S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
Ponentzia 1/2 OINARRI IDEOLOGIKOAK ANTOLAKUNTZA EREDUA
Gordailu legala: SS-1471-2012
w w w. s o r t u . n e t
SORTU Oinarri ideologikoak eta antolakuntza eredua I.- SARRERA Jarduera politikorako agertoki orokorra ..................................................................................................................................................................................................... 04 Proiektu politikoa..........................................................................................................................................................................................05 Abiapuntu, oinarri eta garapen demokratikoak..................................................................................................................06 Praktika politikoa.......................................................................................................................................................................................... 07 Antolakuntza irizpideak..........................................................................................................................................................................09 Ondorio nagusiak...........................................................................................................................................................................................10
II.- OINARRI IDEOLOGIKOAK SORTUren definizioa.................................................................................................................................................................................. 12 Ideien borroka................................................................................................................................................................................................... 12 SORTUren helburu estrategikoak.....................................................................................................................................................13 Independentzia................................................................................................................................................................................................14 Sozialismoa........................................................................................................................................................................................................15 Euskara................................................................................................................................................................................................................... 17 Feminismoa........................................................................................................................................................................................................18 Internazionalismoa......................................................................................................................................................................................19 Ekologismoa......................................................................................................................................................................................................20 Demokrazia parte-hartzailea: pertsona aske eta konprometituak......................................................................21 Euskal Herri anitza.......................................................................................................................................................................................23
III.- ANTOLAKETA EREDUA ETA FUNTZIONAMENDUA A) SORTUREN ANTOLAKETA EZAUGARRIAK Barne bizitzaz ...................................................................................................................................................................................... 24 Hiru borroka molde nagusiez eta antolaketaz..........................................................................................................28 B) SORTUREN EGITUREN FUNTZIONAMENDUA Tokiko egitura (auzoa zein herria)........................................................................................................................................32 Hiriburu mailako egitura............................................................................................................................................................. 36 Eskualde mailako egitura............................................................................................................................................................ 38 Herrialde mailako egitura...........................................................................................................................................................40 Nazio mailako egiturak..................................................................................................................................................................43 PROPOSAMEN ALTERNATIBOAK.............................................................................................................................................48
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
SORTU
Oinarri ideologikoak eta antolakuntza eredua
I.- SARRERA (1)
Antolakuntzaren ikuspuntutik, SORTU “Zutik Euskal Herria” ebazpenaren adie
razpen politiko zehatza da. Ebazpen hark bihurtzen du SORTU Euskal Herriko independentisten eta sozialisten erreferentzia jarduera eta borroka politikoan; Prozesu Demokratikoan garatu beharreko masa borrokan, konfrontazio ideologikoan eta erakundeetako jardunean. Horrela, ENAMen ondarea eta, aldi berean, aipatu ebazpena ekarri zuen eztabaida estrategikoan egindako eguneratzea jasotzen dituen antolakundea da SORTU. (2)
“Zutik Euskal Herria” ebazpenaren mamia ez ezik, SORTUren prozesu eratzai
lerako eztabaidan jarriko diren eduki nagusien bilduma jasotzen da “Sarrera” deri tzan lehen atal honetan. Hau da, azarotik otsailera egingo den prozesuan oinarri ideologikoen, lerro politikoaren eta antolakuntza ereduaren eztabaidan erabaki eta behin betiko txostenean jasoko denaren marrazkitzat har genezake. Nolabait, “Zutik Euskal Herria”ren azken paragrafoa prozesu eratzaile honen lehena bihurtu dugu horrela.
Jarduera politikorako agertoki orokorra (3) Eraikitzen ari garen Prozesu Demokratikoa da SORTUrentzat lan egin eta jardute-
ko agertoki nagusia; lehenik eta behin, gutxieneko nahikotasuna izango duen egoera demokratikoaren bila; bigarrenik, Euskal Herriaren nazio izaera onartua izateko eta euskal herritarrek erabakitzeko eskubidea gauzatzeko, marko demokratikoa helmuga izanda; eta hirugarrenik, modu iraunkorrean, gure proiektuari lotutako helburuak eskuratzeko bidetzat hartuta. (4)
Euskal Herriaren Determinazio Askearen bidea egitera goaz. Autodeterminazioa
ez da eskubidearen erabileraren une zehatzera mugatzen, eta ez da ulertu behar i noiz iristen ez den etorkizuneko helburu estatiko gisa. Gaurtik hasita, eta erabilerarako eta inplementaziorako bideak urratuko diren heinean, euskal herritar guztien erabakitzeko eskubidea prozesu bat dela eta, aldi berean, Prozesu Demokratikoaren muina dela ulertu behar da. 4
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
(5) Estatuekin akordioen bitartez edo aldebakartasunetik, Euskal Herriak bere etorki-
zuna erabakitzen joan behar du. Eremu orokor horretan kokatzen du SORTUk bere jarduera politikoa, bere estrategia eta bere proiektu politiko independentista errealitate bilakatzeko apustua.
Proiektu politikoa (6) Gure proiektu politikoa historian zehar Ezker Abertzaleak berea egin duen berbera
da. Euskal Herri independentea eta sozialista, hau da, Estatu egiturak izango dituena. Euskal Estatua behar dugu Euskal Herriak bizirik irautea eta bere garapen osoa bermatzeko, herri nortasuna eta herritarren eskubideak zein ongizatea ahal bezain beste garatzeko. Estatu propio batek eskaintzen dituen bitartekoak behar ditugu, baita beste herriekin eta estatuekin harremana izateko ere. Soilik burujabetza izanda parteka daiteke burujabetza. (7)
Euskal Herri sozialista nahi dugu, esplotazioari, injustiziei eta bazterketari aurre
egiteko modurik eraginkorrena delako. Herritarren beharrak asetzeko eta herritar guztiek aukera eta eskubide berdinak izateko lanabestzat dugu sozialismoa. Gure herriaren historiari, izaerari eta etorkizuneko beharrei egokitu beharko den sozialismoaz ari gara. Sozialismo identitarioaz ari gara, dogmatismoetatik eta itxikeriatik at. (8) Euskal Herri osoa estruktura politiko bakar batean egituratzea dugu egitasmo, zaz-
pi herrialdeak batuko dituen proiektu politikoa, hain zuzen ere. Euskararen eta araba足 rren, gipuzkoarren, bizkaitarren, lapurtarren, nafarren eta zuberotarren lurraldea be足 rriro batzeko nahi dugu, historian noizbait egon zen moduan, etorkizunean askatasun osoa irabazteko eta herri nortasunari eusteko eremu egokiena delako. (9) Euskal
Herri euskalduna da guk nahi duguna. Euskara euskal herritar guztien ko-
munikazio bitarteko nagusia izatea dugu azken helmuga, gurea herri hizkuntz-ani足 tza izango bada ere. Euskara eta euskal kultura osoki garatu gabe ezinezkoa da herri nortasuna mantentzea, asimilazioan erori gabe irautea. Historian ahaztuta galtzea litzateke Euskal Herriaren patua. (10)
Euskal Herri feminista. Sistema kapitalistak esplotazio modu berezitua ekarri
dio emakumeari, gehienetan are eta bortitzagoa eta ankerragoa. Gure proiektua integrala da eta, neurri horretan, askatasuna eremu orotara zabaldu nahi du. Ho足 rrenbestez, emakume eta gizonezkoen erabateko aukera eta eskubide berdintasuna lortzea eta hain errotuta dagoen sistema patriarkala gainditzea ezinbesteko betebeharrak izango dira, Euskal Estatu Sozialistak zinez zapalkuntzari amaiera jarri nahi badio. 5
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
(11)
Jakin badakigu helburu estrategikoak ez direla berehala eta denak kolpe bakar
batean etorriko. Euskal Herriak askatasuna bereganatzeko egin beharreko ibilbideak izaera dinamikoa du. Prozesu izaera du, askapen nazionalerako eta eraldaketa so zialerako prozesua, hain zuzen ere.
Abiapuntu, oinarri eta garapen demokratikoak (12)
Gure proiektua gauzatu ahal izateko Iraultza Demokratiko Nazionalerako fasea
ireki dugu. Azken bururaino eramaten saiatuko garen egitasmoak, ezbairik gabe, oi narri demokratikoa baitu. (13) Izan ere, Euskal Herriaren nazio aitortza eta erabakitzeko eskubidea demokraziari
lotuak dira gure herrian. Ezin daiteke demokrazia garatu Euskal Herriko gizon-emakumeek beren etorkizuna aske eta kanpo injerentziarik gabe erabaki ezin badute. Beraz, erabakitzeko eskubidea ez da abertzaleon aldarrikapen bat, eskabide demokratiko bat baizik. Eta eskubide hori soilik inposiziotik eta demokraziaren kontrako posizioetatik uka daiteke. (14) Eskubide aitortzatik eskubidea gauzatzeko bideak, baldintza politiko eta sozialen
berehalako bizkortze ikaragarririk eta prozesuaren bat-bateko azkartzerik ematen ez den bitartean, fase ezberdinak eta tarteko helmugak bete beharko ditu. (15) Subjektu
politikoa osatu beharra dago, jakinda Euskal Herriaren aitortzak ez du-
ela automatikoki nazio erakundetzea ekarriko. Gaur egungo erakundeen errealitatetik abiatu beharko dugu eremu politiko berri bat irekitzeko, eta bertatik lurralde ezberdinetan, arian-arian eta herritarren borondatearen arabera, eredu instituzionala zehazteko. Subjektu politikoaren erakundetzea demokratikoa izango da. (16) Europan kokatuko den Euskal Estatua lortzeko bidean, euskal subjektu nazionala
birsortzeko lanari lotuta, erdibideko helmugak bilatu beharko dira; esate baterako, lau herrialdeko Autonomi Estatutu bat Hego Euskal Herrian (Nafarroako berezitasuna aitortu beharko duen eta lurraldeen arteko harremana zehaztuko duen barne araudia ere jaso beharko du) eta Ipar Euskal Herriaren instituzionalizazioa. (17) Iraultza Demokratiko Nazionala da egungo fase politikoaren gure ezaugarritzea,
eta bere praktika elikatzeko bi ekarpen egin zituen Ezker Abertzaleak “Zutik Euskal Herria� ebazpenaren bitartez: soilik bitarteko politikoak erabiltzeko erabakia eta aldebakartasuna. (18) Borrokarako eta eragiteko moldeak fase politiko berriaren mesedetan jarri genituen. 6
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
Indar metaketaren norabidean, masa borroka, borroka instituzionala, desobedientzia eta borroka ideologikoa izango dira tresna bakarrak indar harremana aldatzeko, herri atxikimendua lortzeko eta nazioarteko babesa bilatzeko, Prozesu Demokratikoan barrena. (19) Aldebakartasuna prozesuaren giltzarria da. Halaxe izan zen apustuari ekiteko or-
duan, lanabes eraginkorra bihurtu arte, baita aurrera begira ere. Prozesu Demokratikoak taupada mantendu dezan, aldaketa politiko eta soziala ekarri nahi dugunon eskutan dagoen lanabesa da. (20) Aldebakartasuna gure herriari eta nazioarteko komunitateari bideratu diegu, eta
alde askotariko konpromisoak lortu ditugu eremu horretako zenbait eragiletan. Estatuekin aldebikotasunaren eskema egituratzea ere nahi genuke, bai ondorioei aterabidea emateko (Aieteko Adierazpenak jasotzen duen moduan), bai euskal eragileen artean lortu beharreko akordio politikoek Madrilekin eta Parisekin nola inplementatu adosteko. Bistan da, haatik, indarrean direla trabak eta boikota. Indar harremanean eragitea besterik ez dugu, eta horretarako, berriro ere, aldebakartasuna izango da palanka. Zailtasunak eta oztopoak handiak izango dira, Espainiako Gobernuak konponbideko prozesuan sartzeko asmorik ez duelako. Halere, eragiteko eta egoerak aldatzeko indarra lortu dugu aldebakartasunari esker.
Praktika politikoa (21) Aliantza
politika eta indar metaketa dira SORTUren jardunean ezinbesteko osa-
gaiak, eta horrek bere egin moldeak ere baldintzatuko ditu, nahitaez. Izan ere, bere jarduera propioaz harago, beste indar eta eragile batzuekin egin beharreko elkarlanak lehentasun osoa du, estrategia osoaren arrakastarako gakoa baita. Aldaketa politikoa eta soziala gauzatu ahal izateko eta berezko proiektu politikoa egingarri bilakatzeko beharko den indar harremana sortzeaz ari gara. (22) Independentziaren eta burujabetzaren aldeko beste indar batzuekin hitzartutako
akordio estrategikoek eman digute ibilbide horretarako lehen oinarria. Luzera begirako elkarlana askoz ere gehiago sakontzea eta zabaltzea nahi dugu, ez soilik indar politikoen arloan, baita eremu sozial eta sindikalean ere. SORTUren aburuz, Independentziaren aldeko Herritarren Bloke Nazionala eratzea burujabetza osorako estrategiaren adierazpen gorena litzateke. Edonola ere, SORTUk beste erakundeekiko eta eragileekiko errespetu osoa gordeko du, norberaren autonomia eta erabakitzeko gaitasuna errespetatuta. (23)
Orain arte hitzartutako akordio estrategikoek egunerokoan dute jada isla,
hauteskunde eta erakundeen arloetan, mobilizazio eremuan eta borroka ideologikoan. 7
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
Akordio horiek eta bertan dauden partaideek irismen estrategikoa eman ahal diete beste alor eta eremu batzuetan egin daitezkeen elkarlanei eta aliantza taktikoei; adibidez, erabakitzeko eskubidearen defentsan saiatu behar direnak, aldarrikapen demokratiko soilen gainean. (24) SORTUk bere gain hartzen du, halaber, konponbidearen arloan jorratu beha足rreko
elkarrizketa politikoari eta erdietsi beharreko akordioei perspektiba estrategikoa emateko erantzukizuna. Hau da, edozein dela ere adostutakoa, proiektu independentista bideratzeko aukera ireki-irekia geratzea dugu ardura. (25) Konponbidearen arloan elkarlana eta akordioak sustatzea garrantzitsua da, ahalik
eta indar gehienek, proiektu politiko ezberdinak izan arren, gatazkaren iturburua eta ondorioak gainditzeko ekarpena egin dezaten. Berez, eremu honek beharko luke beste indar batzuekin topo egiteko eremurik zabalena, orain arte etsai edo arerio izan ditugunak barne. Gure borondatea garbia eta zintzoa da, gatazka, azken hiru hamarkadetan izandako parametroetan, gainditu nahi dugu irizpide demokratikoetatik. Esan bezala, elkarrizketak eta akordio politikoak landu beharreko baliabideak ditugu gatazka gainditzeko eta Euskal Herriaren geroa marrazteko. (26) ETAk bere ekinbide armatua behin betiko amaitutzat jo du, baina horrek ez dio
indarkeri ezberdinen errealitateari bukaera eman, ezta gutxiagorik ere. Euskal He足 rriaren eskubideen egiturazko ukazioarekin batera, Estatuek errepresio makinaria bere horretan mantentzen dute. Estrategia horri, bake bidea gaiztotzen duen neu足 rrian, politikoki aurre egiteko ardura hartu behar du SORTUk, eta baita gaur egun muturreko egoera pairatzen duten euskal preso politikoen eta euskal iheslarien eskubideen aldekoa ere. (27)
Aldi berean, gatazkak eragindako biktima guztien aitortza egiteko, egia osoa
ezagutarazteko eta, etorkizunean bizikidetza egokia lortzearren, zauriak ixteko dinamiketan konpromisoa hartzeko borondatea du SORTUk. (28)
Faktore eta aldagai asko dago jorratzeko, denak garrantzitsuak, egin beharreko
ibilbide politikoaren osagaiak guztiak, eta berezitasun propioekin bakoitza. Nolanahi ere, abagune politikoa gorabehera, euskal nazioaren eraikuntza dugu eguneroko lana, arlo orotan, eremu guztietan. SORTUk eta SORTUren parte-hartzea duten eragile politikoek egin beharreko ekarpena bi zentzutan ulertu behar da. Alde batetik, herri mugimenduan sortutako dinamika soziala indartzea eta, beste batetik, herrigintzan emango diren ekimenei babes politikoa ematea, esate baterako, erakundeen inplikazioa indartuz. (29) Lan iraunkorra eta etenik gabekoa da eremu honetan herri eragileek eta pertsona 8
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
askok egiten dutena. Intentsitate, erritmo eta izaera ezberdinak aurki daitezke bertan, eta errealitate hori errespetatu beharra dago. Ezker Abertzaleak aspaldi murgildu zuen bere burua eraikuntza nazionalean, baina sortzen diren ekimen, eragileak eta dinamikak ezin daitezke Ezker Abertzalearen gune bilakatu. Herri protagonismoaren erakusle izan behar dute dinamika horiek. (30)
Kapitalismoaren ankerkeria langileak eta herri sektoreak aspaldi ez bezala kol-
patzen ari den honetan, sektore iraultzaileok, ezkertiarrok eta aurrerakoiok muturreko bidegabekeriari aurre egiteko indarrak batu behar ditugu. Urgentziazko egoerari aurre egiteko, SORTUk eguneroko jardun politikoan eta instituzionalean egiazko aldaketak bultzatu behar ditu politika ekonomikoan, fiskalean eta sozialean. Aldi berean, aldaketa politikoarekin batera aldaketa soziala bideratzeko proposamenak, akordioak eta aliantzak egituratzeko indarra egin beharko du. Eta azkenik, esplotazioari eta bazterketari aurre egiteko praktikari irismen estrategikoa eman beharko diogu, gure proiektu politiko sozialistari lotuta.
