelling: Zoodra de oorlog verklaard was …

• Tentoonstelling: Kant zonder grenzen

Deze tentoonstelling brengt het alledaagse leven in WO I in beeld a.h.v. documenten, foto’s en objecten. Historische feiten worden aangevuld met anekdotes van plaatselijke inwoners. Inwoners die in tijden van oorlog hun grenzen moesten verleggen om te overleven of over grenzen heen hun toevlucht zochten, op zoek naar dat kleine beetje geborgenheid.

Zoals vroeger is kant nog steeds een grenzeloos product. Er worden internationale kantmarkten en wedstrijden georganiseerd om liefhebbers bij elkaar te brengen. Verder staan we geregeld stil bij technieken uit het buitenland. Alleen zo kunnen we kant blijven vernieuwen zonder zijn rijke geschiedenis te vergeten. Op Erfgoeddag willen we mensen laten kennismaken met onze internationale werking.

Locatie: Heemmuseum ’t Smiske Hoogstraat 52A, 2820 Bonheiden - Rijmenam Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Locatie: Kantcentrum ’t Ordinaaltje Sint-Maartensberg 1, 2820 Bonheiden - Rijmenam Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Heemkring ‘t Hoefyser verzamelt documenten en voorwerpen i.v.m. de geschiedenis van Rijmenam. De heemkring organiseert jaarlijks thematentoonstellingen in het Heemmuseum ‘t Smiske en in ‘t Brughuizeke.

30

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 30

11/03/14 17:10

BOOM

Diversiteitsraad • Workshop: Grenzeloos

• Lezing: Grenzeloos in Noeveren – Marokkaanse gastarbeiders i.s.m. Cultuurraad Boom

Bij ‘t Ordinaaltje kunnen gezinnen en kinderen bij ons de grenzen van het klossen aftasten. Klossen hoeft immers niet altijd met fijne witte draden te gebeuren ... Wat zou het resultaat zijn als er met andere materialen wordt gewerkt? Dit valt volop bij ons uit te proberen…

17 februari en 16 juli 1964 zijn twee historische dagen waarop de akkoorden werden gesloten die respectievelijk de Turkse en Marokkaanse arbeidsmigratie naar België mogelijk maakten. In 2014, 50 jaar later dus, worden die akkoorden én hun effecten op zowel migranten als op hun nieuwe omgeving uitgebreid herdacht. Marokkaanse migranten, vestigden zich in de oude arbeidershuisjes van de steenbakkerswijk Noeveren. Zij vertellen het migratieverhaal vanuit hun perspectief.

Locatie: Kantcentrum ’t Ordinaaltje Sint-Maartensberg 1, 2820 Bonheiden - Rijmenam Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Locatie: Lokaal ’t Baksteentje Noeveren 69, 2850 Boom Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

‘t Ordinaaltje vzw organiseert op regelmatige basis cursussen in kantvervaardiging (vooral klos- en naaldkant) waarbij de eigen creativiteit wordt aangemoedigd.

De Diversiteitsraad is het gemeentelijk adviesorgaan voor diversiteitsbeleid uitgevoerd door de Diversiteitsdienst. Zij omvat organisaties van hoofdzakelijk Marokkaanse signatuur.

31

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 31

11/03/14 17:10

32

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 32

11/03/14 17:10

ErfGoed Noeveren

Vzw New Belgica

• Rondleiding: Grenzeloos in de wijk Noeveren – Spanjaarden in de glasfabriek i.s.m. Cultuurraad Boom en Pura Canela vzw

• Tentoonstelling: Grenzeloos in Noeveren – Een Roemeen op Antarctica i.s.m. Cultuurraad Boom

De immigratie in arbeiderswijk Noeveren te Boom is gelinkt aan drie groepen. In de jaren ‘50 en ‘60 van vorige eeuw werden Spaanse gastarbeiders aangetrokken voor de glasfabriek De Rupel. Als glasblazers vervaardigden zij het fraaie Boomse glaswerk. Zij vertellen hun verhaal terwijl ook een bezoek wordt gebracht aan de tentoonstelling van Booms glas, dat kan beschouwd worden als Europees erfgoed.

In de wijk Noeveren wordt op een werf een replica gebouwd van de ‘Belgica’, het schip van Adrien de Gerlache waarmee in 1897-1899 de grensverleggende eerste overwintering op de Zuidpool werd doorstaan. Racovitza was een Roemeense wetenschapper aan boord en over hem wordt een film vertoond.

