Lokale programmabrochure erfgoeddag hasselt 2014

ERFGOEDDAG 2014 IN HASSELT, DIEPENBEEK EN ZONHOVEN

ST ER

DE M

AT

IN

M EL

IV

tra at

E LIN

IE

R IJ K ME L

ELFD C HT

1

E RS

TRAAT

RI

T

Red

1

AA

AT RA

V OMVA

tr

SL

.

KU N

NST

S T DS STA

erss

EN

TR

TL

AA

NE

C

C A PU

erijk

FF

LE S

GU

EL

N

6

N

IE

SO AD ST

CULT L UREELL CENTRUM

MV

ART

T

K ap elstr aat

Do

Na no fst

raa t

N2

Sta tio

ns st

raa t

S

els

T O E KOM S

T

NK

k ap

AA T

HE

SINT-JO Z

LE

TR

L ERLA DE GES TR. CH S

DP

AAT

T

TR A DE ME RS

ING

OL

K ON

OP

NS

TORENPLEIN PL

AT T RAA ERS

EF S S T R AA T

CEL

TE R NK S

RU

LE

STR AA T

OO

S

RIDD ER

T R IC HT

STR

S MAA

KTT K

MA AS

RS

3

VISMAR

AT

RI DD ER ST RA

PE

Z

HA AV ERMARK T

A

GE

GROTE MARKT

KT

AR A RKT

UF FE NSLAAN WEL G VA AR TSTR .

EN ER BO

HASSELT

4

M AR

FRUITM

H O OG ST

KAPELS TR AAT

RI POR DDER T MAN SSTR.

G WE EN TE RS

B OTER R AAT

AAT

ZWA ZW ANE NE-STR.

ALDESTR

RTS T RA

AT

O.-L.VROUWSTR.

RA

AT

ST E

R. ST

RS KE

IJ N W ER

SC H R

AT E M S ST R A

W ILL ST

ME L D E RT

RK

AT

DO

EG

ER

A TR IJS

I GU

IE -

W

ST

AGDEN MAA DRIES

ND

L L AA N D E S C H I E RV E

MA EN

N.

AT

GROENPLEIN STRAAT

LEB R STR OEDER AAT S-

RAAT

DIE

AA

DR.

SL

AR D -

RA

ER

AA RT

IS AB

AN

LA

R.

EN

EN ST

IS S

LL BO

E KE S IN

VE L D VAN H EN D R I K

E GS T

LOMBA

UTS T

DD BA

IN

OR W

5

WA L P

4

ER DEM PAARDS

G B OU

LE

N.

SP O

STATIONS IONSPLE PL EIN BA MP

STR.

EDERS STR.

K ON I N

2

P RT

.

JENEVERPLEIN

SA

RG

DER BRO

2 AT

DU

BU

MIN

.

RAAT ST

L ID

TR

R ST

RA

AM

AS

PS

ST

A

L

N

D OR

EN

RA

NG I

RT

NLA

NE

NI

AT

AR E

LO

KO

RA ST

NO NN

KO

8 7

LA

VAN VELDEKE PLEIN

A LB E

IUS ST R.

EL

MA NT EL

EG

ON

GE

NW

TH

EE

L

ST

RT E L

N

ER

TE

T B ONN EFANT E NS T RAA

NG

MA

ISS T RAAT IT W

RI

HU ST

P OO LE N MO

KU

GA

RA AT

AT TEG KAT RAAT ST

TH

9

ZU

G

NOR

rps tra at

Ko ge lst ra

at

raa t

ofs t

t ar k

a M

n Paa

isst

hu

N2

in

an sla an

N715a

ZONHOVEN

ei n

-j nt Si

Va rk en sm

14

le tp rk

at

a

15

s tr

pl rs de an ob S tr

10 11

rp Do

12 13

M ark tp lei n

Po sts tra

at

N715a

Na n

TE KS

WE

Klo

os te r str aa t

t raa

DIEPENBEEK

HASSELT

ZONHOVEN

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10. Gemeenschapscentrum Tentakel: Kneuterweg 2 – infopunt 11. Het monument van de oud-strijders 1914-1918 12. Graftekens Hendrik Verdonck en Sylvain Duval, neergeschoten door de Duitsers in de Eerste Wereldoorlog op verdenking van spionage 13. Oud Gemeentehuis (Toerisme)

Toerisme Hasselt - infopunt Provinciale Bibliotheek Limburg Sint-Quintinuskathedraal VTI Hasselt Zaal Onder de Toren Het Stadsmus Abdijsite Herkenrode: Herkenrodeabdij 4 Kapel van Spalbeek: Spalbeekstraat 67 Stedelijke Bibliotheek Hasselt: Joris van Oostenrijkstraat 55

DIEPENBEEK 14. Bibliotheek - infopunt 15. Sint-Servaaskerk

Voorwoord Grenzen vervullen allerlei functies.

Soms zijn ze nuttig, bieden ze veiligheid en duidelijkheid, kansen tot ontwikkeling, versterking en worden ze gekoesterd. Soms zijn ze het waard om verdedigd te worden. Grenzen bieden ook referentiepunten en stof tot nadenken. Oplossen of opheffen van grenzen gebeurt het best en is het meest duurzaam als het gaat om een win-winsituatie, als ook de kleinste of zwakste instemt of zich beschermd weet. Dit geldt voor de grenzen tussen onroerend, roerend, immaterieel en digitaal erfgoed, tussen ‘Vlaams’ of ‘Belgisch’ erfgoed, voor de grenzen tussen erfgoed(zorg) in steden, regio’s, provincies, landen, continenten of tussen behoud en beheer, publiekswerking en onderzoek. Ook de vraag wanneer iets erfgoed wordt, tast grenzen af. Gebeurt dit na minstens twee à drie generaties? Wat betekenen de vele activiteiten rond de herdenking van ’50 jaar migratie’ vanuit Turkije en Marokko in dat verband? Wie bepaalt de grenzen tussen (voortaan) ‘wel erfgoed’ en ‘niet erfgoed’ en wat en voor wie zijn de gevolgen om daarvoor (voortaan) verantwoordelijkheid op te nemen?

