EMO İstanbul Şube Bülteni 62. Sayı by EMO İstanbul Şubesi

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI 1954

İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ EMO, Elektrik, Elektronik, Elektrik-Elektronik, Kontrol, Haberleşme, Telekomünikasyon, Biyomedikal Mühendislerinin örgütüdür.

İ İNDEKİLER 5

YAYIN KOMİSYONUNDAN

Değerli Meslektaşımız, İnsanların ve kurumların yaşamlarında, durup geriye bakmaları gereken dönemler vardır. Geride kalan zamanlarda olan biteni süzgeçten geçirmek, yaşananları doğruları ve yanlışları ile gözden geçirerek ileriye dönük dersler çıkarmak böyle kilometre taşlarının anlamlı sonuçları olur. Şube genel kurulları da bu anlamda değerlendirilmesi gereken süreçler olarak ele alınabilir. Yayın Komisyonu olarak, 39. Dönemi geride bırakıyoruz. Bu dönemde, önceki dönemlerde olduğu gibi, başlıca çalışmamız şube bültenini çıkarmak oldu. Komisyonumuzun ve şubemiz basın yayın biriminde çalışan arkadaşlarımızın çalışmaları sonucunda iki yıllık döneme beş adet bülten sığdırabildik. Bültenlerimiz komisyon üyelerimiz ile kadrolu çalışan arkadaşlarımızın ürünü idi ama aynı zamanda şube yönetim kurulumuzun benimsediği politik çizginin ve yaşama geçirdiği çalışmaların bir yansıması oldu. Dolayısı ile şubemizin bülteninden söz etmek, içeriği ve sunumu ile şube yönetim kurulumuzun performansından bahsetmek anlamına gelmektedir.

1954

TMMOB E EKT K M HE O T B B TE -

E BE

B T

Elektrik Mühendisleri Odas stanb l besi d na ahibi Beyza Metin or ml a şleri Müdürü Faik Kemal Özoğuz YAYIN KOMİSYONU Ersin Kaya hmet an K tl yd n Tokdemir B. e ent k as Berker a a Bey a Metin a stan Bekiro l Hasan E e H riye la aka tan Mehmet ktürk Mehmet Bo k rl o l e at eltek nar Ho ao llar eyis ar o BASIMA HAZIRLAYANLAR B rak ider Ersin Toker aşar Kanb r REKLAM SORUMLUSU Müne er ay YAYIN TÜRÜ Bölgesel üreli ay n BASKI TARİHİ

Dönem bültenlerine bu gözle baktığımızda ne görüyoruz? İlk sayımızda Türkiye tarihinin en büyük kayıplı Soma maden katliamını kapağa taşımışız. 301 emekçinin yaşamlarını yitirdiği bu “kaza”nın yargılamaları hala sürüyor ve “işveren”in emekçilerin hak edilmiş tazminatlarının üzerine oturma girişimleri bir tuluat temsili gibi kamuoyunun gözü önünde sergileniyor. İkinci bültenimiz, geçmişin başbakanı RTE’nin önderliğinde yürütülen İstanbul yıkımını simgeliyor. “Nereden Baksan Yağma Talan…” sloganı, Karadeniz ormanlarının yok edilmesi, doğanın yıkımı, kamusal alanların ranta açılması bu iktidarın alnında taşıdığı damga olmaya devam ediyor. Bültenimizin üçüncü sayısı, tarihimizdeki değil ama günümüzün yüz karası bir günü işaret ediyor; 31 Mart “Elektrikte Yönetim Krizi”. Bu da topyekün bir kriz olarak sık yaşanmasa da, kimi yerlerde programlı kesintilerle, çoğu yerde de “arıza dolaştırma” yöntemi ile sürdürülen, birlikte yaşamaya alıştırıldığımız bir elektriklendirme sistemi… Nihayet dördüncü sayımızda bir aydınlama ışığı kapağımızdan yansıyor; EEMKON 2015 Elektrik, Elektronik Mühendisliği Kongresi. Dosta düşmana EMO’nun meslek örgütü kimliği ile nelere imza atabilecek kapasitesi bulunduğunu kanıtlayan bir eylem… Tabii ki 39. Dönem şube bültenleri sadece kapaklardan oluşmuyordu. Mühendislerin ücret sorunları, kadın arkadaşlarımızın gündemleri, öğrenci gençler, saldırılara, cinayetlere karşı eylem ve etkinlikler, mesleki alanlarımızdaki gelişmelere ilişkin eylem ve açıklamalar, şubemizdeki eğitim ve kurslar, sosyal çalışmalar, nükleer enerji ve yenilenebilir enerjilere ilişkin teknik yazılar ve çok çeşitli makaleler bültenlerimizin kapsamında yer aldı. Şimdi yeni bir şube genel kurulunun eşiğindeyiz. AKP İktidarı, geride kalan döneme göre daha pervasız ve daha saldırgan tavırlar içinde. Güneydoğu, halkları için bir işkencehane ve ölüm bölgesi durumunda. Dünya tarihinde belki ilk kez gazeteciler yazı ve haberlerinden ötürü müebbet hapisle yargılanıyor. İşte “bu ahval ve şerait içinde” tüm EMO üyeleri, barıştan, demokrasiden ve özgürlüklerden yana bir yönetimi göreve getirmek için genel kurula katılma sorumluluğu ile karşı karşıyalar. Genel Kurulumuzda görüşmek üzere… Saygılarımızla Yayın Komisyonu

bat

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Bülteni önetim eri EMO stanb l besi dres ikilitaş Mah. Eren ok. o aks nternet htt istanb l.emo.org.tr E- osta istanb l Bask

.M. Matbaa l k e Ti . . .

. adet bas lm şt r rmalar sor ml d r.

dres

l Mah. M

EMO üyelerine ü retsi da t l r

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

- T . ad. o

Beşiktaş - stanb l emo.org.tr Ba

lar

Tel stanb l

Tel

be Bülteni nde yay nlanan ya lardan ya arlar , reklamlardan reklam eren

YÖNETİM KURULUNDAN

40. OLAĞAN GENEL KURULUMUZA GİDERKEN…

ÖZGÜRLÜKLERİN, DEMOKRASİNİN VE BARIŞIN TÜRKİYE’Sİ İÇİN YAN YANA DURMAK KAÇINILMAZ BİR ZORUNLULUK n

Değerli Üyelerimiz, i lerden alm ş old m gü en e yetkiyle yürüttü ümü . dönem yönetim k r l üyeli i göre imi i bat tarihinde tamaml yor . n elikle b dönemki orl maraton m da desteklerini e birikimlerini bi lerden esirgemeyen, gerek ElektrikElektronik Mühendisli i Kongresi, gerekse de meslek alan m da yürüttü ümü tüm al şmalarda si de erli üyelerimi e teşekkürü bor biliyor . Sevgili Meslektaşlarımız, bat de göre e geldi imi de bir ön eki dönemden daha orl bir Türkiye nin bi i bekledi ini biliyord k. ral k tarihlerinde deşi re olan yols l k y ma ile bask lar n giderek yo nlaşa a , adaletsi li in kol ge e e i bir dönemi yaşaya a m öngörmüştük. imdi de sermaye birikimini d şa ba ml ener i ro eleri e alt ya üretim süre iyle besleyen bir hükümetin meslek alan m da do r dan etkileyen ya ma-talan siyasetinin, bask lar n e adaletsi li in giderek artt b süre te . enel K r l m a gidiyor . . önem e başlarken, yerel se imler, genel se imler e mh rbaşkanl se imleri olmak ü ere b dönemde ü se im yaşaya a m biliniyord . n

Otoriter e gü enlik i yaklaş mla M T asas n n de iştirildi ini,

Milli E itim ras nda k e erkek o klar n n ayr s n arda ok t lmas önergelerinin erildi ini,

oma da maden inin gö göre göre ölüme terk edildi ini,

stanb l n ak i eri olan K biner yok edildi ini,

lkemi in s n rlar i inde kimi bölge e o ra yalarda ha talar boy n a soka a yasa n n sürdürüldü ünü,

ey ormanlar n n biner

kma

Ha iran genel se imleri ile tek baş na hükümet olamayanlar, Kas m se imlerinde kaos, gö yaş , ölümler e t t klamalarla, r ta e nkara ar önünde ger ekleştirilen katliamlarla, sahillerimi de k y ya ran o k bedenleri ile o nl ele ge irdiler. Böyle e . önemde dördün ü se imi de yaşad k.

To l m sessi , ülkemi kan a l yor, gele e imi yok edilmeye al ş l yor, ga ete iler t t klan yor, medyan n sesi k s l yor. Kork im aratorl her yeri sar yor. lkemi de yaşanan i sa aş koş llar , kaostan beslenen yönetim, tek sesli bir iktidar e Hitler lmanya s na at arda b l nan yöneti iler, yaşam alanlar m talan etmeyi, tüm haklar m gas etmeyi hede iyorlar. M hali tüm sesleri k smaya, meslek odalar n n tüm yetkilerini ellerinden almaya ha rl k ya an . Hükümet rogram e re im de işikli ini hede eyen nayasa al şmalar ar önümü de. Bütün b nlara karş mü adelemi sürüyor lan da alar, torba yasalara s k şt r lan anti demokratik dü enlemeler, anl bombalarla da t lan mitinglerimi gibi bir ok bask e şiddet olitikas bi im kararl l m e inan m bir ke bile geri düşürmedi, düşürmeye ek de... y llar n ka saya ak . önem hem mesle imi , hem ülkemi , hem de yaşamlar m a s ndan büyük bir mü adeleyi e e he örgütlenmesini dayat yor. eni e orl bir döneme daha ha rlan yor . ki y lda ok şey biriktirdik orba bir yönetime karş , bilimin sanat n gü üyle nas l mü adele edile e ini birlikte deneyimledik. Bütün b birikimin arkas nda, se gi ar, m t ar, odam EMO n n e birli imi TMMOB nin y ll k mü adele gelene i ar, daha gü el bir dünyada “mühendisler halkın hizmetinde şiar n hayata ge irme ar s ar si ars n .

aha yaş na basmam ş o klardan ni de irmiş yaşl insanlara kadar bir ok si il atandaş m n şiddete k rban edildi ini,

Sevgili Üyelerimiz,

B bask e katliamlara ortak olmaya a diyenlerin atan haini ilan edilerek lin e tabi t t ld n gördük.

lan ndaki en ka saml etkinlik olan e tüm kam oy n n takdirini to layan, mesleki

ki y ll k süre i erisinde si lerin erdi i göre i, gü ümü yetti in e yerine getirmeye abalad k.

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

YÖNETİM KURULUNDAN

disi linlerimi in hemen tümünün yer ald sem o y mdan ol şan EEMKO Kongresini dü enledik. e yak n üye e ö ren imi in i ledi i ot r mlarda, meslek alanlar m n e üyelerimi in sor nlar n irdeledik, ö üm olanaklar arad k. üni ersitemi in destekledi i b büyük etkinli imi , alanlar m daki tüm aydaşlar m la bir araya geldi imi e gele e e yönelik işbirli i e dayan şma emini ol şt rd m başar l bir al şma old . EEMKO ile EMO n n sade e Elektrik Mühendisleri nin de il, Elektronik, Haberleşme, Biyomedikal e Kontrol Mühendisleri nin de odas old n , b alandaki al şmalar m ilerleyen dönemlerde de sürdürme kararl l m göstermiş old k. Kongremi e daha e el yü yü e gelemedi imi bir ok meslektaş m n kat l m , s n mlar meslek odam a ndan büyük bir ka an m old . ro e manl k erti kas or nl l ile meslektaşlar m n yetkilerini yok sayan, bilgi e birikimlerini bakanl k onayl k r l şlar tara ndan yüksek bedelli k rslar e s na lar ile yeniden belgelendirme or nl l getiren yg lamalara karş d rd k e a t m da alarla yürütmeyi d rd rd k. Bir ne i mühendislik mesle inin itibar n yeniden ka anm ş old k. a t m şirketlerinde bir ok sor nla yü yü e kalan MM üyelerimi in, kam sal denetim al şmalar ti arileştirilmeye e etkisi leştirilmeye al ş lan ya denet isi meslektaşlar m n sor nlar n n taki isi old k. Olmaya da de am ediyor . B n n d ş nda meslek alan m a yönelik bir di i anel, etkinlik e seminer dü enledik. yelerimi in yaşam koş llar n iyileştirmek, meslek standartlar m daha y kar ya taş mak i in aba sar ettik. osyal etkinlikler e söyleşiler ile mesle imi in d ayenlerinin e kültür-sanat emek ilerinin e ayd nlar m n birikimlerini si lere s nmalar na olanak yaratmaya al şt k. eni me n üyelerimi e e son s n ö ren isi meslektaş adaylar m a meslek hayat nda kendilerine yol göstere ek e itimler dü enledik. MM üyelerimi i l slararas sermaye şirketlerinde ü retli al şanlar haline getirmek isteyen yasal dü enlemelere karş kt k. Kad n üyelerimi in iş yaşam nda karş laşt klar ayr m l a, mobbinge karş onlar n sesi olmaya a la mesaisi , sendikas , n al şma sürelerinden odaya gele ek aman dahi olmayan ü retli al şan meslektaşlar m n haklar n sa nd k. bemi de ha tan n iki tam günü erilen h k ki destek ile al şma yaşam nda sor n yaşayan üyelerimi e bir neb e de olsa yol göstermeye al şt k. Elektrik at ralar ndaki soyg n e ya malar ile ilgili

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

kam oy n bilgilendiri i, materyaller, ideolar ile atandaşlar m haklar na sahi kmaya a rd k. lkemi i karanl kta b rakan ö elleştirme olitikalar n n son lar n kam oy ile aylaşt k e mesle imi in e halk m a sor ml l m n gere i olarak al şmalar yürüttük. Tüm b nlar ya arken ek ok k r m a ya lan müdahalelere TMMOB e EMO olarak bi ler de mar kald k. Kimi aman K iktidar n n sald r lar karş s nda gü ümü ü e ba ms l m kor yabilmek i in hem mali olarak hem de moral destek almak i in si lere baş rd k. Hak gas lar na, ener i alan ndaki ya maya karş si leri alanlara a rd k. on ta ş n gördük ki, do r işler ya t m da, meslek alan m a sahi kt m da, hakl e meşr tale ler ekseninde mü adele yürüttü ümü de si se gili üyelerimi in deste i e yüre i he yan m da old . Değerli Meslektaşlarımız, e ti imi iki y lda ok an m yand , gö lerimi in önünde arkadaşlar m katledildi, bar ş ankartlar kana b land . Binler e iş i iş inayetlerine k rban edildi. o klar n ölümlerine te ki koyarken bile tara aşt r ld k. B ülkenin ayd nlar , akademisyenleri, bar ş isteyen her kesim hede tahtas na kon ld . üşün enin i eri inden ba ms , düşün enin i adesine yönelik sald r n n ne kadar ahim old , demokrasinin herkese la m old ger e i görünme hale geldi. Kad nlar sokak ortas nda te a ü e rad . Tüm b nlar , yaşan rken d rd ramaman n, yeterin e müdahale edememenin aresi li i hala i imi de. ktidar n her türlü yanl ş yg lamalar na, ba ms e bilimsel d r ş yla karş koyabile ek son k r mlardan olan odalar m yine hede tahtas nda. Tüm b nlara karş m d m yitirmeden, el ele, hi birimi in k rt l ş n n di erinden ba ms olmad bilin iyle yürek yüre e mü adele ede e i . bat tarihlerinde Elektrik Mühendisleri Odas stanb l besi . önem enel K r l na giderken, gürlüklerin, emokrasinin e Bar ş n Türkiye si i in yan yana d rmak art k ka n lma bir or nl l k. ü el günler göre e i kararl l yla, gelenekten gele e e mü adelemi de am ede ek. ayg

e se gilerimi le... 39. Dönem Yönetim Kurulu adına Yönetim Kurulu Başkanı Beyza Metin

40. OLAĞAN GENEL KURUL İLANI

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi’nin 40. Olağan Genel Kurulu aşağıdaki gündemle 20 Şubat 2016 Cumartesi günü 10.00-18.00 saatleri arasında Dikilitaş Mah. Eren Sok. No:30 Beşiktaş-İstanbul adresinde ve Seçimler 21 Şubat 2016 Pazar günü aynı adreste Saat: 09.00-17.00 arasında yapılacaktır. Bu toplantıda çoğunluk sağlanamazsa, çoğunluğa bakılmaksızın EMO İstanbul Şubesi’nin 40. Olağan Genel Kurulu 27 Şubat 2016 Cumartesi günü 10.00-18.00 saatleri arasında ''Şişli Belediyesi Kent Kültür Merkezi, Halaskargazi Cad. No:168 Şişli- İstanbul’ adresinde toplanacak ve Seçimler 28 Şubat 2016 Pazar günü 09.00-17.00 saatleri arasında ''Karagözyan Yetimhanesi İlköğretim Okulunda (Abide-i Hürriyet Cad. No:140 Şişli-İstanbul) adresinde yapılacaktır.

39 1. Açılış, 2. Divanın Oluşturulması, 3. Saygı Duruşu, 4. Şube Yönetim Kurulu Başkanının Konuşması, 5. Konukların Konuşmaları, 6. Komisyonların Seçimi, 7. Yönetim Kurulu Çalışma Raporunun Okunması, 8. Yönetim Kurulu Çalışma Raporu Üzerine Görüşmeler, 9. Yönetim Kurulunun Aklanması, 10. Oda Genel Kuruluna Önerilmek Üzere Şube Tahmini Bütçesinin Oluşturulması ve Karara Bağlanması, 11. Komisyon Raporlarının Görüşülmesi, 12. Önergelerin Görüşülmesi ve Karara Bağlanması, 13. Şube Yönetim Kurulu, Şube Denetçileri ve Oda Genel Kurulu Delege Asıl ve Yedek Adaylarının Belirlenmesi, 14. Dilek ve Temenniler, 15. Kapanış.

16. TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ OCAK 2016

YARGIDAN MÜHENDİSE İADE-İ İTİBAR Elektrik Mühendisleri Odası‘nın açtığı dava sonucunda mühendislerin proje uzmanlık eğitimi ve sertifika almadan hizmet üretmesini engelleme girişimi yargıdan döndü. Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği‘nin can ve mal güvenliği açısından önem taşıyan proje onay ve kabul işlemlerinde özel kuruluşlara yetki devrinin de yürütmesini durduran Danıştay‘ın kararı ve Enerji Bakanlığı‘nın uygulamalarına ilişkin EMO Yönetim Kurulu‘nun açıklaması aşağıdadır. Ener i Bakanl n n yetkisi bir şekilde, mühendislerin ro e manl k e itimi e serti ka almadan hi met üretmesini engelleme girişimi yarg dan döndü. Elektrik Tesisleri ro e önetmeli i nin ilgili hükümlerinin yürütmesini d rd ran an ştay, Bakanl n böyle bir belgelendirme or nl l getirme kon s nda yetkisi li ini sa tayarak, mühendislerin üni ersite me niyeti ile meslek odas üyeli inin mesleki aaliyet göstermeleri i in yeterli old n belirtti. yr a an e mal gü enli i a s ndan önem taş yan ro e onay e kab l işlemlerinde ö el k r l şlara yetki eren dü enlemeler i in de yürütmeyi d rd rma karar erildi. esmi a ete de ral k tarihinde yay mlanan yönetmelik ile elektrik tesisleri kon lar nda ro e ha rlaya ak elektrik, inşaat, makine, eo ik e eolo i mühendisleri, Ener i Bakanl n n yetkilendire e i e itim k r l şlar n a erile ek e itimlerde başar l ol ro e manl k serti kas belgesi almadan al şamaya aklard . B n n ü erine meslek odas ndan ald klar serbest müşa ir mühendis MM belgesi ile tam yetkili olarak aaliyetlerini yürüten EMO üyeleri dilek elerle bakanl a itira da b l nm şt . Bakanl de alar a yaran EMO,

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

yönetmeli in mühendis haklar n yok sayan bir i erikle yay mlanmas ü erine da a a m şt . an ştay . airesi nin Kas m tarihli yürütmeyi d rd rma karar yla Ener i Bakanl n n yetkisi bir şekilde mühendislerin ka an lm ş haklar n yok eden dü enlemelerine ge it erilmemiş old . an ştay karar nda, say l Mühendislik e Mimarl k Hakk nda Kan n ile say l Türk Mühendis e Mimar Odalar Birli i Kan n ka sam nda mühendislik mesle ini i ra edebilmeleri i in mühendislik akültelerinden me n olmalar e meslek odas üyesi olmalar n n yeterli old rg land . Kararda bakanl a, mühendislerin mesleklerini i ra edebilmeleri i in meslek i i e itim alma e b e itim son nda ya la ak s na da başar l olma gibi yükümlülükler getirilmesi kon s nda bir yetki erilmedi ine dikkat ekilerek, şöyle denildi "Bu durumda, elektrik tesislerinin projelerini hazırlayan mühendislerin mesleklerini icra etmelerini, yasal dayanağı olmadan, meslek içi eğitim alma ve bu eğitim sonunda yapılacak sınavda başarılı olma koşuluna bağlayan dava konusu Yönetmelik maddelerinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır." önetmelikle elektrik tesisleriyle ilgili ro elerin

PUS - PUSEM

onay e kab l işlemlerini ya mak ü ere tan mlanan ro e Onay Birimi OB olarak kam k r l şlar yan nda Elektrik a t m irketleri, Organi e anayi Bölgeleri ile bir kam k r l ş olmakla birlikte sektörde aaliyet gösteren Türkiye Elektromekanik anayi . . yetkilendirilmişti. an ştay karar nda, ro e onay e kab l işlemlerini ya ma kon s nda Ener i Bakanl n n göre li e yetkili old e b işlemlerin tü el kişilere ya t r lmas na ilişkin bakanl n teşkilat yasas nda herhangi bir hükme yer erilmedi i belirtilerek, şöyle denildi

esmi a ete de Kas m tarihinde yay mlanan Elektrik retim Tesisleri Kab l önetmeli i nde adeta hediye da t r gibi kab l yetkisi da t m na gidilerek, elektrik tesisi alan nda hi bir manl b l nmayan Tar m e K rsal Kalk nmay estekleme K r m dahil bir ok k r l şa yetki erilmesini öngörmüştür. B yönetmeli e de EMO tara ndan da a a lm şken, son olarak da O ak tarihinde yay mlanan Ener i e Tabii Kaynaklar Bakanl y l ro e onay e kab lleri i in yetkilendirme tablos ile b ke de yönetmelikte bile yer almayan yeni k r m e k r l şlara yetki da t lm şt r. nayasa e yasaya ayk r olarak kar lan yönetmelikteki e ben eri ihtisas sahibi k r l şlar ibaresi dayanak al narak, yönetmelikte yer almayan Tar m e K rsal Kalk nmay estekleme K r m ile ller Bankas da yetki erilen k r l şlar ka sam na dahil edilmiştir.

Yargının verdiği yürütmeyi durdurma kararı ile birlikte serbest müşavir mühendisler, mevzuat gereği EMO`dan aldıkları belgelerle elektrik tesislerine ait projeleri hazırlamaya devam edebilecekler.

"…idarelerin kanunla kendilerine verilen görev ve yetkileri devredebilmeleri için Kanunda buna ilişkin bir düzenleme yapılması gerektiğinden; uyuşmazlığa konu olayda, yasal dayanağı olmadan, davalı idareye ait olan proje onay ve kabul işlemlerini yapma yetkisinin yönetmelikle tüzel kişilere devredilmesine ilişkin …yönetmelik hükümlerinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır."

PUS ve PUSEM Uygulamaları Derhal Durdurulmalı

Bakanl k an ştay karar gere i, yg lamas n n derhal d rd r lmas , e itim ermek ü ere yine me ata ayk r olarak ol şt r lan ro e manl erti kasyon e E itim Merke i nin EM da t lmas e elektrik tesislerinin ro e onay e kab l işlemlerinin Bakanl k, TE ,E ile TE gibi man kam k r mlar n n ersonelleri tara ndan ger ekleştirilmesi i in gerekli dü enlemeyi ya mal d r.

Tüm yar lara ra men a lan da a sürerken, Bakanl k nayasa e yasalara ayk r b dü enlemesini daha da genişletmeye yönelik yg lamalara im a atm şt r.

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU 20 Ocak 2016

arg n n erdi i yürütmeyi d rd rma karar ile birlikte serbest müşa ir mühendisler, me at gere i EMO dan ald klar belgelerle elektrik tesislerine ait ro eleri ha rlamaya de am edebile ekler.

Odam , üyemi olan elektrik, elektronik, haberleşme, kontrol e biyomedikal mühendislerine meslektaşlar na laşabile e i, mesleki deneyimlerini aylaşabile e i, mesleki etkinliklerden e iş olanaklar ndan haberdar olabile e i bir sosyal a yg lamas geliştirdi. Hi mete giren EMO ortal yg lamas ndan üyelerimi ü retsi yararlanabile ekler. EMO ortal ü erinde k llan lar kendilerine ö el ro l say alar ol şt rabiliyor, mesleki manl klar n , iş deneyimlerini e ok l bilgilerini girebiliyorlar. yn şekilde di er k llan lar da b bilgiler ü erinden ar yor, b l yor e taki edebiliyorlar. Taki ettikleri k llan lar eya taki ilerine mesa gönderebiliyor, eya taki ettikleri k llan lar n gönderilerine yor m ya gönderileri kendi d arlar nda aylaşabiliyorlar. imdiye kadar kay t olmam ş tüm tüm üyelerimi i EMO ortal denemeye da et ediyor, şimdiden hoşgeldini diyor .

