Edisi 10 April 2011 | Balipost.com

Page 9

Bali

Redit é Pon, 10 April 2011 Redité

L E M B A R

B A S A

9 B A L I

Bencingah

Kariké Wénten Rasa ring Anak Tuna Grahita? “Sané penting, ngajakin guru mangda uning anak-anak tuna grahita niki ten normal. Nika awinang pungkuran anak-anak niki kabaos luar biasa,” baos pendiri Suryani Institut, Prof. Dr. LK Suryani, Sp.Kj. Ajakan niki ten katujuang ka guruné kémanten, nanging i rerama, masyarakat, lan pemerintah. Ajakan Suryani niki ten ja ngaéngaé, santukan kahananné mangkin uratian ring anak-anak tuna grahita kari kirang karasayang. Nika prasida kacingakin ring kahanan SLB C Negeri Dénpasar lan SLB C1 Negeri Dénpasar. Makakalih sekolah punika dados asiki ring Lumintang. Ngrereh sekolah punika ten ja gampang, yén saking jalan Ahmad Yani, nuju sekolah punika i raga ngentasin margi lan rurung sané cupit lan kosek, yén ujan jalan punika bényék. Rurung-rurung punika ngancan ngatengahan ngancan nyupitang, mobilé ten prasida ngranjing, napimalih perlu nyebrangin tukad sané ageng. Duh. Yén sampun ngantos ring sekolahnyané, yakti karasayang cupit lan kosek pisan. Yadiastun gedungnyané matingkat, nanging genah maplalianan ten wénten santukan kaanggén genah parker motor. “Anak-anak tuna grahita taler merluang genah maplalianan,” ucap Suryani sané ngamanahin sisi mental lan kejiwaan anak-anak tuna grahita puniki. Indik genah sané kosek puniki, pemerintah patut ngamanahin. Nika sané ngawinang dané cumpu ring Pemprov Bali sané madué rencana mindahang SLB C Negeri Dénpasar ka aréal éks-Balitex di daérah Tohpati sané rumasuk wilayah Kesiman Kertalangu. Mangkin manut Suryani, sapunapi kahanan guru sané pendidik di SLB C lan SLB C1 negeri Dénpasar. Suryani, madué manah kerjasama pacang ngicénin pemahaman psikologi ring guru inucap. Napimalih makéh guru sané ten madué latar belakang mendidik anakanak sane keterbatasan puniki. Suryani ten ja praragan. Suryani Institut lan Yayasan Sukacita sané magenah ring Ubud lan madué kantor pusat ring Belanda, madué pangrencana nukar pengalaman ri kala mendidik anak-anak tuna grahita. “Titiang ngamanahin sekolah nika penting pisan ring anakanak tuna grahita. Hasil pendidikan sané becik merluang galah lan keterbukaan,” baos Special Education Consultan Yayasan Sukacita, Mila Van Der Meer. Tetujonné wantah nglaksanayang tukar pengalaman ring guru-guruné, boya ja langsung ngajahin anak-anak. Niki penting santukan, guruné puniki sané pacang mendidik anakanak tuna grahita puniki. I n d i k é p u n i k i kasambut becik olih Kepala SLB C Negeri D é n pasar, Drs. I Madé Gintil Muliartha. Nanging dané perlu nglaksanayang koordinasi ring Kepala Diknas Provinsi Bali. Artiné, yén Diknas Provinsi Bali setuju, program puniki pacang kamargiang. Mangkin keputusan wénten ring Kepala Dinas Pendidikan, Pemuda dan Olah Raga Provinsi Bali. Wéntenké kayun nadosang anakanak ten normal puniki dados anak luar biasa lan mandiri? Samian mawali ka Kepala Dinas Pendidikan, Pemuda dan Olah Raga Provinsi Bali! (iwa)

Drs. I Madé Gintil Muliartha

Nadosang Alit-alité Terampil lan Mandiri

BO/dok

Tuna Grahita Yadiastun wantah ajebos sedih karasayang ri kala ngrauhin Sekolah Luar Biasa (SLB) C lan SLB C1 Negeri Dénpasar di Lumintang. Anak-anak tuna grahita (mental dan intelegensia di bawah normal),

