Edisi 28 November 2010 | Balipost.com

Page 9

Redit é Kliwon, 28 Nov émber 2010 Redité Nové

Bali L E M B A R

B A S A

9 B A L I

Bencingah

Ngrajegang LPD Pinaka Pamikukuh Adat lan Budaya Bali KAWÉNTENAN Lembaga Perkréditan Désa (LPD) ring soang-soang désa pakraman ring Bali warsané mangkin sampun nganjek yusa 26 warsa lintang. LPD kawit katangiang duk warsa 1985 malarapan antuk Keputusan Gubernur Bali Nomor 972 warsa 1984 pinanggal 1 Nopémber 1984 ngeninin indik LPD. Kawit katangiang ngantos mangkin sampun wénten 1.403 LPD ring Bali. Ngantos sasih April 2010, LPD ring Bali madué asét kirang langkung Rp 4,5 triliun. Krédit sané kasalurang majeng kramané sawatara Rp 3,425 triliun. Tabungan kramané sané kagenahang ring LPD makatah Rp l,927 triliun lan deposito Rp l,765 triliun. Duaning asapunika makéh sané ngajum kawéntenan LPD-né ring Bali. Napi malih, LPD ring Bali kabaosang pinaka lembaga keuangan mikro (LKM) sane mabuat lan mawiguna utawi suksés. Présidén Susilo Bambang Yudhoyono taler ngajum LPD-né ring Bali pinaka pamikukuh utsaha ngwangun ékonomi kerakyatan. Nika mawinan, kawéntenan LPD ring Bali patut karajegang. Kawéntenan LPD nénten ja pinaka panekek ékonomi krama Baliné, taler pinaka pamikukuh adat lan budaya Bali sané kasanggra olih désa pakraman. Manut Prajuru Pangraksa Majelis Utama Désa Pakraman (MUDP) Propinsi Bali, I Ketut Madra, S.H., M.M., nlatarang duk katangiang LPD gumantiné wantah kaaptiang mangda prasida pinaka saka utawi tiang penyangga adat lan budaya krama Baliné. Manut Ketut Madra, Gubernur Mantra sampun ngemanahin utsaha ngrajegang adat, agama lan budaya Baliné patut kasanggra antuk kemampuan ékonomi krama Baliné, utamané ring désa pakraman. Prabéya nyanggra pamargin adat lan budaya ring Bali sayuwakti nénten ja ingan. “Kemampuan ékonomi krama Baliné ring désa pakraman punika kamargiang majalaran antuk panyamabrayaan ring désa pakraman kadasarin antuk rasa sagilik-saguluk salunglung sabayantaka miwah gotong-royong. Yan sampun kasanggra antuk rasa sagilik-saguluk, sareng-sareng, sinah tetegenan adat lan budaya Bali sané abot punika pacang dados ingan,” baos Ketut Madra. Nika mawinan, sané pinaka unteng tetujon LPD nénten ja ngrereh laba sané mageng, sakéwanten sané pinih utama mangda krama lan désa pakramané sukerta tur pageh ngrajegang adat, budaya lan agama. Duaning asapunika, LPD nénten dados kasaihang sareng lembaga keuangan mikro, napi malih bank utawi koperasi. LPD gumanti wantah lembaga adat sané ngamargiang fungsi sosial lan budaya majalaran antuk utsaha ékonomi. LPD dados kasaihang pinaka pelabda désa pakraman. “Duaning asapunika LPD patut kasayubin antuk peraturan indik adat lan budaya, nénten dados kasayubin antuk peraturan bank, lembaga keuangan mikro utawi koperasi. Duaning kahanan lan kasujatiannyané matiosan pisan,” baos Ketut Madra. Indiké puniki taler naenin kabaosang Dékan Fakultas Hukum Univérsitas Udayana, Prof. Dr. I Gusti Ngurah Wairocana, S.H. Manut Prof. Wairocana, LPD patut polih perlakuan khusus utawi pidabdab sané matiosan. Duaning, kawéntenan LPD wantah ngwantu krama adat sané méweh polih dana saking lembaga keuangan formal. Siosan punika, LPD wantah utsaha padruwén désa adat anggén nyanggra sakancan pamargi adat lan budaya. Désa pakraman méweh ngerereh dana anggén nyanggra adat lan budaya. Duaning asapunika, negara patut nyayubin kawéntenan LPD duaning pinaka padruwén masyarakat adat. (aya)

