Brochure Mechelen

zondag 21 april 2013 10-18u • Gratis

Mechelen

en de Mechelse regio Bonheiden • Boom • BORNEM Duffel • Heist-op-den-Berg • Hingene Putte • RIJMENAM • sint-amands Sint-Katelijne-Waver • Zemst

Praktische informatie Inlichtingen en brochures zijn verkrijgbaar bij: MECHELEN

BONHEIDEN

BOOM

DUFFEL

• Lamot Van Beethovenstraat 8/10 2800 Mechelen 015 29 49 10 erfgoeddag@mechelen.be www.erfgoedcelmechelen.be Op Erfgoeddag open van 10 tot 18u

• Dienst Cultuur & Toerisme Gemeenschapscentrum ‘t Blikveld Waversesteenweg 11 2820 Bonheiden 015 50 28 72 toerisme@bonheiden.be www.bonheiden.be www.blikveld.be

Op Erfgoeddag: • Heemmuseum ’t Smiske Hoogstraat 52A 2820 Bonheiden-Rijmenam Open van 10 tot 18u

• ErfGoed Noeveren Noeveren 67 2850 Boom info@erfgoednoeveren.be www.erfgoednoeveren.be Op Erfgoeddag open van 10 tot 18u

• Dienst archief en museum Gemeentestraat 21 2570 Duffel 015 30 72 13 museum@duffel.be www.duffel.be

• UiT in Mechelen Hallestraat 2-4-6 2800 Mechelen 070 22 28 00 uit@mechelen.be www.uitinmechelen.be Op Erfgoeddag open van 13 tot 16u

BORNEM • Sint-Bernardusabdij Kloosterstraat 71 2880 Bornem Op Erfgoeddag open van 10 tot 18u

2

Op Erfgoeddag: • Gemeentelijk museum ‘Het Gasthuis’ Rooienberg 21b 2570 Duffel 015 32 11 39 Open van 10 tot 18u

HEIST-OP-DEN-BERG

PUTTE

SINT-KATELIJNE-WAVER

ZEMST

• Gemeentearchief Berkenstraat 3 2220 Heist-op-den-Berg 015 75 86 86 archief.heist@bibliotheek.be www.heist-op-den-berg.be

• Cultuurdienst Putte Gemeenteplein 1 2580 Putte 015 76 78 88 cultuurdienst@putte.be www.putte.be

• Cultuurdienst Lemanstraat 63 2860 Sint-Katelijne-Waver 015 30 50 00 cultuurdienst@skw.be www.skw.be

• Dienst cultuur – archief De Griet 1 1980 Zemst 015 61 88 94 cultuur@zemst.be www.zemst.be

Op Erfgoeddag: • Heemkundig museum Die Swane Kerkplein 24 2220 Heist-op-den-Berg Open van 10 tot 18u

Op Erfgoeddag: • Heemmuseum het Molenijzer Heuvelstraat 41b 2580 Putte 0494 51 56 31 Open van 10 tot 18u

Op Erfgoeddag: • ’t Grom / Toerisme Sint-Katelijne-Waver Midzelen 25A Sint-Katelijne-Waver 015 31 50 55 Open van 10 tot 18u

Op Erfgoeddag: • Sportimonium Bloso-domein Hofstade (ingang via Tervuursesteenweg) Trianondreef 19 1981 Zemst 015 61 82 22 Open van 10 tot 18u

HINGENE • Kasteel d’Ursel Wolfgang d’Urselstraat 9 2880 Hingene 03 820 60 11 info@kasteeldursel.provant.be www.kasteeldursel.be Op Erfgoeddag open van 10 tot 18u

SINT-AMANDS Bonheiden, Duffel, Putte en Sint-Katelijne-Waver bundelen hun toeristisch en cultureel aanbod van het nieuwe seizoen in een gezamenlijke brochure. Zo vind je alle activiteiten van de Erfgoeddag, de Week van de Amateurkunsten en de start van het nieuwe toeristische seizoen samen. De brochure kan je gratis afhalen bij de infopunten van de betrokken gemeenten.

Meer weten? Neem contact op met Ria Moens via ria.moens@duffel.be of 015 30 72 10.

• Provinciaal Museum Emile Verhaeren E. Verhaerenstraat 71 2890 Sint-Amands 052 33 08 05 www.emileverhaeren.be Op Erfgoeddag open van 11 tot 18u

3

Inhoudstafel Praktische informatie .............................................. 2 Inhoudstafel ........................................................... 4 Voorwoord minister ................................................. 5 Voorwoord burgemeester ......................................... 6 Erfgoeddag op maat van kinderen ............................. 7 Extraatjes op Erfgoeddag ......................................... 8 Extraatjes voor en na Erfgoeddag . ............................ 9 Activiteitenoverzicht Mechelen .............................. 10 Activiteitenoverzicht Mechelse Regio ..................... 24 Alfabetische lijst van de deelnemers en locaties....... 37

4

Beste erfgoedliefhebber, “Sta even stil bij de tijd” Op Erfgoeddag bent u eens te meer welkom bij meer dan 400 erfgoedinstellingen en -organisaties. Laat u verrassen door hun verscheidenheid, hun rijkdom en hun dynamiek. U zult het zien, horen en voelen: de erfgoedsector is in volle ontwikkeling en ze staat voor grote uitdagingen, op vlak van behoud en beheer, collectiemanagement, digitalisering en erfgoeddepots. Deze kansen en uitdagingen zijn globale ontwikkelingen die zich ook bij ons volop manifesteren. In en buiten de werelden van musea, archieven en erfgoedbibliotheken staan ze meer dan ooit op de agenda. Er ligt een boeiend traject voor ons. Alleen daarom al verdient deze editie van Erfgoeddag een stukje van uw kostbare tijd.

De slogan van deze dertiende editie van Erfgoeddag is meer dan ooit een uitnodiging. Een uitnodiging om de dagelijkse race tegen de tijd even af te remmen, en stil te staan en te genieten van het werk van de vele duizenden erfgoedwerkers, vrijwilligers en professionelen, die dag na dag het duel aangaan met de tijd. De tijd heeft een geweldige impact op ons cultureel erfgoed: het dreigende materiële verval, de ontoegankelijkheid van heel wat gegevens (denk maar aan die oude cassetjes en floppies), het vergeten, veronderstellen of reconstrueren…

Met hun werk – vaak hun passie – proberen erfgoedwerkers de gevolgen van het verstrijken van de tijd naar best vermogen te stoppen. Hun inzet én uw interesse bieden de garantie dat wát we belangrijk en betekenisvol vinden, het cultureel erfgoed, aan de generaties na ons wordt doorgegeven. Het recente FARO-onderzoek ‘Vlamingen en het verleden. Een bevolkingsonderzoek naar erfgoedbeleving in Vlaanderen’ toonde aan dat er – gelukkig - een groot draagvlak bestaat voor cultureel erfgoed in onze samenleving. Het groeiend succes van deze jaarlijkse Erfgoeddag is er een illustratie van.

Ik wens u een bijzonder interessante, boeiende en fijne dag toe!

Joke Schauvliege Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur

Foto © Philip Vanoutrive

5

Beste erfgoedliefhebber, We duimen alvast voor mooi weer op Erfgoeddag want we hebben ook enkele activiteiten in openlucht voor je in petto. Zo kan je in het Vrijbroekpark de unieke plantencollectie bewonderen en zien dat erfgoed springlevend is. Of je scheept in voor een boottocht waarop je het bewogen verhaal van onze geTIJDerivieren leert kennen. Verderop in de Mechelse regio leer je groenten inmaken zoals vroeger in ‘t Grom, experimenteer je met tijdreizen tijdens een theatershow in Hingene of sluit je in stilte aan bij de traditie van de koffietafel in Heist-op-denberg.