Antolakuntza irizpideak (31) SORTU helburu politikoak lortzeko eta Euskal Herriaren garapen osoari ekarpena
egiteko lanabesa da. Halere, ez da lanabes soila, proiektu politikoaren printzipioak eta funtsa ere islatu beharko ditu. Azken batean, proiektu askatzailearen isla izan behar du, izaera integratzaileari eta demokratikoari argi eta garbi eutsiko diona, berarekin bat egiten duten guztiek lekua izan dezaten. (32) Barne
demokrazia funtzionamendurako giltzarria da. Militantzian eta kidegoan
eztabaida, hausnarketa eta ekarpenak zabaltzeko eta elkar trukatzeko bitartekoak ja足 rriko dira. Bere hitzak izan behar du nagusi estrategia eta norabidea zehazteko orduan. Subjektu erabakitzailea behar du izan. Eguneroko jardueran ezartzen diren ardurek eta konpromiso mailek, nahitaez, ezberdintasunak sortzen badituzte ere, kidego guztiak eta kide bakoitzak aukera osoa izango dute informazioaren transmisioan, eztabaida prozeduretan, prozedura horietan hartu beharreko erabaki nagusietan eta ardura banaketan parte hartzeko. Barne kargu politikoak (organo erabakitzaileetakoak) boz bidez izango dira hautatuak, hauteskunde zerrendetarako SORTUk eramango dituen hautagaiak bezalaxe. (33) Barne funtzionamenduan demokrazia handia behar dugu, eztabaidak aberasteko
eta erabakien gaineko batasuna indartzeko. SORTUren barruan, eta ez beste inon, burutu behar dira eztabaidatzeko eta erabakitzeko prozesuak. Militanteak zuzenean edo kideen bozaren bidezko zilegitasunez osaturiko organoak izango dira erabakitzeko subjektu bakarrak. 9
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
(34) Eraginkortasunari balio politikoa ematen diogu. Eraginkorrak izan eragina izate-
ko, horixe da gakoa estrategia berrituari ahalik eta garapen handiena emateko. Elkarloturik dauden bi moduz ulertu behar dugun terminoa da: eraginkortasuna baliabide oro (politikoak, antolakuntzarenak, militanteak...) ahalik eta hobekien erabiltzeko, eta eraginkortasuna aldez aurretik zehaztutako helburuak lortzeko. Bide horretan, kritikak eta autokritikak funtsezko betekizuna izango du. Eraginkor izatea neurtu eta baloratu daitekeen zerbait da. Boluntarismoa, inprobisazioa eta emaitzen gaineko balorazio eza gainditzeko modua da. Bide egokian aurrera egiteko eta akatsak konpontzeko balio behar du, baita ardurak zehazteko eta banatzeko ere. (35)
Nazio estrategia da gurea eta, beraz, SORTUk Euskal Herri osoko eta osorako
antolakundea izan nahi du, eta horretarako Ipar zein Hego Euskal Herrian antolatuko du bere burua. Urrats hori, ordea, ez da garai bateko Ezker Abertzalea berriro batzeko edo ezkerreko abertzale ezberdinen artean konfluentzia prozesu berri bat burutzeko egingo. Bakoitzak bere bidea egin du eta nortasun ezberdinak berezitu dira, baina, haatik, abertzaleen arteko batasunerako subjektua eraikia dago jada Ipar Euskal Herrian, EH Bai koalizioan. SORTU hiru lurralde horietan eratzeko “Zutik Euskal Herria”-ra bidea egin duten lagunei zuzenduko gatzaizkio. Horrek guztiak, guztion adostasuna lortuta, gaur egungo Ipar Euskal Herriko Ezker Abertzalearen antolaketa ereduan eragin zuzena izango luke, ezinbestean. (36) Antolakunde euskalduna izango da SORTU. Euskara izango da barne bizitzarako
hizkuntza, eta izan daitezkeen hutsuneetarako bitarteko eta plangintza zehatzak prestatuko ditu. (37)
Kanpo komunikazioan ere euskara ezinbestekoa izango da, eta gazteleraren,
frantsesaren eta ingelesaren erabilera gure mezuaren hartzaileen arabera zehaztuko dugu, dela euskal herritar ez euskaldunei begira, dela estatuetako iritzi publikoari edota agintariei begira, dela nazioarteko eragileei begira. (38) Eta SORTUk egitura parekideak izan nahi ditu eta, bide horretan,
parekidetasu-
nari begirako Barne Plana onartuko du eta plan hori gara dadin barne batzordea martxan jarriko du.
Ondorio nagusiak (39) –
Prozesu Demokratikoan aurrera egiteko, aldaketa politikoa eta soziala gauza-
tzeko, marko demokratikoa erdiesteko eta Euskal Herria independentziara eramateko bidean, Ezker Abertzalea eta bere espresio politiko nagusia izango den SORTU, ezinbesteko motor politiko dira. Lan hori bete ahal izateko egitura eraginkorra behar 10
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
du, bere proiektu politikoaren erakusle eta bere kidego guztiaren bilgune izango dena. Barne demokrazia eta kanpo gardentasuna oinarri izan behar ditu. (40)
– Askapen prozesuak luzerako hartu duen jitea dela eta, indar metaketan eta
aliantza politikan oinarritutako bilgune zabalak (nagusiki, akordio estrategikoen bidetik gauzatzen ari dena) funtsezkoak dira. SORTUk eremu horri eman behar dio lehentasuna, bertan garatu beharreko lankidetza zintzoari eta hedatu beharreko dinamika politiko zein sozialari ekarpena eginez. (41) – Euskal Herria egunero-egunero eraiki behar da, eta lan horretan herria martxan
behar dugu, herri mugimenduaren, jendarte eragileen eta herri sektoreen protagonismoaren bitartez. Nazio eraikuntzari eta herri aktibazioari ere ekarpena egin eta babesa eman behar die SORTUk.
11
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
II.- OINARRI IDEOLOGIKOAK 1.- SORTUREN DEFINIZIOA (42) SORTU Ezker Abertzale osoaren erreferente politikoa izan behar da, Euskal Herri
askearen alde lanean eta borrokan diharduten independentista eta sozialisten He rritarren Batasun historikoaren adierazpen politiko berria. (43)
SORTU, Ezker Abertzalearen adierazpen politikoa den aldetik, ENAMen erre
ferente dinamikoa eta nazio askapenerako eta eraldaketa sozialerako Prozesuaren motorra izateko helburuarekin jaiotzen da. Bere zereginetako bat izango da indarrak kohesionatzea eta Ezker Abertzale osoari norabide taktiko eta estrategikoa eskaintzea, hala arlo ideologikoan nola masa arloan eta arlo instituzionalean. Gainera, bi ezaugarri nagusi hauek izango dituen aliantza politika bat bultzatu beharko du: izaera estrategikoa duen proiektu iraultzaile abertzale eta ezkertiarrarekin kontse kuentea izatea eta, aldi berean, erabakitzeko eskubidearen eta aurrerabide sozialaren alde abian jarritako prozesu demokratiko taktikoarekin koherentea izatea. (44)
Masa borroka, borroka ideologikoa eta borroka instituzionala izango dira
sortzera goazen mugimendu politikoaren jarduera ardatz nagusiak. Horrenbestez, SORTU alderdi politiko tradizionalen eredutik urrun dago. SORTUk Euskal Herriaren tzako proiektu politiko integrala eta alternatiboa eraiki behar du. Nahi dugun Estatu independente, sozialista, feminista eta euskalduna lortzeko ezinbesteko tresna izan behar da SORTU. (45) SORTU Ezker Abertzalearen adierazpen politiko gorena izan behar da, haren era-
kunde politikoa, Euskal Herriko egungo errealitate sozioekonomikora egokitutako antolaketa tresna, jendartearen eraldaketa sakoneranzko bidean langileriaren interesak eta herri klaseenak uztartuko dituena.
2.- IDEIEN BORROKA (46)
Ekonomiari, zientziari, politikari, kulturari, erlijioari edo etikari buruzko ideia
multzo bati dagokionez jendartean zentzu komun bat eraikitzeko prozesua da ideologia. Prozesu hori oso era ezberdinetan garatzen da, esplizituenetatik eta kontzientee netatik hasi (zientzia, adibidez) eta modu inkontzientean eta plano sinbolikoan ematen direnetaraino. (47) 12
Horregatik, elite politiko eta ekonomikoak ideologiaz baliatzen dira botere ha
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
rremanak sortzeko eta, batez ere, legitimatzeko. Hala, Estatua eta sistema kapitalista jendartean erreproduzitzen dira, besteak beste erlijioa, hezkuntza, aparatu juridikopolitikoa, hedabideak eta kultura erabiliz herritarrentzat alienatzaileak diren ideia, teoria eta sinesmenen sare bat sortzeko, hala nola ekonomia ez dela politika edo demokrazia betean bizi garela. (48)
“Adi ez bazabiltzate, zapalduak gorrotatzera eta zapaltzaileak maitatzera bide
ratuko zaituztete hedabideek”, ohartarazten da ideien borroka lantzerakoan. Klase dominatzaileek nola jokatzen duten jakin badakigulako, SORTUk ideia faltsu eta alienatzaile horiek agerian utzi eta praktika askatzaileak eraikiko ditu. Horregatik, SORTUrentzat borroka ideologikoa lehentasunezko borroka eremua da, masa bo rrokarekin eta borroka instituzionalarekin batera, eta ideologia hegemoniko eta dominatzaileari nagusitzea du helburu. (49)
Iraultza Demokratiko Nazionala deitu diogun fase honetan borroka ideologikoa
funtsezkoa izango da, baina ez soilik printzipio, teoria, ezagupen, kultura, argudio, erantzun eta kontraerantzun gisa ulertua edo gezurrak suntsitzera eta egiak erei tera mugatua, baizik eta ekintza eta jarduera zehatzen bidez gauzatua. Gure bo rroka ideologikoa ideologia dominatzailea pitzatuko duen lantza-punta izan behar da, sistemaren aurkako borroka bikoitza finkatzeko, hau da, nazio askapenerako eta eraldaketa sozialerako prozesuan aurrera egiteko, borroka instituzionalaren bidez eta kontraboterea sustatuko duen masa borrokaren bidez, bi borroka molde horiek emantzipazio bide osagarriak baitira.
3.- SORTUREN HELBURU ESTRATEGIKOAK (50)
SORTUk bere egiten ditu Ezker Abertzalearen helburu estrategiko historikoak,
hau da, Euskal Herri independente, sozialista, feminista eta euskalduna lortzea, internazionalismoaren, ekologismoaren eta aniztasunaren balioetan ere oinarritua. (1. proposamen alternatiboa) (51) SORTUk errebindikatzen duen nazioa Euskal Herria da, denboran zehar egiaz-
tatutako nortasun historiko eta kulturala duen herria. XVI. mendeaz geroztik herri hori espainiar eta frantziar Estatuen menpe egon da. XIX. mendearen amaieran, gerra karlistak galdu ondoren, EAJren nazionalismo burgesak independentziarako eskubidea duen nazio gisa errebindikatu zuen. Azkenik, XX. mendearen erdialdean langile abertzaleen hainbat sektorek abertzaletasun iraultzaile bihurtu zuten nazionalismo burges hori, sozialismoaren bidez inolako zapalkuntzarik gabeko nazio bat errebindikatuz. 13
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
(2. proposamen alternatiboa) (52) Hala
ere, helburu horiek denboran egokitu behar dira, ez baitira berdin ulertzen
gaur egun eta orain dela hogeita hamar edo berrogei urte. Prozesuek aurrera egin ahala, beharrizan berriei erantzun behar diegu, eta erantzun horiek isla izan behar dute helburu estrategikoen zehaztapenean.
4.- INDEPENDENTZIA (53)
Independentzia zazpi lurralde historikoz osatutako nazio baten burujabetzaren
berme bakarra da. Kontrakoa, espainiar eta frantziar Estatuen menpe jarraitzea alegia, Euskal Herria bera ukatzea da, arrisku larrian jartzen baitu beraren biziraupen kultural, sozial, politiko eta ekonomikoa, neoliberalismo kapitalistaren doktrinaren azpian globalizatutako mundu batean. (54)
Independentzia gure eredu politiko, ekonomiko, kultural eta sozialaz eraba足
kitzeko eskubidea bermatzeko eta gauzatzeko modua da. Haren bidez, erabakitzen duguna burutu ahal izateko beharrezkoak diren baliabideak eskuratu behar ditugu. Independentzia beharrezkoa da ekonomiaren eta kulturaren gaineko kontrol politiko eta soziala bermatzeko eta erabakiak hartzeko orduan herritarrak parte aktiboa izan daitezen. (55) Guk munduko beste herri batzuekin elkarlanean jardun nahi dugu, elkartasun in-
ternazionalistaren izenean. Gure eremu naturala Europa da, eta Europa soziala eta herriena bultzatuko dugu, aitortzatik, errespetutik eta elkartasunetik. (56)
Herrien burujabetzan oinarritutako Europaren aldekoak gara. Horretarako tran足
tsizioaren lehen fase batean Euskal Herria Europar Batasunaren barruan aitortutako Estatua izatea dugu helburu. Hor, beste herri batzuekin eta langileriarekin batera, orain kapitalaren zerbitzurako tresna den Batasun horren izaera iraultzeko lan egingo dugu, munduko beste herri eta estatuekin elkartasun harremanak bultzatuz. Etorkizunean, Estatu independentea izanik, Euskal Herriak erabakiko du EBko kidea izaten jarraitu nahi duen ala ez. (57)
Estatuaren kontzeptu tradizionalak dituen alde negatiboen jakitun izanik, SOR-
TUk bestelako eredu bat eskaintzeko konpromiso sendoa hartzen du. Gure Estatuak nazio, klase edo genero zapalketa ororen kontra jardungo du, ekonomiaren, politikaren, jendartearen zein kulturaren arloan. Jendartearentzat onuragarriak diren elementuak bildu eta jasoko ditu, hala nola ideia sozialistak, herri demokraziaren funtsa edo kulturen nahiz jatorrien aniztasunaren aitortza. Gure Estatuak herritarrek parte hartzeko 14
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
tresnak erabili eta garatuko ditu, subsidiariotasun printzipioa hartuko du oinarri lu足 rralde eremu guztietan, auzolanaren eta batzarren bidez parte-hartze demokrazia sustatuz. (58) Gaur egun, kapitalismoak mozorroa kendu du eta bere alderik ilunena erakusten
digu lotsa izpirik gabe. Gaur, botere eta oligopolio finantzarioek hartzen dituzte erabaki nagusiak, beraiek agintzen diete estatuei eta klase politikoari zer-nolako politika publiko eta (des)arauketak gauzatu behar dituzten beraien interesak asetzeko. Gero, klase politikoak neurri horiek inposatzen dizkie langileriari eta jendarte osoari, eskura dituen bitarteko guztiak baliatuz. Bitartean, patriarkatuaren iraupenak edo baliabide naturalen gutxiespenak sistema edo paradigma horren zutabe nagusi eta beharrezkoak izaten jarraitzen dute. (59) Hain zuzen ere, sistema eta paradigma horren kontra borrokatzeko konpromisoa
hartzen dugu. Paradigma dominatzailea irauli nahi dugu patriarkatuarekin bukatzeko eta Ama Lurrarekin bat eginik biziko diren gizon-emakume aske eta kritikoen jendartea eraikitzeko, non gizon-emakumeak politikaren egile eta protagonista nagusi izango diren. Bide horretan, demokrazia parte-hartzeilea jendartearen premiazko boteretze horren zutabe nagusietako bat izango da. Era berean, boteretze horrek bermatuko du herritarrak eta langileria izango direla politika egin eta erabakitzen dutenak, politikak ekonomian esku hartu eta eragin dezan. Eta, nola ez, gure ereduan Estatuak ez dira merkatuen tresna izango, herrien tresna baizik, haien kulturarena, hizkuntzarena eta jendeena. Euskal Herriarentzako Estatu bat. (60)
Era berean, independentzia nahi izateak ez du esan nahi kulturari dagokionez
nazio homogeneo eta uniformizatua nahi dugunik. Guk nahi dugun nazioan bertan bizi eta lan egiten dugun pertsona guztion eskubide guztiak aitortuko dira, baita beste jatorri batzuk dituztenenak edo beste identitate batzuei eusten dietenenak ere. (61) SORTUk helburu estrategikotzat daukan Euskal Estatua euskal herritarron gehien足
goak hartutako erabakiaren bidez gauzatuko da. Estatu horretan, SORTUk langileriaren eta herri sektoreen interesak babestuko ditu, nazio eraikuntza eta eraldaketa soziala garatuz pertsona askez osatutako herri askea eraikitzeko.
