t waar je aan begin n te e w ij W e .b e rvic www.startersse
NU OOK
kan u starten
sociale zekerheid
verzekeringen
rechtsvorm
financiering
steunmaatregelen
VOOR
vrije ber
oepen
StartersGIDS
U N I Z O S ta r t e r ss e r v i c e , W i j w e t e n w a a r j e a a n b e g in t.
advies
En als u nu eens van uw passie een zaak maakte.
U hebt plannen voor een eigen zaak of praktijk. Daar droomt u al jaren van. Een droom die u deelt met anderen, maar die niet altijd makkelijk te verwezenlijken valt. Wil u een succesvolle onderneming uitbouwen, dan is het belangrijk dat u de juiste persoon bent op de juiste plaats en dat u uw project grondig voorbereidt. UNIZO-Startersservice helpt u daarbij. Vierentwintig startersadviseurs, verspreid over heel Vlaanderen, staan tot uw dienst en verstrekken u graag advies. Startersservice organiseert ook zeer regelmatig informatiesessies en starterscursussen waarop de belangrijkste facetten van de opstart uit de doeken worden gedaan. Mis zeker ook de starterswebsite niet, http://www.startersservice.be. Gaat u effectief van start, dan zorgt UNIZO-Startersservice er -via haar ondernemingsloket KMO Direct - voor dat u snel uw ondernemingsnummer ontvangt. Deze Startersgids werd samengesteld in samenwerking met SVMB, Sociaal Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen. Het is een handige brochure, waarin u leest welke stappen u moet zetten als u een eigen zaak opstart. Hebt u na het lezen van onze Startersgids nog vragen, aarzel dan niet om contact op te nemen met één van onze startersverantwoordelijken. De adressen vindt u op de rugzijde van deze brochure. Wij wensen u alvast veel succes met uw eigen zaak!
www.startersservice.be © februari 2009 (14de editie). Niets in deze uitgave mag op welke wijze dan ook vermenigvuldigd worden zonder toestemming van de uitgever. Deze brochure is louter ter informatieve titel opgesteld. UNIZO vzw als auteur en uitgever kan niet aansprakelijk gesteld worden voor onjuiste gegevens. SVMB, Sociaal Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen vzw is erkend bij KB van 23-10-1967. De pensioenplannen worden binnen het Sociaal Verzekeringsfonds SVMB (CBFA-nr. 018524 A) verdeeld door OVMB cvba (CBFA-nr. 067367 A), Spastraat 8, 1000 Brussel, gespecialiseerd in aanvullende sociale bescherming voor Zelfstandigen, en beheerd door de pensioeninstelling Fidea nv (CBFA-nr. 0033) voor het pensioengedeelteen door het Solidariteitsfonds OVMB ovv, Spastraat 8, 1000 Brussel voor de solidaire waarborgen.
2
INHOUD Voldoet u aan alle startvoorwaarden?
4
• Welke vestigingsvereisten zijn er voor het starten van een eigen zaak?
5
• Welke administratieve formaliteiten moet u in orde brengen?
7
Wat zijn uw sociale rechten en plichten als zelfstandige?
10
• Wie moet zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds?
11
• Hoe sluit u zich aan?
12
• Wat doet SVMB, Sociaal Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen, vervolgens voor u?
13
• Hoeveel bijdragen betaalt u?
13
• Wat krijgt u terug voor uw bijdragen?
17
Welke voordelen bieden aanvullende verzekeringen?
20
• Verzekeringen tegen persoonlijke risico’s
21
• Verzekeringen voor aansprakelijkheidsrisico’s en bedrijfsschaderisico’s
25
Welke rechtsvorm kiest u voor uw onderneming?
26
• Kiezen tussen handelszaak en vennootschap
27
• Welke vennootschapsvorm is geschikt voor uw onderneming?
28
Hoe financiert u uw plannen ?
32
• Tips voor een gezond financieel evenwicht
Komt uw zaak in aanmerking voor steunmaatregelen?
33
34
• KMO-portefeuille
35
• Participatiefonds
36
• Steun bij aanwerving
37
• Export en innovatie
37
• Opleidingscheques voor werknemers
37
• Waarborgregeling
37
• Winwinlening
37
Wat zijn uw verplichtingen inzake boekhouding, BTW en fiscaliteit? • Boekhouding
38 39
• BTW
39
• De belastingaangifte
40
Welke diensten bieden wij u in uw regio?
43
3
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
Voldoet u aan alle startvoorwaarden? In principe mag iedereen in BelgiĂŤ een zaak beginnen. De wet legt evenwel verschillende voorwaarden en beperkingen op. Voor het uitoefenen van sommige beroepen moet u bovendien bepaalde vergunningen hebben.
4
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
WELKE VESTIGINGSVEREISTEN ZIJN ER VOOR HET STARTEN VAN EEN EIGEN ZAAK? Leeftijd U moet minimum 18 jaar zijn om te kunnen starten met een eigen zaak.
Kennis bedrijfsbeheer meestal verplicht Behalve enkele uitzonderingen moet elke zelfstandige handelaar of ambachtsman (zowel éénmanszaak als vennootschap) via een ondernemingsloket bewijzen over de basiskennis bedrijfsbeheer te beschikken.
Wie kan dit bewijs van bedrijfsbeheer leveren? In de eenmanszaak: • uzelf als ondernemingshoofd • een aangestelde: - uw echtgenoot, wettelijk samenwonende partner of partner met wie u reeds zes maanden officieel samenwoont - een familielid (bloed- of aanverwant) tot en met de derde graad - een bediende met een arbeidscontract van onbepaalde duur, die het dagelijks beheer van de zaak daadwerkelijk uitoefent.
In de vennootschap: • de zaakvoerder van de (BVBA of CVBA), de gedelegeerd bestuurder of directeur (van een NV) of een beherend vennoot (van een GCV of CVA).
Hoe kan u dit bewijs van kennis leveren? U kan uw kennis van bedrijfsbeheer bewijzen aan de hand van een diploma of op basis van ervaring die u opdeed.
Volgende diploma’s worden aanvaard als bewijs: Akten afgeleverd na 30/09/2000: • getuigschrift basiskennis bedrijfsbeheer • diploma hoger onderwijs • getuigschrift versnelde cursus bedrijfsbeheer van minstens 128 uren over minstens 3 maanden • gelijkwaardig verklaard buitenlands diploma/getuigschrift of precedent
5
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
Akten afgeleverd vóór 30/09/2000: • diploma hoger secundair onderwijs (algemeen, technisch of kunst) • diploma hoger secundair beroepsonderwijs afdeling handel, boekhouden, verkoop of kantoor
De wetgeving over de voorwaarden en formaliteiten voor het starten van een eigen zaak kan wijzigen. Infomeer dus best nog eens bij uw startersadviseur naar de recente stand van zaken.
• attest eerste jaar ondernemersopleiding De minister kan na controle van het programma ook andere aktes goedkeuren: Dit gebeurde o.a. voor het aanvullend getuigschrift over de kennis van bedrijfsbeheer: • vanaf schooljaar 1991-1992 voldoende ZONDER dat je naziet in welk leerjaar het werd afgegeven voor Vlaanderen • vanaf schooljaar 1995-1996 voldoende ZONDER dat je naziet in welk leerjaar het werd afgegeven voor Franstalige en Duitstalige Gemeenschap • in de andere gevallen: • TSO: aanvaarden indien behaald in 5e of 6e leerjaar • BSO: aanvaarden indien behaald in 6e of 7e leerjaar
Gereglementeerde Beroepen Cluster 1. Fietsen en motorvoertuigen: • Fietsen verkopen en herstellen • Carrosserie herstellen • 2e handsvoertuigen verkopen • Motorvoertuigen herstellen tot 3,5 ton • Motorvoertuigen herstellen van 3,5 ton en meer Cluster 2. Bouw en elektrotechniek: • Ruwbouw (= metsel- en betonwerken en sloopwerken) • Stukadoor, cementeren en dekvloeren • Tegelzetten, marmer en natuursteen • Dakwerken en waterdicht maken van gebouwen • Schrijnwerker en glazenmaker • Schilder-behanger (‘eindafwerking’) • Installatietechnicus (centrale verwarming, loodgieterij) • Elektrotechnicus • Algemeen aannemer Cluster 3. Lichaamsverzorging, opticien, dentaaltechnicus en begrafenisondernemer: • Kapper/kapster • Schoonheidsspecialist(e) • Voetverzorging • Masseur/masseuse • Opticien • Dentaaltechnicus • Begrafenisondernemer Andere gereglementeerde beroepen, waarvoor er momenteel niets wijzigt: • Restauranthouder/traiteur • Brood- en banketbakker • Slager-groothandelaar • Installateur frigorist • Droogkuiser-verver
6
Onderstaande ervaring, opgedaan gedurende de laatste 15 jaar, volstaat eveneens als bewijs: • 3 (in hoofdberoep) of 5 (in bijberoep) jaar ervaring als zelfstandig ondernemingshoofd in een vennootschap (mits inschrijving in het HR of bij land- en tuinbouw zonder inschrijving in HR) • 5 jaar ervaring als zelfstandig helper • ervaring als bediende in leidinggevende functie gedurende 5 jaar • 3 of 5 jaar ervaring als dagelijks bestuurder in een vennootschap
Bewijs bedrijfsbeheer én beroepskennis voor gereglementeerde beroepen Naast de kennis van bedrijfsbeheer dient men voor sommige beroepen ook te beschikken over voldoende beroepsbekwaamheid. Sinds 1 september 2007 veranderde de wetgeving hierover grondig. Op dit moment zijn er 3 clusters van gereglementeerde beroepen. Daarnaast zijn er nog 5 beroepen waarvoor er momenteel niets wijzigt en die individueel gereglementeerd worden. Het gaat om de clusters en beroepen die hiernaast worden opgelijst. Naast het onderbrengen in clusters van een aantal beroepen, zijn er ook een aantal regels die gevoelig wijzigen: De diplomavereisten voor de activiteiten in de nieuwe clusters verstrengen: voortaan is een einddiploma van het secundair onderwijs een minimum vereiste om deze activiteit te mogen starten (aantal uitzonderingen, bv. masseur/masseuse, wat men na een cursus van 60 uren kan uitoefenen). Daarnaast blijven de erkende diploma’s van verschillende beroepsopleidingen ook nog gelden als bewijs van beroepskennis. Bewezen ervaring als loontrekkende of zelfstandige is nog steeds een geldig alternatief en hiervoor versoepelen de regels. Meestal is de vereiste beroepservaring: 3 jaar in hoofdberoep (voltijdse en effectieve ervaring) of 5 jaar in bijberoep (niet voltijdse en effectieve ervaring) en dit binnen de laatste 15 jaar. Wanneer men in een bepaalde sector kan aantonen over voldoende geldige ervaring te beschikken, kan men bij een ondernemingsloket vragen om ook de andere gereglementeerde activiteiten binnen dezelfde sector op te nemen als handelsactiviteiten.
Wie kan het bewijs van beroepskennis leveren? De beroepskennis kan bewezen worden door uzelf als ondernemer of door een aangestelde (persoon die de dagdagelijkse technische leiding heeft over het bedrijf). Wanneer de onderneming meer dan één gereglementeerde activiteit uitoefent, kunnen verschillende personen voldoen aan de eisen inzake beroepsbekwaamheid, eigen aan de verschillende activiteiten. Het is dus niet nodig dat 1 persoon binnen de onderneming de verschillende bewijzen van beroepskennis bezit.
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
Vrijstellingen
Vrijgestelde beroepen
• Overlijden van een ondernemer
De beoefenaars van een beroep dat reeds door een andere wet is geregeld met betrekking tot de kennis van het bedrijfsbeheer zijn vrijgesteld.
Bij overlijden van een ondernemer die zelf aan de vereisten voldeed, wordt de overlevende echtgenoot, de wettelijke samenwonende partner of de zes maanden officieel samenwonende partner die de onderneming overneemt, vrijgesteld van de verplichting het bewijs van de ondernemersvaardigheden (beheers- of beroepskennis) te leveren. De kinderen van de overleden ondernemer die de zaak willen overnemen krijgen 3 jaar de tijd om de nodige attesten te behalen.
• Overname van een handelszaak Neemt u een bestaande handelszaak over, dan wordt een tijdelijke vrijstelling van 1 jaar verleend vanaf de datum van overname.
Concreet gaat het over de volgende beroepsuitoefenaars: • vastgoedmakelaar • effectenmakelaar • vervoerder van goederen over de weg (uitzondering: koerierdienst) • vervoerder van personen over de weg (uitzondering: luchthavenvervoer, taxichauffeur) • vervoerder van goederen over de binnenwateren • directeur van een autorijschool • verzekeringsagent • verzekeringsmakelaar Degenen die naast deze beroepen nog een andere beroepsactiviteit uitoefenen, moeten de kennis van het bedrijfsbeheer niet bewijzen. Voor hen zijn andere specifieke reglementeringen van toepassing. Wanneer men evenwel stopt met de beroepsactiviteit die vrijgesteld wordt, en er wordt een andere activiteit verdergezet, moet de basiskennis inzake bedrijfsbeheer alsnog worden bewezen. Thuisverkopers zijn vrijgesteld van het bewijs bedrijfsbeheer onder welbepaalde voorwaarden.
WELKE ADMINISTRATIEVE FORMALITEITEN MOET U IN ORDE BRENGEN? Als u voldoet aan deze voorwaarden om een zaak te beginnen, betekent dit nog niet dat u meteen aan de slag kan. Eerst moet u immers nog een aantal formaliteiten vervullen. Deze formaliteiten gelden voor starters in hoofd- én bijberoep.
Openen van een zichtrekening Als zelfstandig handelaar of vakman moet u een zichtrekening hebben bij een in België gevestigde bank.
