TRƯỜNG ĐẠI H Ọ C sư PHAM KỸ THUẬT HƯNG YÊN
TS. PHẠM NGỌC THĂNG (Chủ biên) NGUYỄN TIẾN DŨNG
G IÁ O
TU ÌỈV II
MÁY TÍNH VÀ MANG MẤY TÍNH
N H À X U Ấ T B Ả N G IÁ O DỤC V IỆ T NAM
MỤC LỤC Trung I .(31 NÓI DÂU
........ 7
DANH MỤC CÁC TỦ V IÉ T T Ấ T ....................................................................
...9
Chưong 1 T Ò N G QUAN H Ệ T H O N G M Á Y T ÍN H
1.1. LỊCH SỪ PHÁT TRIẾN CỦA HỆ THÔNG M Á Y T ÍN H ................
11 11 11
1.2. CÁC TI 1UẠT NGŨ VÀ KHÁI N IỆ M c ơ B Ả N ...............................
22
1.3. rilỏ N G TIN VÂ BIÉU DIÊN TIIỎ N G TIN [RONG M Ả Y TÍN H
23
1.4. SO LƯỢC CÁC B ộ PHẠN CUA HỆ THÔNG M Á Y T ÍN H ...........
49
•
MỤC I IK U .....................................................................................................
•
NỘI D U N G .....................................................................................................
1.5. GIỚI TI III-u M Ọ T SỎ PHẢN MF.M THÔNG DỤNG DÙNG C llơ M Á Y I Í N I I ..................................................................................................
53
CÂU HOI VA BÀI T Ạ P ...............................................................................
55
Chương 2 K IẺ N T R Ú C CPU CUA M Ả Y T ÍN H •
MỤC T IH IJ.....................................................................................................
58
•
NỌI D U N G .....................................................................................................
58
2.1. S ự T I I - N H O Á C Ủ A C Á C B ộ VI X Ử LÝ I N T E L .............................. 2.2. CẢU I R Ú C C P U ............................................................................................
ốl
58
2.3. TẠP CÁC T H A N H GHI CỦA V I X Ừ I .Ý ..........................................
66
2.4. CÁC PHƯƠNG PHÁP QUÁN LÝ BỘ N H Ó ....................................
70
2.5. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH ĐỊA c u i .............................................
72
2.6 MÃ IIO Á L Ệ N II.....................................................................................
73
2.7. TẠP LỆNH V I x ử LÝ 8086................................................................
.75
CÀU llò l VẢ BÀI T Ậ P ...............................................................................
86
Chương 3 B ộ N HỚ VÀ CÁC T H IÉ T BỊ N G O Ạ I V I
•
MỤC r u - u ......................................................................................... NỘI DUNG...................................................................... 3.1. KI1-N TRÚC HỆ THỐNG N llớ M Ả Y V I TÍN H
88 88 88
4
GIÁO TRlNH MÁY TÍNH VA MẠNG MAy t ín h
3.2. HỆ THÔNG V À O /R A ................................................................................... 116 3.3. GHÉP NÓI T H IẾ T BỊ NGOẠI V I ................................................................126 3.4. M Ộ T SỐ T H IẾ T BỊ NGOẠI V I.................................................................... 139 CÂU HỎI VÀ BÀI T Ậ P ................................................ „................................... 145 Chưong 4 G IỚ I T H IỆ U V È M Ạ N G M Á Y T ÍN H VÀ M Ạ N G IN T E R N E T •
M Ụ C T IÊ U ............................................................................................................. 147
•
N Ộ I D U N G .............................................................................................................147 4.1. K HÁ I N IỆ M VÊ M Ạ NG M Á Y T ÍN H ......................................................... 147 4.2. CÁC TH À N H PHÀN M Ạ N G ........................................................................153 4.3. G IAO TH Ú C VÀ CÁC M Ò IIÌN II DỊCH v ụ ............................ ' ........... 169 4.4. CÂU TRÚC M ẠNG IN T E R N E T .................................................................186 CẢU HỎI V À BÀI T Ậ P ........................................................................................ 190 Chưưng 5 CÁC ỨNG DỤNG M Ạ N G
•
M Ụ C T IÊ U ............................................................................................................. 192
•
N Ộ I D U N G ............................................................................................................. 192 5 .1 NGUYÊN LÝ HO Ạ T ĐỘNG CÚA CÁC G IAO T H Ú C LỚP ỨNG D Ụ N G .................................................................................................... 192 5.2. CÁC CHƯƠNG TR ÌN H ỬNG D Ụ N G ........................' ........................... 202 CẢU HỎI VÀ BÀI T Ậ P ........................................................................................ 235 Chương 6 LỚP T R U Y Ẻ N T Ả I
• •
