Γευστικές διαδρομές

απλώνεται η όμορφη παραλία της, με ψαροταβέρνες δίπλα στη θάλασσα για φρέσκο ψαράκι και θαλασσινά. Παρέα με τον παραγωγό εσπεριδοειδών Κυριάκο Γκάτζο, έναν άνθρωπο που γνωρίζει καλά τον καθημερινό αγώνα του αγρότη-καλλιεργητή, και τους παραγωγούς της περιοχής του, πήραμε μια καλή γεύση για τα προϊόντα και τη γαστρονομία του τόπου…

Στους εύφορους κάμπους της περιοχής ευδοκιμούν τα φημισμένα για την έντονη και γλυκιά γεύση τους πορτοκάλια της Επιδαύρου. Το ανάγλυφο του εδάφους, το εύκρατο κλίμα με τους ήπιους χειμώνες και η αύρα από το θαλασσινό αεράκι δίνουν προϊόντα άριστης ποιότητας και εξαιρετικής νοστιμιάς. Η καλλιέργεια του πορτοκαλιού χρονολογείται από την εποχή του Μεσοπολέμου και κρατάει ως σήμερα με μεγάλη παραγωγή. Δίκαια το πορτοκάλι της ευρύτερης περιοχής αποκαλείται «ο χρυσός της Αργολίδας». Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται εδώ είναι τα επιτραπέζια Μέρλιν, οι Ναβαλίνες χωρίς κουκούτσι με πλούσιο χυμό, τα ζουμερά Βαλέντσια, κατάλληλα για στύψιμο, και τα Σανγκουίνια με σάρκα σε χρώμα χρυσαφένιο έως βαθύ κόκκινο, ιδανικά για χυμούς, σορμπέ και επιδόρπια. Η πλούσια παραγωγή εσπεριδοειδών προορίζεται για τις αγορές όλης της Ελλάδας. Στον εύφορο κάμπο της αργολικής γης καλλιεργούνται επίσης λεμόνια αλλά και μανταρίνια (Κλημεντίνες, Χιώτικα, Nova και Encore). Τα καλοκαίρια θα απολαύσουμε ακόμα βερίκοκα, αργίτικα πεπόνια και καρπούζια. Στην Τραχειά σταματήσαμε στο ξύλινο κιόσκι «Ο Λαχανόκηπος» με τους πάγκους του γεμάτους ολόφρεσκα κηπευτικά κατευθείαν από το μποστάνι του παραγωγού κ. Μπέκα. Μια όαση φρεσκοκομμένων φρούτων και λαχανικών!

Φημισμένο για την εξαιρετική του ποιότητα, το μοναδικό χρώμα και την πλούσια γεύση του είναι το ελαιόλαδο που παράγεται από τους απέραντους ελαιώνες της περιοχής, ποικιλίας «Μανάκι». Μια επίσκεψη στο υπερσύγχρονο Ελαιοτριβείο Μελάς στο Λυγουριό μάς αποκάλυψε τα μυστικά της παραγωγικής διαδικασίας του… Μια οικογενειακή επιχείρηση από το 1992, που πλέον παράγει και βιολογικό ελαιόλαδο από ιδιόκτητους βιολογικούς ελαιώνες 30 στρεμμάτων. Καθώς είναι επισκέψιμη, μπορούμε να μάθουμε μέσα από την εμπεριστατωμένη ξενάγηση και τη γευσιγνωσία που ακολουθεί τα μυστικά του ελαιόλαδου. Τόσο από το ελαιοτριβείο όσο και από τους παραγωγούς της Νέας Επιδαύρου, του Λυγουριού και της Δήμαινας θα αγοράσουμε εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο ΠΟΠ Λυγουριού Ασκληπιείου, ελιές και καλλυντικά με βάση το ελαιόλαδο. Το γραφικό λιμανάκι της Νέας Επιδαύρου.

Γλυκά του κουταλιού από φρούτα της περιοχής στο εστιατόριο «Η Βρύση του Νταβέλη», στην Τραχειά.

