ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ
ΤΕΧΝΙΚΟ
ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
Οι ενεργειακές κοινότητες
προωθούν την ενεργειακή
δημοκρατία και καταπολεμούν
την ενεργειακή φτώχεια
Οι θέσεις του ΕΤΕΚ για τον ψηφιακό μετασχηματισμό - Συνέντευξη του Κωνσταντίνου Κωνσταντή
Η μεταρρύθμιση της τοπικής
αυτοδιοίκησης και ο απαιτούμενος
επανασχεδιασμός
των διαδικασιών αδειοδότησης
Προς μια δικαιότερη αγορά στέγασης: Στρατηγική για προσιτές κατοικίες στην Κύπρο
Συνέντευξη του Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου
και Βιομηχανίας κ. Γιώργου Παπαναστασίου για όλα τα μεγάλα θέματα της Ενέργειας
Νέος τεχνικός οδηγός
KNAUF TYPE A 12,5mm
■ Αυξημένες επιδόσεις πυραντοχής και ηχομόνωσης
■ Πιστοποιημένη στατική επάρκεια με μεταλλικά προφίλ 0,5mm & 0,6mm
■ Μειωμένη εκπομπή CO2 και μικρότερη κατανάλωση νερού κατά τη διαδικασία παραγωγής.
ΑΡΘΡΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
6 Τι αναμένει το ΕΤΕΚ από τους υποψήφιους της τοπικής
αυτοδιοίκησης;
Της δρος Τασούλας Κυπριανίδου-Λεοντίδου
ΘΕΜΑΤΑ
7 Συνέντευξη του Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας
κ. Γιώργου Παπαναστασίου
12 Συσσωρευμένες αιτήσεις αδειοδότησης στους νέους
Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης
14 Οι θέσεις του Επιμελητηρίου για τις ενεργειακές κοινότητες
18 Συνέντευξη του προέδρου του ΕΤΕΚ για τον ψηφιακό
μετασχηματισμό
ΑΡΘΡΑ - ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ
24 Η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης και ο απαιτούμενος
των διαδικασιών αδειοδότησης
Το ΕΤΕΚ δεν φέρει οποιαδήποτε ευθύνη για την ορθότητα ή και το περιεχόμενο των ενυπόγραφων άρθρων ή/και αναλύσεων, που φιλοξενούνται στο Ενημερωτικό Δελτίο του τα οποία, σημειώνεται, δεν αντιπροσωπεύουν κατ’ ανάγκη την άποψη του Επιμελητηρίου αλλά των συγγραφέων τους. H δημοσίευση άρθρων που αποστέλλονται εναπόκειται στην κρίση της Συντακτικής Eπιτροπής του ενημερωτικού δελτίου.
Το μηνιαίο περιοδικό και η ιστοσελίδα (www.etek.org.cy) αποτελούν την επίσημη φωνή του ΕΤΕΚ (τα οποία υποστηρίζονται από ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης - Facebook, LinkedIN, issuu και YouTube). Το περιοδικό αποστέλλεται ταχυδρομικώς ή/και ηλεκτρονικά σε περίπου 14.000 παραλήπτες, μέλη του ETEK, ανώτερα στελέχη δημόσιων οργανισμών και σε διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων. Τα μέλη του ΕΤΕΚ, τα οποία στις αρχές του 2024 αριθμούσαν 17.170 (υπάρχουν άτομα που είναι εγγεγραμμένα σε δύο ή και τρεις κλάδους), προέρχονται από τους κλάδους: Αρχιτεκτονική, Πολιτική Μηχανική, Μηχανολογική Μηχανική, Ηλεκτρονική Μηχανική περιλαμβανομένης της Μηχανικής της Πληροφορικής, Χημική Μηχανική, Μηχανική Μεταλλείων & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας, Αγρονομική Τοπογραφική, Μηχανική Περιβάλλοντος, Επιμέτρηση Ποσοτήτων, Εκτίμηση Γης, Πολεοδομία – Χωροταξία.
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
Τ.Θ. 21826, 1513, Λευκωσία, Κύπρος
Διεύθυνση: Κερβέρου 8, 1016 Λευκωσία, Κύπρος
Τηλ: +35722877644 / Φαξ: +35722730373
www.etek.org.cy cyprus@etek.org.cy
Γραφείο ΕΤΕΚ στην Πάφο
Οδός Σόλωνος 14-16 8010 Πάφος
Τηλ: +35726912814 / Φαξ: +35726912799
ΚΑΤΑ ΝΟΜΟ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ
Κωνσταντίνος Κωνσταντή (Πρόεδρος ΕΤΕΚ)
ΕΚΔΟΤΗΣ
ΓΝΩΡΑ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ www.gnora.com info@gnora.com
Τηλ: +35722441922
ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ
Κατερίνα Στεφάνου ktrnstefanou@gmail.com
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - ΣΕΛΙΔΩΣΗ
Κυριακή Σοφοκλέους kyriakisofocles@gmail.com
ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ adservicescentral@gmail.com
Τι αναμένει το ΕΤΕΚ από τους υποψήφιους της τοπικής αυτοδιοίκησης;
Σε μια κοινωνία, η τοπική αυτοδιοίκηση διαδραματίζει έναν ιδιαίτερα κρίσιμο ρόλο καθώς αυτή έχει την ευθύνη για τη διαχείριση και την ανάπτυξη μιας συγκεκριμένης κοινότητας. Ιδιαίτερα όλοι όσοι βρίσκονται επικεφαλής αναμένεται ότι θα έχουν όλα τα απαραίτητα προσόντα και τις απαιτούμενες τεχνικές γνώσεις και εμπειρία. Αναμένεται ότι ένας υποψήφιος για τη θέση του επικεφαλής της τοπικής αυτοδιοίκησης θα διαθέτει επαρκείς γνώσεις σε διάφορους τομείς και κυρίως σε θέματα πολεοδομίας, προστασίας του περιβάλλοντος και ρύθμισης θεμάτων που σχετίζονται με μεταφορές και υποδομές. Αυτό είναι ουσιώδες για την ανάπτυξη μιας πόλης ή ενός δήμου με βιώσιμο τρόπο και με προσανατολισμό που θα οδηγεί στην ευδαιμονία των πολιτών.
Εξίσου σημαντική είναι η ικανότητα του τοπικού άρχοντα να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τους πόρους του δήμου και να είναι ικανός να επενδύει σε έργα που θα οδηγήσουν σε μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και ευημερία για την κοινότητα. Ιδιαίτερης σημασίας είναι και η δυνατότητα να αντιμετωπίζει προκλήσεις και κρίσεις, αφού ένας δήμαρχος ή κοινοτάρχης
Ο τοπικός
άρχοντας πρέπει
να είναι ικανός
να αντιμετωπίζει
έκτακτες
καταστάσεις,
να διαχειρίζεται
αποτελεσματικά
τους πόρους και
να έχει το όραμα
της βιώσιμης
ανάπτυξης
πρέπει να είναι ικανός να αντιμετωπίζει έκτακτες καταστάσεις όπως φυσικές καταστροφές, κρίσεις ασφαλείας και άλλα απρόβλεπτα γεγονότα με αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα.
(α) Την προώθηση της αειφορίας στον τομέα των μεταφορών. Ο δήμαρχος μπορεί να επενδύσει σε βελτιωμένα δίκτυα μαζικής μεταφοράς, ποδηλατόδρομους και πεζόδρομους. Η προώθηση των ηλεκτρικών οχημάτων και η εγκατάσταση σταθμών φόρτισης μπορεί επίσης να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
(β) Την προστασία του πράσινου χώρου και του φυσικού περιβάλλοντος. Ο δήμαρχος μπορεί να προωθήσει τη δημιουργία και τη διατήρηση πάρκων, πράσινων ζωνών και φυσικών εκτάσεων. Η φύτευση δένδρων και η διατήρηση των οικοσυστημάτων είναι ιδιαίτερης σημασίας. (γ) Την προώθηση της ανακύκλωσης και της βιώσιμης διαχείρισης απορριμμάτων. Ο δήμαρχος μπορεί να υποστηρίξει προγράμματα ανακύκλωσης και να επενδύσει σε υποδομές για τη διαχείριση απορριμμάτων, όπως εγκαταστάσεις ανακύκλωσης και επεξεργασίας απορριμμάτων.
(δ) Την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης κτηρίων και της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ο δήμαρχος μπορεί να επενδύσει σε ενεργειακές αναβαθμίσεις για τα κτήρια του δήμου και να προωθήσει τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως είναι η ηλιακή ενέργεια με εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων.
(ε) Την ενίσχυση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης. Ο δήμαρχος μπορεί να οργανώσει εκπαιδευτικά προγράμματα και εκδηλώσεις που θα ευαισθητοποιούν τους πολίτες σχετικά με τις περιβαλλοντικές προκλήσεις και τις δράσεις που μπορούν να αναλάβουν.