Daarnaast kan de tentoonstelling ‘Wetenschappers op de Zuidpool, vroeger en nu’ worden bezocht.

Locatie: Lokaal ‘t Baksteentje Noeveren 69, 2850 Boom Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Locatie: Werf New Belgica Noeveren 26, 2850 Boom Doorlopend open tussen 10 en 18 uur Filmvoorstelling om 14 uur

ErfGoed Noeveren is een gloednieuw samenwerkingsverband tussen The New Belgica en de steenbakkerijmusea EMABB en ’t Geleeg en heeft als doel het unieke landschap van de Rupelstreek te ontsluiten.

Vzw New Belgica richt zich op het replica bouwen van de driemaster Belgica van de historische Zuidpoolexpeditie van Adrien de Gerlache: een project dat ons belangrijkste Belgisch maritiem erfgoed doet herleven. Daarnaast belicht de vzw de geschiedenis van deze grensverleggende expeditie.

33

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 33

11/03/14 17:10

34

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 34

11/03/14 17:10

BORNEM

De Zilverreiger vzw - Vlechtmuseum van Klein-Brabant • Rondleiding: Exotisch gevlochten i.s.m. gemeentebestuur Bornem Nog tot 31 oktober 2014 vindt in het vlechtmuseum ‘De Zilverreiger’ een heel bijzondere tentoonstelling ‘Exotisch gevlochten’ plaats. Vlechtmaterialen, vooral uit Azië en Afrika maar ook uit Amerika, komen aan bod. Teksten en foto’s geven u een zo volledig mogelijk beeld van planten als bamboe, rotan, raffia, bananenblad, waterhyacint en sisal en tonen hoe al dit materiaal verwerkt wordt tot vlechtmiddelen. Heel wat gevlochten voorwerpen geven een mooi beeld van wat er allemaal mogelijk is met natuurlijke vezels.

Het Vlechtmuseum ‘De Zilverreiger’ brengt ons terug in de tijd, naar het Klein-Brabant van weleer. In de prachtige gerestaureerde en sfeervol ingerichte oude jongensschool, komen thema’s als de Scheldevisserij, de kuiperij, de klompenmakerij en de mandenmakerij en de vlasnijverheid uitvoerig aan bod. De wijmenteelt en de mandenmakerij, waarvan Weert ooit het centrum was neemt een bijzondere plaats in.

Locatie: De Zilverreiger vzw Scheldestraat 18, 2880 Bornem - Weert Doorlopend open tussen 10 en 18 uur Rondleiding om 11, 14 en 16 uur Vanaf 13 uur kan je in het kasteel domein d’Ursel een mandje vlechten (Wolfgang d’Urselstraat 9, Hingene).

35

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 35

11/03/14 17:10

DUFFEL

Gemeentelijk Museum Het Gasthuis • Concert: Den Grooten Oorlog.

Lied en leed in Wereldoorlog I i.s.m. Koorgezelschap Terpsichore

• Tentoonstelling: Duffel aan de vooravond van de Duitse inval i.s.m. de Duffelse kunstkringen en de Vrienden van het Museum

Sereen, ontroerend, respectvol en pakkend ... zijn slechts 4 adjectieven die dit herdenkingsconcert van Terpsichore omschrijven. Het is een mix van muziek en voordracht. Het repertoire bestaat uit Vlaamse, Belgische en internationale liederen en oorlogsgetuigenissen. Het menselijke verhaal primeert, evenals het scheppen van een sfeer die diverse facetten en gezichtspunten van de oorlog laat oplichten.

Tijdens de Duitse inval was voor Duffel een tragische rol weggelegd. Eind september 1914 was het dorp, gelegen op de buitenste fortengordel, een brandpunt van de aanval op de stelling Antwerpen. Duffel leed zware schade. Vele inwoners vluchtten naar veiliger, soms ook buitenlandse, oorden. De expo focust op het spanningsveld tussen het dorpsleven en de aanwezigheid van vreemde militaire troepen.