Maar denk er aan dat u misschien maar de helft van het cultureel-erfgoedverhaal ziet, dat er allerlei zaken achter de schermen gebeuren, rond registratie, klimaatbeheersing of behoud en beheer. Allerlei zorgzaam-koesterende activiteiten die geduldig worden uitgevoerd, dag in, dag uit, jaren na elkaar. Zaken die u doorgaans niet te zien krijgt, omdat ze meestal plaatsvinden in afgegrensde – niet zomaar voor het publiek toegankelijke – zones. Erfgoeddag is de ideale dag om erfgoedwerkers aan te spreken en te laten vertellen of tonen hoe belangrijk al dat werk achter de schermen is om voor het cultureel erfgoed te zorgen. Hoe belangrijk de blijvende en hopelijk sterkere steun is van u en de volksvertegenwoordigers en ministers die voor u werken om mogelijk te maken dit op een zorgzame en duurzame manier te doen en ook maatschappelijk relevant te maken. De overdracht en grensovergangen tussen verleden, heden en toekomst regelen: hoe belangrijk is dat niet? Geniet grenzeloos op 27 april 2014 en we zien elkaar natuurlijk ook volgend jaar, op 26 april 2015, graag terug op de Erf!-dag. Koester en versterk samen met ons het draagvlak voor cultureel erfgoed.

In naam van de Stuurgroep Erfgoeddag, Leen Breyne, Tine Vandezande, Roel Daenen en Marc Jacobs

zondag 27 april 2014

1

ERFGOED ZONDER GRENZEN Nog niet zo lang geleden waren douaneposten aan de landsgrenzen een realiteit. We moesten geld wisselen om in een van onze buurlanden met vakantie te gaan. E-mails en sociale media bestonden nog niet, om in een oogwenk berichten te verzenden naar meerdere mensen tegelijkertijd. Het is vandaag moeilijk om zich voor te stellen dat veel mensen een leven lang gebonden bleven aan hun geboortedorp.

En toch waren er op één of andere manier altijd wel contacten over de grenzen heen.

Op Erfgoeddag zie je het tastbare bewijsmateriaal daarvan!

Hoe verliep bijvoorbeeld de migratie naar Hasselt honderd jaar geleden? Het Stadsarchief en de Dienst Diversiteit van de stad Hasselt nemen de ervaringen van anderstalige nieuwkomers onder de loep, vroeger en nu. Ook de missie blijft tot de verbeelding spreken. In Diepenbeek leer je de missionarissen kennen die naar ‘vreemde’ oorden trokken. De thuisblijvers leefden met hen mee.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog kreeg ook het bezette Zonhoven te maken met nieuwkomers: ingekwartierde soldaten, vluchtelingen die onderdak zochten … Ook het verhaal van Zonhovenaren aan het front komt aan bod in de tentoonstelling van de Heemkundekring.

Dat Erfgoeddag - naast deze blikvangers - nog veel meer te bieden heeft in de drie gemeenten, lees je in deze programmabrochure. En dat hebben we te danken aan de organisaties en vrijwilligers die ook voor deze editie weer hun beste (erfgoed)beentje voorzetten.

Grenzeloos genieten dus op Erfgoeddag. Van harte welkom!

Miet Nelissen schepen voor toerisme en cultuur, Diepenbeek

Patrick Hermans burgemeester, Diepenbeek

Karolien Mondelaers schepen van cultuur, toerisme en onderwijs, Hasselt

Hilde Claes burgemeester, Hasselt

Jef Hulsmans schepen van toerisme en erfgoed, Zonhoven

2

Johny De Raeve burgemeester, Zonhoven

zondag 27 april 2014

Sint-Servaaskerk, Marktplein, 3590 Diepenbeek

De tentoonstelling is doorlopend te bezoeken tussen 14 uur en 18 uur.

Dankzij een unieke samenwerking word je in de SintServaaskerk helemaal ondergedompeld in het (volks)geloof van vroeger en nu.

Maak kennis met twee Diepenbekenaren die actief waren in Belgisch-Congo tijdens de kolonisatieperiode. Het leven en werk van zuster Lenaers wordt geplaatst naast het verhaal van Lode Achten.

Arie Vermin, Guido Lenaers en Jos Smets (auteur van ‘Moyo Kommissele Lode Achten, koloniaal ambtenaar in Congo’) geven tekst en uitleg bij deze tentoonstelling.

Vervolgens brengt Yvonne Dewarier (auteur van ‘Diepenbeek en zijn kapellen’) een tentoonstelling over toewijding aan de hand van talrijke kapellen binnen en buiten de gemeentegrenzen.

Ten slotte kan je genieten van een presentatie van de vereniging Vrienden van Lourdes, die in 2014 haar 100-jarig bestaan viert.