Ένας δήμαρχος μπορεί επίσης να βελτιώσει τις υποδομές στον δήμο με σχεδιασμό και ανάπτυξη νέων υποδομών που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων αλλά και να προωθήσει τη συντήρηση υφιστάμενων υποδομών που χρήζουν επισκευής. Αυτές είναι μερικές από τις πολλές δράσεις που μπορεί να αναλάβει ένας δήμαρχος για τη βελτίωση των
Το ΕΤΕΚ πάντα είχε ειδικό ενδιαφέρον για την τοπική αυτοδιοίκηση. Στο πλαίσιο αυτό είχε ταχθεί δημόσια υπέρ της μείωσης των δήμων αφού θεωρεί ότι η ύπαρξη 31 τοπικών αρχών δεν είναι ούτε βιώσιμη, ούτε ορθολογική και έχει επίπτωση στις προσφερόμενες στον πολίτη υπηρεσίες αλλά και στην οικονομία του τόπου. Στην παρούσα φάση, και μόνο μερικούς μήνες πριν τις εκλογές, το Τεχνικό Επιμελητήριο απαιτεί από τους υποψήφιους δημάρχους να παρουσιάσουν δείγματα επαγγελματικής εμπειρίας στους παραπάνω τομείς και να δείξουν την ικανότητά τους να εργαστούν με στόχο το κοινό καλό και την αειφορία, δημιουργώντας σύγχρονους, ορθά στελεχωμένους, ταχείς και αποτελεσματικούς νέους Οργανισμούς. Για τον σκοπό αυτό αναμένεται από αυτούς, στον νέο τους ρόλο, να επιδιώξουν μεταξύ άλλων την αξιοποίηση της τεχνολογίας στον μέγιστο δυνατό βαθμό, την ψηφιοποίηση και να επενδύσουν στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Οι απαιτήσεις αυτές δεν είναι μόνο για την καλύτερη λειτουργία του δήμου αλλά και για να διασφαλιστεί ότι οι κοινότητες εξελίσσονται και αναπτύσσονται με βάση τις βέλτιστες πρακτικές και τις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας. Επίσης ένας δήμαρχος μπορεί να κάνει την πόλη του πιο πράσινη, υιοθετώντας μια σειρά από πρωτοβουλίες και πολιτικές που θα προάγουν τη βιωσιμότητα και την προστασία του περιβάλλοντος όπως:
Συνέντευξη του Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας κ. Γιώργου Παπαναστασίου για το ενημερωτικό δελτίο του ΕΤΕΚ
Το ΥΕΕΒ ετοιμάζει
τη Στρατηγική
της Κύπρου για το
Υδρογόνο, η οποία
εκτιμάται ότι θα
ολοκληρωθεί τέλος
του 1ου εξαμήνου
του 2024
Στο πλαίσιο των θεμάτων που το απασχολούν, το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου ζήτησε από τον υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας απαντήσεις για τρέχοντα θέματα της αρμοδιότητάς του. Ο κ. Γιώργος Παπαναστασίου ανταποκρίθηκε στο ερωτηματολόγιο που του αποστείλαμε και τον ευχαριστούμε γι’ αυτό. Μεταξύ των ζητημάτων που θέσαμε είναι τα νέα χρονοδιαγράμματα για τη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο, οι ενέργειες του Υπουργείου για τη μείωση του κόστους ηλεκτρισμού, η χρήση του υδρογόνου στον τόπο μας και οι σχεδιασμοί σε σχέση με τις Ενεργειακές Κοινότητες. Ποια είναι τα νέα χρονοδιαγράμματα για τη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο; Σε ποιες ενέργειες έχετε προβεί ως Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας για την επιτάχυνση της όλης διαδικασίας; Το μοντέλο και η λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού (ΑΑΗ) αποτελεί αρμοδιότητα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύ-
πρου (ΡΑΕΚ). Μετά από δύο δοκιμαστικές περιόδους για λειτουργία της αγοράς, η ΡΑΕΚ εξέδωσε στις 22/12/2022 ανακοίνωση στην οποία αναφέρει τις εκκρεμότητες και τους λόγους για τους οποίους η εμπορική λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού δεν μπορεί να ξεκινήσει πριν την επίλυση αυτών των εκκρεμοτήτων. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση προόδου που υπέβαλε ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) προς τη ΡΑΕΚ, και τη σχετική Ανακοίνωση της Ρυθμιστικής Αρχής ημερ. 23/12/2023, η έναρξη λειτουργίας της ΑΑΗ αναμένεται το φθινόπωρο του 2025. Τόσο το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ) όσο και η ΡΑΕΚ έχουν ζητήσει την επίσπευση αυτού του χρονοδιαγράμματος. Οι αρμοδιότητες του ΥΕΕΒ στο εν
Οι γεωπολιτικές
εξελίξεις
επισπεύδουν τους
σχεδιασμούς της ΕΕ
για διαφοροποίηση
Ποιες είναι οι δράσεις του ΥΕΕΒ για τη μείωση του κόστους ηλεκτρισμού που βαραίνει νοικοκυριά και επιχειρήσεις; Πώς μπορεί να μειωθεί το τεράστιο κόστος που πληρώνουμε ως κράτος για τους ρύπους; Τι ποσοστό των χρημάτων που εισπράττει το κράτος από τη δημοπράτηση των ρύπων δίνονται στο Υπουργείο Ενέργειας και στο Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞΕ για επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας και ΑΠΕ; Το Υπουργείο Ενέργειας, στην προσπάθεια για μείωση του κόστους σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, συνεχίζει να ενισχύει τα χρηματοδοτικά κίνητρα στους συμπολίτες μας για να λαμβάνουν μέτρα Εξοικονόμησης Ενέργειας και να καλύπτουν τις ενεργειακές τους ανάγκες μέσω Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Συγκεκριμένα, αυξήσαμε σημαντικά τα κονδύλια που αξιοποιούνται μέσω του Ταμείου ΑΠΕ και ΕΞΕ για την εφαρμογή στοχευμένων Σχεδίων Χορηγιών, από τα €90 εκατομμύρια που είχαν προϋπολογιστεί για την περίοδο 2022-2023 σε €135 εκατομμύρια για τη διετία 2024-2025. Σε αυτά τα Σχέδια συμπεριλαμβάνεται και η νέα κατηγορία «Φωτοβολταϊκά για Όλους», καθώς και επαναπροκήρυξη, εντός του πρώτου εξαμήνου του 2024, του Σχεδίου για Ενεργειακή Αναβάθμιση από Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης
πηγών και διαδρομών
ενέργειας, και ο
EastMed μπορεί να
συμβάλει τα μέγιστα
και Φορείς του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα, με προϋπολογισμό στα €20 εκατομμύρια. Επιπλέον το ΥΕΕΒ θα λειτουργήσει εκ νέου το 2024 τα Σχέδια «Εξοικονομώ - Αναβαθμίζω» στις Κατοικίες, στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις και ΜΚΟ, ενώ για πρώτη φορά θα λειτουργήσει και Σχέδιο ενεργειακής αναβάθμισης και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των μεγάλων επιχειρήσεων, με προϋπολογισμό €17 εκατομμυρίων. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να κάνω αναφορά και στην Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για επέκταση του μέτρου της κλιμακωτής επιδότησης του κόστους ηλεκτρικού ρεύματος, μετά από σχετική εισήγηση του Υπουργείου Οικονομικών. Σε σχέση με το ερώτημά σας για τον τρόπο μείωσης του μεγάλου κόστους που πληρώνουμε ως κράτος για τους ρύπους, θα ήθελα να αναφερθώ και στις άλλες δράσεις που έχει αναλάβει το Υπουργείο, πέραν των χρηματοδοτικών κινήτρων για την προώθηση της χρήσης των ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας από πολίτες και επιχειρήσεις. Καταρχάς, επαναπροσδιορίσαμε την ενεργειακή μας πολιτική, ούτως ώστε παράλληλα με τη διαδικασία που τρέχει η ΔΕΦΑ για εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου, που θα επαναεριοποιείται στο υπό κατασκευή τερματικό της ΕΤΥΦΑ για χρήση στην ηλεκτροπαραγωγή, να προσφέρουμε ως εναλλακτική επιλογή, για μελέτη από ενδιαφερόμενες εταιρείες, την εισαγωγή στην Κύπρο φυσικού αερίου σε αέρια μορφή, μέσω αγωγού. Το φυσικό αέριο θα προέρχεται από κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, θα το εξασφαλίζουμε σε τιμές που πωλείται στην περιοχή μας και θα χρησιμοποιείται, όπως προανέφερα, για ηλεκτροπαραγωγή και, πιθανόν, για υγροποίηση και εξαγωγή. Όσον αφορά δε στην περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, το ΥΕΕΒ προχώρησε με υποβολή νομοθετικής ρύθμισης για απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης από το 2022, η οποία και ψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Η εν λόγω ρύθμιση περιλαμβάνει συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης της διαδικασίας αδειοδότησης. Προχωρήσαμε, επίσης, με τη σύσταση Υπηρεσίας Ενιαίας Εξυπηρέτησης για την αδειοδότηση έργων ΑΠΕ και τη δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας για ηλεκτρονική υποβολή των αιτήσεων. Η πρώτη φάση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας τέθηκε σε λειτουργία τον Ιούλιο του 2023. Τον Νοέμβριο του 2023 παραλάβαμε την τελική έκθεση της Τεχνικής Βοήθειας, η οποία αποσκοπούσε στην αποτύπωση και απλοποίηση των διαδικασιών που αφορούν έργα που αξιοποιούν ΑΠΕ, στη βάση της οποίας θα προχωρήσουμε με τις απαιτούμενες νομοθετικές και θεσμικές αλλαγές για μείωση της γραφειοκρατίας και επίσπευση των διαδικασιών αδειοδότησης. Επιπρόσθετα, το ΥΕΕΒ στήριξε και στηρίζει τις προσπάθειες της ΑΗΚ για να δραστηριοποιηθεί στις ΑΠΕ και να μειώσει το κόστος παραγωγής ηλεκτρισμού, αφού συμφώνησε με το πλάνο ανάπτυξης που εκπόνησε η ΑΗΚ και το υπέβαλε, ως έχει, στη ΡΑΕΚ για έγκριση. Αναγκαία όμως για την περαιτέρω προώθηση των ΑΠΕ είναι και η δημιουργία εκείνων των υποδομών που θα άρουν την ενεργειακή μας απομόνωση και θα συνεισφέρουν στην αναβάθμιση, επέκταση και ψηφιοποίηση του δικτύου και στην προώθηση συστημάτων αποθήκευσης. Προς τον σκοπό αυτό, έχει εξασφαλιστεί κονδύλι ύψους περίπου 120 εκατομμυρίων ευρώ, από ευρωπαϊκούς πόρους, για
να αντιμετωπίζεται στην Κύπρο με επιφύλαξη. Πώς το ΥΕΕΒ προτίθεται να βοηθήσει στην υπέρβαση προβλημάτων και στην υποβοήθηση των σχετικών προσπαθειών; Η χρήση του υδρογόνου και δη του ανανεώσιμου («πράσινου») υδρογόνου στο ενεργειακό μίγμα της ΕΕ, είναι πάρα πολύ μικρή, ακόμα και μετά τη λήψη των πρωτοβουλιών για προώθηση του υδρογόνου. Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, το υδρογόνο αντιπροσώπευε λιγότερο από το 2% της κατανάλωσης ενέργειας στην Ευρώπη το 2022 και χρησιμοποιήθηκε κυρίως για την παραγωγή χημικών προϊόντων, όπως πλαστικά και λιπάσματα και όχι στην ενέργεια. Παράλληλα, το 96% του υδρογόνου που χρησιμοποιήθηκε το 2022 δεν ήταν πράσινο, αλλά παράχθηκε από φυσικό αέριο. Όσον αφορά την Κύπρο, οι προσπάθειες για προώθηση του υδρογόνου από το Υπουργείο έχουν αρχίσει από το 2021 με τη σύσταση Τεχνικής Επιτροπής για το Υδρογόνο, στο πλαίσιο του Εθνικού Συστήματος Διακυβέρνησης της Πράσινης Συμφωνίας. Η Επιτροπή προεδρεύεται από την Υπηρεσία Ενέργειας και οι όροι εντολής της αφορούν, μεταξύ άλλων, την εξέταση της δυνατότητας εγχώριας παραγωγής υδρογόνου και των διαφόρων διαθέσιμων τεχνολογιών και χρήσεών του σε τομείς όπως οι μεταφορές. Προκειμένου να ετοιμαστεί η Εθνική Στρατηγική της Κύπρου για το Υδρογόνο, το ΥΕΕΒ έλαβε τον Μάιο του 2022 τεχνική υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του σχεδίου RePowerEU, για την ετοιμασία σχετικής μελέτης, η οποία ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2023. Η μελέτη κατέδειξε ότι για το σύστημα της Κύπρου, όπου δεν υπάρχουν στην παρούσα φάση αγωγοί φυσικού αερίου, το υδρογόνο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο στα βαρέα οχήματα (φορτηγά και λεωφορεία), στους τομείς της ναυτιλίας και των αερομεταφορών, καθώς και σε βιομηχανικές μονάδες, ενώ η ένταξή του στο ενεργειακό μίγμα της χώρας αναμένεται από το 2030 και μετά. Στη βάση των πορισμάτων της προαναφερόμενης μελέτης, το ΥΕΕΒ ετοιμάζει τη Στρατηγική της Κύπρου για το Υδρογόνο, η οποία εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί τέλος του 1ου εξαμήνου του 2024 και, σε πρώτη φάση, θα περιλαμβάνει τις ενέργειες και διαδικασίες που απαιτούνται για τη χρήση του υδρογόνου ως καυσίμου κίνησης. Ποια τα μέχρι στιγμής πλάνα για τη δημιουργία του αγωγού EastMed; Οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή διαφοροποιούν τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης; Στην παρούσα φάση, ο Φορέας Υλοποίησης (ΦΥ) του Έργου, που είναι η εταιρεία IGI Poseidon S.A., ΦΥ, έχει υποβάλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα στοιχεία εκείνα που δεικνύουν τη δυνατότητα πρόσβασής του σε νέες αγορές ενέργειας (πράσινα αέρια), συμπεριλαμβανομένου του υδρογόνου, σύμφωνα με τους συνολικούς στόχους ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής της Ένωσης. Το Έργο θα έχει δυνατότητα χρηματοδότησης από το χρηματοδοτικό εργαλείο «Συνδέοντας την Ευρώπη», έως το τέλος του 2027. Ως εκ τούτου, θα είναι εξαρχής, από την κατασκευή του, πράσινο και έχει λάβει εξαίρεση, για χρήση φυσικού αερίου μέχρι το 2036, ενώ στη συνέχεια θα πρέπει να μεταφέρει αποκλειστικά υδρογόνο, εφόσον οι συνθήκες της αγοράς το επιτρέψουν. Σύμφωνα με πρόσφατη ενημέρωση από τον ΦΥ, η τελική επενδυτική απόφαση (FID) αναμένεται να ληφθεί μέσα στο 2024, ενώ η λειτουργία του Έργου τοποθετείται στις αρχές του 2028. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις, κυρίως μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, εντείνουν την ανάγκη επιτάχυνσης της υλοποίησης των σχεδιασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διαφοροποίηση των πηγών και διαδρομών ενέργειας, και σε αυτό μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα η δημιουργία ενός διαδρόμου προμήθειας αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο. Οπότε, ο EastMed, ως μέρος αυτού του διαδρόμου, μπορεί να συμβάλει στην απεξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό αέριο, συνδέοντας τις πηγές της Ανατολικής Μεσογείου με τις ευρωπαϊκές αγορές. Υπάρχουν σκέψεις για τη δημιουργία δεύτερου ενεργειακού κέντρου και, αν ναι, ποια τα πλάνα; Υπάρχουν όντως πλάνα για δημιουργία δεύτερου ενεργειακού κέντρου. Προς τον σκοπό αυτό, το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως διενήργησε μελέτη αξιολόγησης εναλλακτικών περιοχών για χωροθέτηση δεύτερου ενεργειακού πόλου στην Κύπρο Αναμένεται η εισήγηση για την περιοχή/περιοχές όπου θα μπορούσε να χωροθετηθεί αυτό το δεύτερο ενεργειακό κέντρο, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως είναι τα όρια ανάπτυξης, οι ζώνες προστασίας από σημαντικά αρχαιολογικά και πολιτιστικά μνημεία και προστατευόμενες περιβαλλοντικά περιοχές, καθώς και τα αποτελέσματα Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που θα πρέπει να διενεργηθεί. Ποιος ο σχεδιασμός του Υπουργείου σε σχέση με τις Ενεργειακές Κοινότητες; Γιατί καθυστερεί τόσο πολύ η ετοιμασία του κανονιστικού πλαισίου δημιουργίας και λειτουργίας των Ενεργειακών Κοινοτήτων; Το ΥΕΕΒ έχει προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες για υιοθέτηση του νομοθετικού πλαισίου για τις Ενεργειακές Κοινότητες από το 2021, και το αντίστοιχο για Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας από το 2022. Έκτοτε εκκρεμεί η έκδοση ρυθμιστικού πλαισίου από τη ΡΑΕΚ, που να καθορίζει τις λεπτομέρειες για τη σύσταση και τον τρόπο λειτουργίας τους. Ελλείψει ρυθμιστικού πλαισίου, το ΥΕΕΒ σύστησε ομάδα εργασίας για προώθηση πλαισίου που θα καλύπτει απομακρυσμένες κοινότητες ή κοινότητες ειδικού χαρακτήρα, με σκοπό τη χρηματοδότηση για σύσταση και λειτουργία πιλοτικών έργων Κοινοτήτων ΑΠΕ. Επιπρόσθετα, ζήτησε και έλαβε τεχνική βοήθεια που ξεκίνησε τον Ιανουάριο 2024, για προώθηση των Ενεργειακών Κοινοτήτων ΑΠΕ, μέσω της δημιουργίας ενημερωτικού υλικού/ενημερωτικών εκστρατειών και τυχόν χρηματοδοτικών κινήτρων.