Ο κ. Ανδρέας Παγίδας και η γυναίκα του Υπαπαντή, δίπλα στα εξαιρετικά προϊόντα μελιού που παράγουν. Ξύλινη προβλήτα μέσα στη θάλασσα μπροστά από το εστιατόριο «Μουριά». Γευσιγνωσία ελαιολάδου

στο Ελαιοτριβείο Μελάς.

Στο Παραδοσιακό Αρτοποιείο Τραχειάς τα καρβέλια ψήνονται παραδοσιακά σε φούρνο με ξύλα.

Αρνάκι με κολοκυθάκια από το εστιατόριο «Η Βρύση του Νταβέλη», στην Τραχειά.

Νεογέννητα γουρουνάκια στη σύγχρονη μονάδα «Χοιρινά Επιδαύρου».

Την επόμενη ημέρα το πρωί, ανηφορίσαμε για τη Νέα Επίδαυρο, για να συναντήσουμε έναν από τους καλύτερους μελισσοκόμους της περιοχής, τον κ. Ανδρέα Παγίδα και τη γυναίκα του Υπαπαντή. Από 13 χρόνων κατέβασε το πρώτο του μελίσσι ο κ. Ανδρέας, μαζί με τον πατέρα του, μελισσοκόμο κι αυτόν, ρίχνοντας κάτω ένα κλαδί λεμονιάς. Από τότε δουλεύει ασταμάτητα με τα μελίσσια του, εδώ κι 60 χρόνια, διαθέτοντας σήμερα 200 κυψέλες. Το φημισμένο μέλι που παράγει, με την επωνυμία «Υπαπαντή», είναι ανθόμελο (κυρίως από θυμάρι και άνθη πορτοκαλιάς) και μέλι κωνοφόρων περιορισμένης παραγωγής (λόγω του έλατου). Παράγει, επίσης, βασιλικό πολτό, γύρη, πρόπολη και κερί. «Η μέλισσα χρειάζεται πολλή αγάπη. Δουλεύει εννιά ώρες για τη φύση και μία για τον μελισσοκόμο. Ο Αϊνστάιν είχε πει ότι αν λείψει η μέλισσα, σε 4 χρόνια θα νεκρωθεί η φύση. Η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει την παραγωγή μελιού (δεν παράγουν νέκταρ τα λουλούδια, όπως παλιά). Τα καλά χρόνια παίρναμε μέλι πέντε φορές τον χρόνο. Τώρα, μία έως

Το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου παίρνει ζωή τα καλοκαίρια.

Στο Τυροκομείο Κατσούλη, στην Τραχειά, γιαγιά και εγγονός έτοιμοι για δουλειά…

καμία! Στην Ελλάδα παράγουμε λιγότερο μέλι, σε σχέση με άλλες χώρες λη», που φτιάχνονται στο Ναύπλιο. στα τουλουπάνια, να ωριμάζουν στα ξύλινα ράφια σε ειδικές θερμοκρασίες και

της Ευρώπης, αλλά πιο ποιοτικό». Τα προϊόντα του διατίθενται στην Αργολίδα και σίγουρα θα βρίσκεται, μαζί με άλλους παραγωγούς μελιού, στη Γιορτή Αργοτουρισμού στο λιμάνι της Παλαιάς Επιδαύρου.

Στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Επιδαύρου επισκεφθήκαμε και μια μεγάλη μονάδα που εκτρέφει χοιρίδια και ασχολείται με την αναπαραγωγή τους, το μεγάλωμα, τη σφαγή και την τροφοδοσία σε χοιρινό κρέας στα κρεοπωλεία της Αργολίδας, της Κορίνθου και της Αρκαδίας. Λειτουργεί με επιτυχία από το 1971, με την επωνυμία «Χοιρινά Επιδαύρου» και στις σύγχρονες εγκαταστάσεις της διαθέτει σήμερα γύρω στα 4.500 χοιρίδια (τηλ. 27530 41421). Σε κοντινή απόσταση κάναμε μια στάση και στα «Αλλαντικά Επιδαύρου», ένα αλλαντοποιείο που λειτουργεί από το 1988 παράγοντας υψηλής ποιότητας αλλαντικά, όπως σπάλα καπνιστή, σαλάμι με πεπερόνι,