(3)

maseksekan ring genahé sané cupit puniki lan terpencil puniki. Terpencil sangkaning yén i raga pacang ngrauhin genah sekolahnyané, i raga ngentasin rurung cupit, kosek, lan bényék ri kala ujan. Anak-anak luar biasa p u n i k i sakadi kasisih a n g lan tan karunguang. Napimalih srana lan p r a s a r a n a n é karasayang doh saking s a n é kaaptiang. R u m a s u k sumber daya pendidikan sané ten madué latar belakang pendidikan khusus ngajahin anakanak tuna grahita. Ri kala ngwacén gatra ring média lokal, akelompok krama sané ngatasnamayang adat, nulak keras rencana Pemprov Bali sané pacang mindahang SLB C Negeri Dénpasar ka genah sané becikang lan linggahan sané lengkap fasilitasnyané. Genahé punika ring aréal éksBalitex, alasannyané pacang ngawinang marginé macet. Kelompok-kelompok punika nulak sangkaning madué pangrencana nadosang lahan punika sekolah SMP-SMA umum. Soléh napiké punika ten pacang ng-

Wayan Darmayasa nuju ngajanang ka tongos anak muani ané liu magompyokan nulang emas.Makejang timpalné nyapatin karena ia dueg matimpal lan demen pesan nulungin timpalné barengbareng nujuin tongos galih emasé. ”Béh Wayan maan masi nulang ka tukadé?” ada timpalné ané suba betén matakon. ”Kanggoang tiang ajahan satondéné tangkil ka puri apang ada masi anggona meli baas tekén memén tiangé.” Wayan Darmayasa ngembus kambené lawut macebur ka tukadé ngejoh tekén timpalné di tebénan apang sing nyén dadi krana ngrebut tongos timpal ané suba nepukin galih. ”Dadi joh pesan Wayan ngatebénan dini ja bareng-bareng ajak tiang,” buin timpalné ngajakin. ”Nah kanggoang tiang dini kéwala apang maan duén abedik.” Polos Wayan Darmayasa masahut. Ia lantas ngauk bias di tukadé sidina suba kéto ané klélam-klélam kuning gingsihanga di sok cenik ané suba matatakan kamben putih. Kéto ia terus iteh magaé ajak timpal-timpalné. Joh badelod di dangsahé gompyokan anak luh-luh bajang tua pada magending macacekéran sambilanga iteh nyidi bias bila ané klélamklélam menguning katempuh sinar suryané. Luh Rasini ajak Madé Néri suba mameman di tukadé nyidi bias sambilanga masi saling guyonin ajak timpalné. ”Luh eda naké terus neneng lap kaja mara I Wayan ditu,” Madé Néri nyempléng sambilanga ngosékngosék bias kuning di sidiné. ”Madé eda ja ngaé-ngaé satua lantang timpal neneng bias kuning genepgenep orahanga,” Luh Rasini sada ngadésem.

”Kéna ben nyén Luh saget nyelé hati bes kéto nyanteeng terus lap kaja,” Madé Néri nyeken ngulgul. ”Nang tingalin Luh ento duur abingé kupu-kupuné liang macanda saling maiberan ambat ja liang kenehné,” Luh Rasini nudingang kupu-kupu ané masliweran di duuran punyan pandané. ”Béh sekat janiné Luh nguratiang kupu-kupu macanda mula anak yén suba kadutdut kenehné tur ada anak setata ngantosang mula-mula pacandan ané kasemaran melah pesan tepuka,” Madé Néri kedék kéto masi timpal-timpal ané di sampingné makejang nyuriakang. ”Anak sedeng kadaut nepukin bintang macanda di langité,” ada masi timpalné ngempurin. ”Kéweh suba ngomong yén kemu duén lakuanga nah kénkén ja kitané”. ”Dumadak énggal céléng Galungané,” Madé Néri ngikik kédék. ”Japin céléng Galungan masi ada céléng Kuningan,” pongah Luh Rasini masahut. ”Kétoang suba kapah-kapah Luh anak iri,” buin ada timpalné ngempurin. ”Béh ento mara sing nawang unduk ngudiang iri, yén iri raga makita ngarebut nanging ragané makita apang énggal céléng galungané matampah,” Madé Néri masebeng seken. ”Oh kéto,” timpalné makenyem manis masahut, ”Yén kéto luung.” ”Nah luungang suba ajak makejang, eda ja lantanganga lan sidiné uyeng jani payu ja bakal anggo meli tukelan benang,”. ”Kamben apa bakal tunun Luh anggo bekel kayang anuné,” ada ané ngulgul lantas makejang masuriak. Luh Rasini kenyem-kenyem duén lantas ia masahut.