Kan je niet wachten tot Erfgoeddag? Geen nood!

Op vrijdag 19 april kan je je eigen kennis over Mechelen testen tijdens onze stadsquiz met als rode draad tijd en tijdbeleving. Stel een team samen, schrijf je in en ding mee naar de titel van Slimste Mechelaar.

Erfgoeddag is ondertussen een vaste waarde in de Mechelse regio, een zekerheid mag je zeggen. Maar hoe zeker is de toekomst van ons erfgoed? Tikt de klok vervaarlijk snel voor sommige collecties of kunnen we de tijd een halt toeroepen?

Als het aan de enthousiaste erfgoedzorgers in onze regio ligt wel! Onder het motto ‘Stop de tijd!’ tonen ze welke restauratie- en conserveringstechnieken ze toepassen om kantwerkjes, papieren archiefstukken en zelfs reuzenhoofden in goede conditie te houden. En jong geleerd is oud gedaan. Daarom stomen wij de volgende generatie erfgoedzorgers alvast klaar voor het “echte werk”. In het workshopprogramma ‘erfgoedzorgers in de dop’ in Lamot krijgen kinderen van specialisten de eerste kneepjes van het restauratie- en conservatievak aangeleerd. Wie zijn best doet, gaat met een heus erfgoeddiploma naar huis! Haal zeker het kinderdoeboekje bij één van de infopunten.

‘Stop de tijd!’ heeft uiteraard ook andere gezichten. Hoe probeerden onze voorouders bijvoorbeeld de tijd te meten en welke instrumenten hadden ze daarvoor ter beschikking? Hoe evolueert ons tijds- en wereldbeeld en welke uitingen vind je daarvan in onze stad en regio? Je ontdekt het allemaal op 21 april.

Ik wens je een mooie Erfgoeddag!

Bart Somers Burgemeester van de stad Mechelen

6

Erfgoeddag voor kinderen: wat valt er te beleven? kinderdoeboekje

Kinderpret na Erfgoeddag: de speeldag

Een heleboel verenigingen uit Mechelen en omstreken stoppen extra tijd in een erfgoedprogramma op kindermaat. Het aanbod is in samenwerking met Mechelen Kinderstad verwerkt in een kinderdoeboekje vol weetjes, raadsels en puzzels.

Erfgoedstein pijnigt zijn brein en vertelt kinderen alles wat hij weet over het bewaren van kostbare erfgoedschatten.

Op zondag 19 mei staat de achtste editie van de Mechelse Speeldag voor de deur.

Het kinderevenement zit dit jaar in een erfgoedjasje. Het thema van de speeldag is de Mechelse Ommegang. De Ommegang is het sluitstuk van de Hanswijkcavalcade, die in 2013 na 25 jaar terug uitgaat. Figuren als het Ros Beiaard en de Mechelse Reuzen lopen mee in de stoet.

Je kan het kinderdoeboekje afhalen bij alle partners die kinderactiviteiten organiseren, in Lamot en bij UiT in Mechelen.

Je kan het boekje ook aanvragen bij de Erfgoedcel via 015 29 49 10 of erfgoeddag@mechelen.be

De Speeldag gaat door op zondag 19 mei van 14 tot 18u.

Meer info vind je op www.mechelenkinderstad.be

7

Extraatjes op Erfgoeddag Digitale Week

CJP Fotografieworkshop

Tijdens de Digitale Week kan je overal in België deelnemen aan activiteiten waarin het gebruik van multimedia centraal staat. In het veelzijdige programma vinden zowel beginners als mensen met wat meer ervaring hun gading. De Digitale Week gaat dit jaar door van 20 tot en met 26 april.

Plaatselijke organisaties in heel Vlaanderen en Brussel staan borg voor laagdrempelige activiteiten. Deelname is steevast gratis of zeer goedkoop.

Op Erfgoeddag staan in Mechelen twee activiteiten in het teken van de Digitale Week: een workshop over Mechels erfgoed op het web en een inscanmoment voor de Regionale Beeldbank. Meer info over deze activiteiten vind je in het programmaoverzicht.

Zo’n dertig beginnende én gevorderde fotografen tussen 16 en 26 jaar schaven op Erfgoeddag hun fotografietechnieken bij. Na een stoomcursus fotografie, onder begeleiding van professionele fotografen, halen de jongeren hun eigen fotocamera boven. Ze trekken de stad in om Erfgoeddag en het Mechelse erfgoed op een originele manier in de kijker te zetten en zo hun kennis in de praktijk te brengen. Op het einde van de rit selecteert een professionele fotograaf de beste beelden per regio. De winnende beelden worden door FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, opgenomen in de nationale verslaggeving over Erfgoeddag.

Meer weten over de workshop?

Surf naar www.cjp.be/FotografieworkshopErfgoeddagMechelen

Meer info vind je op www.digitaleweek.be De Digitale Week is een organisatie van LINC vzw.

CJP <26j

8

Extraatjes voor en na Erfgoeddag Quiz ‘De slimste Mechelaar’

Soirée Lamot

Dit jaar openen we Erfgoeddag op vrijdagavond 19 april met een quiz van formaat! We gaan op zoek naar de grootste Mechelen-kenner ter wereld.

Heb jij een aardige portie kennis over onze stad in huis en wil je dat bewijzen tegenover je stadsgenoten? Van voetbal tot volkskunde, van de middeleeuwen tot nu: geen thema of tijdsperiode blijft onaangeroerd.

Maneblussers, verenigt u in teams van vier personen en strijd voor de eer van uw stad in deze superprestige der stadsquizzen!

Soirée Lamot sluit van eind april tot midden juli aan bij het thema van Erfgoeddag 2013. De lezingen vertalen het thema ‘Stop de tijd!’ in een brede waaier aan onderwerpen. Van de zoektocht naar een nieuw leven voor religieus erfgoed tot de steeds evoluerende Mechelse Ommegang.

Van een landschap waar de tijd kwam stil te staan tot het tijdsbesef en de tijdmeters van onze voorouders.

Meer info over de lezingreeks vind je op www.erfgoedcelmechelen.be

© Jonas Maris

Inschrijven kan via erfgoeddag@mechelen.be of 015 29 49 10.

Vermeld daarbij je groepsnaam.

De quiz gaat door in Lamot, Van Beethovenstraat 8-10, 2800 Mechelen (Ingang via Haverwerf) en start om 20u.

9

© Els Ruppol

Erfgoeddag in Mechelen

10

Aartsbisschoppelijk Archief Mechelen

Erfgoedcel Mechelen

• Tentoonstelling: Een hemel voor archieven?

Erfgoedzorg tussen tijd en eeuwigheid Bestaat er een hemel voor archieven? Een plek waar oude documenten kommerloos gedijen in eeuwige peis en vree? Nee, zo’n plek bestaat niet. Kerkarchieven zweven dan wel tussen tijd en eeuwigheid, ook zij zijn onderhevig aan verval. We tonen hoe archivarissen als goede engelbewaarders hun archieven koesteren en beschermen en elke dag proberen de archiefhemel een stukje dichterbij te brengen.

