Dutch Birding Internationaal tijdschrift over Palearctische vogels Hoofdredacteur Arnoud van den Berg (023-378024) Redactie: Outch Birding, Postbus 116, 2080 AC Santpoort-Zuid, Nederland (fax 023-376749)
Adjunct hoofdredacteur Enno Ebels (030-961335) Uitvoerend redacteur André van Loon (020-6997585)
Fotoredactie: 'Outch Birding, p/a René Pop, Floris Burgwal 54, 2907 PH Capelle aan den Ijssel, Nederland
Fotografisch redacteur René Pop (010-4508879) Redactieraad Marc Argeloo, Ferdy Hieselaar, Graham Holloway, Peter Meininger en Frank Rozendaal Redactie-adviesraad Christine Barthel (Duitsland ), Peter Barthel (Duitsland), Gera ld Driessens (België), Klaas Eigenhuis (Nederland), Dick Forsman (Fin land), Ted Hoogendoorn (Nederland), Lars Jonsson (Zweden), Killian Mullarney (Ierland), Hans Schekkerman (Nederland), Hadoram Shirihai (Israël) en Peter Symens (Sa udiarabië)
Abonnementenadministratie: Outch Birding Association, p/a Anja Nusse, Symfoniestraat 21,1312 ET Almere, Nederland Bestuur: Outch Birding Association, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Nederland Commissie Owaalgasten Nederlandse Avifauna: CONA, Postbus 45, 2080 AA Santpoort-Zuid, Nederland
Redactiemedewerkers Ruud van Dongen, Gerald Driessens, Hans Gebuis, Hans van der Meu len, Peter de Rouwen Jaap Schelvis Productie en lay-out André van Loon en René van Rossum Advertenties Peter Meijer (03 480-31905, fax 03480-20394) Abonnementen 1994: NLG 52.50 (Nederland), BEF 1150.00 (België), NLG 60.00 (overige landen binnen Europa) en NLG 70.00 (landen buiten Europa, luchtpost). G irorekening (N ederland) 01 50 697; girorekening (België) 000 1592468 19; bankrekening 549330348 van ABN+AMRO (Bilthoven). Alle rekeningen zijn ten name van de Dutch Birding Association. Dutch Birding is een tweemaandelijks tijdschrift met nummers in februari, apri l, juni , augustus, oktober en december. H et publiceert originele artike len en mededelingen over morfologie, systematiek, voorkomen en verspreid ing van vogels in de Benelux, Europa en elders in het Palearctische gebied. Het publiceert tevens bijdragen over voge ls in het Az iatisch-Pacifische gebied en andere gebieden. De Nederlandse, Engelse en wetenschappelij ke vogelnamen volgen: de Lijst van Nederlandse vogelsoorten 1994 door A B van den Berg (1994, Santpoort-Zuid); The '8ritish 8irds' list of English names of Western Palearctic birds door British Birds (1993, Blunham); de door C S Roselaar samengestelde lijst in de Geïllustreerde encyclopedie van de vogels door C M Perrins (1991, Weert); en Distribution and taxonomy of birds of the world door C G Sibley & B L Monroe Jr (1990, New Haven). Manuscripten behoren te worden uitgevoerd in machineschrift met een dubbele regelafstand en een ruime marge aan beide zijden. De tekst dient bij voorkeur tevens op diskette te worden ingeleverd (in Macintosh of in MS-DOS format). Meer informatie hierover is verkrij gbaar bij de redactie. Een lij st met tarieven voor de betaling van auteu rs, fotografen en tekenaars is verkr ijgbaar bij de redactie.
Dutch Birding Association Bestuur Gijsbert van der Bent (voorzitter, 01718-13606), Chris Quispel (secretaris, 071-124825), Arno ld Veen (penningmeester), Arnoud van den Berg, Roy de Haas en Peter Me ijer Bestuursmedewerkers Theo Admiraa l, Gerald Driessens, Ron van den Enden, Hans Gebuis, Ger Meesters, Anja Nusse, Ferry Ossendorp, Wim van der Schot en Kees Tiemstra Dutch Birding Travel Reports Service (DBTRS) Ib Huysman, Postbus 737, 9700 AS Groningen, Nederland, te lefoon 050-145925 , fax 050-144717
Telefoonlijnen Nederland: 06-320 321 28 (vogel/ijn 50 cpm); 078-180935 (inspreek/ijn); Be/gie: 03-4880194 (voge/- en inspreek/ijn)
Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA) leden Edward va n Ijzendoorn (voorzitter, 023-39 1446), Karel Mauer, Jan van der Laan, Kees Roselaar, Jelle Scharringa (secretaris, 030-532801 ), Hans Schekkerman, Gerard Steinhaus en Wim Wiegant (archivaris) De CDNA is een commissie van de Dutch Bird ing Association en de Nederlandse Ornithologische Unie
© 1994 Stichting Dutch Birding Association . Het copyright van de foto's en tekeningen blijft bij de fotografen en tekenaars. ISSN 0167-2878. Drukkerij Albédon/K lop BV, Postbus 3211, 2220 CE Katwijk, Nederland
BAUSCH & lOMB ELITE LEVE SLANGE GARA TIE 10 x 42 (rubber) lederen etu i 8 x 42 (rubber) lederen etu i
NLG BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE
lEICA 30 JAAR GARA TIE 10 x 42 BGA (rubber) + speciale tas
BEL VOOR PRijSOPGAVE
ZEISS WEST 30 JAAR GARANTIE 10 7 8 15 10 8
x x x x x
40 42 56 60 25 x 20
BGA T (rubber) + speciale tas BGA T (rubber) BGA T (rubber) BGA T (rubber) komp leet B + speciale tas B
BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE
OPTOl YTH 30 JAAR GARANTIE Alpin 10 x 40 (rubber) + speciale etu i Alpin 10 x 50 (rubber) + etui Alpin 12 x 50 (rubber) + etui Alpin 8 x 40 (rubber) + speciale tas Touring 10 x 40 BGA (rubber) + specia le tas Touring 7 x 42 BGA (rubber) + specia le tas Roya l 9 x 63 (rubber) Telescoop TBS 80 (groen rubber) body 20 x WA lens 30 x WA lens 22 x 60 zoom Te lescoop TBS 80 (groen rubber) fluorite
845 950 970 745 BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE
1495 1626 425 485 577 BEL VOOR PRIJSOPGAVE
OPTICRON 5 JAAR GARANTIE OAPANS) 10 x 40 ZWCF (rubber) WA 10 x 50 ZWCF (rubber) WA 8 x 42 ZCF D ioptron WA 10 x 42 ZCF D ioptron WA 10 x 50 ZCF D ioptron WA Te lescoop (45째, 60 mm) + 20-60 x zoomlens
355 365 595 595 625 1045
JAPANSE / RUSSISCHE VERREKIJKERS 8x 20 x 7-15 8x
30 Tento USSR + etui 70 ZCF + etui x 35 ZCF + kompas 21 m ini (rubber) + kompas
11 0 625 335 315
STATIEVEN Slik SL 67 505 QF (3800 gram) Slik SEC 16 (met pistoolgreep, 2800 gram) Autoraamstatief
495 538 415 135
Prijzen m iv. BTW en porto
INFORMATIE:
Wijzigingen voorbehouden
ROY DE
HAAS
~
036 - 5362819
Bovenstaande artikelen kunnen besteld worden door het vereiste bedrag over te maken op giro 4148343 tnv Dutch Birding Association, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Nederland, ovv het/de gewenste artikel(en). De bestelling wordt binnen drie weken goed verpakt per post thuisbezorgd.
"AUDUBON SOCIETY" de int. Ornithologen vereniging heeft Swift toestemming gegeven de naam "Audubon" te gebruiken, mits deze kijkers voldoen aan de specificaties voor een ideale natuurkijker. Verkrijgbaar in respectievelijk 8,5 x 44 BWCF, 7 x 35 DCF (waterproo~ en 10 x 50 BWCF.
architectura +natura international booksellers Leliegracht 44 - 1015 DH Amsterdam -C Telefoon 020-6 23 61 86 Holland • The birds ol South America, Volume 2: Suboscine passerines Robert S Ridgely & Guy Tudor
f 183.60
• The birds ol the Western Palearctic Volume 9: Buntings and New World Warblers Stanley Cramp & Christopher M Perrins (editors) f 260.1 0 Speciale aanbieding BWP-delen 1-9! Indien u de volledige 9-delige set bestelt, betaalt u tot 31 maart 1995 c. f 1969; na deze datum zal de prijs c. f 2287 gaan bedragen. • Handbaak ol the birds ol the world Volume 2: New World Vultures to Guinealowl (december 1994) Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (editors) De prijs zal, koerswijzigingen voorbehouden, c. f 295.00 zijn. Als u echter voor 1 december 1994 op dit boek intekent, betaalt u slechts c. f 238.00. Tot deze datum kunt u zich ook volume 1 en 2 als set aanschaffen voor de prijs van f 472 .70 Vraag nu ons Natuurboeken Nieuwsbulletin aan!
~
DUTCH BIRDING TRAVEL REPORT SERVICE
'---/ • W hen you are planning a birding trip or holi day abroad, ask for rece nt reports by fe llow bi rders • More th an 1000, worldwide, reports ava ilabl e, in English and Dutch • Quality, birding- and general nature-, travel reports urgently required
technolyt Industrieweg 35 1521 NE Wormerveer
•
Tel. 075-282204/285767 Fax 075-213663
! Send us your travel reports for new catalogue before September 30, 1994 !
For a free, p & P only, catalogue and other information please contact:
CostaRica ~ For the ultimate in birding
DBTRS .••.. Newaddress! Ib Huysman Postbus 737 9700 AS Gronin gen The Neth erlands
RANCHO NATURALISTA Premontane Rainforest, 3000' elev or TARCOL LODGE
Telephone 050 - 145925 (+3 1 - 50 145 925 from abroad)
Pacific coast river mouth, near Carara All inclusive, trom $436/ person /week
Fax 050 -1447 17 (+3 1 - 50 144 717 f rom abroad)
0. 1425, Box 025216, Miami, Fl33102
Tel/Fax (506) 267-7138, COSTA RICA.
BIROS & BIROERS, WE CARE FOR BOTH!
11
Separation of Pied Wheatear and Cyprus Pied Wheatear
8rianJ Smal!
T Oenanthe cypriaca
he taxonomie status of Cyprus Pied Wheatear remains unclear. In the past it has usually been regarded as a subspecies of Pied Wheatear 0 pleschanka but more recentIy it has often been given specific status. Christensen (1972) and Sluys & van den Berg (1982), who examined plumages, behaviour, food, moult and biometry, differentiate it from Pied Wheatear and the latter authors argue for specific status on the basis of these criteria, a view followed by Svensson (1992). Cramp (1988) and Keith et al (1992), however, treat it as a subspecies, with the latter stating that the differences in biometrics, plumage and song between Pi ed Wheatear and Cyprus Pied Wheatear are no greater than those sometimes shown by races of other species. In this article both ta xa are treated as separate species . Cyprus Pied Wheatear remains relatively poorIy described and illustrated . A recent visit to Cyprus and subsequent study of skins at the Natural History Museum at Tring, England , en abled me to make detailed notes on the plumage which form the basis of this paper.
Distribution and migration The breeding range of Cyprus Pied Wheatear is restricted to Cyprus and is clearly distinct from that of Pied Wheatear, which breeds eastwards from Rumania (the nearest regular breeding [Outeh Birding 16: 177-185, oktober 1994J
place to Cyprus) across Central Asia to China. Breeding of Pied has occasionally been noted in Turkey (1964 and 1966), (former) Yugoslavia (1966) and Greece (from 1989; Cramp 1988, Lewington et al 1991 ). Cyprus Pied has never been recorded west or far north of Cyprus and is a highly unlikely vagrant to Europe, whereas Pied is a regular vagrant to north-western Europe, recorded (almost) anually, especially in late autumn. Up to 1993, Pied had been recorded in north-western Europe in Finland (6+), Great Britain and Ireland (28), Germany (6), Netherlands (4), Norway (2) and Sweden (6+), as weil as in central and southern Europe: Austria (1), Hungary (8), Italy (7) and Malta (2) (Lewington et al 1991 , Rogers & Rarities Committee 1993, Wiegant et al 1994). A greater understanding of plumages and identification of Cyprus Pied may lead to future accidental records in the Mediterranean region or even beyond . If White-crowned Black Wheatear leucopyga can turn up in western Europe (England and Germany; Lewington et al 1991 ), why not Cyprus Pied? Cyprus Pied leaves the breeding grounds from August onwards, movi ng south th rough Egypt, Syria and, in small numbers, through Israel to winter in southern Sudan and Ethiopia (Vaurie 1959), although its precise winter distribution is poorly known. In its winter quarters, it frequents
o
177
Separatian af Pied Wheatear and Cyprus Pied Wheatear FIGURE 1 Plumages of Pi ed Wheatear / Bonte Tapu it Oenanthe pleschanka (Ieft) and Cyprus Pied Wh ea tear / Cyprustapui t Oenanthe cypriaca (right) (Brian ) Smal/J. Upper: adu lt-summer males (in set head on left show in g adult-summer male of pale-throated farm of Pied 0 p 'vittata', inset head on ri ght show ing va ri ab ility of dark crow n of Cyprus Pied). Middle: ad ult-w inter males. Lowe r: fir st-w inter males. Below: tail s and rumps showin g differences in size of w hite rump and showin g examples of variab ility of black and w hite in tail pattern
Separation of Pied Wheatear and Cyprus Pied Wheatear FIGURE 2 Plumages of Pied W heatear / Bonte Tapuit Oenanthe pleschanka (Ieft) and Cyprus Pied Wheatear / Cyprustapuit Oenanthe cypriaca (right) (8rian J Sma l/J. Upper: ad ult summer females (in set heads showing variab ility in extent of brown-grey on head: main birds March-April, upper heads Apr il , lower head May). M iddl e: adu ltw inter females. Lowe r: first-winter fema les
open, stony areas. Pied has a different migration route, due to its more easterl y breeding range, through Iraq, Iran, Afghanistan, northern Pakistan and through the Gulf states, Bah rain , O man and Saudi Arabia to w inter in Sudan and Ethiopia (a lo ngs ide Cyprus Pied) and Kenya. In Israe l, Pied is a ve ry rare passage mi gra nt. In sprin g, Cypru s Pied appea r in Cyprus from mid-March onwards w ith males preceding fema les on avera-
ge by 5-10 days. At least in March, some appa rently regul arl y ove rshoot Cyprus to coasta l loca l iti es in southern Turkey (cf Martins 1989; plate 137). The peak arri va l period in Cypru s is in April; 57% of limed birds were captured between 10 Marc h and 20 April, w ith the first male on 10 March and the first female on 18 March (Cramp 1988). There is some ev idence of fidelity to previous breeding sites (F lint & Stewa rt 179
Separation of Pied Wheatear and Cyprus Pied Wheatear 1983). According to Cramp (1988) overwintering on Cyprus has been recorded onl y once. Field compa ri son of the two spec ies is possible on passage or on the w interin g grou nds. There are no accepted record s (yet) of Pied o n Cypru s. A female offerin g prolonged observation at Kouri o n in April 1992 and eventu all y identifi ed as this spec ies (pe rs obs) w ill establi sh the first record, if accepted. Breeding Cyprus Pied are very common in villages but also utilise rock- and cliff-faces and banks . In 1992, observations at th e vill age of Anoyira in the Troodos foothills at an altitude of 600 m and conta ining c 75 houses, revea led more than 20 males o n territory by late April. In fields surroundin g the vill age few singing males were fo und ; most bird s seen there appeared to be migrating non -breed ing birds or feedi ng loca l breeders. Song The very distinct c icada- or grass hopper-I ike buzzing so ng of Cypru s Pied Wheatear was commonly delivered from an exposed perch, usua ll y from telegraph poles or w ires and tall buildings, such as water towers and c hurches. No songflight was noted. The short song, transcribed as a rasping zzt... zzt... or bizz ... bizz .. .bizz ... (Jonsson 1992), lasted for five to 15 seconds but was most prolonged in the hour just before dawn, w hen it could last up to 40 seconds. Th e song of Pied Wheatear is ve ry different, being a musical, rolling, rather lark A!auda-like w hi stling, lacki ng any harsh notes, although it may rare ly begin w ith bizz ...bizz. Like th e songs of many Oenanthe spec ies it may include mimicry (Cramp 1988). Ageing and identification Genera! impress ion When observing Cyprus Pied in th e f ield , there is no doubt that it is closely related to Pied . In some plumages at ce rtai n times of the yea r, both spec ies may be virtuall y indistinguishable. How ever, the treatment of some plumages by Clements (1988) is confusi ng and does not match my personal observatio ns. The suggestion that adu lt-w inter Cyp rus Pied is in separable fro m Pied is questionable . Detailed stud y of ski ns co llected in October at Famagusta, Cyprus, and Abu Za hal, Egypt, shows clear identifi catio n features, suc h as co loration of upperparts and size of rump patch in relati o n to tail length, w hi ch shou ld allow Cyprus Pied to be identified in this p lumage as we il .
180
Moult Knowledge of the timing of moult is an im portant aid for identifi catio n. In both Cyprus Pied and Pied, a partial post-juvenile moult takes place on the breeding ground s and results in f irst-winter plumage. A partial and variab ie spr ing moult takes place on th e w interin g ground s, altho ugh abrasion of feather tips obscuring and grad uall y revea ling sum mer-plum age continues throughout th e sprin g in the breeding areas . Finally, a compl ete post-breeding moult occurs in the autum n on the breeding gro unds. The post-juvenile moult, from late June to August, invo lves head and body feathers, some lesser and med ian cove rts, some or all tertials and (in Pied) occas io nall y inner greater coverts . In Cyprus Pied, many or all greater cove rts may be renewed. Worn retained coverts and rem iges ca n be used to age first-winter birds; adu lt-w inter birds, hav ing gone through a com pl ete moult, have fresh w ing feathers. First-w inter plumage in Cyprus Pied is very similar for both sexes and also ve ry simil ar to ad ult-w inter. In first-winter Cyprus Pied, th e extent of wh ite or buff o n the rump and upperta il-coverts is restricted; females may show o nl y a square buffish patch. Pied can usually be sexed by stud yi ng, in particular, the chin and throat (however, some males may be very simil ar to females) and, in the hand , the black bases of th e mantie feathers and scapulars in the male. In most cases, first-winter plumage is distinct from adu lt-winter plumage. Th e pre-breeding moult from December to Febru ary invo lves the lores, ea r-coverts, ch in and , in Cypru s Pied but not in all Pied, the throat, sides of neck and breast. The first prebreeding moult may involve fewer feathers in female Cyp ru s Pied and may, occas iona ll y, even be absent in fema le Pied. Summer plumage is further atta ined by the ab ras ion of feather tips on body and w in gs in spr ing, w hi ch reveals, for examp le, the black mantie of male and female Cyprus Pied and male Pied. In genera l, first-summer plumage is duller than ad ult-summer, most noticeab ly on the fli ght feat hers, wh ic h are sti ll retained from juvenile plumage . Males Pied in f irst-summer plumage often sti ll have the black of the upperparts and throat obscu red by brown ish feat her ti ps. The adu lt post-breeding moult begins in Jul y and lasts until September. October migrants proved to be in either first-winter or adu lt-w inter plumage. Adu lt-winter plumage shows broad pale frin ges o n the head (forehead , crown , chin and throat), upperparts and w ing feathers, like in
Sepa ration of Pied W heatear and Cyprus Pied W heatea r
136 Pied Wheatear / Bonte Tapuit Oenanthe pleschanka, ma le, Cape Ka liakra, Bu lgaria, 15 May 1994 (Leo J R Boon) 137 Cyprus Pied W heatear / Cyprustapuit Oenanthe cypriaca, ma le, Akyatan Gö lü, Adana, Turkey, 25 March 1987 (Amoud B va n den Berg) 138 Pied W heatear / Bonte Tapu it Oenanthe pleschanka, first-s ummer ma le, Eil at, Israel, 1 April 1993 (Leo J R Boon) 13 9 Pied Wheatear / Bonte Tapui t Oenanthe pleschanka, lirst-summer ma le, Eil at, Israe l, 1 April 1993 (Leo J R Boon) 140 Cyprus Pied wheatear / Cyprustapuit Oenanthe cypriaca, l irst w inter, Abu Simbel, Egypt, 31 January 1993 (Leo J RBaon) 141 Cyprus Pied W heatear / Cyprustapuit Oenanthe cypriaca, l irst-w inter male, Eil at, Israel, 6 October 1992 (Leo J RBaon)
18 1
Separation of Pied Wheatear and Cyprus Pied Wheatear first-winter p/umage. In Cyp rus Pied, the fringing is, when fresh, broadest on first-winter, most prominent/y on /ower scapu/ars and median coverts (eg, 3 mm on first-winter fema/e compared to 2 mm on adu lt-winter fema/e). In Cyprus Pied the differences between winter and summer p/umage are /ess well-marked than in Pied, and sexi ng in (/ate) autumn and winter is difficu/t. Immature fema/es are usua ll y brownest and adu lt males usually blackest, but there is overlap.
