Eskematikoa izan arren, akuarela hau bitxia da oso. XVIII. mendearen erdialdean, froga gisa aurkeztu zen jarraian aipatzen dugun Kalparrako sarbideei buruzko auzian. Dorrearen eta plataformaren krokis bat ere azaltzen da. Galfarra Etxearen ondoan, eta, dirudienez, kostako lerrotik kanpo, “magecen” bat zegoen (katalanez, “magatzem” hitzak biltegi esan nahi du). Gipuzkoako Agiritegi Orokorra (Tolosa): CO UCI 3597.
6) KALPARRA ETA ONDARTXO Kalparra etxea Allo familiaren jabetzen artean agertzen da; Martin Allo aipatu behar da horien artetik, eskailera eta kai propioa baitzituen bere ontziolara iristeko. Jabetza hori zelaeta, auzi ugari eta bahiketa bat izan ziren, ordea. 1756an familiako kideak elkarren aurka jarri zituena da garrantzitsuena agian, Donostiako kontzejuak ere hartu baitzuen parte. Martin Alloren oinordekoen artean izan zen auzia: Miguel Martiarena eta Maria Francisca Allo senar-emazteak, eta Maria Ana arreba zeuden alde batetik; eta Tomas Allo, Nicolas Inda eta Maria Agustina Larburu, berriz, bestetik. Eskailera horretatik sartzeko eskubidea haiek soilik zutela aldarrikatzen zuten lehenek, beste aldekoek ontziraleku berri baterako beste sarrera batzuk egin nahi baitzituzten. Horretarako, eta mendi-hegaletik sartu behar ez izateko, lubetak egiten eta hondarra eta lurra botatzen hasiak ziren, bi kaien arteko eremu hutsean. Auzi horretan egin zuten hemen jarri dugun mapa hau. XVIII. mendearen erditik aurrera, Indak izango du lotura etxe horrekin, hain zuzen. 1734an, pixka bat aurrerago, balearen arrantza tokiko konpainiako zuzendariek Kodemasten (Ondartxo) ehun eta laurogei upel urtzeko labeak jartzeko proiektua aurkeztu zuten.
84 I
AGG-GAO: CO LCI 2132. CO MEJ 2372. CO ECI 3597. GPAH-AHPG, H- 336.