• Workshop: Gekiekt en gescand i.s.m. Stadsarchief Mechelen Van foto’s tot prentbriefkaarten: in de Regionale Beeldbank ontdek je ware erfgoedpareltjes uit de Mechelse regio. We breiden ze stelselmatig uit met nieuwe collecties. Heb jij foto’s die je samen met ons wilt bewaren voor de toekomst? We zoeken beelden van de Hanswijkcavalcade en Ommegang, WO I en feestend Mechelen. Wij scannen ter plaatse in en jij krijgt je foto’s meteen weer mee naar huis.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen doorlopend tussen 10 en 18u

Locatie: Diocesaan Pastoraal Centrum Varkensstraat 6, 2800 Mechelen Doorlopend van 10 tot 18u

y

y

• Tentoonstelling: Zuur? Een gat in je cultuur ... i.s.m. Vlaamse Erfgoedbibliotheek Er tikt een tijdbom in onze erfgoedbibliotheken. Heel wat boeken, kranten en andere publicaties uit de 19de en 20ste eeuw dreigen te verdwijnen omdat het papier waarop ze zijn gedrukt verzuurd is en als pulver uiteenvalt. We vertellen je wat de oorzaken zijn, hoe men die voortschrijdende verzuring een halt kan toeroepen en hoe ook jij kan helpen voorkomen dat er een gat in onze cultuur komt.

Het Aartsbisschoppelijk Archief bevat de historische archieven van het in 1559 opgerichte Aartsbisdom Mechelen en gedeeltelijk ook van zijn voorlopers, de middeleeuwse bisdommen Kamerijk en Luik. Belangrijke archiefbestanden zijn onder meer de archieven van de aartsbisschoppen en archieven van en over kloosters en abdijen met enkele stukken uit het midden van de 12 eeuw.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen doorlopend tussen 10 en 18u

y 11

•

Workshop: Erfgoedzorgers in de dop - papierrestauratie i.s.m. Stadsarchief Mechelen en Boekbindatelier K5 Erfgoedcel en Stadsarchief Mechelen stippelen de weg uit voor de erfgoedzorgers van morgen en restauratievakvrouw An Taveirne leert ze de kneepjes van het vak. De kinderen krijgen ‘hands-on’ inzicht in de speciale zorg nodig voor handschriften en oude boeken. Het stadsarchief maakte een selectie van beschadigde documenten die de kinderen spelenderwijs zelf leren herstellen en bewaren.

•

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend tussen 10 en 18u

Workshop: Erfgoedzorgers in de dop - Reuzenrestauratie Ben je in de wieg gelegd om erfgoedzorger te worden? Erfgoedcel Mechelen begeleidt je bij je eerste stappen. Kinderen krijgen tijdens een workshop inzicht in de speciale zorg die komt kijken bij de restauratie van de Mechelse reuzen. De restauratrice die de reuzenfiguren behandelt, geeft achter-de-schermen-info op kindermaat. Spelenderwijs leren ze herstellen en bewaren aan de hand van enkele voorbeelden van beschadigde reuzenhoofden. Tot slot creëren ze hun eigen masker op basis van een reuzenmal. De oude Ommegangsgloriën vinden zo de weg naar het hart van de jonge Mechelaars van vandaag.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend tussen 10 en 18u

y

y

• Tentoonstelling: Mechelse reuzen in de Erfgoedmobiel i.s.m. Stikbitchen van H30 en Wirre Warre Wol In de aanloop naar de Mechelse Ommegang anno 2013 maakt de Erfgoedmobiel je warm voor deze feestelijke stoet. Speciaal voor Erfgoeddag belichten we het restauratieproces van de drie reuzenkinderen. We stellen meteen ook de nieuwe outfit van de kinderen en het Rad van Fortuin voor. De Stikbitchen en de wildbreiers en -hakers hebben deze figuren in een gloednieuw kleedje gestoken. Komt dat zien!

De Erfgoedcel Mechelen wil het rijke en diverse erfgoed van Mechelen én de Mechelse regio helpen bewaren, onderzoeken, ontsluiten en onder de aandacht van een zo breed mogelijk publiek brengen. Dit gebeurt aan de hand van uiteenlopende projecten i.s.m. diverse erfgoedbewaarders. De Erfgoedcel Mechelen coördineert Erfgoeddag in Mechelen en de Mechelse regio.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen doorlopend tussen 10 en 18u

y 12

Galerij CG Centrum voor oude grafiek • Tentoonstelling: De Heerlijkheid Mechelen, een tijdsbeeld Meer dan 50 tekeningen, kaarten en schilderijen illustreren de stadsgeschiedenis. De oudste kern lag op de zuidelijke Dijleoever, nadien volgde ook de lage oever. In de loop van de 11de en 12de eeuw ontstond de ‘Heerlijkheid Mechelen’, een zelfstandig rechtsgebied dat verdween met de val van het ancien régime. Het centrum van de eengemaakte stad bestond uit de Grote Markt, Schepenhuis en kathedraal.

Locatie: Galerij CG centrum voor oude grafiek Sint-Janstraat 9, 2800 Mechelen Doorlopend geopend van 10 tot 18u

y Galerij CG is gespecialiseerd in grafiek uit de 17de, 18de en 19de eeuw.

Ze is ondergebracht op de eerste verdieping van een 18de-eeuws als monument beschermd huis met muurschilderingen uit dezelfde periode.

© Shamisa Debroey

13

Horlogeriemuseum

Kantclub Etterjefke

• Rondleiding: Neem de tijd ... voor TIJD Bij ons staat de tijd soms letterlijk stil. Kom ontdekken hoe men vroeger probeerde om de tijd te meten en hoe restaurateurs nu nog met aloude technieken ‘de tijd’ nemen om antieke klokken en horloges in hun oorspronkelijke staat te herstellen.

• Tentoonstelling: De tijd is niet te stoppen … i.s.m. Stedelijke Musea Mechelen en Erfgoedcel Mechelen Kant is fragiel en kostbaar. Een zachte aanpak is verplicht, wil je dit erfgoed voor volgende generaties bewaren. Etterjefke houdt niet enkel de traditie van het kantklossen levend, ze verzamelt ook kennis over oude kant en hoe die te conserveren. Stop familie-erfstukken dus niet zomaar in de wasmachine, maar ontdek hier welke speciale behandeling ze verdienen bij reinigen, restaureren en bewaren.

Locatie: Horlogeriemuseum, Lange Schipstraat 13, 2800 Mechelen Om 11, 14 en 16u Reservatie: 015 21 18 94 | 3x25

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 18u, doorlopend demonstraties

y Het horlogeriemuseum is een privémuseum met een speciaal karakter.

Het wordt gerund door Jozef en zijn dochter Elke Op de Beeck, beiden restaurateur van antieke tijdmeters. Jozef, tevens de eigenaar van de collectie, verzamelde tijdens zijn loopbaan van meer dan 35 jaar een grote collectie aan tijdmeters, stukken van 1600 tot vandaag.

y •

Workshop: Erfgoedzorgers in de dop - initiatie kantzorg Je mag kantwerkjes zelf in een sopje steken, voorzichtig aan de slag gaan met naald en garen en zo zelf een kantwerkje maken of de werkjes zo inpakken dat ze veilig vervoerd kunnen worden … Alle kneepjes van het conserveringswerk komen aan bod.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend van 10 tot 18u

y

14

Kantclub Etterjefke wil de techniek van het kantklossen en de indrukwekkende geschiedenis van het kantwerk, als belangrijk deel van ons erfgoed, promoten en bekendmaken bij een breed publiek.

 Š Shamisa Debroey

15

Kazerne Dossin • Tentoonstelling: Wat blijft, is de herinnering Kazerne Dossin biedt je een blik achter de schermen van haar archiefwerking. Infofiches tonen het proces vanaf de ontdekking van een document totdat het wordt tentoongesteld in het museum. Onze indrukwekkende portretmuur is bijvoorbeeld het resultaat van de modernste technieken. De tijd lijkt stil te staan bij het bekijken van de gezichten van hen voor wie de tijd niet meer verder mocht gaan.