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

GÜNCEL

Elektrik Mühendisleri Odası olarak TMMOB örgütlülüğü içinde; başta üyelerimiz olmak üzere meslektaşlarımızın her türlü mesleki sorunlarıyla ilgilenmenin yanı sıra demokratik bir kitle örgütü olarak da ülkemizin içinde bulunduğu durumu her halde kendine dert edinen, iktidarların her türlü ekonomik, sosyal ve politik yasa tanımaz ve acımasız uygulamalarına karşı halktan yana siyasi partiler ve diğer demokratik kitle örgütleriyle, daha demokratik, daha özgür, daha katılımcı ve daha yaşanabilir bir Türkiye için mücadelemizi sürdürmeye devam edeceğiz. eyhanl , r , nkara e son olarak ltanahmet katliamlar , mas m e bar ş insanlar n an na k ymakla kalmay , to l mda kork , k şk e kayg d yg lar n n yayg nlaşmas n sürekli k l yor. örülen o ki K iktidar da ö ellikle Ha iran se imlerinden sonra yarat lmas n kolaylaşt rd b ortamdan a k a medet m yor. K iktidarlar n n riye e rak ta ülkemi i i sa aş n bir ar as haline getiren d ş olitikas n n at ras , terör sald r lar yla y rttaşlar m tara ndan ödeniyor. Em eryali min tehlikeli oy nlar na aralel olarak K nin i ledi i me he ili e dayal , at şma e her türlü ro okasyona a k Ortado olitikas , ülkemi i bir elaketin eşi ine kadar getiri erdi. K nin strate ik derinlikli olitikalar sayesinde, her rsatta em eryalist müdahillerin at oynatt e i inde sa aş, kan, gö yaş , yoks ll k e gö lerin kaynat ld 8

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

bir ad ka an haline sok lan Ortado n n kahredi i a ibesine a as n ka t r erdi. lkemi in riye e rak s n r terör gr lar n n lo istik merke leri haline geldi. nsani yard ma m hta mülte ilerin bile ge mesine i in erilmeyen s n r, silahl gr lar tara ndan yolge en han na dönüştürüldü. aral teröristlerin teda ileri tüm dünyan n gö ü önünde Türkiye de ya l yor. M hali ö ren ilerin bile şlendi i, i lendi i, yarg süre leriyle y rat lmaya al ş ld bir Türkiye de, silahl gr lar n b kadar rahat hareket edebilmelerinin tek a klamas en ha deyimiyle bir iktidar ayma l d r. Ülkemiz Yangın Yeri ktidar kaybetmenin e sonras nda üstünü ka att klar her türlü talan e yols l n hesab n ermek or nda kala aklar n n telaş e kork s ndaki K , etih i d ş olitikalar n n yan s ra i erde yürüttü ü tekti leştiri i olitikalarla ülkeyi sa aş alan na e irmektedir. Kas m se imlerinde halk m bir ke daha istikrar hayalleriyle kand r ld . Katliamlar, ölümler, bask lar, gö alt lar, t t klamalar ard ard na gelmekte. oka a kma yasaklar , kent boşaltmalar, t aklar, o erasyonlar ülkemi i adeta bir yang n yerine e iriyor. K iktidar , a arl k ns r olarak k lland Kürt or n nda ö üm süre i kand rma as nda milliyet ilik damar n kabartan ink r e şiddet olitikalar n gündeme sürü , olaylar a k a e e temi lik noktas na t rmand rd . Kürt sor n nda si il inisiyati önderi olan e adalet, bar ş, eşitlik e ö gürlük i in mü adele eden Tahir El i nin tam da

GÜNCEL

b günlerde aili me h l bir şekilde katledilmesi b işin t biberi old . lkemi neredeyse ikiye bölünmüş d r mdad r ö retmenler, mem rlar sö de gerek elerle o erasyon ya la ak bölgelerden de let talimat yla geri ekilmiştir. Böyle e adeta bir to l y k m ha rl sergilenmiş, ülkemi at şma noktas ndan i sa aş noktas na do r h la sürüklenmeye başlanm şt r. ilo i, i re, saybin, arge it e r il elerinde o erasyonlar de am etmektedir. Tanklar e to larla e lere sald r lmaktad r. Bölge, kam oy ndan i ole edilmiş bir an a ar na döndürülmüştür. Barış Talebine Linç Tele i yonda bir e len e rogram na tele onla ba lanarak bölgede yaşananlara e ö ellikle o klar n öldürülmesine dikkat ekmek isteyen e dediklerinde şiddeti ö endiren, terör ro agandas niteli inde herhangi bir sö ük b l nmayan yşe ö retmen an nda terör yanl s ilan edilmiş, hakk nda sa l k a sor şt rma başlat lm şt r. B n n hemen ertesinde yay nlad klar bir bildiriyle üneydo kentlerinde sürmekte olan e her gün yeni ölüm haberleriyle ülkeyi sarsan sa aş n sona erdirilmesi e Mü akere koş llar n n ha rlanmas n e kal bir bar ş i in ö üm yollar n n k r lmas n , hükümetin Kürt siyasi iradesinin tale lerini i eren bir yol haritas n ol şt rmas n tale eden akademisyen bi at mh rbaşkan tara ndan kendine ayd n diyen gür h e ahiller karalamas na mar b rak lm ş, d r mdan a i e karan üni ersite rektörleri, sa lar e aşist gr lar hemen harekete ge miş, akademisyenler hakk nda sor şt rma başlat lm ş, göre den al nmalar gündeme gelmiş e an gü enliklerine yönelik tehditlerle neredeyse bir lin kam anyas yaratm şt r. Bar ş a r s nda b l nan ayd n hede e koyarak, kendilerine ayd n müs eddeleri, atan hainleri gibi i adelerle hakaret eden mh rbaşkan n rotesto ediyor e ayd nlar n yan nda old m bir ke daha dile getiriyor . örülen od r ki iktidardaki kork im aratorl n n art k insan haklar , bar ş e ö gürlük temelli en kü ük tale lere dahi tahammülü kalmam şt r. Her Türlü Şiddeti Lanetliyoruz önem dönem ya m ş old m bar ş a r lar , hükümetin sa aş olitikalar na karş d r ş m geri i odaklar tara dan te ki görmekte, odam e yöneti ilerimi hede gösterilmektedir. Odam

nereden gelirse gelsin ö ellikle si il halka, mas m insanlara, kad nlara, yaşl lara e o klara yönelik şiddete temelden karş d r. nar da olis lo manlar na yönelik sald r da yaşam n yitiren mas m bebeklerle, i re de, ilo i de ailelerinin k a nda r lan bebekler ayn d r. skender n da KK tara ndan yüksek gerilim dire ine ya lan sabota n ard ndan tes it ya maya giden elektrik mühendisi üyemi , dire in etra na yerleştirilmiş may na basarak yaralanm şt r. Bir kam hi meti olan elektri in erilmesini sa lamak i in al şan mühendislerimi in yaralanmas na yol a an may nl t akla ya lan b şiddet eylemi de olay günü ya lan bir bas n a klamas yla tara m dan k nanm şt r. B a klamay ya arken i re de bir e in bodr m nda ölüme terk edilen insanlara amb lans göndermeyen ihniyeti k namaktan da geri d rmaya a . Kam oy n n haber alma ö gürlü ünün en önemli ara lar ndan biri olan bas n ö gürlü ü, a daş dünya ülkelerinin en başta gelen a ge ilme lerindendir. B yü den iktidarlar n her ne s rette ol rsa ols n bas ndan ellerini ekmeleri gerekir. Hele ülkemi gibi iktidar n kendi yandaş medyas mari etiyle mani üle edilen haberler yayarak - e i olaylar s ras ndaki Kabataş e olmabah e amisi yd rma haberlerini hat rlayal m- iktidar n ortal neredeyse halla am gibi att bir dönemde, say lar bir elin armaklar n ge meyen tara s e m hali bas na yg lanan sansür, bask e y ld rma girişimleri kesinlikle kab l edileme . Kam oy n do r dan ilgilendiren katliam, k y m, yols l k, sa aş k şk rt l b. ile ilgili haberlere iktidar tara ndan s k s k getirilen yay n yasaklar , halk n haber alma ö gürlü ünü baltalamakla kalmay , ger ek s l lar n gi lenmesinin ara an n da ol şt rmaktad r. Basın Özgürlüğü Demokrasinin Temel Taşıdır B nedenle M T T lar n n s n rd ş na silah taş d haberini mh riyet ga etesinde yay nlayan ga ete iler an ündar e Erdem ül ün yarg lanmalar n , t t klan e ae ine kon lmalar n kab l edileme b l şiddetle k n yor . Ka ak elektrik ilerin eşini b rakmayan, onlar n rüş et tekli erini elinin tersiyle iten e b on rl da ran ş n y l nda an yla ödeyen, y l l slararas dürüstlük ödülü sahibi de rim i elektrik mühendisi Hasan Bal k ad na her y l erilmekte olan on r ödülünü b dönem an ündar e Erdem ül e ermiş olmakla b düşün elerimi i som t bir bi imde ilan etmiş old k. üşün elerimi i e önerilerimi i, her koş l alt nda a klamaya de am ede e imi i belirtmek isteri . TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

ENERJİ POLİTİK

ENERJİ POLİTİK YA DA KARTELLERİN HOMİNİ GIRTLAK EDİMİ…

Kemal Ulusaler [ EMO Eski Y.K. Başkanı ]

anayi de rimi ile birlikte dünya egemen gü leri, erimli tar m ara ilerinin işgalinden, erimli ener i kaynaklar n bar nd ran ara ilerin işgaline yöneldi. Madenler, nadir to rak elementleri yan s ra etrol e do alga gibi ener i kaynaklar na sahi olmak yeni hede haline geldi. olay s yla . ü y l geleneksel olitikten ener i oliti e ge iş yü y l old . Ener i olitik, geleneksel olitik süre i n erimli olmas yla etkilemiş e dönüştürmüştür. Ener i kaynaklar e ge iş yollar eo oliti i yine öne karmakta. ü y ll k k sa ge mişinde ener i olitik iki dünya sa aş na neden old . ine en a la yü y ll k gele e inde dünyay sa aşlar e i kar ş kl klarla alkalamaya de am ede ek gibi gö ükmekte. ünümü de yaşanan e yak n gele e e de damgas n ra ak olan yeni sa aş silah , ener i kaynaklar e ge iş yollar eo oliti idir. Ener i kaynaklar ü erinde kontrol sa lamak, nakil yollar n gü enli hale getirmek e ard ndan kesintisi ener iye laşmak sa aş n nedeni iken ka n lma olarak son lar da ola akt r. O son lar ise e asa boy tlara laşan bir dram i eren gö ler e mülte i sor n , erdeyse tüm ülkelerde kendini ş ya da b şekilde gösteren ener i yoks ll , klim de işikli i olarak k b lmaktad r.

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

B ya da, her biri ayr bir makale hatta kita kon s olan b son lardan ok neden ü erinde odaklan la ak ol ülkemi de e yak n e erinde ol bitenler irdelenmeye al ş la akt r. Enerji yașamak ve yașatmak içindir: y l na denk düşen TMMOB Ener i em o y m a l ş kon şmas nda k lland m mottoyd b Ener i yaşamak e yaşatmak i indir. ünümü de ise b motto l slararas tekeller e işbirlik ilerin e Ener i yaşamak e yaşatmamak i in bi iminde k llan l yor. kin i ans adl kitab nda Zibigniev Brzezinski a k bir bi imde, şöyle i ade ediyor Artık ekonomik beceri ile desteklenen, sofistike bir strateji sürdüren, üst elit tarafından tatbik edilen, askeri güç, emperyalist hakimiyet kurmak için yeterli değildir. Geçmişte, denetleme gücü yıkım gücünü aşardı. Bir milyon insanı yönetmek bir milyon insanı öldürmekten daha az maliyetliydi ve daha az çaba gerektirirdi. Bu gün tam tersi doğrudur. Yok etme gücü, denetleme gücünü aşmıştır. Ve yıkım vasıtaları hem devletler hem de siyasi hareketlerde daha çok aktörün ulaşımına müsaittir." örüldü ü ü ere e ilen, yoks l kitleler i erisinde yer alan insanlar, yönetile ek ya da öldürüle ektir. Hangisi daha a maliyetli ise rne in Ortado ü erindeki hegemonya sa aş nda yerlerinden y rtlar ndan ettikleri riyelilerin r al lar rahats etmemeleri i in Türkiye ye ödemeyi taahhüt ettikleri bedel milyar e rod r. rt

ENERJİ POLİTİK

Ege s lar nda bo lan bebekler i in dökülen birka damla timsah gö yaş ö kon s sa aşta iyasalar n nans mane ralar nda, ar tale dengeleri ile oynamak, dö i k rlar atraksiyonlar da aman aman yer almaktad r. Ener i ar gü enli i a s ndan kaynaklara e kesintisi laşmak, raki em eryal gü leri ise tam tersi bir kon ma itmek bi iminde gelişen ener i olitik hede e laşmak i in art k salt to lar e tanklar da gerekmeyebiliyor. rne in etrol e ga yatlar ile oynamak bir rakibin or d r ma düşürülmesine hatta ökertilmesine yetebiliyor. B noktada bira ge mişi hat rlamak gerek. y l nda di rabistan etrol üretimini, günde milyon arilden milyon arile yükseltmiş e b n n son olarak etrol yat aril baş na dolardan dolara düşmüştü. ok s k şan sya dolara bile etrol satarak dö i kri ine girmemeye al şsa da etrol elaketi o yetler Birli i nin öküşünün temel ns rlar ndan biri olm şt . lt ay i inde etrol üretimi dört misline karken, o yetler Birli i y ll k milyar dolar i ar nda bir kayba ram şt . B günlerde düşen etrol yatlar , Tarih tekerrürden ibarettir ibaresini do r lar as na sya, ran e ene ela y orl yor. n ak b ke d r m arkl , bir ökmeden ok bir miktar h r alanma sö kon s . n ak h r alanan sade e B hede sya, ran e ene ela de il. Bi atihi B ye destek eren di rabistan da h r alananlar aras na giri eriyor. üşürülmüş etrol yatlar di ekonomisini a k a sall yor. ars lan di diktas da sa a sola sald rarak i erde e ahiri k rtarmaya al ş yor. i er yandan, B nin etrol üretimini art rarak ar a las yarat yat düşürme olitikalar süre i erisinde geri te me belirtileri gösteriyor. Kendisi de net bir etrol ithalat s olan B nin ilk bak şta b işten ka an l ka a düşünülse de art rd üretim kaya etrolü gibi yüksek maliyetleri olan etrol üretimine dayan yor. Bir bak ma ka an nötrali e ol yor. Ben er bir d r m Kanada i in de ge erli. şin bir başka ilgin tara B , sya, ran e ene ela y a ma a sokarken öte yandan en ok ekindi i rakibi in b işten old k a karl kmakta. ani B , bir düşman sallarken ötekini ihya etmek gibi bir a ma a düşmekte. örüldü ü ü ere ener i olitik ok kaygan bir eminde i ra ediliyor. Çevre-çeperimizdeki son gelişmeler: üney merika da göre e kaybedilen me iler yan nda, sya e in in to arlanarak bölgesel gü olmaktan, küresel gü olma yol na h la e rilmeleri e b nlara Hindistan başta olmak ü ere syaasi k ülkelerinin Ben de ar m k şlar n n eklenmesi, B nin başrol oy n l n sendeletmektedir. rt k, di er aktörler oy nda daha a la rol almak istemekte e b n n da idare edilebilirli i orlaşmaktad r.

ine B ideologlar n a oy n n sahas daha ok rasya, syaasi k e do r kaym ş b l nmaktad r. Hal böyle ol n a, Küresel Balkanlar olarak adland r lan b geniş o ra ya i erisinde oynamak, hem maliyetli hem de riskli olmaktad r. olay s yla, o ra yan n bir bölümünde s lar n d r lmas n sa lamak, hem b n ya arken hem de b ndan sonra sahay taşeronlara emanet etmek ü erine ya lan tes itler kab l görmüştür. B bölge, ahra üstü rika y da i ine alan, Ortado bölgesidir. B tüm dikkatini yükselmekte olan syaasi k aktörlerine, ö ellikle in e e irmek istemekte an ak b n ya arken de gö ünün arkada yani Ortado e ahra üstü rika da- kalmas n istemiyord . elinen noktada e deki hesab n arş ya ek ymad görülüyor. Birin isi ülkeler e halklar öyle kolay kolay teslim olm yor, direniyor. kin isi, ala land rd ünni ayaktak m ok kolay şira eden k kendini e mütte klerini rmakta. ün üsü, Tayyi ben eri taşeronlar ok kolay ha aya giri aman aman diklenebilmekte, daha da ötesi arkas ndan binbir eşit dala ere e irebilmekte Hal böyle ol n a B mane ra ya raki leriyle - ran e sya- masaya ot rmak or nda kald . ran da Mollalar ile anlaşma im alarken di er yandan da sya ile riye nin gele e i ü erine ortak rogram ya t . ö ün ö ü arkas nda kendisi a s ndan sor ns bir Ortado b rak syaasi k e yönelmek hesab şimdilik şaşt . B na ra men kaybetmiş de de il. rak e di etrolleri ü erinde hala hegemonya sahibi. B .yü y l ener i oliti i i in a ge ilme öneme sahi bir d r m. ira etrol re er ömürleri a s ndan syaasi k, y la, r a- rasya, y la, rika y la sahi ken Ortado i in b y la anmakta. B a s ndan yü y la sarkan etrol re er lerini daha n erimli kontrol alt nda t tabilmek, bölünmüş bir rak e riye den ge mekte. di re imi n erimde ayakta kalma kon s nda k şk lar ar ediyor. olay s yla Ortado daki kaygan eminde daha n süre ayakta kalabilmek i in srail ben eri bir ikin i aya a ihtiya d ymakta. B n n i in de ekala günümü Bar ani ori inli Kürdistan ben eri bir ol ş m gönüllerinden ge iyor olabilir B d r mda rak ta ii etkisinin a alt lmas , ran n TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

ENERJİ POLİTİK

kendi e erine ekilmesi gerekir ki in ayakta t t lmas n n nedenlerinden bir de b olabilir. te yandan he diken ü erinde ola ak bir Türkiye nin de ar a karmaya esaret edemeye ek bir mütte k olarak yerini almas B a s ndan aranan ar lanan bir tabloy ol şt ra akt r. Yeni-Osmanlıcılık, enerji terminali, sıfır sorun masalları… elelim Türkiye ye K nin, eni Osmanl l k, BO eşbaşkanl , ener i terminali olma gibi hayallerle yola kt e Hitler öykünmesiyle geldi i b günkü nokta küresel iyasalara entegrasyona yönelik göre ini ş ya da b şekilde ya m ş, şeri ya lanmas n belli oranlarda inşa etmiş, ha lar b r a isini de ol şt rm ş olma ger eklerini de i inde bar nd rmakta. B hayaller e ger ekler man mesi i inde d ş olitikada, ö ellikle ener i olitik alanda ise tam anlam yla s n ta kalm şt r. rt k ener i terminali olmaktan sö eden bir tek K li e destek isi liberal yokt r. n ak ş ar ki ener i sektöründeki ö elleştirmelerle ha lar b r a isine ya t büyük katk da yads nama . yr a ran a yönelik ambargoy delerken aile e rad na e a anesine ya t tamamen d yg sal katk lar da görme den gelemeyi . Bir de Bar ani ile k r lan ener i ilişkileri, rak Merke i Hükümetini e B Merke Bankas n by- ass edi

Halk Bankas ü erinden aktar lan etrodolarlar ar ki tamamen ayr bir öykü. yr a, Tolga Tan ş n ot s e Beye endi kitab nda yer alan rak ener i kaynaklar ndan nemalanma hikayesi ar ki dillere destan. Tan ş hakk nda a lan da an n h la ka anmas belgelerin ger ekli ini kan tlarken baş aktör al k EO s amat Berat n yeni hükümette Ener i Bakan olmas da ayr bir hikaye. te yandan ek ok yay n organ n n dile getirdi i in günlük ortalama , milyon dolar etrol gelirine sahi olmas n n yol n n Türkiye den ge ti i e b gelir aylaş m n n karanl k dehli lerinde yaşananlar da san r m önümü deki günlerde netlik ka ana akt r. Bütün b nlar belli bir anlay ş er e esinde K karnesine başar olarak ya labilir. n ak, sya ile girilen at şma son aten hayal olan ener i terminaline e nükleer santrale son nokta konm ş d r mda. o alga ba ml l n n yarata a tahribat ise tin in iki d da aras ndan ka ak sö ükleri beklemekte. tin in b noktada ya a a ilk hamle ile birlikte Katar dan temini sa satas n da görme yaşama olana m ola akt r. Ben er bir şekilde srail ga n n ö ümler i inde say lmas n da B arada srail ga demişken e ya y ba larken ener i olitik in i inde yer alan yeni taktik yaklaş m n ad da Tükürdü ünü yalamak olsa gerek.

ENERJİ ALANINDAKİ ULUSAL POLİTİKALAR DA SAVAŞ DÖNEMLERİNİ ARATMIYOR, ACELE KAMULAŞTIRMADA ENERJİ BAŞI ÇEKİYOR! “Savaş dönemlerinde ve üstün kamu yararı olması durumunda uygulanan acele kamulaştırma, AKP hükümeti döneminde kentsel rantın ve talanın aracı haline getirildi. Türkiye’de, 1978 yılından AKP hükümetinin iktidara geldiği 2002 yılında kadar 14 adet acele kamulaştırma kararı çıkartılmış olmasına rağmen, 2002 yılından sonra 1787 kez acele kamulaştırma kararı alındı. Ağırlıklı olarak enerji alanında yapılan acele kamulaştırma, 2006’da kentsel dönüşüm ve yenileme uygulamalarında da görülecek, 2014 yılı sonuna kadar kentsel dönüşüm alanında 68 kez acele kamulaştırma yapılacaktı.” (Kaçak Saray, sf; 25 Kırmızı Kedi Yayınları) 12

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

40. GENEL KURUL

BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİ, SEKTÖRÜN İHTİYAÇLARI VE İSTİHDAM EEMKON 2015 Kongresi kapsamında yapılan Biyomedikal Mühendisliği Eğitimi, Sektörün İhtiyaçları ve İstihdam panelinde dile getirilen bilgileri sizler için derledik. Hakan Evsine / Acıbadem Sağlık Grubu Hastanelerde her 100 yatağa bir biyomedikal mühendisi istihdami Biyomedikal mühendisi arkadaşlar m sa l k sektöründe, hastanelerde, üni ersite hastanelerinde, de let hastanelerinde, ö el sektör hastanelerinde, b n n d ş nda medikal iha sat ş ya an, Türkiye de distribütör olan rmalarda al ş yorlar. Tan , teda i ama yla k llan lan medikal iha lar n tüm teknik işletimlerinden, bak m-onar m ndan sor ml lar. H l gelişen t bbi teknolo ilerin hastanelere aktar lmas ndan, t bbi iha lar n se iminden, k llan lar n e itimlerinden sor ml lar. Hastanelerdeki en büyük mal arl olan medikal iha lar n en anter yönetim sistemindeki işletilmesinden sor ml lar. iha lar n kalibrasyon e etkisel gü enlik testlerinin ya lmas ndan sor ml lar. Medikal iha larla ilgili genel olarak bütün emniyet önlemlerinin al nmas ndan sor ml lar. Günümüzde tıp teknolojisi çok ilerledi. Hastanelerimi de b ndan y l ön e bir tane röntgen, bir tane EK gibi iha lar arken, şimdi bakt n her klinikte, her bölümde say s , arkl türde medikal iha lar ar. B kadar medikal iha n old ortamda ülkemi de de biyomedikal mühendisleri i in istihdam ile ilgili ba yg lamalar ar. lkemi de, gerek de let, gerek ö el sa l k hastaneleri e gerekse üni ersite hastanelerinde biyomedikal teknikeri, biyomedikal mühendisi b l nd rmak yasal bir or nl l kt r. esmi a ete de yay nlanm ş olan yasalar gere i, yatak e ü eri a l k

