Bali Post -Minggu, 30 Agustus 2009

Page 9

Redit é Kliwon, 30 Agustus 2009 Redité

Bali L E M B A R

9

B A S A

B A L I

Bencingah

Nambanin Panyungkan Kanker antuk Taneman Nyambatang panyungkan kanker sayuwakti nakutin, duaning panyungkan punika ketah ngemasin padem. Siosan ring punika, tamba panyungkan kanker taler mael pisan. Mawinan arang sané prasida ngeniang tambané, napimalih yéning sang sungkan kulawarga tiwas, sinah pacang sahasa lemet bayunnyané yéning keni kabanda keni kanker. Makudang-kudang soroh taneman ring Indonésia manut Hembing prasida kadadosang obat anti kanker sakadi temu putih (Curcuma zedoaria), keladi tikus (Typhonium flageliforme), mahkota déwa (Phaleria macrocarpa), tapak dara (Catharanthus rosens), cakar ayam (Selaginella corymbosa), bawang putih (Allium sativum), gaung china (Smilax china), bunga matahari (Helianthus annus), jali-jali (Coix Lachryma-jobi), lan sané siosan. Kéwanten sané kasangsayin olih dané wantah panampén kramané sané ngamanahang matamba nganggén ubad saking tetaneman ubad tradisional prasida gelis kénak. Kasujatinné manut dané nénten ja asapunika, duaning kawéntenan ubad tradisional punika wantah alonalon ngamecikang sél-sél sané usak sakadi kanker, lan pungkuran pacang ngawaliang kawigunan sél punika. Cutetné dané nganikang panyungkan kanker pinika prasida katambanin antuk ubad tradisional saking tetaneman, kéwanten alon lan sué, mawinan sang sungkan patut sabar. Kéwanten Hembing mapakéling indik ukuran nginum ubad tradisional. Yéning ukuranyané kedikan, manut dané panyungkané pacang sué kenak, lan yéning akéhan pacang mayain, duaning tetaneman ubad taler wénten sané madaging zat racun. Indiké punika taler kacumpuang olih Ida Ayu Rusmarini. Mawinan anak istri sané ketah nambanin pasién kanker ring Puri Damai, Banjar Tunon, Ubud lan ring Balai Pengembangan Obat Tradisional dan Kesehatan Olah Raga Bali nganikayang mangdané krama yatnayatna yéning ngajeng utawi nginum ubad tradisional mangdané nénten ngawag-ngawag. Dané nyontohang indik kawiguan daun déwa anggén nambengin lan nambanin kanker. “Anggén nambengin panyungkan kanker dados empok abidang daun sané kantun seger tur kaajeng arahina pisan, kéwanten yéning sampun kéni kanker daun sané kaajeng tigang bidang ping tiga arahina,” Dayu Rusmarini nerangang. Yadiastun ida nganikang becikan yéning ngajeng utawi nginum pahan tetaneman sané kantun seger tinimbang sané sampun kaawétang, kéwanten ida taler nyediang kapsul anggén nambanin lan nambengin kanker. “Wantah abungkul kapsul arahina anggén nambengin kankér,” kénten ida saha nujuhang kapsul punika sané masliab gadang. Napi sané kakaryanin olih Ida Ayu Rusmarini, taler kamargiang olih Guru Besar Universitas Airlangga (Unair) Surabaya, Prof. Dr. Drs. Sukardiman, S.Pt.M.Sc., sané nyiptayang kapsul Androma, pinaka ubad anti kanker sané malakar saking taneman ubad. Aran Androma manut dané wantah punika pacumpuan saking kruna Latin saking taneman sadalati lan kunyit, duaning ekstrak kapsul antikanker punika kakaryanin saking sadalati lan kunyit. Guru Besar Fakultas Farmasi (FF) Unair Surabaya puniki nganikang lakar kapsul Androma inggih punika kunyit lan sadalati sujatinné wénten ring natah umah i ragané, kéwanten anaké ngekoh ngawigunayang, mawinan ragané makarya ubad marupa kapsul sané nénten marasa pahit. Kapsul antikanker Androma punika sujatinné manut dané sampun dados kawastanin ubad utawi OHT (Obat Herbal Terstandar), duaning kakaryanin antuk uji klinis, uji laboratorium, data keamanan, lan proses siosan. Mawinan pungkuran, dané kocap ngrencanayang mangdané makasami dados ngajeng ubad punika, duaning ngaduang tiga indik pinaka obat utama, obat pendukung, lan obat penurun éfék samping. (ita/dwi/ant/net)

48

Ir. Ida Ayu Rusmarini, M.P.

