15 minute read
nie tylko dla górnictWa ale dla Wszystkich
technologii wodorowych w zakresie procesów metalurgicznych oraz w aspekcie wytwarzania wodoru.
Jaka jest międzynarodowa pozycja gliwickiego Instytutu w układzie placówek naukowych o podobnym charakterze?
Advertisement
Instytut jest jednostką badawczą cenioną za granicą, zapraszaną do realizacji wspólnych projektów. Mamy udział w projektach międzynarodowych finansowanych z budżetu UE, sprawowanie funkcji lidera tych projektów, udział w sieci badawczej organizowanej przez General Electric skupiającej jednostki badawcze związane z przemysłem lotniczym z całej Europy. Realizujemy wieloletnie projekty z ArcelorMittal Maizieres Research & Development Francja oraz wieloletnie projekty z Swiss Steel Szwajcaria. Współpracujemy z Lowy Institute, Leigh University, Bethlehem, Pennsylvania (USA) w zakresie działalności badawczej i edukacyjnej we wszystkich dziedzinach wiedzy będących przedmiotem zainteresowania stron. Od chwili wejścia Polski do struktur Unii Europejskiej Instytut jest obecny w europejskiej przestrzeni badawczej. W szerokiej międzynarodowej współpracy pozyskał kilkanaście wieloletnich projektów badawczych finansowanych ze środków Funduszu Badawczego Węgla i Stali (RFCS) oraz Komisji Europejskiej. Instytut aktywnie uczestniczy w pracach Europejskiej Platformy Technologicznej Stali (ESTEP). W minionym roku zastępca dyrektora Instytutu dr hab. inż. Wojciech Szulc został wybrany na jednego z trzech Wiceprezydentów Europejskiej Platformy Technologicznej Stali ESTEP. Jeden z pracowników Instytutu jest członkiem Grupy Doradczej ds. Stali (Steel Advisory Group) w Funduszu Badawczym Węgla i Stali (RFCS), a kilku kolejnych naukowców jest recenzentami wniosków o finansowanie prac z tego funduszu.
Proszę przyjąć gratulacje w związku z nominacją profesorską, którą w styczniu br. nadał prezydent RP Andrzej Duda. Tytuł profesora nauk inżynieryjno-technicznych w dyscyplinie inżynieria materiałowa to brzmi dumnie. Bardzo dziękuję za gratulacje. Prawdą jest, że nominacja profesorska jest nie tylko uhonorowaniem osiągnięć naukowych, ale również wdrożeniowych, organizacyjnych jak i szerokiej współpracy z otoczeniem gospodarczym. Jest to ogromny zaszczyt i satysfakcja, ale również kolejne zobowiązanie do realizacji wysokiej jakości oferowanych rozwiązań w obszarze nauki i przemysłu.
giPh: nie tyko dla górnictWa, ale dla Wszystkich
filharmonia śląska W katoWicach – 7 marca 2022 > W roku jubileuszu 30–lecia działalnościgórniczej izby PrzemysłoWo-handloWej (giph) odbył się koncert rocznicowy. Gospodarzem wydarzenia był prezes Zarządu giph janusz olszoWski. Gościem specjalnym koncertu był vladimír budinský – prezydent euRacoal.
W czasie gali GIP odbyło się wręczenie odznaczeń, stopni górniczych i nagród konkursowych. janusz olszoWski otrzymał odznakę honorową »Zasłużony dla bezpieczeństwa w górnictwie« nadaną przez Wyższy Urząd Górniczy (WUG). Odznakę wręczyli prezes WUG adam mirek i wiceprezes WUG krzysztof król.
Podczas uroczystości zostały wręczone nagrody w konkursie »górniczy sukces roku«. Tegorocznych laureatów przedstawił członek kapituły Prof. Piotr czaja. Nagrody wręczyli janusz olszoWski i podsekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych, pełnomocnik rządu ds. transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego Piotr Pyzik. Nagrodę w kategorii »Osobowość« otrzymał prezes Zarządu LW Bogdanka SA artur Wasil.