Rakamlarla Biyomedikal Mühendisliği Türkiye’de biyomedikal mühendisliği eğitimi, yükseklisans düzeyinde Boğaziçi ve ODTÜ’de verilmeye başlandı. Daha sonra Başkent Üniversitesi'nde 2002’de lisans eğitimine geçildi. 2015 yılında yayınlanan ÖSYM istatistiklerine göre, 1310 kayıt var. Kontenjanın 1100’ü yerleşmiş. Şu anda bölümlerde aşağı yukarı 5000-6000 biyomedikal mühendisliği öğrencisi okuyor. Bunlar Elektrik Mühendisleri Odasına üye oluyorlar. Türkiye’nin tıbbi cihaz ve sarf malzemelerine harcadığı para 15-20 milyar dolarlarla ifade ediliyor. 2007 yılında bu rakam 4 miyar dolar. 8 senede dört misli artış. Günümüzde hastanelerde yaklaşık 20 bin farklı tür tıbbi cihaz ve sistem kullanılıyor. Ülkemizde kullanılan biyomedikal cihaz ve sistem sayısı son 20 yılda yediye katlandı. Bunların yüzde 90-95’i de ithal malzemeler. Danimarka, İrlanda, İsviçre ve Belçika gibi ülkelerde toplam özel sektör Ar-Ge harcamalarının biyoteknolojiye ayrılan kısmı yüzde 12’nin üzerinde. Bakanl na ba l hastanelerde, yatak e ü eri yatak ka asitesine sahi ö el hastanelerde birer biyomedikal mühendisi istihdam edilmek or nda. ine Bakanlar K r l , y l nda alm ş old bir kararla, yatakl teda i k r mlar bünyesinde biyomedikal hi meti e kalibrasyon birimi k r lmas n eya b nlar n başka bir k r mdan sat n al nmas n şart olarak getirdi. Biyomedikal mühendisi firmalarda ne işler yapıyor? Biyomedikal mühendisleri e er medikal rma, üretim tara nda ise b nlar n üretimin k sm nda üretim mühendisi olarak ya da tasar mlar nda re mühendisi olarak ya da üretilmiş iha lar n test edilmesi s ras nda kalite kontrol mühendisi olarak TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ

al şabiliyorlar. on dönemde gelişen bir iddi ya l m tara ar medikal sektörde. ellikle ameliyat e yo n bak mdaki hastalar n taki leri i in, b nlar n tan e teda ilerinde karar destek sistemleri ile ilgili bilgisayarlara entegre edilmiş ya l mlar ar. ine b nlar n bünyesinde de ya l ma gönül ermiş biyomedikal mühendisi arkadaşlar m al ş yor. B nlar n d ş nda Türkiye de sat ş ya an ya da distribütör olan medikal rmalarda sat ş mühendisi, sat ş sonras e itimden sor ml a likasyon mühendisi e yine sat ş sonras bak m-onar mdan sor ml teknik ser is mühendisi olarak da göre ya yorlar. Tabii, ilk yol da akademik yol. üksek lisans e doktora ya mak isteyen arkadaşlar i in de akademisyenlik yol , hem Türkiye de, hem de y rtd ş ndaki üni ersitelerde bir ok e itim noktas nda ar. merika Birleşik e letleri nde y llar n ka sayan bir al şma ya lm ş e b al şmada iş b lma imkanlar n n en ok arta a mühendislik dal n n, yü de art ş h yla biyomedikal mühendisli i old belirlenmiş. Bi im de ülkemi in b son bilim e teknolo i olitikalar ka sam nda orta adede biyoteknolo i e biyomedikal alanlar n h la gelişe e i işaret ediliyor. Biyomedikal Mühendisliği Eğitimi Biyomedikal mühendisli ine Türkiye de bakt m da, asl nda her y l daha a la me n eriyor , her y l ok l say s , bölüm say s art yor. Tabii, sektöre şöyle bakmak la m Hem mühendislik, hem de teknikerlik ö ren ileri ar. akat ş anda benim klinik mühendislik tara nda gördü üm ş birin isi, e itimde ok net bir şekilde arkl l klar ar. Bir ok üni ersitede bir EK iha n görmeden me n olan arkadaşlar ar. E itimleri tamamen akademik boy tta. Türe i ok iyi ö reniyor ö ren iler, ama iha gördü ünde ne old n maalese tan m yorlar. inyal işlemeyi ok iyi ö reniyorlar, ama M iha n gördü ünde on yad rg yor. Maalese b d r mday . *** Medikal iha lar n ülkemi de r- e e yönetim al şmalar na yönelik d r ma bakt m da k llan lan teknikler ok yüksek sermayeyi gerektirdi i i in, an ak ok basit ürünler ya yor . Hasta yataklar alan ya yor . ani teknolo ik bir ürün ya m yor . aha ok a r metal iş ili i eya metalden ol şan ameliyat lambas alan da ya maya başlad k. ma bütün b nlar basit kal yor. üksek teknolo ili bir ürün ya am yor maalese . Biyomedakal Alanında Üretim Yapmamız Şart Tabii b işin iha tara . ma bir di er tara ta da ok iddi bir medikal mal eme sektörü ar. Biyomedikal mühendisleri i in b sektörde ge ekten ok büyük bir iş istihdam imkan b l n yor. akat b rada küresel

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

a ardan ay ala ak ürünler geliştirmekte ayda ar. şte b rada bir sürü biyomedikalin alt branşlar nda dok mühendisli i ols n, biyoteknolo i ols n, nanotik ols n bir ok al şma ya labilir. Bi en a ndan kendi ülkemi de yü de n d şar dan ithal etti imi ürünlerin bir k sm n b rada üretsek, hem ülkemi de istihdam alanlar yarata a hem de ekonomiye büyük öl ekte ok büyük katk sa laya a . B artan me n say s na bakt m da, ülkemi in yeni a la ak olan hastanelerin b nlar istihdamla karş lamas mümkün de il. Türkiye deki sa l k sektöründeki medikal rmalara bakt m da, onlar n da say s nda büyük bir art ş yok. ünkü Türkiye de her dakika yeni şirket k r l , yeni istihdamlar edinilmiyor. O yü den yeni iş alanlar a mak or nday . B n n da yol üretimden ge iyor. M tlaka medikal iha , m tlaka medikal mal eme tara nda üretime do r gitmeliyi . akat b rada bir tane girişim inin tek baş na k Ben b n ürete e im demesi maalese yetmiyor. ok iddi bir şekilde üni ersite, medikal sektör e hastaneler, yani klinik tara ta al şmalar ya lmas gerekiyor. Biyomedakal Mühendislerinin Alanın Tamamında Çalışmaları Gerekiyor B nlar n tamamlanmas i in b ü sa aya n n m tlaka birlikte al şmas gerekiyor. irişim i başka beklentiler i erisinde, akademisyen başka beklentiler i erisinde. Bi b nlar y llard r bir araya getiremedik. e ola ak E itim kon s nda ger ekten iddi s k nt lar ar. ok dengesi me nlar eriliyor ülkede. B ö ren iler bir ok şeyi bilmiyorlar. Benim karş laşt m en büyük roblem klinik mühendisli i tara nda. ani kimse torna ida t tmak istemiyor, ö ellikle bayan arkadaşlar. ani klinik mühendislikte al şmak istemiyorlar. Birka tanesi Bi ya ar , başlayal m dedi, ay sonra es ediyorlar. ma ne ya a aks n Türkiye de ka tane iha e itimi ere ek a likasyon yg lamalar ar O aman, herkes sat şta al şa ak, hi bir şey de üretemedi imi e göre. Ben e bira b işin mühendisli ini de kab llenmemi la m. E et, klinik mühendisli i kirli bir iştir. Bira ön e ho alar m n örnek erdi i, ameliyathaneye geli , hekimden a ar işitirsini , gerekirse hasta yata n n alt na yatar, koton n de iştirirsini . ma b da gereklidir. Bi ler mühendisi , yani b n böyle kab l etmeliyi , klinik mühendislik b . Tabii ki akademisyenlik ya mak istiyorsak masa baş iyor ki Bilgisayar er . Bilgisayar ne ya a aks n ben sana tak m antas ere e im. Maalese b d r mday . ani herkes Masam nerede diye bak yor. Benim b l nd m organi asyon i erisinde - tane bayan arkadaş al ş yor. Maalese he si Biyomedikal at n lma e artman nda al ş yor. Klinik mühendislikte al şmak isteyen b lam yor . B l nanlar da,

BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ

BİYOMEDİKAL ALANI ERİL MİDİR? Begüm Yalçın - Biyomedikal Mühendisi

Biyomedikal mühendisliği çok geniş bir alan. Bizim 4 yıl içerisinde fizyoloji, anatomi, elektrik elektronik ve makine gibi birçok dalı bilmemiz ve iyi bilmemiz bekleniyor. Ve bu konuda biz bir yandan temel bilimler de almak zorundayız. Bunların hepsi 4 sene içinde olmalı. Ve mezun olunca gerçekten sudan çıkmış balığa dönüyoruz. Çünkü bir fizyoloji, bir elektronik, biz de ne yapıyoruz bilmiyoruz. Bu durumda bir de laboratuvar çalışmaları giriyor işin içine. Tabii ki çıkışta biz elimize tornavida alamıyoruz. Erkekler de bunun içine dahil. Genel bir algı var Türk nüfusunda: “Kadınlar bu tür amelelik gerektiren işleri yapmak istemiyorlar.” Ben şahsen yapmak istiyorum. Ama bana, “Sen kızsın, otur; bir şey taşıyamazsın” deniliyor. Hayır, benim de iki elim ve iki ayağım var, aynı beyine sahibim. Yani bunu ben de yapabilirim. Sadece bunun bir algı olduğunu düşünüyorum. dedi im gibi, es ediyor. Erkek arkadaşlarda ya aş ya aş torna idadan aklaşan, tak m antas ndan aklaşan bir anlay ş ar. n demeye al ş yor m Biyomedikal mühendisleri yöneti ilik ya mak istiyor e biyomedikalin klinik mühendislik tara n biyomedikal teknikerlerine b rakm ş d r mdalar. B n n do r olmad n düşünüyor m. E itimlerimi de de b nlar n m tlaka b şekilde anlat lmas gerekti ine inan yor m. Herkes adli t m ya a ak Onlar da ka ak, tabii ki onlar da la m akademik mühendislerimi de ols n, akademik

al şmalar da ya s nlar, endüstri ile de al şs nlar. ma b tara ta da böyle bir ger ek ar. B n kab l ede ek mühendisleri de sektörde bekliyor .

Prof. Dr. Yekta Ülgen - Boğaziçi Üniversitesi Küçük Ama Pahada Kıymetli Şeyler Üretmeliyiz son amanlarda e itim kadar, üretim de ok önem ka anmaya başlad . şa y kar t bbi iha lar n yü de y rtd ş ndan ithal. e üretiyor a l be , am k, ş r nga, EK . Bir rma galiba de bratör iha üretmeye başlam ş, ge enlerde on n haberini ald m. s iratör, hasta yata ... ani böyle şeyler. nemli olan, kü ük ama ahada k ymetli şeyler eden üretim ya lamad n tart şabiliri . ok eşitli nedenleri ar. E itim yine ok önemli. eden ünkü ymas gereken ok eşitli standartlar ar. nsan ü d na girdi i andan itibaren bir ürünün, t bbi iha old andan itibaren, ok s k denetim alt ndad r. O gö le bak lmas la m e b bir eki işi. olay s yla b kişilere destek erilmesi la m, b kon larda destek erilmesi la m. akat ger ekten t bbi iha üretmek ok or bir süre meşakkatli, yat r m gerektiren e s k nt l bir süre . Bir iha n k llan labilir hale gelmesi i in ortalama sene gerekli . ünkü b n n ard ndan bir de insan deneyleri ar, hay an deneyleri ar, klinik deneyleri ar, eri kasyon ar, na igasyon ar B nlar n he si aman alan, süre isteyen ka ramlar. TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ

Prof. Dr. Ata Akın - Acıbadem Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Tarihine Kısa Bir Bakış Hem biyomedikal mühendisli inin, hem t mühendisli inin eşitli tan mlar ar. B nlardan benim en be endi im tan m ş aşam e mühendislik bilimlerini ger ekleştiren gelişmelerin ortaklaşa olarak insan e e re sa l ndaki k llan m . B ne demek Bi ler esas nda ald m e itimlerle, t bbi ayg tlar geliştirebiliri . la keşi eri ya anlar ar aram da, ya l mlar geliştirenler ar, t bbi bilişim sistemleri denen. a ay organlar ar. iyors n ki, b nlar n bir k sm biyolo i. E et, ama b nlar n arkas nda baya bir iddi alet, ede at e tasar m ar. olay s yla b tür bir tan m ben e yaşam e mühendislik bilimlerinde ortak al şmak ben e biyomedikal mühendisli inin ö ünde ar. larda, hastanelerde elektronik alet k llan m ok art yor. B n n ü erine merika daki Elektrik Mühendisleri Odas , EEE, diyor ki, Bi bir alt branş k ral m. B na da medikal elektronik ad n erelim. Biyomedikal de il, medikal elektronik. radan sene ge iyor, sene sonra merika daki eşitli üni ersiteler -ilk üni ersite ile başlam şt r- medikal e biyolo i mühendisli i ad yla mast r, doktora rogramlar a yor. H l biyomedikal denilmiyor. e aman k yor b la larda. B endli, mendli isimler olmas n diyorlar, biyolo inin biyo s n kesiyorlar, medikal in baş na ot rt yorlar. Biyomedikal mühendisli i lardan sonra lisans e itimine

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

do r dönmüştür. anda biyomedikal mühendisli i dedi imi in esas t mühendisli i ka ram ndan km şt r. Esas nda o ö gün, ilk la t mühendisli i diye do yor. lerde biyomühendislik diye bir ka ram k yor. B asl nda hü re e anali leri e onlar ü erine mani ülasyonlar ile hem öl üm, hem teda i teknikleridir. şte b gün hamilelik testi dedi imi de, kal öl ümleri dedi imi de, he sinin alt nda biyomühendislik e biyoteknolo ik yg lamalar ar. lere geldi imi aman, b mühendisler, bi ler yani, t tan o kadar ko yor . B n n ü erine, t tan b kadar ko t n gören bir gr insan -b n n i inde Har ard e M T de ar, ngiltere de een s ni ersitesi gibi yerler, Hong Kong ni ersitesi ar- ah , bi b n ni in k rm şt k Hastanelere e klini e hi met etmek i in, onlar n ihtiya lar n görmek i in diyor. O aman b n n ger ek ismi neydi t mühendisli iydi. Bi o aman b adla bölüm a al m diyorlar. M T nin yükseklisans, doktora rogram na bak n, biyomedikal ya ma , nstit te o Medi al i en e and Engineering dir. Har ard ile ortaklaşa üretti i rogram n n ismi Health ien e and Te hnology dir, biyomedikal de ildir. ünkü biyomedikal dedi ini anda kim kimin alt nda, kim kimin üstünde belli de il. ani biyomedikal i mi biyomühendisi ka samal , biyomühendis mi biyomedikal iyi ka samal , kim klinik mühendisi B tart şmalar gereksi . Bi he imi t mühendisi olarak ortaya kt k.

İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ

İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN PAYDAŞLARININ KATILIMIYLA PLANLANMASI EEMKON 2015 Kongresi kapsamında yapılan İletişim Teknolojilerinin Paydaşlarının Katılımıyla Planlanması panelinde dile getirilen bilgileri sizler için özetledik. Yrd. Doç. Emin Köksal - Bahçeşehir Üniversitesi İnternetin cebimizdeki yeri i e insana en ok ayday sa layan i at nedir The E onomist dergisinin iki y l ön eki bir say s na göre b , kanali asyon e at k sistemidir. On n sayesinde şehirlerde yaşayabiliyor . e günümü de insana ayda sa layan başka i ad n olmamas ndan kork l yor. nternetin yeri ok arka s ralarda. ma bi im, ö ellikle şehirli insanlar n hayat nda internet ok yer ald i in bi bütün hayat m n internetle ar old n düşünüyor . e insanlar b n n i in ok ara har yorlar. Hane halklar , gelirlerinin büyük bir k sm n bilişim, e len e, tatil gibi al şkanl klara har amaya başlad lar. nternet b nlar n başta geleni üstelik e resinde sade e hi metler yok, ürünler de ar. e tele on , bilgisayar, internet ba lant lar esaire. Büyümeye katkının dinamikleri… Bilişim hi metleri ekonomik büyümeye nas l katk da b l n yor Katma de erin yarat lmas na ne kadar katk da b l n yorlar. B n n i in ön elikle mekani may ö etlemekte ayda ar. Ekonomik büyümeye katk ya an şeylerin yat r m nda ka kişi al ş yor e o endüstride erimlilik art ş nedir şte b dinamikler ekonomik büyümenin göstergeleri. ani daha ok insan al ş rsa e erimlili i h la art r rsan ekonomik büyümenin h l old n söyleyebiliri . a lan yat r mlar n i inde bilgi iletişim teknolo ileri de ar. Emek k sm na bakt n aman da al şanlar n büyük k sm n n bilgi e iletişimde

al şt n görürsünü . Bilgi e iletişim teknolo ilerinin erimlilik art ş na iddi bir katk s ar. eki, bilgi iletişim teknolo ileri ne yönüyle ya da hangi alanda hangi dinamiklerle büyümeye katk da b l n yor E itim, b nlar n baş nda geliyor. ş ti aretle ilgili iletişim teknolo ilerinin büyüme kon s ndaki ay n art rmak mümkün. on olarak da k r mlar geliyor. B rada k r mlar derken bilgi iletişim teknolo ilerini dü enleyen k r mlardan sö ediyor . K r mlar n kalitesi önemli e b da büyük öl üde k rallar n işleyişine ba l . H k k dü eni endeksi ar. B n n erilerine bakt m aman Türkiye yi ayr nt l bir şekilde in elemek mümkün. Orada s ralamaya al nan ülke ar. B ülkeler aras nda old k a gerilerde, . s raday . Bilgi iletişim teknolo ilerinin o dü enlemeye tabi, b a dan bakt n da Türkiye nin bira daha ön s ralarda old n söyleyebiliri . ma genel olarak, ilk de de ili . aha genel, h k k dü eni endeksine bakt m aman ok gerilerde old m söylemek mümkün. at r m art rmak istiyorsan yat r m lar n da gele e i görebilmelerini sa lamak la m. ele e i görebilmek i in de si in her aman yg land n bildi ini h k k k rallar n n dü gün bir şekilde işletiliyor olmas la m. ü gün bir şekilde işletilmiyorsa b gün ya t n yar n ö ol yorsa, b rada yat r m ya ma güdüsünü iddi bir şekilde baltalam ş ol rs n . Bilgi iletişim teknolo ilerinin de yat r m yol yla an ak üretime ya da milli gelire katk da b l na a n sa n yorsak b indeksteki s ralamam dü eltmemi şart. TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ

Yüzde 12 ile bağlanıyoruz Bilişimi ne kadar k llan yor En son ya t m araşt rmam dan sö etmek istiyor m. Bilişim deyin e ak llara hemen internet geliyor. Ona ba lanmay n a bilişim hi metlerinden aydalanmak ek mümkün de il. Her kişi baş na düşen internet ba lant say s n n Hollanda e ben eri ülkelerde , Kore de , merika da old n görüyor . Türkiye de ise . ani her kişiden si internete ba l diyebiliri . Bi b n yak ndan taki ediyor . s l a olan ş b say n süredir artm yor. y l ön e di. olay s yla enetrasyonda iddi bir şekilde s k şm ş d r mday . enetrasyon , ö ellikle sabit internet enetrasyon n art rmakta old k a gü lük ekiyor . Mobil internette iyi gidiyor yani mobil internete bakt n aman her kişiden sinin ba lant s ar. B rada nanistan n önündeyi . ma a onya e Kore gibi ülkelerde yü de ün üstündedir b oran. ani tele onda da, tablette de internet ar. Bir kişiye birden a la internet ba lant say s düşüyor mobil iha larda. B yü den bi deki yü de de ok iyi say lma . rt , mobil data tra ine bakt n aman sabitteki data tra inin yü de - ü gibi oranlar sö kon s . ü de i ge e e ini ok da tahmin etmiyor m. Bi im aileler kalabal k o yü den hane halk baş na düşen internet say s na bakt n aman orda da d r m dünyay yakalar dü eyde de il, - lü say larda old m görüyor . şletmeler a s ndan d r m daha iyi. şa y kar işletmenin nda internet ba lant s old n görüyor . eni kan bir tak m yasalar örne in Türk Ti aret asas bütün işletmelerin internet say as olmas n or nl k l yor. ş hayat nda aten olmas gereken bir şey old i in orada ena de ili . E-ti aretteki son araşt rmalar m a göre e-ti arette de dünyada en h l büyüyen ülkelerinden biriyi . Milli gelir i erisindeki ay ok kü ük ama ok h l ilerliyor. B bir m t olabilir. Tabi b rada da kalite sor nlar ar. B yönde al şmalar de am ediyor.

Yrd. Doç. Dr. Özgür Tamer - 9 Eylül Üniversitesi Bilgilendirsek de mi bazlasak bilgilendirmeden mi bazlasak! ünya genelindeki yg lamalarda, ba istasyonlar n n k r l m süre i nas l gelişiyor, ülkemi de d r m nedir Türkiye de tek yetkili BTK. in süresi bir ay e ok k sa. Kam kat l m e bilgilendirilmesi or nl de il. nsanlar kimi aman tesisin k r ld n n ark nda bile olm yor. lkeleri tek tek in eledim. ülke ar. B ülkelerde kam kat l m , kam n n bilgilendirilmesi önemli. st rya da merke i bir dü enleme ar, yerel yönetimler b na yg n ol olmad n denetliyor. in süre i ba en yerel yönetimlerin ba en bölge halk n n inisiyati ne b rak lm ş eya d şardan bir i in gerekiyor. in süresi alt ay i ar nda. O eratörler,

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

ön elikle yerel yönetimlerle de erlendirme to lant lar dü enliyor e halk b şekilde bilgilendiriliyor. Bel ika da i in süre inde yerel yönetimler de rede akat merke i kan nlarla de erlendiriliyor. erel yönetimler bilgilendirme ilanlar asarak halk bilgilendiriyor. B lgaristan da ise alt ay ön eden baş r l yor. B süre te de erlendirme to lant lar nda halk bilgilendirilmiyor. erel yönetimler, sa l k bakanl e bir kam k r m dü enleyi i. ünün birden katk s sö kon s . H r atistan da baş r dan sonra k sa bir süre i inde onay al nabiliyor. erel yönetimler yg nl denetliyor. On n d ş ndaki denetim merke i ya l yor. K br s ta alt ha ta i inde i in al n yor, kam n n bilgilendirilmesi sö kon s de il. ek mh riyeti nde atandaş n i nine baş r l yor e yerel bir karar sö kon s . animarka da i in süre inde kam kat l m belediyeler e yerel yönetimler ka sam nda ya l yor. Estonya da, merke i ama sa l k k r m ü erinden gidiyor. inlandiya da belediyeler de rede. ransa e lmanya örneklerinde halk bilgilendiriliyor. Belediyelerle ortak olarak onay eriliyor. lmanya da rekans lanlama k r l ar. Kam bilgilendiriliyor. talya, de erlerin kat düşük olarak al nd bir yer. ine bölgesel dü enleme belediyelerle birlikte. günlük bir i in süresi ar. H l al ş yor. Halk detayl olarak bilgilendiriliyor. lkelerin b l nd klar lokasyon e kültürlerine göre b süre de işiyor. stralya arkl bir d r m sergiliyor. Kam ya da belediye de il, hi met sa lay lar n ortak olarak k rd ö el bir ya sö kon s . B n n da eşitli a anta lar e de a anta lar ar. in süre inde belediyelerin katk s ar, ön baş r gün i inde son lan yor. Halk n bilgilendirilmesi or nl . Bre ilya da yerel yönetimler etkili. Hindistan da da merke i olarak letişim Bakanl sö sahibi.

İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ

Yerel yönetim inisiyatifinde planlamanın ilk örneği Kemal aşa Organi e anayi Bölgesi KO B bi im i in bir ilk old . B kon da bak ş a m ta eledik a k as . KO B yönetimi, abrikalar m da ba istasyonlar k r n diye bi den bir tale te b l nd . Teknik alt ya bölgelerinde istasyonlar n k r l m n sa lanmas istiyorlard . akat yasal bir sor n ard . ünkü abrikalar n, orada başka bir ti ari aaliyete b l nmas mümkün de il. olay s yla ön e b yasal sor n ö mek gerekiyord . B , Türkiye de tek örnek. KO B bir yerel yönetim. e bir yerel yönetim inisiyati nde bir lanlama ya lmas n n ilk örne i ola ak. anda bi al şmam ya t k. hektar alan, kat l m ar. B say , e ka ak e al şan say s . e laşa ak. B ran n lanlanmas demek asl nda kü ük a ta bir şehrin lanlanmas demek. B rada hede mi , me t istasyona yak n k r l m ya abilmektir. olay s yla d şardaki istasyonlar n d r mlar n de iştirmeden i erde bir ö üm ürete e i . lt ya n n olmas gerekiyor. bi im b rada başka bir hede mi . anta l bir d r m ortaya k yor. mir stanb l yol KO B nin tam yan ndan ge iyor. k as b bir rsat. O eratörler i in ö ellikle. n al şmam b . lanlama teknik alanlar m ar. ayr noktay , ayr dire i bi dok ayr noktaya ekiyor . O eratörler den a karm ş ol yorlar noktalar n . Hem görüntü kirlili i a s ndan hem lanlama a s ndan ok önemli bir a anta sa laya ak. yn amanda altya ya yg n ola ak. enel olarak bi im ba istasyonlar n n k r l m süre ine dair önerimi ş d r Merke i otorite yerine, yerel yönetimlerin, kon yla ilgili k r mlar n, ilgili üni ersitelerin kat l m yla ol şt r la ak k r llar n sö sahibi old mekani malar de reye al nmal . Böyle e istasyonlar k r ld ktan sonraki h k ki süre ler b baştan engellenmiş hem kam n n kat l m sa lanm ş hem istasyonlar do r yerlere k r lm ş ola ak. Halk, ba istasyon süre inin her aşamas nda bilgilendirile ek e n adeli olarak lanlar ya labile ek.