De tentoonstelling is een initiatief van het Gemeente­ bestuur Diepenbeek, de Heemkundige Kring Diepenbeek en de vereniging Vrienden van Lourdes.

zondag 27 april 2014

3

Diepenbeek

MISSIONARISSEN EN VOLKSGELOOF IN DIEPENBEEK Tentoonstelling

Diepenbeek

GRENZELOOS DIEPENBEEK Duivensport in de verschillende wijken van Diepenbeek Tentoonstelling Bibliotheek Diepenbeek Marktplein 24 A 3590 Diepenbeek

De tentoonstelling is doorlopend te bezoeken tussen 14 uur en 18 uur.

Na Erfgoeddag kan je de tentoonstelling nog bezoeken tot 4 mei 2014 tijdens de openingsuren van de bib.

Kijk op http://bibliotheek. diepenbeek.be.

Al eeuwen geleden zag men de kracht en het ongelooflijke oriëntatievermogen van duiven. Duiven konden lange trajecten afleggen, bijvoorbeeld om post van de ene naar de andere plaats te brengen. Wedstrijden organiseren werd een geliefkoosde bezigheid, een echte sport, die ook in Diepenbeek succes kende. Tot voor kort telde de gemeente twee duivenbonden: ‘Koninklijke Duivenbond De Rode Leeuw’ en ‘De Eendracht’, vandaag is enkel ‘De Rode Leeuw’ nog actief.

Via deze twee verenigingen wordt de geschiedenis van de sport in de negentiende en twintigste eeuw belicht aan de hand van allerlei voorwerpen (ringen, klokken …). De trajecten van de duiven worden overzichtelijk voorgesteld.

Willy Billen (Heemkundige Kring Diepenbeek) geeft je met plezier meer uitleg over de duivensport en het sociale aspect van duivenmelken. Bij het luik over postduiven geeft historicus Roger Lieben toelichting.

De tentoonstelling is een initiatief van de Bibliotheek Diepenbeek en de ­Heemkundige Kring Diepenbeek.

4

zondag 27 april 2014

Zaal Onder de Toren Thonissenlaan 15 3500 Hasselt

T 011 23 98 79 www.hasselt.be www.facebook.com/ dienstdiversiteit De tentoonstelling is doorlopend te bezoeken tussen 10 uur en 18 uur.

Na Erfgoeddag kan je de tentoonstelling nog bezoeken op 3 en 4 mei 2014, telkens van 14 uur tot 18 uur of op afspraak.

De tentoonstelling is een initiatief van het Stadsarchief Hasselt en de Dienst Diversiteit

Hasselt

STAD ZONDER MUREN Mensen en verhalen in beweging, 1913-1963-2013 Tentoonstelling Hasselt is een bruisende stad aan de Demer. Een stad die haar poorten al eeuwen openzet voor mensen die, met hun eigen dromen en verwachtingen, van heinde en verre naar hier komen. Het Stadsarchief en de Dienst Diversiteit verzamelden de sporen van deze bewegingen en ontmoetingen rond de jaren 1913, 1963 en 2013.

Het resultaat vind je terug in deze tentoonstelling. Je maakt een reis in de tijd om te kijken wie naar Hasselt kwam en waarom, welke weg zij aflegden en welke sporen zij hebben achtergelaten in de stad en in het Stadsarchief.

Dankzij de nauwe samenwerking met enkele nieuwe Hasselaren, is het verhaal van 2013 extra levendig en realistisch. Zij vertellen over hun persoonlijk reisverhaal en hun leven in de stad Hasselt.

Durf jij net als zij de reis aan?

Extra! Deze activiteit is het startsein voor nog meer boeiende activiteiten in het kader van 50 jaar Turkse en Marokkaanse migratie naar Hasselt.

Kijk op p. 22 van deze brochure.

Š Stadsarchief Hasselt

zondag 27 april 2014

5

Hasselt

BEKENDE STAD DOOR ‘NIEUWE’ OGEN Wandeling Zaal Onder de Toren Thonissenlaan 15 3500 Hasselt T 011 23 98 79 www.hasselt.be www.facebook.com/ dienstdiversiteit De wandeling vertrekt aan Zaal Onder de Toren, waar je het routeplan kan afhalen.

Om 15 uur vertrekt er een gegidste wandeling met de leden van de Stedelijke Integratieraad en Samen Thuis in Hasselt.

Hoe ervaren nieuwkomers Hasselt? Samen met mensen die soms noodgedwongen grenzen overstaken om in België een nieuwe toekomst op te bouwen, ga je op pad. Op die manier zie je gekende plaatsen in de stad en de verhalen die eraan verbonden zijn door ‘vreemde’ ogen. Wandel mee en kom aan de hand van verhalen en documenten meer te weten over de migratiegeschiedenis in Hasselt!

Je zoekt aan de hand van een kaart je weg in de stad. Om 15 uur vertrekt aan Zaal Onder de Toren een gegidste wandeling. Samen met de leden van de Stedelijke Integratieraad trek je door de stad en sta je even stil bij hun verhalen.

Tot 4 mei is de wandeling nog beschikbaar bij de tentoonstelling.

De wandeling is een initiatief van het Stadsarchief Hasselt en de Dienst Diversiteit, in samenwerking met de Stedelijke Integratieraad Hasselt.

6

zondag 27 april 2014

Zaal Onder de Toren Thonissenlaan 15 3500 Hasselt

T 011 23 98 79 www.hasselt.be

Vlaai anders is doorlopend te bezoeken van 10 uur tot 18 uur. Van 12 uur tot 13 uur en van 16 uur tot 17 uur organiseert de vrouwenwerking van Hilal een multicultureel koffiemoment.

Hasselt

VLAAI ANDERS Ontmoeting Limburg staat bekend voor zijn gezelligheid en zijn vlaai of taart. De provincie is hierin echter niet uniek. In tal van culturen komen mensen samen om te kletsen bij een kop koffie of thee.