Locatie: Sint-Martinuskerk Kerkstraat, 2570 Duffel Om 14.30 uur (duur: ca. 1,5 uur) Prijs: 5 euro Reservatie (400 pers.): 015 30 72 13 - ria.moens@duffel.be

Locatie: Gemeentelijk Museum Het Gasthuis Rooienberg 21 b, 2570 Duffel Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

36

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 36

11/03/14 17:10

Niel

Niels Erfgoedarchief • Workshop: Toon jouw duffelcoat i.s.m. Duffelse amateurfotografen

• Expertenbeurs: Grenzeloze collectiedag door Niel i.s.m. Multimedia, Nielse Hobby en Postzegelclub, Geschiedkundige Kring ‘Het Wiel’ en De Rupelkade

De duffelcoat is tijdloos, grenzeloos en alom gekend. We organiseren een publieksmoment voor bezitters van deze jas. Alle kleuren en maten zijn welkom. Om 11 uur verwachten we alle duffelcoat-dragers in ons museum voor een fotoshoot. We maken een groepsportret en een individuele foto. De foto’s worden opgenomen in een steeds groeiende duffelcoat-expo. Die loopt vanaf Erfgoeddag tot en met 30 juni.

Het NEA wil het dagelijks leven van de Nielenaren tijdens WO I in beeld brengen. Inwoners worden opgeroepen herinneringen, beelden en documenten binnen te brengen op Erfgoeddag. NEA registreert alle materiaal en vertelt zo het verhaal hoe een kleine gemeente de oorlog overleefde door persoonlijke grenzen te verleggen of de gemeentegrenzen te ontvluchten.

Locatie: Gemeentelijk Museum Het Gasthuis Rooienberg 21 b, 2570 Duffel Vanaf 11 uur fotoshoot

Locatie: Gemeentebestuur Niel - Atrium R. Berthoutlaan 1, 2845 Niel Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

‘Het Gasthuis’ opende in 2006 de deuren. Het is ondergebracht in een imposant kasteelgebouw en huisvest twee musea: een Museum voor Verpleegkunde én een Heemkundig Museum.

37

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 37

11/03/14 17:10

Rumst

Museum Rupelklei • Tentoonstelling: Over de grenzen heen i.s.m. Multimedia, Nielse Hobby en Postzegelclub, Geschiedkundige Kring ‘Het Wiel’ en De Rupelkade

• Tentoonstelling: Oorlog in Rumst i.s.m. Gemeentebestuur Rumst, Geschiedkundige Kring ‘Rumesta’, inwoner Jos Roelandts Het museum toont het verhaal van Rumst tijdens WO I. Aan de hand van foto’s, kaarten, magazines, legermateriaal en brieven van soldaten wordt een menselijk en grenzeloos verhaal blootgelegd. De collectie van inwoner Jos Roelandts en een boek van de geschiedkundige kring Rumesta vormen het vertrekpunt voor de tentoonstelling. Gesprekken met de auteurs, muziek uit 14-18 en documentaires maken de tentoonstelling compleet.

Heel wat Nielenaren, bekend en minder bekend, leven verder in het straatbeeld. Het NEA geeft een blik achter de schermen van deze ‘onsterfelijk gemaakte’ inwoners. Wie waren ze en waarom kregen ze de eer van een eigen straatnaam?

Locatie: Gemeentebestuur Niel - Atrium R. Berthoutlaan 1, 2845 Niel Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Locatie: Museum Rupelklei Uitbreidingsstraat 33, 2840 Rumst - Terhagen Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Het Niels Erfgoedarchief (NEA) is een gemeentelijk initiatief dat het Nielse roerend erfgoed én van de Rupelstreek verzamelt, inventariseert en adequaat bewaart voor de huidige en toekomstige generaties. Een team van vrijwilligers ordent de aangebrachte items in geschikte mappen en tegelijk worden deze verzamelde items op computer geregistreerd, zodat men de collectie eenvoudig kan raadplegen. Het NEA heeft haar onderkomen in de plaatselijke Openbare Bibliotheek van Niel.

Museum Rupelklei toont de bezoeker hoe in vroegere tijden uit klei bakstenen met de hand werden gemaakt. In de fossielenzaal wordt een beeld opgehangen van het ontstaan van de kleilagen in de Rupelstreek. De bezoeker vindt er ook de collectie fossielen, gevonden in de kleilagen: haaientanden, wervels van de mammoet, herten, de wolharige neushoorn, zelfs een fragment van een menselijke schedel, meer dan 5000 jaar oud. Beslist een bezoek meer dan waard.

