Χ αφιέρωμα ~ Κλάδος τροφίμων-ποτών ρόλα αυτά, είναι σημαντικό το γεγονός ότι στο σύνολο των Τροφίμων, αλλά και στα Ποτά, η εγχώρια παραγωγικότητα της εργασίας ξεπερνά την αντίστοιχη μέση ευρωπαϊκή (κατά 3.2 ευρώ ανά εργαζόμενο). ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Σε ό,τι αφορά την απασχόληση του τομέα των Τροφίμων, οι εργαζόμενοι στον κλάδο το 2008 έφθαναν τους 106.772, ενώ στον τομέα των Ποτών τους 10.899, αποτελώντας το 9,2% του συνόλου στα Τρόφιμα και Ποτά μαζί. Έτσι, το σύνολο των εργαζομένων στα Τρόφιμα και Ποτά, μαζί, έφθανε συνολικά τους 117.671 εργαζόμενους το 2008, αριθμός που μειώθηκε σε 106.488 το 2012 (μέσος όρος α’ – γ’ τριμήνου 2012), ήτοι κατά 9,5% μέσα σε μια τετραετία. Το 2011, μόνο, τα άτομα που απασχολούνται σε Τρόφιμα και Ποτά, μαζί, μειώθηκαν κατά 8,3% μέσα σε ένα χρόνο, γεγονός το οποίο οφείλεται στην πτώση της απασχόλησης στον τομέα των Τροφίμων (κατά 9,5%), αφού για το ίδιο έτος, στον τομέα των Ποτών σημειώθηκε άνοδος στον αριθμό των απασχολουμένων (κατά 5,4%). Σε ότι αφορά την ετήσια μεταβολή σε όρους εργατικού δυναμικού για τα έτη 2008 - 2012 και το σύνολο των εργαζομένων στα Τρόφιμα και στα Ποτά αντίστοιχα, είναι φανερό ότι από το 2009 και μετά, ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων στα Τρόφιμα μειώνεται σταθερά ανά έτος, ενώ στα Ποτά, παρά τη μείωσή του κατά 6% το 2012 σε σχέση με το 2011, καταγράφει άνοδο το 2010 (2,3%), αλλά και το 2011 (2,6%), εν μέσω δηλαδή κρίσης και οικονομικής ύφεσης. Σχετικά με τους υποκλάδους των Τροφίμων, ο πιο πολυπληθής σε όρους εργατικού δυναμικού το 2012 είναι η «παραγωγή ειδών αρτοποιίας και αλευρωδών προϊόντων», κλάδος ο οποίος έρχεται πρώτος σε όρους απασχόλησης, καλύπτοντας σχεδόν το ½ των ατόμων που απασχολούνται στα Τρόφιμα (χωρίς τα Ποτά) κατά τα έτη 2008-2012. Ακολουθούν η «παραγωγή άλλων ειδών διατροφής» (12,3% επί του συνόλου το 2012 από 14,4% το 2008), τα «γαλακτοκομικά» (11% το 2012 από 13,4% το 2008) και τα «φρούτα και λαχανικά» (10,8% το 2012 από 8,2% το 2008). Κατά το 2012, η απασχόληση έχει μειωθεί σε όλους τους υποκλάδους των Τροφίμων και περισσότερο στις «παρασκευασμένες ζωοτροφές» (-36,8%) και τα «προϊόντα αλευρομύλων·και άμυλα» (-18,7%). Πάντως, το 2011, εκτός από τα Ποτά, η απασχόληση είχε αυξηθεί στην «επεξεργασία και συντήρηση φρούτων και λαχανικών» (κατά 24,3%), στον τρίτο μεγαλύτερο υποκλάδο σε όρους εργατικού δυναμικού, αλλά και στην «επεξεργασία και συντήρηση ψαριών, καρκινοειδών και μαλακίων» κατά 10%. Σωρευτικά, την περίοδο 2008 - 2012, η απασχόληση έχει αυξηθεί στην «επεξεργασία και συντήρηση ψαριών, καρκινοειδών και μαλακίων» (κατά 58,8%), στην «επεξεργασία και συντήρηση κρέατος και παραγωγή προϊόντων κρέατος» (κατά 30,3%) και στην «επεξεργασία και συντήρηση φρούτων και λαχανικών» (κατά 21%), ενώ στους υπόλοιπους κλάδους έχει σωρευτικά μειωθεί, λιγότερο στην «παραγωγή ειδών αρτοποιίας και αλευρωδών προϊόντων» (κατά -3,6%) και περισσότερο στις «παρασκευασμένες ζωοτροφές» (-58,7%) και τα «προϊόντα αλευρομύλων·και άμυλα» (-43%). ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Σε όρους εξωτερικού εμπορίου, το 2012 υπήρξε μια σχετικά καλή χρονιά για τον κλάδο «τροφίμων, ποτών και καπνού», ο οποίος σημείωσε μείωση του εμπορικού του ελλείμματος κατά 43% μέσα σε ένα έτος, όταν η αντίστοιχη μείωση στο σύνολο του εμπορικού ελλείμματος έφθανε πλησίον του 8%. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης 72 Οκτώβριος 2013