Mautsaha Nambenin Panyungkan Kanker

BO/ita

Reracikan lan Jus Anggén Nambengin Kanker Panyungkan kanker arang nibénin anak alit, yéning wénten ketékannyané wantah akidik. Sané sering keni kanker wantah anak istri. Puniki taler kasinahang ring genah Ir. Ida Ayu Rusmarini, M.P., nambanin. Manut Putu Nari silih tunggil pagawé i rika, sané matamba ring ibu dayu sané ketah kapungkusang dokter herbal puniki, seringan anak istri. Wénten anak lingsir lan anak anom. “Wénten

anak keni sungkan kanker payudara akut saking Singaraja, dané jemet matamba, mangkin sampun kénak ri sampunné kalih warsa matamba i riki. Taler wénten lelima anak anomanom saking Dénpasar, kéni kanker payudara sané durung parah, prasida kénak ri sampuné matamba nenem sasih,” kénten anak istri saking Banjar Samu puniki nerangang. Duk indiké punika katakénang ring Dayu Rusmarini, ida wantah makenyung tur nganikaang siosan ring tamban idané makasami punika prasida mamargi sangkaning pasuécan Sanghyang Widhi lan kataetan para pasién punika. “Matamba nganggén ubad saking

taneman patut taet lan sabar, duaning nénten prasida pramangkin kénak,” baos ida. Pagawé Badan Lingkungan Hidup Gianyar puniki raris mapaica makudang-kudang reracikan saking tetaneman anggén nambengin lan nambanin panyungkan kanker. “Akéh pahan soroh tetaneman sané prasida kanggén nambengin kanker, minakadi temu putih, tibah, daun déwa, sadalati, daun piduh, daun tapak dara, daun intaran, samungnyawa, temu poh, lan temu lawak. Samaliha sakancan buah lan jangan taler prasida kadadosang jus tur kaanggén nambengin panyungkan kanker,” dané nerangang. (ita/dwi)

LOLOH LAN JUS ANGGÉN NAMBENGIN KANKER

Loloh Temu Putih 30 gram temu putih abungkul buah tibah 30 gram daun déwa 20 gram daun sadalati 20 gram daun piduh 3 gelar toya (600ml) makasami lakar punika kaumbah mangda kedas, kagetep kantos geles, lablab antuk toya, kantos toyané masisa 1 ½ gelas. ¾ gelas toya lablaban punika kainem ping kalih arahina, ri kala semeng lan soré ri sampuné marayuan.

Jus Bayem 40 gram Bayem 4 bulih buncis 1 tomat 1 kacang dawa 40 gram utik-utik 30 gram brokoli toya 1/3 gelas. 2 séndok madu Jus punika kainem ping kalih arahina, ri kala semeng lan soré sadurung marayunan.

Téng, munyin jam témboké ping pisan nyiriang sampun jam satu, ngedas lemahang. “Béh, suba jam satu, jalan ja rérénin malu apang cening pada maan masaré ajebos. Jam empat suba patut mataki-taki lakar luas,” Ajinné matangi lantas ka kamarné merem. Panganténé muah ané lénan mabriuk matangi lantas pada ngungsi kamarné suangsuang. Jam empat makejang pada matangi masiram, saha mapayas lantas ka merajan muspa. Panyeroané sampun sayaga ngaé wédang kopi lan susu sawiréh montoré masih sampun ngebél ngawangsitin. Magésoan pada ngwédang lantas pesu menékang barangé ka montoré. Sesampuné pada menék malinggih di korsiné maseksekan, montoré lantas alon-alon majalan ninggal désané ané sepi, dingin kasayongan nuut margané makélakkélok. Panumpangé saling ayag-oyogin. Ada masih ané enu kiap, utawi mapi-mapi kiap apang maan nylélég yén kabenengan ngajak gélanné. Krenété masih milu uig, tundak-tundik ngajak dagangé ané dadi langgananné. Ratna Dumilah amung kenyem ningalin undukné. “Ning Ratna, kénkén suba payu ngaba jejaitan sampian entalé?” “Sampun Ibu, nika sané mawadah dus sareng piranti masaké sami. Sira uning yén drika ten wénten sameton Bali genah tiang malajah. Yén busung minab akéh, sampiané niki anggén contoh, ten kénten Tu Ngurah? Yén barang pecah belah menawi dados numbas

