ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΘΕΜΑ: «ΔΙΑΤΡΟΦΗ – ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ» ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΝΕΩΝ ΒΡΑΣΝΩΝ – Γ΄ ΤΑΞΗ Εκπαιδευτικός υλοποίησης: Κούρτης Σταύρος
Περίληψη: Η εργασία μας αναφέρεται στη διαθεματική προσέγγιση του θέματος της «Διατροφής και Υγείας» στα πλαίσια του προγράμματος της Αγωγής Υγείας που υλοποιείται στο σχολείο μας. Παρουσιάζει κα αναλύει τις δραστηριότητες που ακολουθήθηκαν και πώς αυτές συνδέθηκαν με τα μαθήματα της τάξης. Εισαγωγή: Η διατροφή στις μέρες μας αποτελεί ένα θέμα καθολικού ενδιαφέροντος, που απασχολεί μικρούς και μεγάλους. Το γεγονός ότι η Ελλάδα κατέχει την τρίτη θέση στην παιδική παχυσαρκία κάνει επιτακτική την ανάγκη να γνωρίσουν τα παιδιά την υγιεινή διατροφή και να αλλάξουν διατροφικές συνήθειες. Όσο νωρίτερα μάθουν τα παιδιά να τρέφονται σωστά και να γνωρίσουν τι πρέπει να προσέχουν στη διατροφή τους, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουν να διατηρήσουν την καλή τους υγεία μεγαλώνοντας. Πεποίθησή μου είναι, ότι αυτό δεν μπορεί να συντελεστεί ούτε σε ένα μάθημα ούτε με τη μορφή διάλεξης. Χρειάζεται αυτή η γνώση να οικοδομηθεί σταδιακά από τα ίδια τα παιδιά, ώστε να αφομοιωθεί ως στάση ζωής. Μέθοδος: Οι μέθοδοι που ακολουθήσαμε ήταν:
Ομαδοσυνεργατική(για να ενισχύσουμε την συνεργασία των παιδιών, να ενισχύσουμε την κοινωνικοποίησή τους και να δραστηριοποιήσουμε τους πιο αδύνατους μαθητές)
Βιωματική(για να πετύχουμε την αλλαγή της στάσης των μαθητών μέσα από άμεσες, χειροπιαστές εμπειρίες)
Μέθοδος Project (για να έχουμε την ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στο σχεδιασμό και τη δομή του προγράμματος.
Διαθεματική (ώστε να συνδέσουμε μεταξύ τους αντικείμενα και μαθήματα για να έχουμε σφαιρική και ολόπλευρή κάλυψη των θεμάτων του προγράμματος)
Σκοποί: Οι σκοποί της διδασκαλίας εντάσσονται στους γενικότερους σκοπούς της εκπαίδευσης, όπως προβλέπεται από το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών και κάτω από το πρίσμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας της Αγωγής Υγείας. Ειδικότερα οι μαθητές να αποκτήσουν γνώσεις που θα τους επιτρέπουν να διαμορφώνουν εύκολα θετικές στάσεις και συνήθειες και να αντιληφθούν τις βλαβερές συνέπειες στον ανθρώπινο οργανισμό μιας όχι σωστής Διατροφής σε αντιπαράθεση με τη Μεσογειακή Διατροφή.
Γενικοί στόχοι: Οι διδακτικοί στόχοι καλύπτουν γνωστικούς, συναισθηματικούς και ψυχοκινητικούς τομείς όπως:
Η ευαισθητοποίηση των μαθητών, σε θέματα Αγωγής Υγείας.
Η ενεργοποίηση των μαθητών στο να προσεγγίσουν βιωματικά τα σύγχρονα κοινωνικά θέματα.
Η ανάδειξη των δεξιοτήτων των μαθητών μέσα από τη συμμετοχή τους σε καινοτόμες εκπαιδευτικές διαδικασίες και δράσεις.
Η ανάπτυξη της σκέψης και της κριτικής ικανότητας των μαθητών.
Η πραγματοποίηση έρευνας, ώστε να γίνουν οι μαθητές μικροί ερευνητές.
Η ικανότητα συλλογής, επεξεργασίας, κωδικοποίησης και χρήσης του ανάλογου υλικού.
Η ικανότητα να συλλέγουν και να ανταλλάσσουν μεταξύ τους πληροφορίες.
Η εμπλοκή σε δραστηριότητες, που θα έχουν σκοπό την αύξηση της αυτοεκτίμησης των μαθητών
Η ανάπτυξη της έννοιας της ομαδικότητας και συνεργατικότητας των μαθητών.
Η ανάπτυξη της ικανότητας παραγωγής προφορικού και γραπτού λόγου.
Ειδικοί στόχοι:
Να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα Αγωγής Υγείας.
Να επιλέγουν τα τρόφιμα τους με υγιεινό τρόπο.
Να μπορούν να σχεδιάζουν υγιεινά γεύματα.
Να μάθουν για τη σημασία του πρωινού.
