Jaargang 66 nr.2
LLR in Brussel
Met 2 kilo snoep!
100 dagen Gelukkig was ik niet verkleed als wortel.
Retro: Dag van het dak Geweldige inval!
College wordt 400 jaar
Nippen van het schuim van de kraag van het Colleke
Tijdschrift van het Sint-Jozefscollege van Herentals Verschijnt driemaal per schooljaar
Datum van uitgifte: maart ‘13 - Afgiftekantoor Herentals 1 2200 Erkenningsnummer: 008323
Hoofd- en eindredactie: Jan Vanreusel en Greet Cornelissen Medewerkers: MaitĂŠ Adams Maarten Eyskens Magalie Verstrepen Melissa Peeters Vincent Verstrepen Lander Wuyts Lore Gorrens WordPress-technicus: Herman Geudens Boekhouding: Leen Reekmans Lay-out: Maarten Eyskens Drukwerk: Marc Verherstraeten
Verantwoordelijke uitgever: Greet Cornelissen O.L.Vrouwstraat 49A 2380 Ravels Bijdragen en reacties: schoolblogherentals@hotmail.com of op de blog Schoolkl@p http://schoolblogherentals.wordpress.com
Woord vooraf
De redactie aan het werk
Magazinski De vrt zendt sinds een tijdje onder bovenstaande naam een reportageprogramma uit waarin jongeren de kans krijgen hun eigen weg te zoeken in verhaalstijl en beeldtaal. Heel verfrissend. Ons “magazine” moet het per definitie ook hebben van telkens weer nieuw bloed, wat aangevuld met andere pennen. En ook hier grijpt de jeugd haar kans. Op onze blog (“Schoolkl@p” googelen!) verschijnt het ene creatieve filmpje na het andere, en ook de vormgeving van ons blad werd stormenderhand overgenomen. Met een nieuw lay-outprogramma. Een makkie he, meneer? Euh, ja…jaja… En Maarten leefde zich uit. Geniet ervan.
Weldra zal onze school een nieuwe weg bewandelen. Geen paadje zonder een doornstruik hier en daar misschien, maar met veel kansen, en zo zal ook “den En Toch” ongetwijfeld nog een nieuwe enthousiaste bestorming meemaken. Laat maar komen.
Zalig Paaski!
Namens de redactie Jan Vanreusel
In dit nummer
400 jaar College 06
7
Dag van het dak
8 Drugsproject 10 Herexamen-kroegentocht 11 Gedichtendag
Taalreis Londen 26
13 Wist je... 14
Schakelnieuws: Vier eeuwen College Herentals
17
Schakelnieuws: Brieven van een oud-leerling, gesneuveld aan de Ijzer
12
De vliegende startersbrigade
18
Oud-leraar Felix Cuypers overleden
12
Leerlingen in finale Generation euro
19
Wist je...
12
Canadezen op bezoek in Cohe
20
Wel en Wee
Romantiek 21
21
Brusselse pret
22
100 dagen in beeld
23
Gastspreker in 6HA en BI
23
Uitgekookt staat netjes
24
Filmforum: Slumdog millionaire
25
Schakelnieuws: 400 jaar college, een persoonlijke kijk
26
Taalreis Londen
KOMIAK-beurs 09
400 jaar College
400 jaar? Dat verdient een feest!
Wie dit niet wist heeft de afgelopen 400 jaar onder een of andere rots gewoond. Na 400 jaar bestaan vierden we ook de dood van het echte college. Dit konden we niet zomaar laten gebeuren. Het was tijd voor een feestje. Op 17 maart was het zover, het grote feest voor 400 jaar college. De dag begon met een uitgebreide brunch waar iedereen kon genieten van heerlijk eten. In de namiddag was het grote feest. Na een inleiding van de directeur werd de geschiedenis kort verteld aan de hand van “Wat als we terug in de tijd konden gaan�. Hier werden een paar grappige toneelstukken opgevoerd met in de hoofdrol Koen Peeters die de directeur doorheen de geschiedenis vertolkte. Hij vertelde onder andere het verhaal van deliberaties door de jaren heen. Op het laatste lach heel de zaal plat van het lachen. Tijdens een korte pauze was er een compilatie van toneel door de jaren heen in het college. Hierna werden de KOMIAK-cheques uitgereikt aan de 3 oud-leerlingen die de goede doelen van dit jaar
6 En Toch
organiseerden. Hierna vertelde meneer Tubex zijn collegeverhaal. En sloten we af met een mooie fotoreportage. Hierna konden we eindelijk genieten van een lekker fris Colleke!
De dag van het dak!
400 jaar College
8 juni 1996 om 14:30.... Het was een natte dag voor een mooie zomer en vermoeiende examens. De hagel viel uit de lucht vlak naast zijn wat warmere vriend, de regen. Het leek een doodnormale dag op het college, de dag die later “dag van de ramp” zou geheten hebben. Terwijl de leerlingen thuis of bij vrienden zich nog eens goed uitleefden gebeurde er iets in de bijna nieuwe sporthal. Iets waar de architect niet aan gedacht had. De zwaartekracht deed gewoon zijn werk maar de muren werkten niet mee.... Ja ik heb het over die ramp, ja! Het dak dak viel in onder het zware gewicht. Recht in onze dure sporthal. We zaten in zak en as: “Da’s toch geen sporthal, zo een muur zonder dak!”. Het nieuws haalde de media en werd snel verspreid. Maar dat loste het grootste probleem nog niet op... het dak... Men spreekt soms over de college-familie. Je weet wel die oud-leerlingen die één keer per jaar samen een pintje gaan drinken maar ook niet meer. Maar ook het personeel dat elke pauze koffie drinkt en over zijn vak praat. En dan nog de ergste van allemaal.... De leerlingen. Je weet wel, die kleine mensen die tijdens de pauzes hun beklag doen over
De inhuldiging van de sporthal in 1978 al de anderen. Ja, ook zij hielpen mee. Als er een dag was dat de familie ooit samenkwam, dan was het wel De Dag van het Dak! 22 september 1996 was een zondag die nooit iemand zal vergeten, onder de leiding van een jonge Gerda Spaepen, de vrouw met een harde schil maar een zachte kern. Het leek één grote familiereunie. Een combinatie van een klassieke opendeurdag en een goed bedoelde KOMIAKbeurs. De dag dat het dak kon hersteld worden. Niet door een of andere subsidie maar door ons! De famillie College. Denk daar maar eens aan als je ooit nog een bal tegen Gerda Spaepen op de Dag van het Dak de muur gooit.
Het dak van de sporthal na de storm
Het oude zwembad met het officiele sportlogo En Toch 7
Artikel met foto Drugsproject
Shit, maat!