Structure and behaviour Biometrical/y, Cyprus Pied is smaller than Pied (it is the smal/est Western Palearctic w heatear), most important/y in the shorter wing, where there is no over lap in either male or fema/e, but a/so in tail length. A/though it is often difficult to judge size differences in the field without direct comparison, I found Cyprus Pied very chat Saxicola- or redstart Phoenicurus-/ ike, with the sometimes rather upright posture and short tai/ enhanci ng the chat-/ike appearance. The spec ies habitually perches on posts, branches and wires. In flight, the w in gs are noticeably short and sq uare. Further subt/ e structural differences inc/ude the shorter primary projection in Cyprus Pied (w ith pl being distinctly longer than the primary coverts; primaries numbered asce ndantly) compared to the lon ger primary projection and shorter plof Pied. The wing formulae are summarized in tab/e 1. Other measurements show a
TABLE 1 Distances (mm) between tip of longest primary and other primary tips in Cyprus Pied Wheatear Oenanthe cypriaca and Pied Wheatear Oenanthe pleschanka. P4 longest in Cyprus Pied, p3 in Pied (p rim aries numbered ascendantly). Measurements cf Cramp (1988) and taken from skins at Natu ral History Museum, Tring, England distance
primary
plO p9 p8 p7 p6 p5 p4 p3 p2 pl
182
Cyprus Pied Wheatear
Pied Wheatear
16-21 14-19 12-17 10-15 6-9 0.5-2
22-26 20-24 17-21 14-1 7 8-11 1-4 0-0.5
0-1 4-10 42-51
4-7 47-59
TABLE 2 Measurements (mm) of Cyprus Pied Wheatear Oenanthe cypriaca and Pied Wh ea tear Oenanthe pleschanka. Bill measured to skull. Measurements cf Cramp (1988) and taken from sk in s at Natura l History Museum, Tring, England Cyprus Pied Wheatear wing male female tail mal e female bill ma le female tarsus male female
86 (83-88) 81.2 (82-86) 56.3 (54-58) 56 (54-58) 16.3 (15.5 -16.9) 16 (15. 1-1 7.1 ) 22.6 22.5
Pied Wheatear 9 1.9 9 1.6 59.4 58 .8 16.8 16.9 23.3 23.2
(9 2-99) (90-95) (56-64) (54-62) (15.8-18. 1) (15.9-17.9)
great area of overlap but the bill and tarsus average marginal/y shorter in Cyprus Pied. In Pied, wing length increases from west to east (cf Cramp 1988). Plumage descriptions
Cyprus Pied Wheatear: adult-summer male Very simil ar to Pied. Forehead, crown, nape, hindneck and upper mantle-edge wh ite, va riabl y flecked black or brown-black (possibly depending on wea r and age). Lores, ea r-coverts, sides of neck, mantie, back, scapulars and w in g black, extendi ng above eye and onto lower back equa l to tip of first tertial. Rump and undertail-coverts w hite, tinged buff in ea rl y spring. Rumppatch measuring 20-25 mm and being c 2/3 in length of black on centra I rectrices (t6). Outer rectrices (tl-2 ) show in g less w hite on ave rage than in Pied, with black on outer feathers extending up to 2/3 alon g outer edge. Very rarely showing 'broken tail-band' with wh ite reaching feather tips of t3 and t4, more regu larly seen in Pied (b lack on t4 usually 12-26 mm in Cyprus Pied, 7-1 5 mm in Pied, Svensson 1992). Chin, throat and upper breast black, more extensive than in Pied, sides of breast may be marked with black, but this often hidden by w in g. Rest of underparts warm cinnamon-buff, richest in co lour on breast and lower flanks, paling through wear into summer. First-summer male simi lar to adult summer female, generally browner and more extensive black on crown, noticeably darker than in Pied.
Pied Wheatear: adult-summer male Ve ry difficult to differentiate from Cyprus Pied. Less extensively black on upper breast. Usually whiter crown and underparts, tinged ye ll owish-buff on breast in early spring. More white on rump, uppertail-coverts and lower back, measuring 35 -40 mm, equa l to or sli ghtly less than length of centra l black rectrix. Rare form of Pied, 0 p 'vittata', markedly different in having white chin and throat. First-summer male usually
Separation of Pied Wheatear and Cyprus Pied Wheatear
FIGURE 3 Closed and open w in gs of adu lt summer males Cyprus Pied Wheatear / Cyprustapuit Oenanthe cypriaca (upper) and Pied Wheatear / Bonte Tapuit Oenanthe pleschanka (Iower) (8rianJ Smal/J. Note differences in primary extension and wing shape
reta ining some brown fringes on mantie feathers of first-winter plumage into summer, and sometimes darker on crow n.
es than in Cyprus Pied, notably on greater cove rts, tertials and seconda ri es. Primaries tipped w hite.
Cyprus Pied Wheatear: first-winter male Cyprus Pied Wheatear: adult-winter male Forehead, crown and hindneck black w ith buff-white superc ilium and flecking on hindneck and upper part of mantie, someti mes extend i ng across nape but often on lower hindneck. Lores, ear-cove rts, sides of neck, mantie and scapu lars black, indistinctly fr in ged browngrey, strongest on scapu lars. Rump and uppertailcoverts buff-white. Chin, throat and upperbreast variably tipped pale buff w ith rest of underparts warm cinnamon. Wing-coverts fringed buff. Tertials and secondaries edged white.
Differing from adult-winter in having greyer forecrown, more buff-coloured superci lium and flecking on hindneck. More contrasting fringes on upperparts, chin and throat. More restricted buff-white rump-patch (c 1/2 length of black on ce ntral rectrices), upper edge falling equa l to tip of second tertial. Dingier, browner c inn amon-buff on underparts. Very difficult to distinguish from fema le at this age but usually subtly darker on areas of black. Pied in this plumage ve ry different, appearing like pale version of adu lt-winter.
Pied Wheatear: first-winter male Pied Wheatear: adult-winter male Crown brown or buff-grey w ith whitish feather tips. Mantie, scapu lars and upper back black, broadly fringed olive-brown, sometimes obscur ing black entirely. Chin and throat black, broadly fringed pale cream, more than in Cyprus Pied. Underparts pale warm buff on upper breast, fading onto flank and belly. Vent pale cream. Wing feathers showing broader and paler fring-
Var iab ie. Sometimes very much like female, but normally showing some male characters. Crown, mantie and scapu lar feathers w ith pale grey-brown centres and buff tips. Wing feathers fringed and tipped buff on coverts or warm buff on tertials. Notably primary coverts edged distinctly buff-white (ind istin ct or absent on adults) and pale primary tips more worn than in adult. Some inner wing-coverts sometimes new and
183
Separation of Pied Wheatear and Cyprus Pied Wheatear
142 Pied Wheatear / Bonte Tapuit Oenanthe pleschanka, first-su mm er male, Eilat, Israel, 31 March 1993 (Leo J RBaon) 143 Pied Wheatear / Bonte Tapuit Oena nthe pleschanka, first-summer male, Ei lat, Israe l, 1 Apri l 1993. Same b ird as in plate 139 (Leo J RBaon)
184
Separation of Pied Wheatear and Cyprus Pied Wheatea r differin g in being more contrastingly centred black and edged buff-white. Differing from sometimes very similar female in equivalent plumage by black basis to feathers of chin and throat and to scapulars.
Cyprus Pied Wheatear: female Very similar to corresponding mal e plumages and hence distinctly different from female Pi ed. Adult femaJe in early spring with black areas slightly browner or greyer, with some pal e frin ging on lower throat and more black on crown. Pale supercilia may meet on nape and crown may be bioomed. Throat always blackish. Becoming very much like male through wear towards end of summer and then often indistin guishable from male. Female Pied, in contrast, differing markedly from male.
Pied Wheatear: female Variabie. In spring and summer grey-brown above, darkest on mantie and scapu lars, with cream or buffwhite supercilium, flaring behind eye. On some, earcoverts, chin and throat black, tipped cream near bill and on lores, often with chestnut on ear-coverts. Others uniform grey-buff on chin and throat w ith even more chestnut on ea r-coverts. Underparts also variabie, from almost white to rufous-brown on breast, fading through buff to pale cream on belly and rear flank. In w inter, feathers on upperparts fringed pale buff. Chin and throat pal e cream with few dark feathers. Wing-cove rts edged and tipped pale buff or cream. Tertials and secondaries fringed whitish. First-winter female variab le and diffjcult to separate from adu lt. Sometimes appear in g frostier on upperparts and more buff on underparts, creating overall uniform appearance.
Conclusion
Distinguishing Cyprus Pied from Pied Wheatear should be based upon its generally darker appearance, buff-tinged underparts, dark sootybrown or brown-grey crown and nape and smaller white or buff rump-patch. There is overlap in plumage details at some ages and therefore structural characters such as smaller size, shorter primary projection (and, in the hand , length of plO), bill and tail length may aid field identification (although, with the shorter wings, the tail may not look shorter). Cyprus Pied may show a broader black terminal tail-band but there is variation and overlap with Pied. In female (and some male) plumages Pied more closely resembles Blackeared Wheatear 0 hispanica (notably the eastern subspecies 0 h melanoleuca) than Cyprus Pied. Acknowledgements
I am grateful to the Natural History Museum,
Tring, England, for allowing me access to their skin collection and to Ken Arber for his support, encouragement and discussion during the writing ofthis paper. Samenvatting ONDERSCHEID TUSSEN BONTE TAPU IT EN CYPRUSTAPUIT
In
dit artikel worden de verschi ll en in verenkleed en structuur behandeld tussen Bonte Tapuit Oenanthe p/eschanka en Cyprustapuit 0 cypriaca (in navo lging va n verschillende auteurs hi er als aparte soorten beschouwd). Cyprustapu it onderscheidt zich van Bonte Tapuit door de algehele donkerdere indruk, warmer en donkerder gekleurde onderdelen, donkere bruin e of bruingrijze kruin en nek en klein ere witte of vuilwitte stuitvlek. In sommige kleden is er overlap in kleedkenmerken en daarom kunnen structurele kenm erken van groot be lang zijn voor de determinatie, zoals de, vergeleken met Bonte, iets geringere grootte en kortere handpenprojectie (en, in de hand, kortere buitenste handpenl, snavel en staart. Door de kortere vleuge ls valt de kortere staart echter niet altijd op. Cyprustapuit kan een bredere zwarte eindband aan de staart hebben dan Bonte Tapuit, maar er is vee l variatie en daardoor ove rl ap met Bonte Tapuit. Vrouwtjes en sommige mannetjes Bonte Tapuit zijn vaak moeilijker te onde rscheiden van Blonde Tapuit Oenanthe hispanica (voora l van de ooste lijke ondersoort 0 h me/ano/eucal dan van Cyprustapuit.
References Christensen, S 1974. Notes on the plumage of the female Cyprus Pied Wheatear. Orn is Scand 5: 47-52. Clement, P 1987. Field id entifi cation of West Palearctic wheatears. Br Birds 80: 137-157, 187-238. Cramp, S 1988. The birds of the Western Palearctic 5. Oxford. Flint, P & Stewart, P 1992. The birds of Cyprus. BOU check- list 6. Second edition. Tring. Hollom, PAD, Porter, RF, Christensen, S & Wil li s, 11988. Birds of the M iddl e East and North Africa . Ca lton . Jonsson, L 1992. Birds of Europe. London. Keith, S, Urban, E K & Fry, C H 1992. The birds of Africa 4. London. Martin s, R P 1989. Turkish bird report 1982-6. Sandgrouse 11: 1-41. Slu ys, R & van den Berg, M 1982. On the specific status of the Cyprus Pied Wheatear 'Oenanthe cypriaca' . Orn is Scand 13: 12 3-128. Svensson, L 1992. Identification guide to European pa sser in es. Fourth ed ition. Stockholm. Vaurie, C 1959. The birds of the Palearctic Faun a, Passeriformes. London. Wiegant, W , Steinhaus, G H & CDNA 1994. Rare birds in the Netherlands in 1992. Dutch Birding 16: 133 -
147.
BrianJ Smal/, 20 Wil/ow Green, Worlingworth, Woodbridge, Suffolk 1P7 3 7 Lp' England 185
Identification of Pied Wheatear and Eastern 8lack-eared Wheatear Magnus UI/man
I
t is notoriously difficult to distinguish Pied Wheatear Oenanthe pleschanka and Eastern Black-eared Wheatear 0 hispanica melanoleuca. This problem also occurs in north-western Europe, wh ere both taxa have been recorded as vagrant. In this paper, the differences between the two are summed up.
Males Autumn
Adult Eastern 8lack-eared Wheatear Autumn adult male Eastern Black-eared Wheatears are reasonably easy to identify, since the plumage is roughly the same as in spring and gives a rather neat impression . The most obvious difference from spring is formed by pale fringes to primaries and secondaries, greater and median coverts and rectrices . The lesser coverts are all black or have very narrow pale fringes, while the lesser coverts of autumn male Pied Wheatear are broadly pale-fringed in fresh plumage. Even though there may be some pale fringes on the black of the throat and some tawny fringes on the black scapulars, the bird looks almost as 'clean' as in spring; the lower border of the black throat-patch is well-defined (plates 144 and 145). The crown and the mantie are not as white as in typical spring plumage, but brown-grey or sandybuff, sometimes recalling Western Black-eared (plate 145).
Adult Pied Wheatear Typical autumn adult male Pied Wheatears have lores, ear-coverts and throat jet black with pale fringes on the lower part of the throat and earcoverts. The black of the throat reaches further down th an in Black-eared Wheatear; if it reaches the scapulars this will exc/ude Black-eared (plate 146). The white of the crown and nape is extensively covered with sooty-grey. The feathers of the mantie and scapulars are centrally black with pale fringes. If the plumage is worn and the black 186
of the mantie is visible, this will exc/ude Blackeared.
First-autumn birds First-autumn male Pied and Eastern Black-eared Wheatear may be very difficult to separate. They generally give a rather ' untidy' impression with extensive pale fringing on the black throat, irregularly patterned crown, nape, mantie and sc apulars . The black of the throat reaches further down on the upperbreast on Pied than on Blackeared. On many Pied , however, pale fringes will cover most of the lower part of the black throatpatch, 50 that they resembie Black-eared. Thus, a ' Black-eared-type' throat in autumn could imply any species, whereas a bird with an extensive black throat-patch is a Pied. On Pied males that show a small throat-patch, because the lower part is covered with pale fringes, the lower border of the patch is usually diffuse (plate 147). On Black-eared males, the lower border is usually well-defined with no tendency of showing more pale fringes here than further up on the throat (plate 148). The significance of this character has to be investigated further. In autumn , most young Eastern Black-eared have pale fringes to the basically black scapulars . Thus, there is no difference in the pattern of the mantie and the scapulars as in spring. On the other hand, some Pied have less pale fringes on the scapulars than on the mantie, giving a 'melanoleuca-impression'. This means that the presence or absence of contrast between the scapulars and the mantie is of no use when identifying a first-autumn bird in fresh plumage. The mantie of Pied and Black-eared is sandygrey or greyish-brown , on ave rage slightly warmer in Black-eared . It may be neatly fringed or irregularly blotched, depending on wear. This general impression is typical for both species. With wear, the mantie of Pied will turn blackish, the mantie of Black-eared buffish or even whitish. To be able to use the colour of the mantie for identification, it is absolutely necessary to see the [Outeh Birding 16: 186-194, oktober 1994[
Identification of Pied Wheatear and Eastern 8/ack-eared Wheatear base of the feathers. Unless the feathers are worn this is only possible in the hand or if the feathers are out of position, blown by the wind for instance . These remarks apply to adult and firstautumn birds alike. Some notes on ageing Typical adult male Pied Wheatears have been described above. Some adult Pied, however, closely resembie first-autumn birds in many vital respects: heavily fringed throat-patch, which may not reach scapulars, and heavily fringed mantie and scapulars with no black showing (plate 149). These birds may be as difficult to separate from first-autumn Black-eared Wheatear as are young Pied. They may actually be even more confusing since they more often show black scapulars contrasting to pale mantie. In fresh plumage, the mantie may be paler sandy-buff, even recalling adult Black-eared (plate 150). These 'first-autumn-type' Pied may be difficult to age. On adult Pied, the lores and the chin are black, even if the ear-coverts and lower part of the throat are pale-fringed (plate 149). On firstautumn Pied, the lores and the chin usually have pale fringes (plate 151), although variation occurs (plate 147). The pale fringes of the lesser coverts are generally more obvious on first-year birds than adults (plates 147 and 149). Usually the most reliable way to teil the age of a 'firstautumn-type' male is by the colour of the primaries: through wear and poorer quality of the feathers, the primaries in most first-year birds have bleached to dark brown or blackish-brown as early as mid-autumn while they usually stay black in adults through much of the spring. This is occasionally impossible to determine in the field but is often areliabie character. If a 'firstautumn-type' male is shown to be adult by black primaries, it can not be a Black-eared (which looks rather different in adult plumage), but must be a Pied (plate 150). Usefu/ characters in autumn ma/es • ' Neat, clean and pale impression' with sharply defined , wholly black throat-patch -> adult Blackeared • Extensively blackish mantie -> adult Pied • Black throat covering upperbreast -> Pied • 'First-autumn-type' mal e with jet black remiges ...... adult Pied • All black lesser wing-coverts (in fresh bird with pale fringes to median and greater wing-coverts) -> adult Black-eared
Use/ess characters in 'first-autumn-type ' ma/es • • • • •
Black of throat not reaching scapulars Scapulars darker than mantie Scapulars concolourous with mantie Mantie not giving blackish impression Mantie not giving whitish impression
Adults should always be separable, given good views . First-autumn birds with small black throatpatches, where it is not apparent whether the black reaches the scapulars, and where the bases of the mantie feathers are impossible to see, should be left unidentified. First-autumn males Pied are sometimes so extensively pale-fringed on the throat, that they will be mistaken for females in the field (unless the basic colour of the mantie can be seen) .
Spring Adult Eastern 8/ack-eared Wheatear Spring adult male Eastern Black-eared Wheatears are distinct, but do not always have the 'ideal' bird's white or pale buffish colours on the crown and the mantie, since some dusky sandy grey may be retained. Presence of indistinct pale fringes on the throat-patch or the scapulars does not necessarily mean that the bird is a first-year. Black primaries will teil an adult male from a young one, which has brownish primaries. Adu/t Pied Wheatear Spring adult male Pied Wheatears are quite easiIy separated from Black-eared by the extensive black throat-patch and black mantie. Grey on the crown and the nape and pa Ie fringes on the throat and even on the mantie, scapulars and wings may be retained weil into the spring. The birds are best aged by the colour of the remiges. First-spring birds Black-eared Wheatears resembie adults. Important characters for separation from Pied Wheatear are the colour of the mantie and the extent of the throat-patch. The mantie is pale: whitish, sandy buff or greyish brown with or without a warm tinge. The black throat-patch is separated from the black of the scapulars by the pa Ie side of the neck. Beware of hunched birds where the throat seemingly reaches the carpal joint and the scapulars! Some pale fringes are usually retained on the black of the throat and scapulars during all of the spring and the crown and the mantie usually are more dusky than in adult birds. Pied Wheatears resembie adult birds as weil. The throat-patch is extensive, reaching the sca187
Identification of Pied Wheatear and Eastern 8/ack-eared Wheatear pulars, although regul arly with some pale fringing, and the mantie is blackish enough to differ from Black-eared, even though pale fringes still give it a slight brownish tin ge. During sp rin g the extent of the black throatpatch will in principal separate Black-eared from Pi ed, given good views. Rarely, howeve r, firstspring Pied as late as March still has pale fringes covering the lower part of th e black throat, which might suggest Black-eared. The effect, though, will not be that of a well-defined throatpatch and a clean, pale side of th e neck, as in Blac k-eared.
Main characters in spring m a/es • Pal e mantie -> Black-eared • Black or brownish black mantie -> Pi ed • Pale division between throat-patch and scapulars -> Black-eared • Black of throat-patch reaching scapul ars -> Pied
IVitta ta , Only dark-throated birds have been discussed so far, since they are the main source of confusion. Black-eared Wh eatea rs occur in a white- and a bl ac k-throated form in roughly th e same numbers. Pied Wh eatears, on the other hand, are nearly always black-throated. There is, however, a rare white-throated form in Pied , cal led Ivittata '. How rare this form actually is has never been clarified, but according to my experience in the field as weil as in museums it may not be as rare as has been suggested. Maybe th ere is one 'vittata' in every 50 Pied males, maybe even more. This obviously differs in different geographical areas.
In 'vittata', th e throat is whitish or creamytinged, in sharp contrast to blackish lores and ea r-coverts. There are no dark fringes or dusky tones on the throat of 'vittata ' in th e autumn ; the black of the lores and the ea r-coverts is palefringed in first-autumn birds, the impression still being rather distinctive (in both th ese respects resembling white-throated Black-eared). Possibl y, it is uncommon for a 'vittata ' male in autumn to have pale fringes covering th e dark connection between the ear-coverts and the scapulars. Out of four 'vittata ' that were checked in this respect all had an obvious bl ack ish connection (two in October, one in December and one in Janu ary). It has been suggested that 'vittata ' wheatears are merely hybrids between Pied and Easte rn Black-eared. This being the case or not, of course, such hybrids could occur, which should be borne in mind. An autumn 'vittata' might possibly be mistaken for a femal e, but the black of the lores and earcoverts differs.
Females Autumn It is not possibl e to teil the age of females in th e field once they have completed their moult (after breeding).
