Temel Gazetecilik
Haber Girişi ve Çeşitleri
dırlar. Böylelikle, ellerindeki bilgilerin en önemli kısmı, haberin girişini oluşturacak şekilde düzenlemeye tabi tutulmaktadır. Muhabirin geniş ölçüde takdir yetkisini kullanmasından sonra haber girişi yazılmaktadır. Bu yaklaşım şekli, haberin az ve öz olarak verilmesidir. Yeni habercilik anlayışı, haberin az ve özü vermesine yöneldiğinden, ilk paragraf haberin girişi olmaktadır. İkinci paragraf ise, yine eskiden alışılmış olduğu gibi, ayrıntılı bir paragraf şeklinde olayın özetini vermektedir. Bundan sonra kullanılan diğer paragraflar ise, birinci ve ikinci paragraflarda dokunulan ayrıntıların genişletilerek azalan önem sırasına göre düzenlenmesidir. Ters piramit kuralına göre anlatılan bu haber yazım şeklinde, haber alttan kesildiğindeyse değerinden pek kaybetmemektedir. Ters piramit kuralına göre, haber girişinde 5N ve İK kuralına fazlasıyla dikkat gerekmektedir. Ayrıca, haberde doğruluk, açıklık, kesinlik, sadelik gereklerine dikkat edilmesi, kimden alındığının açıklanması, haber girişinde yer alacak önemli noktalardır.
le, tek veya çok olayın haberi oluşturması üzerinde inşa edilmiştir.
Haber Girişi Yönünden Yapılan Sınıflamalar Haber girişleri çeşitli açılardan sınıflanarak değerlendirilmektedir. Yapılan sınıflamaları üç ana kümeye ayırmak mümkündür. 1. Şekil bakımından girişler 2. 5N ve İK kuralının uygulanması bakımından girişler 3. Üslup bakımından girişler. Şekil Bakımından Girişler Bu tip girişler, daha çok haberin tek veya çok nedeni olup olmadığı üzerinde duran girişlerdir. Daha doğru bir deyiş250
Tek Olaylı Giriş Tek fikir, tek cümle klişesinin bir göstergesidir. Genellikle ters piramit kuralının getirdiği bir özelliktir. Böyle bir giriş kullanıldığı zaman, ilk cümle tek olayı anlatır. Arkadan gelen ikinci paragraf ise, olayın nasıl oluştuğunu gösterir. Diğer paragraflar olayın ayrıntıları üzerine dizilir. Bu tip girişle başlayan haberin dizilişi, tıpkı bir merdivene benzemektedir. Bu şekil bir girişin bazı avantajları da yok değildir. Eldekiler bir kısıtlamaya tabi tutulmakta, kullanılacak olanlar seçildikten sonra, gerekli açıklayıcı bilgilerle birlikte kullanılabilmektedir. Bu şekilde, hem az ve öz verilmekte hem de haberin gerekli yere sığdırılması kolaylaşmaktadır. Tek olaylı giriş, genellikle konuşma haberlerini verirken kullanılmaktadır. Örnek: Milli Eğitim Bakanı ismail Arar, Üniversiteler yasa tasarısının esasları ve özellikleri hakkında bilgi vermek üzere dün bir basın toplantısı düzenledi. İsmail Arar, bu toplantıda, tasarıya yön veren temeller ve reformist açıdan anlamlı noktalar üzerinde durarak, üniversite öğreniminin belirli bir ücrete tabi olmayacağını söyledi. Çok Olaylı Giriş Çeşitli yönleri bulunan bir haberde, bu durumun girişte belirtilmesi gereklidir. Başlangıçta yapılacak olan ise, girişte kullanılacak olan ayrıntıların girişin uzunluğu düşünülerek ayarlanmasıdır. Çok olaylı girişin şekli ise, pek düzgün olmayan bir merdiveni andırmaktadır. 251