• Filmvoorstelling: The Wave De film brengt met precieze ‘time-lapsefotografie’ de opgraving van een massagraf uit de Spaanse Burgeroorlog in beeld. Korrel per korrel zie je het graf verschijnen, alsof je zelf het zand wegblaast en de tijd vertraagt. Een verdrongen episode uit de Spaanse geschiedenis krijgt opnieuw een gezicht. Ook in Kazerne Dossin gaan we de confrontatie aan met een pijnlijke periode in onze geschiedenis. De filmmaakster is op Erfgoeddag aanwezig voor tekst en uitleg.

Locatie: Kazerne Dossin, Goswin de Stassartstraat 153, 2800 Mechelen Doorlopend tussen 10 en 17u

Locatie: Kazerne Dossin, Goswin de Stassartstraat 153, 2800 Mechelen Om 11, 12, 13, 14, 15 en 16u

y

y Kazerne Dossin vertelt het verhaal van de meer dan 25 000 gedeporteerden vanuit de Mechelse Dossinkazerne naar Auschwitz-Birkenau, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het nieuwe Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten opende zijn deuren in december 2012 en gedenkt, informeert over en waarschuwt voor uitsluiting, discriminatie en massageweld vroeger en nu.

16

Kerkwerk Multicultureel Samenleven

Koninklijke Gidsenbond Mechelen - KGBM

• Rondleiding: De andere verbeeld - verbeeld gevaar: Mechels religieus erfgoed in een nieuw perspectief i.s.m. KMS Mechelen Enkele schrijvers lieten zich inspireren door kunstobjecten in Mechelse kerken. Zij zijn getuigenissen van een ander tijdperk, van een andere opvatting over de ‘vreemde’, ‘exotische’ of ‘ketterse’ medemens … De geschreven kortverhalen zijn een leidraad om met vernieuwde blik naar deze religieuze kunst te kijken. Ze brengen deze oude kunst tot leven en voeren je mee in een ander universum.

• Wandeling: Reuzenstoet Om de 25 jaar – en nu in 2013! – staat in Mechelen de tijd even stil. Dan gaat de Hanswijkcavalcade met de Ommegang uit en trekken de reuzen, het Ros Beiaard en Opsinjoorke door de straten. Op Erfgoeddag volgen stadsgidsen dezelfde route, op zoek naar sporen van dit tijdsgebonden gebeuren in de stad. Plezante verhalen voeren je terug naar de vroegere edities, met één oog op de Ommegang van 2013.

Locatie: Toerismehuis De Gulden Arent, Hallestraat 2-6, 2800 Mechelen Om 10.30, 13.30 en 16u (duur: 2 uur) Reserveren: 070 222 800, uit@mechelen.be

Locatie: • Sint-Janskerk , Sint-Jansstraat z/n, 2800 Mechelen • Sint-Romboutskathedraal , Onder den Toren 12, 2800 Mechelen Doorlopend tussen 13 en 17u

y Gediplomeerde stadsgidsen van de Mechelse Gidsenbond leiden je door de oude hoofdstad van de Nederlanden, de heerlijkheid Mechelen. Je maakt kennis met enkele gekende, maar vooral met niet of minder gekende aspecten van deze stad. Verwacht je aan onthullende verhalen over vermeende stadslegenden, historische personages en monumenten. Oude volksdevotie en plaatselijke gebruiken komen (terug) aan het licht, kritisch getoetst.

y Kerkwerk Multicultureel Samenleven (KMS) is een sociaal-culturele beweging die werkt rond diversiteit, racisme & migratie.

17

Mechelenbinnenstebuiten vzw

Provinciaal Groendomein Vrijbroekpark

• Rondleiding: Tijdloze wandeling De wandeling van Mechelenbinnenstebuiten zoekt naar sporen van tijdsbeleving in het straatbeeld. Je maakt kennis met de verhalen achter het bedreigde tijd-erfgoed en met ongekende tijd-anekdotes in de stad. Waarom kun je op geen enkele toren in de binnenstad nog het uur aflezen? Is het standbeeld van ‘ons Margriet’ eigenlijk een zonnewijzer?

En waarom maak je van een reclameglasraam een klok?

• Rondleiding: De Vrijbroekcollectie Het archief van het Vrijbroekpark past niet in een kast: honderden rozen, dahlia’s, fuchsia’s en bomen vormen een levende collectie. Hoe kwamen die collecties tot stand? En hoe beschermen we ze tegen de tand des tijds? Levend erfgoed vraagt een heel andere conservering dan museumobjecten. De parkbeheerders vertellen over hun aanpak vandaag en vergelijken die met de technieken uit het verleden.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Om 10, 13, 14 en 15u (duur: 1 uur)

Locatie: Vrijbroekpark, Ridder Dessainlaan 65, 2800 Mechelen Om 10.30, 14 en 16u

y

y

Mechelenbinnenstebuiten meemaken is filosoferen over de stad Mechelen als plek, met een brede waaier aan menselijke activiteiten. Filosoferen over heden, verleden en toekomst van de stedelijke samenleving.

Geen omgeving is zo boeiend door haar complexiteit als de historische stad. Vooral daar loont het de moeite om door tijd en ruimte te reizen.

Het Vrijbroekpark is een groene long van 50 ha, gelegen aan de rand van de stad Mechelen. De ideale plaats om te wandelen, te dromen op een terrasje, te sporten of bewonderende blikken te werpen op de plantencollecties.

18

Regionaal Landschap Rivierenland • Rondrit - route: Getijdenboottocht Deze boottocht vertelt het bewogen verhaal van ons rivierenlandschap en hoe dit doorheen de (ge)tijd(en) kronkelt. Kunstenaars verbeeldden het idyllische Zennegat, de uitgestrekte veengebieden leverden voer voor de turfstekerij en het water was de motor achter het kleibakkersverleden van de Rupelstreek. Heel wat typisch erfgoed is onlosmakelijk verbonden met onze rivieren.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Om 11.15 en 14.30u, boottocht van Mechelen tot Boom (duur: ca. 2 uur) Reserveren: 015 21 98 53 (2 x 80 personen)

y Regionaal Landschap Rivierenland (RLRL) wil als samenwerkingsverband van ‘open-ruimtegebruikers’ acties ontplooien om het typische landschap rond de benedenlopen van de rivieren Nete, Dijle, Zenne en Rupel te behouden en te verfraaien, en de mensen die er wonen hierbij te betrekken.

© Shamisa Debroey

19

Romboutwordtwijzer vzw • Tentoonstelling: Rombout wordt wijzer!

Het hoogtepunt van Mechelen is ongetwijfeld de Sint-Romboutstoren, het gezicht van Mechelen. Maar deze toren mist al ruim 50 jaar zijn ogen … de torenklok, die van 1705 tot 1960 de toren sierde. Alles wat je graag had willen weten over de verdwenen skeletuurwijzerplaat (de grootste ter wereld) wordt je hier uitgelegd.

Locatie: Sint-Romboutskathedraal, Onder den Toren 12, 2800 Mechelen Doorlopend open tussen 10 en 16u

y De VZW Romboutwordtwijzer heeft als doel om de wijzerplaten (terug) aan de Sint-Romboutstoren te hangen door een exacte replica te laten vervaardigen, te laten verankeren, synchroon te laten draaien en de Stad Mechelen te informeren naar onderhoudskosten op korte en lange termijn.

© Shamisa Debroey

20

Stedelijke Musea Mechelen •

Workshop: Erfgoedzorgers in de dop - In het atelier van de uurwerkmaker Bewonder een verzameling klokken en ontdek het verschil tussen een klok die werkt en eentje waarvan de tijd stil bleef staan. Samen met de uurwerkmaker ga je aan de slag met tandwielen en raderwerk in deze minirestauratieworkshop. Je kunt ook deelnemen aan de wedstrijd ‘start de tijd’. Wind een torenuurwerk op en laat je door de torenwachter meevoeren naar de top van de Sint-Romboutstoren.

