september oktober 2019
1
Identiteit
p. 6
De ultieme
p. 20
tips & tricks Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de derde graad lager onderwijs
TF-1.indd 1
22/06/2019 14:50
Mooie tekeningen van de leerlingen van juf Nicole!
2 TF-1.indd 2
Heb je een leuke tekening, een goeie mop of een mooi gedicht? Stuur het op naar: Fakkeltjes vzw, Brand Whitlocklaan 87 bus 9 1200 Brussel of naar fakkeltjesvzw@demens.nu en win een leuke prijs!
22/06/2019 14:50
2-3 4 5 6-9 10 11 12-15 16-17 18-19 20–21 22 23
Kladmuur In de kijker Kapitein Ansjovis Dossier: Identiteit Quiz Kapitein Ansjovis Kosmopoliet: Vrijzinnig humanisme Eco? Go! Aan de Noordzee Games Labo: Bellen blazen, de ultieme tips & tricks Ezelsoor en oplossingen Hujo
Coming soon... Wetenschaap is dé nieuwe videoblog van Fakkeltjes. In korte filmpjes geven we op humoristische en heldere wijze antwoorden op moeilijke vragen. Elk filmpje biedt stof voor discussie. Goed opgelet? Je kan jezelf testen in een quizje. Meer info op www.fakkeltjes.be/wetenschaap
Tienerfakkel nr. 1 September - oktober 2019 Schooljaar 2019-2020, jg. 21 Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de derde graad lager onderwijs Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn een uitgave van Fakkeltjes vzw. Ondersteunend comité Laurent Blonden, Annie Hermans, Ann Bogaerts, Filip Debrabandere, Luc De Ro, Robert Joncret, Marlene Stevens, Martine Konings, Erik Hurts, Tamara Festraets, Ingrid Soetewey, Christel Birchen en Anke Hurts Vrijwilligerskern & redactie Ally Steven Severi, Britt Raes, Christel Birchen, Lieve Meiresonne, Mira Roos, Myriam Kalaï, Sarah Rathé, Steven Gryspeerdt, Karel Van Campenhout en Eveline Van der Vinne Hoofdredactie Bert Goossens Illustrator Floris De Smedt www.mrfart.be Lay-out Wim Pauwels www.silkentofu.org Druk NV Drukkerij Verbeke Lijnmolenstraat 34-36 9040 Gent www.drukkerijverbeke.be Contact Fakkeltjes vzw Brand Whitlocklaan 87, 1200 Brussel 0470 71 69 84 (ma-vrij 9u-16u) fakkeltjesvzw@demens.nu www.fakkeltjes.be V.U. Laurent Blonden Brand Whitlocklaan 87 bus 9 1200 Brussel Alle teksten en beelden in Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn eigendom van Fakkeltjes vzw. Niets uit deze publicaties mag zonder voorafgaande toestemming van de uitgever worden overgenomen, uitgezonderd beelden die aangeduid zijn met creative commons (c) (steeds auteur en oorsprong vermelden).
3 TF-1.indd 3
22/06/2019 14:50
1. identiteit
2. kinderrecht in de kijker Recht op naam, nationaliteit en identiteit Je hebt recht op een naam en een nationaliteit. Dat laatste wil zeggen: je behoort tot een bepaald land. Niemand mag tegen jou zeggen: Jij? Nee, jij bestaat niet hoor; jij hebt niets te zeggen! Wist je dat er landen zijn waar je zowel de familienaam van je vader als moeder hebt? Dat is bijvoorbeeld zo in Spanje. Sinds kort kan het in BelgiĂŤ ook, maar tot nu hebben nog niet veel ouders voor een dubbele familienaam gekozen. > Hoe zou jij heten, met een dubbele familienaam? Mooi of niet? > Ben je blij met je voornaam? Zou je een andere naam willen?
4. raadsel
3. emoji: bang > Waar ben jij bang van? > Wat kan je doen om minder bang te zijn?
4 TF-1.indd 4
Wat heeft veel tanden, maar nooit honger?
Een zaag
> Weet je ook vanwaar die angst komt?