Wie gebruikt hier regelmatig drugs? Drugs, daar moet je afblijven! Drugs zijn tegenwoordig een groot probleem bij jongeren. Groepsdruk of nieuwsgierigheid kan hiervan de oorzaak zijn. Om dit te verhelpen kregen de derdejaarsleerlingen een project over drugs. Dit vond plaats op dinsdag 29 en woensdag 30 januari. In de school zelf en in ’t Schaliken kwamen ze heel wat te weten over drugs. Je komt er dikwijls mee in contact, met drugs. Op straat, op feestjes of op café zie je jongeren al wel eens drugs gebruiken. Zonder het te beseffen wordt dit een verslaving en lopen ze in hun eigen ongeluk. Daarom werd deze projectdag georganiseerd: om de leerlingen ervoor te waarschuwen en te laten zien wat drugs met je kunnen doen. In de namiddag kregen de leerlingen in het cultureel centrum ’t Schaliken de film “Afblijven” te zien. Hierbij kregen ze een beeld van hoe het in de werkelijkheid zou kunnen gaan. De volgende dag ging de klas samen met de toegewezen leerkracht een klasgesprek houden rond het project “Maat in de shit”. Hierbij kwam je te weten hoe je drugsverslaafden kan herkennen, welke gevolgen drugs heb-
8 En Toch
ben, hoe je moet omgaan met groepsdruk, enz. Tijdens deze dag is Professor Filip Lardon uit het Universitair Ziekenhuis in Antwerpen langsgekomen. Hij gaf een presentatie over kanker. Roken kwam vooral aan bod omdat dit een van de meest gebruikte legale drugs is. Hierbij kregen de leerlingen een soort quiz waarbij je gekleurde bladen in de lucht kon steken, en deze stonden dan ook voor een antwoord. Enkele dagen later kwam een politieagent uit Herentals langs in de school om vragen te beantwoorden die de leerlingen hadden gesteld. Het is echt wel nodig dat de school de leerlingen heeft doen inzien wat de gevaren zijn en dergelijke. Hopelijk was dit voor hen de moeite en alvast een wijze les voor in de toekomst. Maar zouden ze er ook werkelijk afblijven?
De film “Afblijven” Afblijven! Geen XTC, weed of wat dan ook! Het is gevaarlijk. Dit was duidelijk de boodschap van de film “Afblijven!” die de derdejaars van onze school op 29 januari gingen bekijken. Een trieste film over drugs en vriendschap, hoewel er soms gelachen werd, ook met de grappige ondertiteling. De film was een voorbereiding op het project van de volgende dag:“Maat in de shit”. Hoewel velen het onnozel vonden is de boodschap toch doorgedrongen, en zal men (hopelijk) minder snel/ niet verleid worden tot druggebruik. Van uw reporter, Lander Wuyts – 3WE
De laatste “normale” KOMIAK beurs
KOMIAK
“Derde schandaal! Na het aftreden van de koningin der Nederlanden en de KOMIAK, u weet wel, het goede doel waar u vrij- Verkoop dag braafjes uw kleingeld aan geeft, organiseer- paus. Nu wordt Belgische de voor de laatste keer een echte KOMIAK-beurs. Ook viel er te shoppen op de beurs. Er werDeze beurs zullen we herinneren als een plek den speelgoed, boeken en films verkochtbierproefwedstrijd tegen zeer democratische prijzen. De op-gewonnen door een brengsten gaan integraal naar KOMIAK. Limburgse Nederlandse!” Op 23 maart werd voor de komiakbeurs voor de laatste keer georganiseerd volgens de oude In de namidag werd er ook een tafeltennisformule. toernooi georganiseerd.
Eten en drank KOMIAK had ook een aanbod voor de boergondiers onder ons. De traditionele hotdogs en pannenkoeken stonden op het menu. De liefhebbers van bier konden proeven van speciale bieren en ook hun smaak testen in de van plezier, hard werk en veel geld voor een goed bierproefquiz. doel. We zullen haar missen... maar toch ook niet. Volgend jaar zal deze beurs er weer terug zijn, maar dan in een nieuwe formule.
Patrick Eyskens - deelnemer oud-leerlingen te bekijken, zodat de bezoekers wisten naar welk goed doel hun geld zou gaan. De beurs was ook dit jaar een succes waar we een 32-jaride traditie mee afsluiten. KOMIAK-beurs, we’ll miss you!!!
Wandeling Wat geen succes had door het slechte weer, waren de wandelingen. Toch waagden een paar echte wandelaars zich aan een wandeltochtje. Spelen Niets typischer aan een beurs voor KOMIAK dan traditionele volksspelen. Met “vogelpik, buske-smijt, rad van fortuin en x-boxen op groot scherm” konden de bezoekers zich amuseren. Ook konden ze een gokje wagen bij de tombola.
Overige Ook konden de groendienst en de leerlingenraad het niet laten om promotie te maken en hun producten te verkopen voor het goede doel. Ook was het mogelijk om de projecten van de
En Toch 9
Oudleerlingen Article with Banner
Herexamen‑kroegentocht: oud-leerlingen worden vrienden van de poëzie Op 2 maart organiseerde de oud-leerlingenbond de zeer geslaagde negende editie van ‘Herexamen’.Niet minder dan 28 behoorlijk grote groepen (210 oud-leerlingen!!!) trokken van café naar café om daar een test af te leggen voor telkens een ander vak. Voor Nederlands was er ook een praktische proef, nl. het vervaardigen van een gedicht met een opgelegde startregel en enkele bijkomende vereisten. Hieronder twee geslaagde voorbeelden:
Ik had nooit een herexaam verwacht Alweer Nederlands, wie had dat gedacht Na les van van de Pol en Van der Veken Waren wij nochtans in de Nederlandse taal absoluut geen leken We vonden de lessen misschien niet altijd even plezant Maar nu vinden de vrouwtjes onze eloquentie wel charmant Zulke vaardigheden leer je natuurlijk niet op één, twee drie Dus bij deze mijne heren, dank u wel, merci! De groep ‘Geen schijn van Kans’
Ik had nooit een herexaam verwacht Tot onzen Bor de boodschap bracht Ik heb ons ingeschreven voor de kroegentocht! Een avond gevuld met taal, wetenschap en geestrijk vocht We missen met plezier de voetbal Want de overwinning ruiken we al Wij kennen de truken, wij hebben de streken We kopen ze om, de van de Pol en de Van der Veken! De groep ‘Brugio’
Jos van de Pol 10 En Toch
“ “
Gedichtendag
Gedichtendag 2013 – The British are coming… Gevraagd naar hun favoriete lijnen uit muziekteksten (‘muziek’ was het thema dit jaar) verkozen de leerlingen van 5 en 6 TSO + enkele klassen 5 ASO voor 93 % Engelse verzen. Het is niet aan mij dat ook maar ergens spijtig te vinden, want muziek en liefde zijn zeker niet taal- of grensgebonden. Eens door elkaar geweven leken de woorden uitermate geschikt voor 14 februari. Enjoy!