Upperparts The crown, nape, manti e and scapulars of typical femal e Black-eared Wheatears are rath er dark brown , usually with a slight russet tinge. Occasionally th e feathers are neatly fringed , especially
144 Eastern Bl ack-eared Wheatear I Oostelijke Blond e Tapuit Oenanthe hispanica me /anoleuca, adult male, Van, Turkey, September 1989 (Cöran fkström). Note di stin ct, 'clea n' plumage, including w ho ll y black throat-patch, resemblin g sp rin g bird. A lso note black lesser coverts. 145 Eastern Black-eared Wheatear I Oostelijke Blonde Tapui t Oenanthe hispanica me/anoleuca, adult male, Israel, 14 October 1986 (Pekka J Nikander). Except for pale fringes to w in g-feathers, thi s bird looks ve ry much the sa me as a sp rin g ma le 146 Pi ed Wheatear I Bonte Tapuit Oenanthe pleschanka, adult mal e, Bahrain, October 1990 (frik Hirschfeld). Adult males that do not have lower part of black throat-patch concealed by pale tips are easil y identified 147 Pied Wheatear I Bonte Tapuit Oenanthe pleschanka, first-autumn male, Sweden October 1988 (Lars Jonsson). Brownish primaries show that this is a first-yea r bird. Very difficult to distingui sh from Black-eared, but black ce ntres to mantie feathers and very long prim ary projection suggest Pi ed 148 Eastern Black-eared W heatear I Oostelijke Blonde Tapui t Oenanthe hispanica me/anoleuca, first-autumn male, Israel, 14 October 1986 (Pekka J Nikander). Much like bird in plate 147. Sharp division between lowe r bord er of dark throat-patch and side of neck perhaps indicates Black-ea red. Identifi catio n only poss ibl e w hen co lour of base of mantie feathers is seen 149 Pied Wheatear I Bonte Tapuit Oenanthe pleschanka, adult male, Sweden, October 1988 (Lars Jonsson). ' Firstautumn-type' male. Black remi ges show th at it is an adult and thus a Pi ed. Throat-patch does not reac h sca pul ars but so me blackish feathers between carpal joint and ear-cove rts revea l th at it is a Pied
188
Identification of Pied Wheatear and Eastern 8 lack-eared Wheatear
189
Identification of Pied Wheatear and Eastern 8lack-eared Wheatear
190
/dentification of Pied Wheatear and Eastern 8lack-eared Wh eatea r on the lower part of the mantie and scapu lars, and rarely also higher up. Norma ll y, though, the impression is rather plain (p late 152). In Pied Wheatear, the crown, nape, mantie and scapu lars are rather dusky greyish-brown, with a faint warm tinge. In fresh plumage they are v irtual ly always neatly fringed on these parts (p late 153). Very rarely the pale fringes are lacking on the mantie and scapulars already in October, but normally they are quite obvious through November. The pale fringes often give a grey ish and rather pale touch to the upperparts. Such birds may give a very uniform impress ion (plate 154). A bird in September-November with plain, rather dark, russet upperparts is a Black-eared, and a pale greyish bird with extens ive fringing (includ in g nape and crown) is virtua ll y certa inl y a Pied . The differences are so sl ight and difficult to see, though, th at unless viewing cond itions are exce llent, it w ill not be possible to get a firm opinion on the details of the upperparts. Moreover, many birds will show intermed iate c haracters. Throat and breast The throat may be pale or dark. In many palethroated Black-eared Wheatears, the throat is w hite or whitish with a sli ght, creamy tinge, in either case giving a clear and clean impress ion (as in plate 156, although this is a spring bird). In other pale-throated Black-eared and most pale-throated Pied Wheatears, th e throat is not as
wh ite as this. There is a faint dusky tinge to the throat, and quite often a hint of a malar stripe. Below the throat there is often a cleaner whitish thin horizontal border and regularly there is also a whitish submoustachial stripe (p lates 154 and 157). These females will actual ly have dark throats by spring, although they appear pale during the autumn. Rarely, there are truly wh ite-throated Pied females, the 'vittata' morph, which appear just as clean and white on the throat as many Blackeareds during autumn. The throat mayalso be more obviously dark, with dark brown or blackish-brown ground colour. The tips to most feathers, especial ly on the upper part of the throat, are pale, giv ing a blotched, irregular impression. In some Pied, the dark throat-patch covers the upperbreast, never so in Black-eared . These females might be difficu lt to separate from males unless the basic co lour of the mantie is seen. The ea r-coverts and lores are genera ll y paler, though. The breast of Black-eared typically shows a rather obvious, fairly broad, orange-rusty breastband, quite sharply defined from the throat and lower breast. The breast-band of Pied is not so warm, but shows a faint, creamy or buffish tinge, or sometimes just greyish (p late 157). The breastband mayalso be al most lack ing in Pied (p late 154). In both species, the breast-band tends to be darker brown-grey close to the carpal joint. The colour of the breast-band is one of the
150 Pied Wheatear ! Bonte Tapuit Oenanthe p/eschanka, adu lt male, Sweden, 28 September 1987 (jรถrgen Wikfund). Black remiges indicate th at it is an adu lt. Adult Black-eared is not as 'untid y', lacks extensive pale fringes to lesser coverts and has more sharpy demarcated lower part of throat-patch. Lower mantie feathers show blackish centers which exclude Black-eared. However, note dark scapulars contrasting to sandy pale mantie as wei l as pa le area between throat and carpal joint, suggesting Black-eared 151 Pied Wheatear ! Bonte Tapuit Oenanthe p/eschanka, first-autumn male, Bahrain, October 1990 (frik Hirschfe/dy. Black of throat-patch reaches scapulars, exc ludin g Black-eared. Note extens ive pale fringing on lores and area from lower part of eye to chin, showi ng that this is a first-year bird. Compare plates 148 and 149 152 Eastern Black-eared Wheatear / Oostelijke Blond e Tapuit Oenanthe hispanica melanoleuca, female, Israe l, 16 September 1986 (Pekka J Nikander). Obvious warm colouration of upperparts excludes Pied, as does absence of pa le fringes. Clean white throat is much more common in Black-eared than in Pied 153 Pied Wheatear ! Bonte Tapuit Oenanthe p/eschanka, female, Finland , October 1988 (Pekka Komi). Obviously fringed upperparts, darkish throat and upper breast, and lack of obv ious, russet breast-band are typical for Pied 154 Pied Wheatear / Bonte Tapuit Oenanthe p/eschanka, fema le, Siberia, Russia , 23 August 1990 (Magnus UI/man). Pale, very uniform impression, including total lack of russet on breast. Pale fringes of crown, nape, mantie and scapu lars do not show in photograph 155 Female, identified as Eastern Black-eared Wheatear / Oostelijke Blonde Tapuit Oenanthe hispanica me/ano/euca , Van, Turkey, September 1989 (Gรถ ran fkstrรถm) (seen together w ith male in plate 144). Grey upperparts and pattern of throat are possible for both species, althou gh grey impression is more typical of Pied. Breast-band seems to be russet in a way typical of Black-eared but (from this side v iew) seems atypicall y narrow. Positive identification requires good views of breast-band and, espec iall y, opportun ity to establi sh whether there are pale fringes to crown, nape and upper mantie
191
/dentification of Pied Wheatear and Eastern 8/ack-eared Wheatear
192
Identification of Pied Wheatear and Eastern 8lack-eared Wheatear more reliable features distinguishing the two species but again it must be used with caution, since the difference is not striking and exceptions do occur. Both species can show an ' intermediate ' rath er pale orange breast-band, generally broader and more sharply defined in Black-eared. Characters indicating 8lack-eared Wheatear • Broad and rather distinct ru sty breast-band • White throat w ith or without sli ght warm tinge, w ithout greyish tones, distinctly demarcated from breastband • Obvious russet tinge to upperparts • Mantie and scapulars w ith no fringes, or faint fringes confined to lower part (of use through November)
Characters indicating Pied Wheatear • Weak and diffuse breast-band w ith greyish tinge • Rather dark and dusky throat-patc h reaching upperbreast • Obviously fringed scapu lars and mantie, espec iall y if also crown and nape fringed • 'Colourless' greyish and pale impress ion of upperparts
Characters not exc/uding 8lack-eared Wheatear • • • •
Pale frin ges to upperparts Lack of russet tinge to upperparts Duskiness on throat Lack of obvious warm tones to breast
Characters not exc/uding Pied Wheatear • • • •
Lack of obvious fringes to upperparts (late autumn) Slight warm tinge to upperparts White throat Presence of some warm ton es to breast
The separation of females in autumn is very difficult, and not always possible. Several factors always have to be taken into account. For instance, unless wh en dealing with a Pied wi th ve ry pale, greyish upperparts, the difference in the colour of the upperparts is soslight (or totally lacking) between both species, that it is of no use on a cloudy dav in October or November in north-western Europe. The same may be true for the throat and the breast. It is quite possible to identify typical females. However, it should always be remembered that females of both species can show most of the characters of the other species. It is not u ncommon to see birds with a mixture of c haracters indicatin g both species. Whether these are hybrids or not, they should not be identified .
Spring Upperparts The crown, nape, mantie and scapulars of female Black-eared Wh eatea r have changed very littl e since the autumn, still being rather dark brown with a russet tinge, or brownish-grey, lacking any warm tones . Very rarely some pale fringes are retained . The upperparts of Pied Wheatea r are darker, less grey than in autumn, since the pa Ie fringes are worn off. Generally, Black-eared is slightly paler, slightly warmer brownish than Pied, which is somewhat darker sooty brown or grey, occasionally with a warm cast. In typical individuals, the colour of the upperparts may be of some significance, but many are indistinguishable on this character (p late 158).
156 Eastern Black-eared Wheatear / Oostelijke Blonde Tapuit Oenanthe hispanica melanoleuca, female, Eilat, Israel , March 1980 (Cöran fkström). A sprin g bird, makin g identificatio n quite easy. Bird probably looked much the same during autumn (except fo r neater pale fringes to w in gs and perhaps darker upperparts). Clean w hite throat being quite sharpl y demarcated from orange breast-band is typical of Black-eared. Breast-band seems narrow at centre but this may be due to feather disorder 157 Pied Wheatear / Bonte Tapu it Oenanthe pleschanka, female, Bahrain, November 1990 (frik Hirschfeld). Like many autumn female Pied, it almost totally lacks wa rm tones to breast 158 Pied Wheatear / Bonte Tapuit Oenanthe pleschanka, female, Jubail , Saudi A rab ia, 20 April 1991 (Arnoud B van den Berg). Dark of throat covers upperbreast and , as usual, there is no obvious warm tinge to breast 159 Pied Wheatear / Bonte Tapu it Oenanthe pleschanka, female, Kazakhstan , June 1987 (Pekka Komi). Like most summer plumage Pied females, it shows some pale feathers on upperthroat (usually less than in thi s bird). Dark on breast is typ ical 160 Eastern Black-eared Wheatear / Oostelijke Blonde Tapuit Oenanthe hispanica melanoleuca, fe male, Eilat, Israel, April 1990 (Cöran fkström). Dark is confined to throat and does not reach upperbreast as in Pied. Pale fringes more even ly distributed in thi s indi vidu al than in Pied. Throat wo uld probably appear darker if bird was less hunched 161 Eastern Black-eared Wheatear / Blonde Tapuit Oenanthe hispanica melanoleuca, fema le, Eilat, Israel, 23 March 1993 (LeoJ R Boon)
193
Identification of Pied Wheatear and Eastern 8lack-eared Wheatear Throat and breast The most reliable character in spring is the pattern of the throat. Pied Wheatear has a dark, blackish or dark brown, extensive throat-patch that reaches the scapulars and upperbreast. The lower border may be ill-defined, and sometimes much of the breast is rather dark (plate 158). The chin is usually pale with wholly pale feathers close to the base of the bill and pale-fringed dark feathers below (plate 159). The lower part of the throat-patch is darker than the upper, unlike in males. Occasionally, the female may show very little pale fringing to the chin (plate 158). As late as March, the female may be dusky rather than plain dark on the throat, but still this dusky coloration will cover the upperbreast. In Black-eared Wheatear, the dark throatpatch, blackish or dark brown, is smaller and does not reach the scapu lars or the upperbreast. There may be pale fringes, even quite a lot. However, they show a tendency to be more evenly distributed on the throat, not necessarily giving the impression of a whitish chin above a blackish throat, as in Pied (plate 160). Eastern Black-eareds with a white throat occur regularly (plate 156). The throat is clean white and may have a faint creamy-buff tinge; rarely, the pale throat is a bit dusky even in spring. White-throated Pieds also occur but they are rare . In these, the throat does not differ from Black-eared. The breast of Black-eared usually has the same comparatively distinct orange-rusty band as in autumn, while the breast in Pied is off-white, occasionally with a slight warm tinge below the dark throat-patch.
Main characters in spring females • Dark throat-patch covering upperbreast -> Pi ed • Dark throat not reaching breast -> Black-eared
Identification of dark-throated birds is straightforward but may be difficult early in the spring before most of the pale fringes are worn off. A white-throated bird with greyish-brown upperparts and a warmly-tinged but not well-defined breast-band may be impossible to identify, although white-throated individuals are rare in Pied. Primary projection The primary projection may at times aid the identification of both species. Although the primary projection varies a lot, it is generally shorter in Black-eared than in Pied Wheatear. In Eastern Black-eared, it is obviously shorter to slightly longer than the length of the tertials and in Pied it is as long as to obviously longer than the tertials. This character is pretty safe for a shortwinged Black-eared and may support the identification of a long-winged Pied. Acknowledgments I wish to thank Nils Otto Preuss at Universitetets Zoologiske Museum, Copenhagen, Denmark, Göran Frisk at Naturhistoriska Riksmuseet, Stockholm, Sweden, and Peter Colston at Natural History Museum, Tring, Britain, for access to their skin collections. Krister Mild helped me to check some skins for a few details. My special thanks go to Per Aiström and Lars Jonsson fortheir detailed comments on the manuscript.
Magnus UIIman, lliongr K:704, 224 77 Lund, Sweden
194
Bonte Tapuiten bij Petten en Katwijk in oktober-november 1992 Arn oud B van den Berg, Ruud E Brouwer, En no B Ebels, Han J Endt & René va n Rossum
I
n het naj aar va n 1992 we rd en ko rt na elkaar twee Bo nte Tapuiten Oenanthe pleschanka in Nede rl and o ntdekt. De eerste voge l was een eerste-w inter mannetj e bi j Petten, Noo rdh o ll and, op 23 -26 oktober, de tweede een (ve rm oede lijk) eerste-w inter vrouwtje in Katw ij k aan Zee, Zuidho ll and, van 30 oktobe r tot 4 november.
Petten Op vri jdagoc htend 23 oktober li epen Ruud Brouwer en Han Endt langs de Ho nd sbossche Zeeweri ng ten zu iden van Petten, op zoe k naar ee n Grote Pieper Anthus richardi di e RB hi er op 20 o ktober had waa rgenomen. O m 10:50 zag RB een tapu it z itten op het hekwe rk langs het opslagterrein van Hoogheem raadsc hap Ho ll and s Noo rd erkwarti er. De voge l had een vage donkere kee ltekenin g en vee l w it in de staart. Sa men kwamen zij vri j snel tot de concl usie dat het o m ee n Bo nte of Blonde Tapui t 0 hispanica gi ng. Na deze ko rtsto nd ige observati e vloog de vogel naa r de zeed ij k waar hij eni ge tijd goed ko n worden waa rgenomen. Hiern a ve rdween de voge l opnieuw naar het opslagterrein . N a toestemming te hebbe n gevraagd om het terrein te betreden werd de voge l pas na een uur zoeken teru ggevo nden. O mdat de determin atie de nodige problemen opleverde bes loten RB en HE th uis literatuur te gaa n halen. Na terugkeer op het opslagterrein konden zij de voge l langd uri g obse rveren en kwamen zij tot de concl usie dat het ee n mannetj e Bonte Tapui t in eerste-w interkl eed moest z ij n. D ieze lfde dag konden enkele gewaa rsc huwde voge laa rs de vogel nog net voor donker waa rnemen en - zij het na vee l discussie en ni et unaniem - de determin atie bevesti gen. In de oc htend va n 24 oktober ko n het ops lagterrein niet betreden worde n w aardoor het eni ge tijd duurde voordat de ve le 1O-ta llen verzamelde voge laa rs concl udeerden dat de voge l hier ni et meer aa nwez ig was. Na eni ge uren bes loot men daaro m wat verder in de o mgev ing te zoeken en om 9:30 vonden Bert de Bruin en Enno Ebels de Bonte Tapu it teru g op de oostz ijde va n de zee[Ou teh 8irding 76 : 795-200, oktober 7994)
d ij k, enkele 100en meters ten zuiden va n de o ude plek. Gedurende vrij we l de gehele dag ve rbleef de voge l op deze tege n de stormac htige westenw ind besc hutte pl ek (om 12:5 0 vloog aa n de andere ka nt va n de d ij k een donsstorm voge l Pterodroma (eae/madeira/mol/is langs; cf Wiegant et al 1994). De vo lge nde dagen bevond de voge l zich zowe l op het ops lagterrein als op all erl ei posten langs de zeedij k, tot genoegen va n ve le waa rn emers en fotografen. O p de laatste dag va n zijn verb lijf, 26 o ktober, we rd in hetze lfde terrein een Bosgors Emberiza rustica o ntdekt (cf W iegant et al 199 4). De besc hrijving is gebaseerd op veld notities van RB en HE, veld notiti es van EE en Bd B en foto's va n A rn o ud van den Berg, H ans Gebui s en René va n Rossum (cf Dutc h Bird ing 14 : 200, pl aat 172 , 1992; 14: 237, pl aat 205, 1992; 16: 140, plaat 102 , 1994). GROOTIE & POSTUUR Re latief kleine, gedrongen ta puit, kleiner li jkend dan Tapu it 0 oenanthe, herinnerend aan Rood borsttapu it Sa xico/a torquata, hoewe l be ide soorten niet aanwez ig voo r d irecte ve rgelijkin g. Houding lichaam meestal noga l horizo ntaa l, m inder rechtop dan Tap uit. Handpenprojecti e ten m in ste even lang als z ichtbare deel van tertials. KOP Kruin licht grij sb rui n met donkere vlekjes. Oorstreek grij sb ruin en vlekke ri g, b ij bepaa lde be lichting vrij donker lij kend. Va naf snavel opva llende lichte crèmekleurige we nkbrauwstreep, ac hter oog breder wordend en daar meest opva ll end, b ij bepaa lde be lichti ng min der opva ll end. Teugel donker als kru in, vaag begrensd en met w itte vee rrandjes . Kin zwa rtac htig met w itte veerrandjes. Kee l vuil w it met kleine donkere, zwarte v lekjes (veerbases), enkele vert ica le donkere ba nen vormend vanaf mondh oek. Onder bepaa lde waa rnem ingsomstandigheden ki n en kee l (tot op bovenborst) donker en groeze li g lij ke nd, vermoede lij k door zwartac htige veerbases. BOVEN DE LEN Mante l, sc houder en bovenrug kou d bruingrij s tot lichtbruin (b ij bepaa lde be li cht ing met opvallen de grij szweem). Mantel- en voora l schouderve ren duidelij k getekend door donker ce ntrum en lichte zoom, waardoor bovende len vaag geschu bd lij kend . Bij opwaa ien van mantel- en sc houderveren
195
Bonte Tapuiten bij Petten en Katwijk in oktober-no vember 1992 zwa rte bases va n mantel- en sc houderve ren z ichtbaa r. Stu it en bovenstaartd ekveren w it. OND ERDELEN O ranjegeel op borst meest intens op z ijborst, vaag doorl ope nd over bove nborst en, afhanke lij k van belichtin g, borstband vo rm end. Benedenborst en buik vuil w it, afhanke lijk va n beli chting va ri ërend va n w it tot li cht oranjegeel. A naalstreek en onderstaartdekve ren w it. V LEU G EL Grote dekveren met brede vuil w itte ra nden, donkere vee rce ntra vrij we l gehee l bedekke nd en daardoor lichte baa n ove r gesloten v leugel vorm end; top va n grote dekve ren w it en w itte v leugelstreep vo rmend. Zwa rte midd elste dekve ren met vuil w itte zoom co ntrasterende smalle zwa rte ba nd over ges loten vleugel vo rmend . Kleine dekve ren donker met brede, vuil w itte zoo m. D ui mvleugel zwa rt en co ntrasterend, met zee r sma lle lichte zoo m. G rote handdekveren donker met I ichte zoom. Hand pe nnen, armpennen en terti als don ke rbruin tot zwa rtac htig met lichte, vuil w itte randen. Vuil w itte randen va n armpennen op ges loten v leugel licht vleugelve ld vo rmend. O ndervleugeldekveren opva ll end zwa rt, niet all een in v lucht maa r soms oo k in zit zichtbaa r. Rest ondervleugel co ntra sterend li cht grij sac htig getekend . STAART M iddelste staa rtpennen (tl ) voo r groot deel zwart en brede zwa rte ba lk vormend . Overi ge staartpennen voo r groot deel w it met zwarte eindband. Eindband zee r smal op naast middelste gelegen staartpenparen (t2-3) en ove r buitenste staa rtpe nnen (t4-6) breder wordend . O p buitenste staartpenpaar (t6) zwa rt ongeveer even lang als op middelste staartpennen. Small e zwarte eindba nd bij spreiden staart gehakke ld lij ke nd . NAAKTE DE LEN Iris, snave l en poot zwa rt. GEDRAG Tij dens foe rageren va naf uitkijkpost op hek, steenh oop, za ndh oop, draad of paa ltje naa r gras vliegend om ve rvo lgens vrij we l d irect naar dezelfde post terug te ke ren. Soms korte tij d in gras zittend of op asfalt onderaan zeedij k foe ragerend. Af en toe op sc huine spandraden va n grote antenne z ittend. N iet sc hu w, so ms tot op min der dan l O m te bekijken, maar we l onru stig en zich snel verp laatsend .
De determin ati e is voorn amelijk gebaseerd o p Clement & Harri s (1987), Cramp (1988), Lew ingto n et al (199 1) en Jonsso n (1992). Het verge leken met Tap uit kleine postuur en de staa rttekening met mee r w it op tweede tot vierd e paa r staa rtpennen en meer zwart op bui te nste staartpennen dan bij Tapuit duidden op Bonte of Bl o nde Tapuit. De handpenproj ecti e sc hee n te lang voo r de in het algemee n do nkerd ere, minde r contrastrij k getekende Cypru stapuit 0 cypriaca, d ie ook om geografi sc he rede nen ni et in aa nmerking lee k te komen (cf Small 199 4). De voge l werd gedeterm ineerd als Bo nte door de comb inati e va n de koud getinte bruingrij ze mantel (warm er getint bij Blonde, vooral bij W estelijke Blonde 0 h hispa nica), de zwa rte veerbases va n
196
de mantel (B lo nde heeft gee n zwa rte mantel) en de zwa rte veerbases va n benedenkee l en bovenbo rst (bij zwartkeii ge Bl o nde rei kt het zwa rt minder ver naa r beneden). De zwa rte bases va n de kin-, keel-, mante l- en scho uderve ren duidd en op een mannetje (een vro uwtje zou bruingrij ze vee rbases moeten hebben). De mee r bruin da n zwa rt getinte slagpennen weze n o p ee n eerstew inter (ee n adult mannetj e ho udt zw arte slagpennen tot in voorj aa r), eve nals de lic hte tekenin g op teuge l en kin (zw art bij adult mannetj e) en de opvallende li chte randen op de handdekve ren (cf UIIm an 1994).