Voorafgaande vergunningen Vooraleer u zich naar het ondernemingsloket begeeft, controleert u best of u geen voorafgaande vergunningen nodig hebt: • Leurkaart: in geval van ambulante handel of kermisattracties dient een machtiging te worden aangevraagd bij een ondernemingsloket. • Beroepskaart: bent u geen Belg, geen onderdaan van een land van de Europese Unie of Noorwegen of IJsland of bent u als vreemdeling niet gemachtigd voor onbeperkte tijd in België te verblijven, dan moet u een beroepskaart aanvragen bij een erkend ondernemingsloket zoals KMO Direct. In deze aanvraag moet u het economisch nut van uw activiteit aantonen. De beroepskaart wordt toegekend door het FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie en afgeleverd door een erkend ondernemingsloket. • Vergunning beenhouwer-spekslager: deze vergunning dient aangevraagd te worden bij de FOD (Federale Overheidsdienst) Middenstand.
7
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
Inschrijving bij Het ondernemingsloket Als starter van een handels- of ambachtsonderneming bent u verplicht uw onderneming in te schrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen als commerciële onderneming. Dit geldt zowel voor handelaars als voor handelsvennootschappen. Dit gebeurt via een ondernemingsloket zoals KMO Direct, het Ondernemingsloket van UNIZO en haar partners. Bij het ondernemingsloket verstrekt u ondermeer volgende gegevens: • uw bankrekeningnummer • uw activiteiten als ondernemer • uw handelsbenaming • voor een eenmanszaak: identiteitskaart of Bewijs van Inschrijving in het Vreemdelingenregister (BIVR) of Attest van Immatriculatie (in voorkomend geval samen met beroepskaart) met de vermelding van uw rijksregisternummer
www.kmodirect.be
• voor een vennootschap: statuten en bewijs van neerlegging bij de Griffie van de Rechtbank van Koophandel U moet op het ondernemingsloket ook de verantwoordingsstukken voorleggen waarmee u uw kennis bedrijfsbeheer en/of beroepskennis bewijst. U ontvangt dan van het ondernemingsloket uw uniek ondernemingsnummer. Dit nummer bestaat uit 10 cijfers. Dit is ook het nummer van uw BTW hoedanigheid. Het is trouwens de bedoeling dat dit nummer in een latere fase alle bestaande nummers (registratienummer,...) vervangt. Per vestiging ontvangt u eveneens een vestigingseenheidsnummer.
Wanneer moet het ondernemingsnummer vermeld worden? Vermeld uw ondernemingsnummer bij de contacten met de verschillende (administratieve en rechterlijke) overheden. Is uw onderneming een handels- of ambachtsondernemingen, dan bent u ook verplicht uw ondernemingsnummer te vermelden op alle akten, facturen, aankondigingen, brieven en andere stukken én het zichtbaar aan te brengen op gebouwen en marktkramen. Ambulante handelaars moeten hun ondernemingsnummer ook vermelden op bedrijfsvoertuigen. Bouwondernemingen en schoonmaakbedrijven dienen dit eveneens te doen als ze werkgever zijn.
Hoe moet het ondernemingsnummer vermeld worden? Onderneming natuurlijke persoon
Handelvennootschappen – rechtspersonen
BTW BE 0123.456.789
BTW BE 0123.456.789 RPR Brussel
Ondernemingen vrijstellingsregeling BTW
Niet-BTW belastingsplichtige Ondernemingen
BTW 0123.456.789 (desgevallend plus RPR Brussel)
0123.456.789
Activeren BTW-hoedanigheid Nadat uw onderneming een handelshoedanigheid gekregen heeft, dient ze eveneens BTW-hoedanigheid aan te vragen. Ook hiervoor kan u terecht bij het Ondernemingsloket. Op dit moment dient u het BTW-stelsel aan te geven waarvoor u opteert: de gewone regeling, maandelijkse aangiftes, het vrijstellingsregime, het forfaitair stelsel...
Andere vergunningen of registratie voor bepaalde activiteiten Voor verschillende beroepen gelden bijkomende verplichtingen. Afhankelijk van de activiteit en van de specifieke kenmerken van de onderneming zijn extra passende vergunningen of een registratie nodig. Voorbeelden zijn: de milieuvergunning, de registratie voor aannemers, exportvergunning, de registratie, toelating en erkenning bij het FAVV (Federaal Voedselagentschap Vlaanderen).
8
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds Als zelfstandige, in hoofd- of bijberoep, moet u zich ook aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Dit fonds int de sociale bijdragen die u moet betalen en zorgt ervoor dat de uitkeringen correct gebeuren. U kan hiervoor terecht bij SVMB, Sociaal Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen.
Aansluiten bij een ziekenfonds Om in orde te zijn met uw ziekteverzekering is ook een aansluiting bij een ziekenfonds nodig. Zij geven u een SIS-kaart, die nodig is voor de terugbetaling van de geneeskundige uitgaven. Als u reeds aangesloten bent, meldt u een wijziging van uw statuut.
formaliteiten Wanneer u start met een vennootschap, gelden een aantal extra verplichtingen. Een vennootschap wordt meestal opgericht met een notariële akte. Er moeten dus statuten opgemaakt worden, die u neerlegt bij de notaris. Die zorgt voor publicatie van de statuten in het Belgische Staatsblad. De notaris kan de oprichtingsakte pas opstellen nadat hij een bankattest heeft ontvangen. Dit bankattest geeft aan dat het vereiste oprichtingskapitaal gestort werd. Als u een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid opricht, moet u bovendien een financieel plan opmaken en overmaken aan de notaris. Bij een faillissement binnen de drie jaar na oprichting, kan de rechter dit financieel plan opvragen. Als dan blijkt dat u onvoldoende maatschappelijk kapitaal voorzag, kan de beperkte aansprakelijkheid opgeheven worden. Voor een V.O.F., een gewone commanditaire vennootschap en een coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid volstaat een onderhandse akte. Er is dan ook geen financieel plan en bankattest vereist. U moet in dat geval wel zelf zorgen voor de publicatie van de statuten. De wet verplicht de vennootschappen bepaalde akten of documenten openbaar te maken vb. de oprichtingsakte, verandering van zetel, benoeming bestuurders, enz.
STARTEN MET EEN VRIJ BEROEP Als u start met een vrij beroep moet u met enkele bijzondere regels rekening houden. In tegenstelling tot de handelaars of de ambachtslieden stellen de vrije beroepen geen daden van koophandel, maar burgerlijke daden. Zij verkopen geen goederen of diensten, of leveren geen arbeid met het oog op het maken van winst. In de belastingsaangifte worden hun inkomsten dan ook niet aangegeven als winst uit handelsondernemingen, maar wel als baten van een vrij beroep. Als ze hun activiteit uitoefenen onder vorm van een vennootschap dan richten ze een burgerlijke vennootschap op onder vorm van een handelsvennootschap. Omdat het onderscheid vaak vrij vaag is geven we hier een niet-limitatieve opsomming van vrije beroepen: accountants, advocaten, apothekers, architecten, bedrijfsrevisoren, belastingsconsulenten, boekhouders, fiscalisten, dierenartsen, geneesheren, gerechtsdeurwaarders, kinesitherapeuten, landmeters, notarissen, paramedische beroepen, psychologen, tandartsen, vastgoedmakelaars, verpleegkundigen, vroedvrouwen, verzekeringsmakelaars… Voor elk van deze beroepen bestaat er een bijzondere wet die deze beroepen regelt en beschermt. Deze wet regelt telkens de vestigingsformaliteiten bijvoorbeeld leeftijd, diploma’s, doorlopen van een stage, inschrijven bij een orde of op een tableau , eedaflegging, benoeming… Daarnaast zijn er de standaardformaliteiten zoals die ook bestaan voor de commerciële handelaars, maar die toch niet voor alle vrije beroepers hetzelfde zijn. Zo verschilt de aanvraag voor een BTW-hoedanigheid van beroep tot beroep. Veeartsen, boekhouders, architecten dienen een BTW-hoedanigheid aan te nemen. Geneesheren, advocaten en tandartsen moeten dit niet doen. De overige formaliteiten zoals aansluiting sociaal verzekeringsfonds, mutualiteit … moeten ook hier vervuld worden. Belangrijk! Vanaf 1 juli 2009 worden ook de vrije en intellectuele beroepen ingeschreven via een ondernemingsloket in de KBO (kruispuntbank van ondernemingen).
9
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
Wat zijn uw sociale rechten en plichten als zelfstandige? Zelfstandigen dienen zich aan te sluiten bij en sociale bijdragen te betalen aan een sociaal verzekeringsfonds. Deze bijdrage geeft recht op gezinsbijslag, ziekte- en invaliditeitsverzekering, pensioen en een faillissementsverzekering.
10
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
Loontrekkenden en ambtenaren moeten zelf geen actie ondernemen om in regel te zijn met hun sociaal statuut. De bijdragen die zij betalen voor hun sociale zekerheid, worden automatisch afgetrokken van het brutoloon. Als zelfstandige daarentegen moet u zich binnen de 90 dagen na uw start zelf aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Aan dit fonds betaalt u driemaandelijks sociale bijdragen.
Wie moet zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds? Iedere zelfstandige Een zelfstandige werkt voor eigen rekening, dus niet bij een werkgever of in overheidsdienst. Dit betekent dat een zelfstandige nooit in een ondergeschikt verband kan werken voor een andere persoon, onderneming of openbare instantie.
“Helpers” Een ‘helper’ staat de zelfstandige bij of vervangt hem in zijn beroepsbezigheid. Ook hier is er geen ondergeschikt verband tussen de zelfstandige en de helper. De helpers en helpsters hoeven zich pas aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds vanaf 1 januari van het jaar waarin zij 20 jaar worden. Als zij huwen vóór hun 20 jaar, geldt voor hen -vanaf hun huwelijksdatum- wél het sociaal statuut. Helpers die minder dan 90 dagen per jaar “helpen” moeten zich niet aansluiten, op voorwaarde dat het niet om een regelmatige activiteit gaat.
Meewerkende echtgenoot Sinds 1/01/2003 zijn ook de meewerkende echtgenoten verplicht zich aan te sluiten, tenminste voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Optioneel konden ze als volwaardige zelfstandige aansluiten. Vanaf 1/7/2005 werd het volwaardige statuut verplichtend voor alle meewerkende echtgenoten (enkel echtgenoten geboren voor 1/1/1956 blijven enkel onderworpen aan de arbeidsongeschiktheidsverzekering). Zij kunnen vrijwillig opteren voor het volwaardige statuut.
11
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
Vennootschappen Hoewel het sociaal statuut enkel voor de “natuurlijke personen” georganiseerd wordt, moeten ook de vennootschappen die onder de vennootschapsbelasting vallen zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. De vennootschappen betalen een jaarlijkse bijdrage. In 2008, net als in 2007, bedroeg deze 347,50 EUR. Vennootschappen met een balanstotaal (van het in 2006 afgesloten boekjaar) van meer dan 570.109,42 EUR betalen evenwel een bijdrage van 852,50 EUR. Voor 2009 zijn de bedragen nog niet gekend.
Uitzondering voor startende vennootschappen:
TIP De aansluiting is verplicht en moet tijdig gebeuren Sluit binnen 90 dagen na het starten van uw activiteit aan bij een sociaal verzekeringsfonds. Doet u dit niet, dan wordt u automatisch aangesloten bij de Nationale Hulpkas en worden intresten aangerekend wegens laattijdige aansluiting. Neem daarom tijdig contact met ons op. Wij brengen alles voor u in orde. Onze adressen vindt u achteraan in deze brochure.
Voor starters is er een uitzonderingsmaatregel. Als alle zaakvoerders en een meerderheid van de werkende vennoten gedurende de laatste 10 jaar niet meer dan drie jaar zelfstandig geweest zijn en als het om een personenvennootschap met een commerciële activiteit gaat, krijgt de vennootschap gedurende de eerste drie jaar een vrijstelling van betaling. Opgelet: de aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds is ook voor deze vennootschappen verplicht.
Mandatarissen en vennoten Alle mandatarissen binnen een vennootschap, moeten aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Voor alle werkende vennoten die geen band van ondergeschiktheid hebben, geldt dezelfde regel. Er wordt wel een uitzondering gemaakt voor onbezoldigde mandatarissen die pensioengerechtigd zijn of die de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt en voor stille vennoten die enkel kapitaal inbrengen: zij moeten niet aangesloten zijn bij een verzekeringsfonds. Ook bepaalde onbezoldigde mandatarissen die nog niet pensioengerechtigd zijn kunnen aan de aansluitingsplicht ontsnappen. Hier gelden echter strikte voorwaarden. Contacteer SVMB voor bijkomende informatie.
Zelfstandige in hoofd- of bijberoep? U kan zelfstandig zijn in hoofd- of in bijberoep. In beide gevallen is een aansluiting bij het sociaal verzekeringsfonds vereist. Hoofdberoep: Als uw zelfstandig beroep uw voornaamste of enige bezigheid is. Bijberoep: Als u naast uw zelfstandige activiteit gewoonlijk een ander beroep uitoefent. Niet de hoogte van het inkomen als zelfstandige is hierbij doorslaggevend, noch de aan uw zelfstandige activiteit bestede tijd. U bent zelfstandige in bijberoep als u in uw andere activiteit (als werknemer of tijdelijke leerkracht) minstens halftijdse prestaties levert. Vastbenoemde lesgevers moeten minstens 6/10 van een volledig uurrooster tewerkgesteld zijn om zelfstandige in bijberoep te kunnen zijn. Voor de overige ambtenaren moet het gaan om halftijdse prestaties die zich minstens over 200 dagen of 8 maanden per jaar uitstrekken.
Hoe sluit u zich aan? Aansluiten doet u via een aansluitingsformulier. Wij maken het u gemakkelijk en geven u verschillende mogelijkheden: 1. Via www.svmb.be uw aansluiting invullen en verzenden. 2. Contact opnemen met SVMB of Startersservice. a. Wij sturen u een aansluitingsformulier toe. b. Er komt iemand bij u langs om samen de papieren in te vullen. c. U komt bij ons langs. Behalve uw sociale zekerheid kan u dan ook uw volledig startdossier bespreken. KMO Direct, ons ondernemingsloket, zorgt voor de aanvraag van uw ondernemingsnummer en het in orde brengen van andere startersformaliteiten.