Bij ‘Vlaai anders’ proef je van de rijke koffie- en gebakcultuur. Muntthee, baklava, biscotti’s, Filippijnse rijstkoffie … zijn een feest in je mond!

Na de tentoonstelling en/of de wandeling (zie p. 5 en p. 6) is dit het ideale moment voor de uitwisseling van (eet) gewoonten, de beste recepten, maar ook (migratie) verhalen aan de hand van foto’s en voorwerpen.

Vlaai anders is een initiatief van het Stadsarchief Hasselt en de Dienst Diversiteit, in samenwerking met de Stedelijke Integratieraad Hasselt en de vrouwenwerking van Hilal.

zondag 27 april 2014

7

Hasselt

GRENZELOOS Een tentoonstelling van oude kaarten uit onze erfgoedcollecties Tentoonstelling Provinciale Bibliotheek Limburg, Martelarenlaan 17 3500 Hasselt

Op Erfgoeddag stelt de Provinciale Bibliotheek Limburg (PBL) enkele van haar fraaiste cartografische pronkstukken tentoon. In de erfgoedcollecties van de PBL bevinden zich oude kaarten die het thema ‘Grenzeloos’ mooi in beeld brengen.

T 011 29 59 00 www.limburg.be/pbl

De Collectie Handschriften en Oude Drukken bevat onder meer een wereldatlas van Willem en Johannes Blaeu uit 1645 én hun tweedelige atlas van de steden van de Nederlanden uit 1649. Deze werken behoren tot de pronkstukken van de cartografie uit die tijd.

De tentoonstelling is doorlopend te bezoeken tussen 10 uur en 17 uur.

Uit de Collectie Limburgensia tonen we, naast zeventiendeen achttiende-eeuwse kaarten van het prinsbisdom Luik, ook handgetekende kaarten van gemeenten. Die werden in 1903 door Limburgse onderwijzers gemaakt op vraag van de gouverneur. Ze geven de voornaamste oudheidkundige plaatsen, gebouwen en bodemvondsten in de gemeenten aan. De onderwijzers hebben hun best gedaan om hun gemeente netjes in beeld te brengen en de kaarten van de nodige uitleg te voorzien.

De tentoonstelling is een initiatief van de Provinciale Bibliotheek Limburg.

8

zondag 27 april 2014

Provinciale Bibliotheek Limburg, Martelarenlaan 17 3500 Hasselt

T 011 29 59 00, www.limburg.be/pbl De rondleidingen beginnen om 11.30 uur, 13.30 uur, 14.30 uur en 15.30 uur.

Inschrijven is verplicht: mail naar pbllezingen@limburg.be of bel naar 011 29 59 50.

Je kan je ook inschrijven aan het onthaal in de bibliotheek.

De Provinciale Bibliotheek Limburg is de enige Limburgse erkende erfgoedbibliotheek, met in haar erfgoeddepot onder andere een collectie Oude Drukken die daar in optimale omstandigheden wordt bewaard. Op Erfgoeddag stellen we dit depot eenmalig open voor een belangstellend publiek in de vorm van een begeleid bezoek.

Ook de kaartencollectie heeft haar plekje gevonden in dit depot – een rustig verblijf in een bijzondere ruimte waarin als het ware de wereld verpoost. Een bezoek aan deze ruimte is een ideale aanvulling op de kaartententoonstelling die je ook op Erfgoeddag kunt bekijken.

Naast deskundige uitleg over de mooiste stukken krijg je ook meer te horen over de werking en de inrichting van het depot.

De rondleidingen zijn een initiatief van de Provinciale Bibliotheek Limburg.

zondag 27 april 2014

9

Hasselt

UNIEK BEZOEK AAN HET ERFGOEDDEPOT van de Provinciale Bibliotheek Limburg Rondleiding

Hasselt

MOOI VERPAKT. DE RELIEKENSCHAT VAN DE ABDIJ VAN HERKENRODE IN DE SINT-QUINTINUSKATHEDRAAL Lezing Sint-Quintinuskathedraal Hasselt, Kortstraat 6 3500 Hasselt

De lezing begint om 14 uur.

Je schrijft je hiervoor best op voorhand in (max. 40 personen): mail naar erfgoedcel@hasselt.be of bel naar 011 23 96 97.

De lezing is een initiatief van Erfgoedcel Hasselt, in samenwerking met de kerkraad Sint-Quintinus en archeologe en kunsthistorica Frieda Sorber.

De reliekenschat van de abdij van Herkenrode is, met haar 47 schedels en een aantal beenderen en reliekhouders, één van de grootste reliekenverzamelingen van Vlaanderen.

Dat het textiel rond die relieken een bijzonder verhaal verbergt, ontdekte het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) in 2007-2008. Uit dat onderzoek bleek dat een deel van het borduurwerk en de zijdeweefsels vermoedelijk in Keulen of Vlaanderen gemaakt waren, maar er waren ook weefsels uit Centraal-Azië.

De schat is normaal gezien niet te bezichtigen door het publiek maar op Erfgoeddag staat hij uitzonderlijk in de schijnwerpers. Archeologe en kunsthistorica Frieda Sorber geeft de geheimen van de schat prijs. Een boeiend verhaal waarin Oost en West elkaar treffen.

De schedelrelieken van Herkenrode In de middeleeuwen verzamelde de abdij van Herkenrode relieken, waaronder 47 schedelrelieken. Veel van die relieken worden toegeschreven aan de Heilige Ursula en de elfduizend maagden van haar gevolg. Volgens de overlevering reisde Ursula vanuit Hongarije naar Engeland om daar te huwen. In Keulen werd zij aangevallen door Attila de Hun en met haar gevolg vermoord. Tot in de zestiende eeuw was dit verhaal heel bekend en werden relieken vanuit Keulen doorheen heel Europa verspreid.