Η ορεινή Τραχειά έχει πλούσια κτηνοτροφική και τυροκομική παράδοση κι από το ντόπιο γάλα της παράγονται εκλεκτά τυριά. Για να τα γευτούμε, επισκεφθήκαμε δύο από τα πιο γνωστά τυροκομεία της περιοχής. Στην προσεγμένη οικογενειακή μονάδα του Τυροκομείου Κατσούλη δοκιμάσαμε φέτα με περισσότερο γίδινο γάλα, γραβιέρα, γιδοτύρι, ανθότυρο, μυζήθρα, ρυζόγαλο, γιαούρτι στο πήλινο – όλα εξαιρετικά! Στο πρατήριο θα βρείτε και σπιτικά ζυμαρικά «ΚατσούΣτο Τυροκομείο Κουτρουμπής στην Τραχειά, είδαμε τα τυριά να στραγγίζουν μπίρας ή σκορδάτο κ.ά.

να συσκευάζονται για να φθάσουν στα μαγαζιά. Πικάντικη και με πλούσια γεύση ήταν η Γραβιέρα Τραχειάς με 5 πιπέρια, από παστεριωμένο αιγοπρόβειο γάλα. Από το 1936, στην Τραχειά λειτουργεί και το Τυροκομείο Καραγιάννη παράγοντας ονομαστή γραβιέρα, φέτα, μυζήθρες κι άλλα γαλακτοκομικά με αγάπη στην παράδοση. Δεν γινόταν να μη σταματήσουμε και στο Παραδοσιακό Αρτοποιείο Τραχειάς, που ψήνει τα καρβέλια, τα παξιμάδια και τα κουλουράκια του σε φούρνο με ξύλα (τηλ. 27530 71400, 6983 034751). Εννοείται ότι πήραμε και τα αφράτα παξιμάδια μας για τον δρόμο… Στον παραδοσιακό φούρνο Αρτοποιείο Ελ. Λασκαρά στην Παλαιά Επίδαυρο, σταθμεύσαμε για μοσχομυριστό ψωμί με προζύμι, θεσπέσια πορτοκαλόπιτα, κουλουράκια με φρέσκο χυμό πορτοκαλιού, παξιμάδια, σφολιάτες, πεϊνιρλί και πίτσα, όλα χειροποίητα, με φύλλο χωριάτικο! Έξω από την Τραχεία, χειροποίητα παξιμάδια ψήνει καθημερινά και ο Φούρνος Κωστόπουλου στην πλατεία του Αδαμίου. Θα βρείτε επίσης, ζυμωτά καρβέλια, πίτες και κουλουράκια, από αγνές πρώτες ύλες και συνταγές που άντεξαν στο διάβα του χρόνου. Δοκιμάστε οπωσδήποτε χωριάτικο ψωμί με προζύμι, γαλακτομπούρεκο από φρέσκο κατσικίσιο γάλα, τσουρέκι και κουραμπιέδες βουτύρου.

Στην Παλαιά Επίδαυρο επισκεφθήκαμε κι ένα κτήμα έξι στρεμμάτων όπου καλλιεργούνται συστηματικά φυτά αλόης. Η καλλιέργεια Aloe Vera Barbadensis Miller είναι πιστοποιημένη ως βιολογική με βάση τη ΔΗΩ. Τα προϊόντα που παράγονται μέχρι στιγμής είναι ο χυμός Epidavros Aloe Vera (100% χυμός Aloe Vera), το Aloe Serum day & night (για ενυδάτωση, δροσιά και σύσφιξη), καθώς και το Aloe After Sun Spray (για το πρόσωπο και το σώμα).

Αν ταξιδέψουμε στην Επίδαυρο το καλοκαίρι, θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε από κοντά πολλούς ντόπιους παραγωγούς με προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας, προϊόντα ΠΟΠ ή συνεταιριστικά. Η έκθεση γίνεται

στο λιμάνι της Παλαιάς Επιδαύρου από τις 6 Ιουλίου έως τις 5 Αυγούστου, κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή. Θα δούμε ακόμη προϊόντα χειροτεχνίας, φυσικά καλλυντικά, σαπούνια, και θα δοκιμάσουμε παραδοσιακές συνταγές που απογειώνουν επώνυμοι chef. Φυσικά μπορούμε να συνδυάσουμε τη γευστική μας απόδραση κλείνοντας εισιτήρια για το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου.

