Dot Property Thailand Real Estate Outlook 2021 by Dot Property

THAILAND REAL ESTATE OUTLOOK

2021

CONTENTS

“

“We will focus on no-loss in business and keeping sufficient cash on hand. We will be ready to grow again when the crisis ends.”

“

“I believe in the next few years the luxury condominium market in Bangkok will mainly remain in the current area but with new thinking in terms of development.”

“

“The location and type of residence of choice for expats may shift from city residences to gated communities which can add convenience to working from home.”

“

“This collaboration (with Thailand Elite) is an important business opportunity to expand our international customer base in 2021.”

“

“We do not expect fast sales as we saw in the past, but we do expect people to come down to Phuket as they search for an investment and holiday home this year.”

Khun Nuttaphong Kunakornwong SC Asset Chief Executive SC Asset’s pragmatic approach for 2021 helps build for a bright future on p.6

Khun Sirikiat Vadabukkana Singha Estate Vice President of Sales and Marketing (Residential Development Division) Singha Estate on the relationship between location and luxury condominiums on p.8

Khun Nichada Changrew CEO at Nichada Thani Group Nichada Thani sees expat property demand changing under the “New Normal” p.10

Khun Korn Narongdej Raimon Land’s Chief Executive Officer Raimon Land looks for synergy between the market and overseas buyers p.12

Khun Attasit Intarachooti Botanica Luxury CEO Botanica Luxury believes it’s a matter of when and not if buyers return to Phuket p. 14

It is safe to say 2020 is a year we will never forget. However, the challenges it presented Thailand’s real estate market turned into new opportunities. In our Dot Property Thailand Real Estate Outlook 2021, we explore some of the emerging trends as well as learn how the country’s leading developers are responding. Our goal is to provide you with an informative look at what to expect in 2021. Finally, I look forward to seeing you at the Dot Property Thailand Awards as well as some of the other events we have planned in the coming months. James Claassen Dot Property General Manager

คงจะไม่ผด ิ นักหากจะกล่าวว่าปี 2563 ทีผ ่ า่ นมาเป็นปีทท ่ี ำ� ให้เราลืมไม่ลงเลยทีเดียว แต่อย่างไรก็ตามความ ท้าทายทีเ่ กิดขึน ้ ในตลาดอสังหาริมทรัพย์ไทยนัน ่ ใน Dot Property ้ กลับกลายเป็นโอกาสใหม่ๆ มากมาย ซึง Thailand Real Estate Outlook 2021 นีเ้ ราจะพาทุกท่านไปส�ำรวจแนวโน้มทีจ ่ ะเกิดขึน ้ บางส่วน รวมถึง เรียนรูว้ า่ ผูพ ้ ัฒนาอสังหาริมทรัพย์ชน ั้ น�ำของประเทศไทยมีการตอบสนองอย่างไรต่อตลาด อสังหาริมทรัพย์ในปีน้ี โดยจุดประสงค์หลักของเราก็เพื่อถ่ายทอดข้อมูลให้กบ ั ผูอ ้ า่ นเพื่อให้เห็นภาพรวม ของสิง ่ ะเกิดขึน ้ ในปี 2564 นัน ้ มหวังเป็นอย่างยิง ่ เอง สุดท้ายนีผ ่ ทีจ ่ ว่าจะได้พบกับทุกๆ ท่านในงาน Dot Property Thailand Awards รวมถึงงานประกาศรางวัลอืน ่ ๆ ทีจ ่ ะเกิดขึน ้ ในอีกไม่กเ่ี ดือนข้างหน้า เจมส์ คลาสเซน ผูจ ้ ด ั การทัว่ ไป ดอท พร๊อพเพอร์ต้ี

BANGKOK CONDO MARKET

TOP 10 POPULAR PROVINCES FOR SALE

1. Bangkok

1. Chonburi

1. Bangkok

2. Chonburi

2. Bangkok

2. Chonburi

3. Nonthaburi

3. Phuket

3. Samut Prakan

4. Chiang Mai

4. Prachuap Khiri Khan

5. Samut Prakan

5. Prachuap Khiri Khan

5. Nonthaburi

6. Phuket

6. Surat Thani

6. Phuket

7. Pathum Thani

7. Samut Prakan

7. Chiang Mai

8. Prachuap Khiri Khan

8. Nonthaburi

8. Pathum Thani

9. Rayong

9. Phetchaburi

10. Khon Kaen

10. Krabi

10. Rayong

POPULAR PRICE RANGE FOR CONDOS FOR SALE IN BANGKOK 0.05%

0.54%

8.7%

5.1%

11.7%

25%

28.7%

19.5%

26.5%

14% 16% 23.5%

65% 29.2%

0 - 3M 3 - 5M 5 - 10M

10 - 30M 30M+

The BTS Green Line continues to be a key driver for demand in the Thai capital

25.2%

BANGKOK CONDO MARKET

Bangkok condo demand slides down Sukhumvit Condo demand in Bangkok moved away f rom the city’s Central Business Districts and towards Sukhumvit’s trendy neighborhoods last year, research from Dot Property shows. Those searching for real estate were most interested in condo units around the Thong Lor, Ekkamai, Phra Khanong and On Nut BTS stations with demand coming from both international and domestic buyers. This stretch along Sukhumvit received the most enquiries on both Thailand Property, the company’s English-language website, and Dot Property Thailand, the Thai-language portal, in 2020. And while international and domestic property seekers were interested in the same Bangkok location, there was a notable difference in what they were after.

Overseas buyers eye high-end residences On Thailand Property, luxury units priced between THB10 million and THB29.9 million received the most enquiries in 2020. This was followed by condo units in the THB5 to THB9.9 million price bracket. This highlights an interesting trend as it relates to foreign buyers active in Bangkok. Their numbers may be less than in previous years; however, those that are buying are looking for upscale residences. In the past, there had been signif icant demand for condo units priced at THB3-5 million, but experts believed these were speculators. Those currently in the market for high-end condo units are more likely to be either end users or long-term investors given the capital required for their purchase. New luxury projects in Bangkok’s most in demand locations include The Esse Sukhumvit 36 from Singha Estate and Ideo Q Sukhumvit 36 f rom Ananda Development. Prices start at more than THB10 million at each development. AP is another developer very active in this part of Bangkok having launched four condominium projects under its Rhythm brand here in recent years. Most units in these developments are priced at THB5 million or above.

Domestic demand driven by affordable condo segment While domestic property seekers were also most interested in condo units around the Thong Lor, Ekkamai, Phra Khanong and On Nut BTS stations, they were searching for affordable units under THB3 million. Projects in this price range tend to be low-rise developments, such as Niche Mono Sukhumvit 50 f rom Sena Development and The Base Sukhumvit 50 from Sansiri, or high-rise condominiums a little further away from BTS stations, like Aspire Rama 4 from AP.

Studio and 1-bedroom units the preferred option The most sought after unit type in Bangkok among international and domestic buyers remains studio and 1-bedroom residences.

Dot Property เผยผล วิเคราะห์อสังหาฯ ปี 63 พบ คอนโดโซนสุขุมวิทตอนใต้ได้ รับความนิยมสูงสุด จากการรวบรวมข้อมูลของ Dot Property ตลอดช่วงปี 2563 ที่ผ่านมา พบว่าการค้นหา อสังหาริมทรัพย์บนเว็บไซต์มีการเปลี่ยนแปลงไปจากปีท่ีแล้วอย่างมีนัยยะส�ำคัญ ทั้งใน ด้านของท�ำเลที่มีการค้นหาสูงสุด รวมไปถึงราคาของคอนโดทั้งในตลาดคนไทยและชาว ต่างชาติ โดยส� ำหรับท�ำเลในกรุงเทพฯ ที่มีการค้นหาสู งสุ ดพบว่ามีการขยับความนิยมจากย่าน ่ เคยเป็นท�ำเลทีไ่ ด้รบ ศูนย์กลางเศรษฐกิจ ซึง ั ความนิยมสูงมาโดยตลอด สู่โซนสุขม ุ วิทตอน ใต้ซึ่งในระยะหลังๆ เริ่มเป็นย่านที่ได้รับความนิยมอย่างต่อเนื่องทั้งจากผู้ซื้อชาวไทยและ ชาวต่างชาติ ซึ่งท�ำเลที่มีผู้ค้นหาสูงสุด ได้แก่ บริเวณโซนรถไฟฟ้าสถานีทองหล่อ เอกมัย พระโขนง และอ่อนนุช ้ ากการส�ำรวจจากทัง ่ เป็น ้ 2 เว็บไซต์ของบริษัท นัน ่ คือ Thailand Property ซึง นอกจากนีจ เว็บไซต์ค้นหาอสังหาริมทรัพย์ในรูปแบบภาษาอังกฤษ และ Dot Property เว็บไซต์ค้นหา ่ ก ้ เป็นท�ำเลทีถ อสังหาริมทรัพย์ในรูปแบบภาษาไทย ยังพบด้วยว่าโซนสุขม ุ วิทนัน ู ค้นหามาก ที่สุดในปี 2563 ทั้งนี้ถึงแม้ว่าทั้งตลาดไทยและตลาดต่างชาติต่างก็ให้ความสนใจในย่านสุขุมวิทเหมือนกัน แต่ก็ยังมีความแตกต่างในแง่อื่นๆ ด้วย ดังนี้