•

Workshop: Start de tijd Kan jij een torenuurwerk opwinden? Kom het proberen en maak kans op een bezoek aan de Sint-Romboutstoren onder begeleiding van de torenwachter. Door het opwinden van het uurwerk begint de wijzer te draaien. Stopt de wijzer op het juiste cijfer, dan mag je de Sint-Romboutstoren beklimmen.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend tussen 10 en 18u

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend tussen 10 en 18u

y De Stedelijke Musea Mechelen vertellen het verhaal van de stad Mechelen. De werking spreidt zich dan ook uit over diverse locaties in de stad: het Schepenhuis, het Hof van Busleyden (momenteel gesloten wegens verbouwingen), Lamot (zomertentoonstellingen), de Sint-Romboutstoren en de acht historische kerken. Stuk voor stuk zijn dit markante gebouwen die een wezenlijk onderdeel vormen van de Mechelse stad en haar geschiedenis.

y

21

Vlaamse Kunstkring voor Marqueteurs • Demonstratie: Marqueteurs in actie of hoe het actief beoefenen van een oud kunstambacht collecties helpt te bewaren Vaklui tonen verschillende technische aspecten van het ambacht: inleggen, lijmen, schaduwen, polieren. Deze technieken worden toegepast om nieuw werk te creëren, maar ook om verwaarloosde meubel- en decoratiestukken in ere te herstellen.

In de flankerende tentoonstelling zie je de effecten van een conserverende behandeling, in een ‘voor en na’.

•

Workshop: Erfgoedzorgers in de dop - initiatie marqueterie Leer met enkele eenvoudige kunstgrepen je eigen houtinlegwerkje maken en neem het daarna mee naar huis.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend van 10 tot 18u

y De Vlaamse Kunstkring voor Marqueteurs wil het ambacht van het inlegwerk promoten. Ze haalt haar inspiratie uit het verleden door oude intarsiastukken te ontleden. Door cursussen te organiseren houden de marqueteurs de traditionele methodes levend. De kunstkring richt haar blik niet enkel op het verleden. De aandacht voor nieuwe technieken en creaties legt een brug tussen verleden en heden.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend van 10 tot 18u

y

22

Vormingplus Regio Mechelen • Workshop: Mechels erfgoed op het web. Een digitale verkenningstocht i.s.m. Erfgoedcel Mechelen en Stadsarchief Mechelen Tal van online platformen zoals stadsblogs en beeldbanken herbergen een schat aan gedigitaliseerde collecties. Dankzij deze tools zijn we slechts enkele muisklikken verwijderd van een reis in de tijd. Maar hoe vind je je weg in de schat aan Mechels erfgoed op het web? Aan de hand van een reeks Mechelse voorbeelden leggen we samen een digitale verkenningstocht af.

Vormingplus regio Mechelen organiseert vormingen voor volwassenen in de regio Mechelen. Daarnaast stimuleert de organisatie de deelname van mensen en groepen aan het maatschappelijke en culturele leven.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Om 11 en 15u

y

© Shamisa Debroey

23

© Els Ruppol

ERFGOEDDAG in de MECHELSE REGIO

24

BONHEIDEN Heemkring ‘t Hoefyser • Tentoonstelling: Ambachten waarvoor de tijd bleef stilstaan In Heemmuseum ’t Smiske staan oude ambachten in de kijker. De tentoonstelling neemt je mee terug in de tijd en laat je kennismaken met echte vakmannen in hun ambacht zoals de dorpssmid en blokmaker. In de blokmakerij van het heemmuseum kun je zien hoe een paar echte blokken uit hout worden gemaakt. De allerkleinsten maken kennis met oud speelgoed én ontdekken dat ‘oud’ speelgoed niet ‘out’ is.

Locatie: Heemmuseum ’t Smiske, Hoogstraat 52A 2820 Bonheiden – Rijmenam Doorlopend tussen 10 en 18u

y Heemkring ‘t Hoefyser verzamelt documenten en voorwerpen i.v.m. de geschiedenis van Rijmenam. De heemkring organiseert jaarlijks thematentoonstellingen in het Heemmuseum ‘t Smiske en in ‘t Brughuizeke.

© Shamisa Debroey

25

BOOM Kantcentrum ‘t Ordinaaltje

ErfGoed Noeveren

• Rondleiding: Tijd om even stil te staan bij de mooie wereld van de kant!

Tijdens de rondleiding wordt uitgelegd hoe kant goed bewaard kan worden, wat bijvoorbeeld de ideale bewaaromstandigheden zijn en met welke producten kant behandeld mag worden ...

• Rondleiding: Het leven zoals het was: wonen, leven en drinken in Noeveren In Noeveren is veel zweet vergoten. Een werkdag op de steenbakkerij duurde anno 1900 zo’n 12 uur. Vandaag focussen we op die ándere 12 uur. Wat deden arbeidersgezinnen in hun vrije tijd? Slapen, spelen, zingen, kindertjes maken en ook wel: drinken. Onze gidsen vertellen je alles over het sociale leven van toen. Met onderweg tijd voor een drankje.

En voor liedjes en spelletjes van 100 jaar geleden.

Locatie: Kantcentrum ’t Ordinaaltje Sint-Maartensberg 1, 2820 Bonheiden-Rijmenam Doorlopend tussen 10 en 18u

Locatie: Toerisme Rupelstreek-Vaartland vzw Noeveren 26, 67 en 196, 2850 Boom Doorlopend tussen 10 en 18u, geanimeerde rondleiding om 10.30, 13.30, 15 en 16.30 Reservatie: +32 472 80 91 37 | 4x40

y •

Workshop: Schijnwerpers op het werken met draden door de tijd heen Je komt tijdens een rondleiding alles te weten over hoe je kant kan bewaren. En wil jij ook iets moois knutselen met speldjes, draden en klosjes? Wij leren je graag kantklossen.

y

Locatie: Kantcentrum ’t Ordinaaltje Sint-Maartensberg 1, 2820 Bonheiden-Rijmenam Doorlopend tussen 10 en 18u

ErfGoed Noeveren is een gloednieuw samenwerkingsverband tussen The New Belgica en de steenbakkerijmusea EMABB en ’t Geleeg en heeft als doel het unieke landschap van de Rupelstreek te ontsluiten.

y ‘t Ordinaaltje vzw organiseert op regelmatige basis cursussen in kantvervaardiging (vooral klos- en naaldkant) waarbij de eigen creativiteit wordt aangemoedigd.

26

BORNEM Gemeentebestuur Bornem

Ons Klein-Brabants Boerenerf Havesdonckhoeve vzw

â&#x20AC;˘ Tentoonstelling: Sint-Bernardusabdij Non-Stop i.s.m. Abdij Bornem (en andere partners bij het restauratieproject van de abdijbibliotheek: CRKC, KADOC, Provinciebestuur Antwerpen en Onroerend Erfgoed) De tentoonstelling staat stil bij verschillende perioden in de geschiedenis van de abdij en illustreert dit met verschillende stukken. Ondertussen wordt gewerkt aan restauratie en herbestemming waarbij de tijd niet wordt stopgezet, maar het abdijverhaal wordt verder verteld.

Aandacht zal geschonken worden aan de vrijwilligerswerking ter ondersteuning van de registratie van de abdijbibliotheek.