M Ụ C T IÊ U ............................................................................................................ 237 N Ộ I D U N G ............................................................................................................ 237 6.1. CÁC DỊCH VỤ VÀ N G U Y ÍÍN LÝ c ơ BẢN TRONG LÓP TRU YỀN T Ả I........................................................................................ 237 6.2. PHƯƠNG THÚ'C TRUYỀN DÃN KHÔNG KÉT NÓI U D P .................. 243 6.3. PHƯƠNG THỨ C TRUYÈN DÂN CÓ K ẾT NÒI TC P .............................247 6.4. ĐIỀU K1IIÉN l.UÓ NG TRONG T C P .........................................................262 6.5. ĐIÊU KHIẾN L Ỏ I......................................................................................... 263 CÂU IIỎ I VẢ BÀI T Ậ P ........................................................................................ 264
5
MUC LỤC
Chương 7 I.O T M Ạ N G VẢ C Á C PHƯ Ơ N G PHÁP Đ ỊN H T U Y É N •
Ml.'C I lí:tJ............................................................................................................. 265
•
NOI D U N G ............................................................................................................. 265 7.1. C H Ú C NĂNG L.ỞPMẠNG TRONG M Ò 1 IÌN II PHẢN I.Ớ P ................265 7.2. G IA O T llử c l.li.N M Ạ NG IP ..................................................................... 271 7..V ( J I A O m ú c PI 1ẢN GI AI D Ị A C I I I ...................................................................... 291
7.1. G IA O 11 lứ c THÔNG DII.iP DIÊU KHIKN IN TER N ET IC M P ...........293 7.5. CilAO I I l ú c D ỊNH T U Y I-N ........................................................................294 7.6. KOI. I I l<......................................................................................................... 317 CẢI HOI VẢ BÀI T Ạ P ........................................................................................ 326 Chưoìig 8 M Ạ N (; c ụ c Bộ - M Ạ N G LAN •
MỤC' I II I . .............................................................................................................329
•
NOI D U N G ..............................................................................................................329 8.1. DẠC I RƯNG CUA M ẠNG CỰC' H Ộ ....................................................... 329 8.2. KU-N TRÚC M ẠNG c ụ c B ộ ........ ......... .................................................. 331 8.3. CÁC H IƯ Ơ N G PHÁP TR U Y CẠP DƯỜNG T R U Y Ề N ........................ 335 8.4. CÔNG NGHI; MẠNG c ụ c B ộ - L A N .................................................... 356 8.5. CÁC 1'HIÊT BỊ M ẠNG L A N ...................................................................... 372 8.6. CÔNG NGHỆ M ẠNG DIỆN RỘNG W A N ...............................................380 CẢU MÓ! VÀ BÀI T Ạ P ........................................................................................ 397
DAN1I M ỤC T Ả I TIỆU TH A M K H A O ....................................................................398
J2 ờ i n ó i đ a u
M
ạng m áy lính phát sinh lừ nhu cầu m uốn chia se, dùng chung n'li nguyên và chu p hép giao liếp trục tuyến (online) cũng như
cúc ứng iluriii íhi p h ư ơ n g tiện Irên mạng. Tài nguyên gổm có lài nguyên phún mém (dữ liệu, chương là n h ứng dụng...) và lài nguyên phần cứng (máy in. m áy quét, C D -RO M ). Giao tiếp trực tuyến hau gom gư i và nhận /hông điệp, thư điện lư... Cúc ứng dụng đa phương tiện có thê là phút thanh, truyền hình, điện thoại qua mạng, hội thao trực luyến, nẹhe nhạc, xem phim... Sự kết hợp cua m áy tính với các hệ thống truyền thông đã lạo ra cuộc cách m ạ n ẹ trong vấn đè tô chức khai thác và sư dụng hệ thống m áy tinh. Mỏ hình tập trung dự a trên m áy lính lớn được thay thế bới mô hình các máy lính dơn le được kếl nối lại đê cùng thực hiện cúng việc, hình thành môi trường làm việc nhiều người sư dụng p h ú n lán. cho p hép núng cao hiệu qua khai thác tài nguyên chung lừ những vị trí địa lý khác nhau. Các hệ thống như ihỡ dượ c gọi là m ạng máy tính. Với sự phiu Iriên cua khoa học và kỹ thuật hiện nay, các hệ thông mạng m áy linli del p hát triên một cách nhanh chóng và đa dụng, cà vể quy mô, hệ điếu hành vù ừng dụng. Do vậy, việc nghiên cứu đê vận hành, khai thác chúng ngày càng trơ nén phức lạp. Tuy nhiên, các m ạng m áy tính có cùng các điém chung, thông qua đỏ chúng ta có thê khao sát, phân loại và đánh ỵiá chúng. Giáo trìnli M áy tínli và M ạ n g m áy tínli là một trong các cuốn sách cua bộ sách Đ iện - Đ iện tử do tập thê giang viên Khoa Điện - Diện tư, Trường Đại học S u phạm K ỹ thuật Hưng Yên biên soạn dựa trên kinh nghiệm giáng dạy và nghiên cứu Irong những năm qua. Nội dung chính cùa cuốn sách nham C ling cấp cho sinh viên những kiến thức về kiến trúc m áy lính, cúc kỹ nùng ihiếl kế, cấu hình vù quan trị hệ thống mạng LAN. Đây có thê xem là những kiến thức nền làng, quan trụng cho các quán trị viên ve hệ thong m ạng m áy lính. C hính vì vậy, cuốn sách còn là nguồn lài liệu tham khau hint ích cho các sinh viên chuyên ngành Công nghệ thông tin, K ỹ thuật mảy linh và nhũnÍỊ người Ja n g làm công lác kỹ' thuật trong lĩnh vực Điện, Điện lư và Tin học.
