was in de eerste periode van het vroegere Romeinse Rijk, tot aan het jaar 154. Tot die tijd begon een nieuw jaar in maart. December was dan dus de tiende maand van het jaar. Ook aan andere maandnamen kun je die vroegere telling zien: sept van september is 7, okt van oktober is 8 (denk ook aan octaaf en octopus) en nov van november is 9. In het jaar 154 na het begin van onze jaartelling werd januari opeens de eerste maand van het jaar. Dat kwam doordat er in Spanje, dat toen bij het Romeinse Rijk hoorde, een opstand uitbrak. Enkele Romeinse consuls (raadgevers) moesten ernaartoe. Maar de reis was toen nog lang en ze zouden er pas aan het einde van het jaar (toen nog in februari) kunnen zijn. Dat was onhandig, omdat er aan het begin van het nieuwe jaar (destijds dus op 1 maart) nieuwe consuls moesten worden benoemd. Daarom besloot men de jaartelling met twee maanden te vervroegen. Dan hoefden de afgereisde consuls tenminste niet meteen weer naar huis te komen.
Herkomst van woorden De studie naar de eigenlijke betekenis of herkomst van woorden heet etymologie. Via die studie ontdek je dat woorden op allerlei manieren kunnen zijn ontstaan. Ze kunnen afgeleid zijn van bijvoorbeeld: De naam van een persoon: saxofoon, van Antoine Joseph Sax, de uitvinder van dit muziekinstrument. Een landnaam: suède ( zacht, fluweelachtig leer) komt van de Franse naam voor Zweden. Het materiaal waarvan iets gemaakt is: speer komt bijvoorbeeld van spar (lange, dunne paal). Het geluid dat iets maakt: hakken, sissen, klappen, brommen, kraaien, zoemen. Een lichaamsdeel, zoals aars (kont, achterwerk), waarvan het woord aarzelen is afgeleid. De betekenis van aarzelen is nu:
69 Het_Grote_Taalboek_2nd_reprint_978907799064.indd 69
23-11-11 15:40