Να αντιληφθούν τη χρησιμότητα της τροφής ως βασική πηγής ενέργειας για τον άνθρωπο.
Να γνωρίσουν τα θρεπτικά συστατικά που κουβαλούν οι τροφές(Πρωτεΐνες, Υδατάνθρακες, Άλατα, Λίπη, Νερό, Βιταμίνες).
Να μάθουν τις κυριότερες κατηγορίες των τροφών(Όσπρια, Φρούτα, Κρέας, Λαχανικά, Δημητριακά, Γαλακτοκομικά Γλυκά).
Να κατανοήσουν τις ευεργετικές επιπτώσεις της Μεσογειακής Διατροφής.
Να ενημερωθούν για τα Μεταλλαγμένα και τα Βιολογικά προϊόντα.
Να συνδυάσουν τις Διατροφικές συνήθειες ανάλογα και με κάποιες θρησκευτικές γιορτές ή τοπικές εκδηλώσεις.
Να πληροφορηθούν για την ύπαρξη των διαφόρων καταναλωτικών οργανώσεων και των υπηρεσιών που προστατεύουν και ενημερώνουν τους καταναλωτές.
Να είναι ικανοί να χειρίζονται ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις, να συλλέγουν και να αποκωδικοποιούν πληροφορίες.
Να γίνουν οι ίδιοι πιο υπεύθυνοι καταναλωτές.
Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα.
Να ψυχαγωγηθούν μέσα από τους πόλους που θα επιλέξουν οι ίδιοι οι μαθητές(τραγούδι, παιχνίδι, χορός, κολλάζ, δραματοποίηση κ.ά.)
Διαθεματική προσέγγιση: Το θέμα μας «Διατροφή – Μεσογειακή Διατροφή», δίνει τη δυνατότητα να συνδεθεί με πολλά γνωστικά αντικείμενα. Η Διαθεματική Προσέγγιση συνδέεται άμεσα και γίνεται με:
Γλώσσα: Ανάπτυξη του γραπτού και προφορικού λόγου, ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας, ανταλλαγή απόψεων, επικοινωνιακός λόγος(Ερωτηματολόγια, Φύλλα Εργασίας, Διαφημιστικά Κείμενα, Εφημερίδες, Περιοδικά, Σκέφτομαι & Γράφω κ.ά.). Μαθηματικά: Κατασκευή πυραμίδας Διατροφής, έρευνες, φύλλα εργασίας. Εμείς και ο κόσμος: Σύνδεση με κείμενα του βιβλίου που μιλούν για την Πυραμίδα Διατροφής, για τους καταναλωτές και την προστασία τους για τις διαφημίσεις, για τα μεταλλαγμένα και τα βιολογικά προϊόντα. Ιστορία: Η Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα, η Διατροφή των Θεών που τους έκανε αθάνατους, η ιστορία της Μεσογειακής Δίαιτας όπως μας έρχεται από πολύ παλιά. Θρησκευτικά: Διατροφή στις περιόδους νηστείας(Μεγάλη Σαρακοστή), διατροφικές συνήθειες της περιοχής μας σε σχέση με θρησκευτικές γιορτές ή τοπικές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Αισθητική Αγωγή: Τραγούδια για τη διατροφή, κατασκευή κολλάζ, δραματοποίηση, παιχνίδια, διακόσμηση τάξης. Χωρισμός σε ομάδες: Οι μαθητές της τάξης χωρίστηκαν σε 4 ομάδες, των 4 μαθητών οι τρεις και των 3 μαθητών η μία. Έδωσαν τις εξής ονομασίες στις ομάδες τους: Καταναλωτές(Δημήτρης Λαζαρούδης, Γιώργος Κρουστάλλης, Στέλλα Παπαγερά), Φρούτα(Περικλής Ξενητόπουλος, Κωνσταντίνος Κούρτης, Γεωργία Φυδάνη, Τιαλιάκα Μαρίνα), Λαχανικά(Χάιδω Θεοδωρούδη, Λάζαρος Ιορδανίδης, Δέσποινα Χαλκίδου, Τιαλιάκας Αργύρης), Βιολογικά(Γιώργος Δαβέτης, Βασίλης Σεργίνης, Ελένη Κωτίτσα, Δημήτρης Κρουστάλλης) Συλλογή υλικού: Άρθρα και φωτογραφίες από εφημερίδες, περιοδικά, διαδίκτυο, βιβλία, εγκυκλοπαίδεια, βίντεο από Youtube. Επεξεργασία υλικού: Η επεξεργασία του υλικού έγινε από τις ομάδες με τη καθοδήγηση του δασκάλου, έχοντας ως στόχο να συμμετέχουν όλοι οι μαθητές.
Συγκεκριμένα έγινε:
Ανάγνωση των εντύπων που είχαν μοιρασθεί από πριν στα παιδιά για ανάγνωση στα σπίτια τους. Το ένα σχετικά με τις ωφέλειες ενός υγιεινού πρωινού για τους μαθητές
και την επίδοσή τους στο σχολείο και το άλλο σχετικά με τις Διατροφικές Συνήθειες του ανθρώπου, θετικές και αρνητικές, πυραμίδα διατροφής, σημασία ελαιολάδου κ.ά.