wewehin kemacetan jalané? Punapi sujatiné daging papinehnyané, napimalih ngantos masadu ka législatif lan éksekutif kota Dénpasar. Sané lebih soléh, pihak législatif dan éksekutif kota Dénpasar masemaya pacang memperjuangkan aspirasi masyarakat sané nulak kahanan punika. Karasayang, pemerintah ngamargiang swadarmannyané, nanging durung wicaksana ngambil keputusan. Napimalih, para législatif lan éksekutif nika wantah ‘pemimpin yang terpelajar’, patuté uning sané patut lan sané ten patut. Minab pihak sané nulak, législatif lan éksekutif kota Dénpasar durung naenin nyingakin lokasi SLB C lan SLB C1 Negeri Dénpasar. Nika awinang dané ngambil laksana sakadi punika. Nanging, yén dané sampun naenin ngrauhin genah inucap lan malaksana sakadi punika, napiké ten madué rasa? Pikobet tuna grahita ten ja sawates punika. Pikobet sané lebih oenting manut Prof. Dr. LK Suryani, Sp.Kj., anak-anak tuna grahita puniki merluang guru-guru pendidik sané ngerti psikologi anak didiknyané. Krana anak-anak punika perlu uratiang sané khusus. Nika awinang patuté nugasang tenaga pendidik di sekolah-sekolah khusus, ten ja ngawagin nugasang guru. Yéning nika sampun prasida kalaksanayang, wénten pikobet sané ten kalah penting, inggih punika sapunapi nasib lulusannyané bénjangan. Orang-orang normal kémanten taler makéh sané kari ten polih pakaryan. Punapi nasib anak-anak tuna grahita niki pungkuran? I riki perlu peranan pemerintah lan masyarakat nguratiang lulusan sekolah puniki. Santukan yén anak-anak nika kalatih lan kaurukang ipun prasida muputang pakaryan. Mangkin, napiké wénten sané urati? (iwa)

”Nah apa ja kitané ngorahang dumadak saja kéwala tiang enu dot nepukin Galungan apang makelo bungah maan majantéran di balé banjaré,” manis pongah ia masahut. ”Béh pongah pesan sikut anak menang,” ada timpalné buin nyarocos. ”Ih nyanan koné liu anak nangkil ka puri karena pengawi puriné bakal ngédéngang anggit-anggitan idané,” Madé Néri nyempléng. ”Tiang masi bakal kemu tangkil karena tiang dot masi bakal ngaturang ayah magending,” timpalné masahut. ”Béh yén kéto nyanan bakal ramé di puri,” Madé Néri makeengan. ”Luh kénkén sing kemu ngayah?” ”Luh anak suba ajakina barengbareng ajak tiang,” Madé Néri makenyem. Kéné mula pacandan bajang-bajangé di lobongané sambilanga nguyeng sidi ngalih galih emas, saling anjurin kéto masi saling guyonin apang saru nyemé mamememan di tukadé ngalih galih emas. Yén suba makiré jejeg matan ainé makejang suba menekang ngagah bekel. Marérén ajahan ada ané makrisikan makutu wiadin maebah-ebahan. Wayan Darmayasa tunian ia suba mulih, léwat di lobongan maan masi ia makenyem ajak anak ané nganjurin kenehné dugas Madé Néri ngorahin nyanan apang aliha bareng-bareng bakal ka puri ningehang anak magending. Ia maangutan tur maan nyaledét masi sig anak bajang ané nguntul duén karena gulgula baan timpalné. Bungah kenehné mulih tur iying batisné ngrambang nyanan bakal maan paak negak bareng mlajah magending. Mrinyang kenehné sabinal kedis ané matengkung di punyan kayuné. (masambung)