22/06/2019 14:50
5 TF-1.indd 5
22/06/2019 14:50
‘Ik’ op een kaart Heb jij een paspoort, identiteitskaart of KidsID? Op die kaart staat je volledige naam, een rare foto en heel wat cijfertjes Wanneer heb je zo een kaart nodig? -
Als je op reis gaat naar een ander land
-
Als je je aanmeldt in een ziekenhuis
-
Als je in contact komt met de politie
-
Als je verhuist naar een andere gemeente
-
Als je gaat trouwen
-
…
Handig, zo’n kaart. Zo is het duidelijk wie jij bent. Maar eigenlijk vertelt zo’n kaart maar weinig over wat voor een persoon je bent over jouw persoonlijkheid. Laten we eens een paspoort maken dat écht wat over jou vertelt. Vul volgende zinnen aan:
6 TF-1.indd 6
22/06/2019 14:51
Identiteit
Je identiteit is wie jij bent. Het is de optelsom van al jouw bijzonderheden: hoe je eruit ziet, wat je talenten zijn, waar je in gelooft, welke dromen je nastreeft, met wie je je verbonden voelt ... Enkele van die bijzonderheden heb je ingevuld in de kaart hierboven. Vergelijk je eigen kaart eens met die van je vrienden. Je zal merken dat je heel wat gemeen hebt met elkaar. Fijn! Het is bijvoorbeeld toch leuk om hobby’s te delen, niet? Maar het is even fijn om eigenschappen of talenten te hebben die typisch voor jou zijn. Je bepaalt niet volledig zelf wie je bent. Sommige van jouw bijzonderheden zijn aangeboren of krijg je mee van thuis. Andere kies je zelf. Denk eens goed na over volgende dingen. Kan je deze zelf kiezen, of niet? kan ik zelf kiezen
kan ik niet zelf kiezen
Veel geld hebben Welke haarkleur ik heb Wat mijn lievelingseten is Waar ik naar school ga Of ik zedenleer of iets anders volg Hoe laat ik ga slapen Of ik een meisje of jongen ben Of ik geduld heb of niet Je merkt het wel: het is niet altijd makkelijk of duidelijk welke kolom je moet aanvinken! Je kiest er bijvoorbeeld niet zomaar voor of je rijk bent of niet. Maar, je kan wel kiezen om goed te studeren om later een job te hebben waarbij je goed verdient. Sommige dingen bepalen je ouders voor jou, zoals wanneer je moet gaan slapen. Sommige dingen lijken duidelijker: je kiest er niet voor of je als meisje of jongen geboren wordt. Maar, je kan je wel kleden zoals je wil en zelfs van geslacht veranderen.
M/V/X
Petra De Sutter is een beroemde professor en Europees parlementslid. Ze werd geboren in het lichaam van een jongen maar had al snel door dat ze een meisje wou zijn. Ze gaat al vele jaren als een vrouw door het leven. Je bent een meisje, maar je wordt geboren in het lichaam van een jongen. Of andersom. Dat is in het kort de situatie voor transgenders. Vroeger was het moeilijker om hierover te praten, vooral voor transgenders zelf. Maar tegenwoordig is dat anders. Op televisie, in boeken en online hoor je er steeds vaker over. Je hebt ook mensen die zich man noch vrouw voelen. Iedereen zit anders in elkaar. Het belangrijkste is dat iedereen zichzelf kan zijn. Vandaag gebruikt men vaak ‘X’ om aan te duiden dat iemand zich niet vrouw, niet man, maar zich anders voelt.