5.- SOZIALISMOA (62) SORTUk eraiki nahi duen Euskal Estatu Sozialistak askatasun osoa bermatuko
du, esplotazio kapitalista eta patriarkala desagerraraziko du, eskubide indibidual eta kolektiboak babestuko ditu eta bizi baldintza duinak ziurtatuko dizkie per足 tsona guztiei. Hau da, Estatu integrala izango da. Gobernu egitura izan beharrean, 15
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
jendarte zibilaren eta egitura politikoen uztarketa izango da, proiektu politiko emantzipatzailearen bidean. (63)
XXI. mendean kapitalismoa errotik erauztea ahalbidetuko digun Euskal Herri
sozialista aldarrikatzen dugu, euskal langileriak eta herri klaseek gaur egungo zapalkuntza eta esplotazioa behin betiko gaindi ditzaten, horrela bizimodu berriak eta pertsonen arteko harreman molde berriak sorraraziz. (64)
Horretarako, gizon-emakume askez osatutako Euskal Estatu sozialista eta an-
tiinperialista eraiki nahi dugu. Estatu horren helburua klase zapalkuntzarik gabeko jendartea eraikitzea izango da, justizian eta elkartasunean oinarritua, printzipio feministen arabera emakume eta gizonen berdintasuna bermatuko duena. (65)
Badakigu sozialismoa ulertzeko era desberdinak daudela eta desberdintasun
horiek ezkerraren zatiketa ugarien arrazoi nagusia izan ohi direla. Horregatik, gure proiektuaren helburua Euskal Herriko abertzale ezkertiar guztiak biltzea denez, ezkerra eta sozialismoa ulertzeko modu guztiek lekua izan behar dute bertan. Beraz, proiektu politiko malgua izan behar da gurea, biltzeko joera izango duena, ez jendea alboratzekoa. Gure proiektuak Euskal Herriko langileriaren eta herri sektoreen eskubideak nazio, klase edo genero zapalkuntza ororen aurrean defendatzeko balio behar du, betiere gutxieneko printzipio batzuen baitan. (66) SORTUrentzat
honako hauek izango lirateke gutxieneko printzipio horiek: klase
borrokaren existentziaren onarpena; lana banatzearen eta aberastasuna birbanatzearen beharra, herritar guztien ongizatea bilatuz; elkartasunaren printzipioan oinarritutako zerbitzu publiko indartsuen beharra; autoantolaketaren eta auzolanaren kulturaren defentsa, auzolanaren printzipioetan oinarritutako ekonomia sozial, kooperatibista eta solidarioaren oinarri gisa; ekoizpen-bideen eta sektore ekonomiko estrategikoen jabetza publikoa, horrela esplotazioaren desagerpena bermatuz produkzioaren nahiz erreprodukzioaren arloan. (67) Aurreko
guztia eraiki nahi dugun eta justizia soziala helburu duen eredu sozio足
ekonomiko propioaren mamia da, XXI. mendeko euskal sozialismoaren funtsa. Sozia足 lismo horrek behin betiko gaindituko ditu Euskal Herriko langileriak eta herri sektoreek gaur egun pairatzen dituzten zapalkuntza eta esplotazioa eta, aldi berean, bizitza nahiz herri proiektu aske, burujabe eta duina gauzatzea ahalbidetuko du, kapitalismoa erro-errotik irauliz eta hari kontrajarriko zaizkion ekoizpen modu, jendarte molde, bizi eredu eta subjektibitate berriak sortuz eta eraikiz. (68)
Gure eredu sozialista gure Ama Lurraren defentsan eta elkartasun internazio足
nalistan oinarrituta egon behar da, kontsekuenteak izanez eta sistema kapitalistaren 16
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
aurrean beste kontsumo eta ekoizpen eredu bilatuz, pertsonen, herrien eta naturaren esplotazioa gaindituko duen eredua, hain zuzen ere. (69) Gure eredu sozialistaren beste oinarri bat hau izango da: bizimodu hobearen bila
beren jatorrizko herri eta herrialdeak utzi behar izan dituzten Euskal Herriko langileekiko aliantza herritarra eta klasekoa. (70) Halaber, SORTUk kontrabotere herritarra eta klasekoa ere bultzatzeko konpromi-
soa hartzen du, gobernuaren eta kontraboterearen arteko kontraesanak gure proiektu politiko sozialistan sakontzen eta aurrera egiten lagun diezagun. (3. proposamen alternatiboa)
6.- EUSKARA (71) Euskara gure herriaren nortasun ikur nagusia da, euskal komunitateak bere barne
komunikaziorako zein naturarekiko harremanetarako duela milaka urte sortu zuen tresna baita. (72) Euskal Herria eta euskaldunak Frantzia eta Espainia nazio-estatu gisa egituratze-
ko prozesuen biktimak gara. Mendetako zapalkuntzak geure hizkuntz komunitatea desegituratu du. Horrenbestez, herritar euskaldun eleanitzez osatutako Euskal Herri euskalduna berrezartzeko, ohitura indibidualak eta kolektiboak aldatu eta euskara lehenetsi behar dugu alor publiko zein pribatu guztietan, Euskal Estatua eskuratu bitartean ahal ditugun urrats guztiak emanez. Euskal Estatua izango da gure hizkuntzaren biziraupenaren berme bakarra. (73) Euskal
Estatuak ahalegin berezia egingo du eredu hori behetik gora eraikitzeko,
jendartetik instituzioetara. Izan ere, oso argi daukagu Euskal Estaturik gabe ezinezkoa dela euskararen erabilera normalizatzea. SORTUren helburua euskaldun eleanitzez osatutako Euskal Herri euskalduna sortzea da eta, bide horretan, SORTUk eredugarria izan behar du bere ezaugarrietan eta bere praktika linguistikoan. (74) Euskara da Euskal Herriaren nazio hizkuntza. Horrenbestez, hizkuntza ofizial bakarra
izango da Euskal Herriko lurralde osoan eta hizkuntz funtzio guztiak (nazionalak eta sozialak) euskaraz beteko dira, euskal jendartean haren erabileraren normalizazioak aurrera egiten duen neurrian. Euskara izango da hizkuntza sozializatzailea eta lehenetsia. (75) Euskal Herriko beste bi hizkuntza mintzatuenek (gaztelania eta frantsesa) estatus
berezia izango dute beren lurralde eremuetan. Halaber, euskara, gaztelania edo fran足 17
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
tsesa ez diren hizkuntzetako hiztunei beraien hizkuntz eskubide pertsonalak bermatuko zaizkie. SORTUren helburua euskal herritar guztiak euskaldun osoak izatea da, inork bere jatorrizko hizkuntza galdu gabe. (76)
Euskal kultura, kontsumo produktu hutsa izatetik harago, herriaren ondarea eta
euskal herritarron eskubidea da. Beraz, Euskal Estatuaren kultur ereduak herriaren eta herritarron zerbitzura egon behar du, alegia, kultura demokratizatu egin behar da. SORTUk kontzeptu berriak bereganatuko ditu, hala nola kultur aniztasunaren aitortza, parte-hartze kultura eta oinarrizko kultura; eta kontzeptu zaharrak indartuko ditu, hots, euskal kultura euskaraz egiten dena dela eta kultura bizkorra behar dugula euskaraz. Horretarako, SORTUk kultur eredu berri eta eraldatzaileen sorkuntza sustatuko du. (77) Euskal
kultura oinarri eta erdigune gisa hartuta, garai desberdinetako eta mun-
duko beste herri eta jatorri batzuetako kulturekin aberastuko dugu. Kultura horiek guztiak modu egokian ulertu eta integratzeko, SORTUk gurearen iraunkortasuna eta garapena ziurtatu behar ditu, auzolanean, kontuan izanik kulturak zuzenean ukitzen duela emozioen arloa eta aldaketa sozialerako tresna nahiz tresna igorlea dela. (78) Kultur eta hizkuntz ekologiaren bidetik, egungo globalizazio uniformatzailearen
ereduaren aurrean, kultur eta hizkuntz aniztasunaren galera geldiarazteko eredua proposatzen dugu, tokian tokiko kultura eta hizkuntza babestu eta haien garapen osoa sustatuko duena, herritar askez osatutako herrien eta nazioen askatasunaren bidean Estatua sortzeko eta hizkuntza, kultura, herri eta nazio guztien eskubideak aitortzeko. Xedea Euskara Herria berrezartzea eta Europako hizkuntza guztien osasun beteko iraunkortasuna bermatzea da, etorkizun ekitatibo eta iraunkorraren berreraikuntza sozial eta politikoa ahalbidetzeko. Bide horretan aurrera egiteko, hizkuntzen arteko hierarkia (nagusitasuna edo menpekotasuna ezartzea) bukatzea eta berdintasunezko tratamendua aplikatzea eskatzen dugu. Hizkuntz komunitate guztiek dute eskubidea euren hizkuntza politika modu burujabean eta kanpo esku-hartzerik gabe definitzeko eta garatzeko euren lurraldeen barruan, inoren akulturazio prozesurik, kultur inposatzerik edo hizkuntz asimilaziorik onartu gabe, inor behartua izan ez dadin “bere herrian arrotz� izatera. Ildo horretan, mundu ordena berria eratzea beharrezkoa dugu.
7.- FEMINISMOA (79) Feminismoa
sistema patriarkalari aurre egiteko sortutako teorien multzoa da.
Sistema kapitalista patriarkalak pertsonen arteko botere harremanak sortu eta betikotzen ditu, emakumeak zapalkuntza egoera iraunkor batera kondenatuz. SORTUren proiektua integrala izan dadin, ezinbestekoa du aldarrikapen feministak jasotzea eta bere egitea. 18
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
(80)
Patriarkatuaren desagerpena helburu, gizon-emakumeon eskubide eta aukera
berdintasuna bermatuko duen eredua behar dugu, eta horretarako ezinbestekoa da gaur egun nagusi den jendarte eredua aldatzea. Beraz, pertsona askeak sortuko dituen praktika feminista integrala ezinbestekoa da. (81)
Jendarte eredua aldatu beharra dago. SORTUk pertsonen arteko harreman so足
zial berriak sortu nahi ditu, inolako hierarkiarik gabeko harreman horizontalak. Ho足 rretarako, egungo jendarte kapitalista patriarkaletik abiatuta, SORTUk dio jendarte ez pa足triarkala eraikitzeko beharrezkoak diren baldintzak sortuko dituen Estatua behar dugula, feminismoaren balioetan oinarrituta politika (in)formatzaile osoa gauzatuko duena, pertsonen arteko erabateko begirunea sustatuko duena bizitzaren arlo guztietan, hezkuntzaren eta heziketaren arloan bereziki landuko dena, zapalkuntza pa足 triarkalari aurre egiteko estrategiak artikulatuz eta uztartuz. (82) SORTUren helburua patriarkatu kapitalista desagerraraztea da. Horretarako, era
integralean egin behar zaio aurre, hau da, eremu guztietatik eta gizon eta emakumeentzako errealitate berri bat eraikitzea ahalbidetuko duten estrategia eraginkorren bidez. Zapalkuntza patriarkalari era integralean aurre egiteko, SORTUk hiru helburu eta eragite eremu finkatzen ditu: sozioekonomikoa, politikoa eta ideologikoa. (83)
Feminismoak, maila teoriko-ideologikoan zein praktika politikoan eta antolaketa
mailan, jendarte justu eta parekidearen aldeko eraikuntzan lagundu du eta lagunduko du.
8.- INTERNAZIONALISMOA (84)
Internazionalismoa Ezker Abertzalearen ideologiaren eta proiektu politikoaren
funtsezko osagaia da. Horregatik, taktikoki nahiz estrategikoki garatu behar da SORTUren jardunbide politikoan. Internazionalismoa gure praktika politikoaren zeharlerroa eta berezko elementua izan behar da. (85)
Gure jarduera internazionalista ezaugarritzen duten koordenatu ideologikoak
honako hauek dira: justiziarekiko, berdintasunarekiko eta herrien nahiz pertsonen autodeterminazio eskubidearekiko konpromiso politikoa, eta SORTUk gure herriaren askapen nazional eta sozialerako borrokarekin duen konpromisoa. (86) Izan
ere, Euskal Estatu sozialista eraikitzeak gure herriko langileriaren eta herri
sektoreen interes estrategikoei erantzuten die, baina baita mundu zabalean sistema kapitalista, inperialista eta patriarkalaren aurka borrokan ari diren herri guztien interesei ere. SORTUren helburu estrategikoa erdiestea, hau da, zazpi herrialdeetarako Estatu sozialista sortzea, ezinbesteko baldintza da benetako politika internazionalista 19
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
aurrera eraman ahal izateko eta, horrenbestez, Euskal Herriak borrokan diharduten gainerako herriei egin diezaiekeen elkartasun ekarpenik handiena da. (87)
Beraz, praktika internazionalista mailarik gorenera eraman ahal izateko balÂ
dintza SORTUren proiektu politikoa erdiestea izanik, proiektu hori lorgarria izan dadin ezinbestekoa da bere baitan osagai internazionalista sendoa edukitzea, gure borrokarekiko elkartasuna sustatuko duena, borrokan ari diren beste herri batzuen esperientziekin gurea aberastuko duena eta munduko egitura kapitalista-inperialista ahultzen duten prozesuak babestuko dituena. Labur esanda, urrats eta borroka orokor nahiz sektorial guztietan gure askapen prozesua indartuko duen osagai internazio nalista zehar-lerroa izan behar da. (88)
Halaber, internazionalismo hori garatzeko orduan, SORTUk kontuan izango du
jatorriz beste herri batzuetakoak diren eta Euskal Herrian bizi diren pertsonek eta kolektiboek jokatzen duten papera, gure borroka haien herrialde eta herrietara eramateko eta haien herrialdeetako borrokak gure herrira ekartzeko. (89)
Elkartasun internazionalista sistema kapitalista, inperialista eta patriarkalaren
aurka eta bazterketarik zein zapalkuntzarik gabeko sistemaren alde munduan bo rrokan ari diren herri sektoreen eta herrien interes bateratutik eratorritako beharra da. Elkartasun internazionalistak munduko herri guztien askapen nazional eta so zialerako borrokak elikatzen ditu, elkarrengandik ikasiz eta, aldi berean, gure askapen borrokarekiko elkartasun internazionalista indartuz. (90)
SORTUk sistema kapitalistaren ideologia menderatzaileari aurre egiten dioten
herri eta estatuekin elkarlanean aritzeko konpromisoa hartzen du, munduko herri guztien emantzipaziorako, askapen nazional eta sozialerako alternatiba eraikitzeko eta, horrekin batera, borroka errealen esperientzietatik abiatuta elkarrengandik ikasteko topaguneak sortzeko asmoz. Hori guztia, jakina, herri bakoitzaren denborak, lehentasunak eta borroka moldeak erabat errespetatuz, herri bakoitza klase borrokaren esparru autonomoa baita.