12
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
Wat doet SVMB, Sociaal Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen, vervolgens voor u? SVMB, het Sociaal Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen, berekent voor u hoeveel sociale bijdragen u moet betalen. Dit gebeurt aan de hand van uw inkomen dat de fiscus ons laat kennen. De bijdrage die wij van u ontvangen storten wij, na aftrek van de beheerskost, onmiddellijk door aan de overheid. Daar wordt het verdeeld onder de verschillende uitkeringsinstanties (pensioen, kinderbijslag, ziekteverzekering,...). SVMB zorgt ervoor dat uw gegevens tijdig terecht komen bij uw ziekenfonds en kinderbijslagfonds. Ook houden wij uw volledige loopbaan als zelfstandige bij zodat uw pensioen later correct kan berekend worden. SVMB is specialist in individuele klantenbegeleiding. Het belang van de klant staat bij ons centraal. We bieden een integrale sociale bescherming en werken met de modernste IT.
De sociale bijdragen van een zelfstandige worden volgens een ingewikkeld mechanisme berekend. Uiteindelijk komt het erop neer dat u op uw inkomen van drie jaar geleden 22% aan sociale bijdragen betaalt voor uw inkomen onder de 51.059,94 EUR en 14,16% voor de schijf tussen 51.059,94 EUR en 75.246,19 EUR. Voor nog hogere schijven betaalt u geen bijdrage.
U hebt een persoonlijke klantverantwoordelijke die voor u steeds de meest voordelige oplossing zoekt. Is uw dossier zeer complex of ontstaan er conflicten met mutualiteiten of de overheid dan staan wij u bij, zelfs tot voor de arbeidsrechtbank. We hebben kantoren in het hele land en als u dat wenst komen onze adviseurs bij u thuis of in de zaak langs. Op onze website en in onze gratis nieuwsbrieven vindt u alle info over sociale zekerheid. En last but not least: via www.svmb.be kan u uw dossier op de voet volgen. U kan zelf berekenen welke bijdragen u zal moeten betalen, persoonlijke documenten en attesten uitprinten en wijzigingen doorgeven. SVMB is het enige sociaal verzekeringsfonds dat u deze mogelijkheden biedt.
Hoeveel bijdragen betaalt u? Gevestigde zelfstandigen Uw bijdrage is gebaseerd op het nettobedrijfsinkomen dat u drie jaar geleden had (het ‘refertejaar’). Het nettobedrijfsinkomen is het bruto-inkomen verminderd met de bedrijfslasten en -verliezen, zoals vastgesteld door de belastingadministratie. De belastingadministratie maakt dit nettobedrijfsinkomen over aan het sociaal verzekeringsfonds waarbij u aangesloten bent. Dit bedrijfsinkomen van het refertejaar wordt dan aangepast aan het indexcijfer. Op basis van dit eindbedrag berekent het sociaal verzekeringsfonds uw sociale bijdrage. Dat gebeurt volgens vaste percentages.
Voor zelfstandigen in hoofdberoep: Inkomensschijven (geherwaardeerd)
Bijdrage
< 11.824,39 EUR
675,38 EUR
11.824,40 EUR tot 51.059,93 EUR
22%
51.059,94 EUR tot 75.246,19 EUR
14,16%
De wetgever gaat ervan uit dat elke zelfstandige hoofdberoeper een inkomen heeft van minstens 11.824,39 EUR. Ook al ligt uw werkelijk verdiende inkomen onder deze grens, uw bijdragen worden toch op dat bedrag berekend. Dat is de minimumbijdrage.
13
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
Voor zelfstandigen in bijberoep: Voor zelfstandigen in bijberoep gelden dezelfde percentages als voor zelfstandige hoofdberoepers, maar dan vanaf een inkomen van 1.308.18 EUR. Op een lager inkomen moet u gĂŠĂŠn bijdragen betalen. Een bijberoeper kan maar genieten van de rechten van het sociaal statuut als zelfstandige vanaf een bijdrage berekend op een inkomen van 11.824,39 EUR. U geniet uiteraard wel van de sociale rechten die voortvloeien uit uw activiteit als werknemer. Bij de wettelijke bijdragen moet u een bedrag toevoegen voor de beheerskosten van het sociaal verzekeringsfonds.
Bijdragetabel vanaf 01-01-2009 hoofdberoep (22% of 14,16% + Adm.kosten)
14
Inkomen 2006
Geherwaardeerd
Kwartaalbijdragen
Meewerkende echtgenoot Ministatuut
Meewerkende echtgenoot Maxistatuut
4.752,54
5.194,46
675,38
24,25
296,69
10.818,43
11.824,39
675,38
24,25
675,38
12.500,00
13.662,34
780,36
28,02
780,36
15.000,00
16.394,81
936,43
33,63
936,43
17.500,00
19.127,27
1.092,50
39,23
1.092,50
20.000,00
21.859,74
1.248,57
44,84
1.248,75
22.500,00
24.592,21
1.404,65
50,44
1.404,65
25.000,00
27.324,68
1.560,72
56,04
1.560,72
27.500,00
30.057,14
1.716,79
61,65
1.716,79
30.000,00
32.789,61
1.872,86
67,25
1.872,86
40.000,00
43.719,48
2.497,15
89,67
2.497,15
46.715,96
51.059,94
2.916,42
104,73
2.916,42
50.000,00
54.649,35
3.048,37
109,48
3.048,37
60.000,00
65.579,22
3.450,19
123,95
3.450,19
68.844,54
75.246,19
3.805,57
136,75
3.805,57
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
Bijberoep (22% + Adm.kosten) Inkomen 2006
Geherwaardeerd
Kwartaalbijdrage
1.196,89
1.308,18
74,72
1.500,00
1.639,48
93,64
2.000,00
2.185,97
124,86
2.500,00
2.732,47
156,07
3.000,00
3.278,96
187,29
3.500,00
3.825,45
218,50
4.000,00
4.371,95
249,71
4.500,00
4.918,44
280,93
5.000,00
5.464,94
312,14
5.500,00
6.011,43
343,36
6.000,00
6.557,92
374,57
7.000,00
7.650,91
437,00
8.000,00
8.743,90
499,43
9.000,00
9.836,88
561,86
10.818,42
11.824,39
675,38
> 11.824,39 EUR idem hoofdberoep Het max. ink. in 2006 voor gelijkstelling met bijberoep bedraagt 6.194,09 EUR.
Beginnende zelfstandigen De regel dat de sociale bijdragen van een zelfstandige berekend worden op het inkomen als zelfstandige van drie jaar geleden, kan bij een starter uiteraard niet toegepast worden. Daarom betaalt u als starter een voorlopige bijdrage. Voor de berekening ervan kunt u kiezen uit twee mogelijkheden.
Voorlopige bijdrage berekend op een minimuminkomen Gedurende uw eerste drie jaren als zelfstandige betaalt u een voorlopige bijdrage berekend op een minimuminkomen. Van zodra wij de definitieve inkomsten voor deze jaren van de fiscus hebben ontvangen, vergelijken we het minimuminkomen met uw werkelijke inkomen. Op het verschil moet u dan nog sociale bijdragen bijbetalen.
Minimum bijdragen voor starters
Hoofdberoep Tot einde van 1ste volledige kalenderjaar Tweede kalenderjaar Derde kalenderjaar
Voorlopige bijdrage per kwartaal
Bijdragepercentage
629,33 EUR
20,5%
644,68 EUR
21%
660,03 EUR
21,5%
15
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
Op welk tijdstip u ook een eigen zaak start, u moet steeds de bijdrage voor een volledig kwartaal betalen. In het begin van een kwartaal starten is dus het voordeligst.
verzekeringen / p20
Bijberoep Tot einde van 1ste volledige kalenderjaar Tweede kalenderjaar Derde kalenderjaar
Meewerkende echtgenoot Tot einde van 1ste volledige kalenderjaar Tweede kalenderjaar Derde kalenderjaar
rechtsvorm / p26
Voorlopige bijdrage per kwartaal 69,63 EUR 71,32 EUR 73,02 EUR
Bijdragepercentage 20,5% 21% 21,5%
Voorlopige bijdrage per kwartaal 276,47 EUR 283,21 EUR
Bijdragepercentage 20,5% 21%
289,95 EUR
21,5%
Begint u een zelfstandige activiteit na uw pensioenleeftijd en ontvangt u géén pensioen, dan betaalt u volgende voorlopige bijdragen:
65 jaar zonder pensioen Tot einde van 1ste volledige kalenderjaar
Probeer uw inkomen zo goed mogelijk in te schatten. Door als starter bijdragen te betalen op uw geschatte inkomen, vermijdt u hoge bijkomende rekeningen. Bovendien betaalt u zo minder belastingen en minder sociale bijdragen.
Tweede kalenderjaar Derde kalenderjaar
Voorlopige bijdrage per kwartaal 139,25 EUR 142,65 EUR
Bijdragepercentage 20,5% 21%
146,04 EUR
21,5%
Krijgt u wél een pensioen, dan betaalt u voorlopig 99,85 EUR. Kunt u als beginnende zelfstandige in bijberoep of gepensioneerde aantonen dat uw jaarinkomen onder de vrijstellingsgrens (1.308,18 EUR voor bijberoepen, 2.616,34 EUR. voor gepensioneerden) zal blijven, dan kunt u vragen géén voorlopige bijdragen te moeten betalen.
Voorlopige bijdrage op het door u geschatte werkelijke inkomen Schat u dat uw inkomen een stuk hoger zal liggen dan dit minimuminkomen? Dan laat u uw bijdragen best berekenen op basis van uw geschatte inkomen.
Deze methode biedt de volgende voordelen: • U zal vanaf het derde tot het einde van het zesde jaar van uw activiteit niet af te rekenen krijgen met zware bijkomende rekeningen bovenop uw rekeningen van het jaar zelf. • U betaalt hogere sociale bijdragen tijdens uw eerste jaren. Bijgevolg nemen de aftrekbare beroepskosten toe waardoor u minder belastingen moet betalen. Bovendien kan u hogere premies betalen voor het Vrij Aanvullend Pensioen (zie volgend hoofdstuk). Deze premies zijn ook fiscaal aftrekbaar. • Uw inkomen van de eerste drie jaren daalt omdat u hogere sociale bijdragen betaalt. Dat betekent dat u in het vierde, vijfde en zesde jaar van uw activiteit ook minder sociale bijdragen betaalt.
Hieronder vindt u de voorlopige bijdragen op het geraamd inkomen van 2009:
Voorlopige bijdragen hoofdberoep in EURO
16
Voorlopige bijdragen bijberoep in EURO
Geraamd inkomen 2009
Kwartaal bijdrage 1e periode 2e periode 3e periode
Geraamd inkomen 2009
Kwartaal bijdrage 1e periode 2e periode 3e periode
11.824,39
629,33
644,68
660,03
1.308,18
69,63
71,32
73,02
15.000,00
798,35
817,82
837,29
1.500,00
79,83
81,78
83,73
20.000,00
1.064,46
1.090,43
1.116,39
2.000,00
106,45
109,04
111,64
25.000,00
1.330,58
1.363,03
1.395,49
2.500,00
133,06
136,30
139,55
30.000,00
1.596,69
1.635,64
1.674,58
3.000,00
159,67
163,56
167,46
40.000,00
2.128,93
2.180,85
2.232,78
4.000,00
212,89
218,09
223,28
50.000,00
2.661,16
2.726,06
2.790,97
5.000,00
266,11
272,61
279,10
60.000,00
3.046,23
3.112,51
3.178,80
8.000,00
425,79
436,17
446,56
75.246,19
3.606,73
3.673,01
3.739,29
11.824,39
629,33
644,68
660,03
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
Gehuwden, genieters van een overlevingspensioen, studenten en BEPAALDE vastbenoemde lesgevers Behoort u tot deze groep, dan kan u een “gelijkstelling met bijberoep” vragen, ook al oefent u uw beroep in hoofdberoep uit. Voorwaarde is dat uw geherwaardeerd inkomen lager is dan 6.194,09 EUR.
Vrijstelling van bijdragen en gelijkstelling Om sociale redenen kan u altijd vrijstelling van bijdragen aanvragen bij de Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen. Dat verzoek wordt ingewilligd als u echt geen middelen hebt om uw bijdragen te betalen. Voor bepaalde periodes waarin u uw zelfstandig beroep niét kunt uitoefenen, kan u ‘gelijkstelling’ krijgen. Dan worden die kwartalen of jaren gelijkgesteld met periodes waarin u wél actief bent. Contacteer uw persoonlijke klantenverantwoordelijke bij svmb voor meer informatie.
Wat krijgt u terug voor uw bijdragen? Gezinsbijslag Onder gezinsbijslag vallen zowel het kraamgeld als de kinderbijslag. Het kraamgeld is een vast bedrag. Vanaf de zesde maand zwangerschap kan u het aanvragen bij het kinderbijslagfonds. Voeg bij uw aanvraag een geneeskundig getuigschrift met de vermoedelijke geboortedatum. Vanaf de tweede maand vóór die vermoedelijke geboortedatum kan de som uitbetaald worden. • Eerste geboorte:
1129,95 EUR
• Tweede geboorte:
850,15 EUR
De kinderbijslag wordt per maand uitbetaald aan de bijslagtrekkende (meestal vader of moeder). • Eerste kind:
78 EUR per maand
• Tweede kind:
154,33 EUR per maand
• Derde kind e.v.:
230,42 EUR per maand
De kinderbijslag wordt uitbetaald voor schoolgaande kinderen tot 25 jaar. Vanaf het tweede kind voorziet men een leeftijdstoeslag bij de 6de, 12 de en 18e verjaardag. Verder bestaan er aanvullingen voor mindervalide kinderen, weeskinderen en kinderen van invalide of actieve mindervalide zelfstandigen.
