Cherry Wijdenbosch

De Utrechtse ‘dame uit Suriname’ wordt zeventig

Het is 1983 en Nederlandstalige popmuziek begint aan een opmars. De Utrechtse Cherry maakt met ‘Dame uit Suriname’ een klassieker. “Dat liedje was als een grapje bedoeld”, zegt Cherry nu. Toch vlogen er kort daarna stenen door haar ramen, en op straat kreeg ze verwensingen te horen. Cherry Wijdenbosch (1951) wordt volgend jaar zeventig en is nog steeds actief in Utrecht. Haar muzikale betekenis wordt binnenkort geboekstaafd. Tekst: Ronald Besemer / Fotografie: Renate Beense

Cherry Wijdenbosch en de band Braak, waar zij deel van uitmaakte, waren belangrijk voor de ontwikkeling van het Nederlandstalige protestlied. In november publiceert de Utrechtse onderzoeker Laurens Ham een boek over deze protestliederen en de rol van Cherry en Braak. Popgroep Braak deed ertoe in die jaren. “Misschien waren wij wel de eerste Nederlandstalige rockband,” denkt Cherry. De elpee ‘Suite voor een hypochonder’ uit 1980 geldt als hun meesterstuk. In het boek van Ham lees je over die wilde jaren in Utrecht waarin het tijdelijke Tivoli-gebouw aan het Lepelenburg afbrandde en Braak optrad bij manifestaties in Amsterdam en Utrecht.

Dame uit Suriname

Eind 1981 stapten Cherry en componist en haar levenspartner Simon Been uit Braak. Ze gooiden het over een andere boeg. Met synthesizers en lichtvoetige liedjes die Cherry jazzy en een tikje uitdagend zong. ‘Vang me’ werd een hit in 1982 en een jaar later kwam

de single ‘Dame uit Suriname’ uit. Geschreven door Simon en licht flirtend door Cherry gezongen tegen een blanke man ‘met zwart geld op de bank’. Cherry: “Het woord blank neem ik nu niet meer in de mond. Ik zeg: wit. Blank suggereert iets edels, dat is not done.” Maar verder heeft de kwieke dame geen spijt. Sommige tijdgenoten konden niet lachen om de plagerige ironie van het liedje. “Ik woonde toen op de Springweg en er waren al keien door mijn raam gegaan. Zie ik een paar jongens aan komen lopen. Ze hadden het over mij. Vlak bij mij zegt de dichtstbijzijnde ineens: kutwijf! Later beet iemand me toe: ‘ik heb helemaal geen zwart geld op de bank!’ Zo ging dat, mensen namen het liedje nogal serieus.”

Politiek

Is Cherry #blacklivesmatter avant la lettre? “O mijn hemel nee,” zegt ze, “ben ik een voorloper?” Ze komt uit een andere tijd, benadrukt ze. Zie de humor in het liedje (‘Nee dank u, ik houd niet van bananen’). Zoals Ham uitlegt in zijn boek waren Braak en Cherry tegelijkertijd maatschappijkritisch en ironisch, zodat je nooit precies weet met wie er de draak wordt gestoken. Die houding bevalt Cherry nog steeds. Toch heeft ze het later wel echt in de lokale politiek geprobeerd. “Niet bij de SP hoor, wat blijkbaar op internet staat. Maar bij de partij Luis in de Pels van Kees van Oosten. De vrouw van Kees is een vriendin van Simon. Toen Kees meedeed aan de gemeenteraadsverkiezingen vroeg hij mij als lijstduwer. Als ik jou kan helpen doe ik het, zei ik. Maar we hebben het net niet gehaald.”

Koningin

Cherry is familie van oud-president Jules Wijdenbosch uit Suriname maar ze zag hem nooit. De dame uit Suriname bekende al vroeg dat ze nooit in dat land is geweest. “Dit werd als verraad gezien. Ik zei destijds maar sorry toen ik het bekendmaakte”. Cherry is in Jakarta geboren uit een Indische moeder en een Surinaamse vader. Haar moeder was niet zo’n liefhebber van Surinamers, op haar charmante vader na, dus dat land speelde helemaal geen grote rol in Cherry’s leven. Maar door haar klassieke liedje wordt ze er nog regelmatig aan herinnerd. “Waar ik ook kom in Utrecht, alle Surinamers kennen mij. Dan loop ik over de Amsterdamsestraatweg en roept iemand: ‘Sjerrie, DAME UIT SURINAME’”. Grinnikend: “Dan voel ik me echt de koningin.”

Oudaen

Na Braak en haar vroege hits heeft Cherry haar carrière vervolgd. Dat leidde uiteindelijk tot de fraaie cd ‘Niet ik’ uit 1999 en een samenwerking met Stef Bos. Cherry: “Stef zingt twee nummers op de plaat en heeft er ook een geschreven. We hebben een tournee door Nederland en België gedaan. Stef, Simon en ik. Twee stemmen één piano, zo heette die tour. Dat was heel leuk maar daarna is ons contact met Stef verwaterd, hij ging naar Zuid -Afrika.” Cherry nam nadien muziek op met gitarist en producer Matthijs Spek. Wat niet leidde tot nieuw plaatwerk. Want Cherry was en is kritisch en legt de lat hoog. “We speelden in 2008 een paar keer in dat mooie zaaltje in Kasteel Oudaen. Na de zomer heeft Matthijs zelfstandig onze opnamen gemixt. Zonder mijn toestemming. Ik vond niet alles oké. Dan haak ik af. Jaren later heeft hij de tracks die ik wel goed vond op YouTube gezet en inmiddels is onze relatie genormaliseerd.”

Midsomer Murders

Dat streven naar perfectie huldigt Cherry tot op de dag van vandaag. En omdat muziek maken voor haar uiteindelijk een serieuze zaak is, doet ze daar niet meer aan. “Met een orkest zingen zoals ik deed met het Metropole Orkest zou ik nog wel kunnen. Maar ik wil niet meer repeteren en helemaal niet met een band rondsjouwen door het land.” Het zijn niet volwassenen maar kinderen die, na Cherry’s pensioen, kunnen genieten van haar zangkunst. Tegenwoordig is zij schoolbegeleider op de Ludgerschool in Zuilen en zingt ze met en voor de kinderen in de onderbouw. “Toen corona uitbrak en de school sloot, heb ik thuis een liedje opgenomen naar een deuntje uit de tv-serie Midsomer Murders. Ik heb er een Nederlandse tekst op gemaakt. Ik heb het thuis opgenomen en online met de kinderen gedeeld. Ze waren er weg van.”

Schrijven

Tegenwoordig schrijft Cherry korte teksten over dingen die ze meemaakt. Deze miniatuurtjes stuurt ze naar een kleine groep volgers. “Ik heb ontdekt dat ik schrijven echt leuk vind. Dat wist ik eigenlijk al door mijn liedjes. Eerst schreef ik over wat ik meemaakte in de klas. Van lieverlee ging ik opschrijven wat ik buiten de klas meemaakte. Gewoon op straat. Allerlei rare dingen die mij overkomen. Maar over school en de kinderen mag ik niet schrijven. Daarvoor moet je namelijk alle ouders en betrokkenen om toestemming vragen. Daar heb ik geen zin in. Jammer, want er was wel belangstelling. Ik ben gevraagd om columns over school te schrijven. Ik houd het nu klein bij mijn dierbare groep van vaste lezers.” a