“ “ “
Jos van de Pol My dear Lots of times I’m so insecure and question myself, ”Can I trust my own heart, or am I just part of some big plan?” Sometimes I feel like I’m bleeding, but at least then I’m sure to be alive. I hope you don’t consider me to be a monster, I’m only a man, living and crying under my skin. Hence this letter: Let’s leave no words unspoken. I know what I did and what I have to do. Pieces of memories fall to the ground but I won’t let you go cause it’s true, I’m nothing without you. And if you listen very hard to what’s written with my heart, the truth will come to you at last. If you think I’m always fine it just ain’t true. I really need you in my life, no matter what I have to do, I’ll always be there for you. But what are words? What are they if you don’t really mean them while spoken? What are words if they’re only for good times? Cause sometimes life’s a piece of shit (please pardon my language) when you look at it. You’ll see it’s all a show in which we play our part as teenage clowns in a teenage circus. I don’t want to hold you under my thumb, I’ll always let you breathe. Let this be a lesson learnt. I want to share my life with you in this sweet surrender. I don’t want you to be my angel, just be the one I love. Please give these lines a thought and make me live! 6 TSO
” ”
My dear Let our love always be special. Let’s be heroes just for one day. Too often I’ve felt deserted, when the friends I thought I had suddenly weren’t around when I fell heavy to the ground. Nobody said it would be easy, but I need to believe in love right now. Let’s forever trust in who we are and nothing else matters. Therefore I wanted to write a classic letter to show you the inside of my heart, cause every time I tried to tell you the words just came out wrong, so I had to say I love you in a song. I know I’m not going to live forever and I just want to live when I’m alive. Although I’m young, I’m sure about one thing, ”We have to take it now.” You know what experts are telling you? Be patient, take it slow, you are far too young, there’s a lot you have to go through. But experts are fools and there is one little thing I need to get off my chest: I don’t ever want to lose that loving feeling and I want my tenderness to be true. By doing so I will never have to say:” Only miss the sun when it starts to snow, only know your love, when you let her go.” For you are the love of my life and even if you wanted to build a wall so high, that no one could ever climb, I would be the one to say, ” At least, I’ve tried.” 5 TSO
My dear There was no other way. I had to leave. But remember this. Once my hands were strong, but my knees far too weak to stand in your arms without falling to your feet. Your beauty is beyond compare with flaming locks of auburn hair. All this time I tried to figure out what it takes to live on your cloud. But there’s no time to complicate cause our time is short. If only I could have been your superman. But I can only write you this letter while my body shakes and still yearns for your kiss. I want you to listen to my thoughts in every line. I was praying that you and I might end up together but one of these days your heart will stop and play its final beat. One of these days the clocks will stop and time won’t mean a thing. And when I’m gone, just carry on. Don’t mourn but rejoice every time you think of my voice. Cause they’ll never find a cure for love. I once thought your hand fits in mine, like it was just made for me. And although you can’t see me, I want you to take my hand one last time. We’ll meet again, surely, because life is made of circles without a beginning, without an end. I’ll walk this lonely road, the only one that I’ve ever known. Just one more good advice. My love, don’t bury your thoughts, put your vision to reality. Oh, just wake up and live! 5 LAMT-LAWE-LAWI-MTWE-WEWI
En Toch 11
Kort nieuws Article with Banner
De Vliegende Startersbrigade Mevrouw Reekmans en meneer Van de Schoor namen het initiatief om Magda Calleeuw van de Vliegende Startersbrigade (VOKA) uit te nodigen op onze school. Zij kwam langs bij de leerlingen van 5BI en 5HA en gaf hen uitleg en praktische tips over het opstarten van een eigen zaak. Meer info: http://www.vliegendestartersbrigade.be/
Leerlingen in finale Generation euro Het team Simon&Co uit 6 economie-wiskunde heeft zich geplaatst voor de finale van de Generation euro award. De jury was positief verrast door het hoge niveau van hun tekst. In de finaleronde wordt nu van hen verwacht dat zij een mondelinge en visuele presentatie brengen waarin zij de monetaire en economische analyse weergeven bij een rentebeslissing. Dit alles zal op 28 maart moeten worden voorgesteld voor een jury van de Nationale Bank. Het team dat deze wedstrijd wint, zal uitgenodigd worden op een 2-daagse reis naar de Europese Centrale Bank in Frankfurt, inclusief ontmoeting met de president. We wensen hen alvast veel succes vanuit de school! Patrick Heremans
Canadezen op bezoek in Cohe! Op maandag 18 februari kwamen twee Canadezen op bezoek bij de leerlingen van het tweede jaar. Kevin Undershute en Bryan Main, twee hockeyspelers van de Herentalse Hockey Club die al een half jaar tegenover de school verblijven, kwamen vragen van de leerlingen beantwoorden over Canada, de sport hockey, over ons eten en over hun mening van BelgiÍ en haar inwoners. De leerlingen luisterden natuurlijk aandachtig naar wat Bryan en Kevin te vertellen hadden. Dit was uiteraard ook een perfecte oefening voor hen om hun Engelse vraagstelling te trainen. Bryan en Kevin vonden het zeer tof om te doen en zo was het een leuke les voor beide partijen. Vincent Verstrepen – 3EC4
12 En Toch
Wist je..
Wist je... (deel 1)
… dat er sinds kort opnieuw ‘echte’ priesters lesgeven in het college?
… dat meneer Vanreusel het uitmmmmuntend tof vond in Londen?
… dat het een fabeltje is dat de leraars van de Keulenreis elkaar niet kunnen rieken of zien?
… dat mevrouw Pittomvils haar jas en haar tas niet overal even goed bij zich houdt als in Parijs?
… dat meneer Meeus al groot is, maar dat de Eiffeltoren nog véél groter is?
En Toch 13
Article with Banner Schakelnieuws
1613-2013 – Vier eeuwen College Herentals 2. Het college onder het Koninkrijk der Nederlanden Na de sluiting van het klooster en het college van de augustijnen in 1796 was er in Herentals geen middelbaar onderwijs meer. De hogere overheid was ook niet geneigd de oprichting van een nieuwe school te steunen aangezien de gemeente er onvoldoende in wilde of kon investeren. De Franse onderwijsorganisatie was overigens geen groot succes. Er bestonden grootse plannen genoeg maar in de praktijk kwamen alleen in enkele belangrijke of middelgrote steden goed ingerichte ‘écoles centrales’ van de grond. Daarnaast bestonden wel her en der niet erkende scholen, die wel succes hadden en getolereerd werden. In de Zuiderkempen waren dat vooral Geel; Mol en Meerhout, maar ook in gewone dorpen bestonden er gedurende korte of langere tijd Latijnse schooltjes, die stonden of vielen met de inzet van één man. Zo gingen meerdere jongens van Herentals naar Hulshout ‘of all places’, waar Lodewijk van Oostenryck, die nog in Herentals gedoceerd had, succes had met zijn onderwijs. Na de val van Napoleon werden de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden weer verenigd onder Willem I. Ook het Nederlandse bewind had verbeteringen van het schoolwezen op het oog en zou op termijn vooral in het lager onderwijs successen boeken. In het middelbaar onderwijs ging alles moeizamer en niet zonder conflicten. Het geval van Herentals bewijst het. In oktober 1820 hadden enkele burgers reeds een initiatief genomen met een leraar naar Herentals te halen. In november van dat jaar nam de stad het roer over. De school startte ongeveer op dezelfde voet als onder het ancien régime. Het onderwijzend personeel bestond voorlopig uit één man, Petrus de Kepper, die zijn humaniora bij Van Oostenryck had gedaan en daarna één jaar als onderwijzer in zijn geboortedorp Olen had gestaan. Hij zou zich ontpoppen tot een self made intellectueel. Vanaf 1821 kreeg hij als collega een seminarist, die later zijn priesteropleiding zou voortzetten. Vanaf 1824 waren ze met drie. Dit illustreert hoe de situatie na meer dan 20 jaar Frans bestuur veranderd was. De rekrutering van nieuwe priesters was al die tijd moeilijk geweest en door de sluiting van de universiteit van Leuven was van daar ook geen aanvoer te verwachten. Dus moest men het stellen met leraren van omstreeks 20 jaar oud zonder veel opleiding. Toch bloeide de school. Gestart met 32 leerlingen, telde ze er in 1825 reeds 76, wat zeker meer was dan het gemiddelde in de 18de eeuw. Die dienden zo goed en zo kwaad als het ging plaats te vinden in enkele lokalen van het eeuwenoude H. Geesthuis tegen de hoek van de Markt en het Hofkwartier, waar ook in de 18de eeuw de Latijnse school meer dan eens haar onderkomen had gevonden. De opvatting van de leerstof leek sterk op die van voor de Franse tijd en het tuchtreglement
14 En Toch
hield ook het hek aan de oude stijl. Het schepencollege keurde op 25 september 1821 een reglement goed, dat allicht door de leerkrachten was opgesteld. Het was vooral een waslijst van verboden en straffen, soms heel gedetailleerd, zoals de vermelding dat het verboden was langer dan nodig ‘in ’t kackhuys’ te blijven. Naast schrijfstraffen, zoals het overschrijven van de boetepsalm Miserere, bestonden net als vroeger het signum morum (voor allerlei ongepaste dingen); het signum van de studie (voor wie niet thuis aan het studeren was op de vastgestelde uren) en het signum linguae (voor wie geen Latijn sprak). Vanaf 1824 zouden ook vormen van blijfstraf (op school) of huisarrest (buiten de schooluren) vermeld worden. De overheid, die ondertussen drie universiteiten had opgericht in Leuven, Gent en Luik, wilde het middelbaar onderwijs op een moderne leest schoeien met meer aandacht voor de moedertaal, eventueel andere moderne talen, aardrijkskunde, geschiedenis, wiskunde en natuurwetenschappen. Daarvoor waren docenten met universitair diploma vereist. In 1823 waren reeds een aantal kleine ‘Latijnse’ dorpsscholen gesloten. In 1825 gingen de colleges van Herentals, Mol en Meerhout dicht omdat ze niet aan de voorwaarden voldeden. Het zou een jaar duren eer het college van Herentals weer openging, met twee leraren. Petrus Heiderscheid, een Luxemburger, en Cornelius Verdeyen waren pas afgestudeerden van de Leuvense universiteit. Van 1826 tot 1830 zouden ze het onderwijs verzorgen. Vanaf 1827 kwam daar nog een ‘onderwijzer der Nederlandsche taal’ bij, Jan Roekens uit Haarlem, afgestudeerd aan de rijkskweekschool (normaalschool) te Lier. Hij zou versterkt Nederlands onderwijs geven in de lagere humanioraklassen en in de gemeenteschool. Frans stond niet op het programma. Het aantal leerlingen was echter gering en schommelde tussen 20 en 32, van wie zowat de helft van buiten de stad. De beroemdste oud-leerling van toen was Charles Auguste Fraikin, de latere beeldhouwer, die in 1828-1829 de laagste Latijnse klas moet hebben gevolgd. Reden van het geringe succes was niet de ontoereikendheid van de leraren. Die stonden goed aangeschreven en zouden na 1830 elders nog een mooie carrière uitbouwen. De grote handicap was de argwaan van de conservatieve bevolking tegen de lekenleraren. De meeste jongens leerden Latijn om priester te kunnen worden. Dit nieuwerwetse, ‘protestantse’ onderwijs met nogal wat Hollandse schoolboeken boezemde dan ook weinig vertrouwen in.