9.- EKOLOGISMOA (91)
Frogatuta dago kapitalismoak proposatzen digun jendartea beste herri batzuk,
pertsonak edo natura (gure Ama Lurra) esplotatuz soilik sostengatu ahal den hazkunde ekonomikoaren eredua dela. (92)
Gaur egun bizi dugun krisi estrukturalak hazkunde ekonomiko mugagabean
Âoinarritutako garapen ereduaren mugak ikusarazten dizkigu; Hegoaldeko herriek 20
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
aldaketa prozesuak abiatu dituzte eta beren subiranotasuna berreskuratzen ari dira, Iparraldearen aldetik pairatzen duten esplotazioa eragotziz; eta naturak berak ereduaren mugak erakusten dizkigu, elikaduraren, energiaren eta klimaren arloko inoizko krisirik larrienaren bidez. SORTUk Hegoaldeko prozesuetatik ikastea proposatzen du. Izan ere, konstituzio eta lege berrien bidez garapenaren paradigma birpentsatzen ari dira, ekonomiaren eta ekologiaren arteko lotura berri bat ezarriz. (93) Euskal
Herrian, dauzkagun baliabideak baino askoz gehiago kontsumitzen ditu-
gu, gure lurraldeak jasan dezakeen baino kutsadura handiagoa sortzen dugu, eta hori guztia beste herri eta pertsona batzuen kontura egiten dugu. SORTUk aldezten duen ereduak Euskal Herriaren beharrizan sozial, produktibo eta ekologikoei erantzungo die, naturarekiko orekan beti. (94) Pertsonen,
naturaren eta herrien arteko harreman arduratsuak sustatuko dituen
eredu soziopolitiko, sozioekonomiko eta soziokulturala behar dugu, natura errespetatu eta zainduko dela bermatuko duen eredua, beste arrazoi batzuen artean natur baliabideak mugatuak direlako eta laster agortuko direlako, hamarkada luzeetan zehar garatu dugun eredu suntsitzailearen ondorioz eta geratzen den apurraren iraupena bermatuko duen eredu sozioekonomiko iraunkorrik ez dagoelako. Horretarako, SORTUk gure inguruneak eskaintzen dizkigun baliabideak zainduko ditu, zentzuz erabiliz eta haien iraunkortasuna bermatuz. (95) Gure garapen eredu propioa aurrera eramatea ahalbidetuko duten tresnak behar
ditugu. Bide horretan, subiranotasuna alor guztietara zabaldu, euskal lurraldeen eta eskualdeen arteko garapen orekatua bultzatu eta kontsumo ohiturak aldatu behar ditugu. Autosufizientziara eta lurralde kohesiora jo behar dugu, eta lurralde eredu birbanatzailea, multifuntzionala, solidarioa eta iraunkorra sustatu. (96) Elikaduraren eta, azken batean, bizitzaren merkantilizazioaren aurrean, SORTUk
herrien elikadura burujabetzarako eskubidea errebindikatzen du. Honela ulertzen dugu guk eskubide hori: nekazaritzaren, arrantzaren eta elikaduraren arloan herriek beren politika propioak definitu ahal izatea; beren ekoizpena, erauzketa eta nekazari tzako nahiz arrantzako barne merkataritza babestu eta arautu ahal izatea, eredu be rriaren helburuak lortzeko.
10.- DEMOKRAZIA PARTE-HARTZAILEA: PERTSONA ASKE ETA KONPROMETITUAK (97)
SORTUrentzat, “aske izatea” pertsona aktibo, kritiko eta solidarioa izatea
da, pertsona konprometitua zapalkuntza ororen aurka eta sexuen arteko berdin21
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
tasunaren nahiz egoera ahulean dauden kolektibo eta herrien alde. SORTU homofobiaren, xenofobiaren eta arrazakeriaren aurka borrokatuko
(98)
da eta Estatu akonfesionala sustatuko du. Estatu horretan, hezkuntzak moralaren nahiz sexualitatearen arloko eredu zapaltzaileak baztertuko ditu, familiako harreman mota berriei bidea irekiko zaie eta sexuaren araberako rol eta lan banaketa gaindituko da. (99)
SORTUk sozialismoaren baliorik onenak bilduko dituen eta zapalkuntza ororen
kontra borrokatuko den militante eredua sustatuko du. Demokrazia Parte-hartzeilea bultzatuko du, emakumeen eta gizonen arteko eskubide eta aukera berdintasuna bermatuko duen eredua bideratuz. Horri dagokionez, SORTUk ez du parte-hartzea modu orokorrean soilik sustatuko, aurretik egungo demokrazia ereduen defizita gainditu behar baita. (100) SORTUren
helburua jendarte guztiz parte-hartzailearen eredua bultzatzea da.
Bertan, hauteskundeak eta parte-hartze zuzenerako bideak elkarren osagarri izango dira, eztabaida prozesuetan, erabakietan nahiz kudeaketan. Horretarako, gobernu irekiak eratuko dira administrazioaren maila guztietan. Halaber, SORTUk herritarrek sortutako antolaketa erak bultzatuko ditu eta erreferendumen bidez hartutako erabakiak errespetatuko dira. (101) Horretarako, SORTUk, eskualde, herrialde nahiz nazio mailako herri galdeketen
edo erreferendumen bidez hartutako erabakiak errespetatuko ditu, baldin eta haien helburuek oinarrizko eskubideak urratzen ez badituzte. Horrekin batera, egiten diren galdeketak eta haien emaitzak onartu eta erabaki politikoetan txertatzen direla bermatzeko mekanismo egokiak sortzen joango da. (102)
Halaber, SORTUk desobedientzia zibila aldezten du, demokrazian sakontzeko
bide gisa eta honela ulertuta: jendaurreko ekintza bortxarik gabea, kontzientea eta politikoa, bidegabetzat jotzen den lege edo agindu baten kontrakoa, lege edo agindu hori baliogabetzeko eta, legeak ukatzen dituen eskubide zibil eta sozialak de facto aitortuak izan daitezen, legedi berria zabaltzeko asmoz jendarte zibilak egiten duena. Guretzat, desobedientzia zibila parte-hartze demokratiko kolektiboaren forma bat da, botereak sustatutako lege edo jarduera bidegabeei erantzutea helburu duena. Desobedientzia zibilaren bidez lege edo egoera jakin bat onartzeari uko egiten zaio, era antolatuan, kontzienteki aurre eginez, haren zentzugabekeria agerian uzteko. (103)
Barne mailan, SORTU parte-hartzean oinarrituko da eta erabakiak militantzia
guztiaren parte-hartzearekin hartzeko prozesuak sustatuko ditu. Erabakien horizontalizazioa. 22
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
11.- EUSKAL HERRI ANITZA (104) Euskal Herria bere historia, kultura eta nortasuna dituen herria eta nazioa da, eta
horri eutsi nahi dio. Hala ere, SORTUk aintzat hartu behar ditu azken hamarkadetan gertatutako aldaketak. Batetik, Euskal Herriko, gure inguruko eta mundu osoko egitura sozioekonomikoek eta politikoek aldaketa handiak eta azkarrak izan dituzte; bestetik, euskal jendartera eta Euskal Herrira beste herri eta Estatu batzuetako pertsona asko iritsi dira, askotariko jatorri geografiko eta kulturalak dituztenak eta gure artean era desberdinetan txertatu direnak. SORTUk pertsona gisa dagozkien eskubide politiko, sozial eta kultural guztiak aitortuko dizkie pertsona horiei guztiei. (105) Gure Estatu independente, sozialista, feminista eta euskalduna eraikitzeko bide-
an, SORTUk aliantza estrategikoa egingo du hemen bizi diren eta dagoeneko gure herriaren parte diren beste jatorri eta identitate batzuetako pertsona eta kolektiboekin. (106) SORTUrentzat,
Euskal Herrian diren jatorri eta identitate soziokultural guztien
arteko bizikidetzarako gakoa hauxe da: bakoitzaren jatorria edo identitate soziokulturala edozein delarik ere, gure lurralde osoan bizi diren pertsona guztien bizileku, herritartasun eta nazionalitate eskubideak subiranotasunez kudeatzeko ahalmena. (107) Ildo horretan, gure subiranotasuna erdiesteko bidean, SORTUrentzat beste jatorri
edo identitate batzuetako pertsonen eskubideak eta Euskal Herriak nazio gisa dituen eskubideak guztiz bateragarriak eta osagarriak dira.
23
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
III.- ANTOLAKETA EREDUA ETA FUNTZIONAMENDUA A) SORTUREN ANTOLAKETA EZAUGARRIAK BARNE BIZITZAZ (108) Hiru dira abian jarri nahi dugun indar politiko berriaren barne bizitzaren ezau-
garri nagusiak: barne mailako demokrazia parte-hartzaile iraunkorra, euskararen lehentasuna eta partaidetza parekidea. (109)
Barne mailako demokrazia parte-hartzaileari dagokionez, bai ildo poli-
tikoaren zehaztapenean, bai barne eta kanpo ordezkarien hautapenean, eta bai ekarpenak eta parte-hartzeak egiteko unean, parte hartzeko bideak eta kontsultak jo足 rratuko ditugu etengabe, herrietako egiturei iritzia eskatuz eta Nazio Batzarrari paper erabakitzaileagoa eta maiztasun handiagokoa emanez, gaur arte izan dugun barne komunikazio mugatua gaindituz. Kultura horretan sakondu behar dugu, SORTUren barne bizitza etengabe elikatuz eta parte-hartzea bultzatuz. Batzar dinamikak alboratu gabe, sare bidezko funtzionamendua garatuko dugu teknologia berriak baliatuz. (110) Euskarari lehentasuna emateari dagokionez, 1996an Herritarren Batasunaren
baitan eta Ezker Abertzalearen barruan abian jarri zen eta hain emaitza ona izan zuen Euskararen Plan Orokorra ardatz harturik, SORTUk lan ildo berari eutsiko dio. Helburu hori erdiesteko asmoz, SORTUk Euskararen Plan berria onartuko du. Bitartean, barrura begira bere egitura eta atal nagusi guztiek euskara hutsez funtzionatuko dute (nazio mailakoak, herrialde mailakoak, herri euskaldunetakoak eta hirietakoak) eta, ondorioz, bertako partaide guztiak euskaldunak izango dira. Zonalde erdaldunduenetako herri eta auzoetan soilik bi hizkuntzatan funtzionatuko du SORTUk. Nazio Batzarretan zonalde hauetatik datozen militanteek parte hartzeko aukera izan dezaten bitartekoak jarriko dira. Gauzak horrela, lurralde eremuak kontuan izanik, ezarritako hizkuntza irizpideak bete beharko dituzte bai hautetsiek, bai arduradunek eta baita kanpora begirako lan ideologikoak, komunikatiboak zein prentsa arlokoak ere. Hori horrela izan dadin, bere ga足 raian onartu eta abian jarri zen Aholkularitza egitura berriz bideratuko dugu eta oraindik euskara ikasi ez duten militanteak horretara bultzatuko ditugu. (4. proposamen alternatiboa) (111) 24
Egituraren parekidetasunari dagokionez, eta garatu nahi dugun jendarte
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
ereduarekin koherentzian, praktika politikoan eta barne bizitzan ere balio feministak izango ditu SORTUk oinarri. Parekidetasuna helburu izango duen egiturak, sexu bereizkeria gainditzeko eta eredu militante baterantz jotzeko, barne eraldaketa prozesua jarriko du abian, eta horretarako behar besteko irizpide, neurri eta tresnez osatutako Barne Plana finkatu eta aurrera eramango du. Bide horretan, neurri zorrotzak finkatuko dira ikuspegi feminista zehar-lerro gisa SORTUren barne bizitza osoan finka dadin. Bide horretan, parekidetasuna marko guztietan eta egitura osoan bermatua egon behar da. Pertsonak, jarrerak, baldintzak, balioak eta abar... parekidetasuna lortzeko egokituak izan behar dira. SORTU indar politiko eredugarria izan behar da borroka feministan, eta hori indar politikoaren baitan ikuspegi, kontzientzia eta praktika feminista lantzetik hasiko da. Ez da eskubide kontua, SORTUk behar bezala funtzionatzeko duen betebeharra baizik. (5. proposamen alternatiboa) (112) Hori bai, SORTUko arduradunek zein militanteek, zer esanik ez hautagai eta hau-
tatuak direnean, dagokien hizkuntza eskakizuna bete beharko dute, parte hartzen duten egituraren hizkuntzaren arabera beti. Bide beretik, koherentzia feminista barne ratu eta praktikatuko duten militanteak eta arduradunak izan behar dute. Hautaketa prozesuetan, zerrenda parekideen bidean, hautagaien % 35 gutxienez emakumeak izan behar dira. Era berean, emakumeen parte-hartzea eta ordezkaritza bermatuta egongo dira barne zein kanpo proiekzioa duten arduretan. Barne hauteskundeetan emakumeen promozioa bultzatuko da eta horretarako ekintza positiboak lehenetsiko dira. Horrekin batera, bateragarritasun irizpide eta neurriak finkatu beharko dira. (113) Azkenik, Zutik EHren zutabe diren indar metaketa eta aliantza politikaren espa
rruan, SORTUk akordio nazionalerako hitzarmena landu du Euskal Herrian dauden beste lau euskal indar politiko soberanista eta ezkertiarrekin. Akordio nazional ho rrek hauteskundeetarako kandidatura eta instituzioen kudeaketa gainditu behar ditu, nazio eraikuntza eta eraldaketa soziala plano ideologikoan, masa borrokan eta bo rroka instituzionalean bultzatuz. Gauzak horrela, lau indar horiekin lana bideratzeko sortuko diren egitura bateratuetan parte hartuko du SORTUren ordezkaritzak (nazio naletan, herrialdekoetan, sektorialetan nahiz herrietakoetan) eta ordezkaritza horiek aurrean aipatu ditugun ezaugarriak beteko dituzte. (114)
Nola ez, Zutik EHren ondorioak garatzeko orduan, funtzionamendu eta an-
tolaketa eredua berritzeaz gain, militantziaren eredu berria ere bultzatu behar du SORTUk. SORTUrako behar dugun militanteari dinamizatzaile soziopolitikoa izatea dagokio, sektore ezberdinen arteko elkarlana eta auzolana bultzatuz beti. Era berean, egon daitezkeen militantzia maila eta modu ezberdinak ulertu eta bultzatu behar ditu, ahalik eta pertsona gehieni SORTUren ateak eta parte hartzeko aukerak zabal25
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
duz. Militantea izateko dauden modu ezberdinak onartu eta bultzatu behar ditu, militantzia hori kasu askotan bikoitza izango dela onartuz, batez ere herri erakundeetan daudenekin lanean ari denean. Beraien erritmoak eta ideiak onartzeko prest egon behar du, herri erakundeak transmisio uhaltzat hartu gabe. Horregatik, herri erakundeen eta haien militanteen protagonismoa bultzatu behar du, haien eta SORTUren arteko harreman egokiak, ez-menperatzaileak bideratuz. SORTUko militantearen lan nagusia, beraz, SORTU indartzeaz gain, herri mugimenduekiko elkarlan zabala egituratzea izango da, horretarako behar duen formakuntza ideologiko eta politiko osoa jasoz. Era berean, independentziaren eta sozialismoaren aldeko borrokarekiko ere koherentea izan behar du bere bizitza ereduan. Horretarako SORTUko militantearen “dekalogoa” osatu eta onartuko da eta Berme Batzordea izango da horren betetzeaz arduratuko dena. Bertan, militanteen oinarrizko jarrera pertsonalez argipenak emango lirateke, eta baita militanteek zein sortukideek estrukturarekin izan ditzaketen arazoez ere, hala nola SORTUren barne bizitzan parte hartzeko eskubideez. (115)
SORTUn hiru kide mota egongo dira. Lehena, eta zabalena, oinarri sozialeko