Statuetkę w kategorii »Innowacyjność« otrzymała technologia wytwarzania lodu binarnego jako czynnika zwiększającego moc klimatyzacji centralnejlW bogdanka sa– patrz. opis na str. 42–44. Kapituła postanowiła wyróżnić w tej kategorii Portal szkoleniowo-rozwojowy połączony z aplikacją CMS (Polska gruPa górnicza sa) oraz Innowacyjne rozwiązania techniczne zastosowane w górniczym wyciągu szybowym szybu Janina VI podnoszące efektywność i bezpieczeństwo pracy (tauron Wydobycie).
W kategorii »Ekologia« wyróżniono głóWny instytut górnictWa (BioCargo – urządzenie do analizy stanu fizjologicznego osadu czynnego i toksyczności ścieków oraz transportu środowiskowych próbek biologicznych) i tauron Wydobycie (koncepcja wykonania eksperymentalnej pokrywy rekultywacyjnej fragmentu hałdy z wykorzystaniem materiałów i odpadów oraz budowy poligonu doświadczalnego w ZG »Janina« w Libiążu – w ramach projektu RecoVeRy).
Jubileusz GIPH uświetnił występ Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Śląskiej pod dyrekcją Sławomira Chrzanowskiego – dyrektora naczelnego i artystycznego Filharmonii Zabrzańskiej z udziałem solistów Iwony Sochy i Adama Sobierajskiego. Uczestnicy koncertu mieli okazję wesprzeć działalność Fundacji Rodzin Górniczych. K
tadeusz Wrzaszczyk (lubelski Węgiel bogdanka sa), łukasz mika (Wydział energetyki i PaliW agh krakóW), damian lach ryszard Płoneczka (dPmtech sP. z o.o. rybnik)
duże WyzWanie. Lubelski Węgiel „Bogdanka” SA jest jednym z liderów na rynku producentów węgla kamiennego w Polsce. Przedsiębiorstwo wyróżnia się pod względem osiąganych wyników finansowych, poziomu wydobycia węgla kamiennego, a także w zakresie innowacyjnych inwestycji związanych z wydobyciem i pozyskaniem nowych złóż węgla, które gwarantują ciągłość jego wydobycia. W nowych rejonach wydobywczych drążone są wyrobiska i rozbudowywana infrastruktura wydobywcza pod ziemią. Z czasem następuje znaczne oddalenie się obszarów wydobywczych od szybów, a co za tym idzie, do wydłużenia się rurociągów transportujących wodę lodową do chłodnic w układzie klimatyzacji centralnej. Pomimo izolacji termicznej, wydłużanie rurociągów transportujących wodę lodową powoduje coraz większe straty ciśnienia, które są powodem coraz wyższych kosztów transportu wody i wzrostu ciśnienia wody w rurociągach oraz straty cieplne, które skutkują wzrostem temperatury wody lodowej dostarczanej do chłodnic w obszarach wydobywczych. Jeżeli temperatura wody lodowej na wejściu do chłodnic jest wyższa, niż zakładana w katalogach technicznych temperatura nominalna, spada wydajność chłodnic powietrza i coraz trudniej osiągać wymaganą temperaturę powietrza w miejscu wydobycia. Zgodnie z obowiązującymi przepisami przy temperaturze powietrza powyżej 27oC czas pracy w przodkach i wyrobiskach ścianowych jest skrócony. A przy temperaturze powietrza powyżej 33oC zostaje zatrzymana w tych rejonach eksploatacja. Ta wysoka temperatura powietrza jest głównym czynnikiem wpływającym na komfort pracy górników oraz wpływa na wzrost kosztów wydobycia węgla. Aby była możliwa dalsza bezpieczna i efektywna eksploatacja pokładów węgla w takich rejonach z reguły niezbędne jest wdrożenie pewnych rozwiązań inwestycyjnych w zakresie rozbudowy infrastruktury układu klimatyzacji pod ziemią i na powierzchni.
