12
60
17-18 Ιουνίου 2017
|
Ο
Μετά τη Βάρκιζα
Ή ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ». Πιο αναλυτικό, γι’ αυτό το ζήτημα, είναι ένα δεύτερο έγγραφο της Υποδιεύθυνσης Γενικής Ασφαλείας με ημερομηνία 5-2-1945, το οποίο αναφέρει: «Διά του υπ’ αριθ. 75 από 19-12-44 εντάλματος συλλήψεως του Στρ. Διοικητού Αττικής διώκεται ο ΚΛΑΡΑΣ ή ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ Αθανάσιος, Αρχηγός Διεθνούς Ταξιαρχίας κατηγορούμενος επί εσχάτη προδοσία κ.λπ. πραχθείση την 3-12-44 και επέκεινα χρονικόν διάστημα εν Αθήναις και αλλαχού». Μπορεί να μοιάζει φαιδρό να κατηγορείται ο Αρης ως αρχηγός Διεθνούς Ταξιαρχίας, ενώ ήταν πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ, αλλά αυτή η αναφορά αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο η αντίθετη προς το ΕΑΜ πλευρά αντιμετώπισε το ελληνικό ζήτημα μετά την απελευθέρωση θεωρώντας τους αντιπάλους της μη Ελληνες. Επιπλέον πρέπει να προσεχθεί το γεγονός ότι ως έναρξη της «εσχάτης προδοσίας» θεωρείται η ματωμένη Κυριακή του Δεκεμβρίου 1944, όταν χτυπήθηκε η ειρηνική πορεία του ΕΑΜ στην Αθήνα και δεν είχαν αρχίσει ακόμα οι δεκεμβριανές πολεμικές συγκρούσεις. Μπορεί αυτό να ήταν ένα τυπικό ζήτημα για τις αρχές. Φανέρωνε όμως τις πραγματικές τους διαθέσεις απέναντι στο ΕΑΜικό κίνημα.
ΓΙΑ ΤΗ ΔΡΆΣΗ του Αρη μετά τη Βάρκιζα στον φάκελο του δεν υπάρχουν παρά μόνο τρία έγγραφα, με ημερομηνία 1 και 2 Απριλίου 1945, του ιδίου περίπου περιεχομένου που αναφέρουν για την εμφάνιση ομάδας ενόπλων με επικεφαλής τον Βελουχιώτη στα χωριά της περιφέρειας Μουζακίου (Μαυρομμάτη, Σκλάτινα, Βοντανιά). Το επόμενο έγγραφο φέρει ημερομηνία 19-6-1945 και είναι αναπαραγωγή της είδησης του Ριζοσπάστη για τον θάνατο του Αρη. Με ίδια ημερομηνία (19-61945) υπάρχει χειρόγραφο αντίγραφο τηλεγραφήματος του Νομάρχη Ηπείρου στο οποίο διαβάζουμε: «Κατ’ αναφοράν 206 Τάγματος Εθνοφυλακής 15ην τρέχοντος μηνός Τμήματα 206 και 118 ταγμάτων Εθνοφυλακής βοηθουμένων και από εντοπίων εθνικιστών συνεπλάκησαν χωρίον Μεσούντα - Αρτης μετά ληστοσυμμορίας Αρη Βελουχιώτη. Αποτέλεσμα συμπλοκής υπήρξε φόνος Αρη Βελουχιώτη, Τζαβέλλα και τεσσάρων άλλων αγνοουμένων μέχρι στιγμής ονομάτων των και σύλληψις εγκληματίου Σωτηρίου Δράκου. Κεφαλαί Αρη Βελουχιώτη και Τζαβέλλα αποκοπείσαι μετεφέρθησαν Τρίκκαλα. Λαός υπαίθρου πανηγυρίζει γεγονός. Νεώτεραι πληροφορίαι μόλις ληφθώσιν αναφέρομεν τηλ/κως Νομάρχης Πέρρης».