â&#x20AC;˘ Demonstratie: Conservatie van boerenalaam en volkshuisraad Gebruik en tijd hebben invloed gehad op de bewaarde werktuigen. Een graanmaat uit 1729 duidt dat de voorwerpen niet uit een recent verleden komen. Maar de tand des tijds knaagt verder. Medewerkers van het museum tonen en leggen uit hoe zij te werk gaan met conserverende technieken voor objecten in hout, metaal of leder.

Locatie: Havesdonckhoeve, Kon. Astridlaan 154, 2880 Bornem Doorlopend tussen 10 en 18u

Locatie: Sint-Bernardusabdij, Kloosterstraat 71, 2880 Bornem doorlopend van 10 tot 18u

y Ons Klein-Brabants Boerenerf, Havesdonckhoeve vzw, is een museum voor oud landbouwalaam en volkshuisraad. Het is ondergebracht in een authentieke Klein-Brabantse hoeve, in het verdronken polderdorp Nattenhaasdonk te Wintam (Bornem).

y

27

DUFFEL Gemeentearchief Duffel • Tentoonstelling: Momentopnames: Duffel vroeger en nu i.s.m. Over de Brug Deze expo toont beelden van het vroegere Duffel en zijn inwoners. De beelden zijn afkomstig uit het fotoarchief van de gemeente. Daarnaast geeft de tentoonstelling een forum aan de huidige inwoners van Duffel.

Zij fotografeerden elk een voor hen bijzondere plek in het dorp, verbonden met hun eigen verhaal.

Locatie: Gemeentelijk museum Het Gasthuis, Rooienberg 21b, 2570 Duffel Doorlopend van 10 tot 18u

y Het gemeentearchief bewaart het oude en moderne archief van de gemeente (14de tot 20ste eeuw), en ook archieven van andere lokale instellingen en verenigingen. Het Duffelse gemeentearchief beschikt bovendien over een uitgebreide biblio- en fototheek.

© Shamisa Debroey

28

Gemeentelijke Basisschool ‘t Kompas

Hoe zag jouw straat er 50, 60, 70 jaar geleden uit? Wie zoekt, die vindt!

Locatie: Gemeentelijk Museum Het Gasthuis, Rooienberg 21 b, 2570 Duffel Doorlopend van 10 tot 18u

• Tentoonstelling: Terug in de tijd: 100 jaar ‘t Kompas i.s.m. Dirk Van Engeland en Gemeentelijk Museum Het Gasthuis Het verhaal van ‘t Kompas start precies een eeuw geleden. Decennialang werd hier lager onderwijs aan jongens gegeven. Pas in 1995 konden ook meisjes hier schoollopen. In 2001 kwam er ook een kleuterafdeling.

Erfgoeddag zet de tijd hier even stil. Foto’s uit school- en privéarchieven tonen de school, de leerlingen en onderwijzers en heel wat leer-, speel- en reismomenten uit de afgelopen 100 jaar!

y ‘Het Gasthuis’ opende in 2006 de deuren. Het is ondergebracht in een imposant kasteelgebouw en huisvest twee musea: een Museum voor Verpleegkunde én een Heemkundig Museum.

Locatie: Gemeentelijke Basisschool ’t Kompas, Nieuwstraat 11B, 2570 Duffel Doorlopend van 10 tot 18u

Juwelier Herman Laenen • Demonstratie: Aan de grote klok Met het diploma van uurwerkmaker op zak, startte Herman Laenen in 1973 een juwelierszaak in Duffel. Intussen is zijn stiel een ambacht geworden. In deze wegwerpmaatschappij zijn reparaties immers eerder uitzondering dan regel. Herman en dochter Els maken er een erezaak van om defecte uurwerken te herstellen. Vandaag brengt hij een grote, staande en … defecte klok mee en toont hoe je ze herstelt.

y Gemeentelijk Museum Het Gasthuis •

Zoektocht: Stap in onze teletijdmachine i.s.m. Vrienden van het Museum, ‘t Kompas, Herman Laenen en Gemeentearchief Duffel In het museumgebouw en basisschool ‘t Kompas ga je op zoek naar vroeger. Onderweg pik je ook wat weetjes mee over tijd en klokken. Je komt ook een heleboel foto’s en beelden tegen over schoollopen, verzorgen en spelen. Hoe zag een klas eruit? Hoeveel leerlingen telde ze?

Locatie: Gemeentelijk Museum Het Gasthuis, Rooienberg 21 b, 2570 Duffel Doorlopend van 10 tot 18u

y 29

HEIST OP-DEN-BERG Gemeentearchief Heist-op-den-Berg • Tentoonstelling: Oude gebruiken rond overlijden en begraven in Heist-op-den-Berg i.s.m. Heemkring Die Swane Heist-op-den-Berg Wanneer vroeger iemand thuis overleed, werd de klok stilgezet. ‘Stop de Tijd’ in de letterlijke betekenis. Op deze expo proberen we een antwoord te geven op de vraag hoe de Heistse dorpsgemeenschap in vroegere tijden omging met de dood. We maken kennis met vele tradities die vandaag tot het verleden behoren. Rouwkledij en reportages van begrafenisstoeten komen aan bod. We doen hierbij o.a. een beroep op literaire bronnen en mondelinge getuigenissen. We serveren zelfs een koffietafel van weleer! Daarnaast kunnen genealogen een collectie ingescande rouwbrieven raadplegen.

•

Workshop: De tijd in handen van een tienjarige jongen uit de 18e eeuw i.s.m. cultuurdienst en jeugddienst In een 18e-eeuws document uit 1717 wordt een overeenkomst gesloten tussen een notaris en een Heistse jongen van 10 jaar. Deze laatste moest op geregelde tijdstippen het uurwerk in de toren van de SintLambertuskerk opwinden. We tonen hierover een toneelsketch en we organiseren een schrijfsessie.

Locatie: Oude gemeentezaal, Kerkplein 11, 2220 Heist-op-den-Berg Om 13.30 en 15u Reserveren: 015 75 86 86 (2 x 20 personen)

Locatie: Heemkundig museum Die Swane Cultuurplein 2, 2220 Heist-op-den-Berg Doorlopend open tussen 10 en 18u, koffietafel om 10 en 12.30u (te reserveren) Reserveren: 015 75 86 86 (2 x 25 personen)

y Gelegen in het hart van de gemeente bewaart het Heistse gemeentearchief belangrijk cultureel erfgoed, een bron van kennis van het plaatselijke verleden.

Het gemeentearchief beheert documenten (19de-20ste eeuw) die de gemeente als overheidsinstelling heeft opgemaakt of ontvangen.

y

30

HINGENE

PUTTE

Kasteel d’Ursel

Heemkring Het Molenijzer

• Theatervoorstelling: Temporiscoop i.s.m. Surnateum Tijdens de Wereldtentoonstelling van 1910 nam hertog Robert d’Ursel deel aan een gewaagd experiment met de Temporisoscoop, een machine die voorwerpen kan verplaatsen in tijd en ruimte. Het liep niet helemaal zoals gepland en een deel van de tentoonstelling brandde af. Op Erfgoeddag komt de Temporisoscoop naar Hingene en vertellen we de geheime geschiedenis... Hopen dat dat maar goed komt!

• Tentoonstelling: Zoals het klokje thuis tikt ... i.s.m. Cultuurdienst gemeente Putte Verzamelaar Louis Huybrechts stelt zijn collectie klokken tentoon.

Daarnaast is ook een uitzonderlijke collectie constateurs te bekijken.

Binnen de vaste collectie in het museum krijgen de Putse torenuurwerkmakers Pauwels extra aandacht, net als de authentieke kerkklok van hun makelij die ook te zien is in het heemmuseum.