Takie wyzwanie stało jeszcze nie tak dawno przed Spółką, która prowadzi obecnie intensywne prace wydobywcze na polu Stefanów, gdzie przekazano do eksploatacji pokład 391, w polu VIII. Udostępniono tam najdłuższy wybieg w całej historii Bogdanki i jeden z najdłuższych tego typu wybiegów na świecie, którego długość wyniosła ok. 7 240 m. Jest to obecnie najgłębiej zalegający pokład spośród czterech pokładów położonych w obszarze górniczym Puchaczów V, na jakie kopalnia posiada już koncesje wydobywcze. Udostępnienie do eksploatacji tak dużego pokładu wiązało się z koniecznością zapewnienia dodatkowej ilości chłodu dla istniejącego systemu centralnej klimatyzacji kopalni, który musi być transportowany na znaczną odległość. W przyszłości należy się liczyć z dalszym wzrostem zapotrzebowania na chłodzenie wyrobisk kopalni
w wyniku zwiększenia koncentracji wydobycia oraz schodzenia z eksploatacją nowych pokładów na głębsze poziomy. Spółka musiała więc zmierzyć się z problemem transportu dodatkowego „chłodu” zwłaszcza w nowe rejony wydobywcze kopalni. jest Problem, jest i rozWiązanie… Przed rozbudową układ centralnej klimatyzacji kopalni oparty był na wytwarzaniu na powierzchni wody lodowej o temperaturze około 1,5oC i jej przesyłaniu siecią rurociągów do chłodnic powietrza w rejonach eksploatacyjnych. Schłodzona w Powierzchniowej Stacji Klimatyzacyjnej (PSK) woda, w ilości około 264 m3/h, przepływa przez izolowane rurociągi szybowe i dalej przez Trójkomorową Śluzę Ciśnieniową (PES) w kierunku chłodnic przodkowych i ścianowych. Rurociąg powrotny przesyła wodę o temperaturze około 20oC z powrotem przez PES oraz powrotnym rurociągiem szybowym do PSK. W PSK woda powrotna jest znowu schładzana do temperatury około 1,5oC za pomocą urządzeń chłodniczych z otwartymi wieżami chłodniczymi i ponownie (w zamkniętym obiegu) przesłana poprzez PES do dołowych odbiorników chłodu na poz. 990 m. Moc chłodnicza tego systemu klimatyzacyjnego wynosiła ok. 6 MW (liczona na powierzchni). Aby zwiększyć wydajność istniejącego systemu klimatyzacji kopalni, wykorzystującego wodę lodową, należałoby rys. 1. ProjektoWy Widok z góry na WyPosażenie znacznie zwiększyć strumień noWej hali maszyn przepływu wody lodowej w rurociągach. Dotychczas był to jedyny stosowany sposób zwiększający moc chłodniczą instalacji centralnej. Niestety, aby można było to zrobić, należałoby nie tylko rozbudować PSK, ale także wymienić rurociągi wodne pionowe i poziome na większe (większość rurociągów nie jest przystosowana do wyższego ciśnienia pracy związanego ze wzrostem strumienia przepływającej wody lodowej) oraz rozbudować podajnik trójkomorowy (PES) wraz z układami pompowymi (i ewentualnym powiększeniem wyrobiska). Z uwagi na fakt, że klimatyzacja centralna obejmuje swoim działaniem cały rejon, takie rozwiązanie wymagałoby czasowego ograniczenia lub nawet wstrzymania wydobycia węgla i byłoby bardzo kosztowne. Alternatywnym rozwiązaniem może być budowa całkowicie nowego szybu z infrastrukturą, nowej PSK oraz zabudowa nowych rurociągów pionowych i poziomych oraz nowego PES. Takie rozwiązanie nie wymaga wstrzymania wydobycia, ale jest z kolei czasochłonne i również bardzo kosztowe. Należało zatem zastanowić się nad innymi rozwiązaniami problemu zwiększenia możliwości transportu chłodu z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury. Rozważano zatem możliwość dochładzania wody lodowej w rurociągu wtórnym za pomocą urządzeń sprężarkowych. Niestety skutkiem ubocznym produkcji „chłodu” w tych urządzeniach jest zawsze produkcja