38

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 38

11/03/14 17:10

SINT-AMANDS

Provinciaal Museum Emile Verhaeren

Molenmuseum

• Tentoonstelling: Molen, grenzeloze inspiratiebron

• Tentoonstelling: Emile Verhaeren, dichter over de grenzen heen

Molens zijn grenzeloze, universele machines. De kweern of handmolen was al in gebruik in de ijzertijd en vinden we vandaag nog terug in Marokko en Tunesië. De watermolen kwam via de Romeinen naar onze streken en de windmolen is een Vlaamse uitvinding die we tot ver over onze landgrenzen wisten te exporteren. Het centrum voor molinologie legt in de expo de klemtoon op het vernuft en de diversiteit van deze fascinerende werktuigen, verspreid over de hele wereld.

Reeds bij zijn leven was Emile Verhaeren (1855-1916) een dichter van Europees formaat. Deze tentoonstelling geeft een beeld van zijn oeuvre en presenteert ook de talloze vertalingen die van zijn gedichten gemaakt werden. De poëzie van Verhaeren was ook een inspiratiebron voor andere kunstenaars (Théo Van Rysselberghe, Odilon Redon, James Ensor, Henri Ramah ...) en zelfs componisten (Maurice Ravel).

Locatie: Molenmuseum, Kerkstraat 3, 2890 Sint-Amands Doorlopend open tussen 10 en 18 uur Rondleidingen van 11 tot 12 uur en van 15 tot 16 uur

Locatie: Provinciaal Museum Emile Verhaeren E. Verhaerenstr. 71, 2890 Sint-Amands Doorlopend open tussen 11 en 18 uur Rondleiding om 15 uur

Museum over de molinologie, of de wetenschap die alles bestudeert wat de molen aangaat. Gaande van een ingenieus technologisch hoogstandje en de grondslag voor heel wat mechanische principes in auto’s, vliegtuigen en machines, over een vandaag nog relevant instrument om natuurlijke energie op te wekken, tot een onuitputtelijke bron van inspiratie in onze taal en kunstgeschiedenis. In het Molenmuseum draait alles, letterlijk en figuurlijk, om de molen.

Het Provinciaal Museum Emile Verhaeren is een literair museum volledig gewijd aan de Franstalige Vlaamse dichter en kunstcriticus Emile Verhaeren.

39

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 39

11/03/14 17:10

40

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 40

11/03/14 17:10

SINT-KATELIJNE-WAVER Erf en Heem vzw

‘t Grom

• Rondleiding: Fantasie = grenzeloos

• Lezing: Vlaamse tuinders en Hollandse boeren in Denemarken in de 16de eeuw i.s.m. Erf en Heem vzw

“Ons land grenst ten noorden aan ... ” Zoveel kinderen dreunden het af, tekenden kaarten, kleurden grenzen en duiden aan op landkaarten hierbij gestimuleerd door de juf of de meester.

Niet gehinderd door grenzen of staten, alleen geholpen door hun fantasie, reisden ze gans de wereld door. Geen slagboom of grens kon hen tegenhouden. Kom, herbeleef en reis mee met behulp van de getoonde collectie!

Gastspreker Willy Van Hoof (vzw Erf en Heem) licht de grenzeloosheid toe van hoveniers uit onze streek die in het begin van de 16de eeuw naar Denemarken trokken. Dit op vraag van Isabella Van Oostenrijk, de koningin van Denemarken. Zij wenste een grotere verscheidenheid aan groenten op tafel. Tijdens een voordracht in ‘t Grom wordt één en ander uitgeklaard.

Locatie: Gemeentelijk documentatiecentrum Marcel Dillen Borgersteinlei 203, 2860 Sint-Katelijne-Waver Doorlopend open tussen 10 en 12 uur en tussen 13.30 en 18 uur

Locatie:’t Grom Midzelen 25a, 2860 Sint-Katelijne-Waver Om 15 uur

Erf en Heem bewaart materiële en immateriële informatie over het verleden van de gemeente Sint-Katelijne-Waver.

‘t Grom is het eerste doemuseum in Vlaanderen rond groenten en tuinbouwerfgoed. In het Groentemuseum, gelegen op een 18deeeuwse hoevesite, ontdek je niet alleen allerlei vergeten tuinbouwmateriaal. Je daalt er letterlijk af in de aarde, ontdekt hoe groenten groeien, ontmoet de belagers van de planten en komt alles te weten over de herkomst van groenten en over gezonde voeding en onze eetcultuur.