φάκελος του Αρη Βελουχιώτη στην Ασφάλεια ενημερωνόταν τακτικά για 35 ολόκληρα χρόνια μετά τον θάνατό του. Τον πρώτο καιρό οι Αρχές Ασφαλείας έστελναν ή ελάμβαναν έγγραφα -αντίγραφα των οποίων έμπαιναν στον φάκελο- που αφορούσαν την καταδίωξη των συντρόφων του Αρη, την επιβεβαίωση του θανάτου του ή πληροφορίες γύρω από τα συγγενικά του πρόσωπα. Κάνει εντύπωση ότι, τουλάχιστον, μέχρι το 1950 σε επίσημα έγγραφα της Ασφάλειας αναφέρεται ως τόπος θανάτου του η περιφέρεια Πετρωτού - Ανθηρού Καρδίτσας, ενώ από την αρχή ήταν γνωστό ότι αυτός έδωσε τέλος στη ζωή του στη Μεσούντα Αρτας. Στα υλικά που συγκέντρωναν οι Αρχές Ασφαλείας περιλαμβάνονται επίσης οι κομματικές αποφάσεις και αναφορές για τον Αρη, αναφορές που υπάρχουν γι’ αυτόν σε βιβλία, υλικό από εκπομπές ξένων ραδιοφωνικών σταθμών κ.ά. Το πιο «αγαπημένο» έγγραφο που αναπαράγεται συχνά και αποστέλλεται σε διάφορες υπηρεσίες είναι το «Δελτίο Εγκληματικότητας» του Θανάση Κλάρα (Αρη Βελουχιώτη) στο οποίο καταγράφονται οι ποινικές διώξεις και καταδίκες του για την επαναστατική του δράση. Η τακτική των Αρχών να ταυτίζουν την επαναστατική δράση των κομμουνιστών με πράξεις του κοινού ποινικού δικαίου ήταν γενικευμένη στο πλαίσιο της δίωξης του κομμουνισμού. Το «Δελτίο Εγκληματικότητας», όμως, του Αρη έχει μια ξεχωριστή ιστορία καθώς πρώτη φορά αξιοποιήθηκε στη διάρκεια της Κατοχής από τον δωσιλογικό ΕΔΕΣ Αθήνας, ο οποίος το κυκλοφόρησε σε προκήρυξη ευελπιστώντας ότι έτσι θα έπληττε στα μάτια και στη συνείδηση του ελληνικού λαού τον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ. Αναπαραγωγές αυτού του δελτίου, σε έγγραφά της, η Ασφάλεια έκανε για τελευταία φορά στη διάρκεια της χούντας. Αναμφίβολα υπάρχει εξήγηση για το γεγονός ότι ο Αρης απασχολούσε την Ασφάλεια τόσα χρόνια μετά τον θάνατό του. Κι αυτή είναι μία και μοναδική. Ο Βελουχιώτης μετά θάνατον πήρε τον χαρακτήρα του θρύλου και του συμβόλου που επηρέαζε ευρύτατα λαϊκά στρώματα. Συνεπώς οι Αρχές Ασφαλείας κινήθηκαν αντιστρόφως σε μια προσπάθεια να τον αντιμετωπίσουν ως σύμβολο στις λαϊκές συνειδήσεις. Το τελευταίο έγγραφο που εισέρχεται από τις Αρχές στον φάκελο του Αρη είναι η ανακοίνωση, τον Ιούνιο του 1980, της Κ.Ο. Λαμίας του ΚΚΕ Εσωτερικού για τα 35 χρόνια από τον θάνατό του. Το σύμβολο «Αρης» και το σύμβολο «Γοργοπόταμος» Μια ξεχωριστή στιγμή αναφορικά με τη σημασία της μνήμης του Αρη Βελουχιώτη, η οποία δεν διαφεύγει την προσοχή των Αρχών Ασφαλείας, αφορά το 1962, όταν το ΚΚΕ προβαίνει σε μια πολύ τιμητική -την πρώτη μετεμφυλιακά- για τη δράση του ανακοίνωση, ενώ λίγο αργότερα, τον Νοέμβριο του ιδίου έτους, οι ΕΑΜικές οργανώσεις Αντίστασης γιορτάζουν για πρώτη φορά στον Γοργοπόταμο την ανατίναξη της ομώνυμης γέφυρας. Η ανακοίνωση του ΚΚΕ, που πέρασε αμέσως στις αθηναϊκές εφημερίδες κι από 'κει στον φάκελο του Αρη, αφορούσε το περιεχόμενο εκπομπής του ραδιοσταθμού του κόμματος που έγινε στις 19-6-1962 κι έλεγε:
«Ο Βελουχιώτης ήταν και παραμένει ώς το θάνατό του αδιάλλακτος εχθρός των ξένων κατακτητών και των μόνιμων συνεργατών τους και κτύπησε αμείλικτα την εθνοπροδοσία, γι’
Το τελευταίο στοιχείο που μπαίνει στον φάκελο Βελουχιώτη είναι η ανακοίνωση της Κ.Ο. Λαμίας του ΚΚΕ Εσωτερικού τον Ιούνιο του 1980
αυτό αγαπήθηκε τόσο πολύ από το λαό και μισήθηκε άγρια από τους προδότες. Πέρασαν 17 ολόκληρα χρόνια από το χαμό του Αρη, οι αγωνιστές της αντίστασης όμως, όλοι οι Ελληνες πατριώτες θυμούνται και θα θυμούνται πάντα τον θρυλικό πολέμαρχο που συνέδεσε αδιάρρηκτα το όνομά του σε μια από τις ενδοξότερες σελίδες της νεώτερης ιστορίας μας την εποποιΐα της εθνικής μας αντίστασης. Και δεν θα αργήσει να 'ρθει ο καιρός που οι δυνάμεις της εθνικής αναγέννησης ανοίγοντας το δρόμο προς τη δημοκρατική αλλαγή, θα στήσουν στο βάθρο που πρέπει τη δοξασμένη εποποιία του έθνους και τότε στα σχολειά της αναγεννημένης Ελλάδας, δίπλα στους άθλους των ηρώων του 1821, του Κολοκοτρώνη, του Καραϊσκάκη, του Μπότσαρη και του Κανάρη θα διδάσκονται στα Ελληνόπουλα τα κατορθώματα του Αρη Βελουχιώτη, του Σαράφη και άλλων ηρώων της εποποιίας της αθάνατης εθνικής μας αντίστασης». Την εκδήλωση στον Γοργοπόταμο, στις 25-111962, οι Αρχές Ασφαλείας της περιοχής την παρακολούθησαν με εντολή των ανωτέρων τους και κατέγραψαν τα όσα συνέβησαν. Η σχετική αναφορά της Διοίκησης Χωροφυλακής Λαμίας προς τη Γενική Διεύθυνση Εθνικής Ασφάλειας (υπουργείο Εσωτερικών) φέρει ημερομηνία 27-11-1962. Την παραθέτουμε ολόκληρη από το αντίγραφό της που υπάρχει στον φάκελο του Αρη, με την επισήμανση, βεβαίως, ότι δεν αποδίδονται πάντοτε ορθά και σε πληρότητα τα όσα είπε στην εκδήλωση ο καπετάν Νικηφόρος. Αποδίδονται μόνο όσα με τον δικό του τρόπο αντιλήφθηκε και κατέγραψε το αστυνομικό όργανο που είχε επιφορτιστεί με το καθήκον της καταγραφής: «‘‘Πανελλήνιος Ενωσις Αναπήρων και Τραυματιών Εθνικής αντιστάσεως 1941- 1945’’ Λαμβάνω την τιμήν, εις εκτέλεσιν προφορικής Δ/γης υμών, να αναφέρω υμίν τα κάτωθι, εν σχέσει προς τας εκδηλώσεις της εν περιλήψει κομ/κής Οργανώσεως εις την περιφέρειά μου: «Την 25-11-62 και περί ώραν 13.00 αφίχθησαν εις το χωρίον Γοργοπόταμος τα υπ’ αριθμόν: α) Β 147884 Δ.Χ., β) Α 43605, γ) Α 102168, δ) Β 147230, ε) Β 147415, στ) Α 41034 και ζ) Α 93119 Δ.Χ. Λεωφορεία, προερχόμενα εξ Αθηνών.