Ziekteverzekering De sociale bijdragen geven u ook recht op een verzekering bij ziekte. De ziekteverzekering is gesplitst in twee delen: de gezondheidszorg en de uitkering wegens arbeidsongeschiktheid. De gezondheidszorgverzekering verzekert u tegen grote risico’s (bevalling, opname in een ziekenhuis, …) en kleine risico’s (zoals dokters-, apothekers-, kinesitherapiekosten, enz.).
17
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
De uitkeringsverzekering bij arbeidsongeschiktheid voorziet in een dagvergoeding als u uw beroep om gezondheidsredenen moet stopzetten. Tijdens het eerste jaar arbeidsongeschiktheid spreken we van ‘primaire arbeidsongeschiktheid’. Met die term wordt bedoeld dat u uw vroegere beroep niet meer kan uitoefenen. Is uw arbeidsongeschiktheid erkend door de geneesheer van uw ziekenfonds, dan kan u aanspraak maken op de dagvergoeding. Deze vergoeding wordt maar uitbetaald vanaf de tweede maand arbeidsongeschiktheid. De eerste maand is er dus geen vergoeding. Vanaf het tweede jaar arbeidsongeschiktheid spreekt men van ‘invaliditeit’. Dat betekent dat u geen enkel beroep meer kunt uitoefenen. U krijgt in dit geval -mits volledige stopzetting van uw bedrijf- een verhoogde vergoeding. In de uitkeringsverzekering is ook een moederschapsuitkering voorzien voor de zelfstandige vrouwen en de meewerkende echtgenoten. Om deze uitkering te genieten, moet een periode van moederschapsrust in acht genomen worden, tijdens dewelke men niet mag werken. Deze periode start minstens 1 week voor de voorziene bevallingsdatum en eindigt ten vroegste 2 weken na de bevalling. Na deze periode van verplichte rust, kan men binnen een termijn van 21 weken nog maximaal 5 weken (6 weken bij geboorte van een meerling) moederschapsrust opnemen. De wekelijkse vergoeding bedraagt 368,36 EUR.
Uitkering wegens arbeidsongeschiktheid Na de 12de maand zonder Na de 12de maand met stopzetting bedrijf stopzetting bedrijf
Geen hulp van Wel hulp van derden derden
Geen hulp van Wel hulp van derden derden
Geen hulp van Wel hulp van derden derden
Met gezinslast
44,54 EUR
57,27 EUR
44,54 EUR
57,27 EUR
46,89 EUR
59,62 EUR
Alleenstaande zonder gezinslast
33,61 EUR
46,34 EUR
33,61 EUR
46,34 EUR
37,52 EUR
50,25 EUR
Samenwonende zonder gezinslast
28,92 EUR
41,65 EUR
28,92 EUR
41,65 EUR
31,85 EUR
44,58 EUR
TIP U kan uw wettelijk voorzien pensioen, dat erg beperkt is, aanvullen met het Vrij Aanvullend Pensioen. Jaarlijks zet u dan tot 9,4% va n u w i n ko m e n o pz i j voor uw Vrij Aanvullend Pensioen. Op die 9,4% betaalt u geen belastingen en geen sociale bijdragen. Door de combinatie van de intrest en winstdeelname op het opzijgezette bedrag en het fiscale en sociale voordeel is het Vrij Aanvullend Pensioen voor zelfstandigen financieel dé verzekering bij uitstek. Meer info vindt u in het volgend hoofdstuk.
18
2de tot 12de maand
Pensioen Er bestaan twee soorten pensioenen: het rustpensioen en het overlevingspensioen. Het rustpensioen is een inkomen waarop u recht heeft na een loopbaan als zelfstandige. Een volledige loopbaan telt 45 jaar. Om op pensioen te gaan moet u natuurlijk de pensioenleeftijd bereikt hebben. De normale pensioenleeftijd is 65 jaar. Indien u al een voldoende lange loopbaan achter de rug hebt (minstens 35 jaar), kan u al vanaf 60 jaar met vervroegd pensioen. In dat geval wordt het pensioen verminderd met een bepaald percentage per jaar vervroeging. Wanneer men echter op de ingangsdatum 42 jaar activiteit kan bewijzen, valt de vermindering weg. De vermindering varieert in functie van de leeftijd waarop u uw pensioen opneemt. Het percentage van de vermindering zal lager liggen naarmate het aantal jaren vermindering lager ligt (3% vermindering voor 1 jaar vervroeging, 7% voor 2 jaar, 12% voor 3 jaar, 18% voor 4 jaar en 25% voor 5 jaar). Bijvoorbeeld iemand die 61 jaar is en een beroepsloopbaan van 40 jaar heeft, zal 18% van zijn pensioen verliezen. Sinds 1984 is het zo dat men het pensioen van een zelfstandige berekent op het werkelijke inkomen, begrensd op een bedrag van 51.059,93 EUR. Het overlevingspensioen is een vergoeding die aan de overlevende echtgenoot wordt toegekend.
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
Dit kan ten vroegste vanaf 45 jaar. Bij arbeidsongeschiktheid of in geval van kinderlast kan dit reeds op jongere leeftijd. Is de arbeidsongeschiktheid of de kinderlast er niet of niet meer, dan wordt het overlevingspensioen toch gedurende minstens één jaar uitbetaald. Voldoet de weduwe of weduwnaar daarna nog niet aan deze voorwaarden dan ontvangt hij of zij een zeer laag forfaitair overlevingspensioen in afwachting van diens 45ste verjaardag.
gewaarborgd minimumpensioen voor een volledige loopbaan
TIP Voor de meest recente cijfers, een berekening van uw bijdrage, nieuwe wetgeving , online aansluiting en toegang tot uw persoonlijk dossier, ga naar www.svmb.be.
Jaarbedragen
Maandbedragen
Rustpensioen gezin
13.897,12 EUR
1.158,09 EUR
Rustpensioen alleenstaande
10.485,68 EUR
873,81 EUR
Forfaitair overlevingspensioen
10.485,68 EUR
873,81 EUR
Faillissementsverzekering Gefailleerde zelfstandigen komen in aanmerking voor het behoud van rechten gedurende maximaal 4 kwartalen voor kinderbijslag en gezondheidszorgen, en een faillissementsuitkering gedurende 12 maanden. De uitkering bedraagt:
• 873,81 EUR per maand voor gerechtigden zonder gezinslast
• 1.158,09 EUR per maand voor gerechtigden met gezinslast.
Gratis dienstencheques moederschapshulp Sinds 2006 kunnen vrouwelijke zelfstandigen onder bepaalde voorwaarden gratis dienstencheques bekomen voor huishoudelijke hulp. Een dienstencheque is een betaalmiddel waarmee men erkende ondernemingen kan betalen voor het uitvoeren van een beperkt aantal huishoudelijke taken (schoonmaken, was, strijk, naaiwerk, bereiden van maaltijden, boodschappen doen, hulp bij verplaatsingen). Iedere cheque komt overeen met de vergoeding van 1 uur huishoudelijk hulp. In het kader van de moederschapshulp worden 105 dienstencheques gratis ter beschikking gesteld van vrouwelijke zelfstandigen die aan de volgende toekenningsvoorwaarden voldoen: • de schriftelijke aanvraag dient ten vroegste ingediend te worden vanaf de zesde maand van de zwangerschap en ten laatste op het einde van de vijftiende week volgend op de datum van de bevalling
• de vrouwelijke zelfstandige is aangesloten bij een sociaal verzekeringsfonds hetzij in hoofdberoep, hetzij als meewerkende echtgenote (maxi-statuut), hetzij in bijberoep met een definitieve bijdrage die minstens gelijk is aan de minimumbijdrage van een hoofdberoep • de vrouwelijke zelfstandige is in regel met de bijdragen voor het kwartaal van de bevalling evenals voor de twee er aan voorafgaande kwartalen (ofwel zijn de bijdragen effectief betaald, ofwel werd er een vrijstelling verleend door de Commissie voor Vrijstelling, ofwel geniet ze van de gelijkstelling wegens ziekte/arbeidsongeschiktheid) • zij blijft aangesloten als zelfstandige voor de periode tussen de bevalling en het tijdstip van aanvang van de moederschapshulp
19
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
welke voordelen bieden aanvullende verzekeringen? Wie zich bewust is van de risico’s die hij of zij loopt, kan meestal schade en ongevallen voorkomen. Als zelfstandige loopt u andere risico’s dan een loontrekkende. U doet er dan ook goed aan een inventaris van die risico’s op te stellen. Zodra die klaar is, kan u beslissen deze risico’s zelf te dragen, er preventief tegen op te treden of een verzekering af te sluiten. Meestal is een combinatie van deze mogelijkheden de beste keuze. Houd er wel rekening mee dat een aantal verzekeringen verplicht zijn.
20
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
We onderscheiden drie grote risicogebieden: 1. Persoonlijke risico’s De risico’s voor zelfstandigen en loontrekkenden zijn hier gelijklopend : ongeval, overlijden, ziekte, pensioen, werkloosheid... Zelfstandigen genieten echter minder bescherming dan loontrekkenden. De sociale zekerheid biedt voor loontrekkenden bijvoorbeeld uitkeringen die toelaten om verder een behoorlijk leven te leiden. Voor zelfstandigen zijn de wettelijk voorziene uitkeringen een stuk kleiner tot onbestaand.
2. Aansprakelijkheidsrisico’s Een zelfstandige loopt risico door de daden die hij en zijn personeel stellen. Enkele voorbeelden: • Tijdens schilderwerken valt een ladder om, met een verkeersongeluk tot gevolg. • Een ober morst eten op de kledij van een klant. • Een personeelslid raakt gekwetst tijdens het werk.
3. Bedrijfsschaderisico’s De middelen van de zelfstandige (gebouwen, voertuigen, machines, enz.) staan eveneens aan allerlei gevaren bloot. Voor elk van deze risico’s bestaan specifieke verzekeringen.
Verzekeringen tegen persoonlijke risico’s Als zelfstandige betaalt u aanzienlijk minder sociale bijdragen dan als loontrekkende. De uitkeringen die u ontvangt als er iets mis gaat, zijn dan ook een pak lager. Onderstaande tabel vergelijkt de uitkeringen aan loontrekkenden en zelfstandigen. In de laatste kolom ziet u welke bijkomende verzekeringen het verschil kunnen compenseren. Als zelfstandige kan u zich dus beperken tot het geringe wettelijk voorziene sociale zekerheidsstelsel. Of u vult dit wettelijk voorziene stelsel aan met bijkomende verzekeringen. De keuze is vaak moeilijk. Vooral in een startperiode zal u misschien alle beschikbare middelen willen investeren in uw zaak. Vaak blijft er dan voor de eigen sociale zekerheid niet veel meer over. Toch is het belangrijk om u in te dekken.
Risico’s en de verzekering waarmee u zich ertegen beschermt: • Laag pensioen - overlijden: Vrij Aanvullend Pensioen - Toppensioen - Pensioensparen • Inkomensverlies door arbeidsongeschiktheid: Gewaarborgd inkomen • Geldnood door hoog oplopende ziektekosten: Hospitalisatieverzekering • Zware uitgaven bij hulp/zorgbehoevendheid: Zorgverzekering
21
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
Risico’s
Loontrekkende
verzekeringen / p20
Zelfstandige
rechtsvorm / p26
Oplossing
Pensioen
Pensioenuitkering: Idem, maar lager volgens het aantal gewerkte jaren en het inkomen
Inkomensverlies door:
Uitkeringen wegens arbeidsongeschiktheid.
- ziekte - ongeval - invaliditeit
Eerste periode gewaarborgd loon, daarna 60% van het loon en bij invaliditeit (na 1 jaar 65%)
Ziektekosten kleine risico’s
Gedeeltelijke terugbetaling van dokters-, apothekers-, tandartskosten
Gedeeltelijke terugbetaling
Hospitalisatieverzekering
Ziektekosten grote risico’s
Gedeeltelijke terugbetaling
Gedeeltelijke terugbetaling
Hospitalisatieverzekering
Werkloosheid
Werkloosheidsvergoeding
Wanneer men zelfstandige wordt vanuit een loontrekkend beroep of vanuit de werkloosheid blijft het recht op werkloosheidsvergoeding gedurende 15 jaar bestaan. Op deze maatregel kan men slechts eenmaal beroep doen.
De eerste maand: 0 EUR. Daarna, bij volledige arbeidsongeschiktheid, vast (gering) bedrag per dag
(Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen voor zelfstandigen Verzekering Gewaarborgd Inkomen
Er is een zeer geringe verzekering bij faillissement
Overlijden voor pensioenleeftijd
Overlevingspensioen
Idem, maar lager
(Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen voor zelfstandigen
Werkongeval
Vergoeding voor werkongeval
Geen verzekeringsvergoeding, men valt terug op de arbeidsongeschiktheidsvergoeding
Verzekering Gewaarborgd Inkomen
Beroepsziekte
Vergoeding bij beroepsziekte
Geen verzekeringsvergoeding, men valt terug op de arbeidsongeschiktheidsvergoeding
Verzekering Gewaarborgd Inkomen
Kinderen
Kinderbijslag
Voor het eerste kind veel lager dan bij een loontrekkende. Ook verschillen in leeftijdsbijslag
Vrij Aanvullend Pensioen Het Vrij Aanvullend Pensioen is een unieke formule, exclusief voor zelfstandigen. Het systeem is zeer flexibel en biedt ook voor starters een pak voordelen.