TF-1.indd 7
7 22/06/2019 14:51
Zelf beeld en imago Je zelfbeeld is simpelweg het beeld dat je over jezelf hebt. Je imago is dan weer het beeld dat anderen van jou hebben. Komt jouw zelfbeeld overeen met jouw imago? Doe de test! > In het eerste rooster duid je aan hoe je over jezelf denkt. > Vraag nu aan iemand (een vriend(in), je broer of zus, je mama of papa ‌) om het tweede rooster in te vullen en ontdek hoe hij of zij over jou denkt. Zorg wel dat het eerste rooster bedekt is en er niet gespiekt kan worden! > Vergelijk nu de beide roosters. Komt jouw zelfbeeld overeen met het beeld dat de andere persoon over jou heeft? Helemaal waar
Waar
Niet waar Helemaal niet waar
Helemaal waar
Beleefd
Beleefd
Grappig
Grappig
Slim
Slim
Eerlijk
Eerlijk
Sportief
Sportief
Aardig
Aardig
Koppig
Koppig
Lui
Lui
Verlegen
Verlegen
Verstrooid
Verstrooid
Knuffelaar
Knuffelaar
Waar
Niet waar Helemaal niet waar
Sommige mensen zijn heel hard bezig met hun imago, anderen liggen er helemaal niet van wakker. Niet iedereen vindt alles even belangrijk. Ga zelf eens na. Wat is voor jou belangrijk? Kleur het bolletje in. De buurt waarin je woont. o Belangrijk o Niet belangrijk
Het beroep van je ouders. o Belangrijk o Niet belangrijk De kleur van je huid o Belangrijk o Niet belangrijk
8 TF-1.indd 8
Je kapsel o Belangrijk o Niet belangrijk
De vrienden waarmee je optrekt o Belangrijk o Niet belangrijk
De kleren die je draagt. o Belangrijk o Niet belangrijk
22/06/2019 14:51
Je bent wie je bent Beyonce is voor veel meisjes en vrouwen een idool. Droom jij ervan om een grote popster te zijn? Of misschien wel een acteur of een vlogger? De drang naar populariteit of ‘bij de groep willen horen’, is bij tieners vaak erg groot. Soms hangen ze daarom een beeld op van zichzelf dat niet altijd overeenkomt met wie ze écht zijn en wat ze écht willen. Veel tieners onderschatten zichzelf en zijn onzeker. Ze kampen met een negatief zelfbeeld dat niet overeenkomt met de realiteit. Gek eigenlijk. Veel van de grote popsterren en acteurs waar jongeren naar opkijken, waren helemaal niet zo populair op school. Integendeel zelfs, het zijn vaak de buitenbeentjes die de meest bijzondere talenten hebben.
TIP!
Als je ergens nieuw
bent, op school of eender waar, blijf
R
L
E O W Y N A O M P
gewoon jezelf. Maak van jezelf in
Z
E
L
E
E
L
D
L
F
actrice. Denk zelf na over wat je wil
J
O D R C U
B
K O
I
M
in je leven en loop niet zomaar de
I
T
T
X G
U
L
L
het dagelijkse leven geen acteur of
kudde achterna. Kan jij deze moeilijke woorden uitleggen?
F
B
G N V
M G P
P
E
H
A U R C
T
G W
E
V A R O I
L
B O
- Identiteit
G G V
T M Z
S M T
U D
- Transgender
O
F
C
B A
T
N
S
L
- Imago
Z
S M T
U D
E
J
A C M
- Idool
T
A
L O
F
L
Y
I
D R
Z
C
I
D
N
T
I
T
E
T
- Zelfbeeld
Vind deze woorden terug in het woordrooster. Zoek in alle richtingen.
Hoe leuk vond je dit dossier?
TF-1.indd 9
J
E
Hoe leerrijk vond je dit dossier?
I
I
9 22/06/2019 14:51
ke r Be n jij een na -a pe r of ge wo on lek jez elf ? On td ek he t in de ze qu iz! je 1. Wa t den k jij ove r de kle ren die draagt? , A Klere n hoe ven nie t goed te zit ten zolang andere n ze maar mooi vinden . dat B. Ik kleed mij zoals mijn ouders willen, zij zijn de baas. 5. Wa t is jouw me ning ove r rages? C. Ik doe kle ren aan, waar ik mij edoen aan een rage? Daar den k Me A. l. 'mezelf' in voe ik toc h eerst twee kee r ove r na. B. Als er een nie uwe rage is, doe een 2. Wa t den k jij ove r het hebben van ik me tee n mee! Ik kan toc h nie t nie uwe smartpho ne? ach terb lijven? e A. Als mijn broer of zus een nie uw smartpho ne krijgt, dan ik ook 6. Naar wie kijk je het meest op? B. Ik heb graag een goed werkende Naar een me ga-beroemde popste r. A. smartpho ne. B. Naar m'n mama of papa. C. We lke smartpho ne ik heb, Naar iemand die mij inspireer t om C. t. nie mij inte ressee rt een beter persoo n te worde n. 3. Wa t wil je bereiken in je leven? A. Zo beroemd mogelijk worde n, iedereen moet mij herken nen! B. Mijn talenten maximaal ontplooie n. C. Zoveel mogelijk rijkdom en macht vergaren.
