18 extra.gliwice WRZESIEŃ 2016 #GRUBA TEKTURA 2 1
3
4
5
Najlepsze współczesne gliwickie realizacje architektoniczne Mówi się, że dobra architektura zawsze obroni się sama. Jakub Kowalski z Grubej Tektury wybrał i opisał pięć najlepszych współczesnych gliwickich realizacji. Czym kierował się autor wskazując akurat te budynki? To jego słodka tajemnica. Wydaje się jednak, że zaważyła wiedza o architekturze i smak pasjonata. Najciekawszy i zarazem najbardziej niedoceniany przykład architektury współczesnej na terenie naszego miasta to Palmiarnia [1] Obiekt składa się z 7 pawilonów przypominających swoją formą kryształy. W każdym z nich zamknięto fragmenty rożnych środowisk przyrodniczych dzięki zastosowaniu przestrzennych kratownic o dużej rozpiętości. Lekka stalowa konstrukcja w połączeniu z półprzezroczystymi panelam i tworzy wyjątkowe efekty świetlne o każdej porze dnia. Oglądając budynek Palmiarni bardzo szybko na myśl przychodzą skojarzenia z paryskim Centrum Pompidou lub Muzeum Śląskim w Katowicach. [2] Kościół Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła to obiekt symboliczny, nie tylko ze względu na pełnioną przez siebie funkcję, ale też z powodu daty powstania. Budowana przez dekadę świątynia ostatecznie zamyka okres rozwoju modernizmu w architekturze Gliwic. W formie budynku odnajdujemy nawiązania do zabudowań klasztornych z wcześniejszych epok – jak chociażby ustawione na planie kwadratu ascetyczne ceglane mury kompleksu otaczające wewnętrzny dziedziniec. Estetyka tego ogromnego kościoła świetnie łączy ze sobą podniosłość miejsca z zakonnym spokojem.
[3] Lofty w Spichlerzu to jedna z pierwszych polskich inwestycji mających na celu przywrócenie życia zdewastowanym obiektom przemysłowym. Jest również najczęściej komentowaną w kraju i za granicą gliwicką realizacją. Przebudowę docenia się za utrzymanie industrialnego charakteru budynku i wzbogacenie go o równie surowy współczesny element w postaci klatek schodowych pokrytych rdzewiejącą stalą cortenowską. Ich architektura jest w całości podporządkowana śląskim wzorcom przemysłowym. Świadczy o tym sposób zabudowania czerpni powietrza wewnątrz prostopadłościennych brył oraz wykorzystanie wytrzymałego szkła profilowego. [4] Pływalnia Olimpijczyk czyli “beton i szkło”, najpowszechniejsze określenie architektury współczesnej, wypowiadane jest często w prześmiewczym tonie. W przypadku największego gliwickiego basenu oszczędne gospodarowanie środkami wyrazu jest jednak oznaką elegancji. Estetyką budynku rządzi umiar – niczego nie jest tu za dużo. Szerokie okna pozwalają przypadkowym przechodniom na obserwację zmagań pływaków, a jednocześnie nie wiążą się z nadmiernym nasłonecznianiem wnętrza. Ochronę przed światłem zapewnia nowoczesna biżuteria w postaci poziomych żalu-
zji. Skromnie udekorowany basen na Kąpielisku Leśnym nie wywołuje głębokich odczuć, ale nie budzi też kontrowersji. Dzięki temu, jak żaden inny obiekt sportowy w Gliwicach, zasługuje na krótki i treściwy komentarz: schludny. [5] Transatlantyk. Od wieków najbardziej wyeksponowanymi miejscami w gęsto zabudowanej tkance miejskiej były zbiegi ulic. To dlatego przy gliwickich skrzyżowaniach oglądamy dziś wyróżniające się na tle sąsiedztwa kamienice, które niejednokrotnie powiększone są optycznie wieżyczkami. Nowa plomba na rogu ul. Mikołowskiej i ul. Wrocławskiej również góruje nad otoczeniem, jednak wykusze na jej skrzydłach kontynuują wysokość pierzei tworzonej przez pozostałe budynki tej części Śródmieścia. Dynamiczna forma uzyskana poprzez zastosowanie poziomych podziałów oraz elementy architektury okrętowej (jak okrągłe okna i nitowane słupy) nawiązują do fascynacji liniowcami oceanicznymi w latach ’20 XX wieku. Na uwagę zasługuje cały proces uzupełniania pierzei ul. Mikołowskiej, który zapoczątkowany został jeszcze w latach ’80 poprzez budowę postmodernistycznych kamienic. fotografie: Gruba Tektura