Bezinning
Ds. M. van Kooten, Elspeet
Ogenblik
Kerkbrood A
fgelopen zomer bracht ik een bezoek aan de Sint Janskerk in Maastricht, een van de weinige monumentale kerken in Limburg die in handen zijn van de protestanten. Mijn vrouw kocht een blikken doosje met een afbeelding van de kerk. Het doosje was gevuld met heel kleine pepermuntjes. Op mijn vraag of er tijdens de diensten in Maastricht pepermunt gesnoept wordt, zei men mij dat dit niet het geval was. De laatste die dit gewoon was, een gemeentelid van 93 jaar, was net een dag eerder begraven. Het nuttigen van pepermunt, ook wel spottend „de hostie van de protestanten” genoemd, behoorde daarmee tot het verleden. Het bleek bij navraag wel dat de tijd te kort was om een pepermunt tussen gehemelte en tong te laten smelten. De preek heeft in de Sint Jan van Maastricht blijkbaar een lengte waarvan op het seminarie een vrijzinnige collega ooit opmerkte: „Zolang als jullie gebed duurt, is mijn preek niet eens.” Onder ons is het gebruik van pepermunt tijdens het beluisteren van de preek nog volop in gebruik. Daarbij wint King het volgens mij van alle andere pepermunten. Toen in 1988 Tonnema’s rolletje King 65 jaar bestond, schreef wijlen ds. J.H.C. Olie dat, als de Engelse bede ‘Thy Kingdom come’ (Uw koninkrijk kome)
zou leven, men niet de hele kerkdienst door zou zitten te snoepen. Dat is zeker waar. Alleen betreffende de preek gun ik de luisteraars graag hun pepermunt, mits deze niet vermalen maar opgesabbeld wordt. Inderdaad is een snoepende gemeente niet zo’n fraai gezicht. In ernstige gevallen gelijken sommige kauwende kerkgangers wel op herkauwende koeien. Dat zijn dan meestal niet de King-gebruikers maar de kauwgumliefhebbers. Toch zie ik liever een snoepende gemeente dan een slapende of pratende. Het moet natuurlijk ook weer niet te bont worden. En de koster moet er natuurlijk niets van kunnen bemerken. Elk papiertje verdwijnt uiteraard in handtasje of binnenzak. Het huis des gebeds worde geen vuilnisbelt. We moeten als predikant wel zo nuchter zijn dat we als aarden vaten functioneren en dat onze bediening zeer ten dele is. De oudvader Franciscus Ridderus kon in zijn dagen klaarblijkelijk ook geen toereikend zielsbanket opdissen. In zijn tijd reeds, toen King, Mentos en Fruitella nog onbekend waren, stond op een bord in zijn kerk te Schermerhorn te lezen: „Niemant sal vermogen eenige appelen, peere of ander fruyt in de kerck te schillen, snyden, of eenige andere vuylicheden in de kerck te brengen op boete van tien stuyvers.”
Van mijn opoe kreeg ik als kleine jongen drie pepermunten mee, met de betiteling ‘kerkbrood’. Nooit heb ik ze geweigerd. Bekend is dat in sommige gezinnen vader en moeder voor de kerkgang vragen of men wel s.g.p. heeft, te weten snoep, geld en psalmboek. Wat mij betreft is snoepen niet verboden, mits het niet is uit verveling of onverschilligheid maar om wakker te blijven. De vrouw van Helenius de Cock kon zelfs bij de preken van haar man niet wakker blijven en stak zichzelf dan met een veiligheidsspeld. Zo spartaans wil ik niet zijn. Zijn er slaapperikelen, men neme een King. Liefst met een groene wikkel, die zijn extra heet en probaat. En dan maar hopen en bidden dat het gepredikte woord doel mag treffen. Daar gaat het om. De Groningse predikant Sicco Tjaden twijfelde destijds aan zijn roeping omdat er slapende kerkgangers onder het gehoor waren. Dat had hij niet moeten doen want de grote prediker Paulus had zelfs een slaper onder zijn gehoor. In zijn tijd was er nog geen pepermunt. De eerste van wie we weten dat hij die gebruikte, was Karel de Grote. Had Paulus pepermunt gekend, dan had hij de knikkebollende Eutychus er zeker op gewezen. Schreef hij ook niet aan Timotheus: „Drink niet langer water alleen, maar gebruik een weinig wijn om uw maag en menigvuldige zwakheden.”
T E R D EG E 9 NOVEMBER 2011
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_03_037-037 37
37
21-10-2011 15:02:38