10 TF-1.indd 10
ontes? 4. Wa t zijn jouw eet - en dri nkgewo A. Ik eet of dri nk gewoon wa t ik lek ker vind. B. Een duu rde r me rk is alt ijd beter. ik C. Ik eet of dri nk vooral dingen die ken van tv.
JOUW PROFIEL: 1A: 0 punten 1B: 0 punten 2A: 0 punten 2B: 1 punt 3A: 0 punten 3B: 1 punten 4A: 1 punt 4B: 0 punten 5A: 1 punt 5B: 0 punten 6A: 0 punten 6B: 1 punt
1C: 1 punt 2C: 1 punt 3C: 0 punten 4C: 0 punten 6C: 1 punt
0
Jouw imago is het allerbelangrijkste. Je bent geen na-aper, maar een echte imago-aap, met dure bril, smartphone en veel bling bling. 1 - 2 Je bent een redelijk grote na-aper. Terwijl dat nergens voor nodig is: jezelf zijn is gewoon top! 3 - 5 Je bent meestal wel jezelf, maar soms laat je je toch eens verleiden om een of ander idool na te jagen. 6 Proficiat! Je laat je door niemand of niets van de wijs brengen. Je doet gewoon je ding, en dat is ongelofelijk cool!
22/06/2019 14:51
11 TF-1.indd 11
22/06/2019 14:51
In Kosmopoliet ontdekken we de wereld in geuren en kleuren.
Wist je dat niet-confessionele zedenleer voortvloeit uit het vrijzinnig humanisme? We werpen een blik op deze eigenzinnige levensbeschouwing! Maar eerst … Niet-confessionele zedenleer? Niet-confessioneel: een moeilijk woord! Het betekent zoveel als 'niet-gelovig' of ‘niet-godsdienstig’. Zedenleer: leren over ‘zeden’, over moraal, over wat goed en slecht is. De fakkel is het symbool van het Belgische vrijzinnig humanisme. Het licht en de warmte van de fakkel symboliseren de zoektocht van de mens naar wijsheid en inzicht. De juichende figuurtjes staan voor de menselijke verbondenheid. ‘The Happy human’ is internationaal het symbool van het humanisme.
12 TF-1.indd 12
22/06/2019 14:51
Vrijzinnig humanisten zijn mensen die kritisch en logisch nadenken. Ze geloven niet zomaar wat je ze vertelt. Een eigen mening hebben en die op een respectvolle manier kunnen uiten, vinden ze heel belangrijk. Hoe kom je tot een goede eigen mening? - Door niet zomaar aan te nemen wat je hoort of leest - Door kritische vragen te stellen - Door op zoek te gaan naar (betrouwbare) informatie
Vrijzinnig humanisme is een levensbeschouwing, een manier om naar het leven te kijken en in het leven te staan. Het staat naast andere levensbeschouwingen en godsdiensten zoals het katholicisme, het protestantisme, de islam, het boeddhisme en het hindoeĂŻsme. Humanisme stelt de mens centraal. Vrijzinnig humanisten hebben een sterk vertrouwen in de wetenschap. Wetenschappers zijn mensen die grondig onderzoek doen. Ze zijn zeer kritisch voor zichzelf en voor elkaar. Zo komen ze tot goede inzichten, verwerven ze juiste kennis en doen ze nieuwe ontdekkingen.