ผู้ซื้อไทยสนใจคอนโดระดับ 3 ล้านเป็นส่วนใหญ่ คาดตอบโจทย์คนวัยท�ำงาน ้ื ไทยมีการขยับตัวออก จากการรวบรวมข้อมูลของเว็บไซต์ Dot Property พบว่าตลาดผูซ ้ อ ่ ตอบโจทย์ทง จากย่านใจกลางเมืองเล็กน้อย แต่ยง ั คงเลือกท�ำเลใกล้รถไฟฟ้าซึง ั้ ในแง่ของ การเดินทางและไลฟ์สไตล์ในการใช้ชวี ต ิ ไม่วา่ จะเป็นท�ำเลบริเวณรถไฟฟ้าทองหล่อ เอกมัย พระโขนง และอ่อนนุช ต่างก็ยังเป็นท�ำเลที่สามารถเดินทางสะดวกและเหมาะกับผู้ที่ต้อง เข้าไปท�ำงานในตัวเมือง รวมถึงกลุ่มผู้ซื้อคอนโดครั้งแรกที่ก�ำลังมองหาคอนโดที่ใกล้ท่ี ท�ำงานด้วย ้ จะเป็นกลุม ส�ำหรับโครงการทีไ่ ด้รบ ั ความนิยมสูงสุดนัน ่ คอนโดระดับราคาไม่เกิน 3 ล้านบาท โดยส่วนใหญ่เป็นโครงการระดับ Low-rise เช่น The Base Sukhumvit 50 จากแสนสิริ และ Niche Mono Sukhumvit 50 จากเสนาดีเวลลอปเม้นท์ หรือคอนโดที่อยู่ช่วงเส้น ถนนพระรามที่ 4 อย่าง Aspire Rama 4 จากเอพี ในส่ วนของขนาดห้องคอนโดที่มีการค้นหาสู งสุ ดยังคงเป็นแบบห้องสตูดิโอและแบบ 1 ห้องนอน ตอบโจทย์คนวัยท�ำงานที่มีก�ำลังซื้อจ�ำกัด ดูแลท�ำความสะอาดง่ายและมีค่าใช้ จ่ายส่วนกลางที่ยังพอรับได้

ผู้ซื้อต่างชาติเปลี่ยนไปลงทุนคอนโดระดับไฮเอนด์ มากขึ้น จากการรวบรวมข้อมูลจากเว็บไซต์ Thailand Property พบว่าคอนโดหรูท่อ ี ยู่ในช่วง 10่ ุดในปี 2563 ทีผ ่ า่ นมา ตามมาด้วยคอนโดระดับราคา 29.9 ล้านบาทได้รบ ั ความสนใจมากทีส ช่วง 5-9.9 ล้านบาท ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นข้อมูลที่น่าสนใจ สะท้อนให้เห็นถึงเทรนด์การซื้อ คอนโดของชาวต่างชาติที่ก�ำลังมาแรงในกรุงเทพฯ หากพิ จารณาจากจ�ำนวนแล้วอาจเป็นตัวเลขที่น้อยกว่าช่วงปีก่อนๆ แต่อย่างไรก็ตาม ตัวเลขที่ปรากฏก็บ่งบอกได้ว่าผู้ซื้อก�ำลังมองหาที่อยู่อาศัยระดับหรู โดยในอดีตที่ผ่านมา ความต้องการซื้อคอนโดส่วนใหญ่จะอยู่ในระดับราคา 3-5 ล้านบาท ซึ่งเชื่อว่าเป็นกลุ่มนัก เก็งก�ำไรมากกว่า แต่ด้วยกระแสตลาดที่เปลี่ยนไป ณ ขณะนี้จึงสามารถวิเคราะห์ได้ว่าผู้ซ้อ ื ที่สนใจตลาดคอนโดหรูน่าจะเป็นกลุ่มผู้ซ้ือเพื่ ออยู่อาศั ยเองหรือกลุ่มนักลงทุนระยะยาวที่ ต้องมีเงินในการลงทุน ในส่วนของโครงการคอนโดหรูในกรุงเทพฯ ที่ได้รับความนิยมสูงสุด ได้แก่ The Esse Sukhumvit 36 จาก Singha Estate และ Ideo Q Sukhumvit 36 จาก อนันดา ดีเวลลอป เม้นท์ โดยราคาของทั้งสองโครงการนั้นต่างเริ่มต้นที่ 10 ล้านบาทขึ้นไปทั้งคู่ เช่นเดียวกับตลาดผู้ซื้อไทย ขนาดห้องคอนโดที่มีการค้นหาสู งสุ ดและยังคงเป็นที่นิยม อย่างต่อเนื่อง ได้แก่ แบบห้องสตูดิโอและแบบ 1 ห้องนอน

LOW-RISE HOUSING 2021

Sansiri plans to launch 19 low-rise housing projects worth THB 21.9 billion in 2021

This year will see more Thai developers tap into the low-rise housing market The low-rise housing sector proved to be resilient in 2020. Several Thai developers have taken notice of this shift and are moving away from the condominium market. Here is a look at how some leading homebuilders are planning to tap into the low-rise housing boom this year.

Frasers Property Thailand Frasers Property Thailand, formerly known as Golden Land, announced that it will launch at least 27 new residential projects worth THB35 billion in 2021. Of this total, 21 will be focused on lowrise housing with all but three being located in Bangkok.

Habitat Group Habitat Group has pivoted away from condominiums and shifted its focus on low-rise housing. It plans to launch three low-rise housing projects next year on land plots in the Asoke and Phrom Phong areas. These plots were originally slated for condo developments, but Habitat Group decided to switch things up as part of a larger change in strategy.

Sansiri Sansiri Chief Operating Officer Uthai Uthaisangsuk revealed that the developer will launch 19 low-rise housing projects worth a combined THB 21.9 billion in 2021. The homebuilder has plans to introduce nine townhome projects, seven single detached-housing projects and three projects with multiple housing types.

Supalai Supalai is expected to launch at least 30 developments this year with the majority of these being low-rise projects. Supalai Chairman and Chief Executive Prateep Tangmatitham told the Bangkok Post that it plans to launch no more than f ive condominiums with the rest of its new projects expected to be low-rise housing. The homebuilder unveiled plans to launch projects in several provinces, including Chachoengsao, Phetchaburi, Prachuap Khiri Khan and Lamphun, for the first time in 2021.

Supalai Essence Ladprao is one of Supalaiâ&#x20AC;&#x2122;s signature housing developments

LOW-RISE HOUSING 2021

ผู้พัฒนาอสังหาริมทรัพย์ไทย เข้าสู่ตลาดที่อยู่อาศั ยแนว ราบมากขึ้นในปีนี้ ในปี 2563 ที่ผ่านมาดูเหมือนว่าตลาดบ้านแนวราบจะกลับมาฟื้ นตัวอีกครั้ง ซึ่งเหล่าผู้ พั ฒ นาอสั ง หาริ ม ทรั พ ย์ ต่ า งก็ สั ง เกตเห็ น การเปลี่ ย นแปลงนี้ แ ละเริ่ ม ขยั บ ตั ว ออกจาก ตลาดคอนโดมิเนียมกันมากขึ้น จะเห็นได้จากหลายบริษัทได้มีการวางแผนที่จะเข้าสู่ตลาด ที่อยู่อาศัยแนวราบที่ก�ำลังเติบโตอยู่ในช่วงปีนี้

เฟรเซอร์ส พร็อพเพอร์ตี้ ประเทศไทย เฟรเซอร์ส พร็อพเพอร์ต้ี ประเทศไทย หรือที่รู้จักกันในชื่อก่อนหน้านี้ว่า โกลเด้นแลนด์ ได้ ประกาศออกมาแล้วว่าในปี 2564 นี้จะมีการเปิดโครงการที่อยู่อาศั ยใหม่อย่างน้อย 27 ้ หมดจะมี 21 โครงการทีเ่ น้นเฉพาะที่ โครงการ รวมมูลค่ากว่า 35 พั นล้านบาท จากจ�ำนวนทัง อยู่อาศัยแนวราบ โดยมี 3 แห่งตั้งอยู่ในพื้ นที่กรุงเทพฯ

ฮาบิแทท กรุ๊ป ่ นไปเน้น ทางด้าน ฮาบิแทท กรุป ๊ ได้เริม ่ มีการแยกตัวออกจากตลาดคอนโดมิเนียมและเปลีย ่ ยูอ ่ ะเปิดโครงการทีอ ่ ยูอ ตลาดทีอ ่ าศัยแนวราบเช่นกัน โดยมีการวางแผนทีจ ่ าศัยแนวราบ 3 โครงการภายในปีหน้าบริเวณพื้ นที่ย่านอโศกและพร้อมพงษ์ เดิมทีท่ีดินเหล่านี้ถูกก�ำหนด ่ ะปรับเปลีย ่ นกลยุทธ์ ไว้ส�ำหรับการพั ฒนาคอนโดมิเนียม แต่ทาง ฮาบิแทท กรุป ๊ ตัดสินใจทีจ เพื่ อให้เกิดผลการเปลี่ยนแปลงที่ประสบความส�ำเร็จมากขึ้น

แสนสิริ นายอุทัย อุทัยแสงสุข ประธานผู้บริหารสายงานปฏิบัติการ บริษัท แสนสิริ จ�ำกัด (มหาชน) ่ ยูอ ได้เปิดเผยว่าในปี 2564 ทางแสนสิรจ ิ ะปล่อยโครงการทีอ ่ าศัยแนวราบ 19 โครงการ รวม ่ บริษัทได้วางแผนทีจ ่ ะแนะน�ำโครงการทาวน์โฮม 9 โครงการ เป็นมูลค่า 21.9 พั นล้านบาท ซึง ่ ว 7 โครงการ และอีก 3 โครงการซึง ่ จะเป็นรูปแบบทีอ ่ ยูอ โครงการบ้านเดีย ่ าศัยหลากหลาย ประเภท