41

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 41

11/03/14 17:10

ZEMST De Semse

Sportimonium vzw

• Tentoonstelling: Grenzeloze relaties i.s.m. Vriendenkring van Spermezeu

• Workshop: Grenzeloos gespeel(d) i.s.m. Gemeente Zemst dienst integratie

Twintig jaar geleden legde een postkaarten-protestactie tegen het Roemeense beleid de basis voor de ‘Vrienden van Spermezeu’. De vele contacten heen en weer leidden ook tot ‘grenzeloze liefde’ en enkele Roemeens-Vlaamse koppels vestigden zich in Zemst. De Semse toont de geschiedenis van deze vereniging en in gesprekken getuigen Roemeense Zemstenaars over hun eerste jaren en ervaringen in ons land.

Volkssporten verschillen van moderne sporten door hun eeuwenoude traditie. Sinds jaar en dag gaan ze over van generatie op generatie, zonder veel wijzigingen. In de tijdelijke tentoonstelling ontdek je alles over de grenzeloze speldiversiteit.

Natuurlijk beleef je ook deze grenzeloze sporten en spelen zelf!

De spelregels en weetjes krijg je van nieuwe en getogen speelvogels die in Zemst wonen.

Locatie: Heemkring de Semse Schoolstraat 17, 1980 Zemst Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Locatie: Sportimonium (Bloso domein Hofstade) Tervuursesteenweg, 1981 Zemst - Hofstade Doorlopend open tussen 10 en 18 uur

Heemkring De Semse heeft als doelstelling het bevorderen van de plaatselijke geschiedschrijving in al zijn aspecten: heemkunde, archeologie, familiekunde, volkskunde, numismatiek. Ze doen dit ondermeer door het organiseren van activiteiten zoals cursussen, lezingen, tentoonstellingen, reizen. De Heemkring beheert tevens een documentatiecentrum en geeft een maandelijkse nieuwsbrief en de Semse kroniek uit.

We doen aan sport, we kleden ons sportief, we volgen sport op tv.

Maar wat weten we eigenlijk over sport? Deden onze voorouders ook aan ‘fitness’? Hoe zagen de eerste fietsen eruit? Het antwoord op deze en vele andere sportvragen vind je in het Sportimonium.

42

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 42

11/03/14 17:10

43

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 43

11/03/14 17:10

Namen en adressen deelnemers Erfgoeddag 2014 Bonheiden

Boom

Bornem

• ’t Ordinaaltje vzw Sint Maartensberg 1 2820 Bonheiden - Rijmenam 015 33 13 35 nieke.vermant@telenet.be www.kantcentrumbonheiden.be

• Diversiteitsraad Antwerpsestraat 44 2850 Boom www.boom.be

• De Zilverreiger vzw Scheldestraat 18 2880 Bornem - Weert de.zilverreiger@telenet.be 03 889 06 03

• Heemkring ’t Hoefyser Heemmuseum ‘t Smiske Hoogstraat 52a 2820 Bonheiden - Rijmenam www.bloggen.be/hoefijser

• ErfGoed Noeveren Schommelei 1/3 2850 Boom 03 880 76 25 info@erfgoednoeveren.be www.erfgoednoeveren.be • New Belgica vzw Noeveren 26 2850 Boom 0476 86 12 00

Duffel • Gemeentelijk Museum Het Gasthuis Kasteel Gevers Rooienberg 21b 2570 Duffel 015 30 72 10 museum@duffel.be www.duffel.be

44

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 44

11/03/14 17:10

Mechelen • Aartsbisschoppelijk Archief Diocesaan Pastoraal Centrum Varkensstraat 6 2800 Mechelen 015 29 84 22 archiv@diomb.be www.kerknet.be/bisdommen/mechelen/dioarchief.html • Academie voor Beeldende Kunsten Minderbroedersgang 5 2800 Mechelen 015 28 29 90 abk@mechelen.be www.academiemechelen.be • Erfgoedcel Mechelen Lamot - Van Beethovenstraat 8-10 2800 Mechelen 015 29 49 10 erfgoedcel@mechelen.be www.erfgoedcelmechelen.be

• Galerij CG. Centrum voor oude grafiek St. Jansstraat 9 2800 Mechelen 015 20 22 17 015 21 90 77 grouwet@skynet.be • Het Firmament vzw Brusselpoort - Hoogstraat 83 2800 Mechelen contact@hetfirmament.be 015 36 96 34 • Kantclub Etterjefke Beiaardschool Bruul 52 2800 Mechelen 015 31 18 61 jot@base.be blog.seniorennet.be