ciepła (i to większej ilości), które trzeba z tych urządzeń odebrać. Każdy dodatkowy kW chłodu wyprodukowany w urządzeniach chłodniczych na dole, generuje kW dodatkowego ciepła na dole, który jeszcze bardziej pogarsza warunki klimatyczne. Ta zależność miała jednoznaczny wpływ na rozwój klimatyzacji kopalń – z chłodzenia lokalnego, klimatyzacji dołowej grupowej aż do klimatyzacji centralnej z urządzeniami chłodniczymi na powierzchni. Ciepło z dodatkowych dołowych urządzeń chłodniczych może być przekazane do powietrza w kopalni, ale wtedy opłacalność tego rozwiązania jest bardzo niska (niskie COP) albo może być też przekazane do wody powrotnej z układu klimatyzacji kopalni. Przekazanie tego nadmiarowego ciepła do wody powrotnej wiąże się z podniesieniem jej temperatury i koniecznością jej dodatkowego obniżenia w PSK (konieczność rozbudowy). Czyli końcowym efektem jest i tak konieczność rozbudowy PSK. Niestety takie rozwiązanie powoduje konieczność dwukrotnego pokrycia kosztów wytworzenia chłodu w stosunku do innych metod! Pierwszy raz koszty występują przy dochładzaniu lokalnym wody lodowej zasilającej w rurociągu dołowym, a drugi raz przy schładzaniu wody powrotnej (do której przekazano ciepło nadmiarowe) w PSK. Takie rozwiązanie z powodów ekonomicznych nie nadaje się więc do stosowania w układzie centralnym i może być stosowane tylko lokalnie, w małej skali mocy i tylko w sytuacji awaryjnej krótkoterminowo, gdy nie da się zastosować innych rozwiązań.
W końcu rozważano też możliwość wykorzystania lodu wodnego lub śniegu, który w połączeniu z wodą lodową o obniżonej temperaturze byłby czynnikiem transportującym „chłód”. Po analizie odrzucono rozwiązanie stosowane w kopalniach w Afryce i Chinach, polegające na dostarczaniu śniegu grawitacyjnie otwartym rurociągiem spustowym bezpośrednio do otwartych zbiorników (podziemne stawy) ze względu na konieczność budowy dużych wentylowanych komór na zbiorniki wodne. Ponadto, rozwiązanie to nie nadaje się do kopalni węgla również ze względu na problemy ze wzrastającą wilgotnością powietrza pod ziemią oraz zanieczyszczeniem wody w tych otwartych zbiornikach (chodnikach pojemnościowych). Dodatkowo, dostarczany do tych zbiorników śnieg topi się w nich, a do rurociągu dołowego zasysana jest woda o temperaturze około 2-3oC, czyli w zasadzie o takiej samej temperaturze jak za podajnikiem PES. Opierając się jednak na wiedzy i doświadczeniu polskich naukowców, z ponad dwudziestoletnią obecnie praktyką w zakresie zawiesiny lodowej, Spółka postanowiła rozważyć możliwość zastosowania tego chłodziwa, zamiast wody lodowej, w układzie klimatyzacji kopalni. Koncepcję możliwości wykorzystania zawiesiny lodowej w kopalni LW Bogdanka wykonali w 2018 r. naukowcy z Politechniki