Εδώ και αρκετά χρόνια ακούγεται ότι η επένδυση σε μεγάλα συστή- ▶
Σύμφωνα με
τον Διαχειριστή
Συστήματος Διανομής
η εφαρμογή
του Σχεδίου
«Φωτοβολταϊκά
για Όλους» δεν θα
επιβαρύνει το δίκτυο
της ΑΗΚ
ματα αποθήκευσης ενέργειας αποτελεί μονόδρομο για την πράσινη μετάβαση της Κύπρου και την ένταξη περισσότερων συστημάτων ΑΠΕ στο δίκτυο. Για ποιο λόγο δεν προχωρούν οι συγκεκριμένοι σχεδιασμοί του Υπουργείου ώστε να μειωθεί και το κόστος ηλεκτρισμού; Το Υπουργείο διερευνά παράλληλα όλα τα ενδεχόμενα που αφορούν την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας στο σύστημα ηλεκτρισμού, συμπεριλαμβανομένων τόσο ενός σχεδίου παροχής ενίσχυσης για συστήματα αποθήκευσης σε συνδυασμό με συστήματα ΑΠΕ (υβριδικές εγκαταστάσεις), όσο και της πρότασης που υπέβαλε ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου από κοινού με τον Ιδιοκτήτη Συστήματος Μεταφοράς (ΙΣΜ), για εγκατάσταση και λειτουργία μεγάλου, κεντρικού συστήματος αποθήκευσης ενέργειας. Στις 14 Ιουλίου 2023, το ΥΕΕΒ δημοσίευσε το Γενικό Πλαίσιο Πολιτικής για Συστήματα Αποθήκευσης Ενέργειας και έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το γενικό προκαταρκτικό πλαίσιο που θα διέπει το σχέδιο ενίσχυσης για την κατασκευή και λειτουργία εγκαταστάσεων αποθήκευσης ενέργειας σε συνδυασμό με έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (υβριδικά συστήματα). Η ομάδα εργασίας που συστάθηκε για την ετοιμασία του υπό αναφορά Σχεδίου Ενίσχυσης για τα υβριδικά συστήματα, επεξεργάζεται στην παρούσα φάση, με τη βοήθεια και των εξωτερικών μας Συμβούλων, το περιεχόμενο/πρόνοιες του τελικού κειμένου του Σχεδίου, το οποίο αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση εντός των επόμενων εβδομάδων.
Επιπρόσθετα, υπέβαλε επίσημα αίτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να δοθεί παρέκκλιση από τις πρόνοιες της Οδηγίας σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρισμού, ώστε να επιτραπεί στον ΔΣΜΚ/ΙΣΜ να έχει στην ιδιοκτησία του, να αναπτύσσει, να διαχειρίζεται ή να λειτουργεί εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας. Τα πιο πάνω μέτρα είναι επιπρόσθετα των χορηγιών που δίνονται ήδη για εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, μέσω των Σχεδίων Χορηγιών «Εξοικονομώ - Αναβαθμίζω», καθώς και το Σχέδιο φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων από ΑΠΕ. Με την εφαρμογή του προγράμματος «Φωτοβολταϊκά για Όλους» πώς διασφαλίζεται ότι το δίκτυο της ΑΗΚ θα μπορέσει να ανταποκριθεί; Σύμφωνα με τον ΔΣΔ, η εφαρμογή του Σχεδίου δεν θα επιβαρύνει το δίκτυο της ΑΗΚ. Σε κάθε περίπτωση, για τις εργασίες που απαιτούνται είτε για αναβάθμιση είτε για επέκταση του δικτύου, ο ΔΣΜΚ εκπονεί δεκαετές πλάνο ανάπτυξης, το οποίο εγκρίνεται από τη ΡΑΕΚ. Η εκτέλεση των κατασκευαστικών εργασιών γίνεται από τον Ιδιοκτήτη του Δικτύου που είναι η ΑΗΚ. Το ΥΕΕΒ αναγνωρίζοντας την ανάγκη που υπάρχει για άμεση αναβάθμιση/επέκταση και ψηφιοποίηση του δικτύου, προχώρησε με τη συμπερίληψη και εξασφάλιση από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, χρηματοδότησης ύψους €42 εκατ. για την εγκατάσταση και αναβάθμιση των σταθμών μεταφοράς και την αναβάθμιση των γραμμών μεταφοράς
με τη μέθοδο αλλαγής του αγωγού (reconducting). Σε ό,τι αφορά το σύστημα διανομής, εξασφαλίστηκαν από το ίδιο Ταμείο €18,9 εκατ. για την αυτοματοποίησή του και την εγκατάσταση συστήματος SCADA/ ADMS, €3,5 εκατ. για την ανάπτυξη GIS στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού των δικτύων και τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια και €35 εκατ. από το εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Κύπρος - Το Αύριο» για την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών. Υπάρχει ήδη σχεδιασμός για το δίκτυο αγωγών που θα κατανέμει το αεριοποιημένο φυσικό αέριο που θα προέρχεται από το FSRU; Αν ναι, πότε προβλέπεται η πλήρης υλοποίηση του σχεδιασμού αυτού; Η ΔΕΦΑ είχε προχωρήσει στο παρελθόν με την εκπόνηση μελέτης για την ανάπτυξη του δικτύου φυσικού αερίου, για διανομή του αερίου πρώτιστα στους ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς, τόσο της ΑΗΚ όσο και των ανεξάρτητων παραγωγών.
Η εν λόγω μελέτη χρήζει αναθεώρησης και γι’ αυτό τον λόγο η ΔΕΦΑ είχε δημοσιεύσει διαγωνισμό για πρόσληψη εξωτερικού συμβούλου, ο οποίος θα επικαιροποιούσε τη μελέτη και θα ετοίμαζε και τα έγγραφα και τις προδιαγραφές του διαγωνισμού για την κατασκευή του δικτύου. Δυστυχώς, το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης αυτού του σχεδιασμού θα καθυστερήσει σημαντικά, λόγω της ακυρωτικής απόφασης της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών που αφορά τον διαγωνισμό για αγορά συμβουλευτικών υπηρεσιών.
Υπάρχουν πιθανές σκέψεις για χρήση κρατικών τεμαχίων ή δημιουργία κάποιου τύπου «αναδασμού» για υποβοήθηση της δημιουργίας
Τεράστιος όγκος δουλειάς για τους νέους
Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης
Επιστολή με θέμα τη «Διαχείριση εκκρεμών αιτήσεων κατά το στάδιο της έναρξης της λειτουργίας των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης» απηύθυνε το ΕΤΕΚ προς τον Υπουργό Εσωτερικών Κωνσταντίνο Ιωάννου. Στην επιστολή του το Επιμελητήριο καταθέτει και τις εισηγήσεις του, όπως ενίσχυση προσωπικού ή αγορά υπηρεσιών και ομαδοποίηση των αιτήσεων κατά κατηγορίες, για να αποφευχθεί η αναμενόμενη συμφόρηση. Ακολουθεί το κείμενο της επιστολής: «Αναφερόμαστε στο θέμα, έχοντας υπόψη μας δηλώσεις που έχουν γίνει από τον προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε μέσα μαζικής ενημέρωσης, βάσει των οποίων, παρά την αρχική περί του αντιθέτου προσέγγιση, διαφαίνεται πως τελικά η εξέταση των αιτήσεων που θα παραμένουν σε εκκρεμότητα κατά την έναρξη της λειτουργίας των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ) θα ανατεθεί στους
νέους Οργανισμούς.
Όπως γνωρίζετε, το ΕΤΕΚ είχε ταχθεί εξαρχής υπέρ της μεταρρύθμισης
Το Επιμελητήριο
θεωρεί πως η
μεταφορά όλων
των αιτήσεων που
θα παραμένουν σε
εκκρεμότητα στους
νέους ΕΟΑ θα πρέπει
πάση θυσία να
αποφευχθεί
της τοπικής αυτοδιοίκησης, αφού η μείωση των αρχών αδειοδότησης κρίνεται πως θα συμβάλει ουσιαστικά στην ποιοτικότερη εξυπηρέτηση του πολίτη. Ωστόσο για να μπορέσουν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και με τη δέουσα ταχύτητα οι νέοι Οργανισμοί, προς όφελος του πολίτη και γενικότερα της κοινωνίας, θα πρέπει να τους δοθεί η ευκαιρία να ξεκινήσουν πάνω σε μια νέα βάση. Η ανάθεση του μεγάλου αριθμού αιτήσεων που αναμένεται πως θα εκκρεμούν κατά την έναρξη της λειτουργίας των ΕΟΑ (περί τις 30.000 αιτήσεις με βάση τα δημοσιεύματα) στους νεοσύστατους Οργανισμούς θα αποτελέσει ένα μεγάλο εμπόδιο στη λειτουργία τους. Ειδικότερα, θα επιβαρύνει τους νέους Οργανισμούς που θα έχουν να διαχειριστούν τις νέες αιτήσεις με έναν πρόσθετο, τεράστιο όγκο εργασίας και μάλιστα κατά την περίοδο έναρξης της λειτουργίας τους, ήτοι εντός μιας περιόδου προσαρμογής στον νέο τρόπο λειτουργίας και γενικότερα σε νέα δεδομένα.
