Fytotherapie: de plant als medicijn

Tekst Malvine Sevrin

FYTOTHERAPIE

DE PLANT ALS MEDICIJN

We willen allemaal terug naar alles wat natuurlijk is, en fytotherapie of kruidengeneeskunde past helemaal in dat plaatje. Maar wat is het precies en hoe werkt het?

ELLE CARTIER / UNSPLASH

G

Genezen met planten is niet bepaald nieuw. “Planten werden al gebruikt in de prehistorie en de eerste teksten over de eigenschappen van planten dateren van 5000 jaar terug in Sumerië en 4700 jaar terug in China,” vertelt dr. Daniel Sciméca, homeopathisch geneesheer, fyto-aromatherapeut en lid van de wetenschappelijke raad van het Institut Arkopharma. Sindsdien is fytotherapie een vaste waarde geworden en de werkzaamheid ervan is nu officieel erkend en wetenschappelijk aangetoond. Fytotherapie komt van het Griekse woord ‘phyton’ (plant) en ‘therapeia’ (behandeling). Deze aanpak gebruikt medicinale planten om verschillende aandoeningen te verzorgen, maar ook te voorkomen. “Het is een rijke, fantastische wetenschap waarmee je aandoeningen kunt behandelen zonder neveneffecten en met respect voor de persoonlijke ecologie en die van het milieu,” aldus dr. Sciméca. Elke plant heeft namelijk eigenschappen en toepassingsmogelijkheden die vaak heel uniek zijn. Zo wordt brandnetel bijvoorbeeld gebruikt om gewrichtspijn te verlichten, maar ook bij prostaataandoeningen, terwijl melisse een goede slaap bevordert en maag- en darmklachten verzacht. Deze kostbare planten kunnen gebruikt worden in verschillende vormen: als kruidenthee (dan wordt het kruidengeneeskunde genoemd); als essentiële olie (in aromatherapie), in de vorm van knoppen (gemmotherapie), capsules, in pillen of ampullen ... Het is trouwens vaak interessant om een aantal planten te combineren om een probleem nog beter aan te pakken. Maar hoe raak je wegwijs uit die enorme plantaardige apotheek? Boeken en websites kunnen je helpen om het een en ander te weten te komen over de verschillende eigenschappen van de planten, de manier van innemen en de combinaties die aan te raden zijn. Wees ook niet bang om raad te vragen aan je dokter of je apotheker, of ga naar een specialist in natuurlijke geneeskunde.

Aanvullende geneeskunde of eerstelijns behandeling?

Slapeloosheid, hoofdpijn, vermoeidheid, spijsverteringproblemen ... In het drukke leven van tegenwoordig wordt ons lichaam behoorlijk op de proef gesteld, en dat leidt tot kwaaltjes die voor een groot deel op een natuurlijke wijze aangepakt kunnen worden. Volgens Muriel Deblander, specialiste in natuurlijke geneeswijzen, zijn de meest voorkomende aandoeningen waarmee de mensen op consult komen de volgende: spijsverteringsproblemen (maagzuur, opgeblazen gevoel, constipatie, misselijkheid), hartkwalen (hartkloppingen, hartritmestoornissen) of huidaandoeningen (acne, eczeem, psoriasis). Maar ze ziet ook steeds vaker patiënten met depressie en burn-out. Laura is 52 en al meer dan 20 jaar een voorstander van fytotherapie. “Als ik iets mankeer, grijp ik in eerste instantie naar fytotherapie, want bepaalde goedaardige kwaaltjes, zoals een verkoudheid, kunnen perfect op een volledig natuurlijke wijze behandeld worden.” Vaak worden klassieke geneeskunde en fytotherapie met elkaar vergeleken, maar dat heeft helemaal geen zin. Fytotherapie heeft niet de ambitie om de traditionele geneeskunde te vervangen, en beide kunnen elkaar uitstekend aanvullen bij een ernstige aandoening. “Je kunt bijvoorbeeld fytotherapie gebruiken om iemand die chemotherapie ondergaat te helpen om de neveneffecten te verminderen, als aanvulling op de gebruikelijke behandeling,” verklaart de naturopaat.

Een holistische benadering

Een van de eigenschappen van fytotherapie is dat er niet zozeer een bepaald symptoom of orgaan mee behandeld wordt, dan wel de patiënt in zijn geheel. Dat is dan een ‘holistische’ aanpak. Muriel Deblander, die al twaalf jaar als homeopaat werkt, vertelt dat een eerste consult bij haar ongeveer anderhalf uur duurt. Tijdens een gesprek met de patiënt krijgt ze een goede indruk van hoe deze functioneert: hoe ze leeft, eet, slaapt, ademhaalt, inspanningen doet, enz. “We focussen niet op het lichamelijke probleem, maar analyseren hoe de patiënt zich vanuit holistisch standpunt gedraagt. Daarbij houden we rekening met alle aspecten in haar leven, met inbegrip van haar voeding, haar emoties en de manier waarop ze met stress omgaat.” Dankzij dit inzicht in het grote geheel kan de fytotherapeut raad geven over verschillende aspecten – zoals de voeding die een belangrijke rol speelt – en de planten uitkiezen die het lichaam kunnen ondersteunen. “We gaan ook echt na in hoeverre de patiënt bereid is om veranderingen in zijn of haar leven te brengen en haar gezondheid in eigen hand te nemen.” Wat de planten betreft, maakt de fytotherapeut gebruik van een uitgebreid arsenaal: “Het kan gebeuren dat ik een knop, een essentiële olie en een voedingssupplement voorschrijf.” Fytotherapie wordt vaak gezien als de zachte aanpak, maar het kan van onschatbare hulp zijn om de meeste dagelijkse aandoeningen te verzorgen en te voorkomen. Gewoon door rekening te houden met het hele lichaam en de omgeving waarin het functioneert. Heel natuurlijk.