kidea izango da, normalean barne bizitza organizatiboan gutxi parte hartzen duena -auzo edota herri batzarretan ez bada-, baina ekimen eta manifestazio nagusietara joaten dena, nahiz eta kuotarik ez ordaindu. Bigarrena “sortukidea” izango da, hau da, oinarri sozialeko kidea dena, parte-hartze mugatua duena, mobilizazioetan egoten dena eta, gainera, kuota ordaintzen duena. Eta hirugarrena militantea izango da, SORTUko egituran zein herri erakunde ezberdinetan iraunkorki lanean diharduena eta barne bizitza organizatiboan parte-hartze aktiboa duena. Oinarri sozialeko kidea, sortukidea eta militantea dira, beraz, SORTUko kideen hiru kategoriak, eta hirurek dute herri edo auzo batzarretan parte hartzeko eta erabakitzeko eskubidea; ez, aldiz, He rrialde Batzarretan, Nazio Batzarrean eta Kongresuan, bertako partaide izateko barne hauteskundeetan hautatua izan behar baita. Oinarri sozialeko kide hutsak edota sortukideak barne hauteskunde prozesuetan hautagai izatetik hautatu izatera pasatzen direnean, militante bilakatuko dira. SORTUren barne hauteskunde prozesuetan hautatuak izaten direnek beren kargua SORTUren esku utziko dute beti, eta, SORTUren printzipioak errespetatzen ez badituzte edo koherentzia puskatzen badute, SORTUko kide eta hautetsi izaera gal dezakete. (116)
Barne mailako demokrazia parte-hartzailea bultzatuz, SORTUko arduradun
politikoak hautatuak izango dira barne hauteskunde prozesu bidez, eta lantaldeetako kideak izendatuak. Etorkizunean, kanpo hauteskundeetan aurkeztuko diren hautagai guztiak ere dagokien lurralde eremuan barne hauteskunde prozesuen bidez hautatuak izango dira. Kontrakorik esan ezean, instituzioetarako hauteskundeak zein SORTUren Kongresurakoak lau urtetik behin egiten direnez, barne zein kanpo hauteskunde prozesuen bidez hautatutako arduradunak lau urterako izendatuak izango dira, eta ardura instituzional berean gehienez zortzi urte bete ahal izango dituzte. 26
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
Izendatu dituen markoak edozein unetan ken ditzake kargutik, horretarako aurre足 ikusita dauden gertakariak emango balira. Barne zein kanpo hauteskunde prozesuak Berme Batzordeak zuzenduko ditu eta bere lana izango da prozedura horiek guztiak zehazten dituen araudia finkatzea. (117)
Gauzak horrela, Herrialdeko Batzarretarako, Nazio Batzarretarako eta Kon-
gresurako ordezkariak herri edo auzo bakoitzak bere batzarrean hautatuko ditu barne hauteskunde prozesuen bidez. SORTUren eratze fasean egin diren herri edo auzo batzarretan parte hartu duten kideen batez besteko kopuruaren arabera finkatuko da auzo eta herrien ordezkaritza. Kopurua 50etik beherakoa bada, ordezkari bat hauta足 tuko da (herri edo auzoko Kontseiluko arduradun politiko gisara hautatua izan dena); kopurua 50 eta 100 artekoa bada, bi hautatuko dira; eta 100dik gorakoa bada, hiru. Bigarrena eta hirugarrena ez dira Kontseilu kideak izan behar, baizik eta herri edota auzo irizpidez hautatutakoak. Horiekin batera, beraien ordezkoak ere hautatuko dira. Guztiak lau urterako hautatuak izango dira, eta beraien kargua hautatu dituen ba足 tzarraren esku egongo da beti. Era berean, beti bete beharko dira finkaturiko irizpideak, hala nola euskalduntasuna eta parekidetasuna. Etorkizuneko Kongresuetan kopuru hori sortukideen arabera finkatuko da. Aipatutako ordezkari horiez gain, Nazio Batzarrerako soilik, herri edo auzo bakoitzeko Batzarrak, Herrialdeko irizpidearekin bost kide hautatuko ditu, Nazio Batzarretan parte har dezaten. (6. proposamen alternatiboa) (118) Nola
ez, SORTUren funtzionamenduak eta antolaketa ereduak zerikusi zuzena
dute Zutik EHren garapenarekin. Bertan finkatutakoaren arabera, hiru dira etorkizunean garatuko ditugun borroka esparru eta molde nagusiak: Masa borroka, Borroka ideologikoa eta Borroka instituzionala. Ondorioz, hiru borroka esparru hauek izango dira SORTUren antolaketa ereduaren bizkarrezurra, beraien presentzia egitura osora zabalduko da. Borroka esparru horien baitan landuko dira SORTUren lan ildo nagusiak, alegia Nazioartekoa, Gatazkaren Konponbidea eta Ezkerretik Eraikiz (Nazio Eraikuntza eta Eraldaketa Soziala). Lan instituzionala aliantza instituzionalaren bidez garatuko du SORTUk. (119) Funtzionamendu
egokirako, ezinbestekoa da proposatzen diren egituren izaera
argitzea, egitura guztiek ez baitute betekizun bera. Batetik, egitura erabakitzaileak edo exekutiboak izango ditu SORTUk, bertan hautatuek soilik parte hartuko luketelarik: Toki (auzoko edota herriko) Kontseilua, Eskualde Kontseilua, Eskualdeko Batzarra, Herrialde Kontseilua, Herrialdeko Batzarra, Kontseilu Nazionala, Nazio Batzarra eta Kongresua. Tokiko Batzarrak ere izaera horretako egituren barnean kokatuko ge足 nituzke, baina berezitasun batekin: haietan parte hartzeko aukera nahi duenak izango luke, alegia, erabakitzailea izateaz gain irekia izango litzateke. Bestetik, egitura pro27
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
posatzaileak izango ditu, bertan hautatuek eta izendatuek parte hartuko luketelarik: Borroka Ideologikorako Gunea, Masa Borrokarako Gunea (oinarri sozialari begirako sareak barne), Borroka Instituzionalerako Gunea, Gatazkaren Konponbiderako Gunea eta Nazioarteko Gunea; azkenik, Koordinazio, Barne Antolaketa, KomunikazioPrentsa eta Finantza aparatuak zein Berme Batzordea, Euskararen Aholkularitza eta Parekidetasun Batzordea. (120)
Koordinazio lanari dagokionez, bi dira ikusten diren egitura koordinatzaile na-
gusiak. Lehena, akordio estrategikoen jarraipenerako indar politikoen artekoa, bertan koordinatzen direlarik beste indarrekin batera antolatu diren egitura konpartitu guztiak, estrategikoak zein taktikoak edota sektorialak. Bigarrena, epe mugatua izango duen Ipar eta Hego Euskal Herrirako koordinazio gunea
HIRU BORROKA MOLDE NAGUSIEZ ETA ANTOLAKETAZ (121)
Masa Borrokaren Gunean biltzen ditugu Ezkerretik Eraikiz (Nazio Eraikuntza
eta Eraldaketa Soziala)eta Sarea (SORTUren oinarri soziala egituratzeko sare bidezko dinamikak). SORTUren politika sektorialak finkatzeko, oinarri soziala egituratzeko, dinamizazio sozialerako eta herri mugimendua sustatzeko egitura ez-erabakitzailea da. Ezkerretik Eraikizen bidez, arloz arlo ezker ikuspegitik epe laburrera zein ertainera SORTUk landu beharreko politika sektorialak finkatuko ditu eta dinamizazio soziala, herri mugimenduaren sustapena eta SORTUren masa borroka -zentzu zabalean 足ulertuta- areagotuko ditu. Ondorioz, SORTUren jendarte mailako lan politikoaren gune zentrala izango da. SORTUren masa borrokaren baitan garatzen den Ezkerretik Eraikiz izango da herri mugimenduaren indarra eta presentzia areagotzeko gure militantziaren lanaz arduratuko den egitura. Horretarako, gure oinarri sozialak eta militantziak herri erakundeetan parte hartuko dute eta, beharrezkoa denean, herri erakunde berriak sortzeko edota indartzeko lan egingo dute (Ezkerretik Eraikizek herri erakundeekiko harreman organikoak landuko ditu, eta Sareak militantziaren kohesioari begirakoak). Ezkerretik Eraikizek, dagokion Kontseiluaren zuzendaritzapean, lan osagarria egingo du, egitura iristen ez den toki eta gaietara gure eraginkortasun politikoa zabalduz. Ezkerretik Eraikizekin batera lan egiten duen Sarea egitura militantzia eta oinarri soziala lotzen dituen zilbor-heste erraldoia da. Bere lanaren bidez, SORTUk bere bizitza politikoa militantzia osora eta oinarri sozialera zabalduko du, norabide bikoitzean lan eginez. Militantzia eta oinarri soziala irizpide politikoen bidez trinkotuko ditu. Gauzak horrela, Masa Borrokaren arloak aparatu gisa antolatuko du bere burua, lurralde mailako egitura guztietan ordezkaria izanik. Ezkerretik Eraikizen lanean ari diren pertsonak eta talde sektorialak Masa Borrokaren arloan txertatuko dira. Masa Borrokaren arloa izango da Sorturen ildo politiko sektorialen 28
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
garapena bermatuko duena, jorratu nahi den gai bakoitzaren inguruan hausnarketak eta proposamenak egiteko lantaldeak antolatuz. Lan horren sozializaziorako, Bo足rroka Ideologikorako Gunearekin elkarlanean arituko da. Masa Borrokaren arduraduna Kontseilu Nazionaleko kidea izango da. (122) Bestetik, SORTUk bere Sare propioa landuko du, SORTUren militantzia eta 足oinarri
sozial osoak SORTUren barne bizitza politikoan parte hartzea bermatzeko, SORTUko kide guztiak informatzeko, barne koherentzia indartzeko eta haien ekarpenak jasotzeko. Izan ere, beste herri erakundeek dituzten sareak bezalaxe, SORTUk bere sare zabala osatuko du, bere militantzia osoa eta nazio eraikuntzaren zein eraldaketa sozialaren arloko herri erakunde edota mugimenduetan lanean diharduten bere kideak uztartuz. Militanteen lana eta dinamizazioa bultzatzeko, berezko tresnak eta bitartekoak garatuko ditu Sareak. Izan ere, gaur egun, jendarte mugimenduetan Ezker Abertzalekoak diren lagunak asko eta asko dira, baina gehienek ez dute beren herrian parte hartzen, haien zereginak nazio mailan kokaturik daudelako edota Ezker Abertzaleko egituretan parte hartzeko benetako biderik ikusten ez dutelako. Hori guztia irauli behar du SORTUren Sareak. Halako sarea antolatzeak horixe bilatzen du: harreman iraunkorra bermatzea, ildo politikoan eta kohesio ideologikoan sakontzea guztiok norabide berean jo dezagun eta bakoitzak militatzen duen eremuan eragin dezan, SORTUren barne bizitza dinamizatzeaz gain. Beraz, helburua Ezker Abertzaleak egiten dituen hausnarketa politikoak jende guzti horrekin konpartitzea eta ekarpenak jasotzea da, arloetan finkatzen ditugun erronkak bateratuz eta sozializatuz. Hori guztia da Sarearen lana. Borroka ideologikoa egiteko lehen mailako egitura da Sarea, bide batez, erabakiak hartzeko unean, barne kontsulta ez-erabakitzaileak garatzeko sistema bideratzeko aukera emango duena, ohiko batzar erabakitzaileez gain. (123)
Gauzak horrela, SORTUk jendarte mugimenduak bultzatuko ditu, baina ez ditu
bere subjektu sozial propioak sortuko edota haietako batzuk bereganatuko, berriak sortzen lagundu badezake ere. SORTUk lehentasunezko harremana izango du izaera estrategikoa eta lehentasunezkoa duten herri erakundeekin, bere jarduera politiko eta instituzionalaren bidez jendarte mugimenduak indartzen laguntzeko. (124) Nola ez, sartu garen fase politikoaren ezaugarriak kontuan izanik, aurrerantzean
herri mobilizazioek inoiz baino garrantzi handiagoa izango dute. Hori bai, ezin足 bestean eraberritu beharko ditugu, deszentralizatuz eta forma berriak bilatuz. Sare sozialen bidez eginiko lana indartu beharko du SORTUk. Horrek esan nahi du teorizatu eta praktikan jarri behar ditugula konfrontazio demokratikoa, desobedientzia edota intsumisioa. (125)
Borroka Ideologikorako Guneak Formakuntza atala, barne zein kanpo Komuni-
kazioa eta Prentsa lana barnebiltzen ditu. Fase politiko berrian, Zutik EHn finkatutako 29
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
norabideak inoiz baino garrantzi handiagoa ematen dio borroka ideologikoari, eta gaur arte izan dugun prentsa-propaganda binomioa osatzea eskatzen du. Borroka Ideologikoak gutxienez lau esparru izango ditu, eta horren arabera egituratu beharko da Borroka Ideologikorako Gune berria. Lana bi zutabe nagusitan banatuko da: bata, barnera begirakoa -formakuntza eta komunikazioa-; bestea, kanpora begirakoa -komunikazioa eta prentsa-. Gauzak horrela, Borroka Ideologikoak bi arduradun izango ditu, barnera eta kanpora begirakoak eta biak Kontseilu Nazionaleko kideak izango dira. Gainerako egituretan ere Borroka Ideologikorako Gunearen arduradunak (barnekoa eta kanpokoa) izendatuko dira. (126)
Borroka Ideologikoaren helburua SORTUren ildo politiko orokorra zein Masa
Borrokarako Gunetik egiten diren ekarpenak militantziaren baitan eta jendartean zabaltzea eta indartzea da. Bideratu nahi dugun prozesua muturreraino eramateko, SORTUren barneko kohesio ideologikoa indartzea funtsezkoa izango da etorkizunean, baita egiten dugun lana jendartean ezagutaraztea ere. Norabide horretan, militantziaren formakuntzak garrantzi osoa hartzen du. Egungo militantzia eredu berria lantzeko, ezinbestekoa da formakuntza politikoa benetan lantzea. Horretarako, SORTUren Ikas-gunea antolatuko da, bertatik formakuntza lantzeko, liburuxkak argitaratzeko, mintegiak antolatzeko, eztabaida foroak dinamizatzeko, formakuntzarako sareak osatzeko… SORTU osatu ondoren, Borroka Ideologikorako Gunearen lehen lanetako bat Ikas-gune hori zehaztea izango da. Formakuntzarako lan hau egune rokotasun politikotik at bideratu beharko litzateke, Formakuntzak eskatzen duen ezinbesteko autonomiarekin. (127)
Komunikazioaren esparruari dagokionez, bi norabidetan garatu behar du lana
SORTUk: barrura eta kanpora begira. Barrura begirako komunikazio sistema osoa asmatu beharrean gaude. Parte-hartzea komunikazio ariketa baino gauza zabalagoa dela jakinik, parte-hartze faltaren inguruan gure oinarri sozialaren aldetik jaso ditugun kritiken oinarrian informazio faltak parte handia hartzen duela konbentzituta gaude. Benetako parte-hartzerako eta informazio osoa jasotzeko bitartekoak abian jarriko ditugu. Lan horretan, zerikusi zuzena du barne komunikaziorako plana garatzeak. Parte-hartzea bultzatu nahi badugu, lehenik eta behin, barne komunikaziorako sare eraginkorra antolatu behar dugu, teknologia berriek zabaltzen dizkiguten aukerez baliatuz. Kalera begira, berriz, ohiko komunikazio euskarriak osatu behar ditugu. Kanpo komunikazioa lantzerakoan, bitarteko berriak garatuko ditu SORTUk, klasikoak baztertuko ez baditu ere, hala nola, buzoneoak, portaletakoak, kartelak, pankartak... (128)
Teknologia berrien mundua eraginkortu behar dugu etxe barruan ere. Atal
honetan zenbait aurrerapen egin ditugun arren, aurrera begira ezinbestekoa izango da tresna horiek ematen dituzten aukera guztiak optimizatzeko plangintza zehaztea. Ildo beretik, kanpo komunikazioari begira ere hutsune nabarmenak izan ditugu, egiten 30