Ευχαριστούμε τον αντιδήμαρχο τουρισμού κ. Κυριάκο Γκάτσο για τη φιλοξενία του στο «Επίδαυρος View». Σε ένα κτήμα 6 στρεμμάτων γεμάτο λιόδεντρα, πορτοκαλιές και λουλούδια, τέσσερις ολοκαίνουργιες αυτόνομες μεζονέτες, με καθιστικό, κουζίνα, δύο υπνοδωμάτια και μπάνια, είναι ιδανικές για ηρεμία. Από τις βεράντες του πάνω ορόφου η ματιά αγναντεύει τον κάμπο με τις πορτοκαλιές, την Παλαιά Επίδαυρο και φθάνει ως τη θάλασσα. Στην αυλή κάθε σπιτιού υπάρχει και μπάρμπεκιου. Τηλ. 6974 909446.

«Τα Κλήματα»: Ταβέρνα με άνετη βεράντα, γεμάτη λουλούδια και θέα στην Παλαιά Επίδαυρο, που λειτουργεί από το 1956. Ιδιαίτερα φιλόξενοι οι ιδιοκτήτες, ο Λευτέρης Λαλιώτης και η σύζυγός του Κατερίνα, που δημιουργεί εξαιρετικά μαγειρευτά, όπως μοσχαράκι με κολοκυθάκια και πατάτες καπαμά, ντομάτες γεμιστές, κολοκύθια αυγολέμονο, μοσχαράκι στιφάδο, ντολμαδάκια, χοιρινό με πορτοκάλι, σουτζουκάκια. Τηλ. 27530 41225, 6977 982152. «Μουριά»: Εστιατόριο και καφέ με μεγάλη βεράντα, σκιά από μουριές και ελιές, μπροστά στη θάλασσα, στην Παλαιά Επίδαυρο. Μεσογειακή κουζίνα και σπιτικές συνταγές που περνούν από γενιά σε γενιά. Τηλ. 27530 41218. «Αιγιαλός»: Εστιατόριο - καφέ - beach bar και χώρος ιδανικός για πάρτι, στην παραλία Γιαλάσι, στην Παλαιά Επίδαυρο. All day στέκι, για μπάνιο, καφέ, καλό φαγητό με μαγειρευτά, κρεατικά και θαλασσινά. Τηλ. 27530 41766, 6932 445663. «Το Περιβόλι της Γωγώς»: Ταβέρνα με αυλή γεμάτη πορτοκαλιές, στην Παλαιά Επίδαυρο. Κουζίνα με παράδοση και φαντασία, όπως κοτόπουλο με πορτοκάλι, μοσχαράκι με δαμάσκηνα, κουνέλι στιφάδο, χοιρινές κρασάτες, αρνί με δενδρολίβανο, κεφτεδάκια της γιαγιάς. Τηλ. 27530 41500, 6979 313663. «Το Καλογερικόν» στην Παλαιά Επίδαυρο. Εξαιρετικά ποιοτική κουζίνα σε φιλόξενο περιβάλλον μέσα στο αναπαλαιωμένο πετρόκτιστο παλιό μετόχι της Μονής Ταξιαρχών ή έξω στην όμορφη σκιερή αυλή, δίπλα στο περιβόλι. Δοκιμάστε γαλοπούλα με ούζο και ρύζι αρωματισμένο με πέστο μαϊντανού, γλυκόξινα δαμάσκηνα και σαλάτα με ψιλοκομμένη ντομάτα, φέτα και παξιμάδι. Νοστιμιές από ντόπια υλικά, μαεστρία και μεράκι, παρέα με καλό κρασί ή φρέσκια μπίρα της Αργολικής ζυθοποιίας ΖΕΟΣ. Τηλ. 27530 42090. «Τα Κύματα»: Ωραία ψαροταβέρνα και beach bar πάνω στην παραλία της Νέας Επιδαύρου. Για καφέ και καλό φαγητό. Τηλ. 27530 31301, 6977 228111. «Ακρογιάλι» θαλασσοταβέρνα: Πάνω στην παραλία της Νέας Επιδαύρου, με ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά. Τηλ. 27530 31066, 6972 995990. «Μαριλένα» στην παραλία της Νέας Επιδαύρου: Μεγάλη ποικιλία σε θαλασσινά και φρέσκο ψαράκι, ωραίες σαλάτες, φρεσκοκομμένες τηγανητές πατάτες και ευγενέστατο σέρβις δίπλα στη θάλασσα. Τηλ. 27530 31279. «Ιππόκαμπος»: Στην αμμουδιά της Νέας Επίδαυρου για καφέ, ποτό, σνακ, μαγειρευτά και θαλασσινά πλάι στο κύμα. Τηλ. 27530 31775, https://ippokampos-epidavros.gr/ «Η Βρύση του Νταβέλη»: Για πεντανόστιμα μαγειρευτά (κολοκυθάκια με κατσικάκι, κόκορα με χυλοπίτες, χοιρινό με ρεβίθια, γεμιστά κολοκυθάκια), γαλακτομπούρεκο, χορτόπιτα, ντοματόπιτα, τυρόπιτα και κολοκυθόπιτα γλυκιά με χειροποίητο φύλλο. Τηλ. 27530 71294.