111

I Wayan Suartana

Catur Dharma LPD

BO/ita

Ngulati LPD Pinaka Labda Pacingkreman Désa YADIASTUN Lembaga Perkreditan Désa (LPD) ring Bali sampun mayusa 26 warsa, sakéwanten kantun makéh krama Baliné sané durung ngeresepang kasuksman LPD. Napi malih krama, prajuru désa pakraman utawi prajuru LPD taler makéh sané nénten midep ring kawéntenan LPD. LPD katampénin pateh makadi bank utawi koperasi. Penampéné kadi punika metu sangkaning durung beciknyané sosialisasi indik LPD majeng prajuru désa, prajuru LPD miwah krama désa. Napi malih wastan LPD-né nyihnayang pinaka lembaga keuangan mikro (LKM). Kawiaktyannyané, LPD matiosan pisan sareng bank, LKM miwah koperasi. LPD pinaka pelabda désa pakraman sané marupa utsaha ngwawa padruwén krama lan padruwén désa pakraman. Labda sané kamolihang saking LPD pacang kanggén nyanggra pamargin adat lan budaya ring désa pakraman. Nika mawinan, LPD patut kapidabdabin mangda sayan-sayan nincap turmaning para prajuru lan krama désané midep ring kawéntenan LPD. Risampuné midep, kaaptiang prajuru lan krama désa pa-

“Nah, matur suksma Rah, kayang Somané ené aji lakar ka kantor Bank. Aji lakar nerusang usahan ajiné ngubuh siap. Dumadak ada pikolihné anggon sangun adiné kuliah. Mungpung robanné Luh Nari masih enu demen nulungin dini.” Alus pandikan pamanné. “Yén suba kéto uli jani patut ngaé rencana, anutang tekén ubuh-ubuhan beliné ané suba-suba. Ené buku pamelian bibit ayam potong lan bibit ayam pataluh, muah pamelian pakan, obat lan kaperluan lénan. Ené buku padolan taluh lan ayam potong apang élah ben ngitungang pikolihanné. Anggon jaminan utangé ené sertifikat tanah carik beliné di Kandang kaok anggon. Gaénang surat kuasa utawi Crédiet Verband dini. Yén suba pragat nyanan beli nandatanganin,” kénten pitutur rakanné saha nyerahang buku lan sertifikat tanahé saking tulus kayunné nulungin rainné. Makejang liang kayunné mirengang pabligbaganné Gusti Ngurah Gedé, sareng Gusti Madé Getas minakadi Gusti Ngurah Darsana indiké ngitungang pasemetonané apang sami adung, paras-paros. Mabinaan tekén nika kayunné Gusti Ayu Sri Wahyuni mantuké ka Jero Tanjung ngawé rasa trenyuh alah sitsit, sawiréh pitresnanné ané mabunga-bunga buyar malarapan sujatinné raganné tuah kari masemeton sodet tunggal ari-ari tekén Gusti Ngurah Darsana. Lén pesan tekén Ratna Dumilah, gumanti di Jero Tanjung niki raganné maan ka pastian patemunné karestuin antuk Aji lan Ibunné, nutug pitresnané ané mabunga di Rinjani. Di dina Saniscarané Gusti Ngurah Gedé sareng rabi, oka, mantu lan putunné sami sesampuné muspa di mrajan lantas mamargi ka Cakranegara. Rainné ngatehang teked di panambangan. Barang-barangné cukup makéh, santukan raganné jagi netep di Janaloka. Tan caritanan di jalan, jam dasa Gusti Ngurah sampun rauh di Jeruk Manis. Dapetanga Madé Si-