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
duguna azaltzeko gai ez baikara izan. XXI. mendean komunikazioa nola garatu behar dugun finkatzea lehentasun nagusietakoa izango da. (129)
Azkenik, hedabideen, prentsaren esparrua dugu. Zalantzarik gabe, hori da az-
ken urteotan gehien garatu dugun ildoa. Prentsa lana borroka ideologikoaren atal gisa aztertu behar dugu, eta ondorioztatzen diren neurriak zein martxan jartzen diren proiektu guztiak bideratu. Egiten dugun lanari proiekzioa eman eta etekina atera behar diogu. (130) Borroka
instituzionalari dagokionez, Euskal Herrian ireki den fase politiko ber-
ri honetan, eremu instituzionalean egin beharreko lanak duen eta izango duen ga rrantzia zalantzarik gabekoa da. Euskal Herriak bere etorkizuna libreki erabakitzera eramango gaituen bidean, instituzioak ezinbesteko tresnak dira proiektu politiko ez kertiar eta abertzalearen alde indarrak biltzeko eta gure alternatiba garatzeko. Edonola ere, demokrazia parte-hartzailea oinarri izango duten instituzioak lortzea izan behar da gure ezaugarri nagusietako bat. Eta horrek jada gure borroka instituzional osoaren ezaugarritzea markatu behar du: jarrera, harremanak, komunikazioa, ildoak‌ (131)
Euskal Herriko beste eragile ezkertiar soberanista eta abertzaleekin indarrak
bilduz, ahalik eta babes elektoral eta indar instituzional handiena lortu behar dugu, hortik ere gure proiektu politiko eta soziala errealitate bilakatzeko. Aurrerantzean SORTUk koalizioaren baitan garatuko du lan instituzional hori. Horrek ere ondorio zuzenak ditu eta, oro har, guneak ez biderkatzearen aldeko hautua egingo da (sinplifikazio eta eraginkortasun printzipioak nagusitu behar dira), koalizioaren markoen eraginkortasuna handituz. (132)
Nolanahi ere, borroka instituzionalak beste borroken osagarria eta haiekin baÂ
teragarria izan behar du. Horretarako, lan instituzionalaren eta beste borroken arduradunen arteko harreman zuzen, iraunkor eta sendoa lortzea ezinbestekoa izango da. Norabide horretan, ezinbestekoa da SORTUren ordezkari instituzionalak egituretan txertatuta egotea, jendarteari begira erreferentzia politikoak direlako eta SORTUren baitan oso paper garrantzitsua jokatu behar dutelako. Beraz, SORTUko kide diren hautetsiek modu aktiboan parte hartuko dute dagozkien barne egituretan, bereziki Herri Kontseiluetan alkatearen edo zinegotziren baten presentzia bermatuko delarik. Egia da beren jarduera instituzionalean koalizio osoaren sintesia defendatu beharko dutela, baina horrek ez du esan nahi SORTUren barne bizitzan eta eztabaida zein erabaki politikoetan parte hartu behar ez dutenik. Gainerako egituretan bezalaxe, ordezkari instituzionalak barne hauteskunde bidez hautatuak izango dira etorkizunean. (133)
Harreman iraunkorraz gain, hautetsien formakuntza politiko eta ideologiko
iraunkorra ere ezinbestekoa da. Horretarako, Ezkerretik Eraikizen eta Borroka 31
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
Instituzionalaren arteko koordinazioak eta harremanek ere garrantzi handia izango dute. Norabide horretan, hautetsiak arlo, herrialde edota instituzio moten arabera biltzeko beharra egongo da, eta ezohiko batzarren bidez egingo da hori. Izaera formalik ez dute izango eta unearen edo gaiaren arabera bilduko dira. Kasu guztietan, hausnarketarako edo koordinaziorako guneak izango dira, ez-erabakitzaileak beti. (134)
SORTUk bultzatuko duen jarduera instituzionalean, herritarren nahia eta bo-
rondatea izango da erreferentzia nagusia eta berau oztopatzen duen marko juridikopolitikoa gainditzea izango da gure helburua. (135) SORTUren
Barne Korronteei dagokienez. SORTUk ez du bere baitan Barne Ko
rronterik onartuko. SORTUren barruan sentsibilitate edota espazio politiko ezberdinak daudela jakin arren, eta berauek SORTUren izaera aberasten dutela jakinik, sen tsibilitate edo espazio hauek ez dira SORTUren egiturako osagai organikotzat joko, barne korronteak alderdietan izan ohi diren moduan. Gauzak horrela, sentsibilitate edota espazio politiko horiek ez dira bere horretan zuzendaritza organo ezberdinetan talde edota korronte antolatu modura ordezkaturik egongo eta ez dute dirurik jasoko, proposamen politiko kolektiboak egin ditzaketen arren. SORTUko kidego osoak du, SORTUkoa den heinean, SORTUren barne bizitzan, eztabaidetan, kontsultetan... parte hartzeko edota hautatua izateko eskubide bera, baina beti maila pertsonalean eta ez korronte antolatuen ordezkari gisa.
B) SORTUREN EGITUREN FUNTZIONAMENDUA 1.- Tokiko egitura (auzoa zein herria):
Herri (auzo) mailako funtzionamendua:
(136) SORTUren egiturak fase politiko berri honi jarri dizkiogun helburu zein ezauga
rriei erantzun beharko die. Fase honetako ezaugarri edota lan tresna nagusiak alian tza politika eta indar metaketa izango direnez, sortuko ditugun egiturek zein berauek osatuko dituzten kideek horri begirako antolaketa zein funtzionamendu eredua jarri beharko dute martxan, ezinbestean. Hau oinarri hartuta, herri eta auzo guztietan Herri Kontseiluak tokiko jarduera politiko osoa planifikatu eta dinamizatu beharko du. Herri edo auzo batean egin behar den jarduera politiko guztia -borroka instituzionalari, bo rroka ideologikoari eta masa borrokari dagokien guztia- ahalik eta egokien egiteko eta uztartzeko oso egitura zabalak eta irekiak behar ditugu. Gure helburu nagusietakoa 32
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
konpromiso maila desberdinak hartuko dituzten ahalik eta kide gehien lanean jartzea da. Horretarako egitura malguak eta irekiak behar ditugu. Alabaina, lan politikoa eta kide bakoitzaren denbora ahalik eta gehien optimizatzeko, egitura hauetan ardura politiko guztiek taxuz definituta eta banatuta egon behar dute. Halaber, finkatuko diren lan ildoen arabera -zero zabor, fracking ez, euskara ordenantza berriak...- lan taldeen bidezko funtzionamendua ahalbidetu behar da. Herriko dinamizazio politikoa garatzeko gune desberdinak aurreikusten dira. Gune hauek, esan den bezala, malguak izango dira, herriko errealitate desberdinen arabera egokitu beharko ditugu, baina zehazten ditugun helburuak lortzeko baliagarriak izan beharko dute. Hauek izango dira guneak: Herri Kontseilua, Herriko Iraunkorra, Herriko Ezkerretik-Sarea, Herri Batzarra eta herriko koalizioaren Udalgintza taldea.
(137)
Herri (auzo) Kontseilua: Herri Kontseiluak herri mailako jarduera politiko osoa planifikatu eta dinami-
zatuko du. Horretarako, herriko egoeraren inguruan ikuspegi osoa emango dioten kideez osatuko da: - Herri Kontseiluko koordinatzailea - Herri Kontseiluko Finantza arduraduna - Herri Kontseiluko Komunikazio arduraduna - Borroka Instituzionalerako Guneko arduraduna - Herriko Borroka Ideologikorako Guneko arduraduna - Herriko Masa Borrokarako Guneko arduraduna (138)
Hauezaz gain, gazte mugimenduko kidea, langile mugimendukoa, presoen es-
kubideen aldeko mugimendukoa, askatasun demokratikoen aldekoa eta herriko dinamika desberdinetako kideak (euskara, hezkuntza, ingurumena‌), Herri Kontseiluko kideak izango dira, SORTUko kideek eginiko proposamenaren baitan Auzo edota Herri Batzarrak onartu ondoren. Masa Borroka, Borroka Ideologikoa edota koalizioaren baitan egingo den Borroka Instituzionala garatzeko ekipoak osatuko dira. Herriko (auzoko) Kontseiluak zabalak izango dira beti, herriko ikuspegi orokor hori mantendu nahi dugun heinean, baina haien osaera eta maiztasuna tokian tokiko errealitatearen, lehentasunen... araberakoa izango dira. Kide guztiak Herri Batzarretan hautatuak izango dira. 33
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
Herri Kontseiluaren Iraunkorra:
(139) Herri Kontseilua benetan zabala baldin bada, hura dinamizatuko duen motorra
behar dugu: Herri Kontseiluaren Iraunkorra, hain zuzen ere. Kontseiluaren bilerak prestatzeaz eta dinamizatzeaz gain, bertan hartuko diren erabakiak gauzatzeaz eta koordinatzeaz arduratuko da. Herri Kontseiluaren Iraunkorra osatuko duten kideak konpromiso maila handikoak izango dira. Honako hauek izango dira Iraunkorreko kideak: koordinatzailea, komunikazioa, masa borrokarako, borroka ideologikorako eta borroka instituzionalerako guneetako arduradunak eta Finantza. Guztiak Herri Kon足 tseiluan egongo dira. Iraunkorra astean behin bilduko da.
(140)
Herriko Masa Borrokarako Gunea: Herriko Ezkerretik Eraikiz eta Sarea elkartzen dituen Masa Borroka garatzeko
Gunea osatuko da. Bertako kide izango dira Herri Kontseiluko kideak diren Ezkerretik Eraikiz eta Sareko arduradunak, herri mailako herri mugimenduetan antolaturik dauden SORTUko kideak eta oinarri sozialeko kide antolatu gabeak. Beraien ardura herri mailan egin behar den lan soziala piztea eta indartzea izango da, herri mugimenduak indartuz eta beharrezkoa denean sortuz. Hilean behin-edo bilduko da, he足 rriko agenda soziala aztertzeko.
(141)
Herriko Borroka Ideologikorako Gunea: Kanpo zein barne komunikazioaz eta borroka ideologikoaz zein formakuntzaz
arduratuko den gunea da. Komunikazio eta Borroka Ideologikorako arduradunak Herri Kontseiluko kideak izango dira. Herri mailako lan bikoitza egingo dute. Batetik, SORTUk egiten duen lana komunikatzea, proiektatzea. Bestetik, SORTUko militantziari begirako barne komunikazioa, partaidetza eta formakuntza bermatzea. Hilean behinedo bilduko da.
Herriko Borroka Instituzionalerako Gunea: Udalgintza taldea (EH Bildu)
(142) Herrian Udal taldeaz gain Udalgintza taldea egotea proposatzen da. Ez da SOR-
TUren egitura izango, EH Bildu koalizioarena baizik. Hala ere, udalgintza eremuan lanean dauden SORTUko kide guztiek EH Bilduren Udalgintza taldean parte hartu behar dute. Herriko Borroka Instituzionalerako Guneko arduraduna, Herri Kontseiluko kidea izango da.
34
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
Herriko Batzarra:
(143) Herriko
Batzarra herri mailako eztabaida eta erabaki gune nagusia da. Ber-
tan, nazio, herrialde, eskualde eta herri mailako erabaki nagusiak (herriko jarduera politikoa eta plangintza) hartuko dira. Gune irekia izanda, bertan gure oinarri sozialaren sektorerik ahalik eta handienak parte har dezan saiatuko gara. Horretarako, Herri Kontseiluak benetan baliagarriak eta eraginkorrak izatea lortu behar dugu. Deialdia eta metodologia oso ondo lantzeaz gain, maiztasuna ere zainduko dugu. Herri Kon足tseilua Herriko Batzarrerako ahalik eta deialdirik zabalena egiteaz eta Batzarra bera dinamizatzeaz arduratuko da. Herriko Batzarrak ez du biltzeko maiztasun zehatzik izango, baina herri eta auzo guzti-guztietan urtean lau aldiz gutxienez bilduko da. (144)
Herriko Batzarrak, SORTUren Eratze Prozesuko hiru eztabaida nagusietan
parte hartu duten kideen bataz besteko kopurua kontuan hartuta, Nazio Ba足 tzarrean -eta Kongresuan eta Herrialdeko Batzarrean- bat, bi edo hiru ordezkari izango ditu. Haietako bat, lehenengoa, Herri Kontseiluko koordinatzailea izango da, eta bestea(k) Herriko Ba足tzarreko kideen artean hautatuko d(ir)a. Beraien ordezkoak ere hautatu beharko dira.
Herri txikietako egitura:
(145) Udalerri mailako Kontseilua proposatzen dugu. Udalerriko auzoetako jendez
osatzen saiatuko gara eta, nagusiki udal dinamikari ekingo badio ere, ez du dinamika politiko orokorra bazterrean utziko. Herri txikiak aipatzen ditugunean, 1.000 biztanletik beherako udalerriez ari gara. Askotan udalerri horiek auzo pila batez osatuta daudela kontuan hartzeak garrantzi handia dauka. Ezinezkoa da Euskal Herriko herri txiki guztietarako baliagarria izan daitekeen funtzionamendu eredu bakarra ematea; beraz, egoera bakoitzaren arabera egokitu behar den eredua da hau. Gainera, halako herri txikietan udal gaiei buruz eztabaidatu eta erabakitzeko EH Bilduren batzarrak egingo ditugu, eta dinamika politiko orokorrari buruz eztabaidatu eta erabakitzeko eskualde mailako SORTUren batzarrak antolatuko ditugu. Proposatzen den tokiko antolaketa eredua orientagarria baino ez da kasu guztietan.
Herri handietako edo hirietako egitura:
(146) Herri
handiei eta hiriei dagokienez, auzoetan egitura osatzen hasteko go-
mendioa egiten da. Kasu horietan hiriburuetako antolaketa eredura jo beharko litzateke. 35
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
2.- Hiriburu mailako egitura:
Hiriburuko funtzionamendua:
(147) Hiriburu Kontseiluak jarduera politiko osoa planifikatu eta dinamizatu behar du,
bertako auzoen esku-hartzearekin. Hiriburuko jarduera politiko guztia -borroka instituzionalari, borroka ideologikoari eta masa borrokari dagokien guztia- ahalik eta egokien egiteko eta uztartzeko Hiriburu Kontseiluek oso egitura zabala izango dute, auzoetako koordinatzaileek ere bertan parte hartuko baitute. Hiriburu Kontseiluetan ere, gure helburu nagusietakoa konpromiso maila desberdinekin ahalik eta kide gehien lanean jartzea da. Horretarako egitura malguak eta irekiak behar ditugu. Alabaina, lan politikoa eta kide bakoitzaren denbora ahalik eta gehien optimizatzeko, Hi riburu Kontseilu zabal horietan ardura politiko guztiek taxuz definituta eta banatuta egon behar dute. Halaber, Hiriburu Kontseiluak finkatuko dituen lan ildoen arabera -zero zabor, fracking ez, euskara ordenantza berriak...- lantaldeen bidezko funtzionamendua ahalbidetu behar da. (148)
Hiriburu Kontseilua zabala izanik, hura dinamizatuko duen motorra izango da
Iraunkorra. Iraunkorra da Kontseiluaren bilerak prestatzeaz eta dinamizatzeaz arduratuko dena, bertan hartuko diren erabakiak gauzatzeaz eta koordinatzeaz gain. Hiriburu Kontseiluaren Iraunkorra osatuko duten kideak konpromiso maila handikoak izango dira. (149) Hiriburuko Batzarra da hiriburuko eztabaida gunea da. Bertan, nazio, herrialde
eta hiriburu mailako erabaki nagusiak hartuko dira. Benetan baliagarriak eta era ginkorrak izan daitezen, deialdiari eta metodologiari dagokienez oso ondo lantzeaz gain, maiztasuna ere zainduko da.