Katwijk O p zaterd agoc htend 30 o ktober 1993 zaten René va n Rossum en Casper Z uyderdu yn na enkele uren voge len ac hter ee n we lverdi end kopj e koffi e in Hotel Savoy aa n de noord punt va n de boul evard in Katw ijk aan Zee. Vanachter het raam o ntdekten zij in de tuin van het hotel ee n vree mde tapuit, di e opviel door het bl eke, grij sbruine en vrij we l on getekende verenkl eed . Het was RvR direct duidelijk dat het om een Bonte of Blonde Tapuit ging. De vogel verschilde va n het eerste-w inter mann etj e Bo nte Tapuit dat een week eerd er 60 km noo rde lijk te Petten was o ntdekt en w erd direct via het semafoon-c ircuit doorgegeven als ' moge lijke Blo nde Tapuit' . Verge leken met de voge l va n Petten gaf hij in het algemeen een va lere, bruingrij zere en minder getekend e indruk, met minder duidelijke lic hte veerrandj es. De kop was vee l ega ler dan bij de vogel va n Petten, zonder opva ll end e we nkbrauwstreep. Bovendi en was de kee l w itter, de onderzij de zonder oranjeac hti ge zweem en de borst meer grijsbruin. Gedurende de rest va n de dag kwa m ee n groot aanta l voge laa rs naar de voge l kij ke n. U iteindelijk werd hi j gedeterminee rd als vrou w tj e Bonte Tapuit (verm oede I ijk eerste-w inter) en bleef tot 4 november onder grote belangstelling va n veel vogelaa rs aa nwez ig (va n der Bent 199 2). De besc hrijvin g is gebaseerd op foto's va n Avd B, RvR en René Pop (cf Dutch Birdin g 14: 237, plaat 206, 1992; 15: 40, plaat 19, 1993; 16 : 140, pl aat 101 , 199 4). Als Tapu it maa r iets kleiner en slanker (geen directe verge lij king moge lij k) . Snavel iets fi j ner dan va n Ta puit. Hou ding meer hor izo ntaa l da n b ij Tapu it. Hand penprojecti e langer lijkend dan zichtbare dee l va n te rti als. KOP Bovenkop licht bruingri js, met ze lfde tin t als bovendelen en borst en met fijne li chte vee rrandj es. Li chte we nkb rauwstreep zee r vaag en onduidelij k,
G ROOTIE & POSTUUR
Bonte Tapuiten bij Petten en Katwijk in oktober-november 7992
162-165 Bonte Tapuit / Pied Wheatear Oenanthe pleschanka, eerste-winter mannetje, Petten, Noordholland, 26 oktober 1992 (Arnoud 8 van den Berg)
voorname lijk zic htbaar achter oog. Behalve iets donkerdere bruine oorstreek nauwelijks tekening op kop, waardoor smalle li chte oogring opvallend. Kin en keel vui lwit, lichter dan oorstreek en borst, maar nauwelijks contrasterend en vaag begrensd. Bij opwaaien van keelveren soms bruingrijze veerbases te z ien. BOVENDELEN Mantel en sc houder lic ht bruingrijs met koude tint en met vage schubtekening door vage smalle lichte veerrandjes. Tijdens opwaaien van mantelveren bruingrijze bases z ichtbaar. Stuit en bovenstaartdekveren w it. Wit hoger op benedenrug oplopend dan bij Tapuit. ONDERDELEN Bovenborst vlekkerig li cht grijsbruin (tint afhankelijk va n belichting), contra sterend met vaag begrensde, vu il w itte keel en benedenborst. Zij borst donkerst. Buik vui lw it. Anaalstreek sc herp begrensd w it. VLEUGEL Grote dekveren donker met lichte randen en witte toppen , smal le vleugel streep vormend. Middelste
dekveren contrasterend donker met lichte zomen, vage tweede v leugelstreep vormend. Kleine dekveren lichtbruin met brede vuilwitte zoom, van afstand een licht geb ied vo rmend. Handpennen, armpennen en tertials donkerbruin tot zwartac htig met li chte, vui lwitte randen. Vuilwitte randen van armpennen op gesloten vleu gel li cht v leugelve ld vormend. Ondervleugeldekveren zwartacht ig. STAART Bovenstaart wit met zwarte omgekeerde T. Zwarte tekening op middelste en buitenste staartpennen hoog oplopend, twee w itte ovalen op bovenstaart omgevend. Zwarte eind band op overige pennen sma l, maar wel aaneenges loten . Witte randjes aan toppen staartpennen . NAAKTE DELEN Iris, snavel en poot zwart. GEDRAG Vaak op uitkijkpost langs zeereep zittend, zoa ls op paaltje, prikkeldraad, lage struik of attributen van in onbru ik geraakte midget-golfbaan. Regelmatig eni ge tijd op dak van hotel of huizen verb lij vend.
19 7
Bonte Tapuiten bij Petten en Katwijk in oktober-november 7992
166-167 Bonte Tapuit! Pi ed Wheatear Oenanthe pleschanka, ve rmoedelijk eerste-w in ter v rou wtje, Katwijk, Zuidholl and, 3 november 1992 (A rnoud B van den Berg) 168 Bonte Tapuit / Pi ed Wheatear Oenanthe pleschanka, vermoedelijk eerste-winter vro uw tj e, Katw ij k, Zu idholland, oktober 1992 (RenĂŠ van Rossum)
198
Bonte Tapuiten bij Petten en Katwijk in oktober-november 7992 De determinatie is op dezelfde literatuur gebaseerd als de vogel van Petten . Vanwege het postuur en de staa rttekening kwamen all een Bonte en Blonde Tapuit in aanmerking. De koude tint van het li chte bruingrijze kleed, de gesc hubde kruin en bovendelen en de vage bruingrijze borstband zonder spoor van ora nj e wezen op een Bonte (cf UIIman 1994). Een Blonde zou een wa rm ere, rossigere tint moeten hebben (ook Oostelijke Blonde 0 h me/ano/euca) met ee n meer uniform e bovenzijde en ee n scherper begrensde, meer oranj eac hti g getinte borstband. De grote handpenprojecti e (die ook pleitte tegen Cyp ru stapu it) ondersteunde de determinatie als Bonte. Door de bruingrijze bases van mantel- en sc houderveren kon de voge l word en gedeterm ineerd als een vrouwtje (een mannetje zou zwa rte veerbases moeten tonen). Dit handkenmerk kon wo rd en vastgeste ld dankzij het feit dat de voge l z ic h vee lvuldi g va n dichtbij liet fotograferen terw ijl de wi nd de veren opblies. Ook het ge rin ge contrast in koptekening met li chte oorstreek en li chte teugel was ee n indicatie voor een vrouwtje. De opva ll end li chte tekening va n de handdekve ren duidde we lli cht op een eerste-w inter, maar het is in het algemeen ni et moge lijk een vrouwtj e met zekerheid op leeftijd te brengen (Magnu s UIIman in litt) . Voorkomen Na het eerste geva l va n een vrouwtje op 28 mei 1988 op Schiermonnikoog, Fri es land (van der H ave 1989), betroffen deze waa rn em ingen het tweede en derde geva l voor Nederland en de eerste naj aarsgeva ll en (cf Wiegant et al 1994) . Het vierde aa nvaarde geva l, dat hier niet besproken word t, betrof een eerste-w inter mannetje op V lieland , Friesland, op 7-8 oktobe r 1993 (va n Splunder 1993; Dutch Birdi ng 15: 279, plaat
20 1, 1993) . De broedgebieden va n de Bonte Tapuit liggen langs de kusten van de Zwarte Zee in Roemenië en Bulgarijë ooste lijk tot voorb ij het Baikalmeer in Aziatisc h Rusland, en zu ide lijk tot Afghan istan. De overw interin gsgebieden li gge n in Oosten Noordoostafrika, van Egypte tot in Kenya (Cramp 1988). In Noord- en Noordwesteuropa wordt de Bonte Tapuit vr ijwe l j aar lijks als dwaalgast vastgeste ld (Lew ington et al 199 1). De meeste geva ll en komen uit Groot-Britta nni ë en Ierland, 28 tot en met 1992 (Rogers & Rarities Comm ittee 1993). Het betreft voor het overgrote deel najaarsgevallen. De meeste z ijn vri j laat in het najaar, voora l rond eind oktober.
169 Bonte Tapuit / Pied Wheatear Oenanthe pleschanka, vermoedelijk eerste-winter vrouwtje, Katwijk, Zu idho ll and, 3 november 1992 (Arnoud B van den Berg)
Summary PIED WHEATEARS AT PETTEN AN D KATWIJK IN O CTOBERNOVEMBER 1992 On 23-26 October, a Pied Wheatea r Oenanthe pleschanka stayed at Petten, Noordholl and, near the sea dike. It was sepa rated from Eastern Blackeared Wheatear 0 hispanica melanoleuca by, eg, the dark base of lower-th roat and upperbreast feathers con cealed by whitish fringes. Th e b ird was identified as a male because of the black feather bases on, eg, mantie and scapu lars. It was aged as a first-winter because of the w hite fringes on lores and chin, the consp icuous pa le fringes on the primary coverts and the brown-grey rather than black remiges . Anot her Pied Wheatear was discovered along the coast of Katwijk aan Zee, Zu idh o ll and, on 30 October and stayed until 4 November. It was identified as a fema le because of the brownish-grey base of mantie feathers and scapu lars, wh ich was visib le thanks to w ind y weather cond itions . lts co ld pa le brown-grey overa ll co lour without any orangy, diffuse pa le browngreyish breast-band and fringed crown, mantie an d scapu lar feathers supported the identification as Pied. These are the second and third records of this species for the Netherlands and the first in autumn. The first record concerned a female on Schiermonn ikoog, Friesland, on 28 May 1988. In 1993, a first-w in ter male on V li eland, Friesland, on 7-8 October represented the fourth record.
Verwijzingen van der Bent, G 1992. Derde Bonte Tapuit voor Nederland strijkt neer bij Katw ijks hote l. Duinstag 7 (3): 1-
9. Clement, P & Harris, A 1987. Field identification of West Palearctic w heatears. Br Birds 80: 137-157,
187-238. Cramp, S 1988. The birds ·of the Western Palearctic 5. Oxford .
199
Bonte Tapuiten bij Petten en Katwijk in oktober-november 7992 van der H ave, T M 1989. Bonte Tapuit op Sch iermonnikoog in mei 1988. Dutch Bird in g 11: 107-111. Jonsson, L 1992. Birds of Europe. Lo nd en. Lewington, I, Aiström, P & Co lston, P 1991. A field guide to the ra re birds of Britain and Europe. Londen. Rogers, M J & Rariti es Committee 1993. Report o n rare birds in Great Britain in 1992. Br Birds 86 : 447-540. SmalI , B J 1994. Sepa ration of Pied W heatear and
Cyprus Pi ed Wheatea r. Dutch Bird in g 16: 177-185. van Sp lunder, R 1993. Bonte Tapu it op Vli eland. Dutch Birdin g 15: 240. U IIman, M 1994. Iden tifi cati on of Pied Wheatear and Eastern Black-eared Wheatear. Dutch Bird in g 16: 186-194 . Wiegant, W M, Ste inh aus, G H & CDNA 1994. Rare b irds in the Netherlands in 1992. Dutch Birdin g 16: 133 -1 47.
Am oud B van den Berg, Duinlustparkweg 98, 2082 EG Santpoort-Zuid, Ruud E Brouwer; Dorpsweg 22a, 7759 GH Ca l/antsoog, Enno B Ebels, Lessinglaan 77-2, 3533 AN Utrecht, Han J Endt, Kastanjelaan 722, 7602 SM Enkhuizen, René van Rossum, Vlierstraat 76, 2225 SM Katwijk aan Zee,
Nederland Nede rland Nede rland Nede rland Nederland
Mededelingen _ __ _ _ _ _ __ Blonde Tapuit op Rottumeroog in juni 1991 Op 6 juni 1991 wa ren Koen van Dijken en Willem Steenge, eil andbewa kers en voge lwachte rs van Rottumeroog, Groningen, bezig met hun dage lijkse ronde over het eil and. De dag was goed begonnen met een mann etje Roodkopklauw ier Lanius senator. Verder was er aardi ge trek
170 Blonde Tapuit! Black-eared Wheatear Oenanthe hispanica, Rottumeroog, Gron ingen, 6 juni 1991 (Willem Steenge)
200
van Wespendieven Pemis apivorus en zwa luwen Hirundinidae. Om 15:10 zagen z ij kort een vreemde tapuit Oenanthe in een struikj e zitten. De voge l v iel op door het kleine formaat (vergeleken met Tapuit 0 oenanthe) , de unifo rm bruine bovendelen, de lic hte onderd elen en de donkere tekening op de keel. De voge l vloog vrijwel direct weg maar maakte na c 75 m een zwenking, waa rbij de staa rt werd gespreid. KvD zag toen het staartpatroo n, dat sterk deed denken aan Bonte 0 pleschanka of Blonde Tapuit 0 hispanica. In combin atie met de eerder vastgestelde kenmerken wa ren be ide waarneme rs erva n overtuigd dat de voge l één va n deze twee soorten moest betreffen. Ruim een uur later dook de voge l weer op bij de plaats va n ontdekk in g. Bewust van het feit dat foto's o nontbeerlijk waren voor een zekere determinatie en aa nvaard ing door de Commi ss ie Dwaalgasten Nede rl andse Avifauna (CONA), werd all e tijd en energ ie gestoke n in het fotograferen van de voge l, die erg beweeglijk was (Dutc h Birding 15: 151, plaat 9 1, 1993 ). Meer gedetaill ee rd e kenmerken werden zodoe nde all een door de zoeker van de camera vastgeste ld. Na c 17:00 werd de vogel ni et meer gez ien. Na raadp leg ing van de op het eil and aanwez ige literatuur meenden de waa rn eme rs dat het een eerste-zomer vrouwtj e va n de oostelijke o ndersoort van de Blonde Tapuit 0 h melanoleuca betrof. {Dutc h Birding 76: 200-205, oktober 79941
Mededelingen De beschrijving is gebaseerd op notities en foto's va n KvD en WS. Vrij kleine en compacte tapuit, kleiner lijkend dan Tapuit. Handpenprojectie korter dan zichtbare deel van langste tertial, geschat 3:4 . KO P Voorhoofd en boven kop bruin, naar achteren lichter wordend en ove rgaand in opva llend lichte vu il witte nekvlek. Teuge l en oogstreep donkerbruin (donke rder dan kruin ), achter oog overgaand in donkere warmbruine oo rvlek . Wang lichte r dan oorv lek. Smalle lichte we nkb rauwstreep, voora l achter oog, nauw verbonden met li chte nekvlek en achter oorv lek naar beneden afbuigend. Keel bruin met zwa rtachti ge v lekjes, afh anke lijk van belichting en waarnem ingshoek meer donker of meer li cht lij ken d en sc herp afgegrensd va n li chte borst. Kin li chter dan keel. BOVEN DELEN Bru in tot zandb ruin met vage wa rme gloed. Mantel iets lic hter dan sc houder en dekveren, maar sterk contrasterend met lichte nekvlek. Dekveren zo nder lichte randjes. ONDERDELEN Borst, bu ik, flank, anaa lstreek en onderstaartdekveren wit met kleine oranjeachtige 'veeg' op z ijborst nab ij v leugelboeg en op achterfl ank. VLEUGEL Hand- en armpennen donkerbruin als bovendelen, met sma ll e li chte rand. Terti als bruin met iets li chtere warmb ruin e rand. Slagpen nen en voora l tertials iets rossiger dan bovendelen. STAART W it met omgekeerde bruine T op bovenstaart. Eindba nd sma l maar hoog op lopend op buitenste staartpen nen. NAAKTE DELEN Snave l zwart, oog donker, poot donker. GEDRAG Regelmatig op hoge posten z ittend zoa ls bosjes en stapel takken. Steeds op gras foeragerend. GROOTIE & POSTUUR
De determin atie kostte zowe l de waarneme rs als ve rvo lgens de CDNA ve le hoofdbrekens. Op grond van het staa rtpatroon was duidelijk dat een keuze moest word en gemaakt tussen Bonte en Blonde Tapu it. Om tot een definitief oordeel te komen besloot de CDNA advies in te wi nnen bij twee bui ten land se tapuitenkenners, Hadoram Shirih ai (IsraĂŤ l) en Magnus UIIman (Zweden). HS (i n litt) volstond met het aangeven dat het naa r zi jn mening een Blonde betrof (d ie hij in IsraĂŤ l in groten geta le en in al le mogelijke kleden bestudeerd heeft) maar gaf geen inho ud elijke onderbouw in g. MU (in litt) concl udeerde dat het vrijwel zeke r een Blond e van de oostelijke ondersoo rt 0 h melanoleuca betrof, op grond va n de vo lge nde redenen: 7 de korte hand penprojectie past goed op Blonde en lijkt te kort voor Bonte, die meestal een langere projectie too nt, 2 Bonte vertoont zeer ze lden een ove rwegend lic hte kee l (a ls zic htbaa r op de foto's), 3 de kleur va n de bovendelen op de foto's is iets warmer roodbruin dan de vr ijwel altijd donkerder en kouder getekende bovendelen va n Bonte (hoe-
we l de versc hill en zeer gering zi jn ), en 4 het ontbreken van eni ge donkere of groeze li ge tekening op borst en buik, zoa ls vaak aa nwez ig bij Bonte (a l is het de vraag of dit ook ge ldt voor ze ldzame lichtkeiige Bonte). De weste lijke ondersoort van Blonde, 0 h hispanica, is altijd I ichter en warm er gek leurd . De li c hte nekvlek die op alle foto's duidelijk is te zien, past naa r zij n weten op geen van beide soo rten en biedt derh alve geen ho uvast voor de determinatie. Ook in de geraadpleegde literatuu r wordt dit kenmerk ni et (exp lic iet) genoemd. Van der Have (1989) wees op de aa nwez igheid van een opvallend li cht achterhoofd bij het vrouwtj e Bonte Tapuit dat hij op 28 mei 1988 op Sc hi ermo nnikoog, Friesland, ontdekte. Hij opperde op basis va n een aa ntal geraadp leegde foto's de mogelijkheid dat d it kenmerk karakteristiek zou kunnen zijn voor Bonte en ni et voor Blonde. De aanvaa rdin g va n bovenstaa nd geva l als Blonde spreekt deze hypothese tege n. In verge lijking met de voge l van Rottumeroog ve rtoond e het vrouwtje van Schiermonnikoog meer koudbruin getinte bovendelen en een vee l donkerd ere bruingrijze keel die overging in een vlekke ri g bruine boven borst. De overi ge onderdelen kwamen ec hter sterk overeen met de voge l va n Rottumeroog, inclusi ef de kleine oranjeachtige v lek op de achterflank, en ook de kopteken i ng vertoonde vee l ove ree nkomsten. MU stelt dat geen va n de door hem gehan teerde kleedkenmerken op zich doorslaggevend is en dat de handpenproj ectie op basis van de foto's moeilijk exact is te bepalen. Verder baseert hij ee n deel van zijn determinatie op de overwegend li chte keel zoals die op de meeste foto's zichtbaa r is. Volgens de beschrijving wa ren kin en keel ec hter ni et li cht maar bruin met zwartachtige vlekjes, hetgeen door enkele foto's lij kt te worden bevesti gd. O nd anks deze kanttekeningen heeft de CDNA besloten de voge l als Blonde Tapuit te aa nvaa rden, met name op grond va n de wa rmbruin e kleuren op de kop en bovendelen en de oranjeachtige zij borst (Edward va n Ijzendoo rn in litt; van den Berg et al 1993). Bovenstaand geva l betrof de zesde Blonde Tapu it voor Nederland en is het eerste dat met foto's is gedocumentee rd. Eerdere geva ll en waren op 7 mei 1937 te Wassenaar, Zuid ho ll and , op 6 mei 1970 op Terschelling, Friesland, op 3-5 mei 1972 te Den Haag, Z uidho ll and, op 8 juni 1975 te Den H aag en op 30 april 1982 op Vlieland, Fries land. AI deze geva ll en betroffen veldwaa rn eminge n waa rvan geen foto gepubli ceerd is (va n den Berg 1994).
201
Mededel ingen
Summary BLACK-EARED
WHEATEAR
ON
ROTTUMEROOG
IN
JUNE
1991 On 6 June 1991 , a female Black-eared Wheatear Oenanthe hispanica of the eastern subspecies 0 h melanoleuca was observed and photographed on the island of Rottumeroog, Groningen. It was distinguished from female Pied Wheatear 0 pleschanka by its short primary projection, predominantly pale throat, slightly warm brown upperparts and lack of dusky flecking on breast and bell y. The bird showed a very prominent pale neck patch, which is atypical for both Black-eared and Pied Wheatear. lts upperparts we re considered too dark and cold-toned for the western subspecies 0 h hispanica. None of the features on its own was conclusive for the identification. Moreover, the short pri-
mary projection was not visible from the photographs (though described in the field). Nevertheless, thi s was accepted as the sixth record for the Netherlands. It was the first record of this species that could be documented by photographs.
Verwijzingen van den Berg, A B 1994. Lijst van Nederlandse vogelsoorten 1994. Santpoort-Zuid. van den Berg, A B, de By, R A & CDNA 1993. Rare birds in the Netherlands in 1991. Dutch Birding 15: 145-159. van der Have, T M 1989. Bonte Tapuit op Schiermonnikoog in mei 1988. Dutch Birding 11: 107-111.