8
GIÁO TRlNH m A y T ín h v a m ạ n g m ả y t ín h
Sách được biên soạn cùa sách này nhằm m ục đích bám sát mục liêu cua học phần, nên sau m ỗi p h ầ n lý thuyết đểu có các vi dụ cụ thê đê giúp người học hiêu rũ vấn để, các hệ thống câu hỏi và bài tập cuối chương iỊÌúp người học hệ thong lại và nắm chắc kiến thức. Các ví dụ. bài lập đều đ ã đưục kiêm nghiệm thông qua các bài thực hành, th í nghiệm, sẽ rất có ích cho nạười hục trong quá trình làm việc thực tế. N ội dung cùa cuốn sách g ồm 8 chương: C h ư ơ n g 1. lỏ n g quan hệ thống m áy linh. C hư oug 2. Kiến trúc C P U cua máy linh.
C h v o n g 3. Bộ n h ớ và các thiết bị ngoại vi. C h ư ơ n g 4. Giới thiệu về m ạng m áy lính và Internet. C h ư ơ n g 5. Các ứng d ụ n g mạng. C h ư o n g 6 . Lớp truyền tái. C h ư ơ n g 7. Lớp m ạng và các phươ ng pháp định luyến. C h u ô n g 8 . M ạng cục bộ - mạng LAN. Trong quá trình biên soạn cuốn sách này, chúng lôi đã tham khao một sô lượng lớn lài liệu, kết quá nghiên cứu của nhiều tác gia trong và ngoài nước. Chúng lôi xin chân thành càm ơn các cơ quan, tỏ chức, các tác gùi với những thông, lin đ ã được trích dẫn trong cuốn sách. Tuy nhiên, do điều kiện thời gian gấp rút nên nhóm tác già không thê gặp hết các tác gia Jê xin phép. Rất mong được các lác g ia lượng thứ. Chúng tôi xin chân thành cam ơn các nhà khoa học, các giang viên, các đỏng nghiệp ờ trong và ngoài trường đã có nhiều ý kiến đóng góp quỷ báu cho nhỏm tác giá trong quá trình biên soạn. N ội dung cuốn sách đã được dùng làm tài liệu giàng dạy chu các lớp D ại học và Cao đăng trong nhiều năm và đ ã qua nhiều lần cập nhật, chinh sưa. Tuy vậy, cuốn sách khó tránh khòi những thiếu SÓI. C húng tôi rất mong nhận được những ỷ kiến đóng g óp cùa các đồng nghiệp và bạn đọc đê kịp thời chinh sửa. bổ su n g cho lần tái bủn sau. Mọi ỷ kiến xin gửi về Khoa Diện - Diện tứ, Triàmg D ại học S ư phạm Kỹ thuật llư n g Yên. C Á C TÁC GIA
DANH MỤC CÁC TỪ VIÉT TÁT Từ viết tắt
Chú thích
Ý nghĩa
Acc User
Account User
Tài khoản người dùng
ADSL
Asymmetric Digital Subscriber Line
Đường thuê bao bát đối xửng kết nổi bâng thông rộng
ASCII
American Standard Code for Information Interchange
Bố rnã chuẩn cùa Mỹ dùng đé trao đối thông tin
BCD
Binary Coded Decimal
Bảng mã số BCD
BIOS
Basic Input/Output
Hệ thống nhập/xuất cơ sớ
BIU
Bus Interface Unit
Đơn vị giao tiếp BUS
CMD
Command
Dòng lệnh đẻ thực hiện một chương trinh nào đó
CPU
Central Processing Unit
Đơn vị xử lý trung tâm
DNS
Domain Name System
Hệ thống phân giái tên miền thành IP và ngược lại
Electronic Mail
Hệ thống thư điện tử
FTP
File Transfer Protocol
Giao thức truyền tải file
HDD
Har Disk Driver
ô đĩa cứng
HTTP
Hyper Text Transfer Protocol
Giao thức truyền tải file dưới dạng siêu vãn bản
I/O
InpuưOutput
Cổng suất nhập
1C
Intergrated Circuit
Mạch tích hợp
IDE
Integrated Development Enviroment
Chuẩn tích hợp mạch điều khiển ổ đĩa
IEEE
Institute of Electrical and Electronics Engineers
Viện Kỹ nghệ điện và điện tử
LAN
Local Area Network
Mạng máy tinh cục bộ