Υλικά για τη γέμιση: Α νοίγουμε το φύλλο κρούστας από τη συσκευασία πάνω στο τραπέζι ή στον πάγκο κουζίνας και το κόβουμε σε μικρά κομμάτια. •1/2 κιλό φύλλο κρούστας Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 165 ο C με αέρα (ή 200 ο C με αντιστάσεις). •4 αυγά Χτυπάμε τα ασπράδια μαρέγκα και σε άλλο βαθύ σκεύος χτυπάμε τους κρόκους •250 γρ. μαργαρίνη με τη ζάχαρη με το σύρμα, για 3-4 λεπτά. •250 γρ. ζάχαρη Στο σκεύος με τους κρόκους προσθέτουμε τη μαργαρίνη λιωμένη, το ξύσμα και •250 γρ. γάλα τον χυμό πορτοκαλιού, το μπέικιν πάουντερ, το γάλα και στο τέλος τη μαρέγκα, •150 γρ. χυμός πορτοκαλιού ανακατεύοντας ελαφρά μέχρι να ομογενοποιηθεί το μείγμα, για τέσσερα λεπτά •20 γρ. μπέικιν πάουντερ ακόμη. •Ξύσμα 3 πορτοκαλιών Μέσα στο μείγμα ρίχνουμε τα κομμάτια του φύλλου κρούστας και ανακατεύουμε με δύο πιρούνια ώστε να πάνε παντού. για το σιρόπι: Βουτυρώνουμε ένα ταψί τετράγωνο και αδειάζουμε μέσα το μείγμα. •500 γρ. ζάχαρη Ψήνουμε την πορτοκαλόπιτα για 35-40΄ μέχρι να ροδίσει και να φουσκώσει •400 γρ. νερό ελαφρά. •350 γρ. χυμός πορτοκαλιού Τη βγάζουμε από τον φούρνο και την αφήνουμε να κρυώσει. Στο μεταξύ, ετοιμάζουμε το σιρόπι. Βάζουμε σε μια κατσαρόλα όλα τα υλικά και βράζουμε το σιρόπι για 8 λεπτά περίπου. Στο πρώτο κόχλασμα, σβήνουμε και όπως είναι καυτό το σιρόπι, περιχύνουμε με αυτό την κρύα πορτοκαλόπιτα, τη χαράζουμε σε κομμάτια και την αφήνουμε να τραβήξει το σιρόπι. Αν θέλουμε, τη διακοσμούμε με μισές φετούλες φρέσκο πορτοκάλι και τις αλείφουμε με λίγη μαρμελάδα πορτοκάλι. (Ευχαριστούμε για τη συνταγή το «Αρτοποιείο Ελ. Λασκαρά» στην Παλαιά Επίδαυρο, τηλ. 6944 883600) Επίδαυρος | 73