ศุภาลัย ่ ะปล่อยโครงการใหม่กว่า 30 โครงการภายในปีน้ี โดยส่วนใหญ่ ทางด้านศุภาลัยก็เตรียมทีจ จะเป็นโครงการที่อยู่อาศั ยแนวราบ ทั้งนี้นายประทีป ตั้งมติธรรม ประธานกรรมการและ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท ศุภาลัย จ�ำกัด (มหาชน) ให้สัมภาษณ์กับหนังสือพิ มพ์ บาง กอกโพสต์ว่าทางศุ ภาลัยวางแผนที่จะปล่อยโครงการคอนโดมิเนียมไม่เกินห้าโครงการ โดยนอกนั้นคาดว่าจะเป็นโครงการที่อยู่อาศัยแนวราบทั้งหมด และในปี 2564 นี้ทางบริษัท ยังได้เผยแผนที่จะเปิดโครงการในอีกหลายจังหวัดเป็นครั้งแรกด้วย ได้แก่ ฉะเชิงเทรา เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ และ ล�ำพู น

LOW-RISE HOUSING 2021

Grand Bangkok Boulevard Srinakarin was one of SC Asset’s recent housing launches

Taking a practical approach to 2021 in order to realize long-term success SC Asset understands the unique situation the Thailand property market currently finds itself in. Instead of pressing ahead with ambitious plans or retreating entirely, the developer has opted for a steady approach in 2021. The key is focusing on what works in the short-term and being ready to expand once the situation improves. "We will focus on no-loss in business and keeping sufficient cash on hand," SC Asset Chief Executive Nuttaphong Kunakornwong told the Bangkok Post "We will be ready to grow again when the crisis ends. The key is a reopening of each country so people can travel again. We expect a full recovery in mid-2022 to early 2023." Of course, the developer can’t afford to sit idly waiting for the situation to improve. The Thailand-based homebuilder was proactive in navigating these diff icult times and even managed to set sales records last year. "In the second quarter, we set a new record high in sales, largely driven by single detached houses. During a crisis, homebuyers looked for a house as shelter, rather than a dwelling," Khun Nuttaphong explained. “For large units,

homebuyers usually make four visits and took a few months before making a decision. But during the pandemic, they made fewer visits and decided in one week.” The developer recorded an eight percent increase in housing pre-sales in the third quarter of 2020 when compared to the same period the previous year. Additionally, total revenue for SC Asset during the first nine months of last year increased by 26 percent year-on-year. SC Asset will continue this practical approach of focusing on real demand, especially in the low-rise housing segment. The developer’s ultimate goal is to make it through this year in a position of strength as the economy starts its recovery. “We want to maintain revenue of THB17-19 billion per year in 2021-22. To achieve that goal, it plans to focus on low-rise housing development and maintain recurring income from rental office space,” Khun Nuttaphong stated. "We need to have enough investment capital to buy new plots of land and expand business when the property market picks up again. With this strategy, we will be ready for a return, as the company projects revenue of more than THB20 billion in 2023."

LOW-RISE HOUSING 2021

SC Asset ปรับกลยุทธ์มุ่งสู่ปี 2564 เพื่ อความส�ำเร็จระยะยาว ่ ลาดอสังหาริมทรัพย์ในประเทศไทยต้องเผชิญสถานการณ์ทีย ่ ากล�ำบาก ในช่วงทีต เหล่าผู้พัฒนาอสังหาริมทรัพย์ต่างต้องมีการปรับกลยุทธ์กันตลอดเวลา และนั่นก็ คือแนวทางของ SC Asset ที่เข้าใจถึงสถานการณ์ของตลาดในปัจจุบันได้เป็น อย่างดี แทนที่จะวางแผนลุยแบบรุดหน้าหรือวางแผนถอยทัพอย่างเดียว ในปี 2564 นี้ทางบริษัทเลือกใช้กลยุทธ์ในการวางแผนแบบยั่งยืนมากกว่า ซึ่งกุญแจ ส� ำ คั ญ ก็ คื อ การมุ่ ง เน้ น ไปที่ แ ผนที่ ใ ช้ ไ ด้ ผ ลในระยะสั้ น และขยายผลต่ อ ไปเมื่ อ สถานการณ์ดีข้น ึ ่ ารไม่ขาดทุนในธุรกิจและการรักษากระแสเงินสดให้เพี ยงพอ” คุณ “เรามุง ่ เน้นไปทีก ่ ริหาร บริษัท เอสซี แอสเสท คอร์ปอเรชัน ่ ณัฐพงศ์ คุณากรวงศ์ ประธานเจ้าหน้าทีบ จ�ำกัด (มหาชน) กล่าวกับหนังสือพิ มพ์ บางกอกโพสต์ “แน่นอนว่าเราพร้อมที่จะ ่ วิกฤตจบลง ทีส ่ �ำคัญคือการเปิดประเทศเพื่ อให้ผค ้ เมือ เติบโตอีกครัง ู้ นสามารถเดิน ทางได้อีกครั้ง ซึ่งเราคาดว่าจะฟื้ นตัวเต็มที่ในช่วงกลางปี 2565 ถึงต้นปี 2566” ้ แน่นอนว่าผูพ ่ รอให้สถานการณ์ ในความเป็นจริงนัน ้ ั ฒนาอสังหาริมทรัพย์ไม่อาจนัง กลับมาเป็นปกติได้เพี ยงอย่างเดียว ซึ่งในช่วงปีท่ีผ่านมา SC Asset เข้าใจถึง สถานการณ์และยังสามารถสร้างสถิติยอดขายเมื่อปีท่ผ ี ่านมาได้ด้วย ่ องเราสร้างสถิตย ่ ส่วนใหญ่เป็นยอดทีม ่ าจากการ “ช่วงไตรมาสทีส ิ อดขายสูงสุดซึง ขายบ้านเดี่ยว ในสถานการณ์วิกฤตแบบนี้ผู้ซ้ือบ้านมักมองหาบ้านที่ปลอดภัย

สามารถพั กพิ งได้ แทนที่จะเป็นแค่ที่อยู่อาศัยอย่างเดียว” คุณณัฐพงศ์อธิบายเพิ่ ม ้ื มักจะมาเยีย ่ มชมประมาณสี่ครัง ้ จากนัน ้ ก็จะใช้ เติม “ส�ำหรับยูนต ิ ส่วนใหญ่แล้ว ผูซ ้ อ ่ ะตัดสินใจซือ ้ แต่ในช่วงการระบาดของโรค ผูซ เวลาอีกสองถึงสามเดือนก่อนทีจ ้ อ ื้ มี การเข้าชมโครงการน้อยลงและตัดสินใจในระยะเวลาเพี ยงหนึ่งสัปดาห์” ส� ำหรับในไตรมาสที่สามของปี 2563 ทางบริษัทมียอด pre-sale เพิ่ มขึ้นแปด เปอร์เซ็นต์เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า นอกจากนี้รายได้รวมของ SC Asset ในช่วง 9 เดือนแรกของปีที่แล้วก็เพิ่ มขึ้น 26 เปอร์เซ็นต์เมื่อเปรียบเทียบ ตัวเลขรายไตรมาสในช่วงเวลาเดียวกันในปีที่ผ่านๆ มา ้ นี้ SC Asset จะยังคงกลยุทธ์ในการมุ่งเน้นไปที่กลุ่มก�ำลังซื้อที่แท้จริงเป็นหลัก ทัง ่ ยูอ ่ เป้าหมายสูงสุดของบริษัทคือ โดยเฉพาะอย่างยิง ่ าศัยแนวราบซึง ่ ในส่วนของทีอ การคงความแข็งแกร่งในปีนี้ขณะที่เศรษฐกิจเริ่มฟื้ นตัว ่ ะคงผลประกอบการที่ 17-19 พั นล้านบาทต่อปีในช่วงปี 2564-2565 “เราต้องการทีจ ่ ะมุง ่ ารพั ฒนาทีอ ่ ยูอ ้ เราจึงมีแผนทีจ และเพื่ อให้บรรลุเป้าหมายนัน ่ เน้นไปทีก ่ าศัยแนว ราบและคงรายได้ประจ�ำจากพื้ นที่ส�ำนักงานให้เช่า” คุณณัฐพงศ์กล่าว “เราจ�ำเป็น ต้ อ งมี เ งิ น ลงทุ น เพี ยงพอที่ จ ะซื้ อ ที่ ดิ น แปลงใหม่ แ ละขยายธุ ร กิ จ เมื่ อ ตลาด อสั งหาริมทรัพย์กลับมาฟื้ นตัว ด้วยกลยุทธ์น้ีจะท�ำให้เราพร้อมกลับมาอีกครั้ง เนื่องจากบริษัทตั้งเป้าว่าจะมีรายได้มากกว่า 2 หมื่นล้านบาทในปี 2566”

SC Asset Chief Executive Nuttaphong Kunakornwong

Grand Bangkok Boulevard is features multi-generational design features

BANGKOK LUXURY REAL ESTATE

Understanding the impact location will have on Bangkok luxury condominiums

ยิ่งเข้าใจ ยิ่งได้เปรียบ สิงห์ เอสเตท เชื่อมั่น ท�ำเลที่ตั้งส่ง ผลต่อคอนโดมิเนียมระดับ ลักซ์ชัวรี่ในกรุงเทพฯ

The Bangkok luxury condominium market recorded significant growth during the past decade. Competition in the sector has been signif icant as established developers were joined by newcomers, such as Singha Estate. This has led to greater innovation as homebuilders needed to find new ways to meet the discerning needs of upscale property buyers.