Wil je meer lezen over het onderzoeks- en conservatieproject van de reliekenschat, dan kan dit in de brochure ‘Schedelrelieken van Herkenrode’.

Meer info www.erfgoedcelhasselt.be

10

zondag 27 april 2014

Hasselt

MYSTIEK ZONDER GRENZEN Lezing Kapel van Spalbeek, Spalbeekstraat 67 3510 Hasselt

De veertiende-eeuwse schilderingen in de kapel van Spalbeek zijn eeuwenlang verborgen gebleven onder een dikke kalklaag. Pas in 1870 werden ze toevallig ontdekt.

Ze tonen het leven van de mystica Elisabeth van Spalbeek (± 1247-1313) die in haar tijd wereldberoemd was.

De smalle toegangsweg is wel hobbelig door de oude kasseien.

Zevenmaal per dag beleefde Elisabeth het lijden van haar Heer en iedere vrijdag bloedde ze uit de vijf wonden die Christus aan het kruis waren toegebracht. In haar extases balanceerde zij op de grens tussen het reële en het mystieke.

De lezing begint om 14 uur.

Om 15.30 uur kan je aansluiten voor een gezamenlijk bezoek aan de Abdijsite Herkenrode.

Op Erfgoeddag krijg je een unieke kans om de prachtige schilderingen te bewonderen en het verhaal erbij te leren kennen. Wie daarna nog meer wil ontdekken, kan aansluiten voor een gezamenlijk bezoek aan de Abdijsite Herkenrode.

De lezing is een initiatief van Erfgoedcel Hasselt, in samenwerking met de kerkraad van Spalbeek en professor Dany Jaspers (KU Leuven – HUB).

Aanrader Prof. Dany Jaspers schreef hierover ook een interessante brochure: ‘Elisabeth van Spalbeek en Onze-Lieve-Vrouw van Lourdeskapel’. Meer info www.erfgoedcelhasselt.be

zondag 27 april 2014

11

HIER …

… VINDEN OP ZONDAG 27 APRIL DEZE ACTIVITEITEN PLAATS, …

10 tot 11

11 tot 12

12 tot 13

13 tot 14

Sint-Servaaskerk Diepenbeek Bibliotheek Diepenbeek wandeling: Bekende stad door nieuwe ogen

Zaal Onder de Toren

tentoonstelling: Stad zonder muren. Mensen

Afsluitmoment bij wandeling en Met speciaal multicultureel moment tusse

Provinciale Bibliotheek Limburg

rondleiding in het erfgoeddepot

rondlei het erfgo

tentoonstelling: Grenzeloos, een tentoonstellin

Sint-Quintinuskathedraal

Kapel van Spalbeek

wandeling: Op s

Abdijsite Herkenrode

tentoonstelling: Een blik in met gratis toegang tot

Vrij Technisch Instituut (ursulinen)

GC Tentakel

12

BILL-fotogra

tentoonstelling: De Groote O

zondag 27 april 2014

JE AANGEBODEN DOOR ‌

14 tot 15

15 tot 16

16 tot 17

17 tot 18

tentoonstelling: Missionarissen en volksgeloof in Diepenbeek

Gemeentebestuur Diepenbeek, Heemkundige Kring Diepenbeek, Vrienden van Lourdes

tentoonstelling: Grenzeloos Diepenbeek. Duivensport in de verschillende wijken van Diepenbeek

Bibliotheek Diepenbeek, Heemkundige Kring Diepenbeek

wandeling met gids

wandeling: Bekende stad door nieuwe ogen

n en verhalen in beweging, 1913-1963-2013

n tentoonstelling: Vlaai anders. en 12 en 13 uur, en tussen 16 en 17 uur.

iding in oeddepot

rondleiding in het erfgoeddepot

rondleiding in het erfgoeddepot

e kaarten uit onze erfgoedcollecties

Provinciale Bibliotheek Limburg Erfgoedcel Hasselt, Kerkraad Sint-Quintinus, mevr. Frieda Sorber

lezing: Mooi verpakt

lezing: Mystiek zonder grenzen

Stadsarchief, Dienst Diversiteit van de stad Hasselt, Stedelijke Integratieraad Hasselt, de vrouwenwerking van Hilal

aansluitend bezoek aan Abdijsite Herkenrode

Erfgoedcel Hasselt, Kerkraad Spalbeek, Prof. Dany Jaspers (KU Leuven, HUB)

stap langs heerlijke grenzen wandeling: Op stap langs heerlijke grenzen

n de verdwenen abdijkerk t het belevingscentrum

afieworkshop

Abdijsite Herkenrode, Erfgoedkring Herkenrode-Kuringen

BILL, Erfgoedcel Hasselt

Oorlog in Zonhoven 1914-1918

zondag 27 april 2014

Heemkundekring Zonhoven, Toerisme Zonhoven, Gemeenschapscentrum Tentakel

13

Hasselt

EEN BLIK IN DE VERDWENEN ABDIJKERK Evocatie Poortgebouw van Abdijsite Herkenrode, Herkenrodeabdij 4, 3511 Hasselt

T 011 23 96 70 www.abdijsiteherkenrode.be www.facebook.com/ abdijsiteherkenrode De evocatie in het poort­ gebouw is doorlopend te bezoeken tussen 10 uur en 18 uur. Na Erfgoeddag is het nog open van dinsdag 29 april tot en met zondag 4 mei 2014, telkens van 10 uur tot 17 uur.