drika,” Ratna Dumilah nundikin rabinné. “Inggih Ibu, piranti umah dinesé mula sampun tegep madaging, nika mawinan titiang makta panganggo kéwanten acukupan,” Gusti Ngurah nyelag matutang rabinné. Rai-rainné lan Madé Sinar iteh ngorta, nuturang kaluihan panorama semengané galang kangin macampuh tekén sayonge mampeh ngasab ngawé samar saru damuhé di padangé. Jam enem montoré singgah di penambangan Klungkungé nuunang muatan lan menékang muatan ané milu ka Dénpasar. Buin montoré nambreng sarat ngaba muatan saling paliwat apang énggal teked di Dénpasar. Jam tengah kutus montoré teked di Kreneng. Sesampuné nuunang muatane lantas buin ngulahang ngebut apang énggal teked di lapangan terbang. Gusti Ngurah ngulahang tuun maluan lantas naftarang tikétné saha barang bagasané ané maba ka Kupang. Sesampuné pragat madaftar, Gusti Ngurah, lan rabinné lantas nunas mapamit tekén Ibu lan ajiné, muah Madé Sinar lan rainné maka dadua. “Ibu, Aji, Gék ajak dadua lan Luh Adé, tiang pamit. Yén sampun rauh, enteg di Atambua tiang gelis makabar mantuk.” Gusti Ngurah Darsana lan rabinné padelengdeng toyan panonné, ngelut lan nyalamin rainé lan Madé Sinar ané milu sedih, tur bengbeng. “Selamet jalan bli Ngurah, mbok Ratna. Ingetang ngabarin mulih yén ngidamang salak muah buah ané ada di Bali. Pasti kirimang tiang apang

bayiné buin pidan ten macéhcéh,” kénten aturné saha ngelut ipahné kadopdop kadimanin saking welas asih. “Nah, majalan cening apang melah. Ibu lakar mulih sambilang ngateh adiné malu ka dununganné. Ingetang masih cening makabar tekén Inaq lan Mamiq di Séngkol yén cening suba teked di tongos ceningé tugas. Ibu masih lakar mulih malu ka Sasak bareng ajak Pan Kobar, sambilang mataki-taki lakar mulih ka Janaloka nongosin umahé suung.” “Inggih Ibu, Aji, Gék, tiang pamit. Luh Adé selamet lan salam tekén bliné lan Luh Purnama. Melahang malajah apang énggal lulus lan seleg ngayahin anak tua jumah.” Kénten Gusti Ngurah lan rabinné lantas makaad nututin anaké ané lakar boarding menék ka kapal terbangé sawiréh sampun umumanga uli pangaloané. Sang katinggalin lantas masih pesu ngojog montoré ané ngantiang disisian. Kapal terbang Merpati Nusantarané nambung ngambara nembus langité biru ening beneng kangin mapag suryané mara dauh kalih. Ratna Dumilah ajak rabinné matolihan tuun. Lapangané, gumi Badungé lan kotané sayan makelo sayan katon rawit ngajohang. Amung gerungan kapalé kapireng sayan tegeh sayan dedeh satmaka kedis makeber, makampid.nanging ngoyong tan pakebehan. Pramugariné teka magiang kotak jaja lan inum-inuman kanggon sarapan. Gusti Ngurah nagih kopi nanging Ratna Dumilah nagih téh manis. Makejang panumpangé

pada sarapan. Gunung Agungé kanten rawit nyiriang gumi Baliné sampun ejoh. Mangkin ngenah gunung Rinjaniné tegeh manginggil nyiriang kapal terbangé sampun ngungkulin gumi Sasaké pas duur désa Séngkolé, sawiréh teluk Kutané ngenah ngangkang badelod. “Tu Ngurah, rasanné niki i raga sampun duur umah tiangé. Mirib Inaq lan Mamiq ten tau yén i raga ada di duurné. Oh, Inaq maafang tiang déréng sida makabar mulih.” “Beneh sayang, dumadak Inaq marasa lan inget yén i raga ngorahang lakar luas ka Atambua dinané jani. Dumadak rasa asihné patuh tekén i raga jani ningalin kapal terbangé ténénan uli betén. Patuh cara dugasé i raga makaad uli Séleparang i pitung dina.” Gusti Ngurah ngelut rabinné saha matujuang pulo-puloné sambeh di pasihe cara bébék ngalangi. Mangkin gunung Rinjaniné rawit lanying alah tumpeng injin majéjér sayan ngajohang. Sagét ngenah pulo Sumbawané cara bébék majambul ben gunung Tambora disisi kaja. Kapal terbangé sagét maseriut alon nuunang lantas malabuh di lapangan terbang di Bima. Ada masih panumpang ané tuun, nanging liunan ané menék tetujoné lakar ka Kupang. Panumpangé ané transit maan marérén sawatara atengah jam tuun nguadang bangkiangné di pelabuhan.