Στη βάση αυτή, θεωρούμε πως η μεταφορά στους νέους ΕΟΑ όλων των αιτήσεων που θα παραμένουν σε εκκρεμότητα θα πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί. Αντί αυτού, θα πρέπει να ληφθούν άμεσα εκείνα τα απαιτούμενα μέτρα ώστε η ολοκλήρωση της εξέτασης των αιτήσεων που εκκρεμούν, ή τουλάχιστον των αιτήσεων που θα έχουν υποβληθεί ένα μήνα πριν από την έναρξη της λειτουργίας των ΕΟΑ, να γίνει από τις υφιστάμενες αδειοδοτούσες αρχές. Προς αυτή την κατεύθυνση θεωρούμε πως θα μπορούσαν να ενεργήσουν υποβοηθητικά συγκεκριμένα μέτρα που θα μπορούσαν να προωθηθούν με στόχο τη διεκπεραίωση της εξέτασης των υφιστάμενων αιτήσεων και συνεπώς τη μείωση του αριθμού των αιτήσεων που θα
εκκρεμούν κατά την έναρξη της λειτουργίας των ΕΟΑ. Ειδικότερα σημειώνουμε πως θα μπορούσε να εξεταστεί η προώθηση των πιο κάτω μέτρων, τα οποία δεν είναι σε καμία περίπτωση εξαντλητικά: i. Ενδυνάμωση του προσωπικού που διαχειρίζεται υφιστάμενες αιτήσεις, είτε μέσω της αγοράς υπηρεσιών από μελετητές και μελετητικά γραφεία του ιδιωτικού τομέα που δραστηριοποιούνται στον τομέα της μελέτης και του σχεδιασμού προτεινόμενων αναπτύξεων ή μέσω της αξιοποίησης συνταξιούχων, τέως λειτουργών αδειοδοτουσών αρχών. ii. Ομαδοποίηση των αιτήσεων σε διάφορες κατηγορίες (π.χ. σε 5 κατηγορίες) ανάλογα του τύπου ανάπτυξης ή και της πολυπλοκότητας των αιτήσεων, ενέργεια που θεωρούμε πως θα συμβάλει στη βελτίωση της ροής εργασίας και συνεπώς στην ταχύτερη διεκπεραίωση
των εν λόγω αιτήσεων.
iii. Απλοποίηση των υφιστάμενων διαδικασιών εξέτασης αιτήσεων, ειδικά για αιτήσεις χαμηλού ρίσκου, με στόχο την επίσπευση της εξέτασής τους. Το ΕΤΕΚ δηλώνει πρόθυμο να συμβάλει στην όλη προσπάθεια, μέσω της σύστασης Ομάδων Εργασίας που θα αναλάβουν την ολοκλήρωση της εξέτασης υφιστάμενων αιτήσεων, βάσει αμοιβής που θα συμφωνηθεί. Παράλληλα υπογραμμίζουμε την ανάγκη όλες οι αιτήσεις που θα υποβάλλονται μέχρι και ένα μήνα πριν από την έναρξη
Οι ενεργειακές
κοινότητες
κρίνονται ως
σημαντικό εργαλείο
προώθησης
της ενεργειακής
δημοκρατίας και
καταπολέμησης
της ενεργειακής
φτώχειας
Επιστολή στον πρόεδρο της ΡΑΕΚ δρα Ανδρέα Πουλλικκά απέστειλε το ΕΤΕΚ με θέμα «Η ρύθμιση των αγορών ηλεκτρισμού κατά την ενεργειακή μετάβαση και η σημασία των ενεργειακών κοινοτήτων». Το Επιμελητήριο καταγράφει τις θέσεις του σχετικά με τον ρόλο που μπορεί να έχει ο πολίτης στο σύγχρονο ενεργειακό περιβάλλον και ζητά να πληροφορηθεί για τα χρονοδιαγράμματα που τυχόν υπάρχουν σχετικά με τη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων, οι οποίες είναι σημαντικό μέρος της λύσης που ψάχνουμε στην πορεία μας προς την πράσινη μετάβαση. Στην επιστολή αναφέρονται τα εξής: Αναφερόμαστε στο πιο πάνω θέμα με αφορμή και το τελευταίο σας άρθρο με τίτλο «Η ρύθμιση των αγορών ηλεκτρισμού κατά την ενεργειακή μετάβαση» και θα θέλαμε να μεταφέρουμε τη συμφωνία μας με τη θέση σας ότι «Στην πραγματικότητα, σήμερα το ρυθμιστικό πλαίσιο δεν αντιμετωπίζει πλέον τους πελάτες ως καταναλωτές που χρησιμοποιούν απλώς ηλεκτρισμό, εγκαθιστούν ενεργειακά συστήματα (όπως φωτοβολταϊκά και μπαταρίες) και αγοράζουν συσκευές. Αντί αυτού, σήμερα οι καταναλωτές αντιμετωπίζονται όλο και περισσότερο ως “συμμετέχοντες στην αγορά” ή ως “έμποροι ενέργειας”, που λαμβάνουν θέσεις στην αγορά με βάση τις συμβάσεις που επιλέγουν να συνάψουν», σχετικά με τον αναβαθμισμένο ρόλο του πολίτη στο ενεργειακό μέλλον (ως συμμετέχων στην αγορά). Τολμούμε όμως να πάμε ένα βήμα παραπέρα σημειώνοντας πως ο καταναλωτής πρέπει να είναι στο επίκεντρο, και να του δοθούν στην πράξη ευκαιρίες να συμμετέχει ουσιαστικά στην αγορά ως ιδιοπαραγωγός ή ως ιδιοδιαχειριστής της ηλεκτρικής ενέργειας και, γιατί όχι, και ως μικροπωλητής τυχόν πλεονάζουσας ενέργειας.
Επί του προκειμένου και με δεδομένες τις πρόνοιες του νόμου 130(Ι) του 2021, ο οποίος δημοσιεύθηκε στις 07.10.2021 και μεταξύ άλλων διαλαμβάνει πως: 2(1) «ενεργειακή κοινότητα πολιτών» σημαίνει τη νομική οντότητα που(α) βασίζεται σε εθελοντική και ανοικτή συμμετοχή και τελεί υπό τον ουσιαστικό έλεγχο εταίρων ή μελών που είναι φυσικά πρόσωπα, τοπικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των δήμων, ή μικρές επιχειρήσεις, (β) έχει ως πρωταρχικό σκοπό να παρέχει περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη σε επίπεδο κοινότητας για τα μέλη ή εταίρους της ή τις τοπικές περιοχές όπου δραστηριοποιείται και
όχι να παράγει οικονομικά κέρδη, και
(γ) δύναται να δραστηριοποιείται στην παραγωγή, περιλαμβανομένης της παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές, στη διανομή και στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, στις υπηρεσίες κατανάλωσης, σωρευτικής εκπροσώπησης, αποθήκευσης ενέργειας, στις υπηρεσίες ενεργειακής απόδοσης, στις υπηρεσίες φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, ή στην παροχή άλλων υπηρεσιών ενέργειας στους εταίρους ή τα μέλη της·
123.-(1) Τηρουμένων των διατάξεων της παραγράφου (λ) του εδαφίου (1) του άρθρου 5, η ΡΑΕΚ καθορίζει με ρυθμιστική απόφασή της ευνοϊκό κανονιστικό πλαίσιο για τις ενεργειακές κοινότητες πολιτών και διασφαλίζει ότιαλλά και του νόμου 107(Ι) του 2022, ο οποίος δημοσιεύθηκε στις 15.07.2022 και μεταξύ άλλων διαλαμβάνει πως: 37.- (1) Οι τελικοί πελάτες, ιδίως οι οικιακοί, έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν σε κοινότητα ανανεώσιμης ενέργειας διατηρώντας παράλληλα τα δικαιώματα ή τις υποχρεώσεις που έχουν ως τελικοί πελάτες και χωρίς να υπόκεινται σε όρους ή διαδικασίες που δεν αιτιολογούνται ή εισάγουν διακρίσεις και θα απέτρεπαν τη συμμετοχή τους σε κοινότητα ανανεώσιμης ενέργειας, εφόσον, στην περίπτωση των ιδιωτικών επιχειρήσεων, η συμμετοχή τους δεν συνιστά την κύρια εμπορική ή επαγγελματική τους δραστηριότητα. (2) Για τους σκοπούς των διατάξεων του εδαφίου (1), καθώς και για την παροχή ευνοϊκού πλαισίου για την προώθηση και διευκόλυνση
πηγές ενέργειας και τις πυρηνικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής συμβάσεις επί διαφοράς (contracts for differences - CfD) με εγγύηση του κράτους. Οι CfD επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να αποζημιώνουν τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας όταν η τιμή πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας πέφτει κάτω από ένα καθορισμένο όριο και να αποζημιώνουν τους καταναλωτές όταν οι τιμές υπερβαίνουν αυτό το όριο» δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε, καθώς αυτή ήταν βασική πρόταση του ΕΤΕΚ από το 2020 ως μεσοπρόθεσμο μέτρο για να επιτευχθεί η κοστοστρέφεια στις τιμές ηλεκτρισμού που παράγονται από ΑΠΕ. Αυτό που αναμένουμε είναι να μην καθυστερήσουμε άλλο στην αξιοποίηση αυτού του σημαντικού εργαλείου για να πέτυχουμε πιο προσιτές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στο μέσο καταναλωτή. Το ΕΤΕΚ θεωρεί πως τεχνολογικά είμαστε πολύ πιο κοντά από ό,τι εκτιμούσαμε πριν 5 ή και 10 χρόνια στην εποχή της διάσπαρτης μικροπαραγωγής, ιδιοκατανάλωσης και ιδιοδιαχείρισης της ηλεκτρικής ενέργειας μέσα και από τον θεσμό των ενεργειακών κοινοτήτων. Ο στόχος πια οφείλει να επικεντρωθεί στη χρονική και χωρική ταύτιση της τοπικής (μικρο-) παραγωγής και της κατανάλωσης με ευέλικτους τρόπους που θα προσφέρει στο ενεργειακό δίκτυο πολλά οφέλη, μεταξύ άλλων και
την ευελιξία στη χρήση, κάτι που τεχνολογικά πλέον μπορεί να υποστηριχθεί.
Τολμούμε δε να πούμε πως θα πρέπει να μας προβληματίσουν έντονα τα πιο πάνω και να δείξουμε θάρρος και ευελιξία για να ενθαρρύνουμε να αναπτυχθούν οι ενεργειακές κοινότητες με ταχύτητα αλλά και πλήρεις δικαιοδοσίες έτσι ώστε να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη προς τα μέλη τους αλλά και την κοινωνία γενικότερα.
Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να γίνουν με γρήγορους ρυθμούς οι επενδύσεις στο Δίκτυο Διανομής για στήριξη των Κοινοτήτων και συμμετοχή τους στο ενεργειακό ισοζύγιο, χωρίς να περιμένουμε πλήρη ανάπτυξη της ανταγωνιστικής αγοράς.