Av. Ünsal Özmestik Aynı anda burada ve her yerde Türkiye de internet erişim hakk anayasada yer almal m on - y ldan beri hem Türkiye de hem dünyada b tart ş l yor. nternet iletişim teknolo ilerinde bana göre bir de rim yaratm şt r. ünkü di er iletişim teknolo ilerinden arkl bir yan ard r. ani si tüm dünyayla ayn anda iletişime ge ebilirsini . Bakt n aman sade e Türkiye deki de il, tüm dünyadaki bilgilere sahi olabilirsini . B bilgiler s n rl de ildir. stedi ini bilgiyi edinebilirsini . ani si e kimse s n r koyama . stedi ini bilgiye Türk e ya da herhangi bir yaban dilde s n rs bir

me rada laşabilirsini e onlar da si e laşabilir. ani isteyen kişi si i internetten b labilir. B n herkese yayabilirsini . Yüzyüze değil face face’e BM tara ndan y l nda temelde bir insan hakk olarak tan mlanmaya başland internete erişim hakk . r a Konseyinde de b na ilişkin kararlar al nd e b rada her bir atandaş n internete erişim hakk old söyleniyor. Bi im anayasam da tabii düşün e, i ade ö gürlü ü e b n yayma ö gürlü ü ar. n ak internete erişime ilişkin ş anda bir dü enleme yok. B dü enlemenin nas l som tlaşt r la a na dair ortaya kan düşün e ş nternet erişiminin her türlü de let müdahalesinden ak bir şekilde gü en e alt na al nmas . ani orada aylaş lanlar n de let tara ndan ok a la kontrol edilmemesi, edilse bile b n n belli s n rlar olmas gerekti inden bahsediliyor. inlandiya anayasas na da b na ilişkin hükümler eklendi. Elbette internetin etkileşimi e sosyal bir me ra olmas n n yan s ra bir kam sal alan da ar. ani ben b n şöyle tari ediyor m, eskiden e lerde akşamlar yemeklerden sonra aile bir araya gelir, büyükler ülkenin d r m e ülkenin gele e i hakk nda kon ş rlard . Kimi bir siyasi artiyi t tar, kimi bir görüşü benimserdi. imdiki d r m daha arkl . rt k tüm b kon ş lanlar n he si yü yü e ya lm yor, eşitli sosyal medya me ralar nda kon ş l yor. sl nda kam sal bir alan ol şt r l yor orada e sade e e in i indekilerle kal nm yor tüm arkadaş e reni le ayn anda bir ya şma i erisinde ol yors n . Bi im anayasam da da, ilerde de iştirile e ini düşündü ümü anayasada da, internete ö gür e erişim hakk n n art k tan nmas gerekti i kon s nda bi kir birli indeyi . n ak b sayede he ş n düşünüyor b l slararas bilişim şirketleri neden Türkiye ye geli bir o s a m yor, neden Türkiye de bir ş be a m yorlar Halb ki orada internet as tas yla b radan ok iddi aralar ka an yor. eden b nlar ya m yor ünkü kan nlar m ok m lak. Herhangi bir h k ki mütalaa erdi imi de şöyle olabilir, böyle olabilir gibilerinden TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ

riskleri karş tara a s nd m da ekiniyorlar. şte b n n anayasayla teminat alt na al nmas gerekiyor. sl nda anayasam da atandaşlar m n ok iddi haklar ar. B nlardan hangisi yg lan yor derseni , b tart ş l r.

e-nab e internet banka l na girdi ini de bir t şla türkiye.go .tr. adresine yönlendiriliyors n . B nlar ok iddi s k nt d r. ünkü de letin atandaş na, senin kişisel erilerini ş şekilde gi li t ta a m diye

Hiç olmazsa internette özgürlük! a ebook, t itter e ben eri internet siteleri gibi etkileşimli sosyal a lar y l nda yokt . B sebe le kan n karken belli noktalarda teknolo iyi geriden taki etti i i in eksiklikleri bar nd r yord . e en süre i inde bi b n nla ilişkin ok iddi s k nt lar yaşad k, h l yaş yor . Bakt n aman y l nda ö ellikle b se im e e i olaylar süre indeydi galiba ok köklü de işiklikler ya ld . Bi b de işikliklerle i ade ö gürlü ünün, bireylerin haklar n n daha da genişletile e ini düşündü ümü halde maalese daha s k nt l maddeler kon ld . Otorite tara ndan erişimin engellene e ine ilişkin maddeler yay nland . B maddeler karken daha bi , b nlar n anayasaya ayk r old n e insanlar n haberleşmesinin idari bir otoriteye b rak lamaya a n e b na an ak mahkemelerin karar erebile e ini he söyledik. B hakl görüldü. nayasa Mahkemesine bir ka maddesi gitti e hemen b na ilişkin i taller geldi. say l Kan n n i eri ine giri anlatmaya a m b rada. aln ya lmas gereken ş yeni gelişen teknolo ilerle birlikte b kan n n ö ellikle i ade ö gürlü ünü de ön landa t tarak de iştirilmesi la m. E er de iştirilme se b na ilişkin ok iddi s k nt lar yaşaya a . Bi im en a la tart şt m kon , internet ö gürlü ü, nedir, nas l tan mlanabilir, b d r. Bir insan n serbest e düşün esini aylaşabilmesi gerekir. B aylaş lanlar e er bir eyleme ge mediyse, bir başkas tara ndan k nanmamas e b ndan dolay bir ya t r ma tabi t t lmamas gerekir. e-nabızda röntgenci var! ellikle internet ortam nda kişisel erilerin gi lili iyle alakal ok iddi s k nt lar m ar. Kişisel erilerin kor nmas hakk nda kan n n . Maddesine ek bir dü enleme ya ld . akat h l yürürlü e girmedi. T K da ilgili bir madde ar ama b rada sade e s olarak dü enlenmiş e kişisel eri nedir tan m ya lmam ş. nternet ortam nda ö ellikle de letin,

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

bir taahhüdü yok. ünkü e-nab da si in hastane kay tlar n , tale lerini her şey orada d r yor. B nlar n de let tara ndan nas l kor na a na dair bir taahhüt yok. yn amanda şimdi bankalar ara l ile türkiye.gov.tr. adresine girilmesi... türkiye.gov.tr. adresine bir şi reyle giriyors n ama banka sitesine tek k llan ml k bir şi reyle giriyors n . Herhangi bir kişi si in internet banka l sistemini e girerse, aran al r, bir şekilde si e maddi arar dok n r. i de gidersini da a a ars n . ma bir ha ker n si in banka l k sistemini e giri e oradan türkiye. go .tr adresine girmesi d r m nda si in hayat n boy n a araban , e ini , si e a lan da alar gibi her şeyi görebilir. ani doland r lara ş anda bi kendi elimi le eri erdik. Bütün ha kerlerin bekledi i bir d r md e gire ekler oraya si in bilgilerini i ala aklar. ani o türkiye.gov.tr adresini e girdi ini aman si in kimli ini den t t n da her türlü bilgini orada ar. or ld aman, bi b n n gü enlik önlemlerini ald k ben eri söylemler ar ama ben a k as ok gü enmiyor m. aba bankalar bi im erilerimi i görüyor m E er görüyorsa b da ok iddi tart ş lmas gereken bir kon . ünkü bir bankan n si in kişisel erilerini i görmesi ok iddi e kom like bir sor nd r.

NÜKLEER SANTRALLAR

EEMKON 2015 Kongresi kapsamında yapılan Enerji Politikaları ve Nükleer Santrallar panelinde sunulan görüşlerden kimi bölümler aşağıdadır. Yazının akışında Şubemizin de sekretaryasında yer aldığı Nükleer Karşıtı Platform’un İstanbul çalışmaları yer almaktadır.

Prof. Dr. Tanay Sıdkı Uyar - Marmara Üniversitesi Alan memnun satan memnun Teknolo inin b gün i in k llan labilir ol olmad n bi ö renme e relerinden anl yor . de lira olan rü g rda elektrik üretimi b gün , e düşmüş. Hangi teknolo i ö tür, hangisi de ildir ö renmemi la m. e im ya arken böyle bir modelimi yoksa herkes elindeki ö ten k rt lmak i in birisine kredi olarak eriyor. ani kredi kartlar nda old gibi. Kredi kart yla benim ihtiya m olmayan bir şeyi bana ermesi gibi. Ener i ekonomisinde n adeli strate ik bir lan olmadan, ondan b ndan didikleyerek bir yere aramaya a m kon s nda m tab k olmam la m. BM de y ld r bir araya gelinemiyor, karar eri i d r mda olmayanlar, başka ülkelerin ö lerini ülkesine kab l ederek arl n sürdürüyor. r a e di er gelişmiş ülkeler, ö lerini başkas na atarak arl n sürdürüyor. ani alan memn n satan memn n... ma art k in ols n, merika ols n, Hindistan ols n bir ad m att lar e bir anlaşmaya do r gidiliyor ama yine de tereddütlüyü . Kaynaklar do r belirlemek la m. etrol y ld r ar. Her de as nda y ll k etrol daha k yor. Hi bir şekilde s n r yok ama y l daha k llanma hakk elde etmek i in ya l yor b . Kırk katır mı kırk satır mı? Teknolo iler den itibaren de işti, art k gele e in teknolo ileri gündemde. imdi bi im bakanl kta kar lan modelde, st rya l slararas tom Ener isinin iyana Elektrik şirketinin k lland as modeli örnek al nm ş. B model başlang ta iyana da sade e hidrolik, kömür e etrolü esas al rken da ya ş nükleeri de katal m b na demişler. Her yeni bakan geldi inde de işiyor b nlar. imdi yeni bakan geldi inde ne ola a n göre e i . Kömür mü, etrol mü ols n diye bir şey ya a aklar.

o alga kat lm yor. O l slararas anlaşmalarla ya lm ş ol yor ünkü. Amerika’da 1978’den sonra nükleer santral siparişi yok! şin nükleer k sm na gelin e, merika da Mark Holt ad nda biri ar, Kongre araşt rma ser isinde... Her y l nükleer gü ün statüsü hakk nda ra or ha rl yor. B n n daki a klamas n b ld m. Orada den b yana tek bir nükleer santral si ariş edilmemiştir merika da diyor. tanesi i tal edilmiş diyor. B kongreye erilen ra or. on santral da bitmiş. Ondan sonra lisans alan yok aten. nşaat de başlam ş y lda bitmiş. a lmamas n n nedenleri s ral yor. Bir, maliyet iki, y rttaşlar n istememesi ü , at klar n de olanamamas dört, kam n n b denetimi ya amamas . Birden özgürleşebiliriz! ino n ger ek maliyeti milyar dolar de olanmas sade e. ani k r lsa bile ki k r lamaya ak maliyetinden dolay ama at k de os ola ak. milyar e milyar da ka anmas milyar. milyar da bi im etrol har amam ar. Oysa milyar dolara Türkiye nin to lam elektri inin ü kat n sa laya ak kadar rü g r elektri i santral k r labilir. ani birden ö gürleşebiliri . Barış için de yenilenebilir enerji lazım! Kömür en diyors n ama b n n to l msal maliyeti ar. ani beşikten me ara maliyeti katma san o aman nükleer s r k r şa sat l yor diye kon ş rs n , en son üleyman emirel söylüyord . - k r şa sat l yor diye... sya tekli erdi inde bi anlad k ki b k r ş dedi in dolar B rada söylemek istedi im, to l msal maliyetleri TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

NÜKLEER SANTRALLAR

he si i in kata a . B rada süb ansiyonlar ar, b nlar n ararl s yararl s ar. ele ek olana e et ama ölmekte olan eya art k teknolo ik olarak k llan lamayan kömür gibi, nükleer gibi santrallara destek olmaya ararl süb ansiyon diyor . B nlar n kald r lmalar i in mü adele eriyor . r a ülkeleri o to l msal maliyetleri hesa lad klar i in yenilenebilir ener iye destek erdiler e talya, lmanya, s anya ok a elektrik üretiyor şimdi, o amanki destekler nedeniyle etrol e do alga yatlar n düşürdüler. lmanya art k ben ibya y bombalamaya a m, ünkü etrolle işim yok dedi. şte, yenilenebilir ener i e bar ş ilişkisi Güneşim de var rüzgârım da… ünyan n en güneşli, en rü g rl ülkesi olarak yerimi neresi ola ak Ener i üretiminde aşa s ralarda kömürle etrolle raşan e kanser hastaneleri ok olan e bilim insanlar n n kanser hakk nda bir sürü yay n ya t bir ülke mi ola a r a ener i lanlamas n ya yor. yi ya t e şimdi hede iyor. B da r a ülkeleri i in bir rahatlama getiriyor. Ener i olitikas n b tür lanlamalar ya madan yürüteme sini . lmanya diyor ki bütün kaynaklar m k llana a m. ark nday m, kayna s n rl . ani Türkiye nin yar s kadar güneşim, yar s kadar rü g r m ar diyor. Ener i üretimiyle birleştiri b nlar k llanabilmek i in ak ll şebekesini e de olamas n geliştiriyor. Yenilenebilir enerji senfonisi Bi im ark m Türkiye enilenebilir Ener i Birli i olarak, ön elikle laş m, kon t, sanayi e tar mda ayn işlemi ya arak en a ener i tüketmek. kin i ad mda da a alm ş talebi b yenilenebilir ener inin bir sen onisiyle karş lamak. ani nerede ne yg nsa on ya mak. Kent bazında planlama önemli imdi kent ba nda lanlama önemli. erel ener i lanlamas . i merke den akl n a ne geliyorsa söyleyin ama e er yenilenebilir ener i diyorsan , b do ayla y ml olmay getiriyor. E er demokratik to l m, bir kentte yaşayan insanlar n bilgi e beklenti birikimlerini birlikte ortaya koy kendi kendilerinin hayatlar n yönetmekse, do a bi e b n n k s tlar n da dikkate almay ö retiyor. o aya yg n da rand n takdirde to l mda yaşayan di er bireylerin bilgilerinin de roblemi do r tan mlama i in gerekli old n ka r yors n . On n i in demokratik e ekolo ik to l m an ak birlikte ar olabilir. B n n örneklerini arkl dünya kentlerinde görüyor . Nükleer santrallara muhtaç değiliz ükleer santrallara m hta de ili . ani b silah mal emesi üretim tesisinin at k s dan ürete e i elektrik yü de d r. Tasarr ya t m da b yü de ihtiya de ildir. ükleer ener i hayatlar m la k mar oynamakt r. r a da reaktör ka as riski yü de demiştik. k şima da meydana geldi. O aman b nlar hesa lanm şt . lmanya da risk

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

anali i enstitüsü b n hesa lam şt . ükleer santrallar at k üretiyor. E er ma ara adamlar nükleer santral k llansalard bi nükleer at klar bekler d r mda ola akt k ki şimdi ino e kk y daki arkadaşlar m bekleme aday . kk y n n e re etki de erlendirmesinde nükleer santral ya m , at k de os ya m ya yor. ani sene sonra la m ola ak şey şimdi ya l yor orada. Benim endişem nükleer santral ahal old i in ya lama eya ya l al şt r lma . ani Türkiye mh riyeti atandaşlar ndan b n n i in al nan ara heder ol r ama as l tehlike yine de b at k de olar n n k llan lma ihtimali. ani komş n n ö lerini kendi e imi de saklamak or nda kalabiliri .

Filiz Yavuz - Gazeteci Yazar Nükleer Enerji Politiktir Bi nükleer santral hi istemedik akat sö hakk n he bilim insanlar na e siyaset ilere b rakt k ükleer ener i, tamamen siyasi bir meseledir e teknik, teknolo ik bir kon de ildir. Bi e k rk y ld r dayatt klar gibi bir ihtiya ya da gereklilik hi de ildir. olay s yla bi b er e eden nükleer ener i meselesini ele almal y e bana göre ü ayak ü erinde d rmal y . B nlardan bir tanesi nükleer at klard r, di er ka a riski, öteki de demokrasi meselesi Bi im iki tane nükleer lan m ar maalese . Biri Mersin de ya la ak. aten imar lanlar nda bile hi a a görünmüyor, her tara ot, b ras aretta arettalar n üreme alan e bir ok ailesinin de yaşama alan . ino n eb r n ise Türkiye nin en k ey noktas . ü de inin ormanlarla ka l old söyleniyor. imdi a alm şt r san r m ünkü ka alar na göre a a kesiyorlar yang n bahanesiyle. ino ta nükleer tart şmalar daha ok bal k l k ü erinden dönüyor. Bir de neada ar. B rada resmi bir girişim yok. şler kötüye gidin e neadaya .nükleer santral, tamamen Türk mühendislerin ya a a nükleer santral alan diyorlar. B ras da böyle bir yer. B ü yer hakikaten do al anlamda ok gü el, oto ra ar n dahi gördü ümü de bi i son dere e m tl eden yerler. ek l , ino ta ben b n Belediye Başkan dü eyinde birinden d yd m Kardeşim ino ok gü el bir yer, başka ino yok diyor. en nükleer santral ya a aksan git Konya o as na ya . Oysa bi Türkiye de e bütün dünyada nükleer santrallara hay r diyor . eki, Türkiye ne diyor. k şima ka as sonras nda reen ea e nin ya t bir ankete göre, nükleer santral n yan nda yaşamak istemeyenlerin oran yü de . O araşt rman n ükleer santrala karş m s n sor s na e et diyenler de yü de oran nda. n ak görünen o ki bi nükleer santral hi istemedik akat sö hakk n bilim insanlar na e siyaset ilere b rakt k. şte b yü den b sor nlar yaşad k ama art k kendi kaderimi i tayin etmek istiyor .

SÖYLEŞİ

ELEKTRİK DAĞITIM ŞİRKETLERİNDEKİ KEYFİ UYGULAMALARA İZİN VERMEYECEĞİZ SMM üyelerimizin elektrik dağıtım firmalarında yaşadığı çok yönlü sorunlar giderek artıyor. 39. Çalışma döneminde, şubemiz SMM Komisyonu bu konuda bir dizi çalışma yürüterek SMM üyelerimizin yüzyüze kaldığı sorunları tespit ederek bu sorunların çözümü için çeşitli girişimlerde bulundu. Bu sorunları ve çalışmaları SMM Komisyonu Başkanı Erol Celepsoy ile konuştuk - Elektrik Dağıtımının özelleştirilmesinden sonra elektrik alanındaki her türlü sömürü ve soygunun yanında usulsüz uygulamaların yaygınlaştığını görüyoruz. Özellikle bu dönemde SMM üyelerimizin dağıtım kurumlarıyla olan ilişkileri ve keyfi uygulamalar konusunda, şikayetlerinin arttığını biliyoruz. EMO İstanbul Şubesi SMM Komisyonu Başkanı olarak bu konudaki şikayetler hakkında bilgi verebilir misiniz? Erol CelepsoyKomisyon m n göre e başlamas yla beraber şikayetleri to lamaya başlad k. ki da t m şirketinin E e BE ayn kon da arkl arkl yg lamalar ya t n biliyord k. Komisyon m b şikayetleri iki başl k alt nda to arlad 1. bone şlemleri

ras nda Karş laş lan or nlar,

2. eneratör Kon s ndaki or nlar. B sor nlar n alt başl klar n ise B nlardan ba lar şöyle

maddede to lad k.

a) alter Bedeli, şalter ba lama bedeli e da t m bedelleri mal sahibinden al nmal d r. b) To raklama öl ümleri e ra orlamas yetersi e yetkin olmayan kişilerden al n mühendislere erilmeli e öl ümü ya an kişi e k r l şlardan kalibrasyon ra or istenmeli. c) ro e tasdiki ay kadar süre al yor. B k salt lmal e işlemler h land r lmal d r.

süre

d) Bir binada daimi elektrik alan kişiler me tsa, elektrik almayan dairelere de iskana bak lmaks n elektrik erilmelidir B yg lamay sade e E ya yor. e) M ayene e b at ba lant ü reti al nmamal d r. BE alm yor

Bölgeler aras ndaki kald r lmal d r.

yg lama

arkl l klar

g eneratörlerde trans er saya tan ön e ols n deniyor. Oysa b d r m, ö ellikle b sbarl sistemlerde olanaks gibidir. B n ö menin bir ok yol ar.

- Peki bu sorunları tespit ettikten sonra ne gibi görüşme ve çalışmalar yaptınız? Erol Celepsoy- or nlar tes it edildikten sonra, ö ümler i in her iki da t m rmas n n yetkilileriyle görüşülmesi gerekiyord . abalar m son nda ilk olarak ral k de E yetkilileriyle görüşme ya ld . or nlar e yg lamalar tek tek ele al nd . Kimi sor nlar n ö ümü kon s nda sö ler al nd -ki b nlar n ba lar i in tarih dahi erildi- yg lamadan kaynaklanan kimi sor nlar i in de ö üm yöntemleri önerildi.

- Bu görüşmeler dışında SMM üyelerimize yönelik başka çalışmalar yapıldı mı? Erol Celepsoy- E et ya ld . örüşmeler d ş nda, erbest Müşa ir Mühendis MM olarak aaliyet yürüten den a la üyemi in yaşamakta old klar mesleki sor nlar n n sa tanmas , ö üm önerilerinin ol şt r lmas i in Ekim tarihinde işli Belediyesi er iş Ero l Kültür Merke inde erel MM or m ya t k. B or ma, üyelerimi in yan nda BE tan eni ürbü e oyan e im de kat ld . Ben eri ö ümler e sor nlar ele al nd e böyle e ilk elden sor nlar e tale ler BE a aktar lm ş old .

- Bu çalışmalar sonucunda SMM üyelerimizin sorunları ve elektrik dağıtım şirketlerinin keyfi uygulamaları konusunda bir düzelme oldu mu? Çalışmalarınız şu anda ne durumda? TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

SÖYLEŞİ

Erol Celepsoy- Bi ön elikle EMO stanb l besi önetim K r l olarak, b ya ya e aben Temm tarihli ya m da ş nlar söyledik . . say l elektrik i kon l ilgi ya aşa daki h s

Erol Celepsoy- Belirli bir rahatlama old . Tabii ki me t bütün sor nlar ö ülmüş de il, hatta neredeyse her gün yeni yeni sor nlarla da karş karş ya kal yor . B n n en başl a nedeni elektrik da t m hi metlerinin tamamen ö elleştirilmesi. istem tamamen desantrali asyon e ti arileşme ü erine k r l n a b tür sor nlar n tamamen bertara edilmesi de kolay de il. Elektrik da t m nda merke i lanlama e yg lama bütünlü ü olmas gerekirken, ok seslilik e her şirketin key yg lamalar MM üyelerimi i hala bir ok kon da or d r mda b rakmaktad rlar.

-AYEDAŞ’ın 30 Haziran 2015 tarihinden itibaren Elektrik İç Tesisleri Proje Değerlendirmesinde yaptığı uygulama bu keyfiliğin bir örneği olsa gerek. Bu konuda SMM üyelerimizin büyük sıkıntıları mevcut. Sürekli odamıza şikayetler gelmekte. Uygulamanın ne olduğunu ve komisyonunuzun bu konudaki çalışmalarını anlatabilir misiniz? Erol CelepsoyE n Ha iran günü stanb l Büyükşehir Belediye Başkanl na ya d ya ile b kon dan haberdar old k. a ö etle “…Yeni Bağlantı Operasyon Merkezlerinde incelenen elektrik iç tesisat projeleri, onay yetkisi bulunmayan kurum ve kuruluşlarca değerlendirilmeye tabi tutulmuş olsa dahi, onay için yeterli kriterleri alamaması halinde 30.06.2015 tarihinden itibaren reddedilecektir. Proje müelliflerinin ve yapı müteahhitlerinin mağduriyet yaşamaması adına, Kurumunuza proje onayı için getirilen projelerin onaylanmadan Şirketimize yönlendirilmesi ve yapı ruhsatı aşamasında Şirketimizce onaylı olan elektrik iç tesisat projesinin aranması konusunda desteğinize ihtiyaç duyulmaktadır denmektedir. nlaş la a ü ere, üyelerimi tara ndan ha rlanan ro elerin, ön elikle ya denetim şirketlerindeki ro e e yg lama kontrol ya denet isi mühendisinin onay olmadan e ilgili belediyelerden ge irilmeden E a erilmesini istiyor. B d r m me t kan n e yönetmeliklere ayk r bir d r m ol şt rd gibi, yg lamada tela si mümkün olmayan sor nlar da ortaya kara akt r.

- Peki siz ne yaptınız bu uygulama karşısında?

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

tarih -O Ttesisleri ro e de erlendirilmesi n a yönelik ya lan in elemede slar tes it edilmiştir

1- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü’nün “Elektrik Tesislerinin Proje Onay ve Kabul Yetkilendirmeleri” hakkında 9 Ocak 2015 tarihi 11379310.0.02.04/73 sayılı tebligatı ile kurum/kuruluşlara makam oluru ile Yetkilendirme Tablosu Ek1’de belirtilen yetkilendirme tablosu incelendiğinde; EDAŞ’lar tarafından yapı ruhsatına tabi yapılara ilişkin, elektrik alçak gerilim iç tesisat projelerinin EDAŞ’larca onaylandıktan sonra yapı ruhsatı verecek ilgili belediyeye verilmesine yönelik herhangi bir görev tarif edilmemiştir. 2- Yazı ekinde bulunan “Kablo Bacası ve Enerji Odasının Ölçü ve Detayları ile Uygulama Alanlarına İlişkin Esaslar”ı tarifleyen EK 2’de bahsedilen kablo bacası (şaft) ve enerji odasına ait ilgili yönetmeliklerce, standart ve ölçülerin nasıl hesaplanacağı belirtilmiştir. Zaten Yapı Ruhsatına bağlı hazırlanan ve ilgili belediyelere verilen elektrik alçak gerilim iç tesisleri projeleri buna göre hazırlanmak zorundadır. (….) 5- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından 30 Aralık 2014 tarihli 29221 Sayılı Resmi Gazetede (mükerrer ) yayımlanan Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği kapsam bölümü madde 2.2 fıkrasının f bendinde yönetmelik kapsamı dışında olan uygulamalar tariflenmiş olup AYEDAŞ tarafından Büyükşehir Belediyesi ve ilgili belediyelerden istenen talebi geçersiz kılmaktadır.”