Rencana mindahang Sekolah Luar Biasa (SLB), rumasuk silih tunggilnyané SLB C Negeri Dénpasar di Lumintang ka Tohpati (bekas Balitex) ten ja mamargi antar. Santukan kari wénten pihak sané nolak rencana punika. Nanging Kepala SLB C Negeri Denpasar, Drs. I Madé Gintil Muliartha,mapangapti rencana Pemprov Bali punika prasida digelis kamargiang. Santukan genah SLB C Negeri Dénpasar sané dados asiki sareng SLB C1 Negeri Dénpasar, genahnyané kosek pisan. “Pangaptin titian, digelis prasida kapindahang,” Gintil Muliartha ngaptiang. Napimalih, manut Gintil Muliartha, saking wéntennyané fasilitas sane jangkep, kaaptiang anak didik sané kahanannyané terbatas, sida nglimbakang kemampuannyané, mangda terampil lan mandiri. Tiosan ring punika, Gintil Muliartha taler mapangapti mangda pemerintah lan perusahaan swasta ngicénin galah lan kesempatan tamatan anak- anak didiknyané mangda sida makarya manut keahlian ring keterbatasan sane kaduénang. “Santukan ngantos mangkin, sering anak didik titiang katulak olih perusahaan-perusahaan,” Gintil Muliartha ngangken. Napimalih ring peraturan sampun wénten kuota ngicénin galah lan kesempatan anak-anak cacat makarya ring perusahaan-perusahaan swasta, BUMN, dan Pegawai Negeri Sipil. Nanging ngantos mangkin méweh kalaksanayang. (iwa)

Napi Orti Krama Belanda Angob ring Wayang Wayang kulit kontemporer “Willem van Oranje” sané kadalangan antuk Ki Ledjar Soebroto maasal saking Yogyakarta sané kasarengin antuk putunyané Ananto Wicaksono prasida ngawi 600 penoton Belandané ngon. Sasolahan wayang kulit inucap kawentenang ping nem ring Museum Nusantara, Delft, Belanda, Redite (3/4) lintang. Manut Ananto Wicaksono, wayang kulit “Willem van Oranje” kasolahang pidaka pahan saking éédan malih karuwaknyane Museum Nusantara Delft. Sesolahan wayang kulit punika mamargi salami kirang langkung ajam, marbarang carita indik sejarah, lan kairing gambelan. Silih tunggil penonton Belanda, Geert van Waveren ngangken sesolahan wayang kontemporer sane nyeritayang indik carita Willem van Oranje sayuwakti soléh lan ngadautin pisan. Geert van Waveren, sané makarya pinaka spésialis anak puniki nganikayang sasolahan punika mabiyang pisan sareng sasolahan wayang sane katah mamargi, lan wawu kapertama dané katonin. Sasolahan Wayang Kulit “Willem van Oranje” sané kapertama masolahang ring Belanda duk tanggal 11 Maret lintang punika nyeritayang indik penguasa Belanda Willem van Oranje sane kasedayang warsa 1584 antuk Balthasar Gerards saking Perancis. Pangeran William sané magelar William saking Orange utawi katah kasambat William Diam, lan ring Belanda kajudi pinaka Bapa Bangsa. Manut Ananto Wicaksono, Bangsa Belanda, ngenahang aran Pangeran William sané embas ring Castle Dillenburg , 24 April 1533 punika ring pabandané. Kauninganganyang pangawitnyane William dados gubernur saking raja Spanyol, sakewanten dane raris dados pamucuk nglawan para penguasa saking Belanda-Spanyol, Raja Philip II. (ant/ita)

Kacang Komak Nelasang dana Rp. 17 M, mesin E-Kios Menburdpar udu. -Né penting danané sampun telas? Indik Led TV, Kejati Bali kantun mupulang data. -Né penting tan nunas datadata manten! Kasengguh ngicalang barang bukti, Polsek Kuta ka-promanang. -Né penting yakti napi ten?


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.