Καταβολή εγγύησης πιστής εκτέλεσης σε διαγωνισμούς μελετών για έργα του δημοσίου
περίπτωση διακοπής του συμβολαίου και πως σε κάθε περίπτωση, αν και εφόσον αποδειχθεί ότι ο Ανάδοχος δεν τηρεί τις πρόνοιες της Σύμβασης, η Αναθέτουσα Αρχή δύναται να κινηθεί
Αυτή η λογική της ανάπτυξης των ενεργειακών κοινοτήτων συνάδει επίσης με τον ορθολογιστικό σχεδιασμό του δικτύου, για να μην κατασκευάζεται δίκτυο και υποσταθμοί Μεταφοράς με μεγάλα κεντρικά συστήματα που πιθανόν θα αποδειχθούν μη αναγκαία, εάν οι κοινότητες αξιοποιήσουν τους δικούς τους πόρους πιο αποδοτικά. Το να δοθεί η δέουσα σημασία και προσοχή στον θεσμό, τις προοπτικές και τα δυνητικά πολλαπλά οφέλη των ενεργειακών κοινοτήτων και της περαιτέρω προώθησης της ιδιοκατανάλωσης είναι πλέον επιτακτικό, καθώς οι ενεργειακές κοινότητες κρίνονται ως σημαντικό εργαλείο προώθησης της ενεργειακής δημοκρατίας και καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας. Προσεγγίσεις ή και σχεδιασμοί κεντρικής ή και συγκεντρωμένης παραγωγής μακριά από την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας που είναι η πεπατημένη σήμερα, είναι τουλάχιστον μια φάση πίσω από τις τρέχουσες τεχνολογικές εξελίξεις και τάσεις. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, να αναπτύσσονται κεντρικά συστήματα που δεν είναι η προτεραιότητα σε αυτό το στάδιο της ενεργειακής μετάβασης και να εναποθέτουμε τις ελπίδες μας για κοστοστρεφείς τιμές ηλεκτρισμού από ΑΠΕ αλλά και γενικότερα στη λειτουργία των δυνάμεων της ελεύθερης αγοράς. Με επιστολή που υπογράφει ο διευθυντής του, Χριστόδουλος Χατζηοδυσσέως, απάντησε το ΕΤΕΚ σε μέλος του που αναφερόταν στην απαίτηση καταβολής εγγύησης πιστής εκτέλεσης σε έγγραφα διαγωνισμών για μελετητικές υπηρεσίες για έργα του δημοσίου. Η επιστολή σημειώνει ότι «το ΕΤΕΚ έχει ήδη θέσει στην Αρμόδια Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΑΑΔΣ) την ανάγκη απάλειψης της απαίτησης για καταβολή εγγύησης πιστής εκτέλεσης από τον επιτυχόντα προσφοροδότη από τα πρότυπα έγγραφα διαγωνισμών για μελετητικές υπηρεσίες. Ειδικότερα έχει τεθεί πως με δεδομένα τα οικονομικά μεγέθη των μελετητικών γραφείων στην Κύπρο, η απαίτηση υποβολής “Εγγύησης Πιστής Εκτέλεσης” από τον Ανάδοχο δεν πληροί την αρχή της αναλογικότητας και δεν εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Επιπρόσθετα έχει σημειωθεί πως για περιπτώσεις συμβάσεων για υπηρεσίες των οποίων η πληρωμή συνδέεται με παραδοτέα, δεν υπάρχει δυνατότητα υπερπληρωμής σε
«Ανεκτίμητη η προσφορά των γυναικών μηχανικών»
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ εξέδωσε ανακοίνωση με τις επισημάνσεις του. Μεταξύ άλλων αναφέρει: «Οι έμφυλες διακρίσεις στα επαγγέλματα της Μηχανικής Επιστήμης αποτελούν σοβαρή τροχοπέδη, τόσο σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στους κλάδους, όσο και στην ίση μεταχείριση και επαγγελματική ανέλιξη. Αν και έχουν σημειωθεί σημαντικά βήματα για την ισότητα των φύλων στην εργασία, εντούτοις ιδιαίτερα στους τομείς STEM (Φυσικές Επιστήμες, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά) οι γυναίκες αποτελούν λιγότερο από το ένα τρίτο του επιστημονικού δυναμικού. Αρκεί να σημειώσω ότι από τους 16.000 μηχανικούς μέλη μας, μόνο οι 4.000 είναι γυναίκες.
Γι’ αυτό τον λόγο το ΕΤΕΚ έχει προχωρήσει σε συναντήσεις και συζητήσεις με την επίτροπο Ισότητας Φύλων για τη συνομολόγηση μνημονίου συνεργασίας, το οποίο αυτή τη στιγμή υπόκειται σε νομοτεχνικό έλεγχο, με σκοπό τη χάραξη από κοινού στρατηγικής, πολιτικών και δράσεων για την προώθηση της ισότητας των φύλων στα επαγγέλματα της Μηχανικής Επιστήμης. Παράλληλα, έχουμε προχωρήσει στη σύσταση επιστημονικής Επιτροπής για την Ισότητα των Φύλων, η οποία θα παρακολουθεί
πολύ στενά το όλο θέμα και με συγκεκριμένες εισηγήσεις / προτάσεις θα μπορεί να συμβάλει στην όλη προσπάθεια. Καλώ εκ νέου τις γυναίκες συναδέλφους να ενημερώνουν το Επιμελητήριο για τυχόν ζητήματα που αντιμετωπίζουν, ώστε να γνωρίζουμε τα δεδομένα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε και να τα αλλάξουμε, λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα. Ευχαριστώ ξανά τις γυναίκες μέλη του ΕΤΕΚ για την πολύτιμη προσφορά τους στους κλάδους της μηχανικής και στην κοινωνία ευρύτερα».
Έκρηξη στην Έγκωμη: Προληπτικά και αποτρεπτικά μέτρα για επικίνδυνες παράνομες επεμβάσεις σε οικοδομές
To ETEK εκφράζει έντονη ανησυχία και προβληματισμό σχετικά με την έκρηξη που προκλήθηκε στην περιοχή της Έγκωμης η οποία, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, αποδίδεται σε ανάφλεξη/έκρηξη υγραερίου και εξαιτίας της οποίας τραυματίστηκε μια νεαρή κοπέλα. Το συγκεκριμένο συμβάν είναι αποτέλεσμα των παθογενειών που χαρακτηρίζουν τόσο το σύστημα ελέγχου της ανάπτυξης και την επιβολή συμμόρφωσης με τη νομοθεσία, όσο και την έλλειψη κουλτούρας νομιμότητας, ευθύνης και επαγγελματισμού, στοιχεία που δυστυχώς χαρακτηρίζουν την κοινωνία μας. Παρόλο που είναι αυτονόητο ότι οι αρμόδιες αρχές δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουν την κάθε παρανομία που γίνεται, εντούτοις ο ρόλος που έχουν να διαδραματίσουν, για αποφυγή τέτοιων θλιβερών συμβάντων και για αναχαίτιση τέτοιων φαινομένων, είναι διττός: αφενός θα πρέπει να λαμβάνουν μέτρα ικανά να προλαμβάνουν
αντίστοιχες παράνομες επεμβάσεις σε οικοδομές, αστοχίες και ατυχήματα, και αφετέρου να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο όπου η αυθαιρεσία και η παρανομία θα τιμωρούνται με αυστηρότητα.
Σε επίπεδο πρόληψης, θετικά θα λειτουργήσουν η απλοποίηση των απαιτήσεων της αδειοδότησης, η περαιτέρω αξιοποίηση της τεχνολογίας με δημιουργία ηλεκτρονικής ταυτότητας των κτηρίων και η μείωση του χρόνου ανταπόκρισης των αρχών για τη χορήγηση αδειών και εγκρίσεων. Η θεσμοθέτηση της τακτικής επιθεώρησης
κτηρίων θα συνδράμει αποφασιστικά στη βελτίωση της υφιστάμενης αταξίας και στον αποτελεσματικό έλεγχο της ασφάλειας των οικοδομών, αλλά και των αυθαίρετων αλλαγών χρήσεων ή προσθηκομετατροπών.
Σε ό,τι αφορά την παραδειγματική και αυστηρή τιμωρία των παρανομούντων, απαιτείται πρώτιστα πολιτική βούληση. Ο δειγματοληπτικός έλεγχος και η αυστηρή επιβολή του νόμου, εκεί και όπου παρατηρούνται παρατυπίες, αποτελούν το κλειδί για την αποφυγή τέτοιων συμβάντων που ενδέχεται να κοστίσουν ανθρώπινες ζωές. Οι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης, οι οποίοι θα λειτουργήσουν στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αποτελούν μεγάλο στοίχημα για να ενταθεί ο επιτόπιος έλεγχος στις οικοδομές και να ελεγχθεί η παρανομία και η αυθαίρετη δόμηση. Οι αρμόδιες αρχές οφείλουν να επαγρυπνούν ιδιαίτερα για ζητήματα τα οποία ενέχουν κινδύνους
Στις προτεραιότητες του νέου Γενικού Συμβουλίου ΕΤΕΚ βρίσκεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Το Επιμελητήριο, βασιζόμενο στην πλούσια τεχνογνωσία των μελών του, έχει τη δυνατότητα, σύμφωνα με συνέντευξη του προέδρου του Κωνσταντίνου Κωνσταντή στον Γιάννη Σεϊτανίδη στην εφημερίδα «Πολίτης», να συμβάλει σημαντικά στην επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους και στην εξασφάλιση υψηλής ποιότητας ψηφιακών υπηρεσιών. Κυβερνοασφάλεια, τεχνητή νοημοσύνη, αναβάθμιση του ρόλου του μηχανικού βρίσκονται στις βασικές προτάσεις του ΕΤΕΚ οι οποίες συζητήθηκαν ενδελεχώς σε εργαστήριο που πραγματοποιήθηκε στη Λεμεσό στις 25 και 26 Φεβρουαρίου. Πόσο κοντά είμαστε ως κράτος στον ψηφιακό μετασχηματισμό; Σίγουρα, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποια βήματα προς την κατεύθυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού. Ωστόσο, χρειάζεται να γίνουν πολλά άλλα για να μπορούμε ως χώρα να υπερηφανευόμαστε ότι έχουμε καταφέρει να ψηφιοποιήσουμε τις υπηρεσίες μας, προς διευκόλυνση των πολιτών. Η έκθεση για την κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας της ΕΕ (Σεπτέμβριος 2023) αποτελεί μια πρώτη ακτινογραφία της κατάστασης που επικρατεί στη χώρα μας και στους τομείς που θα πρέπει να εστιάσουμε για να επιτύχουμε τους στόχους που θέτει
Ο σωστός
σχεδιασμός έργων
και υπηρεσιών
ψηφιακής
διακυβέρνησης
αποτελεί κατά κύριο
λόγο ευθύνη των
μηχανικών, μελών
του ΕΤΕΚ, που
είναι και οι κύριοι
χρήστες αρκετών
συστημάτων
η ΕΕ σε αυτό το ζήτημα. Στην έκθεση φαίνεται, για παράδειγμα, ξεκάθαρα πως σε ό,τι αφορά την παροχή ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών, και παρά την πρόοδο που σημειώθηκε, η Κύπρος με αξιολόγηση 64% είναι κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 77%. Σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις, η κατάσταση είναι αρκετά ικανοποιητική καθώς το ποσοστό των επιχειρήσεων με βασικό επίπεδο ενσωμάτωσης ήταν 70%, πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 69%. Όσον αφορά την παροχή ψηφιακών υπηρεσιών σε εταιρείες, ο βαθμός αξιολόγησης της Κύπρου ήταν στο 85%, πιο ψηλά από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 84%. Η Κύπρος ανέπτυξε και τις διαδικασίες για την ηλεκτρονική υπογραφή (eID), ενώ όσον αφορά την ηλεκτρονική υγεία (eHealth) είχε αξιολόγηση στο 70%, που είναι κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 72%. Μιλάμε για ψηφιακό μετασχηματισμό ο οποίος όμως, για να μπορέσει να επιτευχθεί, χρειάζεται τεράστια υποδομή. Δεδομένου ότι έχετε
η ψηφιοποίηση αλλά να καταστεί και αποτελεσματική; Όντως, ως Επιμελητήριο έχουμε καταγράψει μια σειρά από έργα τα οποία θα πρέπει να προωθηθούν ώστε να καταφέρουμε ως κράτος έναν αποτελεσματικό ψηφιακό μετασχηματισμό, που θα διασφαλίζει την ποιότητα αλλά και τη μέγιστη εξυπηρέτηση κάθε πολίτη. Ενόψει και της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα πρέπει οι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης να λειτουργούν από την αρχή της ίδρυσής τους ψηφιακά. Οι δε λειτουργίες του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως θα πρέπει να αυτοματοποιηθούν. Προτείνουμε επίσης τον εμπλουτισμό της ενιαίας ψηφιακής πύλης (gov.cy) με όλες τις υπηρεσίες του κράτους, την ενσωμάτωση της ηλεκτρονικής υπογραφής σε όλες τις ψηφιακές υπηρεσίες, τη δημιουργία ενιαίου σημείου πληροφόρησης Geographic Information Systems (GIS) καθώς και ένα πλαίσιο στρατηγικής και προώθησης έξυπνων πόλεων το οποίο, βεβαίως, να διασφαλίζει τη γρήγορη και ποιοτική ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών και υπηρεσιών για όλους τους δήμους. Η νέα ψηφιακή πύλη θα πρέπει να ενσωματώσει το συντομότερο, και αποτελεσματικά, όλες τις υπηρεσίες του κράτους, ώστε οι πολίτες, οι μηχανικοί και οι επιχειρήσεις να μπορούν να εξυπηρετούνται για όλα τα θέματα, αποκλειστικά ψηφιακά, και μέσα από μόνο μία πύλη.