☛
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΥΠΟΚΛΑΔΟΥΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ, Ο ΠΙΟ ΠΟΛΥΠΛΗΘΗΣ ΣΕ ΟΡΟΥΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΟ 2012 ΕIΝΑΙ Η «ΠΑΡΑΓΩΓH ΕΙΔΩΝ ΑΡΤΟΠΟΙΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΕΥΡΩΔΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ»
η εξέλιξη του λόγου εξαγωγών – εισαγωγών τροφίμων, ποτών και καπνού, ο οποίος καταγράφει συνεχή άνοδο από το 2009 και μετά, φθάνοντας στο 57,3% το 2012. Αυτό σημαίνει ότι το μερίδιο των εγχώριων εξαγωγών «τροφίμων, ποτών και καπνού» ως προς τις αντίστοιχες εισαγωγές καλύπτει σχεδόν το 60%. Η αντίστοιχη αναλογία στο σύνολο των προϊόντων φθάνει το 78,5% το 2012, έχοντας επίσης αυξηθεί σταθερά από το 2008 και παρουσιάζοντας εν γένει, σε σχέση με τη σχετική αναλογία των τροφίμων, την ίδια σχεδόν απόκλιση διαχρονικά, ήτοι γύρω στις 20 με 30 ποσοστιαίες μονάδες. Σε απόλυτα μεγέθη, οι εξαγωγές «τροφίμων, ποτών και καπνού» το 2012 έφθασαν τα 3.863 εκατ. ευρώ (από 3.798 εκατ. ευρώ το 2011), ενώ οι αντίστοιχες εισαγωγές τα 4.918 εκατ. ευρώ (από 5.662 εκατ. ευρώ το 2011). Έτσι, το εμπορικό έλλειμμα διαμορφώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδό του από το 2007, στα 1.055 εκατ. ευρώ (από 1.864 εκατ. ευρώ το 2011 και 2.704 εκατ. ευρώ το 2007). Σημαντική πληροφόρηση για την εξέλιξη του εξωτερικού εμπορίου «τροφίμων, ποτών, καπνού» παρέχει και η διαχρονική εξέλιξή του στο ποσοστό των εισαγωγών και εξαγωγών «τροφίμων, ποτών, καπνού» στο σύνολο των εμπορεύσιμων προϊόντων. Συγκεκριμένα, το 2012, το ποσοστό των «τροφίμων, ποτών, καπνού» στο σύνολο των εγχωρίων εξαγωγών μειώθηκε στο 15% (από 16,7% το 2011), ενώ ανάλογη ήταν και η μείωση ως προς τις εισαγωγές «τροφίμων, ποτών, καπνού» στο σύνολο των εγχωρίων εξαγωγών (11% από 13% το 2011). Αξίζει εδώ να αναφερθεί ότι το μερίδιο των εξαγώγιμων «τροφίμων, ποτών, καπνού» στο σύνολο των εξαγωγών το 2012 είναι το χαμηλότερο από το 2007, όταν το αντίστοιχο μερίδιο σε σχέση με τις εισαγωγές έχει διατηρηθεί σχετικά σταθερό από το 2007 ως το 2012, με σημαντικά μικρότερες διακυμάνσεις. Η πτώση του μεριδίου των εξαγωγών «τροφίμων, ποτών και καπνού» στο σύνολο των εξαγωγών υποδηλώνει εντονότερη σχετική εξαγωγική δυναμική και άλλων κλάδων της χώρας, οι οποίοι αποσπούν ένα μέρος της εξαγωγικής δυναμικής των Τροφίμων. Επιπλέον, από τη συγκριτική ανάλυση του ποσοστού εισαγωγών και εξαγωγών από και προς το σύνολο των χωρών της Ε.Ε.-27 και των χωρών εκτός Ε.Ε.-27, τονίζεται η σημασία των Ευρωπαίων εμπορικών εταίρων για τα «τρόφιμα, ποτά και καπνό», αφού το ποσοστό των εξαγωγών τροφίμων στις χώρες της Ε.Ε.-27 καλύπτει σχεδόν το 80% του συνόλου. Ήτοι, σχεδόν σταθερά από το 2007 και μετά, τα 4/5 των εξαγωγών στα «τρόφιμα, ποτά και καπνό» προορίζονται σε χώρες της Ε.Ε. και μόλις το 1/5 στις χώρες του υπόλοιπου κόσμου. Το αντίστοιχο ποσοστό στο σύνολο των εξαγωγικών προϊόντων είναι πολύ χαμηλότερο (57% το 2012) και παρουσιάζει μεγαλύτερη διακύμανση διαχρονικά. Η Ε.Ε. είναι και ως προς τις εισαγωγές σε «τρόφιμα, ποτά και καπνό» σημαντικός εμπορικός εταίρος, αφού από αυτήν εισάγουμε σχεδόν το 70% του συνόλου των εισαγωγών σε «τρόφιμα, ποτά και καπνό».