De verdwenen abdijkerk van Herkenrode prikkelt onze nieuwsgierigheid. De architectuur van de kerk valt nog enigszins te reconstrueren door tekeningen en opgravingplannen maar hoe de binnenzijde eruit zag, is een veel groter mysterie.

Eenmalig geven we je een inkijk in het mogelijke interieur: het altaar, de majolicategels, de monstrans met bloedende hostie, de glasramen, de praalgraven, de schedelrelieken, het orgel ‌ Waar komen deze stukken vandaan, wie heeft ze gemaakt, wat is hun betekenis, waar stonden ze in de kerk en waar zijn ze momenteel? Ga je mee op reis?

Extra! Het belevingscentrum is op Erfgoeddag gratis toegankelijk tussen 10 uur en 18 uur.

De evocatie is een initiatief van Abdijsite Herkenrode vzw en Erfgoedkring Herkenrode-Kuringen.

14

zondag 27 april 2014

Abdijsite Herkenrode Herkenrodeabdij 4 3511 Hasselt T 011 23 96 70 www.abdijsiteherkenrode.be www.facebook.com/ abdijsiteherkenrode De gegidste wandelingen vertrekken op het voorplein van het Poortgebouw om 13 uur en 14 uur. Je schrijft je hiervoor best op voorhand in (max. 30 personen per wandeling): mail naar abdijsiteherkenrode@hasselt.be of bel naar 011 23 96 70.

Stevige schoenen zijn aangeraden.

De abdis van Herkenrode bezat de heerlijke rechten over haar grondgebied. Om alle betwistingen daarover te vermijden, liet ze een landmeter dit gebied afpalen. Hiervan zijn vandaag nog sporen zichtbaar.

Ga mee op tocht en leer ook meer over de betekenis van de gebruikte toponiemen, de grenzen tussen de religieuze en wereldlijke beleving, de waarde van diverse landschapselementen ‌ De afstand van de wandeling is 6 kilometer.

De wandeling is een initiatief van Abdijsite Herkenrode vzw en Erfgoedkring Herkenrode-Kuringen.

zondag 27 april 2014

15

Hasselt

OP STAP LANGS HEERLIJKE GRENZEN Wandeling

Hasselt

BILL-FOTOGRAFIEWORKSHOP Workshop VTI Hasselt, Groenplein 6 3500 Hasselt www.bill.be www.facebook.com/ BILLdeelt De workshop vindt plaats van 10 uur tot 18 uur.

Inschrijven is verplicht: mail naar lydia@bill.be met de vermelding Erfgoeddag Hasselt. Een gratis ontbijt en broodjeslunch worden voorzien, een digitale spiegelreflexcamera breng je zelf mee.

BILL organiseert een gratis workshop fotografie op Erfgoeddag. Dertig jonge fotografen tussen 16 en 26 gaan in Hasselt op zoek naar het Erfgoedbeeld van de dag en worden bijgestaan door professionele fotografen. Alle deelnemers krijgen een stoomcursus fotografie vooraleer ze op pad gaan om het erfgoed op een originele manier in de kijker te zetten.

Op het einde van de dag volgt een uitgebreid feedbackmoment en selecteren de professionele fotografen de leukste foto’s. De beste fotografen ontvangen die dag al een prijs.

In de week die volgt op Erfgoeddag kiest een onafhankelijk jurylid de beste Hasseltse foto. De winnaar mag zich aan lokale publiciteit en ‘15 minutes of fame’ verwachten!

De workshop is een initiatief van CJP vzw en BILL, in samenwerking met Erfgoedcel Hasselt.

© BILL

16

zondag 27 april 2014

HA

Houder:

SELT S

Erfgoedcel Hasselt Hasselt, 2005 Belgisch Rederijkersstraat 42, 3500 Hasselt 011 23 96 96, erfgoedcel hasselt.be Samen met erfgoedorganisaties het Hasseltse erfgoed bewaren en promoten.

Erfgoedcel Hasselt promoot het erfgoed van de stad bij haar inwoners met fototentoonstellingen, publicaties, onderzoek, inventarisatie ...

Daarnaast ondersteunt de erfgoedcel iedereen die met erfgoed bezig is: musea, archieven, heemkundige kringen, onderwijs ... via o.a. vormingen, communicatie, expertise en financi le ondersteuning.

Momenteel bereiden de gemeentes Diepenbeek, Hasselt en Zonhoven de nieuwe projectvereniging E-cel (Erfgoed Centrum Limburg) voor. De dynamische werking van Erfgoedcel Hasselt zal naar deze twee gemeenten worden uitgebreid.

Paul, Willy, Myriam, Viviane, Sara ... zijn al bevriend met Erfgoedcel Hasselt op facebook. Wil je het laatste nieuws, leuke afbeeldingen en erfgoedactiviteiten als eerste weten? Like onze facebookpagina: www. facebook.com/ErfgoedcelHasselt.

Alle publicaties, acties en uitgebreid nieuws kan je terugvinden op www.erfgoedcelhasselt.be. Meer nieuws via mail ontvangen?

Abonneer je op onze maandelijkse, digitale nieuwsbrief via de site. zondag 27 april 2014

17

Zonhoven

DE GROOTE OORLOG IN ZONHOVEN 1914-1918 Tentoonstelling Gemeenschapscentrum Tentakel, Kneuterweg 2 3520 Zonhoven

T 011 81 05 50 De tentoonstelling is op Erfgoeddag doorlopend te bezoeken van 10 uur tot 18 uur. Openingsuren voor en na Erfgoeddag: 4 april tot en met 2 mei 2014, telkens van maandag tot vrijdag van 9 uur tot 17 uur. Op vrijdag 11 april 2014 van 19.30 uur tot 22 uur. Iedere donderdag is er begeleiding aanwezig van Heemkunde Zonhoven van 13 uur tot 16 uur.