kramané pacang sayan-sayan pageh nyungkemin turmaning ngelimbakang LPD. Majalaran antuk manah punika, duk pesamuhan Majelis Utama Désa Pakraman (MUDP) wawu puniki kasungkemin utsaha mikukuhin LPD ring Bali. Kaaptiang mangda wénten uger-uger utawi peraturan sané sumeken tur tuges ngeninin indik LPD. Uger-uger punika masaih sakadi awig-awig sané kasungkemin makasami désa pakraman lan LPD ring sajebag Bali. Manut Manggala LPD Désa Adat Pecatu, Badung, I Ketut Giriarta, S.Pd., M.M., yaning mamanah pacang ngerajegang, magehin turmaning ngelimbakang LPD, désa-désa pakraman ring sajebag Bali patut masikian. Sané dados uratian patut kerajegan LPD-né pinaka pamikukuh adat

nar lan méménné sedeng répot di paon ngaé darang nasi. Pan Kobar ngulat kisa wadah siap lakar titipanga kanggon Nyoman Bengkel, muah wadah brem, lan madu kanggén Gusti Biang Ngurah. Gapgapan sané makirim ka Bima sampun mawadah dose mategul rapi. Méina ngulahang ngumbah pakéanné Gung Nantha apang mani sampun pragat masetrika. Ratna Dumilah majengin Gung Nantha sawiréh sampun disné ngajeng. Gusti Ayu Sri sareng Ibunné ningkes barang-barangé sané pacang ka Bali. Gusti Ngurah Darsana menpenang panganggéné dados duang koper lan barang-barangé lianan malih mawadah dose. Sisanné bénjang pacang kawadahin tas. “Bééh, liu masih barangé. Mirib lakar kena béaya barang lebih buin duang tas,” kénten pandikanné Gusti Ngurah ngrenggeng ngitungin barangé maliah. Ratna Dumilah makenyem ningalin rabinné kipakkipek ingeng-bungeng mecuk alis ngakalin barangé. “Tuagung, yén ten nyidayang makta banggayang genahang deriki. Bénjangan Yan Galang mangda nitipang ring busé sané saking Bima ulangulih meriki. Utawi kocap sering wénten pegawé Bank BRI né sané ngambil wiadin nyetor kas ka Mataram,”aturné Ratna Dumilah maekin rabinné. Gung Nantha kenyem nyujuh ajinné nagih jemak. @&@ Malam Minggu umahné Pan Kobar nadak ramé. Timpal-timpalné Wayan Galang di BRI muah truna-truni Banjar Jeruk Manisé teka nelokin Gusti Ngurah Darsana ajak rabinné ané nginep di Jeruk Manis saha buin mani lakar lunga ka Rababima. “Béh, Tu Ngurah dados meneng ten pesan ngicén gatra yén sampun limang raina mantuk meriki. Wayan Galang ituni maosang ngambil tikét pesawat kanggén Tu Ngurah bénjang ka Rababima. Dadosné, nggih am-