Υλικά (για 6 άτομα):

•1 κιλό μοσχάρι •1 κιλό κολοκυθάκια •5-6 πατάτες μικρές •1 ματσάκι φρέσκα κρεμμυδάκια •1 ξερό κρεμμύδι •5-6 σκελίδες σκόρδο •5-6 ντομάτες ώριμες •1 κ.σ. πελτέ •Αλάτι και πιπέρι •4-5 μπαχάρια •1 ποτήρι ελαιόλαδο

(Ευχαριστούμε για τη συνταγή την κ. Κατερίνα Λαλιώτη από την ταβέρνα «Τα Κλήματα», στην Παλαιά Επίδαυρο, τηλ. 27530 41225)

Σε βαθύ αντικολλητικό τηγάνι με λίγο ελαιόλαδο και το ξερό κρεμμύδι ψιλοκομμένο, σοτάρουμε το κρέας, που το έχουμε κόψει σε κομμάτια. Τρίβουμε στον τρίφτη τις ντομάτες και τις ρίχνουμε στο τηγάνι με το κρέας. Προσθέτουμε τον πελτέ και τα μπαχαρικά, και τα αφήνουμε να σιγοβράσουν. Τηγανίζουμε ελαφρά με ελαιόλαδο τα κολοκυθάκια και τις πατάτες. Τα βάζουμε όλα μαζί στη γάστρα και ολοκληρώνουμε το φαγητό μας στον φούρνο.

Λυγουριό Ασκληπιού 51 2753022290 Ναύπλιο Ασκληπιού & Τσιλικανίδου 1 Τηλ. 2752027861

Νέα Κίος Κεντρική Πλατεία 2751051347

Άργος Κορίνθου 212 Τηλ. 2751021081 ΝΕΟ Άργος

Τριπόλεως 36 2751020500

Η εταιρεία Ariston ξεκίνησε να δραστηριοποιείται το 1997 στους Γαργαλιάνους Μεσσηνίας. Τα αδέλφια Αναστάσιος και Άγγελος ∆ούκας “τόλµησαν” να εξαγάγουν λάδι στην Αµερική. Το τόλµηµα πέτυχε και έτσι δηµιουργήθηκε αρχικά η Ariston Specialties. Η τεράστια αµερικάνικη αγορά και οι αυξανόµενες ανάγκες της οδήγησαν τους ιδρυτές να δηµιουργήσουν την Ariston Hellas η οποία µπορεί να ανταπεξέλθει στην συνεχώς αυξανόµενη ζήτηση και να υποστηρίζει µια τόσο απαιτητική αγορά. Ο στόχος είναι πλέον η ελληνική αγορά. Οι ιθύνοντες της εταιρείας έχουν σκοπό να κάνουν τα προϊόντα τους γνωστά στο ευρύ κοινό και να το οδηγήσουν να δοκιµάσει την αυθεντική ελληνική γεύση των προϊόντων της εταιρείας.¶ Τα προϊόντα που έχει η εταιρεία είναι: Εξτρα Παρθένο Ελαιόλαδο εξαιρετικής ποιότητας, αρωµατικά ελαιόλαδα, πετιµέζι, µέλι, σταφίδα, µαρµελάδες, βαλσάµικα ξίδια µε ιδιαίτερες γεύσεις, παραδοσιακά σαπούνια.

Α. Doukas & M. Douka O.E.