A (Bert) de Bruin, Albertine Agnesplein 8a, 9777 EV Groningen, Enno B Ebels, Lessinglaan 77-2, 3533 AN Utrecht, Koen van Dijken, Aquamarijnstraat 287,9743 AG Groningen, Willem Steenge, J Wattstraat 3a, 9727 EM Groningen,
Kanttekeningen bij herkenning van juveniele Kleinste Jager Op 16 september 1993 troffen enkele kinderen, na zware aanlandige storm aan de kust, bij Lemselo (tussen Oldenzaal en Weerselo), Overijssel, een verzwakte jager Stercorarius aan. De vogel kwam via J Weusthof van de Weidevogelwerkgroep Weerselo terecht bij vogelasielhouder Anton Conings te Enschede, Overijssel. Daar determineerden Paul Knolle en AC de vogel als een relatief donkere juveniele Kleinste Jager 5 longicaudus op grond van de combinatie van slanke gestalte, kleine afgeronde kop, 'koude' tint van de vogel, kleine snavel met stompe nok, hoeveelheid zwart op de snavel (vanaf de punt tot juist voorbij de nok, iets doorlopend naar de sn ij randen), verlengde middelste staartpennen, koud grijsbruin getinte egale borstband en witte buikstreek (met bruine veertoppen), gestreepte flanken, witte schachten van slechts de twee buitenste handpennen en sterk gebandeerde bovenen onderstaartdekveren, okselveren en ondervleugeldekveren. Verder zijn de lichte veerranden van een juveniele Kleine Jager 5 parasiticus in het algemeen warmer van kleur (tot kastanjebruin) dan bij Kleinste Jager (Harris et al 1989, Olsen & Jonsson 1989, Olsen 1992). De jager werd gevoerd met vis en op 25 september 1993 geringd (Arnhem 3485697) losgelaten op het strand te Bloemendaal, Noordholland, ter hoogte van restaurant Parnassia, waarna hij 202
Nederland Nederland Nederland Nederland
krachtig wegvloog. Dit geval werd door de Commissie Twentse Avifauna aanvaard als de tweede Kleinste Jager voor Twente (Knol Ie & Conings 1994). De eerste, eveneens in juveniel kleed, werd waargenomen op 31 oktober 1985 in recreatiegebied Het Rutbeek bij Enschede door Peter Nijhuis en Jowi de Roever (de Roever 1986, cf Moerbeek et al 1987). Waarnemingen van deze soort na 1 januari 1993 worden niet meer behandeld door de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA) vanwege de sterke toename van het aantal gevallen (van den Berg & CDNA 1992). De definitieve determinatie vergde enige tijd, omdat enkele kenmerken van de vogel strijdig schenen met zogeheten ' harde' kenmerken in de standaard veldgidsen. Ook in het veld zouden waarnemers zeker voor problemen zijn gesteld. Ten eerste waren bij deze vogel de einden van de verlengde staartpennen accoladevormig; de toppen van de pennen waren inderdaad afgerond maar eindigden in een puntje, vermoedelijk door sleet van de lichte randjes. In recente literatuur worden echter afgeronde toppen van de twee middelste staartpennen steevast een goed kenmerk van juveniele Kleinste Jagers genoemd. Zo komt men omschrijvingen tegen als 'bluntly pointed' (Ferguson-Lees et al 1983), 'iets afgerond (als twee pinken)' (Olsen 1992) en 'a m Ende gerundet' (Glutz von Blotzheim & Bauer 1982). Alleen Olsen (1992) meldt terloops dat de middelste staartpennen gesleten kunnen zijn waardoor zij er 'donkergerand of puntiger uit-
Mededelingen
171-172 Kl ein ste Jager / Long-tailed Skua Stercorarius longicaudus, (gevonden te Lemselo, Overij sse l, 16 september 1993), Enschede, Overij sse l, 19 september 1993 (Pau/ KnolIe) 173 Kleinste Jager / Lon g-ta il ed Sku a Stercorarius /ongicaudus, King George V Reservoir, G reater London, Engeland, september 1993 (Tim Loseby)
203
Mededel i ngen z ien'; dit wordt in Cramp & Simmons (1983) niet verm eld . Hoe men z ich 'puntiger' precies moet voorstell en (ka n zo'n veer ze lfs gaa n lijken op een middelste staartpen van een juveniele Kleine jager?) meldt O lsen niet. Ten tweede bleken we li swaar op de bovenv leuge l all een de twee buitenste handpennen zu iver w itte schachten te hebben (bij Kleine j ager z ijn dat er zeker drie of vie r) maar ook de sc hac ht va n de derde handpen was zeer li cht: w it met een li chtbruine gloed die all een va n nabij was waa r te nemen. Op en ige afstand zou deze schacht zeker als wit zijn erva ren. De schacht van de vierde handpen was li chtbruin, dat wil zeggen nog altijd li chter dan die van de binnenste handpennen. Volgens Olse n (1992) heeft minder dan 5% van de juveniele Kleinste j agers ee n derde lichte handpenschacht; vaker is de derde sc hacht qua kleur een tussenvorm tussen de scjlac hten van de binnenste en de buitenste handpennen . In cidentee l komen ze lfs vier tot vijf lichte buitenste handpen nen voor. Dit is evenwel moeilijk te rijm en met tabel 10 in dezelfde publikatie: hi er staat op grond va n Olsens eigen onderzoek aa n balgen vermeld dat 92.3% van de door hem bestudeerde juveniele Kleinste j agers drie li chte (d us niet w itte) handpenschachten heeft, 7.7% vier en geen enke le vijf of meer. Daarbij wordt aa ngetekend dat in het ve ld vaak meer li chte sc hach ten worden gezien dan aan ba lgen. Maar een ju ven iele Kleinste jager die in september 1993 in Greater Lond on, Engeland, werd waargenomen had daadwerkelijk vijf li chte handpenschachten (plaat 173; cf Hardwick 1993, waar meer geva llen worden genoemd). Dit betrof een donker, relatief warm getint individu, met vee l w it op de vijf buitenste handpennen; all een de schachten van de twee buitenste handpennen waren ec hter smette loos wit. Een lichte juveniele Kleinste jager die in oktober 1984 dood werd gevonden op Terschellin g, Friesland (nu in de co ll ectie van René Pop te Capel le aan den Ij sse l, Zu idhol land), heeft vi jf li chte handpenschachten, waarvan zelfs de eerste drie smette loos w it z ijn ; de vierde is iets donkerder en de vijfde heeft de door O lsen (1992) genoemde tussentint. De middelste staartpennen van deze voge l zijn door sleet iets puntig (pi jl vormig). Over igens is dit geva l (nog) niet door de CDNA behande ld . De Overijsse lse voge l, met twee w itte handpenschachten, een derde bijna witte schacht en een vierd e van de tussentint, was dus uitzonderlijk, maar niet uniek. Ten derde toonden enkele I ichte banden op de 204
stu itveren en de onderstaartdekveren een bruine gloed (op de stu it zelfs licht roestkleurig) d ie warmer aandeed dan ik op grond va n literatuur (bijvoorbee ld G lutz von Blotzheim & Bauer 1982: 'Ihre Gesamtfärbung wirkt wegen des Fehlens rostgelber und -brauner Töne immer ka lt und grau') en eigen waarnemingen aan li c hte juven iele Klei nste jagers had verwacht. We l iswaar viel de warme tint bij een 'totaalaa nz ic ht' van de vogel niet d irect op maar ook deze zou bij nauwkeu rige observatie in het veld - met Kleinste jager = ' koud' in gedac hten - tot onzekerheid kunnen leiden. Het Overij sselse en het Engelse geval zouden erop kunnen w ijzen dat voora l donkere voge ls warme tinten to nen. Deze mededeling is ter nagedachtenis opgedragen aan jowi de Roever.
Summary REMARKS ON IDENTIFICATION OF JUVENILE LON G-TAILED SKUA On 16 September 1993, an exhausted juvenile Long-tai led Skua Stercorarius longicaudus was found rar inland near Lemselo, Overijssel. After having been fed and ringed (Arn hem 3485697), the b ird was released on 25 September at the beach near Bloemendaa l, Noord ho ll and. The b ird showed three featu res wh ich deviate from the standard field guides and which could have posed some problems to observers in the field. Firstly, the tips of the two elongated cen tra l rectrices were acco lade-shaped (end ing in a sharp po in t) caused by wear of the pa le feather margins . On ly Olsen (1992) makes a casual rema rk on the possibility of sharply pointed centra l rectrices but does not state prec ise ly the shape of these feathers. A pa le juvenile found in October 1984 on Terschelling, Friesland, even showed arrow-shaped tips, like in Arctic Skua 5 parasiticus. Second Iy, the shafts of the two outer pri maries on the upperwing were pure white and the third shaft was white with a very pale brown hue (wh ich would appear white at a distance). The fourth shaft was sti ll obviously paler brown than the shafts of the innermost primaries; according to Olsen (1992), most juven il e Long-tailed Skuas show this interm ed iate tone on the third shaft. The Terschelling bird showed five pa le primary-shafts : the first three even immaculately wh ite, the fourth somewhat darker and the fifth of the intermediate hue. A dark and rather warm-co loured juvenile observed in September 1993 in Greater London, England, also had five pale primary-shafts. Thirdly, some of the pale bars on rump and undertai I-coverts showed a brown hue (on rump even pa le rusty), warmer than expected on basis of literature and own observations. W ith good views in the field , this warm tone cou ld mislead observers having in mind th at juvenile Long-tailed Skuas are known as having 'cold' co lour tones. The Overijssel and English birds demonstrate that juvenile Long-tailed Skuas, possibly dark b ird s in particular, can show warm tones.
Mededel ingen Verwijzingen van den Berg, A B & CDNA 1992. Flamingo, Klein ste Jager en Lachstern niet langer beoordee ld door CD NA. Dutch Birding 14: 198. Cramp, 5 & Simmons, K E L 1983. The birds of the Western Pal earctic 3. Oxford. Ferguson-Lees, L Wi lli s, I, & Sharrock, J T R 1983. The Shell guide to the birds of Britain and Ireland. Londen. G lutz von Blotzhe im, U N & Bauer, K M 1982. Handbuch der V채ge l M itte leuropas 8. Wiesbaden. Hardwick, M 1993. A Long-tailed Skua w ith extensive w hite w ing flash es. Birdin g World 6: 403-404.
Harris, A, Tucker, L & Vini combe, K 1989. The M acm il lan field gu ide to bird identification. Londen. Knol ie, P & Con in gs, A 1994. Kleinste Jager in september 1993 bi j Lemselo opgeraapt. Ficedula 23 : 3-8. Moerbeek, D L W in ke lm an, J E & de Heer, P 1987. Ze ld zame en sc haarse voge ls in Nederland in 1985. Limosa 60: 21-30. O l sen, K M & Jonsson, L 1989. Die Bestimmun g der Raubm채wen Stercorarii dae. Limicola 3: 93 -1 36. O lsen, K M 1992. Jagers. Een voge lgid s voor de jagers Stercorarius van het Noordelij k H alfrond. Haarlem. de Roever, J 1986. Roofmeeuwen in het Rutbeek. Ficedula 15: 68-72.
Paul KnolIe, Venderin klanden 13, 7542 MK Enschede, Nederland
Varia ______________ Two new raptors for Israel When birding in locations on the edge of the Western Palearctic, it is often essentia l to have advanced information on field identifi cation of possible vagran ts to the region, espec iall y on confusion species. In Israe l, for in stance, the first occu rrence of Pintail Snipe Ga llinago stenura in 1984 (Sh irih ai 1988) ca me after the paper on its identification by Madge (1977) w hi c h appeared to have been essentia l for its recogniti on (Hado-
174 Crested Ho ney Buzzard / Az iatische Wespend ief
Pemis ptilorhynchus, adult mal e, Mount Yoash , Eilat Mou nta ins, Israe l, 14 May 1994 (Hadoram Shirihai)
[Outeh Birding 16: 205-206, oktober 1994[
ram Shirihai in litt). In Ma rch 1994, H adoram Shirihai met Dick Forsman in Israel and they were d iscuss in g some characte rs by w hi ch to separate Crested Ho ney Buzzard Pemis ptilorh ynchus from Honey Buzzard Papivorus and the possibility of its occurrence amon g mi grati ng fl ocks of Ho ney Buzzard in Israe l in spring. O n 14 May 1994, HS was photographing migrating Honey Buzza rds from a high c liff on Mount Yoash, Eilat Mountains, Israel. While look ing throu gh hi s camera, HS discovered a stra nge-Iooki ng honey buzzard and somehow
175 Tawny Eagle / Savannearend Aquila rapax belisarius, weste rn Negev, Israe l, 1 November 1992 (Hadoram Shirihai)
205
Varia realised th at this had to be a Crested Honey Buzzard! Within a few seconds o nl y, he managed to take some pictures of th e bird while it was gliding past and before it disappeared in a spira lling flock of 500 Honey Buzzards. The bird was separated from Honey Buzzard by the larger, truncated body, heavier-headed appearance, character istic broad b lackish necklace, broad wings with rounded wing-tips with diagnostic relatively long and protruding sixth primary, sma l I blackish carpal spots and shorter and even ly banded tail; the sma ll amount of black in th e primary tips and the broad bars on the remiges, bunched proximally close to the underwing-coverts, revealed that it was an adu lt male. For a further discussion of the plumages and identification of Crested Honey Buzzard, we refer to Forsman (1994). Another new raptor species for Israel, a northern African Tawny Eagle Aqui/a rapax belisarius, was discovered by HS in the Negev desert in November 1992. It was separated from Steppe Eagle A nipa/ensis, w hi ch occ urs very common ly
in Israel during migration, by, eg, the pale tawny underparts and underwing-coverts (contrasting with the remiges and rectrices), the creamy uppertail-coverts extend ing wei l onto the back, the contrasting sandy wedge on the inner primaries from below and the short gape I i ne, not extend in g bevond the eye. Add itiona l photographs and a short further discussion on its identification were published in Shirihai (1994). The Tawny Eagle was the 40th , and the Crested Honey Buzzard the 43rd species new to Israe l discovered by HS. EDITORS
References
Forsman, 0 1994. Identification of Crested Honey Buzzard and its separation from Honey Buzzard . Birding World in press . Madge, SC 1977. Field identification of Pintail Snipe. Br Birds 70: 146-154. Sh irihai, H 1988. Pintail Sn ipe in Israel in November 1984 and its identification. Dutch Birding 10 : 1-11. Sh irihai, H 1994. Sepa ration of Tawny Eagle from Steppe Eagle in Israel. Br Birds 87: 396-397.
Outch Birding Postbus 75677, 7070 AP Amsterdam, Nether/ands
8rieven _ _ __________ _ Identiteit van 'kleine goudplevier' bij Middelburg in september 1991 In de brief van Eigenhuis et al (1994) over de identiteit van een aanvankelijk als Az iatische Goudp lev ier P/uvia/is fu/va gedeterm ineerde voge l die van 13 tot 18 september 1991 bij Middelburg, Zee land, verb leef, wordt naar onze mening een aa nta l punten niet juist bel icht en worden enkele be langrijke details onvoldoende uitgewerkt. Het eerste punt betreft de hand pen projectie. Eigenhuis et al (1994) ste ll en, op grond van plaat 49, dat de vogel een 'ru ime' handpenprojectie heeft, die kenmerkend is voor Amerikaa nse Goudp levier P dominica. De door enkele waa rnemers beschreven rui va n de tertials, waarb ij in ieder geva l één tertial aan de rechterkant van de voge l ontbrak, wordt door de auteurs op de vo lgende w ij ze uitgelegd . Tertial nummer 1 zou ontbreken, en de langste tertial (nummer 2) zou dus nog aa nwez ig zijn. Volgens Cramp & Simmons 206
(1983) wordt de buitenste tertial (nummer 1) zeiden naar zomerkleed geruid . Wij zijn van mening dat tertial nummer 1 nog zichtbaar is als een grij s w interkl eedveertje aan de onderrand van de nog aanwezige zomerk leedtertials (cf p laat 49). Het 'gat' dat door enke le waarnemers werd geme ld zou dus veroorzaakt worden door het ontbreken van tertial nummer 2. Dit zou kunnen leiden tot een wat langer, zichtbaar deel van de primaries . A ls gevolg van deze rui is het tertialkenmerk onbru ikbaar. Tevens dient te worden opgemerkt dat in de literatuur spec iaa l voor de Az iatische Goudp levier wordt verme ld dat in het vroege najaar al één of meerdere tertials kunnen ontbreken (Go ll ey & Stoddart 1991, z ie ook plaat 7 aldaar en Limicola 3: 265,1989; 4: 323,1990; 5: 198, 1991; 6: 170, 1992). Het tweede punt dat door de auteurs ten gunste van Ameri kaanse Goudp levier naar voren wordt gebracht is het ontbreken va n ee n witte flanklijn. Meerdere waarnemers ste lden echter vast dat in de vl ucht we l degelijk een lichte flank lijn te zien was. Dit lijkt bevestigd te worIOuteh Birding 16: 206-211 , oktober 19941
Brieven den door plaat 47 en 48. Dat de flanklijn bij Aziatische Goudplevier wel eens minder opva llend kan z ijn is ook te zien in Go ll ey & Stoddart (1991 ; plaat 7 en 8) en op een foto die begin juni op Fair Isle, Schotland, werd genomen (Birding World 5: 248, 1992). Bij de vogel va n Middelburg I ijken de zijborstvlekken va n voren gez ien te groot voor een Aziatische Goudplevier (p laat 50). Echter, de vorm van de z ijborstv lek wordt onderaa n ve rtroebe ld door de rui van de voge l. Ook Golley & Stoddart (199 1) w ij zen erop dat de zijborstvlek, recht va n voren gez ien, een geheel andere vorm kan lijken te hebben. Op het vooraanzicht (p laat 50) is te z ien dat er geen sprake is va n een versmalling van de centrale borststreep, zoals die aa nwez ig is bij Amerikaanse Goudplevier. Resumerend stellen wij dan ook dat de twee hierbove n behandelde kenmerken ni et tegen een Aziatische Goudplevier pleiten. EĂŠn van de belangrijkste kenmerken ten gunste van Aziatische Goudplevier is de lange pootproj ectie (cf plaat 47 en 48). De door de auteurs gegeven verklaring ten aanzien van de pootprojectie is onbevredigend, daar een vogel met een kortere staart naar alle waarschijnlijkheid ook proportioneel kortere poten za l hebben. Het ruistadium van de vogel van Middelburg past ons inz iens goed op dat van Aziatische Goudplevier in deze tijd va n het j aa r en veel minder op dat van Amerikaanse Goudplevier, di e later in het jaar ru it. Het ontbreken van zwa rt boven de snavel en de kleur va n de bovendelen van de vogel va n Middelburg zijn tevens kenmerken ten gunste van Aziatische Goudplevier. Wij z ijn dan ook verbaasd dat de door Eigenhui s et al (1994) aa ngevoerde argumenten voor de CDNA vo ldoende waren om het geval te herz ien en te aanvaard en als 'k lei ne goudpl ev ier' Het was beter geweest als eerst de brief va n Ei ge nhuis et al was gepublicee rd en deze daarna, met eventuele reacti es, was meegenomen bij de beoordelin g van het geva l door de CDNA. Hoewel het door de actie van de CDNA moeilijk is geworden om de vogel alsnog als Aziatische dan wel Amerikaanse Goudplevier te aa nvaa rd en, pleiten wij ervoor om het dossier van deze vogel nog ni et te sluiten. Wij zijn er namelijk va n overtuigd dat de voge l va n Middelburg wel degelijk op naam te brengen is.
Summary IDENTITY OF ' LESSER GOLDEN PLOVER' AT MIDDELBURG IN SEPTEMBER 1991 In their letter conce rning th e id entification of a Pacific Go lden Plover P/uvialis fu/va staying at M idd elburg in September 1991 , Eigenhuis et al (1994) stated that t hi s b ird sho uld be recons idered sin ce it had too many characters fittin g Amer ican Go ld en Plover P dominica. In their op ini o n, it would be better to leave it a ' Iesser go lden plover' . Ei genhui s et al (1994) mentioned two vita l points in favour of American Golden Plover: th e long primary projection and th e absence of the w hite flank margin. Co ntrary to Eigenhui s et al, we think that the missing tertial, as reported by most ob servers, is not the oute r one. Thi s feather is rarely moulted in the pre-breeding moult (Cramp & Simm o ns 1983) and is still visibl e as a little grey no nbreed in g feather on plate 49 in Eigenhuis et al (1994). It is more likely th at the seco nd o utermost tertial is missin g and this co uld exp lain the lo ng primary projection. Most observers mentioned the presence of a w hite flank margin in the field. So, despite the fact that it is not c learly v i si bie o n photographs (cf plate 47-48), we still think it is enough for a Pacific Golden Plover. Moreover, this cha racte r is not always conspi cuo us (Go ll ey & Stoddart 1991 , plate 7-8). Furthermore, Eigenhuis et al mention th at the w hite breast-patches are toa large for Pac ifi c Golden Plover (cf plate 50). Since the photograph they refer to is taken head-on, this character can not be used because, as Golley & Stoddart (19 91) point out, the size and shape of these patches ca n loo k rather different w hen see n head -on. One of the most important characte rs in favour of Pacific Golden Plover is the lon g projection of th e feet beyond the tail. The explanation give n by Eigenhuis et al see ms a little far-fetched. It is more likeIy that a bird w ith lo ng legs is a larger bird an d thus also ha s a proportionally longer tail. In o ur op ini o n, the mo ult pattern of the Middelburg bird co uld we il fit Pacific Golden Plover. Furth erm o re, the absence of black above the bill and the co lour of the upperparts are in favour of this spec ies. We do not co ncur w ith the fact th at the CDNA has discarded this record mere ly as a 'Iesse r gold en pl over' and we are convinced that f urther stud y w ill reveal the true id entity of the Middelburg bird.
Verwijzingen Cra mp, S & Simmons, K E L 1983 . Birds of the Western Palearctic 3. Oxford. Eigenhuis, KJ , Driessens, G & Moerbeek, D J 1994 . Identiteit van Az iati sc he Goudplevier bij Middelburg in september 1991. Dutch Birding 16: 69-71 . Golley, M & Stoddart, A 1991 . Identificat io n of American and Pacific Golden Pl ove rs. Birding World 4: 195 -204.
Ruud M van Dongen, Albertusstraat 4, 5261 AD Vught, Nederland Jaap D Eerdmans, Laan van Soestbergen 27 bis, 3582 SR Utrecht, Nederland Peter van Scheepen, Karolingersweg 96, 3962 AK Wijk bij Duurstede, Nederland 207
Brieven
Identity of 'Iesser golden plover' at Middelburg in September 1991 After studying the photographs of the ' Iesser golden plover' at Middelburg, Zeeland, in September 1991 , published in Eigenhuis et al (1994), I am convinced that the bird was a Pacific Golden Plover Pluvialis (ulva. In stating this, I hasten to add that I did not see the bird in life, nor have I discussed it with anyone who did, and I fully respect the opinion of the CD NA. However, the five excellent photographs (plates 47-51 in Eigenhuis et al 1994) are most informative and my comments are purely based on them . The main point of contention appears to be the primary projection. This is only visible in one photograph and it seems that the longest tertial is missing (as weil as the outermost and maybe even some secondaries? - note th at in plate 47 at least some of the secondaries appear to be extremely abraded). More importantly, the bird still lacks the really attenuated look of American Golden Plover P dominica; in fact, the whole stance (with the near vertical axis of the body and legs set weil back) appears very typical of Pacific. The patterning of the upperparts is fine for Pacific (American should be darker, due to larger black feather centres and smaller, sometimes more random, pale spots) and the underparts are perfectly patterned for Pacific. Indeed, all the photographs prove that it has the requisite underparts coloration. The white stripe running around the ear-coverts and down the sides of the neck bulges only slightly on the breast side (barely constricting the black of the foreneck), then continues down th e flanks and onto the undertailcoverts, whilst also extending onto the vent behind the legs. The white is invaded by gold and black speckles at various points but most especially on the flanks where the very dense
patterning virtually obscures the white areas. The two flight photographs show a very pronounced projection of the feet beyond the tailtip, typical of Pacific. Surely this would not really be possible in American, even if the latter species' shortest possible tail length is considered (on measurements, a short-tailed bird would be a small individual , with corresponding short legs!) . Perhaps it is just my imagination, but are the two outermost primaries virtually the same length, as in Pacific, rather than as in American, in which the outermost primary is longer? When considering the body moult, I suspect that arrested moult is not uncommon amongst vagrants, whereas advanced moult (amongst waders at least) is probably uni ikely but either way it does not really add much to the problem. In summary, I can see no real justification in naming this bird anything other than Pacific Golden Plover. Admittedly, it has a peculiarlooking exposed primary (interestingly, only the one, longest primary tip is discernable) and, perhaps, a rather weak bill but these features (along with upperparts patterning) might just as easily be argued as pointers towards European Golden Plover P apricaria ... Finally, I endorse the view of David McAdams (McAdams 1994) that the identification of American and Pacific Golden Plovers should not be a problem nowadays and (not that it is applicable in this case) lagree with him that only the term indeterminate is valid for non-identified birds 路 even in situations of known and proven hybridi~ zation, intermediate is too ambiguous a term and should be avoided in identification discussions. Reference Eigenhuis, K L Driessens, G & Moerbeek, D J 1994. Identiteit van Aziatische Goudplevier bij Middelburg in september 1991. Dutch Birdin g 16: 69-71. McAdams, D G 1994. ' Intermediate lesser golden plovers': a thing of the past? Dutch Birding 16: 67-68.