ψηφιακού μετασχηματισμού. Αυτό, ωστόσο, που πρωτίστως θα πρέπει να γίνει είναι η ενδελεχής ενημέρωση του Επιμελητηρίου για όλα τα ζητήματα που αφορούν την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να συμμετέχει και επίσημα το ΕΤΕΚ με εκπροσώπους του στον σχεδιασμό των διάφορων έργων και υπηρεσιών ψηφιακής διακυβέρνησης ώστε να διασφαλιστεί η ποιότητα των τεχνικών προδιαγραφών και κατ’ επέκταση η αποτελεσματικότητα και η βιωσιμότητα των σχετικών υπηρεσιών. Ο σωστός τεχνικοοικονομικός σχεδιασμός έργων και υπηρεσιών ψηφιακής διακυβέρνησης, άλλωστε, αποτελεί κατά κύριο λόγο ευθύνη των μηχανικών, μελών του ΕΤΕΚ, που είναι και οι κύριοι χρήστες αρκετών συστημάτων όπως για παράδειγμα το σύστημα «Ιππόδαμος» και το σύστημα Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτηρίων. Βεβαίως, η συμμετοχή του ΕΤΕΚ προϋποθέτει την αναβάθμιση, από την Πολιτεία, του ρόλου του μηχανικού. Εν ολίγοις να πω ότι χρειάζεται να διασφαλιστεί η εφαρμογή του διατάγματος περί Υποδομής Εσωτερικής Καλωδίωσης Οικοδομών, το οποίο απαιτεί τη σύνταξη μελετών για την εσωτερική καλωδίωση κτηρίων όπως και η τροποποίηση της νομοθεσίας της Αρχής Ψηφιακής Ασφάλειας (ΑΨΑ), ώστε την ευθύνη του περιεχομένου και του ελέγχου των μελετών που προνοεί ο περί Ασφάλειας Δικτύων και Συστημάτων Πληροφοριών Νόμος της ΑΨΑ να αναλαμβάνουν καταρτισμένοι επαγγελματίες, μέλη του ΕΤΕΚ, στις ειδικότητες Ηλεκτρονικής και Πληροφορικής. Πρέπει ακόμη, μεταξύ άλλων, να δημιουργηθεί νομοθετικό πλαίσιο που θα καθορίζει την υποχρεωτική συμμετοχή μηχανικού (μέλους του ΕΤΕΚ στις ειδικότητες της Μηχανικής της Ηλεκτρονικής και της Μηχανικής της Πληροφορικής) σε όλες τις ομάδες εργασίας του κράτους που αφορούν έργα ψηφιακού μετασχηματισμού και
ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλες οι
μελέτες και τα έργα Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στον δημόσιο τομέα θα έχουν τις προδιαγραφές, θα σχεδιάζονται και θα εκτελούνται σύμφωνα με τις αρχές της αποτελεσματικότητας, της ασφάλειας, της αξιοπιστίας και της βιωσιμότητας. Η τεχνητή νοημοσύνη αγγίζει τη Μηχανική Επιστήμη; Mε ποιους τρόπους πιστεύετε ότι μπορεί να αξιοποιηθεί; Στις εισηγήσεις του ΕΤΕΚ, για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους, περιλαμβάνεται και η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) η οποία μεταμορφώνει ραγδαία διάφορους τομείς, με τη Μηχανική να μην αποτελεί εξαίρεση. Αναμένουμε ότι η ΤΝ θα φέρει θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο που ασκείται η Μηχανική Επιστήμη, καθώς και όσον αφορά τον ρόλο του μη-
Η τεχνητή
νοημοσύνη αλλάζει ραγδαία τον κόσμο,
αλλά θα πρέπει
να διατυπώσουμε
αρχές ηθικής ώστε
να χρησιμοποιείται
υπεύθυνα και
με διαφάνεια,
προς όφελος της
κοινωνίας
χανικού. Χρειάζεται ωστόσο προσοχή καθώς ελλοχεύουν κίνδυνοι εάν η ΤΝ χρησιμοποιείται ανεξέλεγκτα. Γι’ αυτό και η αρμόδια επιστημονική επιτροπή του ΕΤΕΚ θα εξετάσει διάφορα ζητήματα που άπτονται της χρήσης της. Αρχικά, ως ΕΤΕΚ θα πρέπει να ενημερώσουμε τα μέλη μας για την ανάπτυξη δεξιοτήτων για αξιοποίηση της ΤΝ στην εργασία τους. Από εκεί και πέρα, θα πρέπει να βρούμε εκείνους τους τρόπους που διασφαλίζουν τη διαφάνεια των δεδομένων και των μεθόδων που χρησιμοποιούν τα εργαλεία ΤΝ, ούτως ώστε το αποτέλεσμα να είναι αξιόπιστο και κατανοητό (Explainable AI) από τους μηχανικούς, όπως και την εμπιστευτικότητα των πληροφοριών που εισάγονται στα εργαλεία ΤΝ. Είναι επίσης σημαντικό να διασφαλίσουμε την αξιοπιστία των εργαλείων ΤΝ, με την απαίτηση ελάχιστου επιπέδου απόδοσης και ακρίβειας των αποτελεσμάτων, για αποφυγή πρόκλησης ζημιών σε ανθρώπους και περιουσίες ενώ θα πρέπει να διατυπώσουμε αρχές ηθικής, ώστε η ΤΝ να χρησιμοποιείται υπεύθυνα και με διαφάνεια, προς όφελος της κοινωνίας. Οι κυβερνοεπιθέσεις είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα το οποίο δεν αφήνει ανεπηρέαστη τη χώρα μας. Τι εισηγείται το ΕΤΕΚ επί τούτου; Αυτό το οποίο θα πρέπει ως χώρα άμεσα να προωθήσουμε είναι ένα κοινό πλαίσιο για απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας οι οποίες θα συμπεριλαμβάνονται σε όλες τις προδιαγραφές για διαγωνισμούς νέων έργων από όλα τα τμήματα του δημοσίου. Η υιοθέτηση ενός κοινού πολιτικού πλαισίου για απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας αποτελεί ζωτικής σημασίας βήμα για την προστασία του ψηφιακού τομέα του δημοσίου. Η πρόταση αυτή θέτει ένα σαφές πλαίσιο για την υλοποίηση και τήρηση υψηλών προτύπων κυβερνοασφάλειας σε όλα τα νέα έργα του δημοσίου. Τα σοβαρά συμβάντα ψηφιακής ασφάλειας που είδαμε στην Κύπρο το 2023, έφεραν στο προσκήνιο καίρια ζητήματα κουλτούρας και ανθρώπινου παράγοντα, όπως η ελλιπής ενημέρωση και η παράλειψη τήρησης βασικών κανόνων ασφάλειας. Γι’ αυτό η καλλιέργεια κουλτούρας κυβερνοασφάλειας στους πολίτες και τις επιχειρήσεις αποτελεί θεμέλιο λίθο για την πρόληψη περιστατικών.
Εντός του 2024 θα είναι έτοιμη και στην Κύπρο νέα νομοθεσία από την Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας (ΑΨΑ) που θα υιοθετεί τη νέα Ευρωπαϊκή οδηγία NIS 2 (Network and Information Security) για
Δήλωση προέδρου ΕΤΕΚ
Η φωτιά που ξέσπασε στο διατηρητέο Αρχοντικό Παυλίδη στη Λεμεσό επαναφέρει, δυστυχώς, τη συζήτηση γύρω από την αδυναμία και την έλλειψη βούλησης από την πολιτεία και την κοινωνία, να προστατεύσουν και να αξιοποιήσουν την αρχιτεκτονική κληρονομιά του τόπου μας – με σοβαρές συνέπειες στην πολιτιστική μας ταυτότητα, στην ασφάλεια και την ευημερία των αστικών μας κέντρων, εν τέλει στην ποιότητα ζωής όλων μας. Το περιστατικό αποτελεί μόνο μία εκ των πολλών απωλειών κτισμάτων μεγάλης αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής αξίας την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία. Πολλοί επιχειρηματίες γης αγοράζουν τα διατηρητέα για να εκμεταλλευτούν τους συντελεστές δόμησης και αφήνουν τα κτήρια να καταρρεύσουν εφόσον δεν έχουν άλλο όφελος από αυτά. Πολλά κρατικά μνημεία και διατηρητέα που έχουν αποκατασταθεί παραμένουν δίχως καμία χρήση με αποτέλεσμα να επέρχεται η φθορά. Πολλοί ιδιοκτήτες δεν αιτούνται καν την ανακήρυξη των ακινήτων τους σε διατηρητέα, λόγω του ότι μειώνεται η αξία μιας πιθανής επένδυσης. Ακόμη, ιδιοκτήτες διατηρητέων δεν φροντίζουν να συντηρούν τα ακίνητα που έχουν στην κατοχή τους, εγκαταλείποντάς τα με συνεπακόλουθο και πάλι τη φθορά.
Ένα θέμα πολυπαραγοντικό που απαιτεί μια ολιστική στρατηγική και γενναίες αποφάσεις, αν θέλουμε πράγματι να διασώσουμε ως πολύτιμο δημόσιο αγαθό την αρχιτεκτονική μας κληρονομιά. Υπάρχουν νομοθετικές πρόνοιες, κίνητρα και διαδικασίες που θα ανέμενε κανείς πως αν ενεργοποιούνταν σωστά θα ήταν αρκετά για να πετύχουμε τον στόχο μας, ώστε να προλαμβάνουμε περιστατικά σαν και αυτό στη Λεμεσό. Ωστόσο, συνεχώς βρισκόμαστε στη θέση να δρούμε πυροσβεστικά, περισώζοντας ό,τι μπορούμε χωρίς να είμαστε αποτελεσματικοί, με αποσπασματικά μέτρα και παρεμβάσεις που προφανώς δεν αρκούν. Δεν έχει νόημα η εξουσία του Δήμου να παρεμβαίνει για τις επικίνδυνες οικοδομές αν δεν υπάρχει καταγραφή και ψηφιοποίηση, ηλεκτρονικό αρχείο και συστηματική παρακολούθηση των διατηρητέων, τόσο της κατάστασής τους όσο και της χρήσης τους. Με την ίδια λογική δεν έχει νόημα η θέσπιση κινήτρων, εάν οι διαδικασίες είναι δύσκαμπτες και δημιουργούν καθυστερήσεις που αποτρέπουν την αξιοποίησή τους ή αν μετά την αξιοποίηση των κινήτρων τα κτίσματα αφήνονται ξανά στην τύχη τους από τους ιδιοκτήτες τους. Η αρχιτεκτονική κληρονομιά πρέπει να καταγραφεί ψηφιακά, ως μεμονωμένα κτήρια και ως σύνολα συμπεριλαμβανομένου και του φυσικού τους τοπίου, και να αξιολογηθεί με την αξιοποίηση του ακαδημαϊκού χώρου και του ιδιωτικού τομέα. Τα χρήματα που το κράτος συγκεντρώνει από μνημεία, μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους πρέπει να επιστρέφονται στον πολιτισμό, με σύγχρονες πρακτικές για τη διαχείριση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, η οποία μπορεί να συγχρηματοδοτεί τη δράση του, μαζί με τον κρατικό προϋπολογισμό. Παράλληλα, είναι σημαντικό να δοθούν περισσότερα κίνητρα στους ιδιοκτήτες για να αξιοποιήσουν τα κτήρια, όχι ως μουσεία, αλλά ως ζωντανές μονάδες του πολεοδομικού ιστού με νέες χρήσεις, καθώς και περισσότερα αποτρεπτικά κίνητρα ώστε να μην αφήνονται στην εγκατάλειψη. Ομοίως, χρειάζεται να δοθούν κίνητρα αλλά και καθοδήγηση στις Τοπικές Αρχές για να προστατεύσουν τους παραδοσιακούς πυρήνες των οικισμών αξιοποιώντας τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για να διατηρήσουν την ταυτότητά τους, αλλά και για να τους ενσωματώσουν οργανικά στη ζωή
των κοινοτήτων. Η ταυτόχρονη εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων ενεργειακής αναβάθμισης των διατηρητέων οικοδομών που συνδυάζονται με τις εργασίες αποκατάστασής τους είναι επίσης ένας τομέας με προστιθέμενη αξία στον οποίο το κράτος μπορεί να επενδύσει. Αυτά είναι ζητήματα που το Επιμελητήριο έχει επανειλημμένα θέσει και τεκμηριώσει στην Πολιτεία, με εκθέσεις και αναλυτικές εισηγήσεις.