Het principe is als volgt: U kan tot 9,40% van uw nettobedrijfsinkomen opzij zetten voor uw Vrij Aanvullend Pensioen. Het gespaarde bedrag wordt opgebouwd op basis van een gewaarborgde intrestvoet en door een eventuele winstdeelname. Voor elke storting wordt een intrestopbrengst toegekend tot de einddatum van het pensioenplan. Deze kan in de loop van het pensioenplan wijzigen voor de stortingen die de pensioeninstelling na een eventuele wijziging ontvangt. Bovenop de gegarandeerde intrestopbrengst kan er jaarlijks een deelneming in de winst toegekend worden volgens de modaliteiten en voorwaarden van het
22
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
winstdeelnameplan. Deze deelname in de winst is niet gewaarborgd en is o.a. afhankelijk van de financiële resultaten van de pensioeninstelling en de economische conjunctuur. Het gespaarde geld ontvangt u op pensioenleeftijd, samen met de intrest en de winstdeelname.
• Geen financiële zorgen bij pensioen en overlijden. • Minder belastingen en sociale bijdragen betalen. • Een formule die enkel geldig is voor zelfstandigen.
Het Vrij Aanvullend Pensioen: 2 soorten 1. Het ‘gewoOn’ VAP: degelijkheid bewezen • De bijdragen zijn fiscaal aftrekbaar als bedrijfslast. Zo bespaart u niet alleen belastingen (in de hoogste schijf) maar ook sociale bijdragen.
• U geniet een maximale vrijheid: Geen verplichte bijdragebetaling, ruime keuzemogelijkheid inzake VAP-bijdragen (tot 8,17% op het inkomen waarop ook uw sociale bijdragen worden berekend, met een maximum van 2.781,06 EUR per jaar).
2. Het ‘sociaal VAP’: extra waarborgen! Het Sociaal VAP biedt nog extra troeven. Eigenlijk is het een Gewoon VAP, met dezelfde voordelen maar aangevuld met extra waarborgen. Hogere fiscaal aftrekbare bijdragen worden mogelijk: 15% meer dan in het Gewoon VAP (tot 9,40% op het inkomen waarop de wettelijke sociale bijdragen worden berekend, met een maximum van 3.199,76 EUR per jaar).
Minder belastingen en minder sociale bijdragen
TIP Het wettelijk pensioen van de zelfstandige is beperkt. Een aanvullende pensioenvoorziening is dan ook aangewezen. Het (Sociaal) VAP biedt een aanvullend rusten/of overlevingspensioen aan niet te kloppen voorwaarden.
Door de fiscus wordt het (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen anders aanzien dan een levensverzekering of het pensioensparen. Uw vrije bijdrage is immers volledig aftrekbaar als bedrijfslast in het kader van de inkomstenbelasting op voorwaarde dat de zelfstandige tijdens het betreffende jaar effectief en volledig de bijdragen betaald heeft die hij krachtens het sociaal statuut der zelfstandigen verschuldigd is. Deze bijdrage wordt afgetrokken in de hoogste schijf van uw inkomen. Uw sociale bijdragen worden berekend op uw bedrijfsinkomen. Doordat u een extra bedrijfslast heeft afgetrokken, zal u ook heel wat minder sociale bijdragen moeten betalen.
Flexibel • De formule is flexibel. U bepaalt zelf hoeveel u spaart en wanneer u dat doet. Als u dat wenst, kan u ook een tijdlang geen geld opzijzetten. • Het (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen mag bovenop de individuele levensverzekering en het klassieke pensioensparen worden afgetrokken. • De belasting op het eindkapitaal werd opnieuw uitgewerkt in het voordeel van de zelfstandige en bedraagt veelal niets.
Voorbeeld: U hebt een inkomen van 15.000 EUR. Na het toepassen van een indexeringscoëfficiënt (9,2987 % voor 2009) bedraagt het geherwaardeerd inkomen 16.394,81 EUR. U kan het inkomen met 9,40% laten dalen door geld opzij te zetten voor een Sociaal Vrij Aanvullend Pensioen. Centen op VAP rekening 1.541,11 EUR
Belasting besparing
Sociale bijdragen besparing
Totale besparing
42,80%
24,97%
67,77%
659,60 EUR
384,82 EUR
1.044,42 EUR
Kostprijs VAP
496,69 EUR
Naast een maximumpremie geldt er ook een minimumpremie. Uiteraard mag men ook beslissen om geen bijdrage te storten, maar indien men een bijdrage stort, dan geldt een minimumbedrag van 100,00 EUR in het Gewoon VAP, in een Sociaal VAP geldt een minimumbedrag van 111,12 EUR. Om te weten wat u precies kan betalen, kan u terecht op www.ovmb.org.
23
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
Bijdragetabel VAP voor de gevestigde zelfstandige 2009 Inkomen 2006
Geïndexeerd
Gewoon VAP tot
Sociaal VAP tot
(x 1,092987)
maximaal 8,17%
maximaal 9,40%
2.500,00
2.732,47
223,24
256,85
5.000,00
5.464,94
446,49
513,70
10.000,00
10.929,87
892,97
1.027,41
15.000,00
16.394,81
1.339,46
1.541,11
20.000,00
21.859,74
1.785,94
2.054,82
25.000,00
27.324,68
2.232,43
2.568,52
31.143,97
34.039,95
2.781,06 (= max. plafond)
3.199,76 (=max.plafond)
40.000,00
43.719,48
2.781,06
3.199,76
Extra voordelig voor starters & meewerkende echtgenoten Zelfstandigen die nog geen 3 volledige jaren gestart zijn, hebben de keuze: • Ofwel betalen zij sociale bijdragen op een zelf gekozen inkomen • Ofwel betalen zij sociale bijdragen op de wettelijk ingestelde minimumgrens In het eerste geval (zelf gekozen inkomen) wordt de bijdrage voor het aanvullend pensioen berekend tot maximum 9,40 % op dit verhoogd inkomen. Voor zelfstandigen die geen keuze-inkomen bepaald hebben, wordt de bijdrage berekend op de minimumgrens.
Starters
Inkomen
Gewoon VAP tot maximaal 8,17%
1ste, 2de en 3de jaar
Meew. echtg. In MAXI-statuut
11.824,39
Inkomen 5.194,46
966,05
Sociaal VAP tot maximaal 9,40%
1.111,50
Gewoon VAP
Sociaal VAP
tot maximaal 8,17%
tot maximaal 9,40%
424,38
488,28
Het (sociaal) VAP via OVMB: een ideale aanvulling op het zwakke sociaal statuut. 1. Uw VAP-bijdragen worden doorbetaald tot aan de pensioenleeftijd als u arbeidsongeschikt wordt. Dit geeft u de zekerheid dat uw arbeidsongeschiktheid uw pensioenplanning niet in het gedrang brengt. 2. Wanneer u als vrouwelijke zelfstandige moederschapsrust neemt, worden uw VAPbijdragen voor twee volle kalenderkwartalen doorbetaald. 3. Wanneer u arbeidsongeschikt wordt, vult het Solidariteitsfonds OVMB, Onderlinge Verzekeringsvereniging, uw wettelijke invaliditeitsuitkering aan tot op werknemersniveau door de toekenning van een rente door arbeidsongeschiktheid door een ziekte of een ongeval (arbeids- of privéongeval). 4. een bijkomende vergoeding ten gevolge van een ernstige ziekte. Deze unieke waarborg “vergoeding bij ernstige ziekte” heeft volgende voordelen : • deze vergoeding komt bovenop de rente bij arbeidsongeschiktheid (zie hierboven) ; • u krijgt dadelijk een uitkering indien u getroffen wordt door een ernstige ziekte; Deze uitkering komt tegemoet aan de dringende behoefte op het moment dat de ernstige ziekte wordt vastgesteld en men een aantal maatregelen moet nemen in het licht van de continuïteit van de onderneming ; • het betreft volgende ernstige ziekten : kanker, leukemie, multiple sclerose, tuberculose, ziekte van Parkinson en ziekte van Hodgkin (allen erkend door de Minister van Sociale Zaken).
24
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
Voor nog meer informatie kan men steeds contact opnemen met OVMB cvba: Spastraat 8, 1000 Brussel Fax: (02) 238 04 79 www.ovmb.org Voor telefonische informatie: (02) 238 04 78 jannick.beyens@ovmb.org of praat erover met uw boekhouder/accountant.
uw boekhouding / p38
advies / p43
Deze aanvullende prestaties in het Sociaal VAP zijn niet onderhevig aan een medisch onderzoek door een verzekeringsgeneesheer, er zijn geen uitsluitingen en geen bijpremies van toepassing !
Toppensioen – Pensioensparen Naast een (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen kan u via OVMB ook deelnemen aan het Toppensioen – Pensioensparen. Dit garandeert u een gewaarborgd spaarkapitaal bij uw pensionering bovenop dit van het Vrij Aanvullend Pensioen. U kan voor 2009 tot 870 EUR sparen en dat levert u een aanzienlijk kapitaal op ter aanvulling van uw wettelijk pensioen. U kan de betaling van de jaarlijkse spaarsom zelf spreiden in de tijd. Vanuit fiscaal oogpunt is dit Toppensioen – Pensioensparen ook interessant: de premies leveren een belastingvermindering op tussen 30 en 40% (afhankelijk van het inkomen). Zowel het (Sociaal) VAP als het Toppensioen-Pensioensparen via OVMB zijn “Tak 21-pensioenplannen”, m.a.w. 100 % veilige spaarformules met een jaarlijks gegarandeerd rendement (kapitaalsgarantie) als essentieel kenmerk.
gewaarborgd inkomen Voor startende zelfstandigen (minder dan 5 jaar zelfstandige activiteit en jonger dan 45 jaar) bestaat bij OVMB een zeer voordelige regeling.
Een zelfstandige die door ziekte of ongeval niet of maar gedeeltelijk meer kan werken, krijgt onvermijdelijk financiële en organisatorische problemen. De wettelijk voorziene uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid beginnen immers pas te lopen na 1 maand en enkel als u volledig werkonbekwaam bent. Een verzekering “gewaarborgd inkomen” zorgt ervoor dat u, tijdens uw afwezigheid, over de financiële middelen beschikt om uw zaak draaiende te houden. In het slechtste geval, bij stopzetting van de zaak, hebt u ook de middelen om u en uw gezin verder te onderhouden.
Het principe is eenvoudig U bepaalt welke dagvergoeding u wilt ontvangen indien u arbeidsongeschikt zou worden. Hierbij houdt u rekening met hetgeen u nodig hebt om de ziekteperiode te kunnen overbruggen, leningen die u moet afbetalen, hulp die u zult nodig hebben in uw zaak. Indien u gedeeltelijk arbeidsongeschikt wordt, ontvangt u vanaf een bepaalde datum een overeenkomstig deel van de gevraagde dagvergoeding. De premie van deze verzekering is volledig fiscaal aftrekbaar als bedrijfslast.
OVMB cvba (CBFA 067367 A) biedt een erg voordelige hospitalisatieverzekering aan. OVMB heeft een collectieve polis en kan zo de kostprijs van de verzekering drukken.
Hospitalisatieverzekering Ziekenhuiskosten blijven stijgen terwijl de bedragen die de ziekenfondsen terugbetalen steeds kleiner worden. Met de Hospitaal Budget Polis zorgt u ervoor dat uw medische factuur niet te hoog oploopt. We sluiten u en uw uw gezin aan bij de groepspolis die OVMB voor de leden van UNIZO en SVMB onderschreef. U kan zich immers aansluiten zonder medisch onderzoek of medische vragenlijst.
Verzekeringen voor aansprakelijkheidsrisico’s en bedrijfsschaderisico’s
Wettelijke verplichte verzekeringen
Onontbeerlijke verzekeringen
Aan te raden verzekeringen
• B.A. auto • Verzekering huispersoneel
• Brandverzekering • B.A. privé-leven (familiale) • Rechtsbijstand
• Omnium auto • Verkeerspolis • Reisverzekering
• B.A. auto • Arbeidsongevallenverzekering personeel • B.A. brand en ontploffing
• B.A. uitbating, toevertrouwd goed, na levering • Brandverzekering • Bedrijfsschade • Rechtsbijstand
• Machinebreuk • Alle risico’s • Transportverzekering
Privé f j i r d e B
25
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
welke rechtsvorm kiest u voor uw onderneming? Als starter moet u uw zaak organiseren volgens een bepaalde ondernemingsvorm. Kiest u niet voor een vennootschap, dan wordt uw onderneming een eenmanszaak of handelszaak.
26
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
Kiezen tussen handelszaak en vennootschap Handelszaak In het dagdagelijks spraakgebruik staat de term ‘handelszaak’ of eenmanszaak voor een onderneming die, in tegenstelling tot de vennootschap, geen aparte rechtspersoonlijkheid bezit. Er is dus ook geen duidelijke splitsing tussen het privé-vermogen van de handelaar en het vermogen van de zaak.
Voordelen • Beslissingen kunnen op een snelle en weinig formele manier genomen worden. • Omdat alle winst van de eenmanszaak wordt belast in functie van de natuurlijke persoon-ondernemer, komt het batig saldo na belastingen bij die ondernemer zelf terecht. U beslist zelf hoeveel u hiervan investeert in de zaak. • Beperkte administratieve en boekhoudkundige verplichtingen.
Nadelen • Geen specifieke juridische structuur. U bent zelf onbeperkt aansprakelijk en staat met uw volledige persoonlijke vermogen in voor de verbintenissen van de onderneming. • Opvolging en overname uitwerken is moeilijker. Het uitwerken van een preventieve opvolgingsregeling heeft de meeste kans op slagen als uw onderneming de vennootschapsvorm heeft aangenomen. In dat geval kan u immers werken met aandelen, en kan de zeggenschap over de onderneming gescheiden worden van de economische eigendom. Dit is onmogelijk in een eenmanszaak die niet zomaar valt op te splitsen. • Inkomstenbelastingen: alle inkomsten van de onderneming worden belast via de personenbelasting van de ondernemer zelf. Er is geen aparte fiscale aangifte en aanslag voor de eenmanszaak.