Krakowskiej, a po podjęciu przez Zarząd LW „Bogdanka” SA decyzji o rozpoczęciu inwestycji szczegółowy projekt wykonawczy systemu został wykonany przez firmę DPMtech przy współpracy pracowników AGH w Krakowie. Generalnym Wykonawcą inwestycji wraz z projektem została firma DPMtech Sp. z o.o. z Rybnika. W układzie należało zaprojektować dodatkowo systemy zabezpieczające i regulacyjne. W wyniku tej inwestycji powstał pierwszy w Polsce i na Świecie system chłodzenia powietrza w kopalni wykorzystujący zawiesinę lodową płynącą w rurociągu ciśnieniowym. Aby ułatwić realizację kontraktu i ograniczyć jego koszty (uniknięcie czasochłonnych poprawek) cały budynek nowej hali maszynowej systemu, wraz z jej wyposażeniem, został zaprojektowany w modelu 3D. Wszystkie elementy nowego układu produkującego zawiesinę lodową są zlokalizowane w nowej hali maszynowej (rys. 1), która jest położona tuż przy starej PSK. Zaproponowane rozwiązanie, wykorzystujące zawiesinę lodową, pozwala na znaczne zwiększenie możliwości transportu „chłodu” w układzie klimatyzacji centralnej kopalni bez konieczności rozbudowania istniejącej infrastruktury czyli bez zwiękrys. 2. generator PróżnioWy vim850 - Widok szenia średnicy rurociągów obie-
ProjektoWy (Po leWej) i rzeczyWisty (Po PraWej) gu pierwotnego oraz wtórnego. Modernizacja systemu klimatyzacji kopalni w Bogdance pole Stefanów spowodowała wzrost mocy chłodniczej układu do 9,1 MW (bez uwzględnienia akumulacji „chłodu” w drobinkach śniegu). Obniżono też temperaturę mieszaniny na wlocie do rurociągów szybowych z 1,5oC do 0oC. W rejonach chłodnic, uzyskano obniżenie temperaturys. 3. koncentrator - Widok ProjektoWy (Po leWej) ry medium z 8÷120oC do 0÷20oC. i rzeczyWisty (Po PraWej) Co bardzo istotne, budowa instalacji klimatyzacji nie wpłynęła na pracę istniejącej instalacji klimatyzacji w czasie modernizacji. Budowa nowej instalacji była prowadzona równolegle z pracą istniejącego układu klimatyzacji bez koniecznych wielomiesięcznych postojów i długiego wyłączania instalacji (jakby to miało miejsce w przypadku konwencjonalnej rozbudowy opartej o wyrys. 4. mieszalnik - Widok ProjektoWy (Po leWej) mianę rurociągów). Co więcej, i rzeczyWisty (Po PraWej) układ nawet po przebudowie umożliwia automatyczne lub ręczne przełączenie w tryb pracy sprzed przebudowy. Główną częścią rozbudowy systemu klimatyzacyjnego kopalni jest układ do produkcji drobinek śniegu, który w całości został zlokalizowany na powierzchni. Drobinki lodu (w postaci mokrego śniegu a nie przemrożonego lodu) są produkowane w Hali Zawiesiny Lodowej (HZL). Układ do produkcji drobinek lodu składa się z generatora próżniowego drobinek lodu VIM (rys. 2) i koncentratora drobinek lodu (rys. 3), mieszalnika (rys. 4) oraz systemu pomp. Generator VIM850 posiada maksymalną wydajność chłodniczą 3,1 MW i produkuje katalogowo 1 120 ton/dobę lodu o 75 proc. zawartości drobinek lodu. Drobinki mają wymiary od 0,5-1 mm. V DOKOŃCZENIE na str. 44