Schakelnieuws De opstand van 1830 veegde alles weg. De leraren gingen elders heen, het college begon weer van voor af aan. Van de Nederlandse periode resten ons maar heel weinig tastbare herinneringen. Behalve een paar schoolboeken in de collegebibliotheek, die mogelijk toen gebruikt werden, zijn enkele zilveren medailles met lint bewaard gebleven. Ze waren bedoeld om bij de prijsuitdeling als prijs uitgereikt te worden. De bewaarde exemplaren bleven later nog in gebruik samen met nieuwe metalen medailles, die de primus van de maandelijkse prijskamp van elke klas opgespeld kreeg, maar wel daarna moest teruggeven.
Twee dragen als opschrift: r°:Col(legium) Herendaliense 1829 v° respectievelijk: Clas(sis) 5 Praem(ium) II Ling(uae) Lat(inae) De twee andere
r°:Gym(nasium) Herendal(iense)1830 v° respectievelijk: Class(is) IV Praem(ium) Mathes(is) De tweede medaille van elke reeks is wat kleiner dan de eerste. 3. Van gemeentelijk naar gepatroneerd bisschoppelijk college 18301834-1853-1958 De eerste jaren na 1830 waren niet gunstig voor het onderwijs. Onder het mom van de herwonnen vrijheid van onderwijs werd wel eens het kind met het badwater weggegooid. Nu kon iedere beunhaas weer les gaan geven. Sommige gemeenten reduceerden hun ‘nutteloze’ onderwijsuitgaven en de ‘overbodige’ Lierse normaalschool ging voor jaren dicht. In het lager onderwijs zou de organieke wet van 1842 orde op zaken stel-
len. In het middelbaar onderwijs moest men daarvoor wachten tot 1850, maar dat betekende niet dat het middelbaar onderwijs verwaarloosd werd. De jaren na 1830 leidden tot een ware machtsgreep van de katholieke kerk. Onder het ancien régime was uiteraard heel het onderwijs ‘katholiek’, maar de macht van de bisschop was in die materie beperkt. De colleges en Latijnse scholen waren meestal een stedelijke of gemeentelijke aangelegenheid. De burgerlijke overheid benoemde de leraren, meestal priesters, of maakte een akkoord met een kloosterorde. Na de Franse en Nederlandse intermezzo’s bouwden verscheidene kloosterorden en congregaties ongestoord een eigen scholennet uit, maar ook de diocesane overheid ging zich nu heel actief met het schoolbeleid inlaten en wist haar visie en haar kandidaat-leraren op te dringen aan de burgerlijke instanties. Wie daartegen inging, kreeg het odium van een niet al te katholiek onderwijs. Aangezien de meeste ouders, vooral in kleinere steden en op het platteland, hun zonen op de Latijnse school voor het priesterschap bestemden, was een ‘liberale’ reputatie voor de school dodelijk. Zo kon de aartsbisschop van Mechelen rond 1846 schrijven dat praktisch alle gemeentelijke colleges in zijn uitgestrekte aartsbisdom helemaal onder zijn controle stonden. Alleen de athenea van Brussel en in zekere mate Antwerpen vielen daar buiten. Van die evolutie zou Herentals een mooie illustratie leveren. Toen de nieuwe machthebbers het gehaald hadden, werd het stedelijk college in januari 1831 weer geopend met priester-leraren, benoemd door de stad. De school had meer succes dan de vorige jaren, maar haalde toch niet de getallen van 1820-1825: 30 in 1830-1831, 50 in 1833-1834. Dat had mogelijk wel wat te maken met de inzet en de onderlinge verstandhouding van de ‘rectors’, zoals men de leraren destijds noemde. Josephus Bols, de leraar van de hoogste klassen, deed zich voor als directeur, hoewel hij dat officieel niet was. Hij was redelijk onderlegd, maar nonchalant en nogal veel afwezig, wat de tongen deed loskomen. De twee andere leerkrachten bleven eerder op de vlakte en stonden niet hoog gequoteerd. Toen het studiepeil onrustwekkend laag bleef, waarschuwde aartsbisschop Sterckx het stadsbestuur dat het zo niet verder kon. Ten einde raad deed de stad een beroep op de aartsbisschop. Ze vroeg hem orde op zaken te stellen en de mensen te benoemen die hij nodig vond. In feite droeg het stadsbestuur hiermee zijn pedagogische en bestuurlijke bevoegdheid aan het bisdom over. Daarop benoemde de aartsbisschop voor het eerst zelf een nieuwe leraar, de Waal Eduardus Querrez. Dat bracht echter geen oplossing. Querrez bestookte het aartsbisdom met brieven vol jammerklachten over een college waarin de enen onbekwaam waren en de would-be directeur zich onverantwoordelijk gedroeg, terwijl hijzelf, Querrez, helemaal alleen het wetenschappelijk niveau van de instelling moest schragen. Hij tekende ijverig onderwijsplannen uit en was blijkbaar graag bereid die als directeur verder te realiseren. Toen het probleem van de onderlinge verhoudingen onoplosbaar bleek, wendde de stad zich in 1836 een tweede maal tot de aartsbisschop, die in 1837 een leraar-direc-
En Toch 15
Schakelnieuws Article with Banner teur zond, Josephus Verborgstadt. Die zou het nog even moeilijk krijgen toen hij de tucht wilde aanscherpen door de leerlingen te verbieden na de schooluren naar de repetities van de harmonie te gaan. Daarmee raakte hij een gevoelige snaar. De parochiale clerus was net bezig met een offensief tegen alle wereldse vermaken en daarover waren de reacties van de burgerij nogal ‘gemengd’. Raadslid Van Schoubroeck; die de liberaliserende richting vertegenwoordigde, liet het nieuwe reglement punt per punt door de gemeenteraad bespreken. Uiteindelijk haalde de zeer katholieke burgemeester Le Paige het. Een brief van aartsbisschop Sterckx, waarin werd gesteld dat indien het voorgestelde reglement niet werd goedgekeurd, de directeur er wellicht genoeg van zou krijgen en dat hij, de aartsbisschop, dan zijn priesters uit het college weg zou moeten halen, gaf de doorslag. Van Schoubroeck speelde nog even met het idee om zijn aangetrouwde neef Heiderscheid terug naar het college te halen of in Herentals met een (niet-Latijnse) middelbare school te beginnen, maar daar kwam niets van in huis. Herentals was duidelijk niet rijp voor laïcisering. Een belangrijke evolutie in die jaren was de verfransing. De komst van een Waalse leraar, die er bovendien over klaagde dat sommigen van zijn collega’s te weinig Frans kenden, is veelzeggend. In 1837 waren de verplichte omgangstalen reeds Latijn én Frans, enige decennia later zou het nog enkel Frans zijn. Tot 1866 was de jaarlijkse palmares in het Latijn, met uitzondering van het feestprogramma, dat in het Frans werd afgedrukt. Latijn ging zich grotendeels beperken tot het vak en bleef uiteraard ook de taal van de liturgie. Bijna al de rest werd weldra in het Frans onderwezen.