Hiriburu Kontseilua
(150) SORTUren
hiriburuko zuzendaritza politikoa da. Estrategia orokorra hiriburura
egokitzea dagokio. Lau urterako izendatuko da eta barne hauteskunde prozesuaren bidez hautatuko dira arduradun guztiak:
36
− Hiriburu Kontseiluko koordinatzailea
− Hiriburuko Kontseiluko Barne Antolaketarako arduraduna
- Hiriburu Kontseiluko Finantza arduraduna
- Hiriburu Kontseiluko Komunikazio arduraduna
- Hiriburuko Borroka Instituzionalerako Guneko arduraduna
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
- Hiriburuko Borroka Ideologikorako Guneko arduraduna
- Hiriburuko Masa Borrokarako Guneko arduraduna
- Hiriburuko auzoetako kontseiluko koordinatzaileak
(151)
Hauezaz gain, gazte mugimendukoa, langile mugimendukoa, askatasun
demokratikoena, presoen eskubideen mugimendukoa eta hiriburuko dinamika desberdinetako kideak (euskara, hezkuntza, ingurumena…) izango dira Hiriburu Kon tseiluko kideak, SORTUko kideek eginiko proposamenaren baitan eta Hiriburuko Batzarrak onartu eta gero. Horrezaz gain, Masa Borroka, Borroka Ideologikoa edota koalizioaren baitan egingo den Borroka Instituzionala garatzeko ekipoak osatuko dira, lan banaketa egin behar delako borroka ildo bakoitzean. Kontseiluak zabalak izango dira, hiriburuko ikuspegi orokor hori mantendu nahi dugun heinean. Dena dela, egiten den proposamena orientagarria besterik ez da, hiriburuen artean dauden ezberdintasunak kontuan izanik.
(152)
Hiriburu Kontseiluko Iraunkorra Honako kide hauek osatuko dute: Koordinazio arduraduna, Komunikazioko ar-
duraduna, Masa Borrokaren arduraduna, Borroka Ideologikoaren arduraduna, Bo rroka Instituzionalaren arduraduna eta Finantza arduraduna.
Hiriburuko Masa Borrokarako Gunea:
(153) Hiriburuko Ezkerretik Eraikiz eta Sarea elkartzen dituen Masa Borroka garatzeko
Gunea osatuko da. Bertako kide izango dira Hiriburu Kontseiluko kideak diren Ezkerretik Eraikiz eta Sareko arduradunak, hiriburu mailako herri mugimenduetan antolaturik dauden SORTUko kideak eta oinarri sozialeko kide antolatu gabeak. Beraien ardura hiriburu mailan egin behar den lan soziala piztea eta indartzea izango da, herri mugimenduak indartuz.
(154)
Hiriburuko Borroka Ideologikorako Gunea: Kanpo zein barne komunikazioaz eta borroka ideologikoaz zein formakuntzaz
arduratuko den gunea da. Komunikazio eta Borroka Ideologikorako arduradunak Hi riburu Kontseiluko kideak izango dira. Hiriburuari begirako lan bikoitza egingo dute. Batetik, SORTUk egiten duen lana komunikatzea, proiektatzea. Bestetik, SORTUko militantziari begirako barne komunikazioa, partaidetza eta formakuntza bermatzea. Hilean behin edo bilduko da. 37
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
Hiriburuko Borroka Instituzionalerako Gunea: Udalgintza taldea (EH Bildu) (155)
Hiriburuan Udal taldeaz gain Udalgintza taldea egotea proposatzen da. Ez
da SORTUren egitura izango, EH Bildu koalizioarena baizik. Hala ere, udalgintza e足remuan lanean dauden SORTUko kide guztiek EH Bilduren Udalgintza taldean parte hartu behar dute. Hiriburuko Borroka Instituzionalerako Guneko arduraduna, Hiriburu Kontseiluko kidea izango da.
Hiriburuko Batzarra
(156) SORTUren hiriburuko zuzendaritzaren ildo politikoa kontrastatzeko organoa
da. Bere lan nagusia hiriburuari dagozkion gai politikoak aztertzea, ildo politikoa proposatzea eta maila orokorrean zein sektorialean urteko balantzea eta hurrengo urteko aurreikuspena egitea da. SORTUko hiriburuko militante guztiek osatzen dute.
(157)
Hiriburuen arteko gune ez-erabakitzailea: Helburua hiriburu ezberdinen arteko kontraste eta eztabaida gunea finkatzea
litzateke, etorkizunean hiriburuetan izango dugun jarduera funtsezkoa izango baita SORTUren arrakastan. Guztiak hiriburu izanik, eta ezberdintasunak hor izanik ere, elkarlana bideratzeko ezinbesteko tresna da honelako gunea osatzea. Beharren araberako maiztasuna izango dute bilerek.
3.- Eskualde mailako egitura: Funtzionamendua: (158)
Eskualde Kontseilua bi astean behin bilduko da ohikoak dituen zereginak ga-
ratzeko. Horrezaz gain, eztabaida politikoa egiteko ohiz kanpoko bilerak egingo ditu komenigarri iruditzen zaion bakoitzean. Eskualde Kontseilua osatzen duten kide guztiak beren herri batzarretan hautatutakoak dira, bai herrietako Koordinatzaileak eta baita parte har dezaketen herri mailako beste arduradunak (masa borroka,...). Aldiz, Eskualdeko Koordinatzailea herri batzarretan hautatuko da, Herrialde Kontseilua hautatzen denean. Herrialde Kontseiluko Borroka Instituzionalerako Guneko arduradunak izendatuko du eskualdeko borroka instituzionalerako arduraduna. Plangintza izango da oinarrizko lan tresna eta, beraz, plangintzak eskualde mailakoak direnean, martxan jartzeko unean hartu behar diren erabakiak bideragarriak izan daitezen, iraunkorki 38
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
ez bada ere, zenbait kasutan eskualdeko auzo edota herrietako aparatuetako zenbait arduradunek Eskualde Kontseiluan parte hartuko dute.
Eskualde Kontseilua:
(159) Eskualde Kontseilua SORTUren eskualde mailako ildo politikoa planifikatzeko eta
dinamizatzeko gunea izango da. Hori izango da bere lehentasuna. Gainera, herrietako plangintzen jarraipena egingo du eta eztabaida politikoa elikatzeko gunea izango da. SORTUren eskualdeko zuzendaritza politikoa egiteko ardura izango du, beraz. Estrategia orokorra eskualdera egokitzea ere badagokio. Gainera, eskualdeko egituraren antolakunde osoaren kohesio politikoa eta herrietan sorturiko plangintzen bateratasuna bermatu behar ditu. Era berean, eskualdean dauden edo sortuko diren lan ildoei aurre egiteko ardura ere izango du; horretarako, Eskualde Kontseiluko kideekin kontatzeaz gain, Herri Kontseiluetako bestelako kideekin, hautetsiekin zein herri mugimenduetan lanean diharduten SORTUko kideekin kontatu ahal izango du. Gauzak horrela, bere funtzio politiko guztiak bete ahal izateko, gune honen osaera ez da finkoa izango. (7. proposamen alternatiboa)
Gutxienez honako kide hauek osatuko dute: - Eskualde Kontseiluko koordinatzailea - Herri Kontseiluetako koordinatzaileak - Eskualdeko Borroka Instituzionalerako Guneko arduraduna (160) Eskualde
mailako lan ildoen arabera, herrietako Masa Borrokarako Guneko ar-
duradunak, herri mugimenduetan parte hartzen duten SORTUko kideak, gazte mugimenduko kideak, sindikalgintza arloan ari diren kideak eta irizpide politikoaren araberako kideak ere bil daitezke.
Eskualdeko Masa Borrokarako Gunea:
(161) Eskualdeko Ezkerretik Eraikiz eta Sarea elkartzen dituen Masa Borroka garatzeko
Gunea osatuko da. Bertako kide izango dira Eskualde Kontseiluko kideak diren Ezke足 rretik Eraikiz eta Sareko arduradunak, eskualde mailako herri mugimenduetan antolaturik dauden SORTUko kideak eta oinarri sozialeko kide antolatu gabeak. Beraien ardura eskualde mailan egin behar den lan soziala piztea eta indartzea izango da, herri mugimenduak indartuz eta beharrezkoa denean sortuz. Beharren arabera bilduko da, eskualdeko agenda soziala aztertzeko. 39
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
(162)
Eskualdeko Batzarra: SORTUren eskualdeko zuzendaritzaren ildo politikoa kontrastatzeko or-
ganoa da. Bere lan nagusia eskualdeari dagozkion gai politikoak aztertzea, ildo politikoa proposatzea eta maila orokorrean zein sektorialean urteko balantzea eta hurrengo urteko aurreikuspena egitea da. SORTUko eskualdeko militante guztiek osatzen dute.
4.- Herrialde mailako egitura: Funtzionamendua: (163)
Herrialde mailako egiturek nazio mailaren eta herri mailaren arteko zubi
lana egiteari utziko diote. Egitura arintzeko eta, batez ere, herrialdeek egin dezaketen ekarpena ahalik eta ongien gara dezaten, herrialde mailako egiturak “galbahe politikoaren” funtzioari uko egingo dio. Gauzak horrela, herrialde mailako egiturek herrialdeko lan ildoak bete-betean jorratzeari ekingo diote, jakina, eskualdeetako dinamiken jarraipena eginez eta herri eta eskualdeetako egitura guztiak olioztatuz eta elikatuz.
(164)
Herrialde Kontseilua: Herrialde Kontseiluak herrialde mailako ildo politikoa planifikatu eta di-
namizatuko du. SORTUren ildo politiko nazionala ahalik eta egokien garatzeko, Herrialde Kontseiluak herrialde bakoitzari dagozkion berezitasunei erreparatuko die. Zentzu horretan, herrialde bakoitzaren izaera edo egoera aintzat hartuz, Herrialde Kontseiluek berariazko lan ildoez SORTUren ildo politikoa osatu behar dute. Dinamizazio politikorako gunea izanda, osaera zabaleko gunea izatea proposatzen da: - Herrialde Kontseiluko Koordinatzailea - Herrialde Kontseiluko Koordinatzailearen ondokoa − Herrialde Kontseiluko Barne Antolaketaren arduraduna − Herrialde Kontseiluko Komunikazio arduraduna - Herrialdeko Finantza arduraduna 40
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
- Herrialdeko Borroka Instituzionalerako Guneko arduraduna - Herrialde mailako ordezkaritza instituzionala (hiru edo lau hautetsi) - Herrialdeko Borroka Ideologikorako Guneko arduraduna. − Herrialdeko Masa Borrokarako Guneko arduraduna - Eskualde Kontseiluetako koordinatzaileak - Hiriburu Kontseiluko koordinatzailea - Herrialdeko irizpide politikoaren arabera hautatutako kideak (gazte mugimendua, langilea mugimendua, askatasun demokratikoena, presoen eskubideen aldeko mugimendukoa...). (165)
Ahal den neurrian, Masa Borroka, Borroka Ideologikoa eta Borroka Institu
zionala garatzeko ekipoak osatuko dira, lan banaketa egin behar delako borroka ildo bakoitzean. Hauezaz gain, herrialdeko dinamika desberdinetako kideak (euskara, hezkuntza, ingurumena…) Herrialde Kontseiluko kideak izango dira, SORTUko kideek eginiko proposamenaren baitan eta Herrialde Batzarrak onartu eta gero. Herrialdeko bozeramaleak, Herrialde Kontseiluak izendatuko ditu. Dena dela, egiten den proposamena orientagarria besterik ez da. Herrialdeko Batzordea bi astean behin bilduko da.
Herrialde Kontseiluaren Iraunkorra:
(166) Herrialde Kontseiluaren Iraunkorrak Herrialde Kontseiluaren erabakiak gauzatuko
eta bideratuko ditu. Gainera, herrialdean ildo politiko nazionalaren kudeaketa finkatuko du. Horretarako, hau izango da Herrialdeko Iraunkorraren osaera: Herrialde Kontseiluko Koordinatzailea, Herrialde Kontseiluko Koordinatzailearen ondokoa, Herrialde Kontseiluko Barne Antolaketaren arduraduna, Herrialde Kontseiluko Komunikazio arduraduna, Herrialde Kontseiluko Finantza arduraduna, Herrialdeko Masa Borrokarako Guneko arduraduna, Herrialdeko Borroka Instituzionalerako Guneko arduraduna, Hiriburu Kon tseiluko koordinatzailea eta bozeramaleak. Astean behin bilduko da.
(167)
Herrialdeko Masa Borrokarako Gunea: Herrialdeko Ezkerretik Eraikiz eta Sarea elkartzen dituen Masa Borroka ga-
ratzeko Gunea osatuko da. Bertako kide izango dira Herrialde Kontseiluko kideak diren 41
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
Ezkerretik Eraikiz eta Sareko arduradunak, herrialde mailako herri mugimenduetan antolaturik dauden SORTUko kideak eta oinarri sozialeko kide antolatu gabeak. Beraien ardura herrialde mailan egin behar den lan soziala piztea eta indartzea izango da, herri mugimenduak indartuz eta beharrezkoa denean sortuz. Beharren arabera bilduko da, herrialdeko agenda soziala aztertzeko.
Herrialdeko Borroka Ideologikorako Gunea:
(168) Kanpo
zein barne komunikazioaz eta borroka ideologikoaz zein formakuntzaz
arduratuko den gunea da. Komunikazio eta Borroka Ideologikorako arduradunak He足 rrialde Kontseiluko kideak izango dira. Herrialdeari begirako lan bikoitza egingo dute. Batetik, SORTUk egiten duen lana komunikatzea, proiektatzea. Bestetik, SORTUko militantziari begirako barne komunikazioa, partaidetza eta formakuntza bermatzea. Hilean behin-edo bilduko da.
(169)
Herrialdeko Borroka Instituzionalerako Gunea: Udalgintza arduradunek eta Herrialdegintza arduradunak osatuko dute. Bere
zeregin nagusia herrialde mailako politika instituzionalaren koordinazioa aurrera 足eramatea da, Herrialde Kontseiluaren eta nazio mailako ildo instituzionalaren plangintzaren baitan beti.
(170)
Herrialdeko Batzarra: Herrialdeko Batzarra herrialde mailako ildo politikoaren inguruko ezta-
baidarako eta erabaki nagusiak hartzeko gunea da. Herrialde Kontseiluak eztabaidatzeko proposamenak luzatuko dizkio. Herrialdeko Batzarra Herrialde Kontseilua osatzen duten kide guztiek, herrialdeko instituzioetako hautetsiek, herrialdeko egiturako gainontzeko kide liberatuek -hitzarekin baina bozka emateko eskubiderik gabe- eta Herriko Batzarrek hautatutako ordezkari guztiek osatuko dute. Ez du maiztasun finkorik izango, baina herrialde guztietan urtean hiru aldiz gutxienez bilduko da.
(171)
Herrialdeko Koordinazio-gunea: Herri eta eskualdeetako dinamika olioztatzeko, elikatzeko eta haren jarraipena
egiteko, Herrialde Kontseiluko Koordinazio arduraduna eta Eskualde Kontseiluetako koordinatzaileak bilduko dira. Gune honek izaera tekniko-politikoa izango du eta astean behin bilduko da. 42
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
5.- Nazio mailako egiturak: Funtzionamendua: (172)
Hein handi batean, nazio mailako funtzionamendua Nazio Batzarrak –eta,
ondorioz, Herriko Batzarrek- SORTUren dinamika politiko orokorrean hartu behar duen pisu espezifikoaren menpe egongo da. Gauzak horrela, nazio mailako egiturek Nazio Batzarrak erabakiak ahalik eta modurik egokienean har ditzan lan egin behar dute.
Kontseilu Nazionala:
(173) Sorturen jarduera politiko orokorra planifikatu eta dinamizatuko duen zuzendaÂ
ritza-gunea izango da. Haren osaera honako hau izango litzateke:
1.- Idazkari Orokorra
2.- Kontseilu Nazionaleko Koordinatzailea(Lehendakaria)
3.- Kontseilu Nazionaleko Barne Antolaketarako arduraduna
4.- Kontseilu Nazionaleko Komunikazio arduraduna
5.- Kontseilu Nazionaleko Finantza arduraduna
6.- Borroka Instituzionalerako Guneko arduraduna
7.- Borroka Ideologikorako Guneko arduraduna
8.- Masa Borrokarako Guneko arduraduna
9.- Gatazkaren Konponbiderako Guneko arduraduna
10.- Nazioarteko Lan Taldearen ordezkaria
11 eta 12.- Bi bozeramaile nazionalak
13.- Arabako Kontseiluko koordinatzailea
14.- Bizkaiko Kontseiluko koordinatzailea
15.- Gipuzkoako Kontseiluko koordinatzailea
16.- Nafarroa Kontseiluko koordinatzailea
17.- Irizpide politiko nazionalaren araberako bost kide.