Είναι απαραίτητο
Έργο ISTOS: Ασφάλεια κτηρίων και υποδομών έναντι φυσικών κινδύνων και καταστροφών
Πριν από τρία χρόνια, το έργο ISTOS ξεκίνησε μια φιλόδοξη αποστολή για την ενδυνάμωση της επιστημονικής αριστείας και καινοτομίας στην Κύπρο, εστιάζοντας στους κρίσιμους τομείς της δομικής ασφάλειας των κτηρίων και των υποδομών, της μείωσης του κινδύνου καταστροφών (π.χ. σεισμοί, πλημμύρες) και της διαχείρισης μετά από καταστροφές. Η πρωτοβουλία αυτή αντιπροσωπεύει μια συνεργασία μεταξύ τεσσάρων οργανισμών για να προωθήσουν την πρόοδο σε αυτούς τους κρίσιμους τομείς. Το δίκτυο συνεργασίας περιλάμβανε δύο κυπριακές οντότητες -το Ερευνητικό Κέντρο Frederick (FRC) και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ)- παράλληλα με δύο διεθνώς αναγνωρισμένα ερευνητικά ιδρύματα: τη Μονάδα Εδαφοδυναμικής και Γεωτεχνικής Σεισμολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) στην Ελλάδα και το Κέντρο Μελετών PLINIVS του Πανεπιστημίου της Νάπολης Federico II (UNINA) στην Ιταλία. Το έργο εξασφάλισε χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του προγράμματος H2020-WIDESPREAD-2018-2020. Καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής του, το ISTOS οργάνωσε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, συνδυάζοντας εκπαιδευτικά σεμινάρια και πρακτικές εφαρμογές, σχεδιασμένες να εμπλέκουν όχι μόνο τους σπουδαστές αλλά και το κοινό και τους διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η διεξαγωγή τεσσάρων διαδικτυακών εκπαιδευτικών σεμιναρίων, όπου οι διεθνείς εταίροι μοιράστηκαν γνώσεις και εμπειρογνωμοσύνη σε συναφή θέματα, εμπλουτίζοντας την κατανόηση και τις δεξιότητες των συμμετεχόντων. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του έργου διοργανώθηκαν δύο θερινά σχολεία και βραχυπρόθεσμες επιστημονικές αποστολές, επιτρέποντας στο διδακτικό προσωπικό μαζί με τους διδακτορικούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές να επισκεφθούν τις εγκαταστάσεις των εταίρων για μια γόνιμη ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών αλλά και να εφαρμόσουν τις πληροφορίες που έλαβαν, στο πεδίο. Η τριετής θητεία του έργου σημαδεύτηκε από την απτή μετατροπή της διαδιδόμενης γνώσης σε συγκεκριμένα αποτελέσματα, που αποδεικνύεται από τη δημοσίευση σε πολυάριθμα επιστημονικά περιοδικά και την παρουσίαση των ευρημάτων σε συνέδρια υψηλού κύρους. Οι συνεισφορές αυτές κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από την αρχιτεκτονική και
δομική ιστορία της Κύπρου και τη σεισμική ανθεκτικότητα της τοιχοποιίας, έως την εκτίμηση του σεισμικού κινδύνου για αστικά περιβάλλοντα, τις βιώσιμες στρατηγικές μετριασμού και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις τοπικές κοινότητες. Μια αξιοσημείωτη καινοτομία του ISTOS είναι η ανάπτυξη δύο πρωτοποριακών εργαλείων συλλογής πληροφοριών στο πεδίο, που αποσκοπούν στην ενίσχυση της αξιολόγησης των υποδομών πριν και μετά από ένα σεισμό. Το έντυπο «ISTOS Form» είναι σχεδιασμένο για ένα ευρύ φάσμα κτηρίων, ενώ το έντυπο «PRISM Form» είναι ειδικά προσαρμοσμένο για κατασκευές από τοιχοποιία, κατασκευασμένο με τέτοιο τρόπο ώστε άτομα χωρίς εκτενείς γνώσεις μηχανικής να μπορούν εύκολα να το χρησιμοποιήσουν.
Τα αποτελέσματα και οι συνεισφορές του έργου ISTOS είναι ευρέως προσβάσιμα μέσω του ιστότοπου http://istoscenter.eu/ που έχει δημιουργηθεί για το έργο καθώς και σε διάφορες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, αξιοποιώντας τον προσδιορισμό @ISTOScenter για τη διάδοση πληροφοριών και τη συνεργασία με το κοινό.
Το έργο κορυφώθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2024 με το συνέδριο ISTOS, το οποίο οργανώθηκε από το Ερευνητικό Κέντρο Frederick (FRC). Το συνέδριο αυτό ανέδειξε τον βασικό στόχο του έργου, που είναι η εξέταση της δομικής ασφάλειας και της ανθεκτικότητας των κτηρίων και των υποδομών απέναντι σε φυσικούς κινδύνους όπως οι σεισμοί, οι πλημμύρες και οι δασικές πυρκαγιές. Τη συγκέντρωση τίμησαν διακεκριμένοι ομιλητές, μεταξύ των οποίων ο καθηγητής Giulio Zuccaro του Κέντρου Μελετών PLINIVS, ο καθηγητής Κυριαζής Πιτιλάκης
Η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης και ο απαιτούμενος επανασχεδιασμός των διαδικασιών αδειοδότησης
Ο τομέας των κατασκευών βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο ενόψει της προωθούμενης μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι προσδοκίες σε ό,τι αφορά τη λειτουργία των νέων Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ), που αρχίζουν να λειτουργούν την 01.07.2024, είναι πολλές και μεγάλες, όχι μόνο λόγω της δραστικής μείωσης του αριθμού των αδειοδοτουσών αρχών (από 46 σε 5!) αλλά και των προοπτικών που δημιουργούνται για ριζική αναθεώρηση των υφιστάμενων διαδικασιών αδειοδότησης και ελέγχου της ανάπτυξης. Με δεδομένο ότι ο βασικός στόχος της μεταρρύθμισης θα πρέπει να είναι η ποιοτικότερη εξυπηρέτηση του πολίτη, ως ΕΤΕΚ έχουμε ισχυρή άποψη ότι για να μετουσιωθεί σε πράξη ο στόχος αυτός χρειάζεται ακόμα να γίνουν πολλά. Κατ’ αρχάς, οι υφιστάμενες διαδικασίες αδειοδότησης εκ του αποτελέσματος είναι χρονοβόρες και δεν ευνοούν την ανάπτυξη. Συνεπώς για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι νέοι Οργανισμοί θα πρέπει να προχωρήσει ο επανασχεδιασμός των υφιστάμενων διαδικασιών. Ειδικότερα, θα πρέπει να καταγραφούν τα προβλήματα και τα σημεία όπου εντοπίζονται καθυστερήσεις και να εξευρεθούν τρόποι να υπερκεραστούν, διαφορετικά το πρόβλημα θα μεταφερθεί από τις υφιστάμενες αδειοδοτούσες αρχές στους προωθούμενους ΕΟΑ.
Αξίζει να σημειωθεί πως το ΕΤΕΚ έχει εγκύψει στο συγκεκριμένο θέμα και έχει διαμορφώσει συγκεκριμένες εισηγήσεις για τον επανασχεδιασμό των υφιστάμενων διαδικασιών αδειοδότησης για χαμηλού ρίσκου οικοδομές (κατοικίες και μικρές πολυκατοικίες), οι οποίες εισάγουν αρκετές καινοτομίες για τα δεδομένα της Κύπρου. Σε αυτές περιλαμβάνεται η εισαγωγή του «επιτελικού» ελέγχου των πολεοδομικών αιτήσεων, δηλαδή ο έλεγχος βασικών πτυχών σε ό,τι αφορά τα πολεοδομικά χαρακτηριστικά μιας προτεινόμενης οικοδομής και του δειγματοληπτικού ελέγχου για ποσοστό των υποβληθεισών αιτήσεων. Παράλληλα εισάγεται ρύθμιση βάσει της οποίας οι άδειες θα δύναται να εκδίδονται αυτόματα, αφού παρέλθουν ολιγοήμερες προθεσμίες για τις αδειοδοτούσες αρχές. Η πρόταση του ΕΤΕΚ περιλαμβάνει επίσης την εισαγωγή ρύθμισης για υποχρεωτική εκπαίδευση μελετητών και λειτουργών των αδειοδοτουσών αρχών καθώς και την ανάπτυξη ηλεκτρονικών καθοδηγητικών εγχειριδίων, με στόχο να ξεπεραστούν τα προβλήματα που προκύπτουν από την ανομοιόμορφη απόδοση της ερμηνείας πολεοδομικών και άλλων κανονισμών. Η κυριότερη ωστόσο αλλαγή που προτείνει το Επιμελητήριο, σε σχέση με τις διαδικασίες που ακολουθούνται σήμερα, είναι η εισαγωγή του θεσμού του επιτόπιου ελέγχου κατά το στάδιο της κατασκευής των έργων από ανεξάρτητο τρίτο μέρος. Πρόκειται για μια ρύθμιση που εφαρμόζεται εδώ και κάποια χρόνια στην Ελλάδα και εκ του αποτελέσματος φαίνεται να έχει συμβάλει ουσιαστικά στη μείωση παραγωγής αυθαίρετων κατασκευών στη χώρα. Πιο συγκεκριμένα, αυτό που προτείνεται είναι η διενέργεια ελέγχου στα εργοτάξια σε καθορισμένα στάδια του έργου (π.χ. κατά τη χάραξη και κατά την ολοκλήρωση του έργου) από λειτουργούς των αδειοδοτουσών αρχών ή από ιδιώτες μελετητές που θα πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια (Ελεγκτές Δόμησης). Με πιο απλά λόγια, θα ελέγχεται κατά πόσο αυτό που
κατασκευάζεται συνάδει με αυτό που αδειοδοτήθηκε.
Θα πρέπει να
γίνει κάθε δυνατή
προσπάθεια εξέτασης εκκρεμών
αιτήσεων ώστε οι νέοι οργανισμοί να μην έχουν να
διαχειριστούν
υπέρογκο αριθμό αιτήσεων
Για να εφαρμοστεί αποτελεσματικά το προτεινόμενο πλαίσιο, απαιτείται και η προώθηση μιας σειράς άλλων μέτρων που θα βοηθήσουν επικουρικά, αλλά σημαντικά, στην όλη προσπάθεια. Απαιτείται να προχωρήσουν οι νέοι Οργανισμοί στην πλήρη αξιοποίηση της τεχνολογίας και η αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών (Ιππόδαμος), ώστε να αφορά όλες τις αιτήσεις και να αποτελεί τον κεντρικό κόμβο για όλες τις απαιτούμενες διαβουλεύσεις και όποιες άλλες διαδικασίες αφορούν την αδειοδότηση αναπτύξεων (π.χ. μεταφορά συντελεστή δόμησης). Ταυτόχρονα, θα πρέπει να συσταθεί Επιτροπή για την εξέταση διαφωνιών μεταξύ μελετητών και αδειοδοτουσών αρχών που προκύπτουν από διαφορετική απόδοση της ερμηνείας προνοιών της πολεοδομικής νομοθεσίας. Για να κερδηθεί το στοίχημα της εκπλήρωσης των σκοπών και των στόχων για τους οποίους προχωρούμε στη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, είναι κρίσιμης σημασίας η ορθή στελέχωση των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης, η δημιουργία κρίσιμης μάζας και η απόκτηση εξειδίκευσης εκεί και όπου χρειάζεται. Θα πρέπει παράλληλα να διασφαλιστεί ότι οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από τεχνοκράτες, αφού τα θέματα που θα διαχειρίζονται οι ΕΟΑ είναι καθαρά τεχνοκρατικού χαρακτήρα. Ταυτόχρονα, το επόμενο διάστημα θα πρέπει να γίνει κάθε δυνατή προσπάθεια για ολοκλήρωση της εξέτασης εκκρεμών αιτήσεων ώστε, κατά την έναρξη της λειτουργίας τους, να μην έρθουν ενώπιον ενός υπέρογκου αριθμού αιτήσεων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Εξαιρετικής σημασίας είναι και η επένδυση από πλευράς του κράτους στην εταιρική διακυβέρνηση των νέων οργανισμών, ώστε να λειτουργούν εύρυθμα και αποτελεσματικά, με στόχο την ταχεία αδειοδότηση αναπτύξεων και χωρίς καμία έκπτωση σε θέματα ασφάλειας, κανονιστικής συμμόρφωσης και προστασίας του περιβάλλοντος.