Vennootschap ‘Een vennootschap wordt opgericht door een contract op grond waarvan twee of meer personen overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met als doel één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten uit te oefenen en met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen. In de gevallen bepaald in dit wetboek, kan zij worden opgericht door een rechtshandeling uitgaande van één persoon die goederen bestemt tot één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten. In de gevallen bepaald in dit wetboek kan de vennootschapsakte bepalen dat de vennootschap niet is opgericht met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen.’ (definitie volgens het Wetboek van Vennootschappen)
27
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
Voordelen • Rechtspersoonlijkheid: de vennootschap heeft eigen rechten en plichten. • Voor bepaalde vennootschapsvormen geldt een beperkte aansprakelijkheid. • Fiscaliteit: Het belastbaar resultaat wordt belast in het stelsel van de vennootschapsbelasting. Voor KMO’s bestaat hier een zgn. ‘verlaagd opklimmend’ tarief. Het fiscaal voordeel van een vennootschap ligt echter niet zozeer in de lagere tarieven, maar in de mogelijkheid te streven naar een optimale inkomstenmix. De inkomsten van vennootschap en individu kunnen zodanig worden georganiseerd dat in totaal zo weinig mogelijk belastingen worden betaald, en jarenlang een zo stabiel mogelijk inkomen wordt genoten. • Alle afspraken tussen partners die samenwerken in de zaak staan duidelijk op papier. • De vennootschap biedt een aantal interessante mogelijkheden om vóór het overlijden een goede opvolgingsregeling uit te dokteren.
Nadelen • Formele besluitvorming en procedures. • Meer juridische en administratieve verplichtingen dus meer kosten. De oprichting is voor de meeste vennootschapsvormen door diverse wettelijke verplichtingen duurder dan het starten met een eenmanszaak. • Zwaardere boekhoudkundige verplichtingen.
Welke vennootschapsvorm is geschikt voor uw onderneming? Als u kiest voor een vennootschap, moet u ook nog opteren voor een bepaalde vennootschapsvorm. We zetten de belangrijkste vennootschapsvormen op een rij en bespreken hun voor- en nadelen.
De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid ((E)BVBA) Oorspronkelijk bestonden er belangrijke verschillen tussen de BVBA en de naamloze vennootschap (NV). Een hele serie wetswijzigingen heeft het onderscheid tussen NV en BVBA steeds meer vervaagd. Het belangrijkste juridische verschilpunt dat overblijft ligt in het “besloten” karakter van de BVBA. Dit wil zeggen dat de overdracht van aandelen (verkoop, schenking, vererving,...) aan strikte regels gebonden is. Bovendien is het vereiste minimumkapitaal lager in de BVBA dan in de NV (18.550 EUR, in plaats van 61.500 EUR). Iedere handelaar, ondernemer of beoefenaar van een vrij beroep kan ook alleen een BVBA oprichten. Alle bepalingen die gelden voor een gewone BVBA blijven in principe gelden voor een eenpersoons-BVBA. Het te volstorten minimumkapitaal ligt wel hoger bij de EBVBA. Algemeen is dit bij een BVBA 1/5 van het kapitaal, met een minimum van 6.200 EUR. Bij een EBVBA is een minimumkapitaal van 12.400 EUR te volstorten.
Voordelen • Een EBVBA kan opgericht worden door 1 vennoot (BVBA vanaf 2 vennoten). • Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk ten belope van hun inbreng. • De aandelen zijn altijd op naam en slechts onder zeer strikte voorwaarden overdraagbaar aan derden zodat het familiaal karakter gewaarborgd blijft.
28
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
Nadelen • Notariële akte nodig voor de oprichting van (E)BVBA. • Boekhoudkundige en administratieve verplichtingen zijn zwaarder dan bij een eenmanszaak.
De naamloze vennootschap (NV) Hoewel de wetgever de vennootschapsvorm van de NV had uitgedacht als ondernemingsvorm voor grotere kapitaalkrachtige ondernemingen, kan de NV-vorm ook aangenomen worden door kleine en middelgrote (familiale) bedrijven. De NV blijft wel op de eerste plaats een kapitaalsvennootschap, m.a.w. een vennootschap die ‘anoniem’ kapitaal zal aantrekken. Hou er echter rekening mee dat de wetgever besliste anonieme effecten aan toonder af te schaffen. Vanaf 1 januari 2008 mogen geen nieuwe effecten met een anoniem karakter meer uitgegeven worden. Enkel gematerialiseerde effecten of aandelen op naam zijn nog mogelijk. Al wie nu nog effecten aan toonder in een kluis bewaart, moet die uiterlijk 31 december 2013 omzetten in effecten op naam of op een effectenrekening laten zetten. Belangrijkste verschilpunten met de BVBA zijn de strakkere en meer ingewikkelde bestuursorganisatie en het hogere minimumkapitaal (61.500 EUR). In naamloze vennootschappen zijn de aandelen doorgaans vrij overdraagbaar. Nochtans kan de overdracht van aandelen in de statuten beperkt worden.
Voordelen • Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk ten belope van hun inbreng. • Aandelen zijn in principe vrij overdraagbaar. • Er kunnen winstbewijzen worden uitgegeven.
Nadelen • Notariële akte nodig voor de oprichting van een NV. • Minder goede waarborgen voor het behoud van het familiale karakter. • Vrij ingewikkelde besluitvorming en zware boekhoudkundige verplichtingen. • Hoog startkapitaal vereist.
De vennootschap onder firma (V.O.F.) De vennootschap onder firma is de eenvoudigste vennootschapsvorm. Het is een zuivere personenvennootschap. Dit betekent dat in principe: • De vennootschap ontbonden wordt door het overlijden van een vennoot. • De vennoten hun aandeel niet kunnen verkopen of schenken zonder akkoord van de medevennoot. • Alle beslissingen met éénparigheid genomen worden.
Voordelen • Er is geen minimumkapitaal vereist. • De inbreng van de vennoten kan bestaan uit arbeid. • De oprichting van een V.O.F. kan via een onderhandse akte. Er is een minimum aan formele regels en u hoeft geen notaris in te schakelen. • De aandelen zijn niet overdraagbaar aan derden zodat het familiaal karakter gewaarborgd blijft. • Beperkte verplichtingen inzake openbaarmaking van stukken.
29
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
Nadelen • Alle vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor de schulden van de V.O.F. • Het faillissement van de V.O.F. brengt eventueel het faillissement van de vennoten met zich mee.
De gewone commanditaire vennootschap (Comm.V) De gewone commanditaire vennootschap of Comm.V verschilt van de V.O.F. in die zin dat er naast de ‘beherende vennoten’ ook ‘stille vennoten’ of geldschieters bestaan. De stille vennoten hebben, in tegenstelling tot de onbeperkt aansprakelijke beherende vennoten, een beperkte aansprakelijkheid.
Voordelen • De voordelen zijn dezelfde als bij de V.O.F. met dit verschil dat de stille vennoten enkel aansprakelijk kunnen gesteld worden voor hun inbreng van kapitaal dat recht geeft op deelname in de winst. Hun aandeel in het eventueel verlies blijft eveneens beperkt tot het kapitaal dat zij zelf hebben ingebracht.
Nadelen • De nadelen zijn dezelfde als bij de V.O.F. met dit verschil dat de stille vennoten zich niet openlijk kunnen inlaten met het beheer van de vennootschap. Indien zij dit wel doen, worden zij onbeperkt aansprakelijk. • De Comm.V mag geen winst uitkeren zolang er overgedragen verlies is.
De commanditaire vennootschap op aandelen (Comm. VA) De commanditaire vennootschap op aandelen heeft eveneens “stille” vennoten en “beherende” vennoten. Het grote verschil met de gewone commanditaire vennootschap is dat de aandelen gedematerialiseerde effecten kunnen zijn, net zoals in een NV. Deze vennootschapsvorm combineert de voordelen van een personenvennootschap (stabiel bestuur) met deze van een kapitaalsvennootschap.
Voordelen • De stille vennoten zijn enkel aansprakelijk ten belope van hun inbreng. • De aandelen zijn vrij overdraagbaar.
Nadelen • De beherende vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor alle schulden van de vennootschap. • De Comm. VA moet opgericht worden bij notariële akte. • De Comm. VA moet voldoen aan alle boekhoudkundige verplichtingen van de dubbele boekhouding inzake publicatie, enz. • Er is een hoog startkapitaal vereist (61.500 EUR).
30
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
De coöperatieve vennootschap met beperkte of onbeperkte aansprakelijkheid (CVBA - CVOA) Men maakt een onderscheid tussen de coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (CVBA) en de coöperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid (CVOA).
Voordelen • Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk voor het bedrag van hun inbreng in de CVBA. • De vennoten kunnen gemakkelijk in- en uittreden. • De aandelen zijn steeds op naam en kunnen slechts beperkt worden overgedragen zodat het familiaal karakter van deze vennootschap kan gewaarborgd worden (CVBA).
Nadelen • Notariële akte nodig voor de oprichting van een CV (met beperkte aansprakelijkheid). • Boekhoudkundige en administratieve verplichtingen zijn zwaarder.
31
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
Hoe financiert u uw plannen? Zowel om te starten als om uw bedrijf concurrentieel te houden, moet u investeringen doen. Die kan u financieren uit eigen zak of met vreemde middelen. Eigen middelen zijn, eenvoudig gezegd, de middelen die u zelf in uw bedrijf stopt.
32
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
Meestal volstaan de eigen middelen niet om al uw investeringen te financieren. Via kredieten op lange of korte termijn kan u vreemde middelen of vreemd vermogen aantrekken. Voorbeelden van kredieten op lange termijn zijn : het investeringskrediet, een lening op afbetaling en leasing. Kredieten op korte termijn zijn bijvoorbeeld het kaskrediet en het discontokrediet.
TIP U staat sterker in uw onderhandeling met de bank als u een goed financieel plan kan voorleggen. In dit financieel plan plaatst u verwachte uitgaven tegenover te verwachten inkomsten. Op www.startersservice. be vindt u gratis software voor het opstellen van zo’n financieel plan.
TIPS VOOR EEN GEZOND FINANCIEEL EVENWICHT Stem de duur van uw financiering steeds af op de duur van uw investering Investeringen op lange termijn worden best gefinancierd met permanente middelen (= eigen middelen + vreemd vermogen op lange termijn). Voor investeringen op korte termijn gaat u best leningen met een kortere looptijd aan.
Zorg voor een positief nettobedrijfskapitaal Het vreemd vermogen op korte termijn moet volledig terugbetaald kunnen worden met de vlottende activa. M.a.w.: voorraden, klantenvorderingen en beschikbaar geld samen moeten groter zijn dan de schulden die op korte termijn vervallen.
Zorg ervoor dat u over voldoende eigen middelen beschikt Het eigen vermogen vormt de meest permanente financieringsvorm voor een bedrijf. Het biedt uw onderneming enige financiële ademruimte bij tegenvallende resultaten. Voldoende eigen vermogen is bovendien een noodzakelijke voorwaarde om kredieten te bekomen. De bereidheid van de financiële instellingen om leningen toe te staan, hangt ondermeer af van de verhouding van het eigen vermogen ten overstaan van het vreemd vermogen.
33
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
komt uw zaak in aanmerking voor steunmaatregelen? De overheid stelt een aantal steunmaatregelen ter beschikking van startende ondernemers. Hieronder volgt een bondig overzicht van enkele belangrijke Federale en Vlaamse steunmaatregelen. Daarnaast bestaan er ook nog provinciale en gemeentelijke vormen van steun. Contacteer ons voor meer informatie.
34
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
KMO-PORTEFEUILLE (vroeger BEA) De KMO-portefeuille is een instrument waarmee kleine en middelgrote ondernemingen gevestigd in het Vlaams Gewest via elektronische weg steunmaatregelen kunnen aanvragen voor vier verschillende diensten: opleiding, advies, export en technologieverkenning. Via de KMO-portefeuille kan elke Vlaamse KMO, vanaf 1/1/2009, jaarlijks beschikken over een subsidiebedrag van 15.000 EUR dat naar eigen keuze kan verdeeld worden over 4 verschillende pijlers: opleiding, advies, export en technologieverkenning. Onder elk van deze pijlers kan de onderneming met zijn ondernemingsportefeuille ‘diensten’ aankopen bij een door de Vlaamse Overheid erkende dienstverlener. De aanvraag en afhandeling van deze projecten zal gebeuren via een elektronische e-tool die beheerd wordt door Agentschap Ondernemen (AO). Het steunpercentage voor de pijlers opleiding en advies, beheerd door AO, bedragen 50% (voorheen 35%) met maximum 5.000 EUR subsidie voor advies en maximum 2.500 EUR subsidie opleiding. Voor de pijler export, beheerd door FIT, werd het steunpercentage vastgelegd op 50% en bedraagt het maximum subsidie-bedrag 5.000 EUR. Voor de pijler technologieverkenning werd het steunpercentage vastgelegd op 75% van de kosten. De maximale subsidie bedraagt 10.000 EUR per/jaar/bedrijf (ongeacht het aantal verrichte diensten). De erkenning van de dienstverleners en beheer van de pijler gebeurt door IWT. De tabel hierna vat de grote lijnen van de KMO-portefeuille samen: Opleiding
Advies (niettechnologisch)
Kennis (niettechnologisch)
Export
steun %
50
50
75
50
maximaal steunbedrag
voorlopig 2.500
5.000
10.000
5.000
dienstverleners privaat+publiek privaat+publiek erkende kennisinstelling
privaat+publiek
Erkenning en beheer door
AO
FIT
Totale portefeuille
Max. 15.000 euro/jaar/bedrijf te besteden over de 4 pijlers
AO
IWT
35
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
Participatiefonds Het Participatiefonds kent achtergestelde leningen toe. Bij toekenning van een achtergestelde lening gaat het Participatiefonds ermee akkoord dat bij terugbetalingsproblemen waarbij ook andere schuldeisers betrokken zijn (vb. faillissement), die andere schuldeisers eerst worden terugbetaald.
