HUMAN
Groepsexpositie 3e jaars deeltijd DBKV Ar tEZ ZWOLLE

Door het ruiken van een geur, kan je in een fractie van een seconde een emotie of herinnering ervaren. Geuren lijken te zweven op eigen vleugels, herinneringen en emoties vervoerend naar het middelste van ons wezen, op een ongrijpbare en soms zelfs mysterieuze manier.
Wat zie je en wat ruik je?
1
VLUCHT DER GEUREN I
Geur komt door middel van geurmoleculen via je neus daadwerkelijk je lichaam binnen en wordt ontvangen door receptoren. Het is een natuurlijke reactie om het denken over te slaan bij het ruiken van een geur. Die reactie, samen met de onzichtbaarheid én ieders persoonlijke ervaring van geur, maakt die reukzin zo interessant. Diverse vragen geven vorm aan een onderzoekende reis door de wereld van geur: ‘Hoe zou geur verbeeld kunnen worden en doet de vorm van de neus ertoe?
Kun je geur vangen en laten ruiken en wat als geuren verrassend anders zijn dan het beeld?’
De waarde van het zintuig is wel bewezen in de coronacrisis toen de reukzin bij sommigen wegviel. Met een kunstwerk dat zowel visueel als olfactorisch prikkelt wordt de waarde van geur in de wereld benadrukt. Geur verdient een prominentere plek!
Vera Vink1
OLFACTORISCH PORTRET VAN DE THOMAS A. KEMPISSTRAAT Paper met mixed media, met specerijen geschept papier
Uit deze reis door de wereld van geur is ook een Olfactorisch portret van de Thomas A. Kempisstraat ontstaan (te zien en te ruiken in De Fundatie, Zwolle, tot en met 24-9-2023)
We staan voor grote en kleine uitdagingen om de klimaatproblemen en de achteruitgang van ecosystemen tegen te gaan. Volgens Jos Mulder moet de mens zich onderdeel zien van de natuur en in symbiose (samen)leven met planten en dieren. Hij is gefascineerd door korstmossen vanwege de schoonheid in beeld en manier van leven (symbiose). Kleine details als het ontspruiten van een tak worden vergroot tot een nieuw beeld: nieuw leven.
2
NIEUW LEVEN
Bister en acryl op papier (140 x 190 cm.)
2
SYMBIOSE I
Takken, korstmos en lijm (15 x 25 x 10 cm.)
Wilg, traskalk en olifantengras (100 x 200 x 35 cm.)
In haar werk maakt Kitty Berends vaak gebruik van natuurlijke materialen en vormen. Ze vindt haar inspiratie uit het handelen van de mens in de natuur, hoe wij o.a. omgaan met grondstoffen als bouwmateriaal in dit geval voor de kunst. Die grondstoffen zijn lokaal te vinden in de natuur of door een boek te recyclen tot een inspirerend kunstwerk.
Leemgrond, klei en vlas (elk object 13 x 15 cm.)
Papier (boeken) en lijm (60 x 40 cm.)
Het werk van Elwira van Pijkeren toont haar passie voor tekenen en schilderen. Ze combineert dit met het onderzoeken van haar verleden met vragen zoals: wat heeft mij gevormd, wat zijn de verhalen die mijn ouders met zich meedragen, hoe kan ik ervoor zorgen dat deze verhalen blijvende herinneringen worden?
Door met haar ouders Dick en Joke (geb. 1941 en 1945) in gesprek te gaan en ze samen herinneringen te laten ophalen, krijgt Elwira niet alleen inspiratie voor figuratief werk, maar ziet zij ook hoe krachtig en liefdevol hun relatie na 65 jaar nog steeds is.
In deze expositie zijn enkel werken opgenomen geïnspireerd door de verhalen over het kunstzwemmen van Joke Volkers.
4
FLAMENCO DE ZWOLLE EN AGUAS ESPAÑOLAS / ZWOLSE
FLAMINGO IN SPAANSE WATEREN I
Olieverf op canvas (60 x 80 cm.)
Joke Volkers (geb. 1945), was begin jaren zestig een kunstzwemster van de Zwolse groep “De Daphnia’s”. In 1962
gaven de Daphnia’s shows in jachthavens voor de Spaanse kust onder Franco’s regime. Ondanks Franco’s heerschappij en censuur, boden deze shows vermaak aan het Spaanse publiek.
De Daphnia’s herinneren ons hoe kunst en sport bruggen slaan tussen gemeenschappen, ook in tijden van politieke spanningen.
FLAMENCO DE ZWOLLE EN AGUAS ESPAÑOLAS / ZWOLSE
FLAMINGO IN SPAANSE WATEREN II
Olieverf op kraftpapier (17 x 26 cm.)
FLAMENCO DE ZWOLLE EN AGUAS ESPAÑOLAS / ZWOLSE
FLAMINGO IN SPAANSE WATEREN III
Olieverf op papier (17 x 26 cm.)
Chõwa (Japanswerkwoord): De zoektocht naar een leven in balans en het streven naar harmonie.
In het streven naar een harmonieus leven staat het evenwicht tussen de natuurlijke elementen en ons innerlijke zelf centraal. Wij zijn onlosmakelijk verbonden met de natuur, immers opgebouwd uit dezelfde elementen.