Guztira, hautatutako 21 lagun. 43
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
(174) Kide guztiak auzo eta herri batzarretan hautatuak izango dira, SORTUko kideek
eginiko proposamenaren baitan. Kontseilu Nazionaleko arduradun bakoitzak bere lana garatzeko ekipoak izendatuko ditu. (175) Egunerokoaren
gainean hamaika erabaki hartu beharko baditu ere, erabaki na-
gusiak Nazio Batzarraren -eta Herriko Batzarren- esku utziko ditu. Horretarako, Nazio Batzarrari eta Herriko Batzarrei proposamenak luzatuko dizkien gunea izango da. Astean behin bilduko da.
(176)
Kontseilu Nazionalaren Iraunkorra: Kontseilu Nazionalak egunerokoaren gainean hartutako erabakiak gauza-
tzeaz edo bideratzeaz arduratuko da. Iraunkorreko kideak honako hauek izango dira: Idazkari Orokorra, Kontseilu Nazionaleko Koordinatzailea (Lehendakaria), Kontseilu Nazionaleko Barne Antolaketarako arduraduna, Kontseilu Nazionaleko Komunikazio arduraduna, Kontseilu Nazionaleko Finantza arduraduna, Masa Borrokaren arduraduna, eta Borroka Instituzionalaren arduraduna. Astean behin bilduko da.
Koordinazio-gune nazionala:
(177) Eskualdeetako dinamika politikoa koordinatzeko, nazio mailako Barne Antola-
ketarako arduraduna astean behin eskualde kontseiluetako koordinatzaile guztiekin bilduko da. Bertan, eztabaida politikoa egiteaz gain, herrietako eta eskualdeetako dinamika politikoa nola operatibizatu aztertuko dute.
(178)
Masa Borrokarako Gune nazionala: Bertan uztartuko dira Ezkerretik Eraikizen eta Sarearen bidez egiten diren la-
nak. Hiru eremutan dinamizatuko da lan soziopolitiko guztia: eremu soziokulturalean, 足eremu sozioekonomikoan eta zehar-lerroko eremuan. (179) Eremu soziokulturalean parte hartuko dute, besteak beste, Euskara lantaldeak,
Hezkuntza lantaldeak, Kultura lantaldeak eta Kirol lantaldeak. Eremu sozioekonomikoan parte hartuko dute, besteak beste, Ekonomia lantaldeak,Etxebizitza lantaldeak, Nekazaritza lantaldeak, Arrantza lantaldeak, Industria lantaldeak eta Jendarte Politika lantaldeak. Zehar-lerroko eremuak Politika Feminista, Aniztasuna eta Gazteria barnebilduko ditu, besteak beste.
44
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
Borroka Ideologikorako Gune nazionala:
(180) Bi
lantalde osatuko dira: Kanpo Komunikazioa eta Prentsa, eta Barne Komuni-
kazioa eta Formakuntza.
(181)
Borroka Instituzionalerako Gune nazionala: Borroka instituzional osoaren koordinaziorako gunea osatuko da. Gune honen
helburua barne dinamizazioa eta borroka honi dagozkion gaien inguruko hausnarketa egitea izango da. Honako arduradun hauek osatuko dute. - Borroka Instituzionalerako arduradun nazionala. - Udalgintzarako arduradun nazionala, Udalgintza taldea dinamizatuko duena. - Herrialdegintzarako arduradun nazionala, Herrialdegintza taldea dinamizatuko duena. - Gasteizko eta Iru単eko parlamentuetako parlamentari taldeen ordezkariak. - Madrilgo Kongresuko lantaldearen ordezkaria. - Europako Legebiltzarreko parlamentaria. (182)
Lantalde honek Udalbiltzako eta sor litezkeen egitura instituzional berrietako
lanak ere hartuko ditu bere gain. Era berean, bi izango dira lan horretaz gain osatuko diren lantalde nazionalak: Udalgintzakoa eta Herrialdegintzakoa.
Nazioarterako Gune nazionala:
(183) Nazioarteko Harremanetarako Taldean bi lan bereizten ditugu. Batetik, SORTUk
finkatzen dituen helburu eta ildoaren garapenerako nazioartean beharrezkoak dituen harreman, aliantza eta lobby lanaren kudeaketa; nazioarteko eragile ezberdinekin harremanak izan eta garatu gure ildoa indartzeko. Bestetik, SORTUk eragile politiko bezala garatu behar dituen elkartasuna, kooperazioa, internazionalismoa eta institu足 zioetako kanpo harreman politikak eta ekintzak, herrietatik hasi eta instituzioetaraino doazenak. Bigarren hau koalizio zabalean eta herri mugimenduekin elkarlanean egingo da. Nazioarteko Harremanetarako Taldeak nazioarteko harremanak eta elkartasuna, kooperazioa, internazionalismoa eta instituzioetako kanpo harremanen ildo politikoa zuzendu eta koordinatu behar ditu, baina bigarrena Borroka Institu足zionalerako 45
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
Gune Nazionalarekin harremanetan. Nazioarterako Lantaldeak ordezkaria izango du Kontseilu Nazionalean. (184)
SORTUk EH Bildu koalizioarekin adostu beharko ditu instituzioetan elkarrekin
garatuko dituzten kanpo harreman, kooperazio eta elkartasun politikak.
Gatazkaren Konponbiderako Gune nazionala:
(185) Kontseilu
Nazionalak Gatazkaren Konponbiderako Gunea osatuko du, gatazka-
ren konponbidearen eremuan garatu behar duen politika eta bideratu behar dituen ekimenak prestatzeko, hori izango baita nazio mailan SORTUk garatuko dituen bost lan ildo nagusietako bat. Euskal preso politikoen eta iheslarien etxeratzea eta Estatu espainiarrak zein frantziarrak Euskal Herria nazio gisa aitortu eta Determinazio Askerako Eskubidea onartze bidera zuzendutako ekinbide osoaren gainean egongo da. Arduraduna Kontseilu Nazionaleko kidea izango da.
(186)
Nazio Batzarra: SORTUren eztabaida eta erabaki gune nagusia izango da. Bertan, SORTUri
dagozkion erabaki nagusiak hartuko dira. Horretarako metodologia zainduko da, gai bakoitza Herriko Batzarretan taxuz eta denboraz eztabaida dadin. (187)
Herrietako ordezkariek beraien Herriko Batzarraren iritzi nagusia Nazio Ba
tzarrera eramateko mandatua izango badute ere, Nazio Batzarrean gertatuko den eztabaidaren ondorioz iritziz aldatzeko aukera izango dute. Jakina, Nazio Batzarraren ondoren beraien Herriko Batzarrari bertan egindako eztabaidaren eta beraiek bertan izandako jarreren berri eman beharko diote. (188)
Nazio Batzarreko kide guztiak Herriko Batzarretan izen-abizenez hautatuak
izango dira, baita hauen ordezkoak ere. Nazio Batzarrean parte hartuko dute Herri Batzarretan hautatutako ordezkariek (50 militante baino gutxiagokoek ordezkari bat izango dute –Herri Kontseiluko Koordinatzailea-; 50 eta 100 militante bitartekoek bi –bata Herri Kontseiluko koordinatzailea-; eta 100 militantetik gorakoek hiru –bata Herri Kontseiluko Koordinatzailea-), Herri Batzarretan herrialde irizpidez hautatutako 20 kidek (Ipar Euskal Herriko prozesua egin artean Hego Euskal Herriko herrialde bakoitzeko bost), Kontseilu Nazionalak, Herrialde Kontseiluek eta egiturako liberatu guztiek (azken hauek iritzia emateko aukera izango dute, baina ez dute bertan bozkatzeko aukerarik izango). (189) 46
Kide hauez gain, Kontseilu Nazionaleko kideak izango dira Europako Legebil
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
tzarreko eta Madrilgo Senatuko eta Kongresuko hautetsiak, Nafarroako eta Gasteizko Legebiltzarretako ordezkariak (launa), Herrialdeko Ahaldun Nagusiak eta Aldundietako foru diputatuak. (190) Nazio Batzarrak ez du maiztasun zehatzik izango, baina SORTUk hartu beharko
dituen erabaki nagusiak hartzeko adina aldiz bildu beharko da.
Kongresua: (191) SORTUren zuzendaritza izendatzeko eta ildo politiko estrategikoa finkatzeko or-
gano erabakitzaile gorena da. Behar berezirik ezean, SORTUk lau urtero egingo du Kongresua. Bere lan nagusia lau urtez behin SORTUren kargu nagusi guztiak izendatzea eta hurrengo lau urteetarako estrategia politikoaren aurreikuspena onartzea da. Bertan parte hartuko dute Herri Batzarretan hautatutako ordezkariek, Kontseilu Nazionalak eta Herrialde Kontseiluetako Batzordeetako kideek.
47
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
PROPOSAMEN ALTERNATIBOAK: SORTUREN HELBURU ESTRATEGIKOAK (50) a) Sortuk bere egiten ditu Ezker Abertzalearen ikur izan diren helburu estrategikoak, Indepen dentzia eta Sozialismoa. Gainerakoak ez jarri.
b) Printzipio feministak aipatu beharrean, helburua “ez-patriarkala” dela esatea.
c) Helburu estrategikoen artean “feminista” sartzea eta ez “ez-patriarkala”.
(51) a) Lehenik eta behin, Sortuk Euskal Herria hartzen du jarduteko eremu gisa. Euskal Herria, euskaldun ororen lurralde historikoa izanik, zatitua eta asimilatua izan da Nafarroako Erresumaz geroztik. Berezkoak dituen kultura, hizkuntza, balioak zein izaera etengabe erasotuak izan dira historian zehar inposaketaren bitartez, XIX. mendeko karlistadetan galduriko foruak izanik burujabetzaren azken zantzua. Gerra karlisten ondoren euskal burgesiaren eskutik Nazionalismoa hedatu zen, burgesiaren garapena xede eta arrazoi etnikoak oinarri. Alta, na zionalismoaz haratago, XX. mendean euskal langileriak independentzia kolonizazio arrotzekiko emantzipazioaren burutzea bezala ulertu behar dela erakutsi du. Beraz, abertzaletasuna ezin daiteke nazionalismoarekin nahasi, bata herri baten zapalkuntzaren aurrean egiten den burujabetza hautua eta honen sentimendua izanik eta bestea nazio-estatu-etnia baten garapen eta lidergo-nagusitasuna xede duen joera politikoa (burgesiaren mesedetan). Beraz, independentzia, eskubide historikoez haratago, hizkuntza, kultura zein izaera propioen biziraupenerako eta euskal langileriaren eskubideen bermerako tresna da. Horregatik ezin daiteke ulertu independentzia sozialismorik gabe, zapalkuntzarik gabeko jendartea eraikitzea helburu, feminismoaren balioak barneratuz, proiektu sozialista eraikitzea izanik gure konpromisoa.
b) Sorturen jarduteko eremu naturala Euskal Herria bada ere, Nazioarteko testuingurua kontuan hartuko du; beraz, Euskal Herritik mundura eta mundutik Euskal Herrira landuko ditu. Euskal Herriaren iragana eta oraina kontuan hartuz, abertzaletasunaren bidez etorkizuna irabazi nahi du Sortuk. Hots, Euskal Herria munduko beste estatuen mailara ekarri nahi da, subiranotasun maila gorena eskuratuta. Hori da euskal herritar askoren ustea eta nahia, baina ezkerreko aber tzaleok, gainera, beste arrazoi bat dugu subiranotasuna lortzeko, sozialismoa ezartzea, alegia. Printzipio feministetan oinarritutako sozialismoaren bidez, gizaki guztien duintasuna aldarrikatzen da, inoren zapalkuntzarik gabeko jendartea eraikitzeko, feminismoaren balioak barne ratzen dituen proiektu sozialista eraiki nahi dugu, hori baita alternatiba erreal bakarra.
SOZIALISMOA (70) a) Sozialismoaren bidez kapitalismoa gaindituko duen jendarte eredu berria irudikatzen dugu. Gure herriaren ezaugarrietan eta gogoetan oinarri hartuko duen eredua eta bide propioa ditugu ardatz. Ama Lurra, herriak eta pertsonak gutxi batzuen irabazi metaketaren mesederako azpiratzen dituen sistema ordezkatu nahi dugu, haren ordez, naturarekiko orekan, jendarte-baliabideak pertsonen eta herrien garapenaren zerbitzura ezartzeko.
48
Herritar askez osaturiko Euskal Herria askea eraikitzeko eta herritarron bizi-proiektu burujabe eta duinak bermatzeko, ezinbesteko deritzogu kapitalismoa eta eredu patriarkala irauli eta haiei kontrajarriko zaizkien ekoizpen-modu, jendarte- molde eta bizi-eredu berriak eraikitzeari. Kontsumo-ahalmenetik eta lan- baldintzetatik haratago, ikuspegi ekonomizista hutsa gainditzen duen jendarte ereduaren alternatiba integrala aldarrikatzen dugu sozialismoaren bidez:
- Bizi-proiektu aske eta burujabeak oinarritzeko aldaketa estrukturalak eragingo dituena: elkartasun oinarrien gainean eraikitako sektore publiko indartsua; zerga politika progresiboa; sektore ekonomiko estrategikoen jabetza publikoa; ekonomia sozialaren aldeko hau-
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
tua; aberastasunaren eta lanaren banaketa solidarioa eta zaintzaren nahiz lan erreproduktiboaren ardura partekatuak dira, besteak beste, eremu honen norabide oinarrizkoak.
- Jendartean harreman molde kapitalistak eta patriarkalak eraldatuko dituena: esplotazio, menpekotasun eta hierarkia harreman moldeek parekidetasun, lankidetza, elkarkidetza eta elkartasun harreman-moduei bide eman diezaieten.
- Egun sustatzen den pertsona indibidualistaren, kontsumistaren eta otzanaren aurrean, herri ikuspegiz eta arduraz jardungo duten subjektu kritikoak, burujabeak eta solidarioagoak sustatuko dituena.
Sozialismoa demokrazia osoaren aldeko borroka gisa ulertzen dugu: azpiratzen gaituzten interes ekonomiko eta politikoen gainetik herritarron boteretzea bilatzen dugulako; gehiengoa garen langileon eta herri sektoreon interesen defentsa lehenesten dugulako; eta jendarte eredu sozialista herritarron atxikimenduz eraiki nahi dugulako.
Gure proiektuak Euskal Herriko abertzale ezkertiar guztiak biltzea du xede, eta, beraz, ezkerra eta sozialismoa ulertzeko modu desberdinek tartea izan behar dute bertan. Kontraesanak, gatazkak eta eztabaidak prozesuaren bizitasunaren adierazle izanik, norabide estrategikoaren perspektiban, unean uneko baldintza, aukera eta praxiaren bidez argitu beharko dira.
EUSKARA (110) Barrura begira bere egiturek eta atal guztiek euskaraz funtzionatuko dute.
PAREKIDETASUNA (111) Egiturak parekideak izan daitezen ahalegin berezia egingo da, eta hala ez direnak zuzentze prozesuan murgilduko dira, SORTU parekidea izan arte. Helburu horri begira Parekidetasunari begirako Barne Plana onartuko du SORTUK eta plan hori gara dadin barne batzordea martxan jarriko du. Izan ere, egitura parekidea izan dadin, aukerak eman behar dira funtzionamendu parekidea benetan gerta dadin.
BATZARRETAKO ORDEZKARIAK (117) Herrialdeko Batzarrerako eta Nazio Batzarrerako herri edo auzo bakoitzak bi ordezkari eta Kongresurako hiru.
ESKUALDEKO EGITURAK (159) Egitura ez-erabakitzailea izatea, transmisiorako eta koordinaziorako soilik.
SORTU 2012ko urria 49
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A
S O R T U R E N E R AT Z E P R O Z E S U A