Behoud van recht op werkloosINITIO heidsuitkering Initio richt zich tot ondernemers (zelfstandigen, vrije beroepen en KMO’s) die hun zaak wilOok de RVA werkte een aantal maatregelen uit die erop gericht zijn de toegang tot een zelfstandig beroep te vergemakkelijken. Het zijn maatregelen met betrekking tot het behoud van werkloosheidsuitkeringen ingeval een zelfstandige activiteit slecht afloopt. U onderbreekt als werknemer uw betrekking om als zelfstandige te starten. Zet u als werknemer zelf uw loontrekkende activiteit stop om zelfstandig te worden, dan behoudt u onder bepaalde voorwaarden uw rechten inzake werkloosheidsverzekering. U wordt toegelaten tot het recht op uitkeringen na uw zelfstandig beroep indien u voor uw uitkeringsaanvraag genoeg dagen gewerkt hebt als werknemer in loondienst EN u uw zelfstandig beroep minstens 6 maanden en maximum 9 jaar hebt uitgeoefend (behoudens uitzonderingen). U bent werkloos en u onderbreekt de werkloosheidsperiode. Als u als uitkeringsgerechtigde werkloze een werkloosheidsperiode beëindigt om een beroep uit te oefenen als zelfstandige of zelfstandig helper, behoudt u uw rechten als u die zelfstandige activiteit minimum 6 maanden en maximum 15 jaar uitoefent.
36
len starten of willen uitbreiden. De lening bedraagt maximum 100.000 EUR en kan rechtstreeks bij het Participatiefonds worden ingediend, met behulp van een erkend boekhouder, accountant of revisor. Met het akkoord van het Participatiefonds, hebt u een sterke troef in handen om de (verplichte) bijkomende lening bij de bank te negotiëren. De looptijd van Initio bedraagt 3,5 of 7 jaar en tijdens het eerste jaar is er een verminderde rentevoet van 3%. Nadien is de rentevoet gelijk aan de BEPR op de looptijd van de lening (BEPR op 3, 5 of 7 jaar).
Starteo Starteo richt zich tot ondernemers (zelfstandigen, vrije beroepen en KMO’s) die sinds minder dan 4 jaar in hoofdberoep actief zijn en helpt de start van uw onderneming te financieren. De lening kan u aanwenden - in combinatie met een banklening - voor de financiering van materiële, immateriële en financiële investeringen, de financiering van bedrijfskapitaal of financiering van een overname. De lening bedraagt voor starters maximum 250.000 EUR (350.000 EUR bij overname). De looptijd van de lening bedraagt 5, 7 of 10 jaar en gedurende de eerste 2 jaar is er een verminderde rentevoet van 3%.
De Startlening De Startlening biedt niet-werkende werkzoekenden de mogelijkheid om een zelfstandige activiteit op te starten met de steun van een voordelige lening. Deze lening bedraagt maximaal 30.000 EUR en heeft een vaste rentevoet van 4%. In het kader van de startlening kan u zich na de start gedurende 18 maanden gratis laten begeleiden door een begeleidingsinstelling zoals UNIZO. In dat geval krijgt u voor de eerste twee jaar een korting van 1% op de rente en betaalt u dus maar 3% rente. UNIZO Startersservice helpt u ook bij de aanvraag van deze lening. De looptijd bedraagt 5, 7 of 10 jaar, volgens de aard van het project.
PLAN JONGE ZELFSTANDIGEN Bent u jonger dan 30? Informeer naar het Plan Jonge Zelfstandigen. Als uw project wordt goedgekeurd kan u zich ook voor de start 3 tot 6 maand gratis laten bijstaan en adviseren door UNIZO-Startersservice. U kan ook tijdelijk een maandelijkse onkostenvergoeding van 375 EUR ontvangen. In bepaalde gevallen komt daar nog een vestigingsuitkering van 375 EUR bovenop. Na afloop van de voorbereidingsfase kan u een aanvraag voor Startlening indienen. Als deze startlening wordt goedgekeurd kan een deel ervan (maximum 4.500 EUR) worden gebruikt om de eerste maanden van uw activiteit te voorzien in uw levensonderhoud. Dit speciale deel van de Startlening is renteloos en moet maar vanaf het zesde jaar worden terugbetaald.
De Solidaire Lening Deze lening richt zich naar personen die een eigen economische activiteit willen ontplooien, maar ernstige moeilijkheden ondervinden om startkapitaal te bekomen door hun persoonlijke financiële toestand (vb. sociale steun, leefloon,...). De lening bedraagt maximum 12.500 EUR over een looptijd van 4 jaar en aan een rentevoet van 3%. Ook hier is een begeleiding voorzien.
Optimeo Voor Optimeo komt u in aanmerking bij expansie van of overname van een bestaande onderneming. Ook hier is er een verlaagde intrestvoet en een mogelijke vrijstelling voor de terugbetaling van kapitaal. Deze lening bedraagt maximum 250.000 EUR (350.000 EUR bij overname).
Business Angel + Deze lening richt zich tot ondernemers die projecten opstarten van vernieuwende of technische aard en hierdoor geen toegang hebben tot het klassieke bankkrediet. Het maximumbedrag van de lening is 125.000 EUR. De looptijd van de lening bedraagt 5, 7 of 10 jaar en is afhankelijk van de aard van de te financieren investering.
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
Steun bij aanwerving Met verschillende banenplannen en andere maatregelen, verleent de overheid steun bij aanwerving. Voor starters is ondermeer de vermindering van sociale bijdragen bij eerste, tweede en derde aanwerving van belang.
TIP Ook de opleidingen van UNIZO Startersservice zijn erkend in het kader van de opleidingscheques. U kan hierdoor een starterscursus volgen aan de helft van de prijs. Contacteer uw UNIZOstartersadviseur voor meer info.
Export en innovatie De overheid verleent ook steun voor export (www.flanderstrade.be) en innovatie (www.iwt.be).
OPLEIDINGSCHEQUES VOOR WERKNEMERS Voor elke opleiding die u als werknemer volgt bij een erkend opleidingsverstrekker, kan u rekenen op een tussenkomst van de Vlaamse Overheid van 50% in de kosten. U kan opleidingscheques bestellen ter waarde van 5 EUR, 10 EUR en 25 EUR (voor een maximum van 250 EUR per jaar). Voor deze cheques betaalt u slechts 2,5 EUR, 5 EUR en 12,5 EUR, de helft van de waarde van de cheques. De cheques kan u online aanvragen via de site van de VDAB of bij uw lokale werkwinkel. Meer info: www.vdab.be/opleidingscheques.
WAARBORGREGELING Steun van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest voor zelfstandigen en KMO’s: Tussenkomst bij de oprichting, de uitbreiding, de omschakeling, de heruitrusting of de modernisering van bedrijven, vind je bij het Brussels Waarborgfonds op www.brusselswaarborgfonds.be BRUSTART: financiering bij de opstart van je zaak zie GIMB – gewestelijke investeringsmaatschappij Brussel www.gimb.be Op zoek naar een bijdrage voor advies of studie voor je start? Kijk snel op www.premieskmo.be
Als de bank u geen krediet kan verlenen, enkel en alleen omdat u onvoldoende zekerheden/waarborgen kunt bieden, is de Waarborgregeling mogelijk een goed alternatief. Met de Waarborgregeling stelt de Vlaamse Overheid zich borg voor een deel van het krediet dat u nodig hebt. Daardoor verlaagt het risico voor uw bank en verhoogt uw kredietwaardigheid. De hoogte van de waarborg is afhankelijk van uw kredietbehoefte en uw tekort aan zekerheden. Hou bovendien rekening met volgende voorwaarden: • De financiële middelen mogen niet gebruikt worden om reeds bestaande schulden te betalen. • Eénzelfde KMO kan via de Waarborgregeling van maximum 750.000 euro aan waarborgen gebruik maken. Uitzonderingen op deze regel zijn mogelijk. • De waarborg kan betrekking hebben op ten hoogste 75% van het bedrag van uw krediet. Hou er ook rekening mee dat een éénmalige premie betaald moet worden. Deze wordt berekend in functie van de omvang en de looptijd van de waarborg. Bovendien heeft de waarborg een aanvullend karakter en komt ze bovenop de andere zekerheden die de bank u vraagt. Voor KMO’s die hinder ondervinden van openbare werken, gelden soepelere voorwaarden. Bovendien moeten zij voor de waarborg geen premie betalen. Meer info: www.pmv-kmo.be.
WINWINLENING Dankzij de Winwinlening kunnen starters in Vlaanderen - éénmanszaak of vennootschap - die minder dan 3 jaar zijn ingeschreven in de Kruispuntbank van Ondernemingen van een goedkope privé-financiering genieten. Hierbij verstrekt een particuliere kredietgever voor een periode van 8 jaar een geldlening (max. 50.000 euro) aan de KMO-starter. De betaalde interest wordt laag gehouden voor de ondernemer en de kredietgever kan genieten van een jaarlijkse belastingsvermindering (in de personenbelasting) ten belope van 2,5% van het uitgeleende kapitaal. Ook het risico van faillisement van de ondernemer wordt voor de kredietgever gedeeltelijk ingedekt: hij/zij verkrijgt een éénmalige belastingsvermindering ten belope van het niet terugbetaalde bedrag. Meer info op www.winwinlening.be
37
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p10
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
Wat zijn uw verplichtingen inzake boekhouding, btw & fiscaliteit?
38
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
Boekhouding Een goede boekhouding voeren is meer dan een wettelijke verplichting. Zonder goede boekhouding is een gezond bedrijfsbeheer onmogelijk. Het geeft u een realistische kijk op de financiële situatie van uw bedrijf. Ook als u een beroep doet op een externe boekhouder of accountant, volgt u dus best ook zelf uw boeken regelmatig op. Naargelang de aard en de omvang van uw bedrijf voert u één van volgende soorten boekhoudingen: • Voor eenmanszaken, vennootschappen onder firma en gewone commanditaire vennootschappen, met een omzet kleiner dan 500.000 EUR volstaat een vereenvoudigde boekhouding. • Voor vennootschappen (BVBA, EBVBA, CV, NV) en voor alle andere ondernemingen met een omzet vanaf 500.000 EUR is een volledige (dubbele) boekhouding verplicht. Voert u een vereenvoudigde boekhouding, dan moet u dagelijks uw financiële dagboeken (kas- en bankboek) invullen en op regelmatige basis een aan- en verkoopboek bijhouden. Het inventarisatieboek en de jaarrekening stelt u één keer per jaar op. Bij een volledige boekhouding komt daarbij nog een rekeningsstelsel en een uitgebreide jaarrekening met balans, resultatenrekening en toelichting. In beide stelsels bent u verplicht een boekhouding te voeren die aangepast is aan de aard en omvang van uw onderneming. Zij moet voldoende informatie verstrekken over alle verrichtingen in uw bedrijf. Deze informatie krijgt u uit de verantwoordingsstukken die naar de verschillende verrichtingen verwijzen (facturen, rekeninguittreksels, afschrijvingstabellen, enz). Met de wettelijke erkenning van het elektronisch boekhouden hoeft u als ondernemer vanaf 2005 niet langer naast uw elektronische boekhouding ook een papieren boekhouding bij te houden.
BTW Iedereen die in de uitoefening van een activiteit geregeld en zelfstandig leveringen van goederen of van diensten verricht zoals omschreven in het wetboek van BTW, is onderworpen aan de BTW-plicht. Hij moet een BTW-activering aanvragen en BTW betalen. Het normaal BTW-tarief bedraagt 21%, er is ook een verlaagd tarief van 6% of 12%. Ondernemers (natuurlijke persoon, V.O.F. of BVBA) die voor 75% van hun omzet geen factuur uitreiken aan hun klanten (leveringen aan particulieren), kunnen opteren voor de forfaitaire BTW-regeling. Deze forfaitaire BTW-regeling kan enkel van toepassing zijn voor de beroepen waarvoor forfaitaire grondslagen werden vastgelegd. Hun omzet mag nooit meer dan 750.000 EUR excl. BTW bedragen.
39
kan u starten / p4
sociale zekerheid / p11
verzekeringen / p20
rechtsvorm / p26
Ondernemers met een omzet van maximum 5.580 EUR kunnen gebruik maken van het vrijstellingsregime. Zij moeten dan geen BTW aanrekenen, maar kunnen ook zelf geen BTW aftrekken. U moet ook in dat geval wél uw BTW-status activeren bij het Ondernemingsloket.
De belastingaangifte Voor het voorbije boekjaar moet u als zelfstandige een belastingaangifte indienen. Op het belastbaar inkomen betaalt u jaarlijks belastingen. Afhankelijk van de juridische vorm van de onderneming wordt het stelsel van de personenbelasting of de vennootschapsbelasting toegepast.
Berekening van de personenbelasting Binnen de personenbelasting betaalt u belastingen op (onder andere) uw beroepsinkomen. Dit is uw bruto-inkomen verminderd met de beroepskosten. Het belastingbarema voor de personenbelasting telt 5 tarieven. De belastingstructuur ziet er dan als volgt uit (inkomsten 2009, aanslagjaar 2010). Inkomstenschijven in EUR
Belastingstarief
Gemeentebelasting vb. 7%
TOTAAL
0 – 7.900 EUR
25
1,75%
26,75%
7.900 – 11.240 EUR
30
2,10%
32,10%
11.240 – 18.730 EUR
40
2,80%
42,80%
18.730 – 34.330 EUR
45
3,15%
48,15%
Boven 34.330 EUR
50
3,50%
53,50%
Hierbij moet nog wel de gemeentebelasting verschuldigd op het belastingbedrag worden toegevoegd. Het belastingvrije minimum bedraagt 6.430 EUR. Dit bedrag wordt verhoogd indien de belastingplichtige gehandicapt is en/of personen ten laste heeft.