Locatie: Heemmuseum Het Molenijzer, Heuvelstraat 41, 2580 Putte Doorlopend van 10 tot 18u

Locatie: Kasteel d’Ursel, Wolfgang d’Urselstraat 9, 2880 Hingene Doorlopend van 10 tot 18u, voorstelling (15 min.) op regelmatige tijdstippen doorheen de dag

y

y

• Tentoonstelling: Zij rust(t)en in Putte i.s.m. Cultuurdienst Putte Naar aanleiding van de regularisatie van de 4 Putse begraafplaatsen werd een selectie aan grafzerken en attributen van verdwenen graven overgeplaatst naar het lapidarium bij de heemkring. Op die manier wordt een evolutie getoond van de grafzerken.

Gedurende bijna vier eeuwen was het kasteel van Hingene de favoriete zomerresidentie van de adellijke familie d’Ursel. Nu is het eigendom van de provincie Antwerpen en heeft het een culturele bestemming.

Locatie: Heemmuseum Het Molenijzer, Heuvelstraat 41, 2580 Putte Doorlopend van 10 tot 18u

y 31

• Lezing: Landelijke Beweging: vooruitgang of conservatisme? i.s.m. CAG en Cultuurdienst Putte De lezing belicht de ‘mentale’ spagaat van de Landelijke Beweging, gewrongen tussen de roep om vooruitgang en de drang naar conservatisme. Organisaties als de Boerenbond wilden dat de landbouw snel moderniseerde, maar stonden erg terughoudend tegenover al die invloeden op het Vlaamse landelijke leven van toen. Hoe kijken we nu terug op dit dilemma? “Stop de tijd” of “ongebreideld vooruit”?

Het Molenijzer is een knus en gemoedelijk museum op de Ixenheuvel in Putte. Groen, rust en nostalgie voeren de boventoon. Je maakt er kennis met het dagelijks leven van het nabije en verre verleden. Sinds 2008 werd het museum helemaal heringericht en aangepast aan de noden en eisen van de 21ste eeuw.

vzw Speelbergen - Heem Dr. Jozef Weyns •

Workshop: Kinderspelen i.s.m. Cultuurdienst gemeente Putte Een uitgebreide selectie kinderspelen uit de tijd van toen laat de oudere bezoekers herinneringen ophalen aan hun zorgeloze jeugd. Tegelijk krijgen jongeren een unieke kans om kennis te maken met het spelverleden van weleer. Kom volop spelen en genieten bij Ter Speelbergen.

Locatie: Ter Speelbergen, Peredreef 5, 2580 Putte Om 14u

y De vzw Speelbergen-heem-dr. Jozef Weyns kwam in december 2005 tot stand. Doel van de vereniging is het instandhouden, beheren en ontsluiten van het cultuurhistorisch, bouwkundig, landschappelijk en natuurkundig patrimonium van het domein Ter Speelbergen en van het geestelijk erfgoed van dr. Jozef Weyns.

Locatie: Ter Speelbergen, Peredreef 5, 2580 Putte Doorlopend tussen 10 en 18u

y

32

SINT-AMANDS Cultuurdienst Sint-Amands

Provinciaal Museum Emile Verhaeren

• Wandeling: Stille kennismaking met een oeroud bos Onze gids laat je kennismaken met het oeroude Lippelobos. Kom tot rust, gebruik je zintuigen en geniet. Door poëzie, opdrachtjes en een stukje geschiedenis over het bos, voelen we ons plots heel klein in het grote bos. We laten de tijd ver achter ons en staan stil bij de oude bomen, de grootsheid van het bos, vinden onze plek als mens in het grote geheel.

• Demonstratie: Restauratie van boeken in de praktijk Vocht, schimmels, verkleuring, vlekken, scheuren, gebroken boekbanden ... de vrijwaring van het papieren erfgoed is een permanente zorg in een literair museum. Aan de hand van gerestaureerde stukken uit de museumcollectie toont Diane De Sloovere wat er allemaal komt kijken bij de restauratie van boeken en papier. Zo werp je een blik achter de schermen van een museum.

Locatie: Lippelobos, Kasteeldreef 11, 2890 Sint-Amands We spreken af rechtover café De Wandeling.

Wandeling om 10.30 u. Bij te veel inschrijvingen hernemen we de wandeling om 11 u. Bij je inschrijving wordt meegedeeld met welke wandeling jij mag meelopen.

Reserveren: cultuurdienst@sint-amands.be - 052 39 98 62 (2 x 25 personen)

Locatie: Provinciaal Museum Emile Verhaeren E. Verhaerenstr. 71, 2890 Sint-Amands Doorlopend open tussen 11 en 18u, demonstratie om 15 en 16u

y Het Provinciaal Museum Emile Verhaeren is een literair museum volledig gewijd aan de Franstalige Vlaamse dichter en kunstcriticus Emile Verhaeren.

y

33

SINT-KATELIJNE-WAVER Erf en Heem vzw •

‘t Grom

Demonstratie: Maak tijd om te schrijven Toetsenborden, touchscreens of schrijven met griffel en lei of met de kroontjespen op papier? Vergeet e-mail, sms, Facebook en Twitter. Kom het schoolgaan in de periode 1830-1950 zelf uitproberen in het ‘klasje van toen’ met kroontjes-, bol-, redis- of trekpen, waarbij je aan een houten schoolbank zit terwijl koene ridders en mooie maagden toekijken.

• Workshop: Workshop inmaken: een hippe en oude bewaartechniek Iedereen herinnert zich wel de potten ingemaakte groenten van bij de grootouders. Maar weet je nog hoe dit werkt? Heerlijke zachte tomaten of smakelijke wortels in een glazen pot. En wie deze overheerlijke groenten ook deze winter nog met smaak wil verorberen, kan zich samen met ons onderdompelen in de workshop inmaken. We stoppen de tijd en maken enkele seizoensgroenten samen in.

Locatie: Gemeentelijk documentatiecentrum Borgersteinlei 203, 2860 Sint-Katelijne-Waver doorlopend open tussen 10 en 12u en tussen 13.30 en 18u

Locatie: ’t GROM, Midzelen 25 a, 2860 Sint-Katelijne-Waver Om 14u (duur: 2-3 uur) Reservatie: 015 31 50 55 | 20

y

y

Erf en Heem bewaart materiële en immateriële informatie over het verleden van de gemeente Sint-Katelijne-Waver.

‘t Grom is het eerste doemuseum in Vlaanderen rond groenten en tuinbouwerfgoed. In het Groentemuseum, gelegen op een 18de-eeuwse hoevesite, ontdek je niet alleen allerlei vergeten tuinbouwmateriaal. Je daalt er letterlijk af in de aarde, ontdekt hoe groenten groeien, ontmoet de belagers van de planten en komt alles te weten over de herkomst van groenten en over gezonde voeding en onze eetcultuur.

34

Pasar Sint-Katelijne-Waver • Tentoonstelling: 75/25 jaar Pasar Sint-Katelijne-Waver i.s.m. vzw Erf en Heem We blikken terug op 75 jaar nationale en 25 jaar gemeentelijke werking van Vakantiegenoegens/Pasar. Aan de hand van heel wat (archief)materiaal en foto’s brengen we deze geschiedenis opnieuw tot leven.

Locatie: ’t GROM, Midzelen 25 a, 2860 Sint-Katelijne-Waver Doorlopend van 10 tot 18u

y Pasar is een socio-culturele vereniging, met heel wat lokale afdelingen en vrijwilligers. In de regio Mechelen (van Heist-op-den-Berg tot Bornem) zorgen meer dan 160 enthousiaste medewerkers voor een uitgebreid programma. Wandelen, fietsen, uitstappen, ... met de nadruk op recreatie dichtbij.