-Peki bu yazı sonrasında AYEDAŞ’ın tutumu ne oldu? Erol Celepsoy- a n n gönderilmesi sonras nda E b yg lamadan a ge medi. B n n ü erine bi de abalar m daha da art rarak, ön elikle E n ya s n n ilk m hatab olan stanb l Büyükşehir Belediyesi Başkan Kadir To baş tan rande tale ettik. B görüşme talebimi ol ml karş land e ral k günü b görüşmeyi ger ekleştirdik. Başkan Kadir To baş başka işleri nedeniyle to lant ya kat lamad an ak, stanb l Büyükşehir Belediyesi ad na, Büyükşehir Belediyesi Me lis . Başkan ekili hmet elamet, ehir yd nlatma Müdürü kan ültekin, ehir yd nlatma Müdür ard m s Hasan Man ak, ltya ro e Bölümü üksek Mühendisi laş nar, Kentsel Tasar m Müdürü mer T ran e mar e ehir ilik aire Başkan ökhan lma to lant da yer ald . örüşmeler son nda, stanb l Büyükşehir Belediyesi yetkilileri de yg laman n yönetmelik

SÖYLEŞİ

birçok sorunun çıkmasına yol açmakta, zaman ve maddi güç kaybına neden olmaktadır. Son olarak komisyonunuzun, Elektrik YG Tesislerinde İşletme Sorumluluğu Yönetmeliği kapsamında bir çalışması olduğunu biliyoruz. Bu konuda da bilgi verebilir misiniz? Erol CelepsoyEMO Merke önetim K r l , . . tarih e say l ot r m yla, üksek erilim şletme or ml l nda yaşanan sor nlar aşmak ama yla, yönetmelikte ya labile ek olan de işiklik e dü eltmeler i in Ko aeli e B rsa EMO beleri ile birlikte stanb l besi de göre lendirilmişti. B göre lendirme ile birlikte, komisyon m to lanm ş e aşa daki önerileri ya m şt r e kan nlara ayk r old n , bir ok sor na neden olabile e ini anlat mlar m son nda ark ettiler. Hatta ayn gün, Ener i e Tabii Kaynaklar Bakanl n n ilgili birimi tele onla arand e me t d r m onlara anlat ld . Bakanl k yetkilileri de ya l olarak baş rmam son nda E a gerekli yar n n ya la a n e b yg laman n dü eltile e ini bildirdiler.

A EDAŞ USULSÜ U ULAMALARINDAN DERHAL VA E MELİDİR yn gün, EMO stanb l besi önetim K r l ad na Ener i e Tabii Kaynaklar Bakanl na bir ya ile d r m a klad k. B ya da da stanb l nadol akas Elektrik a t m . E tara ndan ya r hsat na tabi ya lara ilişkin, elektrik al ak gerilim i tesisat ro elerinin E lar a onayland ktan sonra ya r hsat ere ek ilgili belediyeye erilmesine yönelik bir al şma başlat lm şt r. Ener i e Tabii Kaynaklar Bakanl tara ndan ral k tarihli say l esmi a ete de mükerrer yay mlanan Elektrik Tesisleri ro e önetmeli i ka sam bölümü madde . kras n n bendinde yönetmelik ka sam d ş nda olan yg lamalar tari enmiş ol , E tara ndan Büyükşehir Belediyesi e ilgili belediyelerden istenen talebi ge ersi k lmaktad r denilmektedir. abalar m n son n ald k. Ener i e Tabii Kaynaklar Bakanl Ener i şleri enel Müdürlü ü nün EMO stanb l besi ne ya d e E a da iletti i, O ak tarih -E say l ya s nda gerek yönetmelik, gerekse de me atlar gere i yg n işlem ya lmas n söylemektedir. rt k E b ya ü erine Ha iran tarihinden itibaren ya t yg lamadan a ge melidir. Odam önümü deki süre te b n n taki isi olmaya, her koş lda MM üyelerimi in hak e tale lerini sa nmaya de am ede ektir.

- Bu kararın SMM üyelerimizi sevindireceği ortada. Kanun, yönetmelik ve mevzuata aykırılığı, uygulamada

EMO Elektrik üksek erilim Tesisleri şletme or ml l önetmeli i nde, EMO n n ükümlülükleri Madde -d bendinde “d) İşletme sorumluluğu hizmetinin il sınırları bazında yapılması asıldır. Ancak Şube Yönetim Kurulları önerileri doğrultusunda Şube sınırları içerisinde kalmak kaydı ile EMO Yönetim Kurulunun onayı ile düzenleme yapar yerine “d) İşletme sorumluluğu hizmetinin il sınırları bazında yapılması asıldır. Ancak tesisi yapan SMM Elektrik Mühendisi tesisin garanti süresi boyunca herhangi bir sınırlama olmaksızın tesisin işletme sorumluluğunu üstlenir. Ayrıca komşu şube sınırlarında bulunan komşu illerdeki tesislerin işletme sorumluluklarını Şube yönetim kurullarının onayı ile komşu şubeye bildirilerek üstlenirler şeklinde dü enlenmelidir. ünkü tesisi ya an MM nin garantisi alt ndaki bir tesise başka bir işletme sor ml s göre lendirilmemelidir. yr a, ayn ş be s n rlar ndaki tesisleri, komş ş be s n rlar ndaki tesislerine göre daha ak olabilmektedir. B nedenle, komş illerdeki tesislerin de sor ml l üstlenilebilir. ine ayn yönetmeli in . Maddesinin . bendinde, işletme sor ml l üstlenen mühendislerin , M eya adet ile s n rland r lmas n şart koşmaktad r. Bi de, b maddeye ila e olarak Ancak, tek bir tesiste 30 MVA dan fazla bir güç olması halinde tesisin işletme sorumluluğu bir elektrik mühendisi tarafından oda yönetim kurulunun onayıyla üstlenilebilir ümlesinin eklenmesini önerdik. rt k b gün, ö ellikle yeni ya e tesislerde M gü aş labilmektedir. B d r mda, birden a la mühendisin ayn tesise girmesi koordinasyon s k nt s yaratabilmektedir. Bir de, ayl k kontrol öylerinin oda denetimine s n lmas kon s nda öneri ya t k, Merke yönetim k r l m a bildirdik. mar , gerekli olan b dü eltmeler ya l r.

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

YAPI DENETİM

İ M İ T E N E D I P A Y E D ’ E TÜRKİY I R A L A M A UYGUL N İ N İ R E L İ Ç T E N E D I P A Y VE I R A L N U R SO İsmail Öztürk [ Şube Yapı Denetim Komisyonu Bşk. ]

Kamusal bir hizmet olması gereken yapıların denetim işinde yaratılan rekabet ortamı denetim yerine denetimsizliğe yol açtı. Mühendis ve mimarların meslek odalarıyla bağlarının koparılarak, mesleğin yapılışı üzerinde gözetim ve denetimin ortadan kaldırılmasına çalışıldı. a denetimi gü enli, sa l kl , ekonomik ya elde edebilmek ama yla ya lar n ilgili idare e yükleni iden ba ms olarak tasar m, ya m aşamalar nda an e mal gü enli ini temin etmek ü ere, imar lan na, en, sanat e sa l k k rallar na, norm e standartlara yg n, kaliteli ya inşa edilmesinin e yürürlükte b l nan ilgili ya yönetmelikleri e standartlara yg n ya lmas n n sa lanmas d r. a

enetim irketi, k r lar n n mühendis old e say l a enetim Kan n e b n n yg lama önetmeli ine göre ya lar n denetimi i in, bünyesinde bakanl n yetkilendirdi i sö leşmeli mühendis e mimar b l nd ran, l a enetim Komisyonlar n n e Merke a enetim Komisyon n n ald kararlara göre ya lar n denetimini ya an ti ari bir k r l şt r. a enet isi ise, ya denetim k r l şlar bünyesinde branşlar na göre e re ehir ilik Bakanl tara ndan enet i belgesi ile belgelendirilen, ilgili idare e yükleni iden ba ms olarak tasar m, ya m aşamalar nda an e mal gü enli ini temin etmek ü ere, imar lan na, en, sanat e sa l k k rallar na, norm e standartlara yg n, kaliteli ya inşa edilmesinin yürürlükte b l nan ilgili ya yönetmelikleri e standartlara yg n ya lmas n n, a enetim Kan n e önetmeli ine göre ya lmas n sa layan mimar e mühendislerdir. 8 Yılda 69 Değişiklik say l a enetim Kan n n n e a enetim yg lama önetmeli i y l nda kar larak yürürlü e kon ld . yr a ayn y l a enetim yg lama s l önetmeli i yay nland .

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

bat tarihinde yönetmelik tamamen de iştirilerek yeniden dü enlendi. TMMOB ye ba l odalar n yetkileri k s tlan , ro e müelli erinden si il d r m belgesi yerine sade e taahhütname istenerek ro eler oda denetiminden ge meden ilgili idarelere e ya denetim k r l şlar na erilmesi sa lanarak, odalar gelir kayb na rat larak nansal a dan or d r mda b rak lmak istendi. B kan n e yönetmelik yg lamalar nda amanla ek ok sor n ortaya kt , den ya kadar tam ke de işikli e rat ld . En büyük de işiklik, e y l nda, lanl lanlar önetmeli i e a enetim yg lama önetmeli inde ya ld . B de işiklikler o nl kla müteahhitler e ya denetim şirketlerinin lehine ya ld i in, a enetim Kan n n n e önetmeli inin yg lanmas nda başka orl klar baş gösterdi. n ak kan n e yönetmelikleri yeterli görmeyen hükümet kard kan n hükmünde kararnameyle e re e ehir ilik Bakanl na, yerel yönetimlere e TOK ye ok ö el yetkiler erdi. TOK ya denetimden m a t t ld , kentsel dönüşüm yasas kar larak, siyasal iktidar büyük şehirlerde belirledi i alanlar riskli bölge ilan edi belirli k r l şlara ara i arsa rant alanlar yaratt . TMMOB merke i esayete ba lanmak istendi e kan n hükmünde kararnameyle bütün ülke imara a ld . ş a l e ş ü enli i asas na eklenen bir madde ile ya denetim şirketleri e dolay s ile ya denet isi mimar e mühendisler iş gü enli i denetiminden sor ml t t ld lar. B de işiklik ile müteahhitlerin inşaatlarda meydana gelen iş ka alar ndan dolay sor ml l klar ya denetim şirketleri e ya denet isi mimar e mühendislere yüklendi. Kam sal bir hi met olmas gereken ya lar n denetim işinde yarat lan rekabet ortam denetim yerine denetimsi li e yol a t . Mühendis e mimarlar n meslek odalar yla ba lar ko ar larak, mesle in ya l ş ü erinde gö etim e denetimin ortadan kald r lmas na al ş ld .

YAPI DENETİM

B de işikliklerden TMMOB e üyelerini ilgilendiren h s slarda, yürütmenin d rd r lmas e i tal da alar a ld . binden bin m ye kar lan denetleme alanlar , şantiye şe i iyle ilgili ba de işiklikler d rd r ld . n ak ilgili bakanl n an ştay da üst k r la itira ederek yürütmenin d rd r lmas n i tal etmesiyle denetim alanlar bir ke daha . m kar ld . on nda an ştay, . . yg lamas n esastan i tal ederek, denetim alan tekrar . m ye düşürüldü. Bir Yapı Denetim Şirketi Başına Düşen Elektrik Mühendisi Sayısı 1.60 a enetim yg lama önetmeli inde ya lan de işikliklerle arasal gü ü olan müteahhit e ya denetim şirketlerinin, ya denetim sistemini siyasal iradeye bask ya arak kendi karlar do r lt s nda de iştirmelerine emin ha rlanm şt r. B gün Türkiye genelinde . ya denet isi göre ya makta ol , b nlar sistemine kay tl gün el de erlerdir. a denetim sisteminde . elektrik mühendisi, . makine mühendisi, . mimar, . inşaat mühendisi, eolo i mühendisi, . kontrol mühendisi kay tl b l nmakta e b nlar n büyük bir k sm da göre almaktad r. B eriler Bakanl n eb say as ndan gün el olarak al nm şt r. Türkiye genelinde ya denetim sistemine kay tl adet a enetim irketi b l nmaktad r. B şirketlerde elektrik mühendisi olarak al şan denet i say s . B nlar gün el rakamlard r. a lan hesa lama ile bir ya denetim şirketi baş na düşen elektrik mühendisi say s ise . d r. o ya denetim şirketleri bir elektrik mühendisiyle al şmaktad rlar. B n n da sebebini minha olarak tan mlayabiliri . ünkü yü de e yü de larda ya lan hak edişlerdeki alan, to lam metrekare alan ndan düşüldü ünde, b alan hem şirketin e hem de mühendislerin ya alan ndan düşürülmekte, akat denet inin düşürülen alandaki sor ml l de am etmektedir. To lam alandan düşürülen alan kadar ya denetim şirketi ya denetim işi almakta e mühendislerin ü erine yeni alm ş old ya alan n ila e ederek mühendislerin ya denetim alan n n daha da artmas na sebe olmaktad r. Yapı Denetimindeki Sorunların Çözümü Siyasi İrade Gerektiriyor oma da, ong ldak ta, Er r m da, Eseny rt ta, Kahramanmaraş ta, Me idiyeköy de, mir de meydana gelen iş ka lar nda iş i kardeşlerimi a r yaralanm ş, anlar yanm şt r. Bütün b nlar denetimsi likten, iş gü enli i e iş i sa l denetimi ya lmamas ndan kaynaklanmaktad r. a lar n denetiminde denet iler tara ndan da iş i sa l e iş gü enli i denetimleri e gerekli yar lar ya lmamaktad r. a lar ya denetim şirketleri tara ndan denetlenmemekte ya denetim şirketleri, müteahhit e ya sahibi ile taşeronlar göre ini ya mamaktad rlar. B d r mdan, ön elikle aras n n gü üne e dolay s yla müteahhitlerin isteklerine boy n e en siyasi irade, sonra müteahhit e daha sonra denetim kotas n dold rmak isteyen e b n n i in yat kr a denetim ya an ya denetim şirketleriyle a bir ü ret karş l ya lar n denetimine gitmeyi

sade e im a l k ya an denet i mimar e mühendisler sor ml d r. a denetimindeki sor nlar n ö ümü siyasi iradede bitmektedir. iyasi irade, ya denetimi ya an e denet i mühendis e mimarlar n ba l old TMMOB yi tara alarak ya a aklar ortak to lant eya komisyonlarda sor nlar bir yönetmelik de işikli iyle sonland rabilir e ö ebilirler. Kam da da TOK nin ya m ş old inşaatlarda ya denetim m tlaka ya lmal d r. enet ilerin metro ol kentlerde denetim alanlar düşürülmelidir. rne in, bir denet i elektrik mühendisi i in ya lan hesa lamalar neti esinde denetim ya mas gereken ya alan en a la bin metrekaredir. Yapı Denetimin Avrupası ngiltere, ransa, Bel ika, talya gibi r a ülkelerinde bina türü ya larda sigorta sistemi getirilerek, ya lar n denetimi sigorta şirketleri tara ndan ya lmaktad r. B sigortalar ile ilgili yasaya göre, iş erenle sö leşme im alayan mimarlar, müteahhitler e mühendisler kendi iş ka sam nda olmak ü ere, ya denetim rmalar , taşeronlar, işin eşitli bölümlerini ya an üreti i e sat lar, b nlara ba l olarak al şan elemanlar müteahhitle birlikte sor ml ol yorlar. Ba r a ülkelerinde denet iler eks er olarak göre ya maktad rlar e b nlar n bir yasas e yönetmelikleri ard r. B örnekler al n , Türkiye de ya lar n denetiminde TMMOB ile e re e ehir ilik l Müdürlü ü tara ndan ha rlana ak dü enlemeler ile ö ülebilir. B nlar o altabiliri . lmanya da, Bel ika da, ransa da b gibi örnekler me t. On n i in, ya enetim Kan n e önetmeli i m tlaka sil baştan ya l yeniden dü enlenmelidir. say l Kan n e önetmelik yeniden dü enlenmeli, ya lar n denetimi müstakil denet iler tara ndan eya sigorta şirketleri tara ndan ya lmal d r. EMO stanb l besi a enetim Komisyon olarak önerilerimi e tekli erimi olm şt r. on olarak mühendislik on r na, iş ahlak na, mesleki terbiyeye yg n olarak ya denetiminde al şan e MM olarak ro e i en meslektaşlar m göre lerini en iyi şekilde ya mal d rlar. Bi , Türkiye nin iyi e itilmiş bir gr b y e ger ekten Türkiye üni ersitelerinde en iyi anlarla girilen yerlerden me n ol geldik. He imi de te rübeliyi . Bi im i in bilgi roblemi yok akat kendi sor nlar m ö me kon s nda bira asi . Odalar tara ndan ya denet isi mühendislerimi e, belirli aral larla mühendislik bilgilerinin gün ellenmesi ama yla mesleki e itim erilmelidir. a enetim Kan n e yg lama önetmeli i, denetimin esas tara olan denet i mühendisin ba l old TMMOB ile di er tara ar a yeniden ha rlanmal d r. a denetimi ya an meslektaşlar m , ya denetim rmas ile ya t klar iş sö leşmelerinde odam tara ndan ha rlanan sö leşmeyi örnek almal lar e b sö leşmede meslek odalar da tara olmal d r.

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

ŞUBE ETKİNLİKLERİMİZDEN

NÜKLEER SANTRAL KARŞITI ÇALIŞMALAR Şubemizin sekreteryasında yer aldığı İstanbul Nükleer Karşıtı Platform çalışmaları 39. Dönemde yoğun bir biçimde sürdürüldü. Eğitim kamplarından basın açıklamalarına, mitinglerden çeşitli etkinliklere kadar bir çok biçimde nükleere karşı mücadele yaygınlaştırıldı. Bu etkinliklerimizin küçük bir kısmı sayfamızda yer almaktadır.

25 NİSAN 2015 SİNOP NKP MİTİNGİ

21 HAZİRAN 2015 NKP İSTANBUL BİLEŞENLER KONGRESİ

5 EYLÜL 2015 YAŞAMLA BARIŞ KONSER VE DAYANIŞMA ŞENLİĞİ

21-25 TEMMUZ 2014 NÜKLEER KARŞITI EĞİTİM KAMPI

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

17 NİSAN 2015 NKP SİNOP MİTİNGİ BASIN TOPLANTISI

22 ARALIK 2015 RUSYA İLE YAŞANAN KRİZ VE NÜKLEER SANTRALLARLA İLGİLİ BASIN TOPLANTISI

ŞUBE ETKİNLİKLERİMİZDEN

MÜHENDİSLİĞE HAZIRLIK SEMİNERLERİ Yeni mezun üyelerimizin mesleğe hazırlanması, mevcut birikim ve tecrübeden yararlandırılması amacıyla sürekli olarak düzenlenen Mühendisliğe Hazırlık Seminerleri’nin Güz 2014 programı 13-22 Ekim 2014; Kış 2014 programı 27 Kasım 2014 - 26 Şubat 2015 tarihleri arasında; Bahar 2015 programı ise 7 Mart - 22 Nisan 2015 tarihleri arasında yapıldı.

EMO GENÇ ÇALIŞMALARI Şubemiz öğrenci komisyonu (EMO Genç) çalışmaları bu dönem de yoğun biçimde sürdürüldü. Öğrenci üyelerimizin tanışmaları için toplantılar gerçekleştirildi. 39. Dönem boyunca bir çok üniversitemizde disiplinlerimizdeki öğrencilere EMO ve EMO Genç tanıtımı için sunumlar yapıldı.

18 MAYIS 2015 EMO GENÇ BAHAR PİKNİĞİ

27 ŞUBAT VE 9 EKİM 2015 EMO GENÇ TANIŞMA TOPLANTILARI

3-7 MART 2014 5. MÜHENDİSLİK MİMARLIK GÜNLERİ

14 Aralık 2015 EMO GENÇ TANITIMI İTÜ

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

ŞUBE ETKİNLİKLERİMİZDEN

PANEL VE SEMİNERLER 39. Dönem boyunca gerek meslek alanlarımızla ilgili gerekse toplumsal alanlarda yaşanan kimi sorunlar konusunda üyelerimizi yakından ilgilendiren panel, seminer ve buluşmalar düzenlendi. Bu etkinliklerin küçük bir kısmı sayfamızda yer almaktadır. 9 MAYIS 2015 DÜNYADA VE TÜRKİYE'DE RÜZGAR ENERJİSİ UYGULAMALARI PANELİ 9 TEMMUZ 2014 IRAK, SURİYE ENERJİ SAVAŞLARI VE TÜRKİYE

23 OCAK 2015 PANEL: GÜNEŞİN GELECEĞİ ANLATIYOR

29 MART 2015 İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARI BULUŞMASI

7 HAZİRAN 2015 MADENLERDE İŞ GÜVENLİĞİ VE SOMA

YAPI DENETİM VE SMM ÇALIŞMALARI Yapı Denetçisi ve SMM üyelerimizin sorunları 39. Dönemde de önemli çalışma konularımızın başında oldu. Üyelerimizin sorunlarını ve buna ilişkin çözüm önerilerini değerlendirmek üzere ilgili komisyonlarımızın çabalarıyla çeşitli forumlar, çalıştaylar ve bilgilendirme toplantıları gerçekleştirildi. 17 EKİM 2015 SMM FORUMU

17 EKİM 2015 YAPI DENETİM BİLGİLENDİRME TOPLANTISI

18 EKİM 2014 YAPI DENETİM ÇALIŞTAYI TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

ŞUBE ETKİNLİKLERİMİZDEN

BİTİRME TASARIM PROJE ÖDÜLLERİ Şubemizin geleneksel olarak düzenlediği Bitirme Tasarım Proje Ödülleri 2014 ve 2015 yılları içinde yapılarak dereceye giren projelere ödülleri verildi. 2015-2016 döneminde 11. Bitirme Tasarım Proje Ödülleri düzenlenecektir.