ตลาดคอนโดมิเนียมหรูในกรุงเทพฯ มีการเติบโตอย่างก้าวกระโดดในช่วงทศวรรษที่ ่ ค ้ นับตัง ่ ้ แต่ สิงห์ เอสเตท ซึง ผ่านมา เช่นเดียวกับการแข่งขันในตลาดทีม ี วามเข้มข้นขึน เป็นผู้เล่นหน้าใหม่ได้เข้ามารุกตลาดอสังหาริมทรัพย์ในระดับลักซ์ชัวรี่ นับว่าเป็นข่าวดี ที่เราจะได้เห็นนวัตกรรมใหม่ๆ ซึ่งเหล่าผู้พัฒนาอสั งหาริมทรัพย์ต่างก็จ�ำเป็นที่ต้อง เสาะหาแนวทางต่างๆ เพื่ อตอบสนองความต้องการของผูซ ้ อ ื้ อสังหาริมทรัพย์ระดับลัก ซ์ชัวรี่

However, innovation hasn’t simply come in the form of new technologies or more impressive facilities. Developers had to rethink the impact location can have on luxury projects. This was something not lost on Singha Estate.

อย่างไรก็ตามนวัตกรรมก็ไม่ได้มาในรูปแบบของเทคโนโลยีใหม่ๆ หรือสิ่งอ�ำนวยความ สะดวกสุดไฮเทคเท่านั้น แต่ผู้พัฒนายังต้องคิดใหม่ถึงผลกระทบด้านท�ำเลที่ตั้งที่อาจ เกิดขึ้นกับโครงการหรูด้วย และนี่ก็คือความแข็งแกร่งของ สิงห์ เอสเตท

“Each location comes with a different uniqueness. For the condominium sector, when we choose a location, it must be within walking distance of public transportation, such the BTS or MRT,” Khun Sirikiat Vadabukkana, Singha Estate Vice President of Sales and Marketing (Residential Development Division), stated. “Also, the location must provide our buyers a convenient lifestyle.” Singha Estate has launched luxury condominium developments in traditional Bangkok luxury hotspots, including Thong Lor and Asoke, as well as more non-traditional areas such as in soi Rangnam next to Santiparp park. Regardless of location, the company aims to develop best-in-class luxury projects that are unique. Looking to 2021 and beyond, Khun Sirikat believes the Bangkok luxury condominium market will remain concentrated in traditionally popular areas, but land prices and other factors may see some developers explore new locations. “People like to experience new things. Each location has its own uniqueness. Luxury projects have infiltrated many areas in Bangkok, but mostly along the BTS Green Line between ThongLo and Siam Station, and Chaophraya river,” Khun Sirikiat said. “I believe in the next few years the luxury condominium market in Bangkok will mainly remain in the current area but with new thinking in terms of development.”

“ท�ำเลที่ตั้งแต่ละแห่งมักมาพร้อมกับเอกลักษณ์ที่แตกต่างกัน ส� ำหรับตลาดคอนโด ่ ามารถเดินถึงระบบขนส่งสาธารณะได้อย่าง มิเนียม การเลือกท�ำเลจะต้องอยูใ่ นระยะทีส สะดวก เช่น รถไฟฟ้า BTS หรือ MRT” คุณสิริเกียรติ วาทะพุ กกณะ ผู้อ�ำนวยการฝ่าย ้ ถานทีต ่ ง การขายและการตลาด สายงานพั ฒนาธุรกิจพั กอาศัย กล่าว “นอกจากนีส ั้ ยัง ต้องอ�ำนวยความสะดวกให้กับผู้ซื้อของเราด้วย” คุณสิริเกียรติกล่าวเพิ่ มเติม ทั้งนี้ สิงห์ เอสเตท ได้เปิดตัวโครงการคอนโดมิเนียมระดับลักซ์ชัวรี่ในย่านดังของ กรุงเทพฯ ซึ่งรวมถึงย่านทองหล่อ, อโศก, อโศก-เพชรบุรี รวมถึงพื้ นที่อื่นๆ ที่มี เอกลักษณ์ จุดแข็งของพื้ นที่อย่างซอยรางน�้ำ ที่โครงการติดกับสวนสาธารณะ ไม่ว่า ่ ง ่ ะพั ฒนาโครงการระดับลักซ์ชวั รีท ่ ี่ ่ ทีจ สถานทีต ั้ จะเป็นทีใ่ ด สิงห์ เอสเตท ก็ยง ั คงมุง ่ มัน ดีที่สุดในระดับที่ไม่เหมือนใคร เมื่อพิ จารณาสถานการณ์ในปี 2564 เป็นต้นไป คุณสิ ริเกียรติเชื่อว่าตลาดคอนโด มิเนียมหรูในกรุงเทพฯ นั้นจะยังคงกระจุกตัวอยู่ในพื้ นที่ท่ีได้รับความนิยมเช่นเดิม แต่ ราคาที่ดินและปัจจัยอื่นๆ อาจมีผลท�ำให้ผู้พัฒนาอสังหาริมทรัพย์บางรายเริ่มส�ำรวจ ท�ำเลใหม่ๆ ่ ม ่ “ผูค ้ นชอบประสบการณ์ใหม่ๆ และแต่ละสถานทีก ็ เี อกลักษณ์เฉพาะตัวของมันเอง ซึง โครงการระดับลักซ์ชัวรี่นั้นได้กระจายตัวอยู่ในพื้ นที่หลายแห่งในกรุงเทพฯ แต่ส่วน ใหญ่ก็ยังอยู่ตามแนวรถไฟฟ้า BTS สายสีเขียว ระหว่างช่วงสถานีทองหล่อและสถานี สยาม หรือติดริมแม่น้�ำเจ้าพระยา “ผมเชื่อว่าในอีกไม่ก่ีปีข้างหน้าตลาดคอนโดมิเนียม หรูส่วนใหญ่ในกรุงเทพฯ จะยังคงอยู่ในพื้ นที่เดิม แต่มีการพั ฒนาเพิ่ มเติมในเรื่องของ แนวคิดใหม่ๆ”

Singha Estate Vice President of Sales and Marketing (Residential Development Division) Khun Sirikiat Vadabukkana

BANGKOK LUXURY REAL ESTATE

The Esse at Singha Complex is one of the few Bangkok luxury condos not located along the BTS Line

Rising land prices and other factors may see developers launch luxury projects in new locations

EXPAT PROPERTY MARKET

The “New Normal” is changing expat property preferences Nichada Thani has a number of different housing options available including its Jasper line of detached houses (pictured).

It remains to be seen just how the COVID-19 pandemic impacted the number of expats living in Bangkok last year. Some did return to their home countries while others decided to stay. One thing is for certain, the Bangkok expat real estate market was affected and work needs to be done to stimulate demand from this group in 2021.

The Bangkok expat market has traditionally centered around CBD areas. This preference could be changing in 2021 as the “New Normal” and widespread adoption of work from home are likely to influence decision making. International buyers may eschew high-rise condominiums in Bangkok’s city center in favor of low-density housing in suburban locations.

“With the pandemic and associated travel restrictions, the number of expats traveling to Thailand has tremendously decreased. Once the virus is under control, any policies to lessen restrictions and incentivize foreign investment would def initely prove to be benef icial to Thailand’s economy,” Khun Nichada Changrew, CEO at Nichada Thani Group said. “The Thai government’s recently launched Elite Card, which allows expats to gain access to longer visas, is certainly an excellent starting point.”

“I am therefore optimistic about 2021 and believe that Thailand and its local property market will prevail, attracting expats and foreign investments. However, the location and type of residence of choice may shift from high-rise, town-central, busy and crowded residences, which are diff icult for the “New Normal” social distancing lifestyle, to gated communities equipped with full-functioning facilities and low-rise spacious houses, which can add convenience to working from home,” Nichada explained.

Nichada Thani is one of the most popular residential communities for executive expat families living in Thailand. Demand has traditionally been strongest from the American buyers, but the developer is now seeing more diverse interest. “ We are seeing demand f rom over 60 other foreign nationalities, predominantly Europeans. In the last f ive years, the Asian community has continuously grown with a large Korean community followed by a number of Chinese and Japanese families. A property search trend reveals piquing interest f rom India, Indonesia, Turkey, Argentina and Egypt,” Khun Nichada noted.