dokończenie ze str. 42-43 > Wewnątrz generatora drobinek lodu VIM dostarczana z rurociągu zasilającego woda ma kontakt z głęboką próżnią. W urządzeniu wykorzystuje się właściwości punktu potrójnego wody i tworzy się mieszanina wody z śniegiem. Mieszanina jest wypompowywana z generatora do koncentratora, który oddziela wodę od kryształków śniegu i płucze drobinki w celu uzyskania wysokiej jakości. W generatorze VIM, para wodna jest w sposób ciągły zasysana, sprężana i wprowadzana do skraplacza przez specjalny kompresor. Generator VIM jest chłodzony przy wykorzystaniu wody chłodzącej o temperaturze 5oC, dostarczanej ze standardowego agregatu wody lodowej (odseparowany obieg zamknięty) wyposażonego w wieżę chłodniczą. Do odbioru ciepła z agregatu amoniakalnego chłodzącego generator VIM zastosowano wieże chłodnicze. W nowej hali PSK są też rozdzielnia elektryczna i TRAFO wraz ze sterownią. Agregat wody lodowej do chłodzenia generatora również został zabudowany w nowej hali PSK, a wieże chłodnicze agregatu bezpośrednio na dachu hali. W proponowanym rozwiązaniu wyprodukowany lód (w postaci mokrego śniegu) jest dostarczany z koncentratora do specjalistycznego mieszalnika za pomocą podajnika taśmowego. Rozwiązanie to nie ingeruje w istniejącą PSK i umożliwia również automatyczne odłączenie nowego układu do produkcji drobinek lodu i pracę układu klimatyzacji na samej wodzie lodowej w przypadku małych potrzeb chłodniczych kopalni lub np. przy pracach serwisowych systemu. Indywidualnie dostosowano również (w zakresie modernizacji mechanicznej i sterowania) trójkomorowo rurowy podajnik cieczy PES do pracy z zawiesiną lodową. działanie układu – Wyniki PomiaróW. Strumień wody w ilości około 264 m3/h o temperaturze 1,5oC na wyjściu z PSK zostaje skierowany do nowej Hali Zawiesiny Lodowej (HZL) i jest rozdzielany na dwie części. Mniejsza jego część, 40-47 m3/h, w zależności od bieżących parametrów pracy układu jest kierowana na zasilanie generatora VIM. Na wyjściu z generatora VIM oraz koncentratora lodu uzyskuje się strumień 40-47 ton/h lodu o 75 proc. udziale drobinek śniegu. Oznacza to, że do mieszalnika dostaje się 30-35 ton/h drobinek lodu i 10-12 ton/h wody o temperaturze 0oC. W mieszalniku następuje zmieszanie wyprodukowanych w generatorze VIM drobinek lodu oraz wody o temperaturze 1,5oC (ok. 214 m3/h). Ciąg dalszy ze str. 36-37 • Na skutek zmieszania następuje ochłodzenie całej wody w mieszalniku i wyrównanie się jej temperatury w okolicach 0oC. Po zmieszaniu zawiesina lodowa jest pompowana do rurociągów szybowych. Przyjmując, że strumień całkowity mieszaniny (wody lodowej i drobinek lodu) wynosi 264 ton/h i uwzględniając szacowane straty ciepła oraz straty mieszania, zawartość masowa drobinek lodu w mieszaninie wynosi na wejściu do rurociągu szybowego ok. 10 proc. Za podajnikiem PES, na wejściu do dołowego rurociągu wtórnego w kierunku rejonów wydobywczych (na poz. 990 m) udział drobinek lodu w mieszaninie wynosi ok. 8 proc. Z uwagi na to, że w cieczy będą znajdowały się drobinki lodu, które stabilizują temperaturę
wody lodowej w rurociągu na poziomie 0oC, można uzyskać ten sam poziom temperatury na zasilaniu większości chłodnic powietrza w kopalni (w zależności od podziału strumienia zawiesiny lodowej w rurociągu kopalni na poszczególne rejony oraz jakości izolacji cieplnej rurociągu). Niska temperatura zasilania chłodnicy oraz zawartość drobinek lodu w wodzie lodowej daje możliwość np. dwukrotnego wykorzystania tego samego strumienia wody lodowej (chłodnice wpięte szeregowo). Taka możliwość