Bij woorden die eindigen op –ing met de klemtoon op de lettergreep die ervoor staat (koning, haring), komt er in de verkleinvorm –inkje: koninkje, harinkje. Maar: rekening - rekeningetje. In sommige gevallen wordt de klinker van het woord verlengd of veranderd: glas – glaasje, schip – scheepje. Bijzondere gevallen zijn: chocolade – chocolaatje, karbonade – karbonaadje. Bij cijferwoorden en initiaalwoorden schrijf je een apostrof: A4’tje, sms’je. Maar niet bij letterwoorden en afkortingen die je als een woord uitspreekt: demo – demootje.
80 Maak het verkleinwoord. a paling b pad c tekening d lening
e bloeding f gat g ketting h gsm
i vat j verrassing k havo l beloning
m cd n woning o blad p kronkeling
q leuning r wc s wandeling t bh
MANNELIJK/VROUWELIJK (geslacht) Van veel zelfstandige naamwoorden voor mensen of dieren bestaat een mannelijke vorm en een afgeleide vrouwelijke vorm. Er zijn verschillende uitgangen voor. Die in de onderste helft van het schema komen uit het Frans en Latijn. Ze worden niet veel gebruikt, behalve –se en –ce. Tegenwoordig wordt meestal ook voor een vrouw het mannelijke woord gebruikt: secretaris, voorzitter, bondskanselier. Let op: bij de spelling veranderen f en s in v en z en moet je soms een dubbele klinker schrijven om de lange klank te behouden: wolf – wolvin, verpleger – verpleegster. En soms moet je een dubbele medeklinker schrijven om de korte klank te behouden: kok – kokkin.
uitgang –e –es –in –ster –se –ice –ante –trix –a –is
mannelijk patiënt onderwijzer wolf verpleger chauffeur presentator gouverneur rector politicus bibliothecaris
vrouwelijk patiënte onderwijzeres wolvin verpleegster chauffeuse presentatrice gouvernante rectrix politica bibliothecaresse
Er zijn dieren die een heel andere naam hebben voor mannetjesdieren en vrouwtjesdieren, zoals paard: hengst – merrie.
50
Verbuiging