EXPAT PROPERTY MARKET

ไลฟ์สไตล์แบบ "ชีวิตวิถีใหม่" ส่งผลต่อ ความต้องการของตลาดอสังหาฯ ต่างประเทศ More expats are now looking for residences outside of the Bangkok city center

เมื่ อ ช่ ว งปี ท่ี ผ่ า นมาปฏิ เ สธไม่ ไ ด้ เ ลยว่ า การแพร่ ร ะบาดของ โรคโควิด-19 นั้นได้ส่งผลต่อจ�ำนวนชาวต่างชาติที่อาศัยอยู่ใน กรุงเทพฯ เป็นอย่างมาก บางส่วนต้องเดินทางกลับประเทศ ใน ขณะที่ บ างส่ วนยั ง คงเลื อ กที่ จ ะอยู่ ใ นประเทศไทยต่ อ ไป การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นนี้ย่อมส่ งผลกระทบต่อตลาดที่อยู่ อาศั ยชาวต่างชาติและจ�ำเป็นต้องมีการกระตุ้นความต้องการ จากผู้ซื้อกลุ่มนี้มากขึ้น “จากการแพร่ระบาดของโรคและข้อจ�ำกัดในการเดินทางต่างๆ ท�ำให้จ�ำนวนชาวต่างชาติที่เดินทางมาประเทศไทยมีปริมาณที่ ลดลงอย่างเห็นได้ชัด หากเราสามารถควบคุมไวรัสได้เมื่อไหร่ การลดข้อจ�ำกัดหรือนโยบายต่างๆ เพื่ อจูงใจการลงทุนจาก ต่างชาติกจ ็ ะเป็นประโยชน์ตอ ่ เศรษฐกิจประเทศไทย” คุณนิชดา แจ้งเร็ว ประธานกรรมการบริหาร กลุ่มบริษัท นิชดาธานี กล่าว “ทั้งนี้รัฐบาลไทยได้มีการริเริ่มโครงการ Thailand Elite Card ซึ่ ง เปิ ด โอกาสให้ ช าวต่ า งชาติ ไ ด้ รั บ สิ ท ธิ์ วี ซ่ า นานขึ้ น ถื อ ว่ า เป็นการเริ่มต้นที่ดีส�ำหรับปีนี้” โดยปกติแล้วตลาดอสังหาริมทรัพย์ต่างชาติมักกระจุกตัวอยู่ ในพื้ นที่ศูนย์กลางเศรษฐกิจ (CBD) อย่างไรก็ตามความ ต้องการในรูปแบบนี้อาจเปลี่ยนไปในปี 2564 จากวิถีชีวิตใหม่ หรือ New Normal รวมถึงการเปลี่ยนแปลงไลฟ์สไตล์การ

ท�ำงานที่กลายเป็นการท�ำงานจากที่บ้านแทนการเดินทางไป ออฟฟิศ เหล่านี้ก็ส่งผลกระทบถึงการตัดสินใจซื้อที่อยู่อาศั ย เช่นกัน จึงมีโอกาสที่ผู้ซื้อต่างชาติจะเปลี่ยนจากคอนโดมิเนียม แบบ high-rise ใจกลางกรุงเทพฯ ไปอยู่บริเวณที่มีความหนา แน่นน้อยกว่าอย่างที่อยู่อาศัยย่านชานเมือง “ในปี 2564 นี้เรายังเชื่อว่าประเทศไทยรวมถึงตลาดอสังหาริมทรัพย์ในประเทศจะกลับมาคึกคัก ดึงดูดชาวต่างชาติรวม ่ งของ ถึงการลงทุนจากต่างประเทศได้ อย่างไรก็ตามปัจจัยเรือ สถานที่ แ ละประเภทที่ อ ยู่ อ าศั ย ที่ ผู้ ซื้ อ เลื อ กอาจเปลี่ ย นจาก คอนโดมิเนียมแบบ high-rise ใจกลางกรุงเทพฯ ซึ่งมีความ พลุ ก พล่ า นและแออั ด ไม่ ต อบโจทย์ ก ารใช้ ชี วิ ต แบบ New Normal ไปสู่หมู่บ้านที่พักอาศั ยแนวราบ มีระบบรักษาความ ปลอดภัย สิ่ งอ�ำนวยความสะดวกครบครันและมีพื้นที่กว้าง ขวาง เพิ่ มความสะดวกสบายในการท�ำงานจากที่บ้านมากขึ้น” คุณนิชดา อธิบายเพิ่ มเติม

“เรามองเห็นความต้องการจากผู้ซื้อผู้เช่าต่างชาติกว่า 60 สัญชาติซ่ึงส่วนใหญ่เป็นชาวยุโรป ทั้งนี้ในช่วงระยะเวลาห้าปีท่ี ผ่ า นมาชุ ม ชนชาวเอเชี ย ก็ มี ก ารเติ บ โตขึ้ น อย่ า งต่ อ เนื่ อ ง โดยส่วนใหญ่เป็นครอบครัวชาวเกาหลี ตามมาด้วยครอบครัว ่ น ้ั ชาวจีนและชาวญีป ุ่ ในส่วนของการค้นหาอสังหาริมทรัพย์นน เริม ่ เห็นว่ามีกระแสความสนใจจากอินเดีย อินโดนีเซีย ตุรกี อาร์ เจน-ตินาเพิ่ มเข้ามามากขึ้น” คุณนิชดากล่าว

นิชดา ธานี เป็นหนึ่งในหมู่บ้านที่อยู่อาศั ยยอดนิยมส� ำหรับ ครอบ ครัวผู้บริหารชาวต่างชาติที่อาศัยอยู่ในประเทศไทย ซึ่ง โดยปกติ แ ล้ ว มั ก ได้ รั บ ความนิ ย มสู ง สุ ด จากผู้ ซ้ื อ ผู้ เ ช่ า ชาว อเมริกัน แต่ในปัจจุบันทางบริษัทก็ได้เล็งเห็นถึงกลุ่มผู้ซ้ือที่มี ความหลากหลายมากขึ้นเช่นกัน Nichada Thani CEO Khun Nichada Changrew

LOCATION & LUXURY CONDOS

Creating synergy between the Bangkok luxury real estate market and overseas buyers

Raimon Land is a leading luxury residential developer with a portfolio of high-end condominiums spread across Bangkok. The developer has also worked closely with overseas buyers throughout the years with foreign quota at most of its condo projects near capacity. In 2021, the homebuilder is looking for new ways to improve synergy between the two. It was the first developer in Thailand to join the Elite Flexible One program created by Thai Privilege Card. The scheme, which is backed by the Tourism Authority of Thailand (TAT), grants foreign business owners and investors who purchase real estate properties valued at THB10 million or more with a five-year Privilege Entry Visa. â&#x20AC;&#x153;This collaboration is an important business opportunity to expand our international customer base,â&#x20AC;? Khun Korn Narongdej, Raimon Land Chief Executive Officer, said. He added the company is rolling out a marketing strategy this year that will help it attract affluent Thai and international customers. An emphasis has been placed on potential buyers from China, Hong Kong, Singapore and Europe. Units at The Lofts, The River and The Diplomat 39 are available as part of the scheme. In addition to the visa, property buyers will also be eligible for several other Thai Privilege Card benefits. Raimon Land believes signs of recovery will commence in 2021, it also understands the need for greater synergy between the Bangkok luxury real estate market and overseas buyers. Khun Korn noted that while international investors are still interested in highend Bangkok real estate due to attractive property prices and a high return-on-investment, that is no longer enough. Prior to this program being rolled out, there was no clear and direct access to a Thai visa through real estate investment. Mechanisms were in place, but there was a disconnect between buying a property and obtaining the visa. This newly created arrangement establishes much needed synergy between the Bangkok luxury real estate market and overseas buyers moving forward. Estimates from TAT show at least 100 business owners and investors are expected to take part in the scheme. That scenario would generate more than THB1 billion in Bangkok luxury condominium sales this year.

The River is one of the Raimon Land projects to join the Elite Flexible One program