trapgevel op de hoek van het Hofkwartier. De gemeentelijke jongensschool zat toen beneden. Vanaf Pasen 1884 beschikte het college ook over de benedenruimte, waar een studiezaal werd ingericht. In 1889 verhuisde de school naar de Futselandstraat (de huidige Collegestraat).
Oude prentbriefkaart. 2. In 1900 werd het Vleeshuis door provinciaal architect P.J. Taeymans verbouwd tot tekenschool. Het kreeg een neorenaissancegevel .Dit complex brandde volledig uit in 1971. Het college was er echter al weg sinds 1889.
In 1850 kwam er een organieke wet op het middelbaar onderwijs. Die voorzag in de mogelijkheid dat een gemeente haar school aan het vrij onderwijs zou overdragen, maar ze wel blijven subsidiëren, ‘patroneren’. Dat gebeurde in Herentals (en o.a. ook in Geel en andere kleinere provinciesteden). Door het koninklijk besluit van 26 augustus 1853 werd het stedelijk college van Herentals officieel het ‘gepatroneerd college’ van Herentals, voorzien van een jaarlijkse gemeentelijke subsidie. Dit regime zou bestaan tot 1958, toen door het schoolpact de subsidiërende rol in het vrij middelbaar onderwijs werd overgenomen door het rijk. Oude prentkaart, na 1904. Hoe dan ook, na 1837 ging het college van Herentals een bloeitijd tegemoet. Vanaf 1842 beschikte de school over de lokalen op de bovenverdieping van het gerenoveerde Vleeshuis op de hoek van de Markt en het Hofkwartier (waar nu het ‘bushokje’ staat). Vanaf 1853 was het een bisschoppelijke instelling met subsidie van de stad en beschikkend over stadsgebouwen. In 1889 verhuisde de school naar eigen gebouwen op de huidige vestigingsplaats. Nog een hele eeuw zouden bloei en expansie voortduren. Over dat alles verneemt u meer in volgend nummer. Jan Cools Illustratie: 1. De noordzijde van de Grote Markt vlak voor 1900. Het college huisde eerst enkel in het H. Geesthuis, het gebouw helemaal in de hoek, waarvan men een open venster ziet. Vanaf de winter van 1841-1842 kwam daar de bovenverdieping van het Vleeshuis bij, het grote witte gebouw met
16 En Toch
3. De oudste bewaarde palmares, uit 1850, nog in het Latijn, maar met feestprogramma in het Frans, evenwel met een ‘dialogue flamand’. Vanaf 1867 maakte het Latijn plaats voor het Frans.
Schakelnieuws
Brieven van een oud-leerling, gesneuveld aan de IJzer. August Verellen, leerling van de retorica 1914, oorlogsvrijwilliger (zeventiende aflevering) Op 28 juni 1915 ging er weer een brief van het front naar de Herentalse heimat. Deze keer had August Verellen maar weinig nieuws, ‘Im Westen nichts neues’, zouden we met E.M. Remarque kunnen zeggen. Hij kon enkel melden dat hij dankzij moeders insectenwerend product definitief van de ‘beestjes’ af was geraakt. Opmerkelijk was wel dat er een groot aantal Herentalse soldaten was aangekomen, zowat 25 in het 8ste en het 13de linie, blijkbaar veel jonge rekruten, aangezien hij er een aantal nog van de gemeenteschool kende. Ook Fons Cools was hem onverwacht komen opzoeken. Die was als retoricaleerling in januari 1915 de Nederlandse grens overgestoken om zich als vrijwilliger bij het leger te melden.
Illustratie 1 En August Verellen gaat verder:
Nu hij weinig te melden had, kon hij des te meer ingaan op het nieuws dat hij in diverse brieven van het thuisfront had ontvangen. Die brieven ‘Nu: ik heb verschillende brieven van de studenten van Hezijn echter niet bewaard gebleven, zodat het moeilijk is om alle allusies renthals gehad en gelezen waarin naast vele drukfouten (= te begrijpen. We proberen het toch maar eens. spelfouten) zoowat goed gemeende misschien maar misplaatste aanteekeningen zijn. Mr. Jos Oerlemans spreekt ‘Het schijnt dat de Bovenrij zoowat D gezind is, zoowel als den… (on- van plicht als hij de jonge studenten gaat overdragen als ze leesbaar). En Trees van ’t Pompke zegt dat ze er hier fel over spreken spelen in de studie: zijn plicht is niet dat maar zijn plichtsen dat de soldaten van Herenthals voorzoover ze nog thuis zullen ko- besef moest hem naar den Yzer sturen en de complimenmen, zonder uitzondering het hunne zullen bijdragen om hun kazak- ten van mij met de woorden dat het juist de speelvogels draaierij een welverdiende straf toe te dienen.’ zijn die de beste soldaten worden; daar zit geen kwaad in.’ Wie die ‘Duitsgezinden’ van de Bovenrij waren, weet ik helaas niet. Ook hun motivatie blijft dus in het ongewisse. Waren het mensen die gewoon goed met de bezetter wilden staan of waren het ‘activisten’? Voor activisme, of het ageren voor de verwezenlijking van Vlaamse eisen onder de bezetting, is het midden 1915 vermoedelijk nog wat vroeg. Het klimaat was echter wel zo dat een beetje Vlaamsgezindheid al snel als Duitsgezindheid werd uitgelegd. Maar ‘Trees van ’t Pompke’ kennen we wel. Die hield in de Zandstraat (bakkerij Ceuleers) een kosthuis voor de collegeleerlingen van verder, dat tot een eind in de jaren ’30 stand zou houden. Het ‘pompke’ was de publieke waterpomp die voor haar deur op straat stond.