19 KASIM 2015 10. BİTİRME TASARIM PROJE ÖDÜLLERİ TÖRENİNDEN

SOSYAL ÇALIŞMALAR Şubemiz sosyal çalışmaları çeşitli etkinliklerle sürdürüldü. Bu etkinliklerin en yaygını ilerleyen sayfalarda göreceğiniz Cumartesi Söyleşileri biçiminde gerçekleşti. Bunlar dışında 2014-2015 döneminde sürdürülen tiyatro atölyesi çalışmalarının ürününü 12 ve 20 Aralık 2015 tarihlerinde bir oyunla sahneye koydu. Halen 2015-2016 tiyatro çalışmaları sürmektedir. 20 ARALIK 2014 GELENEKSEL EMO YEMEĞİ

12 VE 20 ARALIK 2015 TİYATRO ATÖLYESİ

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

4-28 KASIM 2014 FOTOĞRAF ATÖLYESİ

YÜKSEK GERİLİM HATLARI

YERLEŞİM BÖLGELERİNDEN GEÇEN YÜKSEK GERİLİM HATLARININ ETKİLERİ

Yüksek gerilim hatlarının bölgede yaşayanlar üzerindeki olumsuz etkilerini saptamaya ve bu konuda gerekli önlemlerin alınmasını sağlamaya yönelik olarak EMO İstanbul Şubesi tarafından Esenyurt ve Ataşehir ilçelerinde yapılan pilot uygulamalarda elde edilen bulgular üzerine Oda görüşümüzü sunuyoruz. Kent yaşam i in a ge ilme olan laş m e ener inin elektrik, do al ga gü enli da t m , bar nma alanlar e sanayinin do r kon mland r lmas , s y n sa lanmas e da t m ile at k s y n ar t lmas na kadar tüm altya lar n n adeli e bütünsellik i inde lanlanmas gerekti i halde, kentlerimi de yaşayanlar n karş laşt önemli sor nlar n kayna nda yanl ş lanlamalar, yetersi koordinasyon e eksik denetimin yatt a k a görülmektedir. erek merke i gerekse yerel iktidarlar n bütünsellikten ak, rant odakl olitikalarla ol şt rd klar kent lanlamalar , bedelini yine halk n ödedi i, an kay lar n n yaşand , maliyeti ok yüksek ol ms son lara yol a maktad r. yr a, ülke ger eklerinden ak, k sa adeli ö ümlerle günü k rtarmak ad na kam yat r mlar yanl ş lanlanmakta e yg lanmaktad r. *** anayi e hi met sektörünün kentlerde yo nlaşmas nedeniyle ol şan iş gü ü talebi yo n gö e neden olm ş e b n n son nda stanb l, nkara, mir gibi büyük kentlerde ka n lma olarak lans yerleşim bölgeleri ge ekond laşma ortaya km şt r. ellikle büyük kentlerimi de ön eden k r lm ş elektrik üretim tesisleri e da t m merke lerinin kon mland r ld yerler ile ener iyi iletmek e da tmak ama yla tesis edilmiş ener i iletim hatlar ,

bir süre sonra lans gelişen yerleşim bölgeleri i inde kalm ş e b bölgelerde yaşayanlar ol ms bir şekilde etkilemeye başlam şt r. rne in stanb l da ilk tesis edildikleri aman gü erg h nda hi bir yerleşim b l nmayan y l na kadar elektrik üretim aaliyeti de am eden ilahtara a Termik antral , halen aaliyetini sürdüren mbarl Termik antral ile a t aşa, ld te e, mraniye, d ll , Bakkalköy gibi da t m merke leri aras ndaki yüksek gerilimli ener i iletim hatlar n n etki alan nda amanla, sanayi yerleşimleri ile kon t e yaşam alanlar ol şmaya başlam ş e b ar k ya laşmaya yerel yönetimler de siyasi kayg larla gö y mm şlard r. üksek erilim Hatlar ol şt rd klar elektromanyetik alanlar ile anl lar ol ms etkiledi i gibi emniyet mesa elerinin ihlal edilmesi d r m nda an e mal emniyetini tehlikeye sokmaktad rlar. lanlama, koordinasyon e denetim a s ndan yüksek gerilim hatlar n n yerleşim alanlardan önerilen akl klarda ge irilmesi gerekir. B nedenle, yüksek gerilim hatlar , lanlay lar ile yerel yöneti ilerin ortaklaşa belirledi i e hi bir şekilde ya laşmaya i in erilmeye ek gü enlikli koridorlardan ge irilmelidir. e k ener i iletim hatlar ro elendirilirken direklerin dikile e i yerler ile iletkenlerin kat etti i ha a koridor boy n a iletkenlerin sal n m e sehimi ile şartnamelerde belirtilen emniyet mesa eleri dikkate TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

YÜKSEK GERİLİM HATLARI

al narak, istiml k e irti ak alanlar hesa lanmaktad r. B alanlardan direk dikilen yerler istiml k edilmekte e hat iletkenlerinin ge ti i ha a koridor i in ise irti ak tesis edilmektedir. rti ak koridor an e mal emniyeti bak m ndan tehlike ar etti i i in hat alt na e yan na ya la ak ya lar n at , ba a, anten, balkon b. ant lar n n b alanlara te a ü üne asla i in erilmemelidir. Ta kay tlar nda irti ak tesis edilmiş ara iler e b ara iler ü erinde inşa edile ek ya lar n düşeyde e yatayda hat iletkenlerine ne kadar yaklaş labile e i belirlenmiştir. Hal böyle iken, gü erg h nda engel teşkil ede ek hi bir şey b l nma ken ön eden tesis edilmiş hatlar n alt nda sonradan ol şm ş ya laşman n o yerde irti ak alan na hat gü enlik koridor na te a ü etti i görülmektedir. B ya lar n inşa edilmesine gö y man belediyeler s işlemekte e ya sahibi ise tehlikeli alana girerek an n e mal n tehlikeye att gibi o bölgede yaşayan halk da b d r ma ortak etmektedir.

letim hatlar alt ndaki yerleşim alanlar nda irti ak alan na te a ü den nedeniyle elektrik ak m na ka lma e bir ok ölüm olay yla karş laş lmaktad r. emli e ya şl ha alarda irti ak alan na te a ü etmiş at , ba a, anten b. ant lara yüksek gerilimli iletkenlerden atlama olabilmekte, b da ölüm e yang n karabile ek ka alara yol a abilmektedir. En ha nde kon tlardaki iha lar n yanmas na e kon tlar besleyen elektrik şebekelerinin arar görmesine neden olabilmektedir. letim hatlar alt ndaki kon tlarda yaşayanlar e iş yerlerinde al şanlar sürekli elektromanyetik alan etkisinde kalmakta e hü re de ormasyon n n neden old kanser dahil bir ok hastal a yakalanabilmektedirler. üksek gerilim hatlar n n bölgelerde yaşayanlar ü erindeki ol ms etkilerini sa tamaya e b kon da gerekli önlemlerin al nmas n sa lamaya yönelik olarak EMO stanb l besi tara ndan Eseny rt e taşehir il elerinde ya lan ilot yg lamalarda elde edilen b lg lar ü erine Odam a ol şt r lan ra orlarda ş görüşlere yer erilmiştir Eseny rt il esi s n rlar i indeki Esenkent

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

yerleşkesinin bat s nda inşaat sürmekte olan KKO ro esi ya laşma alan i inden k mbarl -Kü ükköy E. .Hatt ile k mbarl kitelli E. . Hatt ge mektedir. ro e alan i inde inşaat de am eden binalar n ya lmas na engel teşkil etmesi nedeniyle b hatlar n de lase edilerek daha gü enli bir gü erg ha taş nmas ama lanm ş e b iş i in Eseny rt Belediyesi ile TE aras nda bir rotokol im alanm ş. rotokol gere i, k olan mbarl -Kü ükköy Ener i letim Hatt n n o l dire inden itibaren o a Ener i Elektrik antral na kadar olan k sm k yer alt kablos ile yeralt na al na a e k mbarl kitelli Ener i letim Hatt n n ile nol direkleri aras ndaki k sm n n ise Hoşdere-Eseny rt ol o an rasl B l ar k y s nda anan Esenkent tatürk ark i inden ge irilerek de lase edile e i anlaş lmaktad r. Esenkent önetiminin iste i ü erine ol şt r lan heyete kat lan Odam temsil ilerinin Ha iran tarihinde Esenkent tatürk ark nda ya t klar in elemede M sta a Kemal addesi ü erinde tatürk ark başlang nda e bitimine yak n yerde olmak ü ere adet k Ener i letim Hatt ilonlar na ait temel al şmalar n n ya ld görülmüştür. Tek de re mbarl kitelli k letim Hatt n n b gü erg htan ge mesi halinde, hat iletkenlerinin Esenkent yerleşkesine ait ba binalara metre kadar yaklaşa a e ilon temellerinin ark i i ana yürüyüş yol na ya ld tes it edilmiştir. nşa edile ek k Ener i letim Hatt tesisinin işletmeye al nmas halinde ortaya ka ak ol ms etkileri ş nlar ola akt r . . olt gerilimli elektrik ak m ileten hatt n yarata a yüksek elektromanyetik alan n n anl organi malar ol ms etkileye e i e n süreli mar iyet halinde ü tta teda isi imk ns hastal klara neden ola a bilim e releri tara ndan i ade edilmektedir. . ark i inde o k oy n alanlar n n olmas nedeniyle, ark sürekli k llanan o klar n manyetik alana mar iyeti n süreli ola a e sa l klar n n ol ms etkilene e i ka n lma d r. . ilonlara ait temeller yürüme yol ü erine ya lm ş ol insanlar ark k llanmada gü lük yaşaya akt r. . ark n e yerleşim alan n n i inden ge mesi nedeni ile letim Hatt görsel kirlilik yarata akt r. . ark alan nda oynayan o klar n elik ilon ayaklar na t rmanma olas l klar sürekli tehlike ar ede ektir. . ark i inde h l büyüyen a a lar n dallar n n ileride yüksek gerilimli hat iletkenlerine yaklaşmalar halinde elektrik atlamas k b la ak e a a dibinde olanlara arar ere ektir. . o klar rtma ramaya aklard r. . Tedirgin olan e re halk ark k llanmak istemeye ek e ark ama d ş nda bir alan haline gelmiş ola akt r.

YÜKSEK GERİLİM HATLARI

ATAŞEHİR Odam daha sonra taşehir Kent Konseyi nin talebi ü erine, - May s tarihleri aras nda taşehir l esi eni aml a, erhat aşa, Me lana e Barbaros mahallerinde b l nan TE a ait k e k l k üksek gerilim hatlar alt ndaki elektromanyetik alan öl ümleri e eni aml a Mahallesi Eüney anyol- kşemsettin addesi ile Balaban addesi ortas nda kalan a ta, arsel n maral , . m lik alan n . m lik k sm nda ya lmas lanlanan k T EH a oleli istem Tra o Merke inin elektromanyetik alan a s ndan in elemesini ya t . taşehir l esi s n rlar i inde b l nan eni aml a, erhat aşa, Me lana e Barbaros mahallerindeki k e k l k Ener i nakil hatlar alt nda e direk di lerinde sokak öl ümleri k r e ya şs ha alarda ya ld . Hatlar n en ok se im ya t klar noktalarda, yerden . m yükseklikte bir insan boy y ekseni boy n a anl k manyetik alan de erleri al nd . Her ü mahallede, gerek hat alt , gerekse direk di lerinden, to lam noktadan örnekleme de erler al narak mahalle haritalar ü erine öl üm noktalar işaretlendi. al şmalar s ras nda sade e sokak öl ümleri ile yetinilmeyi , hatlar n en ok risk ol şt rabile e i e lerin at katlar nda da, ta andan , m insan boy yükseklikte noktadan anl k öl ümler al nd . l ümler s ras nda, mahallelerin ü erinden ge en to lamda yüksek gerilim hatlar n n sade e elektromanyetik alan a s ndan de il, elektrik atlamalar e do r dan elektrik ar malar da dikkate al narak, örnek olarak se ilen iki direkte to raklama öl ümü de erleri de kay ta ge irildi. Birin i direk, eni aml a mahallesi Bak r sokaktaki bir e in bah esinde b l nmakta ol , öl ülen to raklama de eri , ohm d r ki b de er ohm n alt ndad r. kin i öl üm ya lan direk ise erhat aşa Mahallesi ytaş soka n n i inde kalm şt r. B ras o klar n oy n alan e insanlar n ge iş yol d r. l üm ya lan mahallelerdeki hatlar e direklerin, mahalle sakinlerinin yaşam alanlar yla i i e old a k a gö lenmektedir. rne in to raklama öl ümü ya lan birin i direk, e in bah esinde yer almakta e direk alt ndaki alanda ot rma gr b e masa b l nmaktad r.

erhat aşa Mahallesi - . sokaktaki e in bah esinde b l nan dire in metal gö desi, o klar n yatak odalar na yaklaş k metre akl ktad r. taşehir de öl üm ya l rken sö kon s mahallelerin sakinleriyle de görüşüldü. nsanlar, mahalleleri e sokaklar ayr olmas na ra men, neredeyse ayn sor nlardan sö ettiler ürekli baş a r lar , yorg nl k, yk s l k e dikkat eksikli i b sor nlar n ortak noktalar yd . B n n d ş nda, elektrik e elektronik iha lar n s k s k bo lmas , amaş r asarken ya da merdi en inerken e i i e d ş nda metal alanlara dok nd klar nda ar ld klar n belirttiler. Hatta k şlar aman aman lambalar n kendi kendine yand n söyleyenler de old . erhat aşa Mahallesinden bir anne, amaş rlar n bah eye asarken s k s k ar ld n , baş a r s

ekti ini e de resyon ila lar k lland n i ade etti. yaş ndaki k n n, işyerinde hi bir şik yeti yokken e e geldi inde, baş n n a r d na, sürekli stresli old na dikkat ekti. yaş ndaki k ise, ok ldaki Türk e dersinde metin ok malar n bir ok y şta anlarken, e deki odas nda an ak birka ke ok mayla anlayabiliyor, üstelik sabahlar hem or yan yor hem de kendini yorg n hissediyord . TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

YÜKSEK GERİLİM HATLARI

lösemiye yakalanma oran nda art ş old sa tanm şt r ra er, , Elektromanyetik alanlar n do m e üreme anomalileri, da ran ş de işiklikleri e nöroendokrin sistemde de işikliklere neden old n bildirilmiştir rey, , üksek gerilim hatlar ile düşük do m ya ma aras nda yükselen bir risk ilişkisi b l nm şt r i, ee, , Mesle inden dolay , H manyetik alana mar kalanlarda ölüm riski olan ak t kal s a m aras nda ay bir ba old tes it edilmiştir Hakansson, , Elektromanyetik alan de erlerinde belirlenen limitler, sa l kl birey olarak tan mlanan kg a rl nda e . m boy nda bir erkekte öl ülen de erlerdir. Oysa to l mda arkl iksel ö elliklerde olan, hasta olan, aş r hassas olan insanlar, kad nlar, hamileler, bebekler e o klar ar. Elbette b gr lar ü erinde daha da a r tahribat ol ş yor.

Elektromanyetik dalgalara mesleki mar kalmalar ile kal s a m riskinin artmas aras nda bir ba olmad ra or edilmiştir hlbom e ey hting, , H rekans alt nda mi roT manyetik alana mar kalan insanlar ü erinde ya lan in elemede, te ki amanlar nda bir de işiklik olmad an ak ha a ü erinde ol ms etkiler ol şt rd belirtilmiştir odd, ,

Kısaca bunları başlıklar halinde toplamak gerekirse; o kl k a kanserlerini in eleyen bir al şmada, yüksek gerilim hatlar ndan metre akl a kadar olan alanlar i erisinde yaşayan o klar in elenmiş e lösemi oran nda art ş gö lenmiştir ey hting e hlbom, , Elektrik hatlar n n beyin kanserine neden old sa tanm şt r ertheimer, , Elektrik hatlar nda al şanlar n, beyin kanserine yakalanma oran n n kat daha a la old tes it edilmiştir eker, . a lan e idemiyolo ik al şmalar yüksek gerilim hatlar e elektrikli e aletlerinin kanser riskini art rd gö lenmiştir Marko , . ünlük yaşamda mar kal nan EM alanlar n beyin tümörlerini ö ellikle erkeklerde, lösemi e ak t myeloid lösemiyi artt rd ra or edilmiştir rey, , üksek gerilim hatlar na metrelik mesa e i erisinde yaşayan yetişkinlerde ya lan in elemede, lösemide art ş b l nm şt r i, E alanlara mesleki olarak mar kalman n son nda, hem erkek hem de kad nlarda, ak i er kanserinde artma old tes it edilmiştir loder s e tenl nd, . Kanada da ya lan bir al şmada o kl k a lösemi hastal ile elektromanyetik alana mar kal nmas aras nda ilişki old görülmüştür reen e Miller, . or e li kad nlar ü erinde ya lan bir araşt rmaya göre, elektrik hatlar ndan yay lan manyetik alana sürekli mar kal nmas n n gö üs kanserini art rd kaydedilmiştir Kli kiene, , E

hatlar na -

metre aral

nda ot ranlarda

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

Odam , stanb l Tabi Odas e stanb l Baros tara ndan e de ger ekleştirilen nsan e e re a l in Elektromanyetik lanlar e Etkileri em o y m nda yerleşim yerleri ü erinden ge en yüksek gerilim hatlar n n yer alt na al nmas eya yüksek gerilim hatlar alt nda gü enlik koridorlar n n b rak lmas önemle rg lanm ş ayr a bilim insanlar tara ndan yüksek gerilim hatlar n n kanser türleri başta olmak ü ere eşitli rahats l klara neden old klar bilimsel al şmalar ile ortaya kon lm şt r. osyal de let anlay ş i inde, atandaşlar n bir ok haklar gibi bar nma hakk e sa l kl bir e rede yaşam hakk ön lana kar larak Merke i e yerel yönetimler kon y a ilen ele almal , TE e ba l old Ener i e Tabii Kaynaklar Bakanl halk n bar nd , e itim e sa l k hi metlerinin al nd , esna n, iş inin al şt bölgelerde b l nan yüksek gerilim hatlar n n gü erg h n n de iştirilmesi eya yüksek gerilim hatlar n n yer alt na al nmas i in gerekli ad mlar at lmal , atandaşlar n an e mal emniyeti i in ö ümler üretilmelidir.

TEKNİK UYGULAMALAR

ALÇAK GERİLİM DAĞITIM SİSTEMLERİNDE SEÇİCİ VE ARDIŞIK BAĞLANTILAR S. Nur Güleç [ Elektrik Mühendisi ]

Elektrik da t m sistemlerinde, gerek aş r yük gerekse k sa de reden ol şabile ek ar alarda, ar an n ol şt bölgenin, da t m sisteminden h la ayr lmas gerekmektedir. ksi takdirde ar a s ras nda ol şa ak aş r ak m e k sa de re ak mlar , de re donan mlar n s l e dinamik yönden orlar. r al yerin de reden kart larak, tesisin di er bölümlerinde normal işletmeye de am etmesi d r m na se i i kor ma selekti kor ma denir. T -E - l ak erilim nahtarlama e Kontrol Elemanlar tandard enel K rallar bölümünde se i ilik ile ilgili yöntemleri anlatmaktad r. B na göre se i ili in sa lanmas , bir ok anahtarlama e kontrol eleman seri ba land nda, sade e ar al olan bölümünün tesisattan i ole edilmesini sa laya ak şekilde belirlenmesi ile mümkün olmaktad r.

Tam seçicilik örnek devresi

ş r yük ar as n n old bölgede genelde ak maman esasl se i ilik ter ih edilirken, k sa de re ar a bölgesinde se i ilik i in birden a la yöntem k llan labilir. Bu yöntemler aşağıdaki gibidir: nahtarlama elemanlar n n e donan mlar n baralar, kablolar b. ak m taş ma ka asitelerine göre, nahtarlama elemanlar n n ar a noktas na yak nl n esas alan aman karakteristiklerine göre, nahtarlama elemanlar n n ak m- aman karakteristiklerine göre, Ener i da l m esas na göre ön elikli yüklerin dikkate al nmas d r m . T -E l ak erilim nahtarlama e Kontrol Elemanlar tandard e re Kesi iler bölümünde se i ilik tan m tam se i ilik e k smi se i ilik olarak iki bölüme ayr lmaktad r. Tam Seçicilik ki de re kesi i anahtarlama eleman a k ti de re kesi i, termik manyetik şalter, anahtarl otomatik sigorta, b şon eya b akl sigorta seri ba land nda yük tara ndaki sigortalama eleman n n, di erinin a mas na i in ermeksi in tam kor ma ya t d r md r. B şonl ti i ya da b akl H ti i sigortalarda se i ilik kolay a ol şt r l r. rt arda de releri kor yan iki sigortan n anma ak mlar aras nda

Tam seçicilik eğrisi

n , n koş l arsa, b iki sigorta aras nda tam se i ilik sa lanm ş ol r. şa daki y kar daki gra kde görüldü ü gibi sigortalar n ak m- aman e rileri hi bir kesitte ak şmamaktad r. Kısmi Seçicilik ki kor ma iha seri ba land nda yük tara ndaki kor ma iha n n iki de re kesi i anahtarlama seri ba land nda ar a bölgesine yak n sigortalama eleman n n, bir ön eki sigortalama eleman n n a mas na i in ermeksi in belirli bir ak m se iyesine kadar işletme süreklili i kor n r. ki de re kesi i aras nda tam se i ili in sa lanmas , en düşük n de erine sahi olan de re kesi iye göre belirlenerek ya l r. B d r mda, tesisatta meydana gelebile ek ar a ak m n de erine eşit eya b ndan kü ük ola akt r. e i ilik, termik manyetik şalter, a k ti şalter, motor TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

TEKNİK UYGULAMALAR

standard

yar n a minim m katsay de eri

K sa de re onksiyon . n, T -E standard yar n a minim m katsay de eri

Ol şan ar a ak m ard ş k ba l iki elektronik ti kor ma üniteleriyle donat lan anahtarlama eleman ndan besleme tara anma ak m de erinin yü de ini ge memiş e ar a bölgesi anahtarlama eleman n n anma de erinin yü de sini ge miş ise n şalteri a ar e k smi se i ilik ger ekleşmiş ol r. Tasar m e üretim aşamalar nda k Ti de re kesi ilerin se i ilik ö ellikleri e dolay s yla ak maman e rileri, herhangi bir kom akt de re kesi i ile birlikte al şa ak şekilde ayarlanm şt r. lttaki kom akt ti de re kesi i üstte b l nan a k ti de re kesi inin kesme ka asitesine kadar herhangi bir k sa de re de eri a a akt r. nma ak m de erleri aras nda oran , olan bütün Kom akt Ti de re kesi iler tamamen selekti dir. yn k rallar alt de relerde b l nan anahtarl otomatik sigortalar i in ge erlidir. Ardışık (Kaskad) bağlantı Kısmi seçicilik eğrisi

yol erme şalteri gibi ön eden belirlenen bir amanak m karakteristi i ile tan mlan r. e re kesi inin ü erinden ge en hata ak m artt k a, a ma süresinin a ald bir ters aman karakteristi idir. Olas tüm aş r ak m de erleri i in yük tara ndaki de re kesi isinin kor ma onksiyonlar se i ili e yg nd r. B sayede bir hata d r m nda, ar a bölgesindeki anahtarlama eleman , besleme tara ndaki anahtarlama eleman ndan daha ön e a ar. rd ş k ba l iki anahtarlama elemanlar n n a ma süreleri, ak m ayar de erleri ar a an nda anahtarlama eleman ndan ge en ak m de eri dikkat esilmesi gereklidir. e i ilik anali inin do r ya lmas i in, tesisat koş llar n n en kötü d r m arsay lmal d r. Besleme tara ndaki anahtarlama eleman n n n e ri de erine göre a t , ar a bölgesi anahtarlama eleman n n n e ri de erine göre a t düşünülmelidir.

rd ş k ba lant da, tesisatta k r l m maliyetini a altarak ön elikli olmayan de re elemanlar n n e tüm alt anahtar dü enlerinin se iminde ak m s n rlay de re kesi ilerin ö elliklerini k llan labilir. e re kesi inin k sa de re ak m te e de eri s n rlayarak, a ma k sa de re ak m e termal e elektromekanik hatalar i in daha düşük de erlerde k llan m sa lanmaktad r. Kü ültülmüş boy tlar e yeterli er ormans ekonomi sa lar e monta al şmalar n n sadeleştirilmesine yol a ar. ikkat edilmelidir ki, b ak m s n rlay de re kesi i k sa de re d r m nda kaynak em edans artan alt de reler ü erine etkisi old halde di er herhangi bir d r mda böyle bir etkiye sahi de ildir. rne in, büyük gü te motor al şt rma de releri. rnek şa da ard ş k ba lant esas na göre bir tasar m görülmektedir.

r a an nda her iki anahtarlama eleman ndan da eşit ak m de erlerinin ge ti ine göre n ak maman e risi n ak m aman e risinden daha kü ük de erler i erdi inden ön elikle n anahtarlama eleman a a akt r. n ak ar a an nda her iki anahtarlama eleman ndan da eşit ak m de erleri ge miyorsa ak m- aman gra kleri ü erinde arkl ak m de erlerine göre teorik de erlendirmeler ya lmal e n de erlerinin üstte n de erlerinin altta old gö lenmelidir. Elektronik ti kor ma üniteleriyle donat lan de re kesi ilerde, t sabit onksiyon na göre a ma ger ekleşti inden ş r ak m onksiyon

n, T -E

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

Kaskad ba lant esas nda ba lanan iki de re kesi i e risinin koordinasyon

TEKNİK UYGULAMALAR Kaskad bağlantı esasına göre örnek devre

ebeke tara nda de re kesi i - B . b y kar iha e risi olarak k rm ile gösterilmiştir ile yük tara nda olas ar a bölgesi olarak la i ert ile gösterilmiştir. - B . b aras nda ak m aman e risi de aşa da erilmektedir. örüle e i gibi ar a an ndan ön e a a akt r. TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

TEKNİK UYGULAMALAR

GERİLİM DÜŞÜMÜ VE HESAPLARI İsa İlisu [ Elektrik Yüksek Mühendisi ]

Bir hatt n baş ndaki gerilim a örü ile son ndaki gerilim a örü aras ndaki arka gerilim düşümü ad erilmektedir. erilim düşümü boy na e enine gerilim düşümleri olarak iki bileşenden ol ş r. l ak gerilim şebekelerinde boy na gerilim düşümü etkin ol , enine gerilim düşümü dikkate al nma . Orta gerilim şebekelerinde gerilim düşümü hesa lar nda her iki bileşen de hesa lanmal d r. Boy na gerilim düşümü ak bir hata ile hatt n baş ndaki gerilim a örünün hat son gerilim a örü ü erindeki i düşümü ile hat son a örü aras ndaki ark gerilim olarak hesa lan r.

Δu = R.I.cos ϕ + X.I.sin ϕ δu =X.I.cos ϕ – R.I.sin ϕ

Boyuna gerilim düşümü Enine gerilim düşümü

erilim düşümü hesa lar nda k llan lan semboller aşa da erilmiştir. b

e Rh Xh

Tasar m ak m , ebeke nominal gerilimi , Bir a l de relerde a -nötr gerilimi, a l şebekelerde a aras gerilim, ükün a a s , ükün akti gü ü , Hat nl m, Mal eme iletkenlik katsay s m .mm , Kesit mm erilim düşümü , erilim düşümü oran , Hatt n metre baş na al şma s akl ndaki ohmik diren i Hatt n metre baş na reaktans m,

Gerilim düşümü, hattın birim ohmik direnci Rh =1/(χ.S) Ω ve birim endüktif reaktansı Xh Ω olmak üzere: Bir fazlı devrelerde ΔU=2L (Rh.Cos φ+Xh.Sin φ) Ib volt e = ΔU/Un Üç fazlı devrelerde ΔU=√3L (Rh.Cos φ+Xh.Sin φ) Ib volt. e = ΔU/Un şeklinde hesaplanır. eni yönetmeliklere göre hatt n ohmik diren i çalışma son sıcaklığındaki (70 C0) alternatif akım direnci ola akt r. yr a mm kesite kadar iletkenler i in reaktans de eri dikkate al nmaya ak mm e daha büyük kesitler i in reaktans de erleri i in kablo üreti ilerinin bildirdi i de erler k llan la akt r. şa daki tabloda iletkenlerin k llan labilir ohmik diren e reaktans de erleri erilmiştir. letkenlerin al şma s akl

ohmik diren leri e reaktanslar i in yaklaş k olarak aşa daki de erler al nabilir.