Richard Millington, Stonerunner; Coast Road, Cley next the Sea, Holt, Norfolk NR25 7RZ, UK
Identity of 'Iesser golden plover' at Middelburg in September 1991 Having studied the note by Eigenhuis et al (1994), and the photographs accompanying it (plates 47-51), on the identification of the 'Iesser golden plover' present at Middelburg, Zeeland,
208
in September 1991, I feel th at the summary is perhaps over-pessimistic with regard to the individual concerned and that some of the arguments proposed to support an indeterminate identification are open to question . The excellent photographs should allow specific identification and indeed the majority of the bird's features appear to support the identifica-
Brieven ti on as Pacific Golden Plover P/uvialis {u/va. The main feature held against this identification is the apparently long primary projection beyond the tip of the tail in plate 49. Looking closely at this plate, however, I wonder if the apparent proj ection is all it seems? Firstly, it is not certain which tertial is missing but even allowing for the longest one present being the longest, there appea r to be two sets of feathers visible beyond the tertial tip. The primaries of the ri ght wing appear to be brown and to end just beyond the tail-tip. There then appears to be an extension of black primaries beyond th e brown ones which I suggest are th e primaries of the left wing, probably held lowered, and creating a photographic illusion. A similar effect can be seen in other photographs where the back wing appears to project farther beyond the tail than the wing in the foreground . For extreme examples of this phenomenon , see the photographs of an Oriental Pratincole G/areo/a ma/divarum (B irdwatch July 1993: 13) and a Yellow-billed Cuckoo Coccyzus americanus (Delin & Svensson 1988, p 159). This suggestion is further supported by the two co loured feather groups being out of line, ie, not continuous. If this is in fact the case, then the relations of the tertials to primaries and tail all accord with that expected for Pacific Golden Plover. Also supporting the identification as Pacific Golden Plover is the obvious projection of the feet beyond the tail-tip in flight. The suggestion that this could occur in American Golden Plover P dominica by assuming the shortest tail me asurement is flawed, as surely the shortest-tailed birds would also be smaller in all respects, including leg length? Hav ing examined a number of photographs of the two species in flight, I only came across one of an American Golden Plover where any toe was visible beyond the tail and this was only a very short projection and in a juvenile bird where the tail might not have been fully grown. It is often possible to take single extrem e measurements from a series of specimens which will contradict the appearance of the vast majority of individuals but it is not wise to base identification criteria upon such methods. Th e pattern of the upperparts as a who Ie, with large and obvious yellow notches and ti ps to the feathers and only inconspicuous blackish bases, accords far better with the vast majority of Paci-
fic Golden Plover as opposed to American. The very lon g tibia seen in pl ates 49-50 aga in accords better with Pacific than American where the exposed tibia is generally shorter than in Pacific but still longer than in European Golden Plover P apricaria. Other features are less conclusive but the front-on view in plate 50 shows a pattern of black and white which again looks more appropriate for Pacific when taking into account that the sides of the upperbreast have been moulted. The white areas are not the round ed balloonshaped patches of American with the black of the belly cutting up behind the white, as seen in the majority of Americans. The lack of a white flank line need not be a negative featu re as male Pacifics do occur with solid black flanks , eg, the majority of c 100 males in full summer plumage observed in the CIS in June 1987 (Mild 1987); the bird in question appears to show a moulted area along the upperflank in the plates, espec ially plate 49, which could have been a barred flank line in full summer plumage. Although difficult to judge because of the raised wings, the rear end of the bird in plate 51 looks short and dumpy, as Pacific, not the long narrow elongated look of American. Moult patterns in lost vagrants are notoriously variabie and the state of moult from summer plumage seems of little use for the identification process here. Finally, the bird just looks to have the 'feel ' of a Pacific; just compare with the photograph of an American Golden Plover in winter plumage (Dutch Birding 12: 223, plate 162, 1990), or plates 163-164 in the same issue. From detailed studies of a number of probl em birds, I have the impression that individuals which cause identification headaches are Pac ifics diverging from the 'expected norm' whereas Americans are structurally so distinct as to be obvious as such without too much debate; but I would have to stress that this is a personal opinion! References Delin, H & Svensson, L 1988. Th e photographic guid e to the birds of Britain and Europe. London . Eigenhuis, K J, Driessens, G & Moerbeek, D J 1994. Identiteit va n Aziatische Goudplevier bij Middelburg in september 1991. Dutch Birding 16: 69-71. Mild, K 1987. Soviet bird songs. Stockholm.
Graham P Cat/ey, 13 West Acridge, Barton-on-Humber, South Humberside ON7 8 SA}, UK 209
Brieven Klaas Eigenhui s, Dirk Moerbeek and Gera ld D ri essens comm ented as fo ll ows: 'We gratefull y acknowledge the interestin g co mments on the identificati on of the ' Iesser golden pl over' at Middelburg. Most we lcome is the remark by va n Dongen et al about the prese nce of th e outermost terti al (number 1), w hich was co mp letely ove rl ooked by us. Thu s it fill s th e gap, and no terti al is mi ss in g now. A hypot hetica l longest mi ss ing tertial wo uld comp letely cover number 1, and make thi s ridi culously short. Th e remark by Catl ey th at the long primary-projecti on co ul d be ca used by the 'Ye ll ow-bill ed Cuckoo effect', is most interestin g but it is pro babl y not the case in our b ird. From th e field descripti on by Hans Schekkerm an, it ca n be co nclu ded th at the b ird held the w ing-ti ps close together, w hich makes such an effect imposs ible. Moreover, the long prim ary projection was we il noted in the field . We thin k th at p late 51 (D utc h Birding 16 : 70, 1993) clea rl y demonstrates th e absence of a bl ack-and-w hite ('zebra') flank-li ne, w hich is 50 evident in th e Pac ific Golden Plover in plate 223 (Dutch Birding 13: 229, 199 1). Of co urse, none of the odd golden fres hl y moulted dots on the bird's underparts mu st be taken for (part of) th e fl ank-lin e! The di stance betwee n th e ti ps of p l O and p9 is 2 mm at m inimum in Pac ifi c and 3 mm at minimum in
Ameri ca n Golden Pl over (C ramp & Sim mons 1983) . We presume that Mi lli ngton is not w illing to make a main po int of thi s difference. W e ag ree, however, that p9 on plate 47 seems onl y sli ght ly shorter than p l O. Th e lack of bl ack on th e fro nt of th e bill as mentioned by va n Do ngen et al can be ca used by the moul t of th e feathers around th e base of t he bill. We consider the short prim ary proj ecti on as one of the most im portant characters in Pac ific, as we il as the obli gatory p resence of th e zeb ra flank-line. Krister M ild (in li tt) let us know th at the stro ng w ind th at he mentions in hi s book let to th e Soviet bird songs (1987) mi ght be responsa bi e fo r not see ing thi s flank-line in the maj ori ty of 100 adul t breeding males near Bratsk in Siberi a on 4 June 1987, as he did not noti ce thi s lack of zebra fl ank-li ne since. We agree th at the Septem be r 199 1 M iddelburg bird (o n 24 May 1994, an Ameri ca n was present on th e sa me spot) had fea tures of Pac ifi c. We are not qui te su re w hether projectin g toes bevond the tail in fli ght co uld be a rare occas ion in A meri ca n. If the length of (ta il)feathers and of legs are allowed to be compa red w ith those of hairs and legs in hum an bein gs, th ere is no need to pres ume th at short-ta iled bird s necessa ril y also have short legs.' EDITORS
'Intermediate lesser golden plovers': a reply
th e identifi cati on of Am eri ca n and Pac ifi c Go lden Pl overs in th e decade since Con nors' paper (Co nnors 1983), there is, by definition, a di stin ct difference between a 'Con no rs interm edi ate' and a possi ble ' modern interm edi ate' . In o rd er to show thi s difference it w as necessa ry to highli ght th e progress but I d id not claim th at th e modern cri teri a are the 'final word ' o n the subject or a guarantee to th e identificati o n of all indi v iduals under all conditi ons. In eac h of th e three fin al paragraph s of my letter th ere are cl ea r references to the limitati o ns of these criteri a. Ju st as there w ill always be indetermi nate dow itc hers Limnodromus or indetermin ate spotted eagles A qui/a c/a nga/pomarin a, th ere w ill always be indete rmin ate Am eri ca n/ Pac ific Go lden Pl overs. Wh eth er th ese indetermin ate indi v idu als ca n be rega rd ed as ' interm edi ates' is a furth er matter. It is a contradi cti o n of term s to con si der an indetermin ate bird in the fi eld or in a mu seum to be an ' interm edi ate' w hen the full set of ackn ow ledged o r suggested identifi catio n c ri teri a has not been tested. It is, of course, becoming increas ingly difficult to test all of th ese o n o ne parti cul ar indi v idu al, all th e more 50 o n an unex pected vagrant. With rega rd to the 'Middelburg pl ove r', th e editori al comment implies th at th e full range of ' modern kn ow ledge and skili s' was
I was su rpri sed by th e openin g statement of th e ed ito ri al comment fo ll owin g th e note on the Middelburg ' Iesser golden pl over' (Ei genhui s et al 199 4), w hic h obviously mi sinte rprets my letter (M cAdams 199 4). I am we il aware of th e difficul ties w hi ch th e identificatio n of Am eri ca n P/uvia/is dominica and Pac ifi c Go lden Plovers P {u/va can still pose and did not w ish to su ggest that it 'should not be a probl em nowadays'. My inte ntion was to cl ari fy the co ncept of th e term 'interm edi ate' and put co ntinued references to 'Con no rs interm edi ates' w ithin a modern identifi cation context into a d ifferent perspecti ve. O n two occas ions in recent yea rs, I have hea rd such references fro m obse rvers w ho opposed th e spec ifi c identifi cati on of particul ar vagrants: in eac h case it was mai ntai ned th at a considerabl e proporti o n of bird s are unidentifi abl e in an absolute sense ('even in th e hand') and it was inferred th at th e bird in questi o n was such an ' interm ed iate'. I beli eve such cl aim s are mi sleading and unnecessa ril y aggravate th e se nse of uncertainty in d iscuss io ns surro undin g controversial indi viduais. As significa nt adva nces have been made o n 2 10
Brieven employed. The bird, however, was not trapped 50 its biometrics are not avai lab le and it was not sound-record ed 50 its voca l characters ca nnot be analysed. Furthermore, the photographic ev idence does not seem to al/ow a thorou gh and unequivoca l assessment of the criteria related to w ing structure; in addition, the b ird 's primary spac in g was not observed. While the case of the 'M iddelburg plover' demonstrates certa in limitations and difficulties of identifying a parti cul ar individual, this indetermin ate bird ca nnot be regard ed as an 'i nterm ed iate' and neither does it seem to have put the modern (field) identifi cation
criteri a to the full test. In conclu sion, I fail to see how thi s case 'seems to show the contrary' to points made in my letter.
References Co nn ors, P G 1983. Taxonomy, d istribution, and evolution of Golden Plovers (P/u via/is dominica and P/uvia/is fu /va). Auk 100: 607 -620. Eigenhuis, K J, Driessens, G & Moerbeek, D J 1994. Identiteit va n Az iatische Goudplevier bij Middelburg in september 199 1. Dutch Birding 16 : 69-71. McAdams, D G 1994. ' Intermediate lesser go ld en plovers': a thing of the past? Dutch Birding 16 : 67 -68.
David G McAdams, Helenenallee 5, 24937 Flensburg, Germany
CDNA-mededelingen _ _ _ _ __ 2nd Conference of European Rarities Committees The 2nd Conference of European Rarities Committees was held on Helgo land, Schi esw ig- Ho iste in, Germany, on 2-9 October 1993 . 32 delegates of rarities comm ittees were present, representing 19 European co untri es and the USA. The most impo rtant top ics di sc ussed and ag reed upon by all participants are th e following: 1 The gu id e-lines discussed at the first meeting on Texel in 1991 we re endorsed by the conference (cf Dutch Birding 15: 31-32, 1993). 2 It was ag reed to form the Associat ion of European Rarities Co mmi ttees (AERC), w hi ch should: (a) encourage the formation of a national rarities comm ittee in every European country; (b) provide help for nation al committees w hen requested to do so; (c) prepare and maintain a European Li st; and (d) organize meetings of delegates of the national committees at approx imately two-year interva ls to ma intain personal contact, information exchange and co-operation. 3 A definitive and official li st of European bird species w ill be compi led before the next meeting in 1995. 4 The idea of publishing an annu al European Bi rd Report was also discussed but wi ll not be started before the next meeting. 5 The fo ll ow in g categor ies were accepted for the European li st and recommended to use for the nationa l li sts: A - species which have been recorded in an apparent ly w ild state at least once sin ce 1 January 1950. B - spec ies wh ich have been recorded in an apparent ly w ild state on ly between 1800 and 1949. C - released or escaped spec ies w hi ch have establi shed a se lf-supportin g breeding population. D - species w hi ch cannot be accepted fo r any of the categories A, B or C (for w hatever reason, eg, poss ibl e
escape); these species are li sted in an appendix . The officia l European li st wou ld be formed by categories A, Band C (with D as append ix). The Dutch rarities comm ittee (CDNA) for th e moment prefers to retain o nl y one category on the Dutch li st, ie, of bird s recorded in an appare ntl y w ild state sin ce 1800. 6 The new European li st as we il as the nationa l li sts shou ld continu e to fo ll ow the sc ientifi c names and sequence of Voous (1977), despite new and sometimes controvers ial li sts (eg, Sib ley & Monroe 1990). Deviations in scientific names and sp lits and lumps of taxa should be stand ardi zed. 7 The annua l rare bird reports of each country shou ld give both the number of in d iv idu als and the number of records for each spec ies. 8 There is no Turkish rarity committee at the moment. Records from Turkey shou ld be processed by th e countri es' comm ittee whe re the obse rver comes from, unti I a Turkish comm ittee is estab li shed . 9 The prob lem of escaped and released cage-birds became even bigger during the last five years than before. It was recommended th at every country sho uld continue or begin monitoring the cage-bird market. A ll Holarctic escapes shou ld be included w ith fu ll data in an appendix to the rarities reports of each country. 10 New criteria were defined to accept Ch iffc haffs Phylloscopus collybita of the subspec ies Pc tristis from centra I and north-eastern Sibe ri a (includ ing Pc fu /ves cens from the eastern Urals to the Yen isey). Examinatio n in the hand is essentia l for identifi cation. The CDNA is of the opi ni o n that soun d-record in g of the song probably mayalso provide co nv in cing evidence for subspec ific identifi cation. 11 Other topics discussed were : standa rdi zation of
211
CONA-mededelingen record fo rm s and co mputeri z ing data, th e identifi cati o n of tern s and th e taxo nom y of Ye ll ow-I egged Gull Larus cachinnans. M o re info rm atio n on thi s meeting was publi shed in Bri t ish Bird s (87 : 355 -359, 1994) and Limi co la (8 : 134137, 1994). Th e activ iti es of th e AERC w ill be co-o rdin ated by Chri stine Barthel until the next meeting, w hi ch w ill be held in Kecs kemét, Hungary, in A ugust 1995 . The co ntact address of the A ERC is Limi co la, Über dem Sa lz-
DBA-nieuws
Payment of subscription for 1995 W e requ est o ur sub-
Ontvangstbevestiging ingezonden waarnemingen Sedert 1 j anu ari 1994 krij gen de in ze nders va n waa rnem ingen naa r de CD NA geen bevestiging va n o ntva ngst mee r toegestuu rd . W el krij gen ze uiteraa rd nog steeds beri cht over de uitslag na afh and eling va n het betreffende geva l. CD NA
sc ri bers to pay th eir subsc ripti o n rate fo r 1995 as soo n as poss ibl e. Unfo rtun ate ly, there w ill be a sli ght in crease in th e subscription rates for o ur Europea n readers. The new rale w ill be N LG 65 .00. Th e rate for no n-Eu ropea n subscribers w ill remain unchanged at N LG 70.00. W e kindl y request to fo ll ow th e in stru ctio ns o n the enc losed in vo ice. Pl ease avoid pay ing by bank (N LG 20. 00 extra costs), chequ e (NLG 20.00 extra costs) or giro (NLG 6.5 0 extra costs). Preferab ly use Eurocheques, paya bl e in Dutch guild ers, as thi s w ill ca use no extra costs. Payment mayalso be made by credit ca rd (Access, Euroca rd , MasterCa rd or Visa). Pl ease state acco un t number and expiry date and append signature. (Note: thi s meth od of payment is not appli ca bl e to subsc ribers res ident in the Neth erl and s and Belgium.) Briti sh and Iri sh subsc ribers ca n pay by Sterlin g chequ e (GB P 24.00) or Euroc hequ e (GB P 24.00 o r N LG 65 .00) . Subscribers w ho w ill not have paid by 1 Feb ru ary 1995 w ill be charged N LG 5.00 extra. For all subscripti o n matters, pl ease use th e special subsc riptio n admini stration address : Dutch Bird ing Assoc iati o n, c/o A nj a N usse, Symfoni estraat 21 , 13 12 ET A lm ere, Netherl ands.
meldingen _ _ _ _ _ __
Dit overz icht va n recen te meldin gen va n ze ldzame en interessa nte voge ls in Nederl and en België bes laat voo rn amelij k de maa nden juli en augustus 1994. De vermelde geva ll en z ijn merendee ls ni et geverifi ee rd en het overz icht is ni et vo ll edi g. A ll e voge laa rs di e de moe ite namen o m hun waa rnemingen aa n ons doo r te geven wo rden hartelijk bedankt. W aa rn emers va n soorte n in Nederl and di e w orden beoo rd ee ld door de Co mmi ss ie D waa lgasten Nederland se Avifa un a wordt verzoc ht hun w aarn em in gen zo
2 12
JELLE
-------------------------------------------------------
Betaling van abonnementsgeld voor 1995 Bij dit nummer va n Dutc h Birdin g treft U ee n acceptg irokaa rt aa n waa rmee het abo nnementsgeld voo r 1995 ka n worden betaa ld. Helaas z ijn de kosten di e moeten wo rd en gemaa kt o m Du tc h Bi rding uit te geven het afge lopen j aa r zodani g gestege n dat het nood za kelijk is een kl eine ve rhog in g va n de abonn ementsprij s doo r te voeren . De ni euwe abo nnementsprij s za l N LG 57.50 bedragen. Wij verzoe ken u d it bedrag voor 1 feb ruari 1995 over te make n. Doo r de kosten di e ve rbonden zijn aan het ve rsturen va n herinn erin gen en aa nmanin gen za l voo r latere betalers N LG 5. 00 extra in rekenin g w ord en gebrac ht. O o k Belgisc he abonn ees zull en ee n kl ein e ve rhog in g va n het abo nn ementsge ld op moeten brengen en betalen voo rtaa n BEF 1250. W ij hopen dat de abonnees beg rip hebben voo r deze verhog ingen. Wij ve rzoeke n u om voo r all e abonnementsza ken het speciale adres va n de abonn ementenadmini strati e te gebruiken : Dutch Birding Assoc iati o n, p/a A nj a N usse, Symfo ni estraat 21 , 1312 ET A lm ere, Nederland .
Recente
graben 11 , 37574 Einbeck-Drü be r, Germ any. & CD NA
SCHARRI NGA
spoedi g moge lij k toe te ze nden aa n: C D NA, Postbus 45,2 080 AA Sa ntpoo rt-Z uid, Nederl and . Hiertoe geli eve men gebruik te maken va n CD NA-waa rnemin gsfo rmuli eren di e eve nee ns ve rk rijgbaa r zijn b ij bovenstaa nd adres.