De bewustwording en het nastreven van deze balans verrijkt niet alleen ons persoonlijk welzijn, maar verdiept ook onze band met de wereld om ons heen. Door in lijn met dit bewustzijn te handelen, dragen we bij aan ons eigen welzijn en aan het behoud van een gebalanceerde wereld.
Dit proces is een voortdurende reis. Een fasinerende reis waarbij we ons zullen moeten laten leiden door het ritme van verandering en
groei. Terwijl we op dat ritme blijven streven naar Chõwa herontdekken we keer op keer dat harmonie niet een vaststaand einddoel is. Harmonie is een schommelende balans tussen onze innerlijke wereld en de wereld om ons heen. Geniet van die reis en laat je meevoeren op het ritme, dan is de balans altijd nabij.
5
ELEMENTEN IN BALANS I
In haar werk laat Petra Mars zien haar zoektocht naar vrijheid en vrouw-zijn.
Dit komt samen in het werk Porajmos (holocaust).De zigeunervrouw staat voor vrij leven in vrijheid. Het woord zigeuner wordt momenteel gezien als scheldwoord voor Petra is het een beeld van wijde rokken, grote oorbellen en dansen met muziek bij het kampvuur. Zíjn wie je wilt zijn en gaan waar jij wilt.
Hitler zag ze als untermenschen en liet experimenten op Roma en Sinti uitvoeren: bruine ogen moesten blauw worden. Zigeunervrouwen werden met de trein afgevoerd naar kampen van de nazi’s.
Kunstcriticus/fylosoof: Hannah Arendt zegt
hierover: Het was niet de aanwezigheid van kwade bedoelingen, maar de afwezigheid van kritisch denkvermogen en de kritiekloze opvolging van bevelen van hogerhand die ertoe hebben geleid dat zo veel Joden [en zigeuners] het leven verloren in de structurele vernietigingspolitiek van de nazi’s.
‘GeefheneeuwigerustOHeer’. Dit werk is gemaakt van spoorbiels, prikkeldraad en zink. Het zink van de etsen (Porajmos) is voor dit werk gebruikt. (Zink is grafkist van Roma-Sinti). Op de ladder die naar de hemel reikt staat de tekst van het Romanivolkslied ‘Gelem, Gelem’.
Vrouwen uit de directe omgeving van Petra deelden met haar wat hun bezig houdt. Waar ze wakker van liggen en gelukkig van worden. Zij heeft deze verhalen teruggebracht tot tegeltjeswijsheid. Textiel is één van de materialen waar Petra het liefst mee werkt.
De aarde is het wezen zelf van de menselijke conditie (…)
(…) het is denkbaar dat wij mensen, aan de aarde gebonden wezens die zich zijn gaan gedragen alsof zij bewoners van het heelal zijn, nimmer in staat zullen zijn tot begrip van, dat wil zeggen: te denken en spreken over, de dingen die wij niettemin in staat zijn te doen. In dat geval zou het zijn alsof ons brein, de fysieke, materiële voorwaarde voor ons denken, niet meer bij machte is te registreren wat wij doen, zodat wij voortaan daadwerkelijk machines nodig hebben om voor ons te denken en te spreken.
Als waar blijkt dat weten (in de moderne betekenis van technische kennis) en denken voorgoed eigen wegen zijn gegaan, dan zouden wij inderdaad de machteloze slaven worden,
niet zozeer van onze machines als wel van onze technische kennis, niet-denkende wezens, tot speelbal geworden van elk apparaat, hoe moorddadig ook, dat technisch mogelijk is. (Hannah Arendt)
Poetry is the way we help give name to the nameless so it can be thought. (Audre Lorde)
Ik kijk met een ecosystemische blik naar hoe we om gaan met de menselijke conditie. Naar hoe die in naam centraal staat en tegelijk uit beeld verdwijnt in de complexiteit van onze wereld. Waar gehakt moet worden en spaanders vallen
bij de vleet. De materialiteit van (gevonden) materialen is vervolgens vaak een belangrijk vertrekpunt. Ik zoom erop in en werk met de spanningen die ik ervaar in hoe we omgaan met de dingen. Kunst, waarheid: poëzie, op tafel.
Vormen van schoonheid, puur en ongekunsteld spreken mij aan. Je laten verwonderen door vorm, uitdrukking en een manier van zijn. De Afrikaanse schoonheid heeft een soort tijdloosheid in zich, zet mij even stil en terug in het nu. Stil staan bij de fundamentele gebruiken en gewoontes van een andere cultuur.
Het schijnbaar ondoorgrondelijke universum van hun spiritualiteit, zoals het verbonden zijn met hun voorouders en de natuurverschijnselen geven in een soort oerkracht, een resonantie op de hectiek van onze westerse cultuur en vormen van samenleven, die leiden tot kalmte en aandacht.
We zijn denk ik minder ver van elkaar verwijderd dan wordt verondersteld. In onze individualistische samenleving zoeken we weer
naar verbinding en zingeving. Door je te laten verwonderen over de vormen van de Afrikaanse cultuur, word je ergens diep van binnen geraakt.
Vormgeving en publicatie:
Elwira van Pijkeren
Content:
Vera Vink
Jos Mulder
Kitty Berends
Elwira van Pijkeren
Pytsje Prins
Petra Mars
Laurens Kruger
Inez Engbersen