© Shamisa Debroey

35

ZEMST Sportimonium vzw • Tentoonstelling: Louis Van Cutsem, beeldhouwer van de sport Ervaar de confrontatie tussen de verstilling in het beeldhouwwerk en de dynamiek van sport. In het atelier Van Cutsem (1909-1992) werd de tijd stopgezet en figuren als Staf Roth, Romain Maes, ‘Poeske’ Scherens, Eddy Merckx en vele anderen werden er vereeuwigd. Beeldhouwwerk, archiefmateriaal en foto’s van het atelier zorgen voor een sportiefartistieke ‘flashback’.

Locatie: Sportimonium, Trianondreef 19, 1981 Hofstade - Zemst Doorlopend van 10 tot 18u

y We doen aan sport, we kleden ons sportief, we volgen sport op tv. Maar wat weten we eigenlijk over sport? Deden onze voorouders ook aan ‘fitness’? Hoe zagen de eerste fietsen eruit? Het antwoord op deze en vele andere sportvragen vind je in het Sportimonium.

36

Namen en adressen deelnemers Erfgoeddag 2013 Brussel

Boom

Duffel

• Kerkwerk Multicultureel Samenleven Huidvettersstraat 165 1000 Brussel 02 502 11 28 johan@kms.be www.kms.be

• ErfGoed Noeveren Schommelei 1/3, 2850 Boom 03 880 76 25 info@erfgoednoeveren.be www.erfgoednoeveren.be

• Gemeentearchief Duffel Gemeentestraat 21, 2570 Duffel 015 30 72 10 archiefdienst@duffel.be www.duffel.be

Bonheiden • ’t Ordinaaltje vzw Sint Maartensberg 1 2820 Bonheiden - Rijmenam 015 33 13 35 nieke.vermant@pandora.be www.kantcentrumbonheiden.be • Heemkring ’t Hoefyser Heemmuseum ‘t Smiske Hoogstraat 52a 2820 Bonheiden - Rijmenam www.bloggen.be/hoefijser

• Gemeentebestuur Bornem Gemeentelijk Archief Broekstraat 42, 2880 Bornem 03 296 91 83 www.bornem.be

• Gemeentelijk Museum Het Gasthuis Kasteel Gevers Rooienberg 21b, 2570 Duffel 015 30 72 10 museum@duffel.be www.duffel.be

• Ons Klein-Brabants Boerenerf Havesdonckhoeve Nattenhaasdonkstraat 13 2880 Bornem - Wintam 03 889 18 47 havesdonckhoeve@skynet.be

• Gemeentelijke Basisschool ‘t Kompas Nieuwstraat 11 B, 2570 Duffel 015 31 25 80 directie@tkompas.be www.tkompas.be

Bornem

37

• Juwelier Herman Laenen Kiliaanstraat 43, 2570 Duffel 015 31 37 13 herman.laenen@skynet.be

Heist -op -den –Berg

Mechelen

• Gemeentearchief Cultuurplein 2 2220 Heist-op-den-Berg 015 75 86 86 archief.heist@bibliotheek.be www.heist-op-den-berg.be

• Aartsbisschoppelijk Archief in Mechelen Diocesaan Pastoraal Centrum Varkensstraat 6, 2800 Mechelen 015 29 84 22 archiv@diomb.be www.kerknet.be/bisdommen/ mechelen/dioarchief.html

Hingene • Kasteel d’Ursel Wolfgang d’Urselstraat 9 2880 Hingene 03 820 60 11 info@kasteeldursel.provant.be www.kasteeldursel.be

• Erfgoedcel Mechelen Lamot Van Beethovenstraat 8-10 2800 Mechelen 015 29 49 10 erfgoedcel@mechelen.be www.erfgoedcelmechelen.be • Galerij CG. Centrum voor oude grafiek St. Jansstraat 9, 2800 Mechelen 015 20 22 17 015 21 90 77 grouwet@skynet.be

38

• Horlogeriemuseum Lange Schipstraat 13 2800 Mechelen 015 21 18 94 info@horlogeriemuseum.be www.horlogeriemuseum.be

• Koninklijke Gidsenbond Mechelen Toerisme Mechelen: ‘UIT ’ Hallestraat 2-6, 2800 Mechelen 070 22 00 08 toerisme@mechelen.be www.toerismemechelen.be

• Kantclub Etterjefke Beiaardschool Bruul 52, 2800 Mechelen 015 31 18 61 jot@base.be blog.seniorennet.be/etterjefke

• Mechelenbinnenstebuiten Dageraadstraat 45 2800 Mechelen 015 55 13 49 info@mechelenbinnenstebuiten.be www.mechelenbinnenstebuiten.be

• Kazerne Dossin Goswin De Stassartstr. 153 2800 Mechelen 015 29 06 60 info@kazernedossin.eu www.kazernedossin.eu

• Provinciaal Groendomein Vrijbroekpark Ridder Dessainlaan 65 2800 Mechelen 015 45 13 80 info@groenmechelen.provant.be www.vrijbroekpark.be

• Regionaal Landschap Rivierenland Hombeeksesteenweg 264 2800 Mechelen 015 21 98 53 info@rlrl.be www.rlrl.be

• Vormingplus regio Mechelen vzw Hanswijkstraat 74 2800 Mechelen 015 43 21 20 regiomechelen@vormingplus.be www.vormingplusregiomechelen.be

Putte

Sint - Katelijne -Waver

• Heemkring Het Molenijzer Bredestraat 35, 2580 Putte 015 75 27 98 heemkring.putte@skynet.be www.bloggen.be/heemkringputte

• Erf en Heem vzw Halewijnstraat 24 2860 Sint-Katelijne-Waver 015 31 10 93 info@erfenheem.be www.erfenheem.be

• vzw Speelbergen Heem - Dr. Jozef Weyns Peredreef 5, 2580 Putte 015 22 82 35 www.ter-speelbergen.be

• Romboutwordtwijzer vzw Jef Denynplein 4/002 2800 Mechelen info@romboutwordtwijzer.be www.romboutwordtwijzer.be

Sint – Amands

• Stedelijke Musea Mechelen Van Beethovenstraat 8-10 2800 Mechelen 015 29 40 30 stedelijkemusea@mechelen.be

• Cultuurdienst Sint-Amands Livien Van der Looystraat 10 2890 Sint-Amands cultuurdienst@sint-amands.be www.sint-amands.be

• Vlaamse Kunstkring voor Marqueteurs Zeevaartstraat 5, 2800 Mechelen 015 21 77 67 louisvanderzeyp@skynet.be

• Provinciaal Museum Emile Verhaeren E. Verhaerenstraat 71 2890 Sint-Amands verhaerenmuseum@skynet.be www.emileverhaeren.be 39

• ’t Grom Midzelen 25A 2860 Sint-Katelijne-Waver 015 31 50 55 info@tgrom.be www.tgrom.be • Pasar Sint-Katelijne-Waver www.pasar.be/Sint-Katelijne-Waver

Zemst • Sportimonium Bloso-domein Hofstade Trianondreef 19 1981 Zemst - Hofstade 015 61 82 22 sportimonium@sportimonium.be www.sportimonium.be

Voor informatie over het volledige aanbod in Vlaanderen of voor een gratis brochure:

www.erfgoeddag.be

Coördinatie: Erfgoedcel Mechelen Verantwoordelijke uitgever: Heidi De Nijn, Onder den Toren 12A, 2800 Mechelen Tekeningen: Shamisa Debroey • Druk: nv Swinnen Printing • Copyright kaarten: Els Ruppol Wettelijk Depot: D/2013/00797/010 Erfgoeddag is mogelijk dankzij de steun van:

CJP <26j

inVlaanderen.be