Nederland STORMVOGELS TOT VA LKEN Noordse Stormvogels Fu/-
m arus g /acia /is we rd en langs de kust gezien op 1 en 5
[Dutch Birding 16: 21 2 -218, oktober 1994[
Recente meldingen juli en op 12 en 14 augustu s. De topd ag was 12 augustu s met in totaa l 183 exempl aren waarva n alleen al 125 lan gs Camperduin , Noo rdh oll and. Grauwe Pijlstormvogels Puffinus griseus werd en gemeld op 2 augustu s één bij Scheveningen, Zuidho ll and, op 17 augustu s één bij Camperduin en op 19 augustu s één en op 29 au gustus 10 bij Westkapell e, Zee land. Noordse Pijlstormvogels P puffinus we rd en in de vo lgende aantall en waa rgenomen: op 12 augustus 31, op 13 augustu s één, op 18 augustus twee en op 29 augustu s 16. Het maximum op één pl ek was 15 exempl aren op 12 au gustu s bij Camperduin . De inmiddels jaarlijkse oogst va n Vale Pijlstormvogels P ye/kouan leve rde waa rnemin gen op bij Camperduin op 5 juli , 17, 18 (twee), 19, 21 en 30 augustus, bij W estkapell e op 5 juli en bij Scheveningen op 25 au gustu s. O p 18 juli en 15 augustu s we rd en telke ns twee Kuifaalscholvers Pha/acro corax aristote/is waa rgenomen op het werkei land Neeltje Jans, Zee land. Op 22 augustu s we rd een exempl aar gemeld bij Hargen aan Zee, Noordho ll and. Kwakken Nycticorax nycticorax bevonden z ich op 2 juli bij Ransdorp, Noordh oll and, va n 9 tot 13 juli in de O oijpolder, Gelderl and, op 10 juli in de HW-duinen, Zuidholl and, op 7 augustu s langs de Kn ardijk, Fl evol and, op 23 au gustu s bij Thorn , Limburg, en op 24 augustu s bij Hoek, Zee land. Va n 4 tot 13 augustus we rden aan de M aas bij O ostm aa rl and, Limburg, drie tot v ijf onvo lwasse n Kw akken waa rgen omen. Koereigers Bubu/cus ibis we rd en gez ien va n 8 tot 15 juli bij Loo, Gelderland, va n 8 tot 20 augustu s op het Kornwerd erza nd, Fri esland, va naf 21 augustu s bij het Zuidl aa rdermeer, Groningen, en va naf 31 augustu s bij Haastrecht, Zuid holl and. O pva ll end was het voo rkomen va n de Kleine Zilverreiger Egretta ga rzetta. In de vorige peri ode wa ren al eni ge 10-tallen exemp laren aanwez ig. In juli en augustu s bl even ve le meldin gen binn enkomen en eind augustu s ve rbl even in het D eltagebi ed, Zeeland/Z uidholl and, 32 -37 exempl aren. Op 24 augustu s ve rbl even c 28 exempl aren verspreid over het Deltagebi ed en v loge n 30 exempl aren, voor een groot deel uit Nederl and, naar een slaappl aats op het Belgisc he deel va n Het Zw in, W estv laa nderen/Zee land. Daa rn aast werd en in Nederl and nog exempl aren gez ien bij de Lepelaa rsp lassen, Fl evoland ; Bu ggenum, Limburg; Steve nsweert, Limburg; N ijmegen, Gelderl and ; O pheusden, Gelderl and ; N ieuwkoop, Zuidho ll and ; Schiermonni koog, Fri es land ; de Lauwe rsmeer, Groningen; en Zwo lle, Overij sse l. Grote Zilverreigers E a/ba werd en gezien op 7 juli langs de Oostvaardersdijk, Fl evol and, va naf 21 juli tot 16 augustu s op de Makkum ern oo rdwaa rd , Fri es land, en va naf 26 augustu s in de Lauwe rsmeer. Na twee magere jaren werd en d it jaa r ve rsp reid ove r de gehele peri ode c 37 Zwarte Ooievaars Ciconia nigra doo rgegeven, waaro nder v ij f on vo lwasse n exempl aren d ie va naf 19 augustu s op de Strabrechtse Heid e, Noord brabant, pl eisterden. Na enke le exempl aren in juli we rd en in augustu s c 145 doo rtrekkende Ooievaars C ciconia gemeld, met op 8 augustus 45 (waa rva n de meeste gerin gd) bij Itteren, Limburg, op 9 augustu s 23 ove r Groningen, Gronin gen, op 21 augustu s 18 bij O p heusden en op 22 augustu s eveneens 18
bij Doesburg, Gelderl and . Een Zwarte Ibis P/egadis fa /cinel/us we rd gez ien op 17 en 18 augustu s langs de O ostvaardersdijk. Flamingo's Phoenicopterus ruber rose us we rd en waa rgenomen op 3 augu stu s op de Steile Bank, Fri es land, en maxim aa l drie tusse n 6 en 28 augustu s in de Lauwers mee r. Zomerwaa rn emingen va n w intervoge ls betreffen een Wilde Zwaan Cygnus cygnus op 2 augustu s langs de Oostvaa rdersdijk, een Dwerggans Anser erythropus met een hybrid e Dwe rggans x Brandgans A erythropus x Branta /eu copsis op 27 en 28 augustu s op de H ell egatspl aten, Zuidh o ll and, een Ross' Gans A rossii op 21 juli in de Lauwersmeer, een kleine ondersoort va n de Canadese Gans B ca nadensis ss p met c 120 Brandganze n op 3 en 12 augustu s bij Schagen, Noordh oll and, en een Roodhalsgans B ruficol/is op 31 juli bij Den Oever. Va naf eind juli we rd en wee r eens c 30 Casarca's Tado ma ferruginea gez ien, met als max imum 17 exempl aren op 3 augustu s op de Steile Bank. Een v rouw tj e Bronskopeend Anas fa/cata we rd op 24 juli opgemerkt op Texel, Noordho ll and. Een sc hu we Marmereend M armaron etta angustirostris was op 20 augustu s kortstondi g aan wezig bij Cul emborg, Gelderl and . O p 26 augustu s we rden tw ee Witoogeenden Aythya nyroca gemeld bij Bu ggenum. Een Zwarte Wouw Mi/vus migrans we rd op 13 augustu s gez ien in de Ooijpo ld er. Een vrou wtj e Steppekiekendief Circus macrourus wa s van 11 tot 28 juni aanwez ig b ij Bellin gwold e, G ronin gen, gepaard met een mannetj e Grauwe Kiekendief C p yga rgus. Buiten de Lauwersmeer en de Fl evopolders werd en Grauwe Ki ekendi even gez ien op 11 augustu s op de Strabrechtse Heide en op 16 augustu s bij Het Zw in . Van de gemelde Visarenden Pandion ha/iaetus wa ren er enkele in juli en va naf beg in augustu s al wee r c 20 exempl aren, w aaronder v rij we l de gehele maand maxim aal v ier op de Hell egatspl aten. Roodpootvalken Fa/co vespertinus werden gemeld op 14 augustu s bij Drei sc hor, Zeeland, en op 31 augustu s bij W estkapelle. Va n de 10 gemelde Slechtvalken F peregrinus kwa men all een al uit het Deltagebi ed zes meldin gen. RA LLEN TOT A LKEN In de morgen va n 6 september sc harre lde een Klein Waterhoen Po rzana parva in de Eemshaven, Groningen. Va n 2 tot 5 juli we rd wederom een Kleinst Waterhoen P pusil/a gehoord in de O o ijpolder. Kraanvogels Crus grus we rd en gez ien op 4 augustu s bij de Kreekrakslui ze n, Zee land, en op 6 augustu s vloog er één ove r A lkm aa r, Noo rdh oll and . O p het Ramm egors, Zee land, werd en nog de gehele periode maximaa l v ijf Steltkluten Himantopus himantopus waa rgenomen. A ndere waa rnemingen va n deze soort wa ren: tot 6 juli v ier op de Hellegatspl aten en op 29 augustu s één op de Slikken va n Bomm enede, Zeel and . Op 15 juli werd in Het Marki ezaat, Noordbrabant, een adulte Steppevorkstaartplevier C /areo /a nordm anni waargenomen. Een meldin g va n een Mongoolse Plevier Charadrius mongo /us kwa m op 16 augustu s va n Tersc helling, Fri esland. Een nadere zoe ktoc ht bl eef zo nder res ul taat, zodat deze waa rn em ing waa rschijnlijk voo r de Nederl and se lij st ve rl o ren gaat. Morinelplevieren C m orinel/us ve rbl even op 14 augustu s
213
Recente meldingen
176 Kleine Zil verreigers / Little Egret Egretta garzetta, Zonnema ire, Zee land, augustus 1994 (Marten van Dij/) 177 Zwarte Zeekoet / Black Gu ill emot Cepphus grylle, juveniel, Ijmuiden, Noordho ll and, 25 augustus 1994 (A rnoud B van den Berg) 178 Blonde Ruiter / Buff-breasted Sandpiper Tryngites subruficollis, adult, Julianadorp, Noordholl and, 3 september 1994 (RenĂŠ van Rossum) 179 Bonapartes Strandloper / White-rumped Sandp iper Ca lidris fuscicollis, adu lt, Holwerd, Friesland, 19 augustus 1994 (Sascha RĂśsner) 180 Witvleugelstern / White-winged Black Tern Ch lidonias leucopterus, Dashorstdijk, Flevoland, augustus 1994 (Ka rel A Mauer)
214
Recente meldingen (twee) op Tersc hellin g en één bij Scheveningen, op 24 augustu s b ij Li sse, Zuidholl and , en op 31 augustus bij Westkapel le. Deze laatste voge l werd helaas doodgereden door een visser. Ook we rd en exemp laren gez ien en gevangen bij de v inkenbaan te Castri cum, Noordholl and. Voor de vo ll ed igheid vo lgt hi er de hi stori e van de Aziatische Goudplevieren P/uvia/is fu/va ten noorden va n Camperduin: op 21 juli we rd en er daar twee ontdekt, op 25 juli werd een derde exempl aa r opgemerkt en op 27 juli werd de laatste waa rn eming ve rri cht (éé n exempl aar) . Na lang wac hten (s ind s 1977) en een enkele des illusie (Camperduin, oktobe r 1987) werd eindelij k de tweede Bonapartes Strandloper Ca/idris fuscicollis voo r Nederl and vastgesteld. Op 19 augustus we rd een adu lt exemplaar opgemerkt bij Hol we rd , Fri esland. Op 21 augustu s konden ve le waa rnemers de soort aan hun lij st toevoegen, maar we rd de voge l tevens voo r het laatst gez ien. Nog een exemplaar werd op 27 augustus gemeld aan de noordz ijde va n de Oesterdam bij Thol en, Zee land. Gestreepte Strandlopers C me/anotos werden aa ngetroffen op 30 en 31 juli bij Wervershoof, Noordholl and, op 20 augustu s lan gs de Oostvaardersdijk en op 21 augustus in de Workumerwaard, Fri es land . Na een melding va n een Blonde Ruiter Tryngites subruficollis op 24 augustu s in de Lauwers meer, we rd va n 29 augustu s tot 3 september een ad ult exemplaar waa rgenomen op een ondergelopen boll enve ldje aa n de M iddenvl iet bij Julianadorp, Noord ho ll and. Van 24 tot 26 juli ve rbl eef een ju veniel e Poelsnip Gallinago media in de AW-duinen, Noordholland, waa r hij we rd gevangen en gerin gd. Op 30 juli we rd een eveneens juven iel exempl aar ontdekt in de Workumerwaard. Deze voge l I iet zich tot 8 augustus uitvoe ri g bekijken. Op het Ramm egors we rd en de gehele periode Poel ruiters Tringa stagna tilis waa rgenomen, met een maximum va n drie exempl aren op 23 juli. Elders werden Poelruiters gez ien op 21 juli langs de Philipsdam, Zeeland, va n 31 juli tot 22 augustus lan gs de Oostvaardersdijk met op 2 augustu s drie exempl aren, va n 1 tot 8 augustu s drie bij D e Li er, Zuidho ll and, van 13 tot 28 augustus maximaa l v ier in de Lau wers meer, op 19 augustus bij Bergen op Zoom, vanaf 20 augustus twee in de Eemshaven, op 23 augustus dri e langsvli egend b ij Scheveningen en va naf 28 augustus bij Sirjansland, Zee land. Va naf 24 juli werde n 29 Grauwe Franjepoten Pha/aropus /obatus gemeld . Kleinste Jagers Stercorarius /ongica udus we rden gemeld op 12 en 24 augustus één respectieve lijk twee bij Camperduin, op 18 augustu s bij Scheveningen en bij Egmond, Noordhol land, en op 19, 29 (twee) en 30 augustus bij Westkape lle. Op 17 augustus v loog een Grote Burgemeester Larus hyperboreus lan gs Domburg, Zee land. Een adu lte Kleine Burgemeester L g/aucoides bevond zic h op 20 augustus op het piertje va n H arlin gen, Fri es land. In totaa l werden in de afgelope n twee maanden c 60 Geelpootmeeuwen L cachinnans doorgegeven, waaro nder een meldin g va n 31 exemplaren op 4 augustu s in de Ooij polder. Er was een melding va n drie ad ulte Baltische Kleine Mantelmeeuwen L fuscus fuscus op 29 augustus bij Huizen, Noord holland. Va naf 5 ju li verbl even in de Kop va n Noordhol-
land meerdere lachsterns Ge /o che/idon ni/otica. Max imaa l vier exemp laren werden waa rgenomen bij SintMaarten, Noordhol land, de Putten va n Ca mperduin , Noordho ll and, op het Balgza nd, Noord holl and, en bij Schagen, Noord holl and . Verde r wa ren er waarnemingen op 7 juli in de Lauwersmeer, op 24 juli langs de Oostvaardersdijk, op 2 augustu s twee en op 30 augustus drie bij Scheveningen, op 21 augustus b ij Diemen, Noord holl and, en op 22 augustus bij Katwijk, Zuidholl and. Vanaf 3 juli werd en c 47 Reuzensterns Sterna caspia gemeld, met voo r langere tijd meerdere exempl aren in de Lauwersmeer (max imaal zes), de Fri ese Ij sse lmeerkust (max im aa l 13), de Oostvaa rdersd ijk (max imaal drie) en de Philipsdam (ma xi ma al vijf). Een Dougalls Stern S dougallii we rd op 26 juli gez ien in de Putten van Camperduin. Op 28 juli werd op dezelfde plek een Visdief Sterna hirundo waargenomen met kenmerken va n één va n de oostelijke ondersoorten S h tibetana/minussensis//ongipennis. Er was een meldin g va n een langsvliegende Witwangstern Chlidonias hybridus op 8 augustu s b ij Pi aam, Fri es land. Witvleugelsterns C /eucopterus wa ren er van 6 tot 9 juli max im aa l drie bij Marken, Noordholl and, va n 9 juli tot 16 augustus ma x im aa l drie bij Den Oever, Noordholl and, va n 13 juli tot 1 augustus max im aa l v ier bij de Houtribslui ze n, Fl evoland, op 28 juli twee bij Enkhuizen, Noordholland, op 11 augustu s één bij Pi aam, va n 18 tot 21 augustu s max im aa l twee in de Lauwersmee r, op 30 augustus bij het Muiderzand, Flevo land, en op 31 augustu s bij Amsterdam, Noordholland . Zwarte Zeekoeten Cepphus grylle we rd en waa rgenomen op 24 en 29 augustu s bi j Ca mperduin , en op 25 augustus bij Bergen aan Zee, Noordholl and, en Ijmuiden, Noordholl and. GIERZWA LUWEN TOT GORZEN
Een Alpengierzwaluw
Apus me/ba op 4 juli bij Vlissingen, Zee land, werd in de vo ri ge rubriek reeds verm eld. Bijeneters M erops apiaster vlogen op 24 juli bij Petten , Noo rdholl and, en op 31 ju li bij Wageningen, Gelderland. Hoppen Upupa epops werden gez ien op 8 juli in Emmen, Drenthe, en op 23 en 24 augustu s b ij Alkmaar. In de tweede helft va n augustus werde n alweer 21 Duinpiepers Anthus campestris op doortrek gez ien. Een ad ult vrouwtje Citroenkwikstaart Motacilla citreo/a we rd op 5 september gefotografee rd in de Eemshaven en betekende het v ierde geva l voor Nederland. Waterrietzangers Acrocepha/us pa/udico/a werd en opgemerkt op 7 augustus op de Maasvlakte, Zuidho ll and, op 9 en 10 augustus bij Ossendrec ht, Noordbrabant, en op 16 augustu s in Het Zw in. Sperwergrasmussen Sy/via nisoria werden gevangen op 8 augustus (twee) bij Bl oemend aa l, Noordho ll and, en op 9 augustus op Schiermonnikoog en gez ien tussen 17 en 23 augustus (m inima al twee) bij Oosterend op Terschellin g, op 20 en 21 augustu s bij Katw ijk en op 2 1 augustus bij Egmond aan Zee, Noordholl and . Een Grauwe Fitis Ph ylloscopus trochi/oides was op 19 augustus aa nwezig bij Oosterend op Terschellin g. Bergfluiters P bonelli we rden gemeld op 22 juli bij V li ss in gen, op 19 en 20 augustus bij Oosterend op Terschellin g en op 3 septem-
215
Recente meldingen
181 Poelruiter / M ars h Sandpiper Tringa stagnatilis, adult, De Lier, Zuidh o lland, au gustu s 1994 (ja n van Ho lten)
be r in de Eemshaven. Een Kleine Vliegenvanger Ficedula pa rva zo u op 10 augustu s waa rgen omen z ijn langs de Torenva lkweg, Fl evo land. Va naf 13 augustus we rd en wee r Taigaboomkruipers Certhia familiaris waa rgenomen in de bossen rond Epen, Limburg. Een kl apekster Lanius die va n 4-22 september op Texel ve rb leef, we rd aa nva nkelijk een wee k lang voor Kl eine Klapekster L minor ve rsleten maar bl eek bij nadere bestu derin g een Steppe klapekster L meridionalis pa llidirostris te z ijn. De twee Huiskraaien Corvus splen-
dens va n Hoek va n Holland, Zuidh oll and, bl even daa r de gehele periode aanw ez ig. Na de ee rder genoemd e waa rn eming va n een Roze Spreeuw Sturnu s roseus op 1 juli bij V li ss ingen, kwa m er nog een melding door va n een langdurig aa nwez ig exempl aar in juli op V lieland, Fri es land. Er was een vroege IJsgors Ca lca rius lapponicus op 17 augustu s bij Domburg en de eni ge meldin g va n een Ortolaan Emberiza hortulana was op 16 augustu s bij Sc hevenin gen.
Ruud M van Dongen, Albertusstraat 4, 52 6 1 AD Vught, Nederland Hans Cebuis, Boogschutter 3 0, 3328 KB Dordrecht, Nederland Peter W W de Rouw, Warande 23, 3705 Z B Zeist, Nederland
BelgiĂŤ PIjLSTORMVOGELS TOT VA LKEN O p 16 juli trok een Kuhls Pijlstormvogel Ca lonectris diomedea langs Oostende. D e eni ge Vale Pijlstormvogel Puffinus yelkoua n pl eiste rde op 27 augustu s kortsto ndi g voo r Koksijde, Westv laa nderen. Langs St Idesba ld, W estv laanderen, v loog op 23 augustu s een onvo lwasse n Kuifaalscholver Phalacrocorax aristotelis. M annetjes Wouwaap Ixobryc hus minutus verbleven va n 4 tot 8 juli te Genk-De M aten, Lim burg, en op 20 augustus bij Kerkbru gge,
216
Oostvlaanderen. Te Harchi es, Hainau t, was op 23 augustu s een ju veniel exempl aa r aanwez ig. Tu sse n 31 j uli en 30 augustu s werden in totaa l c vijf Kwakken Nycticorax nycticorax gemeld te D iepenbeek-Genk. Ve rder ve rb leven er exemp laren op 24 juli bij St Margri ete, W estv laanderen, op 4 augustus te Li er en op 20 augustu s te Ke rkbru gge. Te Kall o-Doe l zaten va n 9 tot 16 juli twee Kleine Zilverreigers Egretta ga rzetta. In Het Zw in bij Knokke, Westv laa nderen, zaten va naf 10 juli zeven exempl aren, en de gehele periode we rd en geregeld groepj es waa rgenomen, met een ve rrasse nd
Recente meldingen ma ximum va n 30 op 24 augustus. Op De Gavers te Harelbeke, Westvlaanderen, was er één op 21 juli ; te Zee bru gge wa ren er tenmin ste één of twee va naf 30 juli tot in september (met uitschieters va n v ijf op 6 augustu s en drie op 16 augustus); bij Loke ren, Oostvlaanderen, drie op 3 augustus; te Hoboken, A ntwerpen, één op 18 au gustu s; over Brecht, Antwe rpen, één op 24 augustus; en over Li er twee op 25 augustus. Tu ssen 4 en 27 augustus werden in totaal min stens v ijf Zwarte Ooievaars Ciconia nigra waa rgenomen te Genk-Bokrijk. Verder ware n er waa rnemingen te Brecht op 13 augustus; te Mechelen, Antwerpen, op 25 augustus; te Meeuwen, Limburg, op 21 augustu s; over Schulen, Limburg, op 2 augustus ; over de Uitkerkse Po lder, Westvlaanderen, op 20 augustu s; en te Zw ijn aarde, Oostvlaanderen (twee) op 15 augustu s. De eni ge Krooneenden Netta rufina zaten op Blokkersdijk en bij Di epenbeek. Een ju veniele Witoogeend Aythya nyroca zat va n 24 juli tot 6 augustu s in De Maten te GenkDiepenbeek en drie exemplaren werd en gemeld te Schulen op 10 augustus. Van 10 tot 22 augu stus pleisterde een Grauwe Kiekendief Circus pygargus te A ngre, Hainaut. Verder wa ren er exempl aren te Brecht; bij Don sti ennes (dri e); te Helchteren-Meeuwen; te Kerkbrugge; te Li er; te Moerbeke, Oostvlaanderen; en te Oostakker, Oostvlaanderen. Een melding va n een lichte en een intermediaire Dwergarend Hieraaetus pennatus te Orgereau, Lu xembourg, op 15 augustus zet het geru cht va n een waa rn em in g net over de Belgische grens kracht bij. Op 29 augustus we rd te Zei zate bovendien een overtrekkende lichte fase Dwergarend vastgesteld. Op 30 juli vloog een onvolwassen mannetj e Roodpootvalk Fa/co vespertinus over Bredene, Westvlaanderen, en een ju ve niel exempl aar over Ingoo igem, Westvlaanderen. Ju ven iele voge ls v logen op 24 august us over Fras nes- Lez-Bui sse nal , Hainaut, en op 26 augustus over Sint-Kruis-Winkel, Oostvlaanderen. Slechtvalken F peregrinus we rd en gez ien te Angre, bij Donstiennes en bij Stalhille, Westvlaanderen. Een Steltkluut Himantopus himantopus was va n 9 tot 13 juli aanwez ig te Zeebrug-
PLEVIER EN TOT STERNS
ge (met een tweede exempl aar op 10 juli). Van 24 juli tot 15 augustus verbl even maximaal zes exemplaren te Fontenoy; we llicht wa ren dit de voge ls va n het tweede broedgeval va n Wa ll oni ë, dat eld ers in de provincie Henegouwen plaatsvond. De derde Griel Burhinus oedicnemus voo r dit jaar pleisterde van 7 tot 9 juli bij Testelt, Brabant. Twee ongedetermineerde vorkstaartplevieren C /areo /a vloge n op 30 juli laag over Brecht. Te Angre werden Morinelplevieren Charadrius morinel/us gez ien op 17 en 18 augustu s (te lkens drie), op 21 en 30 augustus (te lkens één) en op 23 augustus (twee) . Bij Donstiennes ware n er 11 op 18 augustu s en v ier op 25 augustus, en op 31 augustus was er één te Dudzele-Zeebrugge. Ad ulte Ijslandse Grutto's Limosa limosa is/andica in zomerk leed werde n geme ld te Wachtebeke-Moerbeke op 5 juli en in de Achterhaven te Zee bru gge op 16 juli. Va n 21 tot 26 juli zat een ju ve niele Poelruiter Tringa stagnatilis te Genk-De
Maten. Ad ul te voge ls werden gez ien bij Zelzate van 22 juli tot 13 augustu s (op 30 juli even te Doornzele, Oostvlaanderen); bij Turnhout, A ntwerpen , op 1 en 2 augustu s; bij Ti enen op 4 augustus; en in de Achterhaven te Zeebru gge op 20 en 24 augustu s. Op 23 en 24 augustu s pleisterden twee Grauwe Franjepoten Pha/aropus /obatus te in de Ac hterhaven te Zeebrugge. Een adulte Kleinste Jager Stercorarius /ongicaudus v loog op 11 augustus langs Oostende. Op 28 augustus v logen hi er twee ju ve niele voge ls lan gs. Vanaf 23 augustus (tot in september) pleisterde een makke ju veniele voge l te Genappe, Brabant; opmerkelijk was de hoeveelheid w it op de buitenvlaggen va n de handpennen bij deze vogel. Een hyb rid e Zwartkopmeeuw x Kokmeeuw Larus me/anocepha/us x ridibundus werd op 27 juli waa rgenomen bij Fontenoy. Net zoa ls vo ri g jaar we rd te Oostende wee r een ee rste-w inter Dwergmeeuw L minutus met donkere bovenvleugels waargenomen, en we l op 28 augustus. De eerste ju veniel e en voo rlopi g eni ge Vorkstaartmeeuw L sabini v loog op 18 augustus langs St Idesbald. Op 2 augustus was er wee r een onvolwassen Grote Burgemeester L hyperbore us aa nwez ig te Zeebrugge. Een Reuzenstern Sterna caspia zat va n 16 tot 21 juli in Het Zwin bij Knokke . Op 7 augustu s trok een exemplaar over Doornze le en op 25 augustu s v logen er twee lan gs St Idesba ld. Langs Oostende vloog op 28 augustus een ju ve niele Witwangstern Chlidonias hybridus. G IERZWALUW EN TOT GORZEN Op 27 augustus we rd bij
Koksijde een overvliegende Alpengierzwaluw Apus me/ba opgemerkt. Er waren waa rn emingen van Draaihalzen j ynx torquil/a te Angre; Beerse, Antwerpen (zes); Boechout; Ekeren, Antwerpen; Emblem, Antwerpen; Genk-Bokrijk (d rie); H erselt, Antwerpen; Korbeek-Lo, Brabant; Li er; en Oostakker. Een Hop Upupa epops zat op 19 juli bij Meetkerke, Westvlaanderen. Op 23 juli trok een Bijeneter Merops apiaster over Halle, Brabant, en op 4 augustu s v loog er één over Li er. Einde augustu s ontw ikkelde zich doortrek van Duinpiepers Anthus campestris, met waa rn emin gen te Angre (11 ); Don sti ennes (12); Dudzele-Zeebrugge; Genappe; Grimbergen, Brabant; Haasrode, Brabant (twee); Harchies; H eve rl ee, Brabant; Korbeek-Lo ; Oostakker; Oostende; Vilvoorde, Braba nt (twee); en Vorst-Laakdal, Antwerpen. De voo rlopi g eni ge Roodkeelpieper A cervinus werd gez ien te Li er op 20 augustu s. Op 9 augustu s was er een va ngst va n een Noordse Nachtegaal Luscinia /uscinia te Sinaai, Oostvlaanderen. Leuk is ook de va ngst va n een Veldrietzanger Acrocepha/us agrico/a bij Wetteren, Oostvlaanderen, op 28 augustus. Een Orpheusspotvogel Hippo/ais po/yg/otta werd op 30 juli geringd bij Herse lt. Er waren weer ve rsc hillende va ngsten va n Sperwergrasmussen Sy/via nisoria (o nder andere te Beerse (twee); Hern e; Meetkerke; Nieuwpoort, Westv laanderen; en Tienen) en Waterrietzangers A pa/udico/a (o nder andere Mechelen en Zeebrugge). De eerste Ortolanen Emberiza hortu/ana we rden gemeld te Knokke op 30 augustus en te Zavente m, Braba nt, op 19 augustus.