In de tentoonstelling De Groote Oorlog in Zonhoven belichten we verschillende facetten van de Eerste Wereldoorlog in Zonhoven.

De gesneuvelde Zonhovenaren krijgen een gezicht en de bezoeker kan hen leren kennen aan de hand van hun ‘paspoort’. Waar woonden ze, wat was hun beroep, wat was hun taak tijdens de oorlog? Uiteraard krijgen de oud-strijders ook een plaats in deze expo. Het verhaal van de Zonhovenaren aan het front wordt verteld aan de hand van getuigenissen van vijf oud-strijders.

Daarnaast kom je te weten wat de gevolgen van de oorlog waren voor de gemeente Zonhoven en haar inwoners.

Vluchtelingen kwamen naar Zonhoven, er waren ingekwartierde soldaten, het industriële leven viel stil tijdens de bezettingsperiode en er was de schietoefening op het vliegveld van Aero Kiewit, richting Zonhoven. Ten slotte beschrijven we hoe het dagelijkse leven in Zonhoven eruit zag tijdens de oorlog.

De tentoonstelling is een initiatief van Heemkunde Zonhoven en GC Tentakel.

© Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, Fotograaf Jan Bellen

18

zondag 27 april 2014

MET LIEFDE UIT ZONHOVEN Zonhoven

Op de lege stoel hoort Janneke Metten thuis. Op het moment van de opname vecht hij aan de IJzer. Zijn familie stuurt hem deze foto als aandenken aan zijn vrouw en kinderen (rechts op de foto).

Wist je dat …

• • • •

er acht Zonhovense gesneuvelden méér zijn dan dat er op het monument staan vermeld? er 468 vluchtelingen met de trein in Zonhoven toekwamen in 1917? deze vluchtelingen enkele maanden tot een jaar in Zonhoven woonden? er gelijktijdig met de tentoonstelling een boek verschijnt over het leven tijdens de Eerste Wereldoorlog in Zonhoven?

Dit en veel meer ontdek je op Erfgoeddag in Zonhoven.

zondag 27 april 2014

19

En meer …

DE KRACHT VAN SOCIALE MEDIA Lezing Stedelijke Bibliotheek Hasselt Joris van Oostenrijkstraat 55 3511 Hasselt

T 011 24 43 00 www.hasselt.be De lezing is gratis en begint om 11 uur. Inschrijven kan je vanaf 16 jaar en is verplicht: mail naar bibliotheek@ hasselt.be of telefoneer naar 011 24 43 00.

Vandaag de dag communiceren we niet langer onder de kerktoren maar komen we in contact met heel de wereld.

Nieuwe vriendschappen ontstaan via Facebook, Twitter, LinkedIn … Onze eigen kinderen bouwen in sneltempo nieuwe netwerken op. Online gaming toont aan dat de wereld binnen handbereik ligt. Hebben we onze grenzen bereikt of gaan we, zoals het digitaal netwerk Nextdoor. com voorspelt, opnieuw lokaal onze grenzen afbakenen?

Luk Balcer is een ‘social media strategist en researcher’ die dagelijks bedrijven en instellingen adviseert over het gebruik van online media. Hij is auteur van het boek Vind mij Leuk, waarin hij politici praktische tips geeft over het inzetten van de courantste sociale mediaplatformen.

De lezing is een initiatief van de Stedelijke Bibliotheek Hasselt, in samenwerking met ‘social media strategist’ Luk Balcer.

© Moma, Sao Paulo, Brazil

20

zondag 27 april 2014

Het Stadsmus Guido Gezellestraat 2 3500 Hasselt

Dj-sets anno 1950? The Voice anno 1960? Niks nieuws onder de zon, het heette gewoon anders: “nen djazz”, een dansorkest of een “crochetwedstrijd” … en Hasselt heeft het de afgelopen zeven decennia allemaal de revue zien passeren!

T 011 23 98 90 www.hetstadsmus.be

Via tientallen interviews met ex-bandleden en andere bevoorrechte getuigen tracht Het Stadsmus een stuk muzikale geschiedenis van Hasselt te reconstrueren voor de periode tussen 1945 en 2000. De oogst aan populaire bands is indrukwekkend: meer dan honderd werden er geregistreerd en het belang ervan genoteerd.

De tentoonstelling is gratis en doorlopend te bezoeken tussen 10 uur en 17 uur. Ook de vaste opstelling van het museum kan je gratis bezoeken.

De expo Hasseltse Bands 1945-2000 geeft een line up van de kleine en grote muziekbandjes die in en buiten Hasselt de beentjes aan het dansen kregen. Foto’s, instrumenten, muziek en filmpjes brengen je helemaal terug in de typische sfeer van elk decennium.

De tentoonstelling is een initiatief van Het Stadsmus.

zondag 27 april 2014

21

En meer …

HASSELTSE BANDS 1945-2000 Tentoonstelling

En meer …

GRENZELOOS NA ERFGOEDDAG Extra activiteiten in het kader van 50 jaar Turkse en Marokkaanse migratie naar Hasselt Zaal Onder de Toren Thonissenlaan 15 3500 Hasselt T 011 23 98 79 www.hasselt.be diversiteit@hasselt.be De muziekvoorstelling vindt plaats op maandag 28 april 2014 om 19.30 uur.