(Masambung)

Duk karuhin ring UPTD balai Pengembangan Obat Tradisional dan Kesehatan Olahraga Masyarakat Bali ring Rénon, Ir. Ida Ayu Rusmarini nedeng kajantosin olih pasién-pasiénnyané. Pasiénpasiénné sané rauh ring genah ragané, Saniscara (22/ 8) lintang, silih tunggilnyané anak istri lingsir sané nganikang ragané jagi mapanauran sangkaning sungkan kankernyané prasida kénak. “Nikain titiang anaké lingsir punika, boya ja sangkaning titiang kemanten dané kénak, taler sangkaning pasuécan Sanghyang Parama Kawi. Titiang taler ngon ring kawéntenan anak lingsir punika, sané prasida kénak yadiastun wau tigang sasih matamba. Kawéntenan kadi punika arang pisan, duaning yusannyané sampun matuuh, semaliha pangungkan kanker payudaranyané sampun menjalar ka genah siosan,’” kénten Ida Ayu Rusmarini nerangang. Anak istri sané embas tanggal 9 Novémber 1960 puniki ngangken kapiangen ring kawéntenan para istriné sané sering keni panyungkan kanker. “Panyungkan kanker niki sering pisan nibénin para istriné, utaminé kanker léhér rahim lan kanker payudara. Prabéa sané katelasang anggén nambanin kanker taler akéh, mawinan titiang mautsaha nangda prasida nambanin panyungkan kanker antuk reracikan saking entik-entikan,” kénten ibu saking Agus Pradita Dalem, Ayu Rostya Déwi Dalem, lan Jimmy Darusman puniki nerangang. Siosan ring utsaha idané nambanin panyungkan kanker, Dayu Rusmarini taler makarya reracikan anggén nambengin panyungkan kanker. “Mangdané para istriné nénten keni panyungkan kankér becik pisan yéning sarahina-rahina nginum loloh sané malakar saking kunyit putih, daun kepasilan, padang layah lelipi soangsoang 10 gram lan asendok toya buah tibah. Reracikan puniki raris kacampur toya lan kainem agelas sarahina,” baos pagawé Badan Lingkungan Hidup Gianyar puniki. (ita/dwi)

Napi Orti Pecalang Nyaga Terumbu Karang Buléléng, 25/8 (ANTARA) - Nelayan Désa Téjakula, Kecamatan Téjakula, Kabupaten Buléléng, Bali pacang ngwentuk pecalang pantai sané matugas khusus nyaga kalestarian terumbu karang. “Pecalang utawi tenaga keamanan adat punika pacang ngawasin pantai mangdané nénten wénten penyelam sané nyilem ngawag-awag,” baos Prebekel utawi Kepala Désa Téjakula I Ketut Suwardana ring Pantai Taoka, Téjakula, Anggara (25/8) lintang. Kacunduk duk désa inucap karesmiang pinaka désa pengelolaan laut (DPL) olih Wakil Bupati Buléléng Madé Arga Pynatih, dané nganikayang, pecalang punika taler pacang nyaga mangdané nénten wénten bendéga ring désanyané sané nganggén bahan peledak utawi potasium ri kala ngrereh ulam. “Titiang sareng sami taler sampun makarya peraturan désa sané ngatur indik utsaha nglestariang terumbu karang inucap. Yéning wénten krama sané nglanggar, pacang titiang bakta ka polisi mangda kapragatang antuk jalur hukum,” baos dané. Dané nganikayang, papat kilometer lantangnyané pasisi ring désanyané amangkinan kari madaging terumbu karang sané 70 persén kawéntenannyané kantun lestari. (ant/ita)

Kacang Komak Bali naftarang 87 karya Budaya Tradisional.

-Rarisang, kéwanten sampunang lali makarya seni anyar. *** Capil Dénpasar nertibang Kartu Tanda Penduduk (KTP) ganda.

-Man sira sané nertibang jabatan ganda? *** Bongkar 13 tower, Bupati Badung kagugat Rp.27 miliar.

-Pih toweré baat nggih?


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.
Bali Post -Minggu, 30 Agustus 2009 by e-Paper KMB - Issuu