lan budaya Bali. “Sisihang dumun indik wicara nénten adungnyané prajuru désa sareng prajuru LPD. I raga mikukuhin LPD gumanti wantah anggén pamargi mikukuhin adat lan budaya Baliné mangda prasida ajeg ngantos kapungkur riwekas. Ngiring sarengsareng mapidabdab mangkin,” baos Ketut Giriartha. Pengaptiné kadi punika taler kabaosang manggala LPD Désa Adat Kuta, I Wayan Gede Budaarta, S.E., M.M. Manut Wayan Budaarta, prajuru désa, prajuru LPD miwah krama patut masikian yaning mamanah LPD ngelimbak miwah ajeg. Duaning LPD wantah padruwén krama, padruwén désa pakraman. Nika mawinan, prajuru lan krama patut masikian mautsaha ngelimbakang LPD. Siosan ring indik uger-uger, taler kasungkemin indik gentosin wastan LPD. Wénten usulan mangda LPD kagentosin wastannya antuk Labda Pacingkreman Désa. Wénten taler usulan mangda kagentosin antuk Lembaga Pelabda Désa. “Pengaptiné mangda LPD punika nepék pinaka pelaba désa pakraman, mangda nénten malih kabaos pateh sakadi bank utawi LKM. Siosan ring wastané kagentosin, indik istilah utawi parinama sané kanggén ring sahananing administrasi utawi sesuratan LPD taler patut kagentosin antuk basa Bali. Mangda majanten LPD puniki pinaka lembaga adat, boya ja lembaga ékonomi bisnis,” baos Prajuru Pangraksa MUDP Provinsi Bali, I Ketut Madra, S.H., M.M. Pidabdabé kadi puniki gumanti patut kasanggra antuk utsaha sané majanten saking prajuru LPD mangda nénten ja sayan-sayan nincapang kewagedan ngwawa LPD taler waged mabasa Bali. Nika pinaka cihna prajuru LPD-né uning indik adat lan budaya duaning LPD pinaka lembaga adat. (aya)

purayang tiang kasép nelokin mriki,” kénten Nengah Sunia lan Madé Artha maselselan saha nyerahang bungkusan lan bier a kerat. “Tiang mula tusing sempat ka BRI sawiréh mara teka dina Mingguné lantas buin maninné ka Séngkol majango kumah matuané. Terus nginep di Praya a wai. Mulih mai dugas Budané, lantas buin ka Tanjung kanti ituni mara mulih. Ento awananné kayang meli tikét Yan Galang ané ngalihang,” kénten pasaurné Gusti Ngurah nerangang indiké. Ratna Dumilah maekang okanné sig timpal-timpalné. “Né Bli Nengah hasil tiangé luas.” “Naah, niki ja mara putra linuih, batiné ngumbara désa. Sira peséngan anaké alit Jro Mekel Ratna?” patakonné Madé Artha saha nyemakin Gung Nantha. “Anantha Bhuwana, adan tiangé Oom,” Ratna Dumilah nyahutang okanné. “Badah, cocok pisan, santukan embas di Atambua,” kénten trunatruniné masaut ngajumang peséngan okanné. Pamuputné Gung Nantha saling genti ané nyingal satmaka dadi piala magilir. Mula tabah, anaké alit kayun dogén jemaka tekén truna-truniné. Ramé gagonjakané saling tembungin, saling caritain pangalamané suang-suang sesampuné ada a tiban tengah mapalasan. Nengah Sunia sampun ngantén ajaka Nyoman Nérti dagang blayagé di Taman Narmada. Madé Artha masih sampun ngantén ajaka timpalné di SMA ipidan ané madan Mia Swan Tie alias Miarthie, dagang berasé di Pasar beras Cakra. “Ooh, dadi ati pesan Nengah, Madé pada tusing maang kabar mara tiang joh. Yan Galang masih ping kuda ngirim surat ka Atambua sing taén ngortaang timpalné ngantén. Sing kéto ada anak ané sakit ati, utawi polak panyayang, Dé?” patakonné Gusti Ngurah saha nyledétin Madé Sinar ané teka ngabaang kopi ajaka Méina lan Luh Purnama. (Masambung)