Gargaliani 24400 Greece aristonhellas@gmail.com - www.ariston-oliveoil.gr Tel.: +30 27630 22322, +30 6987.797582, +30 6982.490909

Νίνα Κουλετάκη Η πρώτη φορά που βρέθηκα στην Επίδαυρο ήταν για την παράσταση του «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου, σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή, με την Κατίνα Παξινού στον ρόλο της Κλυταιμνήστρας, το 1965. Ήμουν μόλις 5 χρόνων κι όπως ισχυρίζεται η μαμά μου, κοιμόμουν στο μεγαλύτερο μέρος της παράστασης. Το μόνο που θυμάμαι είναι το μέγεθος του θεάτρου, το οποίο με είχε εντυπωσιάσει. Μου είχε φανεί τεράστιο. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ξαναβρέθηκα πολλές φορές στην Επίδαυρο, πάντα για το θέατρο και πάντα με τους γονείς. Το 1975 έρχομαι εκδρομή στο αρχαίο θέατρο, που εγώ γνώριζα ήδη καλά, με το σχολείο. Το χωριό της Αρχαίας Επιδαύρου είναι ένα τυπικό ελληνικό ψαροχώρι. Μια παραλία με το λιμάνι που κάποιοι κολυμπάνε, ένα δυο καφενεία και ταβέρνες, τίποτα άλλο. Δεν υπάρχουν ούτε μαγαζιά ούτε μπαρ ούτε ξενοδοχεία. Δεν ξέρω πού μένει ο κόσμος, ενδεχομένως να υπάρχουν κάποια ενοικιαζόμενα δωμάτια. Προσωπικά, από έφηβη και μετά πιο μεγάλη, φοιτήτρια, μένω σε κάμπινγκ, στο Τολό συνήθως. Η έλευση του Θεάτρου Τέχνης και οι ιδιωτικοί θίασοι βοηθούν στην άνθηση της Αρχαίας Επιδαύρου από άποψης εμπορικής δραστηριότητας. Αλλάζοντας οι παραστάσεις, αλλάζει και το κοινό. Πέρα από τους θεατές του Εθνικού, βασικά συντηρητικούς και παραδοσιακούς θεατρόφιλους, ερχόμαστε –συστηματικά πια– στην Επίδαυρο κι εμείς, η νεολαία της εποχής, ακολουθώντας τις παραγωγές των αγαπημένων μας σκηνών· του Θεάτρου Τέχνης και του Αμφιθεάτρου. Τα χρόνια περνούν και, σαράντα ολόκληρα χρόνια μετά την πρώτη μου άφιξη, το 2005, νοικιάζω το πρώτο μου σπίτι, για τα Σαββατοκύριακα και τα καλοκαίρια. Κυρίως για τα καλοκαίρια. Γιατί τα καλοκαίρια στην Αρχαία Επίδαυρο είναι ένα μαγικό παραμύθι. Τον Ιούνη αρχίζουν οι καλοκαιρινές εκδηλώσεις του Πολιτιστικού Συλλόγου, στου Αϊ-Λια το πανηγύρι, η γουρουνοπούλα σπάει ρουθούνια, όλα τα Σαββατοκύριακα του Ιούλη τα κιόσκια του αγροτουρισμού συγκεντρώνουν τον κόσμο στο λιμάνι να δει, να γευτεί και να αγοράσει τα προϊόντα του τόπου αλλά και να απολαύσει μουσικές και άλλες εκδηλώσεις. Και, φυσικά, καλοκαίρι στην Επίδαυρο σημαίνει πρωτίστως θέατρο. Με τα δυο της αρχαία θέατρα, η Επίδαυρος κρατά δίκαια την πρώτη θέση. Το επιβλητικό και αριστουργηματικό Μεγάλο, όπου έχουμε δει τα πάντα: από κλασικά ανεβάσματα τραγωδιών μέχρι ενδιαφέροντες πειραματισμούς. Δυστυχώς, δεν έχουν λείψει και κακές παραστάσεις, που καταργούν τον λόγο των ποιητών και αποπνέουν αισθητική «Δελφιναρίου». Τα πάντα για τους πάντες. Όμως, εμένα το αγαπημένο μου είναι το Μικρό, έτσι όπως κείται, σαν κοχυλάκι, στο Νησί. Αβάστα