Κωνσταντίνος Κωνσταντή
Πρόεδρος ΕΤΕΚ, Αρχιτέκτονας
Το «σημείο αναφοράς» και οι Συντελεστές Δόμησης
Με μεγάλο ενδιαφέρον διάβασα το σημείωμα του κ. Δημήτρη Γεωργιάδη στην εφημερίδα «Πολίτης της Κυριακής» στις 25/2/2024, με τον τίτλο «Αλλάξτε το σημείο αναφοράς» για το πολύ σημαντικό θέμα του Συντελεστή Δόμησης και των δικαιωμάτων ανάπτυξης, ένα θέμα το οποίο συζητώ εδώ και πολλά χρόνια στο πλαίσιο της επαγγελματικής μου δραστηριότητας και ειδικότητας ως Οικονομολόγος και Πολεοδόμος, και χαίρομαι ιδιαίτερα γιατί ενδιαφέρει και άλλους συναδέλφους. Ενώ πολύ ορθά και με πολύ δημιουργικό τρόπο ο κ. Δημήτρης Γεωργιάδης παίρνει από την αρχή τα πράγματα και εγείρει τα πιο θεμελιακά ακόμη και φιλοσοφικά ερωτήματα γύρω
από το θέμα των δικαιωμάτων ανάπτυξης
Αναφορά στο σημείωμα του
κ. Δημήτρη
Γεωργιάδη
και τη φύση του Συντελεστή Δόμησης και των Ζωνών, που σε μεγάλο βαθμό απαντήθηκαν σε διάφορά κλασικά πλέον συγγράμματα, στη συνέχεια δεν ακολουθεί τη σωστή πορεία για να δώσει τις σωστές απαντήσεις. Ο προβληματισμός είναι ορθός και εύλογα εγείρεται το ερώτημα από ποια οπτική θα πρέπει να δει κάποιος τον Συντελεστή Δόμησης, αν είναι περιορισμός της ελεύθερης άσκησης της χρήσης της γης ή αν είναι ρυθμιστικό εργαλείο της ανάπτυξης, ή ακόμη σε ποιον ανήκουν τα δικαιώματα ανάπτυξης και αν περιλαμβάνονται και σε ποιο βαθμό στο ίδιο το δικαίωμα ιδιοκτησίας. Πρέπει να υπάρχει σημείο αναφοράς, αυτό είναι σωστό, το λάθος είναι ότι η αναζήτησή του γίνεται σε λάθος χώρο και σε λάθος θεωρία. Το σημείο αναφοράς που ορθά ψάχνει ο κ. Δημήτρης
Περιοχής. Δεν λέω κατ’ ανάγκη ότι όλα αυτά τα Σχέδια και σε κάθε περίπτωση είναι ορθά, αλλά λέω ότι είναι αυτά που μέσω του Συντελεστή Δόμησης και των Πολεοδομικών Ζωνών ρυθμίζουν τα δικαιώματα ανάπτυξης σε ένα
οικοπέδων ή
πέραν
οποίου δημιουργείται όντως επιπρόσθετο όφελος στην οικονομία, κάτι ασφαλώς που όλοι θέλουμε, αλλά
στον ιδιοκτήτη. Στις πλείστες χώρες της ΕΕ εφαρμόζονται ειδικές διαδικασίες καταμερισμού του οφέλους που προκύπτει (value capture). Με καθαρά οικονομικούς όρους, που ξέρει ο κ. Γεωργιάδης, η ρύθμιση των δικαιωμάτων ανάπτυξης είναι οριακή και όχι απόλυτη (at the margin), η διαφορά που προκύπτει από τη μετάβαση από ένα καθεστώς ή σημείο Α σε ένα άλλο καθεστώς ή σημείο Β, δηλαδή ανάπτυξη όχι πέραν κάποιου σημείου αναφορικά με το επίπεδο, το είδος και τη χωροθέτηση ανάπτυξης για λόγους που καθορίζει ο Νόμος. Δεν χρειάζεται να αναλυθούν εδώ, είναι γνωστοί. Δεν επιμένω πως τα κρίσιμα αυτά σημεία και επίπεδα ανάπτυξης είναι κατ’ ανάγκη ορθά σε κάθε περίπτωση και για όλους τους συντελεστές της ανάπτυξης και της οικονομίας, αλλά αυτή είναι η λογική του σημείου αναφοράς. Ένα πρόσφατο κραυγαλέο παράδειγμα κακής, κατά τη γνώμη μου, διαχείρισης του Συντελεστή Δόμησης και των Ζωνών είναι οι τεράστιες αλλαγές και αναβαθμίσεις των δικαιωμάτων ανάπτυξης, πέραν του «σημείου αναφοράς», στους νέους Συντελεστές Δόμησης και Ζώνες Χρήσεων Γης στην παραλιακή περιοχή της Λάρνακας, στην περιοχή των πρώην διυλιστηρίων, όπου ζώνες αποθηκών και συναφών βιομηχανικών χρήσεων χαμηλής αξίας μετατράπηκαν
Γλαύκος Κωνσταντινίδης, Οικονομολόγος και Πολεοδόμος
Προς μια δικαιότερη αγορά στέγασης:
Στρατηγική για προσιτές κατοικίες στην Κύπρο
Το δικαίωμα στην προσιτή στέγαση αποτελεί θεμέλιο λίθο μιας ευημερούσας κοινωνίας. Ωστόσο, στην Κύπρο, ολοένα και περισσότεροι πολίτες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξασφάλιση στέγης λόγω της εκτόξευσης των τιμών των κατοικιών και της συνεχώς μειούμενης διαθεσιμότητάς τους. Το άρθρο εξετάζει τον κρίσιμο ρόλο της ενίσχυσης του υφιστάμενου πλαισίου χωροταξίας και νομοθεσίας για την αντιμετώπιση αυτού του πιεστικού ζητήματος και την προώθηση της δημιουργίας ζωντανών και βιώσιμων κοινοτήτων. Ένα ζωτικής σημασίας βήμα περιλαμβάνει την ενδυνάμωση των αρμόδιων αρχών να επιβάλλουν συγκεκριμένα ποσοστά προσιτής στέγασης σε νέα αναπτυξιακά έργα. Αυτό προϋποθέτει τον καθορισμό σαφών κριτηρίων για τον προσδιορισμό αυτών των ποσοστών, λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες. Επιπλέον, η παροχή κινήτρων στους οίκους ανάπτυξης γης, όπως η ταχύτερη αδειοδότηση ή η μείωση τελών, μπορεί να ενθαρρύνει τη συμμόρφωση με αυτές τις εντολές. Μια άλλη σημαντική στρατηγική έγκειται στον καθορισμό ζωνών προορισμένων για προσιτή στέγαση σε διάφορες περιοχές. Ωστόσο, ο προσεκτικός σχεδιασμός είναι απαραίτητος για να διασφαλιστεί ότι αυτές οι ζώνες θα ενσωματωθούν ομαλά στον αστικό ιστό και θα προωθήσουν την κοινωνική συνοχή. Επιπλέον, η παροχή στους κατοίκους αυτών των ζωνών ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες και υποδομές είναι απαραίτητη για τη δημιουργία πραγματικά συμπεριληπτικών κοινοτήτων. Παράλληλα, είναι σημαντικό να εξεταστεί η δυνατότητα περιορισμού της άσκοπης οικοπεδοποίησης μεγάλων τεμαχίων γης. Η ενθάρρυνση της ανάπτυξης ενιαίων συγκροτημάτων με την παροχή πολεοδομικών κινήτρων θα μπορούσε να συμβάλει σε αυτό. Η εφαρμογή αυστηρότερων κανονισμών για τον υποδιαχωρισμό της γης, σε συνδυασμό με την επιβολή φόρων ή άλλων οικονομικών μέτρων, μπορεί να αποτρέψει τον υπερβολικό διαχωρισμό μεγάλων οικοπέδων. Αυτά τα μέτρα αποσκοπούν στη βελτιστοποίηση της χρήσης γης και στην προώθηση της ανάπτυξης ολοκληρωμένων συγκροτημάτων που ανταποκρίνονται σε μια ποικιλία αναγκών στέγασης. Τέλος, η ενθάρρυνση της ανάπτυξης συγκροτημάτων μικτής χρήσης
Σημαντική συμβολή
δύναται να
προσφέρουν οι Δήμοι, παραχωρώντας
κατάλληλη δημοτική
γη στον ΚΟΑΓ για
την υλοποίηση
προγραμμάτων
προσιτής κατοικίας
προσφέρει μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση. Παρέχοντας κίνητρα, όπως αυξημένα όρια πυκνότητας δόμησης, σε οίκους ανάπτυξης που ενσωματώνουν προσιτή στέγαση σε αυτά τα συγκροτήματα, οι αρχές μπορούν να προωθήσουν την αποδοτική χρήση γης και να δημιουργήσουν ζωντανές κοινότητες. Ωστόσο, η διασφάλιση της αρχιτεκτονικής αρτιότητας και της λειτουργικότητας αυτών των συγκροτημάτων παραμένει πρωταρχικής σημασίας. Τελικά, η ενίσχυση του πλαισίου χωροταξίας και νομοθεσίας, παράλληλα με την εφαρμογή των προαναφερθεισών στρατηγικών, θα ανοίξει τον δρόμο για ένα πιο ισορροπημένο και συμπεριληπτικό περιβάλλον στέγασης. Διασφαλίζοντας την επαρκή και προσιτή στέγαση για όλους, ενώ παράλληλα, προωθώντας την ανάπτυξη όμορφων και πράσινων κοινοτήτων, η Κύπρος μπορεί να πλησιάσει πιο κοντά στην πραγματοποίηση ενός λαμπρότερου μέλλοντος για τους πολίτες της. Συνεργασία με τους τοπικούς φορείς: Κλειδί για την επιτυχία Η στενή συνεργασία με τους Δήμους και τις Επαρχιακές Αρχές αποτελεί θεμέλιο λίθο για την υλοποίηση της στρατηγικής για προσιτή στέγαση. Η ενεργή συμμετοχή τους στην αξιολόγηση και αξιοποίηση τεμαχίων γης, είτε προκύπτουν από διαίρεση μεγάλων εκτάσεων, είτε τα τεμάχια Κοινοτικού Εξοπλισμού, φέρνει στο προσκήνιο τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες.
Επιπλέον, η ανάπτυξη ισχυρών δεσμών με τον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης (ΚΟΑΓ) δύναται να ανοίξει τον δρόμο για τη δημιουργία πλήθους επιλογών προσιτής στέγασης. Ο ΚΟΑΓ, σε συνεργασία με τους Δήμους, μπορεί να ενσωματώσει μονάδες προσιτής κατοικίας στα στάδια σχεδιασμού νέων έργων. Σημαντική συμβολή δύναται να προσφέρουν οι Δήμοι, παραχωρώντας κατάλληλη δημοτική γη στον ΚΟΑΓ για την υλοποίηση προγραμμάτων προσιτής κατοικίας. Η επιλογή τοποθεσιών με πρόσβαση σε μέσα μαζικής μεταφοράς, σχολεία, καταστήματα και άλλες υπηρεσίες διαδραματίζει καίριο ρόλο στη δημιουργία βιώσιμων κοινοτήτων. Η συλλογική προσπάθεια και η ομαδική εργασία μεταξύ των αρμόδιων