LOCATION & LUXURY CONDOS

Raimon Land launched its newest luxury condominium, The Estelle, in 2020

Chief Executive Officer, Raimon Land Khun Korn Narongdej

ตลาดอสังหาริมทรัพย์ระดับ หรูในกรุงเทพฯ ประสานพลัง กับผู้ซื้อจากต่างประเทศ ไรมอน แลนด์ คือผู้น�ำในการพั ฒนาที่อยู่อาศัยระดับหรูที่มีกลุ่มคอนโดมิเนียมระดับไฮเอน ด์กระจายอยู่ท่ัวกรุงเทพฯ นอกจากนี้ทางบริษัทยังได้ท�ำงานร่วมกับผู้ซ้ือในต่างประเทศ ่ี า่ นมาอย่างใกล้ชด ่ งจากโครงการคอนโดมิเนียมส่วนใหญ่มค ตลอดช่วงหลายปีทผ ิ เนือ ี วาม ้ ริษัทก็กำ� ลังมองหาวิธใี หม่ๆ ในการ ต้องการจากต่างประเทศค่อนข้างสูง และในปี 2564 นีบ พั ฒนาการท�ำงานร่วมกันต่อไป ไรมอน แลนด์เป็นผู้น�ำอสังหาริมทรัพย์รายแรกในประเทศไทยที่เข้าร่วมโครงการ Elite Flexible One ซึ่งเป็นโครงการจาก Thailand Privilege Card โครงการนี้ได้รับการ สนับสนุนจากการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ให้สิทธิ์แก่เจ้าของธุรกิจและนักลงทุน ชาวต่างชาติท่ีซื้ออสังหาริมทรัพย์มูลค่า 10 ล้านบาทขึ้นไปพร้อมกับวีซ่าระยะยาวภายใต้ วีซ่าท่องเที่ยว (Privilege Entry Visa) เป็นระยะเวลาห้าปี “ความร่วมมือนี้เป็นโอกาสทางธุรกิจที่ส�ำคัญในการขยายฐานลูกค้าต่างประเทศ” คุณ ่ ริหาร บริษัท ไรมอน แลนด์ จ�ำกัด (มหาชน) กล่าว คุณ กรณ์ ณรงค์เดช ประธานเจ้าหน้าทีบ กรณ์ยังเสริมอีกว่าบริษัทก�ำลังจะเปิดตัวกลยุทธ์ทางการตลาดในปีน้ี ซึ่งจะช่วยดึงดูด ลูกค้าทั้งไทยและต่างประเทศ โดยเน้นไปที่ผู้ซื้อที่มีศักยภาพจากจีน ฮ่องกง สิงคโปร์ และ ยุโรป ยูนิตที่ The Lofts, The River และ The Diplomat 39 อยู่ภายใต้โปรแกรมนี้ด้วย ซึ่ง นอกจากวีซ่าแล้วผู้ซ้ืออสังหาริมทรัพย์ยังได้รับสิทธิประโยชน์อื่น ๆ อีกมากมายจากบัตร Thailand Privilege Card ่ ว่าปี 2564 นีม ้ ส ่ ข ้ ริษัทยังเข้าใจถึง ไรมอน แลนด์ เชือ ี ัญญาณทีด ี องการฟื้ นตัว นอกจากนีบ ความจ�ำเป็นในการท�ำงานร่วมกันระหว่างตลาดอสังหาริมทรัพย์ระดับหรูในกรุงเทพฯ และ ผู้ซื้อจากต่างประเทศ ซึ่งคุณกรณ์ต้ง ั ข้อสังเกตว่าในขณะที่นักลงทุนต่างชาติยังคงสนใจ อสังหาริมทรัพย์ระดับไฮเอนด์ในกรุงเทพฯ เนื่องจากราคาอสังหาริมทรัพย์เป็นที่น่าสนใจ และให้ผลตอบแทนสูง แต่ก็อาจจะไม่เพี ยงพออีกต่อไป ก่อนหน้าที่จะมีการเปิดตัวโครงการนี้ ยังไม่มีการเข้าถึงวีซ่าไทยโดยตรงและชัดเจนผ่าน การลงทุนด้านอสังหาริมทรัพย์มาก่อน กลไกต่างๆ นั้นมีอยู่แล้ว แต่ไม่เคยมีการเชื่อมโยง ระหว่างการซื้ออสังหาริมทรัพย์และการขอวีซ่า ซึ่งการเปิดตัวโครงการ Elite Flexible One ก่อให้เกิดการท�ำงานร่วมกันระหว่างตลาดอสังหาริมทรัพย์ระดับหรูในกรุงเทพฯ และ ผู้ซื้อจากต่างประเทศได้เป็นอย่างดี ่ ททท. คาดการณ์วา่ จะมีเจ้าของธุรกิจและนักลงทุนเข้าร่วมโครงการอย่างน้อย 100 รายซึง จะสร้างยอดขายคอนโดมิเนียมหรูในกรุงเทพฯ ได้มากกว่า 1 พั นล้านบาทในปีนี้

PHUKET PROPERTY MARKET 2021

Botanica Luxury believes the property market will pick up as soon as tourists are able to return to Phuket

Trends, such as work from home, have seen more Bangkok-based buyers purchase Phuket real estate

PHUKET PROPERTY MARKET 2021

What’s in store for the Phuket property market in 2021? The Phuket property market was hit hard by the COVID-19 pandemic. With 30 million fewer tourists arriving in Thailand in 2020, the key driver of the island’s real estate sector vanished almost overnight. Despite this, developer Botanica Luxury is confident it’s a matter of when and not if these buyers return. “We firmly believe clients who have been waiting for Thailand to reopen are going to return quickly. The market will gradually return to normal within six months to a year,” Khun Attasit Intarachooti, Botanica Luxury CEO, noted. “We do not expect fast sales as we saw in the past, but we do expect people to come down to Phuket as they search for an investment and holiday home.” Botanica did see more buyers f rom Bangkok last year and the developer expects this trend to continue in 2021. One reason for this is the increased adoption of work f rom home that has provided Bangkokians with the ability to move away from the city. Meanwhile, increased awareness of wellbeing has made villas and other low-density developments more appealing. “The idea of work f rom home has made people realize that we actually can work from anywhere with an internet connection, so you might not need to stay in the capital like Bangkok anymore. This benef its places like Phuket,” Khun Attasit pointed out. “I also believe that COVID-19 has affected how people choose their residences. Many clients are now looking for low-rise residential or on the single houses.” The Phuket property market may face more challenges in 2021. However, Khun Attasit noted that Thailand’s response to the COVID-19 pandemic may actually help the real estate sector in the long term.

อัปเดตตลาด อสังหาริมทรัพย์ภูเก็ต ในปี 2564 ตลาดอสังหาริมทรัพย์ในภูเก็ตได้รับผลกระทบอย่างหนักจากเหตุการณ์การแพร่ระบาด ่ น ่ วลดลงถึง 30 ล้านคนในปี 2563 เรียกได้วา่ ภูเก็ต ของโรคโควิด-19 จากการทีม ี ก ั ท่องเทีย ได้ขาดตัวขับเคลื่อนส�ำคัญของภาคอสังหาริมทรัพย์ไปในชั่วข้ามคืนเลยทีเดียว อย่างไร ก็ตาม โบทานิก้า ลักซูรี่ ภูเก็ต ก็ยังคงมั่นใจว่าการที่ผู้ซ้ือจะกลับมานั้นก็ข้ึนอยู่กับปัจจัย เรื่องของเวลาด้วย ่ ว่าลูกค้าที่รอให้ประเทศไทยกลับมาเปิดประเทศอีกครั้งจะกลับมาอย่างรวดเร็ว ส่ง “เราเชือ ผลให้ตลาดค่อยๆ กลับมาสู่ภาวะปกติภายในระยะเวลาหกเดือนถึงหนึ่งปี” คุณอรรถสิทธิ์ อินทรชูติ ประธานกรรมการบริหาร บริษัท โบทานิก้า ลักซูรี่ ภูเก็ต จ�ำกัด กล่าว “เราไม่ได้ คาดหวังถึงยอดขายที่เข้ามาอย่างรวดเร็วเหมือนปีท่ีผ่านๆ มา แต่เราเพี ยงคาดหวังว่าผู้ ซื้อจะมาที่ภูเก็ตเพื่ อมองหาที่ลงทุนและสถานที่พักผ่อนส�ำหรับวันหยุด” ้ ซึง ่ บริษัทก็คาดว่าแนว ในช่วงปีที่ผ่านมาทางโบทานิก้าเล็งเห็นผู้ซื้อจากกรุงเทพฯ มากขึน โน้มตลาดลักษณะนี้จะคงอยู่ในปี 2564 เหตุผลหนึ่งก็คือการท�ำงานจากที่บ้านมีอัตราเพิ่ ม ขึ้น ท�ำให้ผู้อยู่อาศัยในกรุงเทพฯ สามารถย้ายออกจากตัวเมืองได้ ซึ่งการที่คนเริ่มให้ความ ส�ำคัญกับสุขภาพมากขึ้นนี้เองส่งผลให้วิลล่ารวมถึงที่อยู่อาศัยที่ไม่มีความหนาแน่นสูงได้ รับความนิยมมากขึ้น “การท�ำงานจากที่บ้านท�ำให้คนรู้ว่าเราสามารถท�ำงานที่ไหนก็ได้ขอให้มีอินเตอร์เน็ต เพราะ ฉะนั้นคุณไม่จ�ำเป็นต้องอาศัยอยู่ในเมืองหลวงอย่างกรุงเทพฯ อีกต่อไปและนั่นก็เป็นผลดี ่ ว่าโควิด-19 ส่งผลต่อการเลือกทีอ ่ ยูอ กับภูเก็ต” คุณอรรถสิทธิช ี้ จงเพิ่ มเติม “ผมเชือ ่ าศัย ์ แ ของผู้ซ้ือ ซึ่งขณะนี้ลูกค้าหลายคนก็ก�ำลังมองหาที่อยู่อาศั ยแบบแนวราบหรือบ้านเดี่ยว มากขึ้น” ตลาดอสังหาริมทรัพย์ในภูเก็ตอาจยังต้องเผชิญกับสถานการณ์ทท ี่ า้ ทายต่อไปในปี 2564 แต่อย่างไรก็ตามคุณอรรถสิทธิ์ยังอธิบายเพิ่ มว่าการรับมือกับโรคระบาดของประเทศไทย ก็อาจช่วยภาคอสังหาริมทรัพย์ได้ในระยะยาว “การที่ ป ระเทศไทยสามารถรั บ มื อ กั บ สถานการณ์ ไ ด้ อ ย่ า งรวดเร็ ว นี้ มี ส่ ว นช่ ว ยให้ ภ าพ ลักษณ์ของประเทศไทยดีขึ้นในสายตาของลูกค้าต่างชาติ ซึ่งเชื่อว่าประเทศไทยเป็นที่ที่ ปลอดภัยส�ำหรับทั้งการอยู่อาศัยและการท�ำงาน” คุณอรรถสิทธิ์กล่าวสรุป

“The fact that Thailand reacted quite fast to the situation has also helped improve the country’s perception in the eyes of overseas clients. Customers believe that Thailand is a safe play to both live and invest,” Khun Attasit concluded.

Botanica Luxury CEO Khun Attasit Intarachooti

REAL ESTATE MARKETING 2021

Being involved with an awards event provides increased media exposure to real estate companies

Keys to real estate marketing in 2021

ความจ�ำเป็นของนวัตกรรม ท่ามกลางภาวะสุดท้าทาย

No one could have imagined the challenges the real estate sector would face in 2020 at this time last year. The COVID-19 pandemic brought with it lockdown, social distancing and travel restrictions, things no one was really prepared for. Real estate marketing was one of the areas most impacted by this.

