RECEPTOR Receptor – komórka, grupa komórek lub narząd pobudliwy wyspecjalizowany w odbieraniu konkretnych bodźców ze środowiska zewnętrznego bądź wewnętrznego.
dostarcza do OUN informacje o środowisku zewnętrznym i wewnętrznym ustroju
BUDOWA Morfologicznie receptorem może być:
wolne, bezosłonkowe (=bezmielinowe) zakończenie obwodowe neuronu czuciowego, np. termoreceptory wyspecjalizowany neuron, np. czopki lub pręciki siatkówki, komórki węchowe odrębna komórka receptorowa (=komórka zmysłowa), np. komórka rzęsata narządu Cortiego
KLASYFIKACJA Ze względu na rozmieszczenie w organizmie oraz rodzaj przetwarzanej energii receptory można podzielić na: RECEPTORY
EKSTERORECEPTORY
PROPRIORECEPTORY
Telereceptory
INTERORECEPTORY BARORECEPTORY OSMORECEPTORY
FOTORECEPTORY czopki, pręciki AUDIORECEPTORY komórki rzęsate narządu Cortiego
Kontaktoreceptory MECHANORECEPTORY ciałko Pacciniego CHEMORECEPTORY kubki smakowe
eksteroreceptory (receptory powierzchniowe) wrażliwe na bodźce pochodzące ze środowiska zewnętrznego o telereceptory, odbierające bodźce z odległości o kontaktoreceptory, zlokalizowane w skórze proprioreceptory (receptory głębokie) zlokalizowane w narządach ruchu i w narządzie równowagi, dostarczające informacji o wzajemnym ułożeniu części ciała, położeniu ciała w przestrzeni trójwymiarowej oraz o zakresie wykonywanych ruchów interoreceptory (receptory trzewne) zlokalizowane w narządach wewnętrznych i naczyniach krwionośnych, odbierające bodźce środowiska wewnętrznego
ZASADA DZIAŁANIA PRZEKSZTAŁCANIE ENERGII DOCIERAJĄCEGO BODŹCA W IMPULSY NERWOWE
ETAPY TRANSDUKCJI ENERGII BODŹCA
Potencjał receptorowy potencjał generujący potencjał czynnościowy lub wydzielenie neurotransmitera
2