13 TF-1.indd 13
22/06/2019 14:51
“ Het denken mag zich nooit onderwerpen, noch aan een dogma, noch aan een partij, noch aan een hartstocht, noch aan een belang, noch aan een vooroordeel, noch aan om het even wat, maar uitsluitend aan de feiten zelf, want zich onderwerpen betekent het einde van alle denken.” Henri Poincaré (1854-1912) Frans wiskundige en filosoof Een dogma = vastomlijnde, aan geen discussie meer onderhevige leerstelling.
Door goed na te denken en met elkaar in discussie te gaan, zijn vrijzinnig humanisten tot enkele belangrijke gemeenschappelijke waarden gekomen zoals vrijheid, gelijkwaardigheid, blijheid en solidariteit. VRIJHEID Vrijzinnig humanisten vinden het belangrijk dat mensen vrij zijn om na te denken. Mensen moeten zich een eigen mening kunnen vormen en ook eigen keuzes kunnen maken. Je wil toch zelf kiezen met wie je trouwt? Dat klinkt logisch, maar in sommige culturen is dit helaas niet zo. Daar kiezen je ouders met wie je trouwt. Vrijheid is niet zonder grenzen. Je bent niet vrij om andere mensen pijn te doen bijvoorbeeld. Een veelgehoorde leuze is: “Mijn vrijheid eindigt waar die van jou begint.” Je bent vrij om te doen wat je wil, zolang je er andere mensen geen schade mee berokkent.
GELIJKWAARDIGHEID Mensen zijn helemaal niet gelijk! Je hebt lange en korte mensen, dunne en dikke mensen, jonge en oude mensen… Maar mensen zijn wel gelijkwaardig. Ze zijn met andere woorden evenveel waard. Je bent bijvoorbeeld niet meer waard dan iemand anders omdat je een bepaalde huidskleur hebt. Of omdat je in een bepaalde familie geboren bent. Of omdat je een jongen of een meisje bent. Of omdat je goede punten op school haalt.
14 TF-1.indd 14
22/06/2019 14:51
Vier jij je feest vrijzinnige jeugd? Aan het einde van het basisonderwijs heb je al een heel traject afgelegd: van kind naar aanstormende volwassene en wereldburger met een eigen identiteit. Het feest vrijzinnige jeugd is hier de kroon op het werk: je bent klaar voor de overgang naar het middelbaar onderwijs, waar je stilaan belangrijke keuzes voor je toekomst moet maken. Een leuk en feestelijk evenement markeert dit scharniermoment. www.lentefeest.be/mijnfeestvrijzinnigejeugd
BLIJHEID
SOLIDARITEIT
Vrijzinnig humanisten vinden het belangrijk dat mensen gelukkig zijn. In het leven moet je proberen om zoveel mogelijk te lachen en plezier te maken. Het leven is al kort genoeg!
Niet alle mensen hebben evenveel geluk. Sommige mensen groeien bijvoorbeeld op in armoede. Daar hebben ze niet zelf voor gekozen. Vrijzinnig humanisten willen deze oneerlijkheid tegengaan. Ze proberen de kloof tussen rijk en arm kleiner te maken. Ze zijn solidair met elkaar.
15 TF-1.indd 15
22/06/2019 14:51
De kranten staan vol met berichten over milieuvervuiling en klimaatverandering. Maar hoe zit dat allemaal juist in elkaar? En wat kunnen we eraan doen? Max en Maggie gaan op zoek naar antwoorden op de uitdagingen van vandaag en morgen. Deze keer trekken de tieners naar de Noordzee. Max: Zon, zee, strand … Maggie: … en afval! Kijk eens hier, wat een rommel! Max: Ja, sommige mensen komen hier genieten, maar laten nadien al hun vuilnis slingeren. Maggie: Boe! En die arme man daar moet het maar opruimen. Max: Dag meneer! Wie bent u? Bill: Mijn naam is Bill, ik ben hier al van 6 uur ’s ochtends het strand aan het opruimen. Na een zonnig weekend ligt er tot wel 25000 kilo afval aan de Belgische kust! Dat is ongeveer het gewicht van 500 twaalfjarigen. Stel je maar eens voor!