ในช่วงปีที่ผ่านมาเชื่อว่าไม่มีใครคาดคิดมาก่อนว่าตลาดอสั งหาริมทรัพย์จะต้องเผชิญ ความท้าทายอย่างหนักหน่วงจากการระบาดของโควิด-19 จนต้องมีมาตรการล็อกดาวน์ การเว้นระยะห่างทางสังคม ร่วมไปถึงข้อจ�ำกัดต่างๆ ในการท่องเที่ยว เรียกได้ว่าทุกอย่าง เกิดขึ้นอย่างกระทันหันโดยที่ไม่มีใครได้ทันเตรียมตัว แน่นอนว่าตลาดอสังหาริมทรัพย์ก็ เป็นส่วนหนึ่งที่ได้รับผลกระทบเป็นอย่างมากเช่นกัน

Take the billboard, for example. These have long been one of the most widely used and effective real estate marketing tools for developers and agencies. While expensive, billboards ensured the greatest number of potential customers saw what you were advertising.

หากลองยกตัวอย่างเช่น การใช้บล ิ บอร์ด จะพบว่าสมัยก่อนได้มก ี ารใช้บล ิ บอร์ดอย่างแพร่ หลายและเรียกได้ว่าเป็นเครื่องมือทางการตลาดที่ผู้พัฒนาและนายหน้าอสังหาฯ ต่างก็ ใช้ได้ผลเป็นอย่างดี แม้ว่าจะราคาสูง แต่ก็มั่นใจได้ว่าการใช้บิลบอร์ดจะช่วยให้โฆษณานั้น สามารถเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายที่มีประสิทธิภาพได้

However, this tool became ineffective almost overnight. With people working from home and no tourists arriving to Thailand, no one was going to see billboards. Simply put, what worked in the past may no longer work today or in the future. Looking ahead to this year, innovation in real estate marketing is required to navigate the challenging climate. Dot Property is at the forefront of these efforts having helped numerous developers and real estate agencies reach both domestic and overseas buyers. Here is how Southeast Asia’s leading online real estate marketplace is innovating real estate marketing.

่ ว่าเพี ยงชัว่ ข้ามคืน เครือ ่ งมือทีว่ า่ นีก ้ ลับลดประสิทธิภาพลงจากสาเหตุทผ ่ี ค แต่ใครจะเชือ ู้ น เริ่มท�ำงานจากที่บ้านมากขึ้น รวมถึงการที่ประเทศไทยไม่มีนักท่องเที่ยวมาเยือน ส่งผล ให้การเข้าถึงบิลบอร์ดลดลง พู ดง่ายๆ ก็คืออะไรที่เคยได้ผลเมื่อในอดีตอาจไม่ได้ผลใน ปัจจุบันหรืออนาคตก็เป็นได้ ถ้าลองพิ จารณาถึงปีนี้ตลอดทั้งปีแล้ว นวัตกรรมในตลาดอสั งหาริมทรัพย์จึงเป็นสิ่งที่ ่ ส�ำหรับ Dot Property เองก็เป็นหนึง ่ ในแนวหน้าในการ จ�ำเป็นในสถานการณ์ทท ี่ า้ ทายนี้ ซึง พยายามที่จะช่วยให้ผู้พัฒนาและตัวแทนอสังหาริมทรัพย์จ�ำนวนมากเข้าถึงผู้ซื้อทั้งในและ ต่างประเทศ และนี่คือวิธีการที่ตลาดอสังหาริมทรัพย์ออนไลน์ชั้นน�ำของเอเชียตะวันออก เฉียงใต้ก�ำลังสร้างสรรค์นวัตกรรมด้านการตลาด

REAL ESTATE MARKETING 2021

AssetWise was one of several developers to sell multiple units during the Dot Property Black Friday Sale

Rethinking the sales event

มองมุมกลับ ปรับมุมมอง ผ่าน การจัดงานอีเวนท์ออนไลน์

While there was no shortage of sales in 2020, the Dot Property Black Friday Sale was the premier real estate sales event last year. With Thailand emerging from lockdown in June, Dot Property wanted to tap into pent up demand by connecting buyers and sellers at a unique, online-only event. While this was a new concept, the company was conf ident it would be a welcome innovation that solved several key challenges.

่ ังไม่มีผลกระทบด้านยอดขาย นับได้ว่า Dot Property Black Friday ในช่วงปี 2563 ทีย Sale เป็นงานขายอสังหาริมทรัพย์ช้ันน�ำของปีที่แล้วเลยทีเดียว แต่ด้วยประเทศไทยเกิด การชะงักตัวตั้งแต่เดือนมิถุนายนเป็นต้นมา Dot Property จึงต้องการที่จะเข้าไปกระตุ้น ความต้ อ งการซื้ อ ที่ ล ดลงโดยการเชื่ อ มโยงผู้ ซื้ อ และผู้ ข ายในงานอี เ วนท์ อ อนไลน์ ที่ ไ ม่ เหมือนใคร ซึ่งแม้ว่าจะเป็นแนวคิดใหม่ในการจัดงาน แต่บริษัทก็ม่ันใจว่างานอีเวนท์ ออนไลน์นี้จะเป็นนวัตกรรมที่น่ายินดีและสามารถช่วยแก้ไขสถานการณ์สุดท้าทายนี้ได้

The results of the Dot Property Black Friday Sale proved that to be true. A significant number of real estate transactions occurred, and a record number of people visited the Dot Property Thailand website. Several participants were able to sell multiple units during the event. “The Dot Property Black Friday Sale was a unique event that really captured the attention of real estate buyers. Our team was blown away by the response we received for The Cloud Thonglor Petchburi. We managed to sell nearly THB12 million worth of condo units in the project during the sale. That can be attributed in large part to the comprehensive marketing efforts and reach of Dot Property who knows exactly where the demand for Thailand property is coming at all times.” Chao Zhong, Project Director of The Cloud Thonglor Phetchaburi, stated. By differentiating itself from other sales events, the Dot Property Black Friday Sale captured demand from real buyers. The company managed to accomplish this by working with developers to promote exclusive discounts that were only made available during the event.

้ าถูกทาง และงาน Dot Property Black Friday Sale ก็ได้พิสูจน์แล้วว่าความคิดของเรานัม ่ งจากผลการจัดงานท�ำให้เห็นว่ามีธรุ กรรมเกิดขึน ้ จ�ำนวนมาก อีกทัง ่ มชม ้ ยังมีผเู้ ข้าเยีย เนือ เว็บไซต์ Dot Property Thailand สูงเป็นประวัติการณ์ รวมถึงผู้เข้าร่วมงานหลายท่านก็ สามารถขายอสังหาริมทรัพย์ได้หลายรายการด้วย ่ เี อกลักษณ์เฉพาะตัวซึง ่ สามารถเรียก “งาน Dot Property Black Friday Sale เป็นงานทีม ความสนใจจากผู้ซื้ออสั งหาริมทรัพย์ได้เป็นอย่างดี ซึ่งทีมงานของเราเองต่างก็รู้สึก ประทับใจในผลตอบรับที่ได้โดยเฉพาะจากโครงการ The Cloud Thonglor Petchaburi ่ เราสามารถขายห้องคอนโดได้มล ซึง ู ค่ากว่า 12 ล้านบาทระหว่างการขายภายในงาน นับเป็น ่ ป ความพยายามทางการตลาดทีม ี ระสิทธิภาพและครอบคลุมของ Dot Property ทีเ่ ข้าใจดี ว่าความต้องการของตลาดอสังหาริมทรัพย์มาจากที่ใด” ดร.เชา จง ผู้จัดการโครงการ The Cloud Thonglor Petchaburi กล่าว ด้วยรูปแบบการจัดงานที่โดดเด่นแตกต่างจากงานขายอสังหาริมทรัพย์อ่น ื ๆ ท�ำให้ Dot ่ ามารถเข้าถึงกลุม Property Black Friday Sale ได้กลายเป็นงานทีส ่ ผูซ ้ อ ื้ จริงได้เป็นอย่าง แท้จริง ซึ่งงานดังกล่าวจะประสบความส�ำเร็จไม่ได้เลยหากขาดซึ่งความร่วมมือเป็นอย่าง ดีจากผู้พัฒนาอสังหาริมทรัพย์ที่ให้ส่วนลดสุดพิ เศษเฉพาะภายในงาน แน่นอนว่างาน Dot Property Black Friday Sale จะกลับมาอีกในปี 2564 อย่างแน่นอน ท่านสามารถติดตามข่าวสารเพิ่ มเติมได้เร็วๆ นี้

The Dot Property Black Friday Sale will return again in 2021. More information will be made available in the coming weeks.

REAL ESTATE MARKETING 2021

The Dot Property Thailand Awards and Dot Property Southeast Asia Awards will take place in Bangkok this year

Building credibility, gaining recognition

สร้างความน่าเชื่อถือ เพื่ อให้ เป็นที่น่าจดจ�ำ

While real estate awards are nothing new, winning today is more important now than ever before. That’s because many firms in the industry claim to be the best and market themselves as such. Being an award winner goes beyond empty words to prove you are at the top of the field. The end result is increased trust in the eyes of the public and greater respect in the industry as a whole.