De inkom bedraagt 2 euro (ter plaatse te betalen).

VriendEnTaal is gratis en vindt plaats op dinsdag 29 april van 13.30 uur tot 15.30 uur.

Diwanat/grenzen: een Marokkaans migratieverhaal Muziekvoorstelling Grenzen. De taal van de Berbers heeft er zelfs geen woord voor, in het Arabisch zegt men ‘Diwanat’, en dat is dan weer afgeleid van het Frans: ‘Douane’.

En toch hebben grenzen een belangrijke rol gespeeld in het jonge leven van Abdelkader Zahnoun. Hij heeft er veel overgestoken en dat was niet altijd zijn eigen keuze.

Abdelkader is nu een minzame vijftiger, zanger, dichter en virtuoos bespeler van de Arabische luit, de ‘oud’ (spreek uit: oet).

Op zijn eigen rustige manier vertelt hij de bewogen geschiedenis van zijn familie.

Jokke Schreurs plaatst dit persoonlijke verhaal tegen de achtergrond van de grote Marokkaanse geschiedenis, de arabisering, de kolonisatie, de politieke spelletjes van de Spanjaarden, de Fransen en de Engelsen, de sultans, ...

VriendEnTaal Conversatiemoment Elke week komen Hasselaren en anderstalige nieuwkomers samen om elkaar te ontmoeten en Nederlands te oefenen.

Ze praten over gewone dingen: feesten, tradities, gezin, kinderen, werk, … Op dinsdag 29 april gaan ze samen op uitstap en ontmoeten ze elkaar in Zaal Onder de Toren.

Ze laten zich inspireren door de tentoonstelling Mensen en verhalen in beweging en wisselen hierover hun eigen ervaringen uit. Iedereen is welkom! Ga jij mee in gesprek?

22

zondag 27 april 2014

En meer …

GEBETEN DOOR DE ERFGOEDMICROBE? Ook na Erfgoeddag kan je genieten van ons erfgoed. Enkel tentoonstellingen rond het thema “Grenzeloos” blijven langer doorlopen (p. 4, p. 5, p. 14 en p. 18). Neem ook eens een kijkje in de uiteenlopende projecten en publicaties van de afgelopen jaren. Een greep uit het aanbod!

Online snuisteren in het erfgoed van Hasselt via hasel.be Op zoek naar oude foto’s? Volksverhalen? Levensverhalen van Hasseltse historische figuren? De geschiedenis van je eigen straat? Surf naar www.hasel.be, de online encyclopedie over Hasselt en de Hasselaren, geschreven door Hasselaren.

Fietsen in de sporen van het grensconflict tussen Hasselt en Zonhoven Wist je dat Zonhoven en Hasselt vijf eeuwen lang gestreden hebben over een stuk heidegrond? Iedereen wilde zijn zegje hebben over het stuk Kempische grond: de beide gemeenten, de prins-bisschop van Luik en ook de heer van Vogelzang. Gewapende confrontaties, vernielingen van eigendommen en dure processen waren het gevolg. In het begin van de negentiende eeuw legden de partijen eindelijk hun geschil bij. De grond werd verdeeld. In de sporen van dit conflict kan je een prachtige fietstocht maken. Download de fietstocht voor je fiets GPS via www.erfgoedcelhasselt.be. De fietstocht is ook te koop bij Toerisme Hasselt en Zonhoven en bij Erfgoedcel Hasselt.

Wandelen in het spoor van de Helbeek Dertien eeuwen geleden sneed de Helbeek ter hoogte van de grens tussen Sint-Lambrechts-Herk en Hasselt een vochtige vallei uit: ‘de Helle’. De naam ‘de Helle’ verwijst naar een in helling aflopend stuk grond. In de negentiende eeuw werd de beek ingebuisd.

Bewandel de historische loop van de Helbeek door het stadscentrum. De vijf kilometer lange route bevat interessante weetjes over de stad en haar water. De wandeling is te koop via Toerisme Hasselt en Erfgoedcel Hasselt.

Nog meer…

Een fietsroute langs de Demer, een Hasseltse cinemawandeling, het letterplekkenplan met de literaire markante plekken van Hasselt, wandelen doorheen 19 Hasseltse wijken … Start je tocht op www.erfgoedcelhasselt.be en ontdek het met eigen ogen in de stad!

zondag 27 april 2014

23

En meer ‌

MEER INFORMATIE? Het volledige programma van activiteiten in Vlaanderen op Erfgoeddag vind je op www.erfgoeddag.be. Of kijk in de gratis programmabrochure die je vindt in de openbare bibliotheek of telefonisch kan bestellen op het nummer 1700.

Erfgoeddag 2014 wordt mogelijk gemaakt dankzij de steun van volgende partners:Â

inVlaanderen.be

24

zondag 27 april 2014

Colofon Deze brochure werd samengesteld door de Erfgoedcel Hasselt naar aanleiding van Erfgoeddag 2014, in samenwerking met dienst Cultuur Diepenbeek en dienst Toerisme Zonhoven.

CoĂśrdinatie: Erfgoedcel Hasselt (Veronique van Nierop, Hanne Indekeu) Met dank aan iedereen die een bijdrage leverde aan deze brochure!

Wettelijk depotnummer: D/2014/12542/01 Oplage: 2.000 exemplaren Vormgeving en druk: drukkerij Paesen nv – Opglabbeek Verantwoordelijke uitgever: Hilde Claes, burgemeester, Groenplein 1, 3500 Hasselt

zondag 27 april 2014

Contact: T 011 23 96 96 erfgoedcel@hasselt.be www.erfgoedcelhasselt.be