August en Jos zaten duidelijk op een verschillende golflengte. Jos Oerlemans beëindigde zijn retorica in de zomer van 1915 en ging vervolgens naar het seminarie. (1) Dat laatste wist August vermoedelijk nog niet. Jos behoorde vervolgens tot de leiders van de Sint-Jan Berchmansverlofkring, een onderafdeling van de studentenbond Heidebrand, bedoeld om de jongere scholieren tijdens de vakantie passende bezigheid te bezorgen. Zo kan men begrijpen dat de retoricastudent zich reeds wat opvoeder voelde en in feite een beetje surveillant begon te spelen. August was avontuurlijker en sympathiseerde duidelijk meer met de deugnieten en de durvers dan met de brave Hendriken. August alludeerde verder nog op de aanstaande bevalling van Bertha, de vrouw van oom Karel. Hij vroeg naar nieuws en hoopte dat het ‘nen Albert’ zou worden, uiteraard ter ere van de in die dagen zo vereerde koning Albert. Verder liet hij iedereen de groeten doen, in het bijzonder ook weer zijn oud-leraar mr. Dom. In een nawoord had hij het nog over Jan, de zoon van zijn
Illustratie 2
En Toch 17
Schakelnieuws Article with Banner kozijn Jef. Die was nu ook bij het 13de linie. ‘Ik heb hem zoo goed mogelijk voortgeholpen. Hij was wat vervreemd op ’t front maar dat zal wel beteren. Het is kurieus dat studenten zich aan alles veel gauwer gewennen als anderen.’ Of dat zomaar te veralgemenen is; laat ik in het midden, maar misschien is er wel een verklaring. De studenten in kwestie waren vooral vrijwilligers, uit idealisme en waarschijnlijk ook wel uit zucht naar avontuur of onnadenkendheid. De gewone dienstplichtigen werden uit hun vertrouwde milieu weggerukt, waren dikwijls thuis kostwinner en gingen nu een onzekere, bangelijke toekomst tegemoet. En hoe moest het verder met vrouw en kinderen thuis of in een vluchtelingenkamp? Redenen genoeg om zich zorgen te maken! 1. Jozef Oerlemans, ° Herentals 17 maart 1896, retorica 1915, tot priester gewijd 2 januari 1921, leraar aan het klein seminarie in Hoogstraten en onderpastoor op verschillende plaatsen, + Sleidinge 5 december 1955.
Illustraties: 1. August Verellen heeft veel gewerkt in de loopgraven bij Nieuwpoort om telefoonlijnen aan te leggen. Hier zien we in de duinen bij Nieuwpoort een Belgische mitrailleureenheid. Bemerk uiterst links tussen het duingras een soldaat bij het draagstel op rubberbanden en de twee trekhonden. De trekhond was destijds een Belgische eigenaardigheid, die de verwondering van de buitenlanders wekte. Kaart verzonden uit De Panne op 13 september 1915. 2. August Verellen bewonderde sterk de Britse militairen. Het dient gezegd dat zij een stuk beter en moderner uitgerust waren dan de Belgen, kortom, meer allure hadden. Hier een gemotoriseerde transporteenheid, vermoedelijk ergens in Noord-Frankrijk, met stofbril en lange regenjas. Kaart verzonden op 9 juni 1915.
Jan Cools
Oud-leraar Felix Cuypers overleden Op 30 januari overleed in het ziekenhuis te Herentals oud-muziekleraar Felix Cuypers. Hij groeide op in Averbode, waar hij geboren was op 3 augustus 1939. Na algemeen middelbaar in het college te Diest studeerde hij af als laureaat aan het Lemmensinstituut te Mechelen. Op 1 september 1961 kwam hij in dienst als muziekleraar aan ons Sint-Jozefscollege. Na een jaar legerdienst in 1962-1963 bleef hij ononderbroken tot 1983 de muzieklessen verzorgen in het college en na de oprichting in 1968 ook in het VTH. Hij gaf ook enige tijd les aan het college van Mol en vooral aan de normaalschool van het kardinaal Van Roeyinstituut te Vorselaar. Toen in 1983 door nieuwe regelgeving overuren in cumul dienden te verdwijnen, bleef zijn opdracht in Vorselaar behouden en moest hij node afscheid nemen van het college. Felix was een zeer gedreven muziekleraar, die echt opging in zijn vak. Hij had overigens eveneens veel belangstelling voor andere takken van kunst en cultuur, verzamelde in zijn huis ook tal van volkskundige voorwerpen. Als mens ging hij zeker niet onopgemerkt voorbij. Hij was een hartelijke man met een exuberante, enthousiaste natuur, maar was tegelijkertijd zeer gevoelig en kwetsbaar. Het woord van Goethe, ‘Himmelhoch jauchzend, bis zum Tode betrübt’, was beslist op hem toepasselijk. J.C.
18 En Toch
Wist je...
Wist je... (deel 2) … dat 4HA en 4EC in Londen voor één meter metrotickets nodig hadden?
… dat Chrysostomos weer een schot in de roos was?
… en dat de zesdejaars de poppen aan het dansen wilden brengen die dag?
… dat sommige leerlingen daarover alleen maar kunnen zeggen dat hun naam haas is?
En Toch 19
Wel enArticle Wee with Banner
Wel en Wee Geboren Nore, petekindje van Chelsey Rymen (6HA) (14-03-13) Victoria, dochtertje van Yaël Versweyvelt (CLB) en Thomas Nÿs (6MTWI96) (24-01-13)
Overleden Greta Horemans, moeder van Paul (oud-leraar lagere school), André (3MOD69), Karel (6LWI73), Koen (3MOD76), Ivo (3MOD78) en Rob Thijs (1MOD81), grootmoeder van Fillip Knight (2MOD90), Willem (6IN03), Hendrik (6BI04) en Esther Thijs (6LAWI) (23-12-12) Els Mertens, dochter van Anita Engels (secretariaat) en zus van Tinne Mertens (6MTWI) (24-12-12) Gust Van Olmen, grootvader van Lies Vervoort (3WEb) (03-01-13) Jos Wouters, grootvader van Robin Wouters (5IN) (09-01-13) Stéphane De Beer, oom van Willem (6HA12) en Alexander van der Vennet (5HA) (25-01-13) Jan Balemans, grootvader van Glenn Gios (5IN) (03-02-13) Germaine Dieltjens, moeder van Patrick Valckx (6EC80), schoonmoeder van Bene Janssens (6WA78) en grootmoeder van Jules Janssens (6WEWI) (19-02-13) Free Put, grootvader van Yentl Wynants (6WEWI) (28-02-13) Joseph Wijns, oom van Valerie Verstrepen (6LWE) (12-03-13) Denis Bellens, grootvader van Marc Verreydt (6HAb82) en overgrootvader van Niels Verreydt (4HA) (18-03-13) Jeanne Smeyers, schoonmoeder van Geert Van Rompaey (3HA84), grootmoeder van Elise (4EC4) en Cédric Van Rompaey (2MWa) (18-03-13) Overleden oud-leerlingen Marcel Gabriels (6GRLA47) (07-01-13) Overleden personeelsleden Jeanne Celis (gepensioneerde onderhoudspersoneel) (29-12-12) 100-jarige Jozef Van Dingenen, overgrootvader van Chelsey Rymen (6HA) (16-03-1913 - 16-03-2013)
20 En Toch
Leerlingenraad
Brusselse pret Op 28 januari trokken Stijn, Maarten, Melissa en ik (Maité) naar Brussel voor de Vlaamse scholierenkoepel 2013. Daar aangekomen werden we heel goed ontvangen in een grote zaal met comfortabele stoelen. Na de intro werden we in 2 groepen verdeeld. Melissa en ik kregen eerst de korte workshops waar we onder andere leerden welke rechten we op school hadden door de VSK-quiz en we hebben ons goed geamuseerd bij de VSK-challenge. We hadden nooit gedacht dat we met een Melocake op onze neus door een overheidsgebouw in Brussel zouden rondlopen. Na de middag hadden we dan een langere workshop over tijdverdeling. Daar moesten we onszelf kort voorstellen, een soort van Flair-quiz doen, een avond studeren inplannen met veel onverwachte wendingen en overleggen wat er allemaal in de andere scholen gebeurde. Door de laatste opdracht wisten we hoe goed we het op onze school eigenlijk hadden en hoeveel we mogen in vergelijking met andere scholen. Deze dag zal ik nooit meer vergeten: het was een dag vol plezier en ik heb zelfs een paar nieuwe vrienden gemaakt die aan de andere kant van België wonen. Hopelijk mag ik het nog eens meemaken!!!!!! Maité Adams - 3Web