• Kazerne Dossin Goswin De Stassartstr. 153 2800 Mechelen 015 29 06 60 info@kazernedossin.eu www.kazernedossin.eu • Koninklijke Gidsenbond Mechelen Toerisme Mechelen - UiT in Mechelen Hallestraat 2-6 2800 Mechelen 070 22 00 08 toerisme@mechelen.be www.toerismemechelen.be • KTA Wollemarkt Wollemarkt 36 2800 Mechelen 015 28 62 60 kta.wollemarkt@telenet.be www.kta-wollemarkt.be • Malinwa Archief Kleine Nieuwendijkstraat 53 2800 Mechelen archief@malinwa.be

45

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 45

11/03/14 17:10

• Mechelenbinnenstebuiten vzw Dageraadstraat 45 2800 Mechelen 015 55 13 49 info@mechelenbinnenstebuiten.be www.mechelenbinnenstebuiten.be • Mechelse Zendamateurs Groenstraat 46 2800 Mechelen frans.verheyden@outlook.com mcl.hamradio.be • Natuurpunt Mechels Rivierengebied Muizenhoekstraat 7 2812 Muizen bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be www.mechelsrivierengebied.be

• Provinciaal Groendomein Vrijbroekpark Ridder Dessainlaan 65 2800 Mechelen 015 45 13 80 info@groenmechelen.provant.be www.vrijbroekpark.be • Regionaal Landschap Rivierenland Hombeeksesteenweg 264 2800 Mechelen 015 21 98 53 info@rlrl.be www.rlrl.be • Speelgoedmuseum Mechelen vzw Nekkerspoelstraat 21 2800 Mechelen 015 55 70 75 educatieve.dienst@speelgoedmuseum.be www.speelgoedmuseum.be

• Stadsarchief Mechelen G. de Stassartstraat 145 2800 Mechelen 015 20 43 46 stadsarchief@mechelen.be www.stadsarchiefmehelen.be • Stedelijke Musea Mechelen Van Beethovenstraat 8-10 2800 Mechelen 015 29 40 30 stedelijkemusea@mechelen.be www.stedelijkemuseamechelen.be • Ursulinen Mechelen Hoogstraat 35 2800 Mechelen communicatie@ursulinenmechelen.be www.ursulinenmechelen.be • Vlaamse Kunstkring voor Marqueteurs Zeevaartstraat 5 2800 Mechelen 015 21 77 67 louisvanderzeyp@skynet.be

46

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 46

11/03/14 17:10

Niel

Sint-Katelijne-Waver

Zemst

• Niels Erfgoedarchief Antwerpsestraat 24, 2845 Niel liesbet-ann.verbruggen@bibniel.be www.niel.be

• Erf en Heem vzw Halewijnstraat 24 2860 Sint-Katelijne-Waver 015 31 10 93 info@erfenheem.be www.erfenheem.be

• De Semse Schoolstraat 17 1980 Zemst desemse@gmail.com www.desemse.be

Rumst • Museum Rupelklei Uitbreidingsstraat 33, 2840 Rumst edmond.lambrechts@telenet.be www.museum-rupelklei.be

Sint-Amands

• ’t Grom Midzelen 25A 2860 Sint-Katelijne-Waver 015 31 50 55 info@tgrom.be www.tgrom.be

• Sportimonium Bloso-domein Hofstade Trianondreef 19 1981 Zemst - Hofstade 015 61 82 22 sportimonium@sportimonium.be www.sportimonium.be

• Molenmuseum Kerkstraat 3 2890 Sint-Amands info@molenmuseum.be www.molenmuseum.be • Provinciaal Museum Emile Verhaeren E. Verhaerenstraat 71 2890 Sint-Amands verhaerenmuseum@skynet.be www.emileverhaeren.be 47

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 47

11/03/14 17:10

Voor informatie over het volledige aanbod in Vlaanderen of voor een gratis brochure:

www.erfgoeddag.be Erfgoeddag is mogelijk dankzij de steun van:

CJP <26j

inVlaanderen.be

coÜrdinatie: Erfgoedcel Mechelen / Verantwoordelijke uitgever: Heidi De Nijn, Onder den Toren 12A, 2800 Mechelen Tekeningen: Š Gijs Vanhee / Druk: nv Swinnen Printing / Wettelijk Depot: D/2014/0797/004

ErfgoedMechelen2014_Boekje.indd 48

11/03/14 17:10