Metabolisme van Antwerpen - Stad van Stromen
Energietransitie / Warmte
60
Waarom ... is de opgave relevant voor Antwerpen?
Energietransitie zal noodzakelijk zijn, en zal een aanpassing van de infrastructuur vergen Vanaf 2024 beperkt Nederland zijn gas uitvoer richting België. Vanaf 2030 wordt de kraan definitief dicht gedraaid. België zal zich snel moeten aanpassen aan deze situatie, schrijft ENTSOG in zijn nieuwe rapport over de Europese gasmarkt. Als dat niet gebeurt, zullen er al vanaf 2024 bevoorradingsproblemen ontstaan. Een derde van al het aardgas dat in België wordt gebruikt komt uit Nederland.11 Het Nederlandse gas vervangen door aardgas uit andere landen is niet vanzelfsprekend: het Nederlandse gas heeft een speciale samenstelling (laagcalorisch), waardoor in het geval dat er hoogcalorisch gas door de netten zou worden gestuurd, er zowel op netwerk –als gebouwniveau aanpassingen zullen moeten worden gemaakt aan de infrastructuur. Aardgas is echter net zoals aardolie een fossiele brandstof. Op dit moment wordt de bestaande infrastructuur aangepast zodat het kan worden ingezet voor de verdeling van hoogcalorisch gas. Met het oog op de verduurzaming van het energiesysteem zou het echter een waardevollere piste kunnen betekenen om dezelfde middelen te investeren in het uitbouwen van het netwerk voor alternatieve (duurzame) energiebronnen. Dit zal niet alleen aanpassingen aan grootschalige infrastructuur vergen, maar ook aan de gebouwinfrastructuur: uit de stadsmonitor12
bleek dat in 2014 Antwerpen samen met Oostende van alle centrumsteden het laagste aandeel energiezuinige woningen telde (46%). Meer dan 30% van de woningen in Antwerpen had geen (goed) geïsoleerd dak (Martens, 2016). Één van de opties is het uitbouwen van een all-electric scenario We dienen met andere woorden na te denken waar we met ons energieverbruik naartoe willen en hoe dat eruit zal zien in de toekomst. We moeten ons de vraag durven stellen welke bronnen we niet meer willen ondersteunen en op welke technologieën we wel willen inzetten. Afhankelijk van de gekozen energiebron zal men een nieuwe set aan ruimtelijke randvoorwaarden creëren. Wanneer we spreken over duurzame energie gaat het meestal over elektriciteit uit wind en zon. Deze optie is echter niet overal mogelijk of gewenst. Uit de verbruiksgegevens van warmte en energie blijkt bovendien dat de warmtevraag het grootste deel van het energetisch eindverbruik op zich neemt. Bij het herdenken van het energiesysteem dienen warmtenetwerken zich dan ook aan als interessante ontwikkelingsrichting. Vanuit het perspectief van het stedelijk ontwerp verkennen we binnen dit projectdossier de ruimtelijke opgaves voor de uitbouw van een warmtenetwerk Warmtenetten zijn tot nog toe weinig
11. https://www. demorgen.be/binnenland/ gastekort-dreigt-in-belgieb0e8bd49/ (geraadpleegd op maandag 23 oktober 2017)
12. www. stadsmonitor.be