De Professor: Omdat ze denken dat er wel iemand anders is die het gaat opruimen. Dat is natuurlijk niet echt respectvol. Overal zijn er mensen die opruimen en schoonmaken. In je eigen huis, op straat, in de parken, op de trein, aan de kust … Die mensen werken erg hard voor ieders comfort! Bovendien belandt veel van dat sluikafval ook in onze oceanen. Zet deze virtual reality brillen maar eens op. Max en Maggie reizen zo virtueel naar de Grote Oceaan. Ze komen terecht op een plek waar er hopen plastic ligt te drijven. Max: Ongelofelijk! Het ligt hier vol plastic! Maggie: Kijk daar, daar varen er mensen! Laten we ernaartoe gaan. Dag jongeman, wie bent u? Boyan: Hallo tieners! Mijn naam is Boyan Slat. Ik ben een Nederlands uitvinder. Max: Wat bent u hier aan het doen? Boyan: Ik probeer met deze machine de boel hier op te ruimen. Er ligt hier een heuse plastic soep!
Maggie: Zoveel!
Maggie: Maar … u bent nog zo jong!
Bill: Ja, soms zijn er te weinig afvalbakken dicht in de buurt. Maar dan nog, mensen moeten leren hun afval in dat geval mee te nemen. Ik doe dit als job, maar er zijn ook veel vrijwilligers die de stranden proberen proper te houden. Maar dat is allesbehalve een makkelijke klus!
Boyan: Haha, jonge mensen kunnen ook heel wat hoor. Op mijn 16de was ik aan het duiken in Griekenland toen ik me realiseerde dat ik meer plastic zakjes tegen kwam dan vissen. Waarom kunnen we dat niet schoonmaken dacht ik? Zo gezegd, zo gedaan.
Maggie: We moeten toch iets kunnen doen? Laten we naar De Professor gaan voor raad.
Ik bedacht een machine om het plastic op te ruimen. Nu, enkele jaren en veel onderzoek later, probeer ik met deze plasticvanger zoveel mogelijk afval uit de oceaan te halen.
Max en Maggie zoeken de strandcabine van De Professor op.
Max: Waarom is het eigenlijk slecht dat plastic in de zee ligt. Hier woont toch geen kat?
Max: Professor! Leg uw Nintendo Switch even opzij en kom eens kijken. Het strand ligt vol rommel!
Boyan: Neen, geen katten of het zouden zeekatten moeten zijn. Er zwemmen hier uiteraard ook vissen en andere zeedieren. Zij zien de zwevende stukken plastic als een lekker hapje. Maar dit ‘plasticsnoepje’ maakt hen enkel maar ziek. Jonge vogels die met die plastic
Max: Succes!
16
Maggie: Hoe komt het dat mensen hun afval gewoon laten rondslingeren?
De Professor: Oh ja, ik weet het … Naast een fervent gamer ben ik namelijk ook een gerenommeerd klimaat- en milieuwetenschapper.
TF-1.indd 16
22/06/2019 14:51
gevoed worden, verhongeren gewoon. En de plastic die in vissen terecht komt, belandt uiteindelijk ook op jouw bord. Maggie: Dankjewel om jouw coole machine te tonen.
Max en Maggie kruipen samen met De Professor in het voertuig. De Professor: Deze machine ruimt de stranden vliegensvlug op!
Boyan: Graag gedaan. En uiteraard is het goed om hier op te ruimen, maar nog veel belangrijker is ervoor te zorgen dat er geen plastic meer in de zee terechtkomt! Goed je afval sorteren en nooit afval laten rondslingeren is de boodschap.
Max: Cool! En waarvoor dient deze knop? Er staat precies een onderbroek op afgebeeld?
Max en Maggie zoeven terug naar De Professor. Ze vertellen over wat ze gezien hebben.
Eén van de armen schiet vooruit. Een man die net een verpakking chips op de grond gooide, voelt hoe zijn onderbroek naar boven wordt getrokken. Auw! Milieuvervuiling kan pijn doen ...