217
Recente meldingen Deze w aarn emin gs lij st kwam tot stand met medewerkin g va n Yves Bapti ste (Harelbeke), Hugues Dufourny (Hain aut), Philippe Smets (Tienen), Dirk Symens (VLAVICO ), Will y Ve rsc hueren (Linkeroeve r), en Frederik
Will emyns (M ergus) . Ook de hulp va n diegenen die (hun) waa rn emingen meedeelden op de Belgisc he Dutch Birdin g-vogellijn (03-48801 94) w as hi er o nontbeerlijk .
Gerald Oriessens, Bosstraat 44, 2500 Lier; België
DB Actueel Blonde Ruiter bij Julianadorp O p maandag 29 augustus 1994 bes loten Rob Bekebrede en ik om 's midd ags één va n de ondergelopen bo ll enve lden bij julianadorp, Noordholland, te bekijken. Ieder aan een kant beg innend zag Rob tu ssen de Bontbekpl evieren Charadrius hiaticula een kleine, li chte steltloper met ge le poten. Hij li ep sa men met een Steenl oper Arenaria interpres en viel op door het gedrag, het kl eine form aat en de lichte geelbruine kl eur. We bes loten di chterbij te gaa n en hoe di chter we naderd en, hoe meer de voge l op een Blonde Ruiter Tryngites subruficol/is begon te lijken. Toe n de voge l naa r ons toev loog en op c 25 m va n ons neerstreek verdween alle tw ijfel: het was een (adulte) Blond e Ruiter! Terw ijl Rob de vogel in de gaten hield liep ik snel naar Berend de Bruin, Aat Schaftena ar en M aarten va n Steeni s die toeva lli g net wa ren aangekomen. Teru g bij Rob bl eek de vogel gevloge n te z ijn . Na 20 spannende minuten zag Aat de Blond e Ruiter weer aan kom en vliegen. Rob en ik ve rtrokken daarop om het nieu ws door te geven. Nog deze lfde avond kon de voge l door enkele 1O-tallen voge la ars bekeken w ord en. Ook de daarop vo lgende dagen liet hij z ich mooi bekijken. Zaterdagavond 3 september om 19:30 we rd hij voor het laatst gez ien, hoog wegv li egend in zuidelijke richting. Dit betrof het negende geva l va n de 182 Veldrietza nger / Padd yfi eld W arbi er Acrocephalus agricola, V li eland, Fri es land, 18 september 1994
(Sa nder LagerveldJ
Blonde Ruiter voor Nederland en na de Baird s Strandloper Ca lidris bairdii, Breedbekstrandl oper Limicola falcinel/us en Gestreepte Strandl oper C m elano tos in 1993 de vierde (zeer) ze ld za me steltl oper op de inmiddels fameuze bollenve lden b ij julianadorp. ELOERT GROEN EWOUD Wilgegors en Veldrietzanger op Vlieland Tijd ens één va n de vaste najaarsweekenden op Vli eland, Fri esland, ontdekte een groepj e fan ati eke vogelaars maa r li efst twee ze ldza me dw aalgasten in twee dagen tijd. In de midd ag va n zaterdag 17 september 199 4 zag Leo Heemskerk net ten weste n va n het dorp O ost-V lieland een 'gekke' gors vliegen die, eenm aa l geland, als on vol wassen Wil gegors Emberiza aureola kon w ord en gedetermineerd. De vo lgende ochtend was hij nog steeds aanwez ig en ko nden c 20 va n de vaste wa l overgestoken vogelaars de soort aa n hun lij st toevoegen. Het betreft de achtste Wil gegors en derde ve ldwaarn emin g voo r Nederl and. De midd ag va n zo nd ag 18 september gebruikten de negen V lieland-ga ngers om de oostpunt van het eil and uit te kammen. Om c 13:00 vo nd Lammert va n der Veen een za ngvoge l die hij door de markante koptekenin g, korte vleugels en bl eke kl eur direct herkende als Veld ri etza nger Acrocephalus agrico la. Na lange en spannende minuten kreeg iedereen de voge l te z ien en kon de waa rnemin g dankz ij de aanwez ige mobi ele telefoo n direct v ia het semafoon c ircuit verspreid wo rd en. De geluksvogels die voor de Wil gegors wa ren gekomen konden ve rvo lgens ook deze soort meepikken! Later in de midd ag liet de voge l z ich steeds beter zien en konden alle releva nte kenmerken nauw keuri g wo rden vastgesteld alsmede enkele fo to's wo rden gemaakt. Het betreft de zeve nde Ve ldrietza nger voor Nederl and en de eerste ve ldwaa rnemi ng. O p 19 september leverde een zoekacti e doo r c 35 voge laars noch de Ve ldrietza nger noc h de Wil gegors op. ENNO B EBELS Top-weekend voor woestijnsoorten In de ' Lars j onsso n' stond het reeds geschreven: de Woestijn gras mu s Sylvia na na trekt vaak sa men op met de W oestijn ta puit O e nanthe deserti. M aa r w ie had gedacht dat ze elkaar va nui t de broedgebi eden in Zuidwestaz ië helemaa l naa r Nederl and zo uden vo lgen? Het leek er daadwe rke lij k op dat beide soorte n op 8 okto ber 1994 sa men naa r ons land wa ren afgedwaa ld en pas op het allerlaatste moment hun eigen weg wa ren gegaan. De W oe-
218
lDutch Birding 16: 218·220, oktober 19941
DB Actueel
183 Woestijntapuit / Desert Wheatear Oenanthe deserti, Zandvoort, Noord ho ll and, 9 oktober 1994 (Marten van Dij/) 184 Woestijngrasmus / Desert Warb ier Sy/via nana, Zandvoort, Noordholl and, 8 oktober 1994 (Ma rten van Dij/)
219
08 Actueel
184 Steppek lapekster / Sou thern G rey Shrike Lanius me ridionalis pallidirostris, De Coc ksdo rp, Texe l, Noordho lland, 22 september 1994 (Arnoud B van den Berg)
stijngrasmu s werd in de loo p van de zaterdagochtend o ntdekt doo r Adri Remee us op de dijk langs de bo ul eva rd va n Scheve nin gen, Z uidh o ll and. De voge l bevond zich in lage begroeiin g op de dijk en was absurd tam ; hij kroo p soms letterlijk ove r de voeten va n de en masse toegestroo mde waa rn emers. Het relatief do nkere ve renkl eed duidd e (zoa ls te ve rwac hten in onze co ntreien) op de oostel ij ke o ndersoo rt 5 n nana. De Woestijntapuit, een jo ng mann etj e, werd laat in de middag ontdekt doo r To m va n Spanj e, di e op de bo ul evard va n Za nd voo rt, Noordh o ll and, ee n harin g stond te eten. De voge l bevond z ich o p het strand en in de zee reep . Di eze lfde midd ag kon ee n aa ntal gewaa rsc hu w de voge laa rs nog net voor do nker de voge l te z ien krij gen. Deze waa rn eming betekent de derd e Woest ijn ta pui t voo r Nederl and . O p zo nd ag 9 o kto ber waren beide woesti jn soorten nog aa nwez ig en tro kken o p deze fraa ie herfstd ag een co nstante stroom va n bewo nd eraa rs. Ook de tapuit blee k we ini g sc hu we n ko n evenee ns uitvoe ri g gefotografeerd wo rd en. De volgende dag bleke n be id e dwaa lgasten ve rtro kke n te z ijn . Toeva l? ENNO B EBELS Steppeklapekster op Texel Op 4 september 1994 o ntdekten G iel W itte en Ma rco W itte b ij 'de tuintj es' van De Cocksdo rp, Texe l, Noordh o ll and, een ee rstejaa rs kl apekster Lanius. Deze werd aa nva nkelijk als Klapekster L excubitor gedetermin eerd en later als Kl ein e
220
Klapekster L minor. Dankzij de laatstgenoemd e determin ati e we rd de voge l rege lm atig bezocht doo r va n het vasteland ove rgeko men voge laa rs. Van hen was Ruud va n Do ngen de ee rste di e de klauw ier ui te indelijk als Steppekl apekster L meridionalis pallidirostris determi neerd e. Deze soo rt is zee r ze ld zaa m rond het Noordzeegeb ied en werd op 5 september 1953 op Utsira, Roga land, Noorwegen, vastgeste ld (Stern a 13 : 17, 1954) en tot en met 1992 zes kee r in G root-Brittanni ë, waa rva n v ij f in septe mber-o ktober en éé n in april (Bri ti sh Bird s 86 : 524, 1993) . Foto's va n Britse najaa rsvogels we rden o nder meer gepubi ceerd in Bi rding W o rld 5: 369, 1992, en 6 : 386, 1993 (de laatste fo to betrof ee n exempl aa r ui t o kto ber 1993) . Er wo rd en in het Westpalea rcti sc he gebi ed twee groepen 'grote' kl apeksters ond ersc he iden, de noo rdelijke en de zuidelijke. Va n de zuid elij ke ('So uthern Grey Shrike') zijn ac ht ond ersoorten besc hreve n waa rva n de Steppekl apekster het meest noo rd oostelijke ve rspreidin gsgebi ed heeft, va n Kazak hstan tot in Mongo li ë. Zowe l de noo rd elij ke als de zuidelijke (L m meridionalis) broeden in Frankrijk en blijken d aa r ni et te hybridi se ren. Isenm ann & Bouchet (A laud a 6 1: 223-2 27, 1993) too nd en eve nals ee rdere auteurs aa n dat be ide groepen het best als apa rte soorten kunn en wo rden besc ho uw d (z ie ook A lauda 62: 138, 1994). ARNOUD B VAN DEN BERG & ARE ND WASSINK
•
• 'Sterns van Europa en Noord-Amerika' door Klaus Mailing Olsen & Hans Larsson nivo 0
Donner
Boeke~)
Lljllbaan 150 Rotterdam (010) 413 20 70
•
• IN ALLE RUST Temidden van de eerste sneeuw genietend van indrukwekkend panorama. De wereld ligt aanje voeten. Aan je voeten een paar stevige bergwandelschoenen dieje bti Bever 2werfsport hebt aangeschaft, tegeltik met de ideale rugzak voor dergeltike treks, precies passend voor jouw rug. Zo heeft Bever 2werfsport voor iedereen de juiste uitrusting. Voor elke reis het beste materiaal. Zomer en winter. Vraag daarom vandaag nog de informatieve katalogus aan of breng een bezoek aan een van onze 10 vestigingen.
111
MONTHLY GUlDE TO BIRD IDENTIFICATION AND BEHAVIOUR NOS OISEAUX The Swiss ornithological journal appears four times a year (approximately 250 pages) and publishes articles and reports in French, with abstracts in German and English covering the central European avifauna, particular emphasis is placed on original contributions. Annual subscription: 33 Swiss Francs. A free copy may be obtained by writing to the following address: Administration de NOS OISEAUX Marcel S. Jacquat c/o Musée d'histoire naturelle Av. Léopold-Robert 63
SUBSCRIPTIONS, Tower Publishing, Tower House, Sovereign Park, Market Harborough, Leicestershire LE16 9EF, England.
2300 LA CHAUX-DE-FONDS, SWITZERLAND
Join the Oriental Bird Club Today!
Ornithos The French magazine for blrdwatchers
Annual Membership at [12 offers •
Two colour bulletins with articles on identification, birdwatching areas and lots more
•
An internationally acc1aimed journal Forktail
•
An information service that helps members plan their trips to Thailand, Indonesia, India etc
•
A special book service giving members access to most natural history books
Main papers and notes about Status, Identification and Ecology of the Birds of France and wp· Annual Report of French Rarities Committee (CHN) • Annual Report of Rare Breeding Birds in France· Results of birds sensus in France • Birding Spots in France and WP • News about birdwatching and birds in France and WP • Mystery Bird. Annual subscription (two issues in 1994) Europe: 150 FF or 120 FF (LPO subscriber) Other countries: 180 FF or 150 FF (LPO subscriber)
Credit Card Facilities Available
Please contact:
For Membership Details please write to The Oriental Bird Club, c/o The Lodge, 8andy, Bedfordshire 8G19 2DL, U.K.
Omithos, Ligue pour la Protection des Oiseaux, BP 263, F-1730S Rochefort Cedex (France)
IV
Chief editor Arnoud van den Berg (+3 1-23378024) Editors: Dutch Birding, Postbus 116, 2080 AC Santpoort-Zuid, Netherlands (fax +31-23376749)
Deputy chief editor Enno Ebels (+31-30961335) Executive editor André van Loon (+31-206997585) Photographic editor. René Pop (+3 1-104508879) Editorial board Marc Argeloo, Ferdy Hieselaar, Graham Holloway, Peter Me inin ger and Frank Rozendaal
Photographic editor: Dutch Birding, c/o René Pop, Floris Burgwal 54, 2907 PH Capelle aan den Ijssel, Netherlands Subscription administration: Dutch Birding Association, c/o Anja Nusse, Symfoniestraat 21, 1312 ET Almere, Netherlands
Editorial advisory board Christine Barthel (Germ any), Peter Barthel (Germany), Gerald Driessens (Be lgi um), Klaas Eigenhuis (Netherlands), Dick Forsman (Fin land), Ted Hoogendoorn (Netherlands), Lars lonsson (5weden), Killian Mullarney (Ireland ), Hans 5chekkerman (Netherlands), Hadoram Shirihai (lsrael) and Peter Symens (Saudi Arab ia)
Board: Dutch Birding Association, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Netherlands Dutch Rarities Committee: CDNA, Postbus 45, 2080 AA Santpoort-Zuid, Netherlands
Editorial assistants Ruud van Dongen , Gerald Driessens, Hans Gebuis, Hans van der Meulen, Peter de Rouwand laap Schelvis Production and lay-out André van Loon and René van Rossum Advertising Peter Meijer (+31-348031905, fax +31-348020394) Subscriptions 1994: NLG 52.50 (Netherl ands), BEF 1150.00 (Belgium), NLG 60.00 (other countries inside Europe) and NLG 70.00 (countries outside Europe, ai rm ai l). Giro accou nt (Netherl ands) 01 50697; giro account (Belgium ) 000 1592468 19; bank account 54 93 30 348 of ABN+AMRO (Bi lthoven) . All accounts are in the name of the Dutch Birding Association. Payment maya lso be made by credi t card (Access, Eurocard, MasterCard or Visa). Please indicate the accou nt number and expiry date and append a signature. Note: This method of payment is not applicable to subscribers resident in the Netherlands and Belgium. Dutch Birding is a bimonthly journal with issues in February, April, June, August, October and December. It publishes original articles and notes on morphology, systematics, occurrence and distribution of birds in the Benelux, Europe and elsewhere in the Palearctic region. It also publishes contributions on birds in the Asian-Pacific region and other region s. The Dutch, English and scientifi c bird names follow: the List of Outch bird species 1994 by A B van den Berg (1994, SantpoortZuid); The 'British Birds' list of English names of Western Palearctic birds by British Birds (1993, Blunham); the li st compiled by C S Roselaar in the Dutch ed ition of The illustrated encyclopedia of birds of the world by C M Perrins (199 1, Weert); and Oistribution and taxonomy of birds of the world by C G Sibley & B L Monroe Ir (1990, New Haven). Manuscripts shou ld be typewritten or printed with double line-spac ing and wide margins on both sides. Word-processed manuscripts should preferably also be submitted on diskette (either in Macintosh or MS-DOS format). More inform ation is available from the ed itors. A schedule of payment rates for authors, photographers and artists is ava ilabl e from the ed itors.
Dutch 8irding Association Board Gijsbert van der Bent (president, +31-171813606), Ch ri s Quispel (secretary, +31-71124825), Arno ld Veen (treasu rer), Arnoud van den Berg, Roy de Haas and Peter Meijer Board assistants Theo Adm iraal, Gerald Driessens, Ron van den Enden, Hans Gebuis, Ger Meesters, Anja Nusse, Ferry Ossendorp, Wim van der Schot and Kees Tiemstra Dutch Birding Travel Reports Service (DBTRS) Ib Hu ysman, Postbus 737, 9700 AS Groningen, Netherlands, telephone +3150145925, fax +31-50144717
Dutch Rarities Committee (CDNA) Members Edward van IJzendoorn (cha irman, +31-23391446), Karel Mauer, lan van der Laan, Kees Roselaar, Jelle Scharringa (secretary, +31-30523801 ), Hans Schekkerman, Gerard Steinha us and Wim Wiegant (a rchivist) The CDNA is a comm ittee of the Dutch Birding Association and the Netherl ands Ornithological Union
© 1994 Stichting Dutch Birding Association. The copyright of the photographs and drawings remains with the photographers and artists. ISSN 0167-2878. Printed by Albédon/Klop BV, Postbus 32 11 ,2 220 CE Katwijk, Netherland s
~utCh
8irding
Jaa rga ng 16 nummer 5 oktober 1994 Volume 76 number 5 October 7994
177 186 195
Artikelen Separatio n of Pi ed W heatear an d Cyp rus Pi ed Wh eatea r Brian j Smal/ Identi fica ti o n of Pi ed Wh eatea r and Eastern Bl ac k-ea red Wh eatea r M agnus UI/man Bonte Tap uiten bij Petten en Katw ijk in oktober-nove mber 1992 A rn o ud B va n den Berg, Ruud E Bro uwer, Enno B Ebels, H an J Endt & RenĂŠ van Rossum
202
Mededelingen Bl o nde Tapuit o p Rottumeroog in juni 1991 A (Bert) de Bruin, Enno B Ebels, Koen van Dijken & Willem Steenge Kantte kenin gen bij herkenning va n ju veni ele Kl ein ste Jage r Paul Kno lIe
205
Varia Two new ra pto rs for Israe l Ed itors
200
208 208 210
Brieven Identi te it va n ' kl ein e goud plevier' bij M idd elburg in september 199 1 Ruud M va n Dongen, j aap D Eerdmans & Peter va n Scheepen Identity of ' Iesser gold en plove r' at Middelburg in September 199 1 Richard Millington Identity of ' Iesse r gold en pl ove r' at Middelburg in September 199 1 C rah am P Ca tley Intermedi ate ' Iesse r gold en pl ove rs': a repl y David C M cA dams
211
CDNA-mededelingen 2nd Co nference of Euro pea n Rariti es Committees; O ntva ngstbevestiging ingezond en w aarn emin gen
212
DBA-nieuws Betalin g va n abo nn ementsge ld voor 1995; Payment of subscripti o n fo r 19 95
212 216
Recente meldingen Nederl and : juli en augustu s 1994 Ruud M va n Dongen, Hans Cebuis & Peter W W de Rouw BelgiĂŤ: juli en au gustu s 199 4 Cera ld Driessens
206
218
DB Actueel Bl o nd e Ruiter bij Julianadorp ; W il gegors en Ve ldri etza nger op V li e land ; Top-wee kend voor w oestijn so o rten; Steppekl ape kster op Texe l
Voo rpl aat: Lann erva lk Falco biarm icus, Tagdil t, M arokko, janu ari 199 1 (H ans Cebuis) Fro nt cove r: Lann er Falco n Falco biarm icus, Tagdil t, M orocco, Janu ary 199 1 (Hans Cebuis)
A bstracted/ ind exed in: A uk, Eco log ica l A bstracts, Emu, G EO BAS E (Geo A bstracts Databa se), Ibi s, Ornithol og isc h e Sc hri ftensc hau, W ildli fe Review, Zoo log ica l Record