PINAKA lembaga keuangan padruwén désa pakraman, LPD sujatiné madué patpat swadharma. Makapatpat swadharma punika dados kabaos pinaka catur dharma LPD. Kapertama, dados padruwén krama lan désa pakraman sané mabuat. Kaping kalih, ngicén ayah-ayahan sané becik majeng krama pinaka nasabah. Kaping tiga, pinaka genah ngelimbakang rasa pasemetonan, panyamabrayaan lan gotong-royong majalaran antuk saling ngajiang. Kaping pat, setata mautsaha ngulati sané becik majalaran antuk satata sadia pacang malajah. Indik catur dharma LPD punika kabaosang Dr. I Wayan Suartana, S.E., dosén Fakultas Ékonomi Univérsitas Udayana (Unud). Dr. I Wayan Suartana wantah sinalih tunggil dosén sané nelebin indik kawéntenan LPD ring Bali. Dané sampun nerbitang buku indik LPD duk warsa 2009 sané sampun lintang. Manut Drs. I Wayan Suartana, pikobet LPD ring Bali nénten ja indik payung hukum utawi uger-uger sané kanggen pinaka genah masayuban. Pikobet sané taler lintang abot indik utsaha ngwawa LPD utawi ketah kabaos tata kelola. Indik utsaha ngwawa LPD nénten ja ngeninin indik kahanan prajuru LPD sané durung waged pisan, taler paiketan prajuru LPD lan prajuru désa pakraman. “Duaning kabaos LPD punika wantah padruwén désa, raris prajuru ngemanahin dados ngeranjing ring utsaha ngwawa LPD. Sapatutnyané, duaning LPD punika pinaka lembaga usaha, prajuru LPD patut kasukserahin pinaka sang sané wenang. Prajuru désa utawi krama wantah nyungkemin tur magehin. Yaning pacang ngicén pratiwimba utawi ngetarang pamargi prajuru LPD sané iwang, patut majalaran antuk paruman ngeninin indik LPD. Yaning indik utsaha ngwawa LPD, benggayang prajuru LPD madué kabébasan,” baos Wayan Suartana. Wayan Suartana mitegesin, LPD gumanti wantah pinaka éntitas, pianak lembaga sané mandiri. Yadiastun LPD wantah padruwén désa. Sakadi perusahaan, patut wénten binannyané pantaraning sang sané nruwénang sareng sang sané ngwawa. (aya)

Napi Orti Nganggén Sistem “SRI” Wusan Impor Beras Numbas beras saking dura negara utawi impor beras puniki manut Diréktur Utama Perum Bulog Sutarto Alimoeso ring Jakarta, Saniscara (20/11) lintang kamargiang duaning stok BUMN inucap wantah 963.000 ton, sané patutné 1,5 juta ton beras. Impor puniki kmargiang taler anggén nyaga ajin beras sané sayan nincap. Yadiastun asapunika Sekretaris Direktorat Jenderal Perdagangan Dalam Negeri Kementerian Perdagangan Gunaryo negesang yadiastun pemerintah utaminé Bulog ngimpor beras, kéwanten pangrawuh beras saking Vietnam lan Thailand punika nénten pastika mresidatyang naen ajin beras ring Indonésia. Yadiastun pemerintah utaminé kementerian Pertanian sampun mautsaha nincapang produksi beras antuk variétas unggul, kéwanten sané kaasilang kirangan ring sané kaanggén. Punika awinan pemerintah patut nganggén sistem nanem padi sané karipta olih pakar pertanian Amerika Serikat sané kasambat SRI (System of Rice Intensification) sané tata cara nanemnyané masiosan pisan sareng tata cara sané ketah mamargi ring sajeroning nandur pani tradisional. Yéning nganggén SRI, widih sané kaperluang inihan, wantah 9-10 Kg widih ahéktar, kedikan ring widih sané kaperluang olih sistem pertanian tradisional sané 20 kantos 30 Kg ahéktar. Suosan ring punika manut silih tunggil pengusaha Indonésia Probo Sutéjo, kawiguan SRI prasida ngirangin kaperluan pupuk urea, lan prasida nincapin asil pertanianné, saking wantah 3 ton ahéktar, prasida kantos 10 ton ahéktar. (ant/ita)

Kacang Komak Polisi nganikayang tan kayun ngawag-ngawag nahan Winasa.

-Yan nahan rakyat kecil napi dados ngawag? *** Gubernur katunas nénten nganak tuminin Jembrana.

-Yan pianak kantos marasa kelihan kén rerama, sinah pianak tumin punika. *** “Maceki” oknum Polisi lan PNS kaejuk.

-Sané prasida kaejuk, biasané wantah soroh oknum cenik.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.
Edisi 28 November 2010 | Balipost.com by e-Paper KMB - Issuu