De Professor: Ik heb nog een verrassing voor jullie, ik heb in de strandcabine hiernaast een machine gebouwd. Geïnspireerd door de plasticvanger van Boyan … Hij is net klaar, en jullie mogen hem testen!
De Professor: Druk er maar eens op!
17 TF-1.indd 17
22/06/2019 14:51
Deze inktvis houdt dingen vast die iets met elkaar te maken hebben. EĂŠn ding echter niet. Weet jij welk ding en waarom?
Welke omschrijving past het beste bij ieder woord? A. Niet zijn ring maar... B. Aantrekkelijke troef C. Bloem die op tapijt groeit D. Iemand die de kust opjaagt E. Stok die de weg kwijt is
1. Lokaas 2. Haring 3. Verdwaalpaal 4. Matroos 5. Strandjutter
Welk woord staat hier geschreven?
-T
+
-VUI
Schrap de letters PLASTIC. Welk woord krijg je dan?
18 TF-1.indd 18
22/06/2019 14:51
Welke vis zie je het meest op deze pagina’s?
Zoek de schat!
Kan jij dit woord lezen?
Identiteit ar. r elka o o d ters de let ijg je dan? i o o G vis kr Welke
19 TF-1.indd 19
22/06/2019 14:51
LABO
De ultieme tips & tricks Het beste recept Wil je snel een mengsel maken? Meng dan gewoon een theelepel afwasmiddel met een lepel suiker in een groot glas warm water. Met onderstaand recept maak je de grootste en stevigste bellen. Je hebt er wel een beetje geduld voor nodig! • 4 glazen (800 ml) warm water • 50 gram suiker • 1 half glas (100 ml) afwasmiddel • 2 theelepels glycerine (vind je in de apotheek of in een winkel met verzorgingsproducten) Meng het suiker met het warme water en roer goed door totdat alle suiker is opgelost. Voeg daarna het afwasmiddel en de glycerine toe en roer voorzichtig (het moet niet te veel schuimen) totdat alles gemengd is. Laat dit mengsel enkele uren staan en probeer het dan uit. Het kan zijn dat je bellen te zwaar zijn en daardoor te snel naar de grond zakken. Voeg dan wat water toe en probeer opnieuw, net zo lang tot de bellen licht genoeg zijn.
20 TF-1.indd 20
22/06/2019 14:51
Proefjes Wat heb je nodig voor deze proefjes? • Zeepwatermengel • Plat bord • Trechter • Rietje • Zaklamp
Grote bellen blazen 1. Brouw je zeepwatermengsel 2. Vul een plat bord met een dun laagje zeepwater 3. Dop de grote opening van de trechter in het zeepwater 4. Blaas nu je superbel!
Uitleg
Een bel in een bel 1. Brouw je zeepwatermengsel 2. Vul een plat bord met een dun laagje zeepwater 3. Blaas met een rietje in het mengsel tot er een zeepbel ontstaat 4. Dop het rietje in je zeepwatermengsel. Prik door de zeepbel en blaas er een nieuwe bel in.
Je kunt met een nat rietje door een zeepbel prikken, omdat er een dun laagje zeepsop aan het rietje zit. Dit laagje zorgt ervoor dat de zeepbel niet stuk gaat, maar helemaal tegen het rietje aanzit. En zolang de zeepbellen niet tegen elkaar aankomen, kun je meerdere zeepbellen in elkaar blazen.
Bellen in het donker Blaas eens enkele bellen in een donkere kamer en schijn er met een zaklamp in. Je ontdekt hoeveel verschillende kleuren er in een gewone straal licht zitten!
21 TF-1.indd 21
22/06/2019 14:51
Villa Neptune Hans Vanacker Illustraties door Richard Verschraagen Tuur woont met zijn familie in een prachtige oude villa aan zee. Tuur is dol op het huis en op de speelruimte eromheen, want aan zee kun je echt lekker voetballen met je vrienden. Thuis hangt een vreemde spanning. Tuur merkt dat zijn moeder nerveus en verdrietig is en zijn vader is kortaf. Hij wordt helemaal ongerust als blijkt dat een lepe man interesse heeft om zijn huis, zijn thuis te kopen. Wat is er aan de hand? Tuur zoekt het uit. Een verhaal over hoe een warm nest plots in een mijnenveld kan veranderen en hoe iedereen zijn best moet doen om eruit te raken.