χτα γοητευτικό και μυστηριώδες, με το παλιό πέτρινο σπίτι πίσω απ’ την ορχήστρα του, μόνιμο σκηνικό. Κι αν είσαι τυχερός να πετύχεις παράσταση με πανσέληνο, νιώθεις ευγνωμοσύνη για την καλή σου μοίρα. Και μετά το «τάισμα» του πνεύματος, σειρά έχει κι εκείνο του σώματος. Στο «Ακρογιάλι» του Λευτέρη, στο «Περιβόλι» της Γωγώς ή σε μια από τις πολλές ταβέρνες του χωριού, με εξαιρετικές γεύσεις για όλα τα γούστα και για κάθε βαλάντιο. Αν, πάλι, προτιμάς «λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τ’ αγόρι σου», η «Βυθισμένη Πολιτεία» του Γιάννη στην παραλία του Γκλιάτη και ο «Αιγιαλός» του Δημήτρη στο Γιαλάσι σε περιμένουν για να φας –κυριολεκτικά– πάνω στο κύμα, με την άμμο να σου χαϊδεύει τα ξυπόλυτα πόδια και τη θάλασσα να σε βάζει σε πειρασμό για μια νυχτερινή βουτιά. Κι εξίσου μαγικά με τα βράδια, είναι

και τα πρωινά της Επιδαύρου, το λαμπρό φως του ήλιου, καθώς υψώνεται πάνω από τα περβόλια με τις πορτοκαλιές και τα λιόδεντρα. Εκεί που η χωρητικότητα των πνευμόνων σου μοιάζει απίστευτα μικρή για ν’ ανασάνει και να αποθηκεύσει τον καθαρό αέρα με όλα τα αρώματα που κουβαλάει. Έτσι, τα τελευταία επτά χρόνια, αποφάσισα να στήσω το σπίτι μου, για το υπόλοιπο της ζωής μου, σ’ αυτή την άκρη της Αργολίδας. Γέννημα-θρέμμα της Αθήνας, γκάγκαρη, χωρίς «χωριό» από γονείς, διάλεξα την Αρχαία Επίδαυρο για «χωριό» μου, για όλους τους παραπάνω λόγους: αγαπημένος προορισμός, λόγω θεάτρου, από τα πολύ νεανικά μου χρόνια, ιδανικός τόπος εκδρομής με τις τόσες ομορφιές τριγύρω, καθαρός αέρας, μυρωδιές της γης, μαγεία και ενέργεια τόπου. Μόλις μιάμιση ώρα από την Αθήνα, ιδανική απόσταση για να επισκέπτεσαι οικογένεια και φίλους και να σ’ επισκέπτονται κι αυτοί. Σε απόσταση από την πρωτεύουσα και τα δεινά της, αλλά κοντά στις ομορφιές και σ’ αυτά που έχει να προσφέρει. Μην υποθέσετε ότι εξιδανικεύω τα πάντα, αντικρίζοντάς τα με ματιά «τουριστική». Εδώ και επτά χρόνια που είμαι μόνιμη κάτοικος Επιδαύρου, με δόξα και τιμή και εκλογικά δικαιώματα, έχω βιώσει και τα αρνητικά της, παρόμοια με αυτά της κάθε μικρής ελληνικής επαρχιακής πόλης και χωριού: την πλήξη των χειμώνων με την παντελή έλλειψη εστιών ψυχαγωγίας κάθε είδους, τη συντηρητικότητα και την εσωστρέφεια της τοπικής κοινωνίας, την απουσία δραστήριας και σφριγηλής κυψέλης νεολαίας, τις ημέρες που τα πάντα νεκρώνουν μετά τις οκτώ το απόγευμα. Αν, ας πούμε, ξεμείνεις από τσιγάρα γύρω στις εννιά με δέκα το βράδυ, έχεις δύο επιλογές: ή να οδηγήσεις 35 χιλιόμετρα μέχρι το Ναύπλιο (13 μέχρι Λυγουριό, αν σταθείς τυχερός) κι άλλα τόσα να γυρίσεις, ή να κόψεις το κάπνισμα. Όμως, από τη στιγμή που έχεις τις ασφαλιστικές σου δικλείδες για να ξεπεράσεις τους ανιαρούς χειμώνες, η Επίδαυρος –από την άνοιξη και μετά– είναι ο παράδεισος επί της γης. Και δεν θα την άλλαζα με τίποτα.