Love is in the air (again) Op maandag 18 februari werd er traditiegetrouw weer Valentijn gevierd op het college. Net zoals vorig jaar konden de leerlingen weer roosjes kopen en die versturen naar vrienden, vriendinnen… om hen eens in de bloemetjes te zetten. Ook mevrouw Van Den Bosch werd door de leerlingen van de leerlingenraad letterlijk in de bloemetjes gezet. We hebben haar bedankt voor alles wat ze op onze school en in de leerlingenraad doet. Dit deden we met een boeket van een 20-tal rozen en een filmpje. Magalie Verstrepen - 3La5
En Toch 21
100 dagen Article with Banner
100 dagen in beeld
22 En Toch
Kort nieuws
Gastspreker in 6HA en BI Dhr. Patrick Van Acker (CEO van BP) focuste samen met de leerlingen van 6 Handel en BI op 12 maart op het thema ” Duurzaam ondernemen bij BP “. Dit gebeurde in het kader van het Vlajo-project ‘ondernemer voor de klas’. Een actueel economisch-maatschappelijk thema dat de leerlingen zeker kon boeien. Voor herhaling vatbaar! Marc Van de Schoor
Uitgekookt staat netjes: cake in 30 seconden Wegens het koude winterweer in het begin van de lente ga ik nog maar eens de keuken in. Voor een heerlijk zomers drankje is het geen weer en voor een uitgebreid menu heb ik geen tijd. Daarom schrijf ik dit keer over iets simpels wat niemand kent. Wie houdt er nu niet van cake en chocolade? Ik zie je al denken: yes, chocoladecake-recept! Mis!! Ik zei al dat ik geen tijd had. En daarom maak ik een recept voor mensen zonder tijd! Een 30-seconden-chocoladecake! Deze cake hoort misschien niet thuis in een 4-sterrenrestaurant, maar hij is wel lekker. Wat heb je nodig? -25 gram chocolade -1 ei -1,5 eetlepel suiker -1 eetlepel bloem (gewone bloem, geen zelfrijzende) -microgolfoven en microgolfbestendige glazen kom of tas Pak de glazen kom of tas en doe hier de chocolade in. Laat deze smelten in de microgolf. Als deze gesmolten is, doe er dan het eigeel, de suiker en de bloem bij. Klop het eiwit op (maar niet te stevig) en voeg dit bij het mengsel. Roer nu goed tot je een soort deeg hebt. Zet dit in de microgolf. De baktijd kan variëren van de kracht: bij een sterke kracht is dit 30 seconden. Wanneer het deeg helemaal gerezen is, is de cake klaar. Eet smakelijk!
En Toch 23
Cultuur Article with Banner
Filmforum in de tweede graad: Slumdog millionaire In het verre Indië ziet de wereld er heel anders uit. Terwijl wij hier rustig in onze zetel tv kijken, moeten weeskinderen bedelen en stelen voor voedsel, terwijl anderen zwemmen in het geld. Zij hebben niets of niets meer, en moeten op eigen houtje zien te overleven. De film “Slumdog millionaire” vertelt ons iets over dit land in een mengelmoes van vriendschappen, kindermishandeling, ongelijkheid, armoede, romantiek, liefde, geweld, criminaliteit en doorzettingsvermogen. Een knappe regisseur, die dit allemaal in één film krijgt! De film is een modern sprookje dat je helemaal meesleept in de wereld van de armen, maar met toch een zweempje romantiek ertussenin. Aan de hand van vele flashbacks en flashforwards zien we het leven van Jamal en zijn broer Salim. De Indische muziek en de vele kleuren op het einde geven de film een fleurig karakter, en waar andere films met veel gehuil eindigen, heeft deze film een happy end. Kortom, een echte Bollywood-film! Uw reporter Lander Wuyts – 3WEa
24 En Toch
Schakelnieuws
400 jaar college Door Louis Van Hirtum Toen ik in 1950 (!) door de grote poort in de Collegestraat stapte en de 3 hoge platanen zag op de speelplaats, was ik bang. Ik verwachtte allerlei onheil. Een jongen uit mijn straat met 1 jaar college-ervaring had mij angstaanjagende verhalen verteld over ‘professors’ met het motto : hier temt men leeuwen! Hel en vagevuur, straffen en retenu’s werden mijn toekomst! De imposante conciërge Nathalie was mijn eerste verschrikking. De vriendelijke leraar van dienst, mijnheer Slaets , later pastoor van Oelegem, vertelde mijn vader dat ik nu in een klas kwam met allemaal primussen uit de parochiescholen. Zo begon ik dus met weinig vertrouwen aan de 8ste voorbereidende klas met m. Laenen, een vriendelijke priester-leraar uit Olen. Ook de 7de voorbereidende met de Lierse Luc Parez was een aangename ervaring. In de 6de Latijnse moesten we de Lierse Gommaar Schroons (den Joe) trotseren. Hij leerde ons dat Lier een echte stad was en Herentals een dorp met stadse manieren. Aan de leerlingen die niet onmiddellijk mee waren met Latijn, beloofde hij een naamval mee te brengen, zodat ze die thuis konden bestuderen. Een kennis vertelde me ooit dat hij 40 jaar later nog nachtmerries had van den Joe ! Kwam dan Zeus (Van De Poel) in de 5de Latijnse, die ons vooral aanzette om zelf opzoekingen te doen. In de 4de Latijnse was m. Karel Sterckx (de patat- de Charel) een echt baken van eruditie, kennis, wetenschap, belezenheid en mensenkennis. Hij fietste elke dag naar Bel (Geel) en misschien daardoor had hij veel sympathie voor de mannen van ‘den buiten’. De gedreven m. Christiaensen (de Gust- de bizon) ramde er de beginselen van algebra en meetkunde met veel overtuiging in. Lambik (3de Latijnse) was een aangename verrassing. M. Lambrichts (van Diepenbeek) was een verademing: flamingant, spreekvaardig en de eerste leraar die goed algemeen Nederlands sprak. (Ast Fonteyne was natuurlijk een geval apart!) De Flor (m. J. Cleymans) was de tegenpool van Lambik. Jef Geenen (poësis) kon Grieks op zijn kop lezen en Picard (Luc Van Herck) werd altijd rood als wij lastige vragen stelden in de lessen godsdienst. In 1960 werd ik leraar aan het college met een typisch vlakke loopbaan. 4 directeurs heb ik versleten. In den beginne waren er ± 300 leerlingen ± 25 leraars. We hadden een vast bord met scheuren en bulten, radiatoren die het in de winter tot 15° C brachten, en versleten landkaarten in oude spelling. Het taallabo ligt al lang achter ons, later volgden TV-video-internet -laptop- tablet ... En toch: de opdracht- de essentiebleef steeds de-