Malzeme

Bakır

22,5 (Ω.mm2 / km) /S (mm2)

0.08 (Ω / km)

Aluminyum

36 (Ω.mm2 / km) /S (mm2)

0.08 (Ω / km)

ükün, gü ü esas al narak ya lan hesa larda ba l gerilim düşümü, r e χ hatt n birim ohmik diren e reaktans olmak ü ere yandaki şekilde erilmiştir.

k =1+(x/r).tan φ ve Bir fazlı yüklerde Üç fazlı yüklerde

e = 2. P.L.k / χ.S.Un2 e = P.L.k / χ.S.Un2

B rada k katsay s mm kesite kadar al n r. mm e daha büyük kesitler i in y kar daki ormüle göre hesa lan r eya kesit, yükün gü katsay s e iletkenlerin döşenme şekline göre ha rlanm ş tablolardan se ilebilir. B tablolar Elektrik Mühendisleri Odas Elektrik Tesisleri enel Teknik artnamesi e yg lama Esaslar adl kita ta , , tablolar olarak erilmiştir. B tablolar ayr a ya m n ekinde s n lm şt r.

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

TEKNİK UYGULAMALAR

Yeni Yönetmelikler şartlarına göre yapılacak hesaplar ile eski uygulamaları karşılaştırmak için aşağıda iki örnek hazırlanmıştır.

e =16.1000.65/56.25.4002 = 0,0046 e . . . , , . . e . . . , , . . e . . . , , . .

, , ,

% 0,46 Eski uygulama , damarl kablo , tek damar yan yana , tek damar ü gen ormda

e =80.1000.65/56.70.4002 = 0,0082 e . . . , , . . e . . . , , . . e . . . , , . .

, , ,

% 0,82 , , ,

damarl kablo tek damar yan yana tek damar ü gen ormda

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

TEKNİK UYGULAMALAR

Aşağıda verilen iç tesisat şemasında gerilim düşümlerinin hesabı gösterilmiştir.

Hesa son

lar aşa dad r.

T -T T -

e e

T -

e e

T -T T -M T -M T T T -M

. .

e e e

. . ,

e e

. , . . , .

e e e

, , ,

. , , . .

. .

. , . , . , . , . , . , . . , . , . . , . . , .

, , ,

, ,

. . . .

, ,

T -M , , ,

Gerilim düşümü sınır değerleri erilim düşümü ya ba lant k t s ile tüketim ara lar aras nda - yd nlatma e ri de releri i in , - Motor de releri i in ü ge memelidir. l ak gerilim şebekesinden ener i alan tüketi ilerde da t m trans ormatöründen, örne in ayd nlatma tüketi isine kadar al ak gerilim şebekesinde , i tesisatta , olmak ü ere en ok , gerilim düşümü kab l edilir. Trans ormatör, ya eya ya kümesi i inde ise, ben er şekilde, trans ormatör baras ndan tüketi ilere kadar ayd nlatma i in , motorlar i in gerilim düşümü hesa lan r. T H Tablo . .

, ,

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

, , ,

yg nd r. yg nd r. yg nd r.

TEKNİK UYGULAMALAR

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

TEKNİK UYGULAMALAR

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

KADIN MÜHENDİSLER

KADIN MÜHENDİSLER YÖNETİME TMMOB nin . al şma döneminin son na yaklaşt k. ele ek dönem TMMOB yi e TMMOB ye ba l oda e ş beleri temsil ede ek yönetim k r llar n n se ile e i, al şma rogram n n a a ka a genel k r l süre leri başlad . TMMOB nin e ba l birimlerinin . al şma rogram , yeniden tek baş na iktidar olan K nin odalar m a e meslek alanlar m a karş yeniden yürürlü e koya a sald r lanlar n n boşa kar lmas ekseninde gelişe ek görünüyor. Hi k şk s ki b mü adelenin önemli ö nesi kad nlar ola akt r. K nin aşi mi e iyasa l yla, arkl yaşamlarda, arkl bi imlerde yü leşen kad nlar n ö gürlük mü adelesi, neoliberal rogram n karanl n dele ek dinami e sahi . TMMOB li kad n mühendis, mimar, şehir lan lar, kad nlar n mü adelesinin bileşenidir. TMMOB li kad nlar iş yerlerinde, al şma sahalar nda, yaşam alanlar nda, eşitlik mü adelesini büyüte ek kararl l ktad r. B sebe lerle TMMOB nin genel k r l süre inde, yaşam sa nmak i in direnen kad n mü adelesi daha da yükseltilmeli, TMMOB li kad nlar n mü adelesi TMMOB nin tüm temsiliyet alanlar nda eşitlik ilkesi gö etilerek büyütülmelidir.

Bu karar sonucu genel kurulların;

TMMOB'de kadınların sesini duymayan kalmasın!

ün ü genel k r l döneminde TMMOB de kad n mü adelesini büyütmek i in kad n k r ltaylar nda al nan kararlar n hayata ge irilmesi önemlidir. TMMOB nin son genel k r llar nda kad nlar n yönetimlerde e delegasyonda eşit temsil edilmesi karar al nm şt r.

önetim K r llar nda insiyet Eşitli i lkesi ile Temsiliyeti, önetim K r llar nda Eşbaşkanl k, elegasyonlarda Eşit Temsiliyeti

sa lana ak şekilde örgütlenmesi önemli bir göre dir. imdi TMMOB de üye kad n mühendislerin, mimarlar n, şehir lan lar n mü adelesinin e dayan şmas n n büyütülmesi aman d r. Kad n mühendisler yönetimlere...

KADIN İSTİHDAMININ ARTIRILMASI VE FIRSAT EŞİTLİĞİNİN SAĞLANMASI ay mland esmi a ete Tarihi ay mland esmi a ete ay s E E E Kad nlar n sosyo-ekonomik kon mlar n n gü lendirilmesi, to l msal yaşamda kad n erkek eşitli inin sa lanmas , sürdürülebilir ekonomik büyüme e sosyal kalk nma ama lar na laş labilmesi i in kad nlar n istihdam n n art r lmas e eşit işe eşit ü ret imk n n n sa lanmas şartt r

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

İSİG

2015 YILINDA EN AZ 1730 KİŞİ YAŞAMINI YİTİRDİ İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi

İş cinayetleri kaza, kader veya fıtrat değildir, tamamı önlenebilir Yasalarımızda iş kazası ve meslek hastalıkları tanımları oldukça daraltılarak yapılmıştır. Bunun nedeni iş kazaları sonrası gerçekleşen ölüm, yaralanma, sakatlanma veya hastalıkların salt bir tazminat hukukundan yönünden ele alınmasından kaynaklanmaktadır. Böylelikle ne kadar dar bir tanım yapılırsa o kadar az iş kazası ve meslek hastalığı “tazminat” kapsamına girecek ve patronlara maliyeti daha az olacaktır. Aynı durum ceza hukuku açısından da geçerlidir. a l k e gü enlik önlemleri al nm yor, sor ml lar yarg lanm yor ya da serbest b rak l yor y l nda en a iş i, ral k ay nda ise en a iş i yaşam n yitirdi... 2015 yılında ay ay yaşanan iş cinayetleri şöyle: O ak ay nda en a iş i, bat ay nda en a iş i, Mart ay nda en a iş i, isan ay nda en a iş i, May s ay nda en a iş i, Ha iran ay nda en a iş i, Temm ay nda en a iş i, stos ay nda en a iş i, Eylül ay nda en a iş i, Ekim ay nda en a iş i, Kas m ay nda en a iş i, ral k ay nda ise en a iş i yaşam n yitirdi... Böyle e y l nda iş inayetlerinde en a iş i an ermiş old ... 2013 yılından bugüne Aralık ayında yaşanan iş cinayetlerine bakarsak; y l n n ral k ay nda en a iş i, y l n n ral k ay nda en a iş i, y l n n ral k ay nda ise en a iş i yaşam n yitirdi... ş inayetleri yine inşaat, tar m, taş ma l k e belediye işkollar nda yo nlaşt ... İş cinayetlerinin işkollarına göre dağılımına bakarsak; nşaat, ol işkol nda iş i Tar m, Orman işkol nda emek i Taş ma l k işkol nda iş i

Belediye, enel şler işkol nda iş i Ti aret, Büro, E itim, inema işkol nda emek i Metal işkol nda iş i Maden ilik işkol nda iş i a , K t işkol nda iş i Ener i işkol nda iş i da, eker işkol nda iş i etro-Kimya, astik işkol nda iş i emi, Tersane, eni , iman işkol nda iş i letişim işkol nda iş i imento, am, To rak işkol nda iş i a l k, osyal Hi metler işkol nda iş i Tekstil, eri işkol nda iş i Bas n, a ete ilik işkol nda iş i Banka, inans, igorta işkol nda iş i Konaklama, E len e işkol nda iş i a nma, ü enlik işkol nda iş i al şt işkol n belirleyemedi imi ö renemedi imi iş i an erdi... ral k ay nda yaşam n yitiren emek inin ü iş i, mem r statüsünde al şan ü retlilerden i i t ilerden kü ük to rak sahi lerinden e ü esna ardan olmak ü ere ü kendi nam e hesab na al şanlardan ol ş yor... ş inayetlerinde o k e yaşl iş i an erdi... - yaş aral nda iş i, - yaş aral nda iş i, - yaş aral nda iş i, yaş e üstünde iş i, aş n tes it edemedi imi bilmedi imi insan m yaşam n yitirdi.

ş i a l e ş ü enli i Me lisi iş iler, kam al şanlar , iş i aileleri, doktorlar, mühendisler, akademisyenler, ga ete iler, h k k lar... e onlar n örgütlenmelerinin ol şt rd de letten e sermayeden ba ms sa l kl e gü enli al şma mü adelesini yürüten bir koordinasyon, bir emek örgütüdür...

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

İSİG

Mühendisler de iş cinayetlerinde yaşamını yitiriyor ş inayetleri meslek ay rm yor. Mühendisler de iş i sa l iş gü enli inin yok say lmas son ölüyor. y l nda haberini d yabildi imi , kay t alt na al nabilen iş inayetlerinde kaybetti imi , a r yaralanan meslektaşlar m old . nkara Ka an da May s a ar akşam Bol imento abrikas nda imento ka an atlad . atlama son abrika teknik genel müdür yard m s eolo i mühendisi Orhan er, üretim şe kimya mühendisi Hal k Bilge, işletme ersoneli Bayram lt n yaşam n yitirdi. aral iş ilerden mühendis Enis Oymak ta yü de yan k ol şt . skender n da manos a eteklerinde stos arşamba günü andarma Karakol yak nlar nda b l nan yüksek gerilim hatt n n atlay larla ökertilmesi son ener isi kesilen hatt n onar m n ya mak ü ere alana giden TE onar m ekibi may n atlamas son yaraland . Elektrik mühendisi r an o o l atlama an nda ba a ko arak a r yaraland . i er mühendis atih ar n bir ba a nda ar alanma ol şt . nkara ankaya da in aş O a ait lt noran Kon tlar inşaat nda iş gü enli i man olarak al şan nal Eylül de baş na üst katlardan düşen sa ar as nedeniyle hayat n kaybetti.

ihan

nşaat mühendisi B rhan K l aslan nkara da nşaat n ya t Bilkent ehir Hastanesi nin şantiyesinde Ekim ay n n son ha tas ka a ge irdi. Ka an n ard ndan hastanede yo n bak ma al nan B rhan K l aslan Kas m da yaşam n yitirdi.

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

ÜCRETLİ VE İŞSİZ MÜHENDİSLER

DÜŞÜK ÜCRETLERLE ÇALIŞMAYA KARŞI MÜHENDİS ASGARİ ÜCRETİ Düşük ücretlerle çalışmaya karşı 'Mühendis asgari ücreti' TMMOB önetim K r l ü retli al şan mühendis, mimar e şehir lan lar n n y l asgari brüt ü retini . T olarak belirledi. Belirlenen ü ret K ile TMMOB aras nda ya lan rotokol gere i K ya bildirildi. 3300TL brüt ücretin karşılığı net 2332TL TMMOB nin y l mühendis asgari ü reti i in belirledi i . T brüt ü ret y l n n O ak ay nda . T net ü rete karş l k geliyor e ergi dilimleri sebebiyle ral k ay nda net . T ye kadar düşüyor. . T brüt ü retin y l k ortalama net ü ret karş l ise . T ye denk geliyor. yelerimi asgari ü retin alt nda al şt r lama Elektrik Mühendisleri Odas , mühendis asgari ü retinin al şma yaşam nda hayata ge mesi i in kam anya başlatt . Kam anya er e esinde üyeler e iş erenler bilgilendiriliyor. EMO, ü retli üyelerin bilgilerini K ya bildirerek, denetimin arkl meslek kodlar yla al şan- al şt r lan tüm üyeleri i ine ala ak bi imde genişletilmesi i in de al şma yürüte ek.

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

Üyelere dayanışma çağrısı, işverenlere uyarı! EMO üyelerinin haklar n kor ma yetkisiyle üyelerine b ü retin alt nda al şmama e EMO ile dayan şma a r s ya arken, iş erenleri mühendisleri asgari ü ret alt nda al şt ramaya aklar kon s nda yar yor. yelerimi in . T nin alt nda yatan rim tes itlerini K ya iletile ek e gere inin ya lmas tale edile ek. Eksik bildirimlerin m hatab olan işyerlerine yar ya s gönderile ek e süre taki edile ek. Üyelerimizin hakları var! EMO üyelerine ya t bilgilendirme ya s nda dayan şma rg s ya t . Bilgilendirme ile ya lan a r da yelerimi in Odam ile irtibata ge mesi e asgari ü ret al şmas n birlikte sürdürmesi insan a yaşaya ak ü ret mü adelesinin ilerlemesi i in önemli bir ad m ol şt r yor. al şma yaşamlar m da gü en esi li in arkl bi imlerini yaşarken düşük ü retle al şmaya al şt r lmaya karş başlatt m asgari ü ret al şmas n n gü en eli bir al şma yaşam i in önemli bir basamak old n düşünüyor . i inle dayan şma halinde sürdüre e imi b al şmada k sa adede ol ml son lar ala a m a inan yor . i adeleri yer al yor.

ÜYE PROFİLİ

39. DÖNEM ÜYE PROFİLİMİZ EMO İstanbul Şubesi'nin 2014-2016 yılları arasındaki üye profil bilgileri aşağıdaki gibidir. GENEL ÜYE İSTATİSTİKLERİ E

EMO

M EMO

E E

EMEK E

T ETM

M KT

BÖLÜMLERE GÖRE ÜYE SAYILARI E EKT

K M HE

E EKT

K E EKT O

K EK M HE K M HE

E EKT O

K E H BE

E EKT O

K M HE

E ME

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

TEKNİK ÇALIŞMALAR

TEKNİK ÇALIŞMALAR TO RAKLAMA TESİSATI BİLİRKİŞİ KONTROLU bat tarihinden b yana k r m e k r l şta, bilirkişi olarak göre tara ndan to raklama tesisat kontrol e de erlendirme al şmas ya ld . İŞLETME SORUMLULUĞU BEL ESİ bat tarihinden b yana adet şletme or ml l

erilen üyelerimi

Belgesi erildi.

RO E DENETİM Ü E Sİ İL DURUMU bat tarihinden b yana . adet ro e ile ilgili olarak MM üyelerimi e i il erildi.

SMM

780

ÇALIŞMALARI y l i inde erilen MM belgesi aşa daki gibidir.

r m Belgesi

653

117 10

ELEKTRİK SMM

ASANSÖR SMM

SMMHB

SMM

844

ÇALIŞMALARI y l i inde erilen MM belgesi aşa daki gibidir.

TOPLAM SMM

704

134 6 ELEKTRİK SMM

ASANSÖR SMM

SMMHB

TOPLAM SMM

1 ŞUBAT 2016 TARİHİNE KADAR SMM BELGESİ ALAN ÜYELERİMİZİN SAYISI 587 52

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

TEKNİK ÇALIŞMALAR

PROJE İSTATİSTİKLERİ (2014-2015 YILLARI) PROJE Birim

2014 yılı

İŞLETME SORUMLULUĞU 2015 yılı

2014 yılı

2015 yılı

be Bak rköy işli nadol

akas

Kad köy Kartal

erke köy orl Edirne Keşan K rklareli üleb rga Tekirda TOPLAM

20133

16651

2105

2150

PROJE GRAFİKLERİ (2014-2015 YILLARI)

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

MİSEM

2014-2016 YILLARI ARASINDA MİSEM EĞİTİMLERİMİZ Odam n, Mesleki i ürekli E itim Merke i M EM rogram ka sam nda yürüttü ü e itim e teknik bilgilendirme seminerleri dü enli olarak de am ediyor. yelerimi in mesleki bilgilerini ta elemek, teknolo ik alanda yaşanan gelişmeleri taki edebilmelerinin eminini yaratmak, sektörümü deki yeni gelişmeleri yayg nlaşt rmak e üyelerimi aras nda bilgi al ş erişinin dü enli olarak ya labilmesini sa lamak i in bemi E itim Komisyon tara ndan lanlanan e ger ekleştirilen e itim e tan t m seminerleri .emo.org.tr misem say as ndan taki edilebilir.

2014-2016 MİSEM EĞİTİMLERİ (ŞUBAT 2014-ARALIK2015)

EĞİTİM ADI

SAYISI KATILIMCI

ELEKTRİK SMM

400

ASANSÖR SMM

120

REAKTİF GÜÇ KOMPANZASYONU ve HARMONİKLER EĞİTİMİ

TRAFO MERKEZLERİ TASARIMI (36kV`a kadar) EĞİTİMİ

BİLİRKİŞİLİK/KAMULAŞTIRMA BİLİRKİŞİLİĞİ EĞİTİMİ

100

ENERJİ KİMLİK BELGESİ UZMANI (Yeni Tasarlanan Bina) EĞİTİMİ

ASANSÖR YETKİLENDİRME BELGESİ YENİLEME

ELEKTRİK TESİSLERİNDE TOPRAKLAMALAR YETKİLENDİRME BELGESİ YENİLEME

170

BİLİRKİŞİLİK/KAMULAŞTIRMA BİLİRKİŞİLİĞİ YETKİLENDİRME BELGESİ YENİLEME

ŞANTİYE ŞEFLİĞİ EĞİTİMİ

ELEKTRİK İÇ TESİSLERİNİN DENETİMİ VE RAPORLAMA EĞİTİMİ

180

ELEKTRİK TESİSLERİNDE TOPRAKLAMALAR EĞİTİMİ

480

YG TESİSLERİNDE İŞLETME SORUMLULUĞU EĞİTİMİ

400

"ELEKTRİK YÜKSEK GERİLİM TESİSLERİNDE İŞLETME SORUMLULUĞU YETKİLENDİRME BELGESİ YENİLEME"

500

TOPLAM DÜZENLENEN EĞİTİM

107

2702

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

MİSEM

EĞİTİMLERİMİZ VE TEKNİK SEMİNERLERİMİZ

39. ÇALIŞMA DÖNEMİ BOYUNCA 60 TEKNİK SEMİNER VE 1600 KATILIMCI 2014-2016 ÜCRETSİZ TEKNİK SEMİNERLERİMİZ ang n larm istemleri Tasar m e Esaslar

yg lama

ro e Tasar m Esaslar Elektrikli raba Teknolo ileri

olar istemlerde n erter Teknolo ileri

sansör e ürüyen Merdi en Teknolo ilerinde Elektrik Mühendisli i ş i a l ş ü enli i

Elektrik Motorlar nda erimlilik E

le yd nlatma Teknolo ileri

ş i a l

e ş

Elektronik Haberleşme T

ü enli i

yd nlatma Otomasyon

Mühendislik

To rak iren i Ta siyeler O

l me,

e erlendirme, a orlama e

Mesleki önetmelikler e tandartlar yg lamalar e antiye ilik

tandart ş

as l nda

ld r ml k

ro e

edir

eneyim Ka ana a m

TMMOB e EMO eneratör e

Kor ma ld r ml k

yg lamalar

Mühendislik e ş lanlar

istem Tasar m

E istemleri

yg lamalar nda K llan lan Mal emeler

Ko enerasyon e

ata e a sal Kablolama

istemleri

edir

yg lamalar

iyilebilir a l k istemleri ara dr-

rge rrestor

istemleri

ş Kan n , Mühendislerin H k ki or ml l klar

ang n lg lama e larm istemleri

Eğitim ve seminerlerimiz ile ilgili detaylı bilgiyi "http://istanbul.emo.org.tr/" adresinden alabilirsiniz. TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

CUMARTESİ SÖYLEŞİLERİ

Cumartesi

SÖYLEŞİLERİMİZ Şubemiz Sosyal İşler Komisyonu’nun organize ettiği Cumartesi Söyleşileri, 39. Dönemde de devam etti. Geleneksel hale gelen bu etkinliklerde mümkün olan her cumartesi meslek alanlarımızdan sanata, tarihten kültüre kadar üyelerimizin ilgisini çekecek birçok alanda değerli insanları konuk ederek bilgilerini, anılarını ve tasarımlarını üyelerimizle paylaşması hedeflendi.

6 Eylül 2014 6 - 7 EYLÜL OLAYLARI Masis Kürkçügil

13 Eylül 2014 SİNEMADA 12 EYLÜL Şükrü Üçpınar

27 Eylül 2014 DEMOKRATİK BİR TOPLUM İÇİN YEREL YÖNETİMLERİN YERİ VE ÖNEMİ Ahmet İsvan

11 Ekim 2014 BİLİMDE ÖNCÜ KADINLAR Osman Bahadır

18 Ekim 2014 ELEKTRONİK VE İLETİŞİM DÜNYASINDA UFUK TURU Prof. Dr. Sıddık Yarman, Dr. Faruk Yarman

25 Ekim 2014 RİTİM VE SANAT M. Kemal Çokşen

1 Kasım 2014 MİZAH VE POLİTİKA Serkan Bilgi

8 Kasım 2014 E-SAĞLIK Erdal Musoğlu

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

CUMARTESİ SÖYLEŞİLERİ

22 Kasım 2014 KENT SORUNLARI VE PSİKOLOJİ Kaan Arslanoğlu

29 Kasım 2014 FUTBOL DÜNYAMIZDAN KESİTLER Cem Dizdar ve Doç. Dr. Ahmet Talimciler

6 Aralık 2014 KAPİTALİZMİN KISKACINDA TOHUM Ahmet Atalık

27 Aralık 2014 ELEKTRİĞİN İSTANBUL`A GELİŞİNİN 100. YILI Hakkı Kaya Ocakaçan

24 Ocak 2015 KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİMİ VE YENİLENEBİLİR ENERJİ Prof. Dr. Selahattin İncecik

7 Şubat 2015 ULAŞIMDA ELEKTRİKLİ OTOMOBİL Elektrik Müh. Aybent Gökgöz, Makine Müh. Ahmet Kutay Gökgöz ve Uçak Müh. Mete Güvercin

21 Şubat 2015 RENKLİ TV’NİN KARANLIK YÜZÜ Fırat Tanış

28 Şubat 2015 HIGGS PARÇACIĞINI BULDUK, CERN`İ NİYE KAPATMIYORUZ? Yrd. Doç. Dr. Alper Dizdar

14 Mart 2015 DÜŞÜNCEYE BİÇİM VERMEK Aydın Çubukçu

18 Nisan 2015 1 NÜKLEER TEHDİT 3 AYRI BÖLGE AKKUYU, İNCEBURUN, İĞNEADA Filiz Yavuz

11 Nisan 2015 AKKUYU`YA NÜKLEER SANTRAL KURMAK FACİAYA DAVETİYEDİR Prof. Dr. Tolga Yarman

13 Haziran 2015 MİKRODALGA ENERJİSİNİN ENDÜSTRİ UYGULAMALARI Prof. Dr. Cevdet Akyel

Daha önce gerçekleştirilen "Cumartesi Söyleşileri"nin videolarını "https://goo.gl/CfFhTf" adresinden izleyebilirsiniz.

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

POPÜLER BİLİM

VATANDAŞ BİLİMİ

Şöyle yolda yürürken, vapurda, metroda, otobüste yolculuk yaparken ya da bir kafede, parkta hatta bir arkadaşla birlikte otururken, bu cep telefonlarıyla oyun oynamak, vazgeçilmez bir tutku haline geliverdi. Belki bazıları için anlamsız bir zaman geçirme gibi görünen bu oyunculuk işe yarıyor ama. Evet, artık bu yoğun insan meşgalesi önemli bir insan gücünü oradan alıp bilim alanına taşıyarak ciddi bir katkı değeri yaratıyor. Bunun adı “vatandaş bilimi.” ünyay y l nda e tele on yla tan şt ran merikal mühendis Martin oo er old e ork sokaklar ndayd k. Tele onla ilk kon şmay kiminle ya al m diye düşünüyord k. Elbette b n ön e laborat ar m da denemiştik, ama art k ger ek dünyadayd k. O yü den rakibimi, Bell i Tele hone om any arad m. Hello r. oel Engel dedim. oe seninle ger ek taş nabilir bir hü resel tele onla kon ş yor m K la ma diş g rt s gibi bir ses geldi oo er n elindeki tele on, a rl bir kilon n ü erinde e yaklaş k yirmi beş santim nl ndayd . B hantal e basit tele onlar, y l nda ak ll tele onlar olarak insanlar n hayat na girmeye başlad . ma önemli bir e rimden ge i yayg nlaşmalar y l ndan sonra old . ünümü e tele onlar ise on y l ön esinin bilgisayarlar ndan ok daha gü lü işlem ilere e ok daha gelişmiş ya l mlara sahi . Onlar sayesinde iletişim kon s nda hemen hemen her şeyi ya abilmek mümkün. ade e iletişim mi öyle yolda yürürken, a rda, metroda, otobüste yol l k ya arken ya da bir ka ede, arkta hatta bir arkadaşla birlikte ot r rken, b e tele onlar yla oy n oynamak, a ge ilme bir t tk haline geli erdi. Belki ba lar i in anlams bir aman ge irme gibi görünen b oy n l k işe yar yor ama. E et, art k b yo n insan meşgalesi önemli bir insan gü ünü oradan al bilim alan na taş yarak iddi bir katk de eri yarat yor.