Γνωριμία με τα βασικά θρεπτικά συστατικά των τροφών και κατάταξή τους σε ομάδες.
Έρευνα σχετικά με τις διατροφικές συνήθειες των μαθητών του σχολείου.
Στη συνέχεια έγινε κριτική των εβδομαδιαίων μενού. Μ’ αυτόν τον τρόπο οι μαθητές:
Αντιλήφθηκαν ποιες είναι διατροφικές συνήθειες των μαθητών του σχολείου.
Τη σημασία όλων των γευμάτων.
Ποιες είναι οι υγιεινές διατροφικές συνήθειες.
Δραστηριότητες:
Χρήση του εργαστηρίου υπολογιστών του σχολείου και πλοήγηση σε σχετικές ιστοσελίδες καθώς και χρήση διαφόρων SD ROM με θέμα «Διατροφή και υγεία»
Συγκέντρωση συσκευασιών τροφίμων και εξαγωγή συμπερασμάτων ως προς τα συστατικά τους, την ημερομηνία λήξης, τα συντηρητικά κ.λ.π.
Συλλογή παραδοσιακών συνταγών.
Παρακολούθηση ταινιών με θέμα τη Διατροφή και την Μεσογειακή δίαιτα.
Με τη συνδρομή του Συλλόγου Γονέων του σχολείου ετοιμάστηκε ένα πρότυπο υγιεινό πρωινό για όλους τους μαθητές του σχολείου, αποτελούμενο από γάλα,
χυμούς, βούτυρο, μέλι, ταχίνι. Το τελευταίο πολλοί μαθητές το δοκίμαζαν για πρώτη φορά.
Έφεραν στη τάξη διάφορα φρούτα και αγνό μέλι με τα οποία έφτιαξαν μια δροσερή φρουτοσαλάτα.
Οι μαθητές έφεραν στη τάξη ό, τι πίστευαν ότι ανήκει στην κατηγορία ανθυγιεινό(γλυκά, γαριδάκια, αναψυκτικά, μπουκάλια με αλκοολούχα ποτά) και έπειτα έγινε συζήτηση για τα συστατικά και συντηρητικά που περιέχουν καθώς και για τις επιπτώσεις που έχει η δίχως μέτρο κατανάλωσή τους στην υγεία μας(παχυσαρκία, χαλασμένα δόντια, αλκοολισμός και καρδιακά νοσήματα)
Σταυρόλεξα, κρυπτόλεξα, παροιμίες, τραγούδια σχετικά με τη διατροφή.
Δημιουργία και ανάρτηση σε χώρους του σχολείου, ταμπλό με Διατροφής καθώς και μηνύματα για την υγιεινή διατροφή.
Πυραμίδες της
Ολοκληρώνοντας το πρόγραμμα, οι μαθητές επέλεξαν να φτιάξουν αφίσες με συνθήματα και συμβουλές για τη Διατροφή και τη Μεσογειακή Δίαιτα. Αξιολόγηση του προγράμματος: Με βάση αυτά που φάνηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος τα παιδιά τροποποίησαν εν μέρει τις διατροφικές τους συνήθειες δηλώνοντας στα σχετικά ερωτηματολόγια ότι τα περισσότερα έπαιρναν πρωινό, έτρωγαν δεκατιανό φτιαγμένο από το σπίτι και άρχισαν να αντιλαμβάνονται τη σημασία της αλλαγής των διατροφικών συνηθειών. Με το σχέδιο εργασίας που εκπονήσαμε, έμαθαν να συνεργάζονται, να αποκτούν γνώση μέσα από έρευνα, να συμμετέχουν όλα, ανάλογα με τις δεξιότητες τους και να αποκτούν παράλληλα νέες ικανότητες και κυρίως η στάση τους απέναντι στη μάθηση, να τους γεμίζει χαρά και ικανοποίηση.
Ωστόσο για να έχουμε πλήρως και σωστά αξιολογημένα συμπεράσματα θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να γίνει έρευνα σε βάθος χρόνου και σωστά σταθμισμένη ώστε να αποφύγουμε τυχόν παρορμητικές απαντήσεις από τα παιδιά. Το πρόγραμμα Αγωγής Υγείας μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε σημαντικά πράγματα για τη διατροφή και την υγεία μας με ευχάριστο και εποικοδομητικό τρόπο. Βιβλιογραφία:
Ματσαγγούρας, Η. (2000) Στρατηγικές Διδασκαλίας.
Ματσαγγούρας, Η. (2000) Τρόποι οργάνωσης της σχολικής γνώσης.
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2002) Διαθεματικό Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών.
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2002) Βλέπω το σημερινό κόσμο(Ευέλικτη Ζώνη).
Καθημερινή εφημερίδα, 19/05/2002.
Αγωγή Υγείας Διατροφή – Διαφήμιση Συσκευασίες Τροφίμων.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΙΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