Ufukların Sultanı

Hıristiyan Kralı (Prester John) beklemekteydi.6 Soru şuydu: Aranan Hıristiyan kral Fatih olabilir 1 44 I ufukların sultanı / fatih sultan mehmed miydi acaba? (17. yüzyılda "Doğu'nun Kralı" beklentisi, kendisine yeni bir kutup arayacak ve bu defa Kudüs'te Mesihliğini ilan eden Yahudi hahamı Sabetay Sevi'ye yönelecekti.7) Anlaşılan, Papa bu mektubuyla 'Yoksa gizlice Hıristiyan oldu da haberimiz mi yok' fikrinin dayanılmaz cazibesine kapılmış, Fatih'e umutsuzca bir yoklama çekiyordu.

Göklerin mesajı 1473 yılında Avrupa semalarına bakanlar, Jüpiter ve Satürn 'yıldızları’nın birleştiğini gördüler hayretle. Göklerin bu mesajının sırrını çözebilmek için ibrani bilgelerinin kapısını çaldıklarında aldıkları cevap, "ölüm" oldu. Dehşet içinde kalan italyan hümanistleri, ibranî bilgesinin kapısından öyle bir hışımla çıkmışlardı ki, bilgenin "ve diriliş" dediğini duymamışlardı bile.

Ama kimin için ölüm ve kimin için dirilişti? Burası tam olarak belli değildi.

Bu tarihten tam 7 yıl sonra Fatih'in Arnavutluk'taki Avlonya limanından Gedik Ahmed Paşa komutasında sefere çıkardığı 100 parçalık bir donanma, italyan çizmesinin topuğuna tırmanıyor, Otranto'yu bir "köprübaşı" olarak Osmanlı vatanına katıyor ve Apulya kalesine tam 1,5 yıl yetecek kadar silah depoluyordu. Bu sırada 'Ebedî Şehir' (Eternal City) olma iddiasındaki Roma, yüzyıllardır şahit olmadığı bir sessizliğe bürünmüştü. Papa’nın emin bir yere kaçmak için gemileri limanda hazır beklettiği haberi bir rüzgâr gibi esiyordu Roma sokaklarında. Rivayetler arasında Türklerin elinin ulaşamayacağı bir yer aradığı da vardı.8 Fatih'in nihai amacı, bir yandan fatih bu, meçhull 145 Bosna ve Hırvatistan üzerinden karadan, öbür yandan da Otranto üzerinden denizden Roma'ya sıkıştırdığı Venedik güçlerini kesin sonuç alacağı bir meydan savaşında imha etmek ve Roma'yı ele geçirmekti.9 Papa’nın Hıristiyan olmasını teklif ettiği bu genç Sultan, mektuba seferleriyle cevap veriyor ve "Hıristiyanlığın efendisi" olmaya geliyordu. Ama bir farkla. Henüz genç bir hümanist iken İstanbul'un "barbarlar"ın eline düşmesinin "Homer'in ikinci ölümü" olacağını yazan Papa'ya inat, Fatih Sultan Mehmed, bu sırada elinde Ho-meros'un îlyada destanını tutuyordu.

Tabiatıyla Doğu'da bu iki yıldızın, Satürn ve Jüpiter'in birleşmesinin biraz farklı yorumlandığını bilmiyordu Roma'daki ruhaniler. Özellikle Çin mitolojisinde bu iki gezegenin gökte buluşması, Doğu ile Merkez'in birleşmesine yoruluyor, Doğu'nun dünyanın merkezi olacağına hamlediliyordu.10 Bir başka deyişle, İstanbul'un fethinin anlamı göğe yazılıyordu. Velhasıl İstanbul, yüzyıllardır çarpık duran dünya eksenini yerine oturtmakla görevliydi. Yeni misyonu buydu. Doğu'yu merkeze alan ve her ikisini de kucaklayıp üstüne çıkacak bir hamle olacaktı bu. Yüzyıllar öncesinden müjdelenen fethin anlamının, dört duvarın içine sıkışıp kalmış bir şehre güç kullanarak (kahren) girmekten ibaret olamayacağım en iyi bilenlerden birisi, kuşkusuz ki, Papa’nın mektubuna gülüp geçen genç hükümdarın ta kendisiydi.

Biliyoruz ki, Fatih bu tekliflere daha İstanbul'un fethinden bir yıl sonrasından başlayarak sürekli muhatap olmuştu. Özellikle Francesko Filelfo'nun Milano'dan gönderdiği 15 Mart 1454 tarihli mektubu ve medhiyesindeki 1 46 |ufukların sultanı / fatih sultan mehmed mısraları aynı hoşgörüyle okumuş olmalıdır ki, onun ricasını kırmayarak esir düşen kaynanasını ve iki baldızını serbest bıraktırmıştı. Filelfo mektubuna iliştirdiği medhiyesinde şunları yazıyordu Fatih'e: Ey Emîr, fiilen şöhretini artırmak Senin elindedir.

Ey Mehmet, Allah ve peder olan Hazret-i İsa Büyük Allah'ın oğlu, senin gibi büyük Bir Padişaha dininin gözünü ihsan eylesin Zira o zaman bütün dünyanın Padişahı olacaksın.11