แม้ว่ารางวัลด้านอสั งหาริมทรัพย์จะไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่ในปัจจุบันนั้นการได้รับรางวัลก็มี ่ เป็นเพราะหลายๆ บริษัทในอุตสาหกรรมต่างก็อา้ งว่า ความส�ำคัญมากกว่าทีเ่ คยเป็นมา นัน เป็นบริษัทที่ดีที่สุดและใช้รางวัลในการท�ำการตลาดด้วยตัวเอง ฉะนั้นการเป็นผู้ชนะรางวัล จึงเป็นมากกว่าค�ำพู ดทั่วไปเพื่ อพิ สูจน์ว่าคุณอยู่ในจุดสูงสุดของสนามแข่ง โดยผลลัพธ์ท่ี ได้ก็คือความไว้วางใจที่เพิ่ มขึ้นในสายตาของสาธารณชนและความเคารพในอุตสาหกรรม มากขึ้นนั่นเอง

Large homebuilders that have been in business for decades, boutique f irms wanting to provide specialization and new developers with passion and vision all benefit. It’s the same story for real estate agencies, property consultancies and other companies in the real estate sector. Victory provides an instant boost in credibility while at the same time elevating your brand.

ไม่ว่าจะเป็นผู้รับเหมาก่อสร้างขนาดใหญ่ที่อยู่ในแวดวงธุรกิจอสังหาริมทรัพย์มาร่วมทศ วรรต บริษัทบูทิคที่ต้องการให้บริการแบบเฉพาะทาง และผู้พัฒนาอสังหาริมทรัพย์หน้า ่ รึกษา หรือบริษัท ่ และวิสัยทัศน์ เช่นเดียวกับนายหน้าอสังหาฯ บริษัททีป ใหม่ทม ี่ ค ี วามมุง ่ มัน อื่นๆ ที่อยู่ในอุตสาหกรรมนี้ ต่างก็ต้องการความน่าเชื่อถือและเป็นที่จดจ�ำในอุตสาหกรรม ทั้งนั้น เพราะฉะนั้นจึงปฏิเสธไม่ได้เลยว่าการชนะรางวัลจะช่วยเพิ่ มความน่าเชื่อถือให้กับ ธุรกิจ ในขณะเดียวกันก็เป็นการช่วยยกระดับแบรนด์อีกทางหนึ่งด้วย

The Dot Property Awards returns for its sixth year in 2021. Last year, the series hosted four in-person presentation ceremonies including the Dot Property Thailand Awards 2020 and Dot Property Southeast Asia Awards 2020 Charity Gala in Bangkok. A number of new innovations were introduced as the event continues to grow.

ส�ำหรับในปี 2564 นี้ Dot Property Awards จะกลับมาจัดอย่างยิ่งใหญ่อีกครั้งอย่าง แน่นอน ซึ่งครั้งนี้นับว่าเป็นปีที่ 6 แล้วที่มีการจัดงานอย่างต่อเนื่อง โดยในปีท่ผ ี ่านมาได้มี การจัดงานประกาศรางวัลถึง 4 งานด้วยกัน ได้แก่ Dot Property Thailand Awards 2020 และ Dot Property Southeast Asia Awards 2020 Charity Gala ที่จัดขึ้นที่ กรุงเทพมหานคร ภายในงานได้มีการน�ำเสนอนวัตกรรมใหม่ๆ มากมาย ตอกย�้ำความ ส�ำเร็จของการจัดงานอย่างต่อเนื่อง

Among these were the launching of ‘On Screen’, the broadcasting of the events on Facebook Live, the creation of several new awards and the introduction of Habitat for Humanity as the awards’ official charity partner. A full slate of Dot Property Awards events are planned for 2021. Nominations are currently open. For more information, please visit: www.thailand-property.com/events

นอกจากนี้ยังมีการจัดงานในรูปแบบ ‘On Screen’ นั่นคือการออกอากาศเผยแพร่การจัด งานประกาศรางวัลผ่านทาง Facebook Live รวมถึงการสร้างรางวัลใหม่อีกหลายรางวัล และที่ส�ำคัญคือการที่ Habitat for Humanity ได้เข้ามาเป็นพั นธมิตรในการจัดงานเพื่ อ การกุศลครั้งนี้ด้วย ่ ในขณะนี้ ในปี 2564 นี้ Dot Property Awards จะกลับมาจัดอย่างยิ่งใหญ่อีกแน่นอน ซึง ก�ำลังอยูใ่ นช่วงของการเปิดการเสนอชื่อผูเ้ ข้าชิงรางวัล หากท่านต้องการสอบถามข้อมูล เพิ่ มเติม สามารถเยี่ยมชมได้ท่เี ว็บไซต์ www.thailand-property.com/events

REAL ESTATE MARKETING 2021

Dot Property organised Agent Days with 40+ professionals in attendance for developers like Ocean Group. These are now being done virtually.

Connecting developers and agents

เชื่อมโยง ‘ผู้พัฒนาและนาย หน้าอสังหาริมทรัพย์’

Dot Property is a leader in connecting developers and real estate agents. However, the COVID-19 outbreak required innovation to allow this to happen. Previously, the company had organized numerous Agent Days where 30+ leading professionals would visit a showroom or project and speak with a developer directly.

Dot Property คือผูน ้ ำ� ในการเป็นตัวกลางส�ำหรับผูพ ้ ั ฒนาและนายหน้าอสังหาริมทรัพย์ได้ เชื่อมต่อกัน แต่เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ท�ำให้ความส�ำคัญ ของนวัตกรรมยิ่งมีบทบาทมากขึ้น โดยก่อนหน้านี้ทางบริษัทได้จัดงาน Agent Day หลาย ครั้ง ซึ่งมีนายหน้าชั้นน�ำในตลาดอสังหาริมทรัพทย์กว่า 30 คนได้เข้าเยี่ยมชมโชว์รูมหรือ โครงการและพู ดคุยกับนักพั ฒนาโดยตรง

Obviously, this wasn’t possible with restrictions in place. Dot Property launched virtual Agent Days along with bespoke one-onone meetings to facilitate connections between developers and real estate agents. These proved to be a popular alternative, especially among overseas f irms wanting to tap into the local market but unable to travel to Thailand.

และด้วยข้อจ�ำกัดต่างๆ สืบเนื่องจากสถานการณ์ท่ีไม่ปกตินี้เอง ท�ำให้แม้ไม่สามารถจัด งานได้เหมือนที่ผ่านมา Dot Property จึงได้มีการจัดงาน Agent Day ในรูปแบบเสมือน จริง พร้อมทั้งยังมีการจัดการประชุมแบบตัวต่อตัวเพื่ ออ�ำนวยความสะดวกในการสร้าง ความสั มพั นธ์ที่ดีระหว่างผู้พัฒนาและตัวแทนอสั งหาริมทรัพย์ นี่จึงเป็นการพิ สูจน์แล้ว ว่าการจัดงานด้วยการใช้นวัตกรรมเสมือนจริงนีเ้ ป็นทางเลือกทีไ่ ด้รบ ั ความนิยมเป็นอย่าง ่ อ ดี โดยเฉพาะบริษัทในต่างประเทศทีต ้ งการเจาะตลาดในประเทศ แต่ไม่สามารถเดินทางมา ประเทศไทยได้

Stronger together No other online real estate marketplace is committed to the success of clients like Dot Property. In order to reach greater heights together, the company will continue to f ind innovative ways to improve real estate marketing in 2021.

แข็งแกร่งไปด้วยกัน จับมือไป ได้ไกล ่ื ใดทีม ่ ง ่ ะสร้างความส�ำเร็จให้กบ ่ ทีจ ไม่มต ี ลาดอสังหาริมทรัพย์ออนไลน์อน ุ่ มัน ั ลูกค้าเช่น Dot ่ ะก้าวไปสู่ความส�ำเร็จสูงสุดร่วมกัน บริษัทจะยังคงค้นหาวิธก Property และเพื่ อทีจ ี ารใหม่ๆ ในการปรับปรุงการตลาดอสังหาริมทรัพย์ในปี 2564 นี้อย่างแน่นอน

DOT PROPERTY THAILAND REAL ESTATE OUTLOOK 2021 The Dot Property Thailand Real Estate Outlook 2021 has been compiled, researched and written by Dot Property in conjunction with our partners. For more information about the report or Dot Property, please contact:

Director, Events and International Markets Adam Sutcliffe adam.sutcliffe@lifullconnect.com Sales Director - Expat Portals Adam Matthews adam.matthews@lifullconnect.com Sales Director - Thailand Portals Ratthawit (Nhui) Rojchanchai ratthawit.rojchanchai@lifullconnect.com Chief Operating Officer - Hipflat Yuriy Braterskyy yuriy.braterskyy@lifullconnect.com

Design Head of Graphic Design Team Weerasak Tham-amorn weerasak.thamamorn@lifullconnect.com

Editorial Project Lead / Editor (TH) Nitirat (Niti) Sukthai nitirat.sukthai@lifullconnect.com Editor (EN) Cheyenne Hollis cheyenne.hollis@lifullconnect.com

Disclaimer All materials presented in this report are under copyright and proprietary to Dot Property. Information has been obtained from materials and sources believed to be reliable at the date of publication. We have not verified contents and donâ&#x20AC;&#x2122;t guarantee warranty or representation of them. Readers are responsible for independently assessing the relevance, accuracy and completeness of this publication. Dot Property is not responsible for any loss, damage, cost or expense of any person using or relying on information in this publication.