istnieje, gdy na wyjściu z chłodnicy woda ma jeszcze temperaturę (9-10oC). W przypadku gdy temperatura wody na wyjściu z chłodnicy jest wyższa, ale jeszcze znacznie niższa od temperatury wody powrotnej, można ją wykorzystać do chłodzenia maszyn, rurociągów z wodą p.poż. oraz urządzeń dołowych i dopiero potem skierować tę wodę do rurociągu powrotnego. Na rysunku 5 pokazano jaką temperaturę wody osiągnięto w rurociągach dołowych 5 km od wyjścia z dołowej komory PES w przypadku zasilania zawiesiną lodową (około 0oC) w porównaniu do pracy układu z wodą lodową (powyżej 8oC). Po rozbudowie układu klimatyzacji kopalni w Bogdance o system produkcji zawiesiny lodowej znacznie poprawiła się efektywność chłodzenia w przodkach i rejonach ścianowych we wszystkich rejonach kopalni. Przed modernizacją układu klimatyzacji, nie była możliwa do osiągnięcia temperatura wody lodowej na poziomie 0oC, zwłaszcza na zasilaniu chłodnic przodkowych. Przy wysokiej temperaturze wody na ich zasilaniu, np. 10oC, chłodnice te osiągały tylko ok. 60% ich katalogowej wydajności. Po zasileniu chłodnic zawiesiną lodową możliwe jest uzyskanie katalogowych wydajności chłodnic lub nawet wyższych. Dla temperatury 0oC na chłodnicy wzrost jej wydajności wynosi około 20% powyżej wydajności katalogowej. Efektem tego jest uzyskanie znaczącego obniżenia temperatury powietrza kopalnianego w wyrobiskach ścianowych i przodkowych średnio do temperatury rzędu 20oC, co potwierdzają służby wentylacyjne kopalni. Obecnie taka sytuacja jest możliwa dzięki temu, że zawiesina lodowa ma doskonałe zdolności magazynowania „chłodu”. Obrazowo można powiedzieć, rys. 5. temPeratury Wody lodoWej W odległości że „chłód” wyprodukowany na po5 km od szybu wierzchni i zawarty w drobinkach lodu jest dostępny w większej ilości na chłodnicach przodkowych, niż w układach tradycyjnych z wodą lodową. Oznacza to, że porównywanie MW na wodzie lodowej do MW mocy chłodniczej układu na zawiesinie, liczone na powierzchni, nie jest równoważne. Zdecydowanie korzystniej to porównanie wypada dla układów tylko z zawiesiną lodową niż dla układów z wodą lodową. Wiąże się to z bardzo wysoką zdolnością magazynowania „chłodu” drobinek lodu w zawiesinie. Przykładowo, do osiągnięcia w odległych rejonach kopalni temperatury wody lodowej około 3oC zamiast 7,5oC, trzeba by było w tradycyjnym układzie zwiększyć czterokrotnie strumień wody lodowej w rurociągu (wymienić rurociągi) oraz co za tym idzie, rozbudować dotychczasową moc PSK aż o dodatkowe 18MW! W zastosowanej rozbudowie układu o zawiesinę lodową, o dodatkowej mocy na powierzchni wynoszącej 3,1MW, można uzyskać temperaturę wody lodowej w tych rejonach na poziomie 0-2oC i to bez wymiany rurociągów. Stosunek wymaganej mocy chłodniczej wynosi więc w tym przypadku ok. 6, na korzyść układu z zawiesiną lodową. Widać więc, że otwierają się nowe możliwości w zakresie budowy i rozbudowy centralnych systemów klimatyzacji kopalń w Polsce. Należy jednak jeszcze raz podkreślić, że LW „Bogdanka” S.A. jest pierwszą i jak dotąd jedyną na Świecie kopalnią, która zastosowała tą nowatorską technologię wykorzystującą zawiesinę lodową do klimatyzacji kopalni – są więc uzasadnione powody do dumy! K