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

Bunun adı “vatandaş bilimi.” atandaş Bilimi ya da Halk Temelli Bilim, k smen ya da tamamen amatör eya ro esyonel olmayan bilim insanlar tara ndan yürütülen, bilginin kayna n n ya da maddi deste inin halka dayand bilimsel araşt rma al şmalar d r. aha bilimsel bir söylemle ise erinin sistemli olarak to lanmas e anali i, teknolo inin geliştirilmesi, do al enomenlerin test edilmesi gibi işlemlerin, esas olarak b kon lar iş edinmemiş araşt rma lara da t lmas d r. K sa a atandaş Bilimi, bilimsel araşt rmalara to l m n kat l m , şeklinde tan mlanabilir.

Balıkları ve kuşları gözlemek de var atandaş Bilimi sade e oy n lar n kat l m yla s n rl de il, o sonra gelişen süre , ön esi e haliha r olan arkl kat l m lar da ar ki onlar kelebekleri say yor, bebeklerinin ilk aylar n belgeliyor ya da tarihi aile oto ra ar n derliyorlar. B tür bilgileri araşt rma enstitülerinin e üni ersitelerin hi metine s nan kişi say s her ge en gün art yor. Merakl lar n to lad b eriler araşt rma lar tara ndan de erlendiriliyor. atandaşlar n bir ok kon da da man old klar n belirtmek gerekiyor rne in K ey eni i nde yenge a layan bal k lar, a lar na tak lan di er bal k türlerini kayda ge iriyor e b erileri Bremerha en daki l red egener Enstitüsüne yoll yorlar. B radaki oşinogra ar, b sayede K ey deni indeki bal k re er inin gelişimini in eleyebiliyorlar.

POPÜLER BİLİM

atandaş Bilimi nin iklim de işikliklerinin k şlar ü erindeki etkisini de erlendiren al şmalara erdi i katk da önemli. B kon da akademisyenin ya t e dünyan n sayg n bilim dergilerinden O O E da yay mlanan araşt rman n son lar na göre, . yü y lda Türkiye k şlar n n da l m büyük miktarda de işe ek. Bir ok yerde ba türler kaybol rken, yerlerine yeni k ş türleri gele ek. raşt rma s ras nda, Türkiye deki k ş gö lemlerinin anali lerinden ol şan e dünyada giderek önem ka anan atandaş Bilimi eritaban ndan da yararlan ld . .k sbank.org adl internet sitesine hem ro esyonel hem de amatör k ş gö lem ileri elde ettikleri bilgileri girebiliyorlar. istemin herkese a k olmas , hatal bilgilerin elenmesini kolaylaşt r yor. Bo a i i ni ersitesinden Moris bola ya e o . r. aşit Bilgin, Ege ni ersitesinden r. Orta Onm ş e tah ni ersitesinden o . r. a an eker io l n n ger ekleştirdi i araşt rma, arkl k ş türlerinin iklim de işikli ine ere ekleri te kilerin eşitlili ini ortaya koyd . on lara göre, önümü deki y l i inde am Baştankaras ar s ter e B y kl ötle en yl ia antillans gibi hassas k ş türlerinin da l m alanlar nda yü de lara aran a almalar öngörülüyor. ra Bülbülü y nonot s antho ygos e Maskeli rüm ek K ş ani s bi s gibi türlerde ise tam tersine kat na laşan art şlar bekleniyor. raşt rman n en önemli son ise Türkiye de y l i inde yaşana ak küresel iklim de işikli i ile bütün bitki e hay an türlerinin, s kaynaklar n n e insan yaşam n n iddi bir şekilde ol ms etkilene e i.

şte oy n n ilk de reye girdi i ro e Oy nla biyolo inin harmanland old.it ro esi, on y ld r ö ülemeyen H ile ilgili bir roteinin gün i inde bir oy n tara ndan ö ülmesiyle kendisinden sö ettiri erdi. aha a las n merak edenler i in baş r adresi ay, iklim, insanl k, do a, biyolo i e ik kategorisinde atandaş Bilimi ro elerini bir at alt nda to lay s nan ooni erse.org sitesi. y l nda ortaya at lan bir kir ile ilk de a t alan nda bir ro e oy nlaşt r l , mobil iha lar ü erinden insanlar n kanser araşt rmalar na katk erebile e i hale dönüştürüldü. an er esear h K, ma on eb er i es, a ebook e oogle geliştiri ileri, akademisyen e bilim insanlar yla birlikte genetik eriyi dönüştürebilen e len eli bir oy n ol şt rmak i in yola kt lar. B süre te al nan kirlerle lay To re enes in a e Teda i etmek i in oyna aydaki enler oy n ortaya kt .

B noktada, tah ni ersitesinin ilk atandaş Bilim dülü nün gönüllülük, medya e sosyal medya al şmalar yla bilimi halka yayd i in de o . r. eker io l na erildi ini de hat rlatm ş olal m.

HIV ile ilgili protein 10 gün içinde bulundu atandaş biliminin bir ok arkl kategorisi ar. n ü say labile ek ro e ET Home ki milyondan a la kat l m n n at l hesa lama aman n ünya ş k ll aşam araşt rmas nda k llanmakta. B radaki ama , ünya d ş ndaki ak ll ygarl klardan gelebile ek olan iletişim sinyallerini sa tamak. steyen herkes, radyo telesko erilerini indiren e in eleyen ü retsi bir rogram al şt rarak ro eye destek olabiliyor. yr a, Boin Home ile biyolo iden i e kadar bir ok alana olding Home ile de t alan na at l hesa lama amanlar n ba şlayan atandaş Bilim insanlar , di er tara tan ala y oo gibi gök isimlerini s n and rma al şmalar nda e hatta do ayla ilgili reat n o er ro e t gibi ro elere de gönüllü olarak kat l yorlar. şin bira daha m t a na girmek isteyenler ise old.it ro esiyle b lma a ö erek rotein Katlama bile ya abiliyorlar.

enes in a e oy n ile y l nda ngiltere de ger ekleştirilen geniş ka saml bir gö üs kanseri araşt rmas nda elde edilen erilerinin sanal bir madde olan Element l ha ya dönüştürülmesiyle anali edile ek haritalar ol şt r lmakta. Bir bilgisayar oy n ile t bbi eri anali inin ne kadar başar l ya labile e i kon s nda ise oy n geliştiri ileri e man bilim insanlar şaş rt bilgiler eriyor. manlara göre me t bilgisayar ya l mlar genlerdeki bo lmalara yönelik yeteri kadar isabetli in elemelerde b l nam yor e yü de l k bir k sm n skal yor. Oy n n arkas ndaki bilimsel detayl ya lar in elendi inde, bilgisayarlar n ü erindeki b i leri in elemekte henü insan gö ü kadar iyi olmad e b binler e eri setini in elemenin ise ok büyük bir aman gerektirdi i anlaş l yor. şte b oy n, oy n lar tara ndan h l a in elenebilen eri setleriyle araşt rmalara old k a h kat yor. enes in a e in başar l olmas , e erse the Odds adl b lma a oy n n gündeme getirdi. B oy nda, TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

POPÜLER BİLİM

arolan kanserli hü reler e b hü relerin biyolo ik işaretlemeleri biomarker sa tanmaya al ş l yor. ro eyi yöneten r. nne Kiltie, e erse The Odds oy n lar n n hali ha rdaki bilgisayar anali lerinden ok daha h l e yü de daha başar l old n i ade ediyor. B oy nla yaklaş k . . i ar nda görüntü anali edilmiş, s rada . . görüntü daha ar.

Element Alfa topla kanser tedavisine katkıda bulun y l baş nda yay mlanan lay To re enes in a e oy n ger ek genetik erilerin oy n lar tara ndan anali edilmesi ü erine k r l e len eli bir ay oy n . B , dünyan n ilk ü retsi mobil oy n , oy n lar n kolekti gü ünü k llanarak ger ek genetik erileri anali etmek e kanseri daha k sa amanda alt etmeyi hede iyor. Oy ndaki göre , sanal bir madde olan Element l a y to lamak. Element l a, bir ok kanser türüne dayanak ol şt rabile ek genetik kanser erisini temsil ediyor. Oy n lar, Bit rost irketi nin bir eleman olarak de erli e sat labilir Element l a maddesini to lamakla göre li. şa daki aşamalar ge en oy n lar n rütbeleri de yükseliyor n Element l a n n en yo rota belirlemek,

n old

bölgelere göre

n otay i leyerek olabildi in e ok Element l a to lamak, n Element l a to larken e sonras nda

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

astroidlerden ka nmak e ateş ederek asteroidleri yok etmek, n emilerinin ö elliklerini geliştirerek on gü lendirmek e daha ok Element l a satabilmek. B oy n sayesinde sa lanan eri anali i, bilim insanlar na iki anahtar kon da iletiliyor Birin isi haritada Element l a yo nl na göre i ilen rota di eri de ay gemileriyle galaksileraras esnas nda to lad klar Element l a miktar e kon m .

enes in a e oy n lar , bilim insanlar n n ok a la aman n ala ak ok büyük miktarlarda genetik eriyi anali ederek, hem onlara aman ka and r yor hem de yeni hayatlar k rtara ak teda ilerin geliştirmesine katk da b l n yorlar. e erse The Odds a eri anali i ekleyen binler e oy n da bilim insanlar na beyin, g rtlak, ak i er e rostat gibi arkl kanser türleri hakk nda daha a la bilgi sahibi olma olana sa l yor. ünümü de, atandaş Bilimi ya da l slararas ad yla iti en ien e , hat r say l r bir ilgi görüyor. Bilim iyalo k r l ş n n ya t bir ankete göre lmanya da neredeyse her ü kişiden biri, bir araşt rma ro esine dahil olmaya ol ml bak yor. stelik b kri r a ya yayan isim de lman bir araşt rma o a Bilimleri Mü esi nin genel direktörü ohannes ogel, y l baş nda k r lan r a a ndaki atandaş bilimleri at k r l ş E nn E ro ean iti en ien e sso iation başkan .

SÖYLEŞİ

YENİ BİR EMEKLİNİN DÜŞLERİ VE ÖNERİLERİ Babam Antalya Etibank Ferro-Krom Fabrikası’nda mühendisti. Fabrika Müdürü Mehmet Mumcu isimli bir elektrik mühendisiydi. Babam ve arkadaşları her akşam işten geldiğinde Mehmet Amcanın yaptıklarını kimi zaman esprili bir dille, kimi zamanda kızgın ve onaylamayarak anlatırlardı. Ama kesin olan bir şey vardı, genç mühendislerin hayatlarına dokunuyordu. Mehmet Amca, lojmanda da birlikte yemek yenilen, film izlenen, oynanan ortak bir yaşam alanı da yaratmıştı, burada da bizlerin hayatına dokunmuştu. İlkokul 4. sınıftaydım, babamlar yine Mehmet Amcadan konuşurken, babama sordum “Baba Mehmet Amca ne mühendisi? Elektrik Mühendisi kızım. Hangi okulu bitirmiş? İstanbul Teknik Üniversitesini. Tamam, ben de İstanbul Teknik Üniversitesi’ne gidecektim, ben de Mehmet Amca gibi bir Elektrik Mühendisi olacaktım, hem işimi iyi yapacaktım hem de insanların hayatlarına dokunacaktım. 1980’de babam Elazığ Ferro-Krom Fabrikasına sürgün edildi. Orta üçüncü sınıfı Elazığ’da okudum. Elazığ Ferro Krom Fabrikasının kapasitesini iki katına çıkarmak için yeni bir fırın kuruluyordu, babam ve arkadaşları iş çıkısında da yeni fırın hakkında teknik tartışmalar yapıyorlardı, biz çocukların da dünyasına girmişti yeni fırın. Bir Norveç, bir Finlandiya ve bir de Türkiye firması olan Boral Mühendislik’ten bahsediliyordu. Yine babama sordum “Boral ne yapar?” Boral fabrika projeleri yapıyormuş. Ben de Elektrik Mühendisi olacaktım, Boral’da çalışacaktım ve fabrika projeleri yapacaktım. Daha çocukken birçok sanayi tesisini gezme şansım oldu, Etibank’ın madencilik tesisleri, Kepez Santralı, Keban Hidroelektrik Santralı, Karabük Demir Çelik Fabrikaları… . Gezmesek de, görmesek de Sümerbank fabrikaları, Şeker fabrikaları, vb. hepsi gözbebeğimizdi. Hepsinde gözleri pırıl pırıl, tesislerde ne yapıldığını büyük bir gururla anlatan, işinin ehli mühendis amcalar, abiler gördüm. Bu tesislerimizin her satıldığını duyduğumda yüreğim sızladı. O zamanlar liseler matematik ve fizik derslerinin işlenme biçimine göre modern ve klasik diye ikiye ayrılıyordu. Ben modern okullarda okudum. Eminin şimdi okutulmuyordur, ben harita metot defteri büyüklüğünde ve tuğla kalınlığında olan PSSC'nin (The Physical Science Study Committee) fizik kitabını okudum. Ve tam açıklanamayan olayların özelliklerinin belirlenmesi ve modellenerek incelenmesini oradan öğrendim. PSSC’nin Fizik

kitabını 35 yıl yanımda taşıdım, hala kütüphanemin başköşesindedir. 1980’lerde 2. Basamak Üniversite Sınavı her ilde yapılmazdı, ben de, babam hala Elazığ’da çalıştığından, sınava Elazığ’da girmeye karar verdim. İTÜ Elektrik Mühendisliğini istiyordum, bir şansızlık olmazsa kesin kazanacaktım, sınavdan sonra babamla Keban Barajını gezmeye gittik. Böylelikle Elektrik Mühendisliğine bir adım daha yaklaştım. Eğitimden kalanlar İTÜ’de eğitime başladığımda daha YÖK’ün uygulamaları okulumuza tam olarak gelmemişti. YÖK’le birlikte, her sene birkaç dersimiz kaldırılmaya başlandı, şimdi bakıyorum da, kuşa çevirmişler. Artık ders programında olmayan; Mukavemet, Statik, Analitik Geometri, Sayısal Analiz, Tesis Organizasyonu, Su Makinaları, Termik Makinaları, Makine Elemanları, Matematik III, Matematik IV gibi derslerde edindiklerimi meslek derslerimde edindiğim bilgiler kadar kullandım. Mesleğimizin diğer mühendislik dalları ile bağlantısını bu derslerdeki bilgilerle kurdum, bu dersler sayesinde bütüncül bir mühendislik bakış açısı oluşturabildim. Şimdi Elektrik Mühendislerin bu dersleri almadan mezun olduğunu bilmek çok acı. Manyetik Alan Teorisi ve Manyetik Dalga Teorisi dışında sindiremeden mezun olduğum ders olmadı. Hani şu diferansiyel ifadelerin olduğu ve bir satıra sığmayan denklemleri olan dersler. Dersleri TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

SÖYLEŞİ

anlamadım. Sınava çalışırken “Nurcan’cığım bak, adam bu formülleri 1860’li yıllarda bulmuş, sen 125 yıl sonra anlayamıyorum diyorsun” dedim de kendi kendime ancak biraz anlayıp derslerden geçebildim. Şimdi yabancı dille eğitim dediklerinde, bu dersleri yabancı dille anlatabilecek hoca var mı, yabancı dille anlatılan dersi anlayabilecek öğrenci var mı diye merak ediyorum. Okulu dört sene de bitirmedim, okula başlarken de böyle bir hedefim yoktu. Üniversite bir yaşam biçimini kazandığımız yerdi, arkadaşlarla sohbet edecektik, briç, satranç oynayacaktık, operaya, tiyatroya, sinemaya, konserlere gidecektik, kitap, şiir okuyacaktık, çay içecektik, sohbet edecektik, aşık olacaktık,… ancak bunları yaptıktan sonra üniversite mezunu olabilirdik. Briç ve satranç oynamaya yeltendim fakat sevemedim ama boğazda çay içerek ders çalışmadığım yer kalmadı. Ve mezun oldum Mezun oldum, yeni mezun birisini Boral işe almazdı diye düşünüyordum ve kendimi hazır hissetmiyordum. Proses ve işletmeyi öğrenmek için kablo fabrikalarında asgari ücretle, iki yıl taahhüt işi yapan firmalarda çalıştım. Geldik 1994 Nisan ayına, Boral’a iş başvurusunda bulundum ve çalışmaya başladım. İlk yaptığın endüstriyel tesis tasarımı Tekel Alaşehir Rakı Fabrikası’nın Distilasyon Ünitesi’dir. Petro-kimya sanayiinden, meşrubata, kojenerasyon tesislerinden, atık su arıtma tesislerine, salça fabrikasından, şarap fabrikasına ve daha birçok sektördeki tesislerin tasarımını yaptım. Ağırlıklı olarak yine endüstriyel tesislerin tasarımında başka firmalarda, haddehaneler, pota fırınları, dilme ve boy kesme hatları tasarladık. Çok yoğun geçen, son zamanlarına kadar çözülecek teknik problemlerin olduğu, beni mutlu eden bir çalışma hayatım oldu. 25 yıl sonra geriye bakıp oldu mu diye sorduğumda, oldu diyorum. Ama dünya daha yaşanılır bir yer olmadı, insanların yapacakları işleri makinalar yapmaya başladı ama insanların çalışma sürelerinde bir azalma olmadı. Ben de işimi yapacağım derken 40-50 ağaçlık kağıt harcamışımdır, yani olan ağaçlara oldu. Güzel güzel çalışırken ne değişti? Gezi’den sonra hiçbirimiz, eski biz olmadık. Eskiden de yaşam, üretim ve tüketim alışkanlıklarımızı sorguluyorduk ama geziden sonra yeni yaşam biçimleri oluşturmak için eyleme geçtik. Artık daha fazla almak istemiyordum, daha fazla sistem için çalışmak/üretmek de istemiyordum. Sistemin bana dayattığı yaşam biçimi içinde mutlu da değildim. Çok düşündüm, internette çok araştırma yaptım,

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

sistemi reddeden insanların yaşam deneyimlerini, geziden sonra kurulan forumlar ve benzeri oluşumlardaki paylaşımları, eşya paylaşım sitelerini, daha az eşyayla yaşam deneyimlerini okudum. Bizi mutlu edenin hedeflerimizi gerçekleştirmek değil, hayallerimizi/rüyalarımız gerçekleştirmek olduğunu; yine bizi mutlu edenin, sahip olduğumuz mallar/eşyalar değil, yaşadığımız deneyimler olduğunu fark ettim. Bir de her sabah işe giderken, kırgın gözlerle, veda okşayışı için başlarını uzatan köpeklerim Köpüş ve Şeker vardı. 9 yaşındaydılar, 5-6 yıl daha yaşarlardı, hayattalarken onlarla daha fazla zaman geçirmek, kırlara bayırlara gitmek, bol bol okşayıp sevmek, onlar da mutlu olsun istiyordum. Ve yaşamımı değiştirme, dolayısıyla da emekli olmaya karar verdim. Çevremdeki insanlar tarafından da görülen bir mutluluk ifadesi gelip yüzüme yerleşti. Benin kararıma genelde şaşırdılar. Daha çok gençsin niye böyle bir karar verdin, sen çalışmadan yapamazsın gibi sorular, yorumlar geldi. Çalışmanın/tüketmenin sonu yok ki dedim. Ne için çalışacağım dedim. Tam “Mandıra Filozofu” modundayım dedim. Şimdi emekli olduğu için üzülünen bir insan değil, imrenilen bir insan olduğumu görüyorum gözlerinde, sözlerinde. ‘Biz de senin yerinde olmak isterdik’ diyorlar artık. Ben de şu anda hissettiklerimi herkesin hissetme şansı olmasını diliyorum. 30 Aralık 2015’de emekli oldum. Yeni bir yıl ve yeni bir yaşam beni bekliyordu. Yeni yılda ve yeni yaşamında, “az almaya, az ziyan etmeye, az

SÖYLEŞİ

istemeye ve çok yaşamaya karar verdim. Daha çok sevip, daha çok gülüp, daha çok verip, daha çok sorup, daha çok paylaşacağım. Hayatın tadını çıkaracağım”. (http://storyofstuff.org/ ve http:// almadim.blogspot.com.tr/ den alınmıştır) 10 günde neler yaptım? - Cep telefonunun ziliyle değil uyandığım zaman uyandım. - Her sabah ekmek kızartıyorum, Can Yücel ustanın dediği gibi kızarmış ekmek kokusunu içime çektim. - Her sabah tabaktaki domateslerin kırmızısını görüyorum, her gün farklı kırmızı. - Bir yere yetişmedim, saatle yarışmadım. - Zamanında değil ne zaman istersem o zaman, ne zaman acıkırsam o zaman bir şeyler yedim. Bundan sonra yapacaklarım 1-2 yıl İstanbul’da ahşap kalıpla kumaş baskı, kumaş boyama, dikiş, bahçıvanlık gibi kurslara gittikten sonra Milas’a yerleşeceğim. Boyalara, kumaşlara, ağaçlara, çiçeklere, toprağa, denize, yaşama daha yakın olacağım. Dostlarımla da bunları paylaşacağım. Başka neler yapacağım? - Artık daha az alacağım, alacak yiyecek, içecek dışında ancak 1-2 şey bulabiliyorum zaten. - Evimde ve hayatımda temizlik yapacağım. Kullanmadığım eşyaları, kitapları, tekrar tekrar izlemeyeceğim DVD’leri, kullanmadığım kıyafetlerimi paylaşacağım. 100 eşyayla yaşayamam belki ama kullanmadığım bir şeyi ileride kullanırım diye tutmayacağım. - Gereksiz olduğunu düşündüğüm hiçbirşeyi yapmayacağım. - Parklarda, kafelerde uzun uzun oturacağım, çay içeceğim, kitap okuyacağım, uzun yürüyüşler yapacağım, acele etmeyeceğim. - Bol bol müzik dinleyeceğim, belki evde 5-6 senedir bekleyen bağlamamı da çalmayı, bir iki Neşet Ertaş türküsünü de söylemeyi öğrenirim. - Dostlarımla yeğenlerimler daha çok zaman geçireceğim. Yıllardır arayamadığım, oturup çay içip uzun uzun sohbetler edemediğim güzel insanları arayacağım. - Keyif olsun diye İngilizcemi ilerletirim. - Evde örerim diye aldığım, örülmeyi bekleyen 50’ye yakın yumak birikmiş, birilerine kazak,

hırka falan örerim, gerekli olursa çorap da örerim. - Belki Yoga yaparım. Yapacak güzel, keyifli, yaşama yakın o kadar çok şey var ki… Ben kurtulmuştum, ya dostlarım, ya çocuklarımız… Başka bir yaşama başlamaya karar verdikten sonra, beni üzen tek şey 10 yıldır çalışan ve emekli olmak için en az 30 yıl daha çalışmak zorunda olan gençlerin, emekli oluyorum dediğimde, yüzündeki umutsuzluk oldu. Çocukları vardı, en azından çocukları için çalışmak zorundaydılar. Çocukları için hayatlarını tüketen çalışma ve hayat koşullarına dayanıyorlardı ve çocuklarını bekleyen çalışma koşulları da, hayat da kendilerininkinden çok farklı olmayacaktı. Para kazamaya çalışmak kadar hatta daha fazla kendimiz ve çocuklarımız için daha insani çalışma koşulları ve yaşanılır bir dünya oluşturmak için çalışmamız gerekiyordu. Haftalık çalışma süresi ülkemizde haftada 45 saat, Hollanda’da 30, Danimarka’da 33, Almanya’da 35, OECD ülkelerinin haftalık ortalama çalışma saati 38 saat. Yıllım izin sürelerimiz diğer ülkelere göre daha kısa, iş güvencesi yok, özgürce sendikal haklar kullanılamıyor, esnek çalışma yaygınlaşıyor, fazla mesai ücreti nerede ise kalmadı, işsizlik oranı resmi rakamlara göre yüzde 10’dan, genç işsizlik oranı yüzde 18’den fazla, çocuklarımızın ücretli köleler olması için mi çalışıyoruz? Bir özgeçmişte istenilen ücret bölümüne yoksulluk sınırı yazılmış. Çoğumuzun aylık ücreti, 4 kişilik ailenin, gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu harcamaların toplam tutarı olan 4.512 lira civarlarında veya altında. Çocuklarımız da yoksulluk sınırında yaşasınlar diye mi çalışıyorduk? Diğer ülkelerde emeklilik yaşı 65 çıkarılırken, çalışma koşulları daha insani, daha dayanılır boyuta getirilmiş. Asıl kendimiz ve çocuklarımız için daha insani çalışma koşullarının oluşturulması için çalışmalıyız diye düşünüyorum. Böylelikle çalışırken de yaşamaya, hayallerimizi gerçekleştirmeye olanak bulabiliriz ve 65 yaşına kadar çalışmak fikri bizi umutsuzluğa düşürmez. Hepimiz için, daha insani çalışma koşulları, daha yaşanılır bir dünya dileğiyle, başka bir dünya da mümkün, başka bir yaşam da mümkün. Nurcan Bircan Yayla TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016

BULMACA

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BÜLTENİ ŞUBAT 2016