anlar derecesinden, ikinci derecesine, kavramlar aþamasýna geçiþ, kayda deðer, önemli bir diyalektik örneðidir, çünkü, nitel bakýmdan yeni olan bu olayý, yani kavramý oluþturan þey, duyumlarýn nicel bakýmdan birikimidir. ... bilginin duyusal aþamasý, yani duyumlar ve izlenimler aþamasý, bilginin ilk aþamasýdýr. ... Toplumsal pratik sürüp gittikçe, pratiðin seyrinde insanda algýlar ve izlenimler uyandýran þeyler,49 birçok kez yinelenir ve insan zihnindeki bilgi sürecinde, sonucu kavram kurulmasýna varan, ani bir deðiþme, bir sýçrama olur. Bu haliyle kavram, artýk, þeylerin doðasýný, bunlarýn birleþimden kopuk aþamalarýný ya da dýþ iliþkilerini deðil, bunlarýn özlerini, bütünlüklerini, iç iliþkilerini kapsar. Kavram ve algý, yalnýzca nicelik yönünden deðil, nitelik yönünden de birbirinden farklýdýr. 50 [sayfa 211] Gene Lenin in formülünü alýrsak: Kavramlar maddenin kendisinin en yüksek ürünü olan beynin en yüksek ürünleridirler. 51 Ve eðer, insanlarýn fikirleri arasýnda çeliþkiler varsa, bu, bizim düþüncemizin yansýttýðý gerçekte de çeliþkiler olmasýndandýr: þeylerin diyalektiði, fikirlerin diyalektiðini yaratýr ve tersi olmaz. 52 Marx daha önce þöyle demiþti: ...fikir, maddi dünyanýn insan aklýnda yansýmasýndan ve düþünce biçimlerine dönüþmesinden baþka bir þey deðildir. 53 V. VARGI Maddenin bilince göre önceliði konusunda marksist tezin büyük pratik önemini anlýyoruz. Birinci olarak eðer ilkin deðiþikliðe uðrayan koþullarsa ve sonra bunun sonucu olarak insanlarýn bilinci deðiþiyorsa, þu ya da bu öðretinin, teorinin, ya da idealin derin nedenini, ne insanlarýn beyninde, ne onlarýn imgeleminde, ne de yaratýcý dehasýnda deðil, Bu yineleme beklenmedik bir þey deðildir, doðal zorunluluðun sonucudur. Mao Çe-tung, Pratik Üzerine , Teori ve Pratik, s. 10. Lénine, Cahiers philosophiques. 52 Lénine, Cahiers philosophiques. 53 Karl Marx, Almanca Ýkinci Baskýya Sonsöz , Kapital, Birinci Cilt, Sol Yayýnlarý, Ankara 1993, s. 28. 49 50 51
G. Politzer Felsefenin Temel Ýlkeleri
183