De inktvis kan met alle dingen schrijven, behalve met de telescoop.
A-2, B-1, C-4, D-5, E-3
Vis 2
Identiteit
Angst
22 TF-1.indd 22
Drinkwater
22/06/2019 14:51
ken jij Hujo?
kritische Levensbeschouwelijke
wetenschappelijke
ACTIVITEITEN WWW.HUJO.BE
SESAM OPEN-IT
WETIKAMP
Zeven sessies waarin tieners op hun eigen tempo en onder leiding van een pofessional leren werken met en aan open source software.
Tijdens het Wetikamp ontdekken we aan de hand van bruisende proefjes de boeiende wereld van wetenschap en technologie.
Waar?
Waar?
Wanneer?
Wanneer?
Mechelen 10 - 15 jaar
Busleyden Atheneum Campus Pitzemburg Bruul 1 - 2800 Mechelen
08/09, 22/09, 06/10, 20/10, 10/11, 24/11, 30/11
Oost-Vl. 9 - 12 jaar
GO! Atheneum Herzele GO! Basisschool De Trampoline De Tramzate 9 - 9550 Herzele
Van 28/10 tot 31/10 Let op: dit is een kamp zonder overnachting.
(enkel de laatste sessie op 30/11 is een zaterdagvoormiddag i.p.v een zondagvoormiddag)
TF-1.indd 23
22/06/2019 14:51
Wij zijn er voor jou! Bij deMens.nu staat de mens centraal. Mensen hebben mensen nodig. En mensen willen verbonden zijn met elkaar. Daarom vind je overal in Vlaanderen en Brussel een huisvandeMens in je buurt. In een huisvandeMens kan je terecht voor: Informatie Bij ons vind je informatie over levensbeschouwelijke onderwerpen, over het vrijzinnig humanisme en zijn waarden, en over ethische en maatschappelijke thema’s zoals euthanasie, abortus, mensenrechten … Vrijzinnig humanistische plechtigheden Wil je graag stilstaan bij een belangrijke gebeurtenis in je leven? Wij helpen je bij de organisatie van een vrijzinnig humanistische plechtigheid bij een geboorte, een huwelijk of relatieviering, een overlijden of afscheid … Gesprekken Bij ons kan je terecht voor gesprekken omtrent levensvragen en zelfbeschikking, levensbeschouwing en zingeving. Waardig levenseinde Wij bieden informatie over euthanasie, patiëntenrechten, palliatieve zorg … en helpen je met het opstellen van een wilsverklaring. Gemeenschapsvorming Een huisvandeMens werkt als vrijzinnig humanistische draaischijf en geeft ondersteuning aan onze lidverenigingen. In een huisvandeMens vind je informatie over initiatieven en activiteiten van de lokale vrijzinnig humanistische verenigingen en ontmoetingscentra. Vrijwilligerswerk Heb je zin om het vrijzinnig humanistische netwerk te versterken? Vrijwilligers zijn bij ons meer dan welkom. Wij zorgen voor begeleiding en geven je alle kansen. Zo kan je onder meer plechtigheden verzorgen of meewerken aan gemeenschapsvormende activiteiten. De huizenvandeMens zijn een initiatief van deMens.nu
Unie Vrijzinnige Verenigingen vzw
deMens.nu vertegenwoordigt Nederlandstalige vrijzinnig humanistische verenigingen in Vlaanderen en Brussel
deMens.nu Magazine Zoomt in op mensen en maatschappelijke tendensen vanuit een vrijzinnig humanistisch perspectief. Verschijnt viermaal per jaar. Gratis proefnummer of gratis abonnement? Mail naar info@deMens.nu Of schrijf naar deMens.nu-UVV vzw Brand Whitlocklaan 87 bus 9 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe Of telefoneer naar 02 735 81 92
Bezoek ons op www.deMens.nu facebook.com/deMens.nu
TF-1.indd 24
22/06/2019 14:51