zelfde: jonge mensen opleiden, begeleiden. En die leerlingen zijn ook nog altijd ijverig of lui, rap of traag, introvert (stil) of extravert (lastig). En zoals Jef Geenen vroeger altijd zei : het zit ‘m in de genen: je hebt degenen die het kunnen en degenen die het niet kunnen! Jongeren zijn natuurlijk anders geworden : mondiger, ze weten alles, soms te veel en te rap! Ze krijgen alle mogelijke informatie thuis. Sommigen verliezen daardoor wel hun leeshonger en aandacht. Motiveren wordt moeilijker. Lesgeven wordt anders ingevuld: creatiever, meer aanvullend, mondialer, langs de snelweg van de informatica. En dan denk ik nog met weemoed terug aan vroeger: directeur Jos Peeters, het Lam Gods! Kwatongen hebben hem later ook wel Jos de la Fonteyne genoemd. Onder Jules Peeters (van Noorderwijk) is de explosie van leerlingen en leraars begonnen. En ja, ineens, tussen al die mannen met plastrons (sorry: das !) kwam de eerste vrouwelijke collega de grijze massa opvrolijken. Jan Van Dooren (Turnhout) gidste zijn school door moeilijk water: vso, ouderraad, leraarsraad... Fonny Van Oerle zei direct: let’s make things better! En hij vond de participatieraad, de leerlingenraad en de graadcoördinatoren uit! En zie: alles werd beter voor de leerlingen: zachte sfeermuziek ‘s middags als overgang naar de discotheek in het weekend, banken op de speelplaats zodat de leerlingen niet meer moeten wakker worden tussen het 2de en 3de lesuur. Maar voor schrijver ging het minder goed: meer papieren, tabellen, vergaderen, evalueren ... minder directe, eenvoudige kennisoverdracht. Toen Toon Claes me na een operatie een pijnlijke periode op één poot zette, besloot ik wijselijk van de college-trein te stappen. Vanaf toen had ik meer vrije tijd, maar geen vakantiegeld meer! Als leraar Nederlands heb ik jaren voorgelezen uit het boekje ‘Erik’ van Godfried Bomans. Ik heb me altijd gevonden in het motto dat Bomans ontleende aan de Italiaanse duizendpoot Leonardo Da Vinci. Speciaal voor oud-leerling en goede collega (en ltalo) Frank Tubex citeer ik de Italiaanse versie : Suomi toti escalati vivenda entra la corniche di streno quattro : chi sa questo vive da grandi, chi altri sono insetti! Vrij vertaald voor alle oud-leerlingen en alle dierbaren : Wie weet dat hij uit ons vreemd kader van dit tijdelijk leven moet breken, leeft groot; de anderen zijn insecten! Wat de toekomst zal brengen voor ons college is onzeker en stemt me wat onrustig en een beetje droef. Moge alle betrokkenen toch altijd poghen om ‘t hoghe ! Louis Van Hirtum, leerling 1950- 1958 & leraar 1960- 2000.
En Toch 25
Londen Article with Banner
London, alphabetical and very incomplete A
amai zeg, zo’n ontbijt! amai, zoveel politie. Ah, Charles en Camilla ontvangen gasten. Misschien Justin Bieber, die ’s avonds schijnt op te treden. amaaai, seffens klink ik nog als Annemie Struyf in Tegen de sterren op!
B D E F
Abercrombie. For real gossip girls! Een topje in een zakje met zo’n sixpack op, en daarin ook een foto van henzelf met zo ne sixpack. Missie geslaagd! Buckingham Palace. Daar hing mijn paraplu al halfstok. Bieber Justin, zie hierboven by the way, ze hebben in ’t Engels en in het Sms ook de afkorting btw. darling. Zo noemt ze ons, in echt Cockney, de dame op leeftijd die in Covent Garden lekkere fruitsla verkoopt, voor op de bus. Ze stond er niet, dit jaar, en je begint ze al te missen. dat ontbijt joh! Engels ontbijt. Amai joh!
Fish and chips! En dat in een typische pub. Renilde, als real teacher of English, neemt dat altijd. Zou zij thuis geen frieten krijgen? Fortnum and Mason. The typical, traditional British shop. De moeite! Op de mannenafdeling vonden Marc en ik moeiteloos de passende wereldbol, wandelstok en muziekdoos. Helemaal bovenaan: salon voor afternoon tea, vorig jaar geopend door de queen herself. Koninklijke prijzen ook!
H
facebook. Geen leerling op gezien, die dagen. En toch veel plezier! Harrods. ’s Avonds, met al die lampjes, blijft toch de moeite. Toch goed dat sommige mensen rijk zijn.
26 En Toch
Londen
L
Leicester square. Gezellig plein, zeker nu ’t gerenoveerd is. Musicaltickets! M&M-shop! Mmmmm! Metrotickets per lopende meter. Mussen die je kruimels oppikken. Mensen in alle maten en kleuren. Muskieten! Nee, die waren er niet.
M
Is al een beetje geweest eigenlijk he? Metro, mannekes volg eens, The Mall (nog vèèèl langer als ’t regent), M&M’s (die waren nog niet op), muskieten niet dus, Madison Square Garden, nee da’s in New York. Mushroom pie, wat zou dat zijn? MacDonalds, dat leek toch dichter volgens die app! Mind the gap!
Marc Van de Schoor. Mijn vriend en collega doet ieder jaar of hij niet weet dat de klok in Londen één uur achteruit moet. Zo heeft hij ’s morgens die tijd voor een frisse ochtendwandeling. Ik verdenk hem ervan dat hij dan stiekem een rondje meepakt in de London Eye, vlakbij ons hotel. Voor niet-Londen-kenners: dat is geen pub maar een reuzenrad.
R S
regen. Niets van gezien. Door de mist.
squirrels. Eekhoorns, jaja. In St.-James’ park lopen ze je voor de voeten en eten uit je hand, eh Dries. stadsplan. Altijd handig. Zeker ook als de chauffeur nog nooit in Londen geweest is en de gps het ook niet meer kan volgen. Een van ons schreef voor London by night de opeenvolgende straten op, de andere gaf toelichting onderweg, de derde las zo snel mogelijk de straatnamen, en de twee overgeblevenen gidsten via de kaart. Zie ook: team.
En Toch 27
Londen Article with Banner
S
Stone of Rosetta. In het British museum. Maakte door zijn veeltalige inscripties het ontcijferen van hiëroglyfen mogelijk. Je voelt hier de geschiedenis trillen.
T
Team. Ik ben heel blij dat jullie in mijn team zitten, zouden ze in Het eiland zeggen. We hebben een zeer toffe groep collega’s die deze reis uitstippelt en begeleidt. Een hoop werk en zorgen, maar als je ’s avonds in het hotel nog even samenzit met een small beer of een diet coke en enkele onvergetelijke beelden op je netvlies, dan weet je weer waarom. Trafalgar Square: als ik eens een zeeslag win, wil ik ook zo’n plein. Tottenham. Londense voetbalclub. Terwijl wij er waren: 3-0 tegen Inter Milaan, met goal van Jan Vertonghen. Go Belgians, go in the Premier League! tefalpan: totaal niet nodig, met zo’n ontbijt.
W
wegenkaart. Zie stadsplan. Die tunnel onder de Thames, die zou ik volgende keer toch niet meer nemen, beste busmaatschappij.
Z
zwieng, zwieng. Zo omschreef een paar jaar geleden Sam Vandeloo het geluid van de Millennium Bridge als je erover stapt en met je voeten schaatst. Sindsdien doe ik dat altijd even, en inderdaad: zwieng zwieng. Prachtige metalen voetgangersbrug over de Thames, tussen Tate Modern en St-Paul’s Cathedral. Van de geniale architect “sir” Norman Foster, die ook de imposante inkomhal van het British Museum ontwierp (en de koepel op de Rijksdag in Berlijn, en, en, en,…) De echte specialisten kennen de brug natuurlijk van een Harry Potter-film. De zesde! Met dat gevecht! Aah ja!
washandjes. In tegenstelling tot handdoeken hebben hotels dit niet. Onlogisch toch he… Als je ze vergeet, zijn er oplossingen. Verder geen commentaar.
Zalig toch, zo’n ontbijt!
Jan Vanreusel
28 En Toch
London in pictures
Londen
En Toch 29