Voorafbetalingen – aanbevolen De wetgever bepaalt niet dat zelfstandigen verplicht voorafbetalingen op de personenbelasting moeten doen. Doen ze dit niet, dan krijgen ze echter een belastingsvermeerdering. De fiscus verwacht vier voorafbetalingen: voor 10 april, 10 juli, 10 oktober en 20 december. In principe bent u telkens 1/4 van de verschuldigde personenbelasting verschuldigd. Wanneer u voor de eerste maal als zelfstandige in hoofdberoep een onderneming opricht, bent u voor 3 jaar vrijgesteld van voorafbetalingen. Gedurende die periode past de fiscus geen belastingvermeerdering toe. Dit geldt ook voor nieuwe vennootschappen, op voorwaarde dat het om een nieuwe vennootschap gaat en deze onderworpen is aan het verlaagd opklimmend tarief in de vennootschapsbelasting.
BEDRIJFSVOORHEFFING Vennootschappen dienen bij het uitbetalen van een wedde aan de bedrijfsleiders (mandatarissen, werkende vennoten) een deel van deze wedde in te houden en rechtstreeks te betalen aan de fiscus. Dit is de bedrijfsvoorheffing (zoals bij loontrekkende) en gaat ook gepaard met het invullen van bepaalde formulieren. Je laat je hiervoor best bijstaan door een sociaal secretariaat (sociaal bureau) Meer info: www.sociaalbureau.be of www.sofim.be.
40
//STARTERSGIDS / Startvoorwaarden / vestigingsvereisten /
financiering / p32
steunmaatregelen / p34
uw boekhouding / p38
advies / p43
Andere berekening in het kader van de vennootschapsbelasting Vennootschappen zijn onderworpen aan de vennootschapsbelasting. In een vennootschap wordt de winst belast, dit zijn de inkomsten min de bewezen uitgaven. Dividenden die de vennootschap uitkeert uit haar winst worden eveneens in de vennootschapsbelasting belast. Het belastingtarief voor vennootschappen bedraagt 33,99%, inclusief 3% crisisbelasting. Voor kleine vennootschappen bedraagt het verlaagd tarief (exclusief crisisbelasting) bij een winst: • minder dan 25.000 EUR: 24,25% • tussen 25.000 en 90.000 EUR: 31,00% • tussen 90.000 tot 322.500 EUR: 34,50% • >322.500 EUR: 33,99% Net als eenmanszaken, kunnen ook vennootschappen hun verschuldigde belastingen vooraf betalen om zo een belastingverhoging te voorkomen. Als er winst wordt uitbetaald aan de aandeelhouders of vennoten, dan moet er roerende voorheffing worden ingehouden en doorgestort naar de Staat. Deze voorheffing op dividenden bedraagt in principe 25% (15% in welbepaalde gevallen).
41
44 locaties - Grootste netwerk - 24/24 bereikbaar - startersservice
We maken het ondernemen gemakkelijker www.kmodirect.be KMO Direct is veel meer dan alleen maar een ondernemingsloket waar je als ondernemer terecht kan voor je ondernemingsnummer en je sociaal statuut. Door de samenwerking tussen vijf solide, ervaren en complementaire partners ben je bij KMO Direct meteen aan het juiste adres voor een brede waaier van diensten. Onze partners zijn: UNIZO, de grootste ondernemersorganisatie, SVMB, het sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen en de sociale dienstengroepen ADMB en SOFIM. Geen makkelijkere manier dus om je eigen zaak op te starten dan via KMO Direct. Bovendien helpen we je ook verder met persoonlijk eerstelijnsadvies, begeleiding op maat en met de aanvraag van eventuele vergunningen. Je merkt het: KMO Direct gaat verder, daar waar anderen stoppen.
Wijzig of krijg je ondernemingsnummer bij kmo direct, de kortste weg naar ondernemen. Een netwerk van 44 KMO Direct-kantoren in je regio: ANTWERPEN: Antwerpen, Louizastraat 10-12, tel 03/213.92.50 • Herentals, Belgiëlaan 52a, tel 014/84.93.06 • Westerlo, De Merodedreef 100, tel 014/54.41.52 • Turnhout, Meirgorenstraat 6, tel 014/42.42.44 • Geel, Diestseweg 63, tel 014/58.00.88 • Mechelen, Oude Brusselsestraat 14, tel 015/41.43.71 • Puurs, Rijksweg 9, tel 03/866.12.26 • limburg: Hasselt, Maastrichtersteenweg 254, tel 011/26.31.80 • Brussel-Halle-Vilvoorde & Vlaams-Brabant: 1000 Brussel, Tweekerkenstraat 29, tel 02/238.07.07 • 1000 Brussel, Bergstraat 30-32, tel 02/500.14.43 • 1120 Brussel, Oorlogskruisenlaan 94, tel 02/247.00.70 • 1140 Evere, Jules Bordetlaan 164, tel 778.62.00 1200 • Brussel, Woluwedal 46 bus 9, tel 02/778.62.00 • Asse, Markt 3, tel 02/453.09.23 • Zaventem, Kerkplein 25/4, tel 02/725.17.90 • Leuven, Diestse- vest 82, tel 016/24.41.00 • Tienen, Goossensvest 42, tel 016/81.24.45 • oost-vlaanderen: Gent, Lange Kruisstraat 7, tel 09/235.49.54 • Gentbrugge, Land Van Rodelaan 20, tel 09/210.82.10 • St.-Niklaas, Knaptandstraat 204, tel 03/760.14.30 • Dendermonde, Hoogveld 22, tel 052/21.21.16 • Aalst, D. Martensstraat 67, tel 053/21.57.78 • Oudenaarde, Einestraat 26, tel 055/23.29.29 • Eeklo, Stationsstraat 17, tel 09/377.18.08 • Geraardsbergen, Boelarestraat 11-13, tel 054/41.23.15 • west-vlaanderen: Brugge, Sint-Clarastraat 48, tel 050/47.44.84 • Brugge, t Zand 20, tel 050/33.13.13 • Knokke-Heist, Bayauxlaan 12, tel 050/62.16.16 • Oostende, Wapenplein 10, tel 059/55.19.19 • Kortrijk, Lange Steenstraat 10, tel 056/26.44.44 • Diksmuide, Gasthuisstraat 1, tel 051/50.04.01 • Veurne, Duinkerkestraat 17, tel 058/31.19.02 • Tielt, Tramstraat 10, tel 051/40.24.31 • Waregem, Pand 349, tel 056/62.04.60 • Roeselare, Arme Klarenstraat 55, tel 051/24.84.00 • Ieper, M. Fochlaan 34, tel 057/22.86.86 • Menen, St.-Janmolenstraat 11, tel 056/51.13.98 • Poperinge, Deken De Bolaan 1, tel 057/33.35.79 • wallonië: Ciney, Place Vandervelde 1, tel 083/66.88.48 • Charleroi, Esp. Sud, Espl. R. Magritte 1, tel 071/43.30.52 • Libramont, Avenue Herfobin 1, tel 061/21.03.69 • Tournai, Quai Andrei Sacharov 8, tel 069/22.17.17.
U wil starten als zelfstandig ondernemer? Wij weten waar u aan begint! Deze gids geeft u een overzicht van de belangrijkste aspecten verbonden aan het opstarten van een eigen zaak. Toch heeft u wellicht nog een aantal vragen bij de behandelde onderwerpen. Bovendien kwamen een aantal aspecten niet aan bod. Denk maar aan de handelshuur, de aanwerving van personeel, de wetgeving omtrent handelspraktijken, de milieureglementering, enz. Ook voor deze en andere informatie kan u terecht bij de UNIZO-Startersservice.
TIP Unizo Starterspas, jouw garantie voor een vlotte start De starterspas is een must voor elke starter. Met de UNIZO Starterspas ben je niet alleen lid van de grootste ondernemersorganisatie, je krijgt er ook nog een pak voordelen bovenop: • Gratis software voor boekhouding & facturatie • Gratis publireportage • Gratis kredietrapporten • Gratis advies • Modelbrieven en contracten
Onze troeven: www.startersservice.be Via www.startersservice.be vindt u in een handomdraai meer uitgebreide informatie over ondernemingsvormen, het opstellen van uw ondernemingsplan, steunmaatregelen, enz. U vindt er interessante tools voor starters én kan gratis inschrijven op de startersnieuwsbrief. U ontvangt dan praktische starterstips en blijft op de hoogte van relevante wetswijzigingen. Een onmisbare planningstool in de voorbereiding van uw start is de online begeleiding met bovendien gratis software voor het opstellen van uw eigen financieel plan.
Infosessies ‘Starten met een eigen zaak’ Een goede introductie in het starten van een zaak krijgt u op de infosessies. Elke week kan u wel ergens in uw provincie terecht. U krijgt snel een duidelijk beeld van wat er komt kijken bij de opstart van uw eigen zaak en kan uw vragen voorleggen. Meer uitgebreide informatie krijgt u op de starterscursus.
Individueel advies Worden uw plannen concreter, dan kan u voor specifieke vragen terecht bij de UNIZO Startersadviseur. Die bekijkt samen met u concrete problemen, reële opportuniteiten en praktische zaken die u zeker niet over het hoofd mag zien.
Aanvraag startlening Bent u werkloos en van plan te starten met een eigen zaak? UNIZO Startersservice kan voor u een Startlening van het Participatiefonds aanvragen. Bent u jonger dan 30 en werkzoekend, informeer dan naar het Plan Jonge Zelfstandigen.
• Gratis Gidsen • Gratis hosting van je site
Ondernemingsloket
...
Klaar om van start te gaan? Dan brengt UNIZO Startersservice ook alle formaliteiten voor u in orde via KMO Direct, het erkend ondernemingsloket van UNIZO en haar partners.
Dit aanbod is exclusief voor personen die minder dan één jaar geleden begonnen zijn of binnen de drie maanden een nieuwe zaak zullen opstarten.
www.startersservice.be
Bestel je Starterspas via www.starterspas.be
43
UNIZO STARTERSSERVICE IN UW REGIO Antwerpen
Verantwoordelijke uitgever : Hilde Van Damme, Spastraat 8, 1000 Brussel.
2000 Antwerpen, Louizastraat 10
T: 03/213 92 50
antwerpen@startersservice.be
2800 Mechelen, Oude Brusselsestraat 14 T: 015/41 43 71
mechelen@startersservice.be
UNIZO Kempen 2260 Westerlo, de Merodedreef 100 2200 Herentals, Kloosterstraat 1 2440 Geel, Diestseweg 63
T: 014/54 41 52 T: 014/23 17 23 T: 014/58 00 88
westerlo-herentals@startersservice.be westerlo-herentals@startersservice.be geel@startersservice.be
2300 Turnhout, Meirgorenstraat 6
T: 014/42 42 44
turnhout@startersservice.be
1000 Brussel, Tweekerkenstraat 29 3000 Leuven, Diestsevest 52-54
T: 02/238 07 06 T: 016/28 44 40
Doro De Boeck Veerle Boon Marleen Goossens Daniëlla De Cock Christel Hofkens Christel Hofkens Caroline Belmans Hilde Aerts Inge Leenaers
Vlaams-Brabant & Brussel brussel@startersservice.be leuven@startersservice.be
Lieve Vanden Bosch Koen Lauriks
Limburg 3500 Hasselt, Maastrichtersteenweg 254 T: 011/26 30 96
limburg@startersservice.be
Tanja Kreemers Ann Broeckx
Oost-Vlaanderen UNIZO Waas en Dender 9200 Dendermonde, Hoogveld 22 9100 Sint-Niklaas, Knaptandstraat 204 UNIZO Gent-Meetjesland 9000 Gent, Lange Kruisstraat 7 9900 Eeklo, Stationsstraat 17 UNIZO Aalst-Oudenaarde 9300 Aalst, Dirk Martensstraat 67 9700 Oudenaarde, Einestraat 26
T: 052/21 21 16 T: 03/760 14 30
waasendender@startersservice.be waasendender@startersservice.be
Ignace De Geest Ignace De Geest
T: 09/235 49 57 T: 09/376 76 92
gent-deinze@startersservice.be meetjesland@startersservice.be
Martien Van Oyen Sylvie Welter
T: 053/78 11 50 T: 055/23 29 29
aalst@startersservice.be oudenaarde@startersservice.be
Brigitte Heyvaert Frans Vanommeslaeghe
West-Vlaanderen UNIZO Noord West-Vlaanderen 8000 Brugge, ’t Zand 20 8370 Blankenberge, L. Nuytemanslaan 2 8400 Oostende, Wapenplein 10 UNIZO Midden West-Vlaanderen 8800 Roeselare, Arme-Klarenstraat 55 8700 Tielt, Tramstraat 10 UNIZO Zuid West-Vlaanderen 8500 Kortrijk, Lange Steenstraat 10 UNIZO Westhoek 8600 Diksmuide, Gasthuisstraat 1
T: 050/33 13 13 T: 050/47 11 99 T: 059/55 19 19
brugge-oostende@startersservice.be noordwestvlaanderen@unizo.be oostende@startersservice.be
Nicole Coene Fanja Cattoor Nele Despiegelaere
T: 051/24 84 00 T: 051/40 24 31
roeselare@startersservice.be tielt@startersservice.be
Franky Deblauwe Danny Vervaeke
T: 056/26 44 44
zuidwestvlaanderen@starterssservice.be Walter Boeckx
T: 051/50 04 01
diksmuide@startersservice.be
8900 Ieper, Maarschalk Fochlaan 28
T: 057/22 86 86
ieper@startersservice.be
Hendrik Vitse Raïse Deconinck Veerle De Buck
8970 Poperinge, Deken de Bolaan 1
T: 057/33 35 79
poperinge@startersservice.be
Chris Schelpe
8630 Veurne, Duinkerkestraat 17
T: 058/31 19 02
veurne@startersservice.be
Karolien Veryser
www.startersservice.be 1000 Brussel, Spastraat 8, tel. (02)238 05 92, fax (02)238 05 96 e-mail: startersservice@unizo.be
44
In samenwerking met :