Η έννοια της ανοικτής φυλακής
Η εξέλιξη των πειθαρχικών συστημάτων και των παραγώγων τους
στο χώρο του ποινικού δικαίου, φαίνεται να μη μένει ανεπηρέαστη από το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο. Ωστόσο, η κοινή βάση που υφίσταται σε κάθε περίπτωση, έγκειται στην ανάγκη προσδιορισμού της μορφής της φυλακής ως θεσμού. Οι μεγάλοι ποινικοί μετασχηματισμοί, είχαν ιδιαίτερο αντίκτυπο στο θεσμό της φυλάκισης, ο οποίος με τη σειρά του αποδόθηκε με ποικίλα σχήματα στα διάφορα κοινωνικά πλαίσια. Η μετάβαση από την τιμωρητική φυλακή στη φυλακή μεταχείρισης οδήγησε σύντομα στη διαμόρφωση μιας γραμμικής, προοδευτικής ελαστικοποίησης του πλαισίου έκτισης. Τα στάδια ελαστικότητας επρόκειτο να συνεισφέρουν στη σταδιακή ένταξη του κρατουμένου σε καθεστώς πλήρους ελευθερίας, ως ένα ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ αυτής και της πλήρους στέρησής της. Η ελαστικότητα συνδέθηκε αρχικά με την εργασία εντός των σωφρονιστικών ιδρυμάτων. Ωστόσο, σε επόμενο βήμα έγινε κατανοητή η ιδιαίτερη συμβολή της εφαρμογής μέσων ελαστικότητας στη διατήρηση της πειθαρχίας. Έτσι, η διαχείριση της κατακτηθείσας γνώσης επέφερε τα διάφορα στάδια μετεξέλιξης των μορφών ελαστικότητας, οι οποίες αφορούν κατά βάση σε παροχές που υπηρετούν την καθημερινή διαβίωση των κρατουμένων. Μια από τις πιο καινοτόμες μορφές ελαστικότητας συνιστά η λεγό38 • Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΝΟΙΚΤΗΣ ΦΥΛΑΚΗΣ